806-TRENER08_OK

iska do gry w piłkę nożną np. starty krótkie
na odcinkach 5-15 m i mierzone przy
użyciu zestawów elektronicznych fotokomórek
są również obciążone błędami
wynikającymi z techniki wykonania
biegu, przyczepności nawierzchni boiska
itd. Laboratoryjny test wydolności
beztlenowej Wingate jest w opinii wielu
jednym z lepszych niespecyficznych testów
oceniających w sposób obiektywny
zdolności zawodników do wysiłków
o charakterze przemian beztlenowych.
Opinia ta jest również zgodna z naszymi
wieloletnimi doświadczeniami.
W oparciu o wyniki badań wielu autorów
[Bar-Or O. 1981, 1983; Jastrzębski,
1992; Zdanowicz, i wsp. 1985] należy
uznać, że test ten stosowany w wersji
30-sekundowej pozwala rzetelnie oceniać
zarówno komponent niekwasomlekowy
jak i kwasomlekowy wydolności
beztlenowej. Ponadto, możliwe jest
uchwycenie dynamiki zmian mocy przejawiającej
się jej spadkiem w miarę upływu
czasu wysiłku w wyniku wyczerpywania
się mięśniowych zasobów energetycznych
i narastania procesu zmęczenia.
Należy przy tym dodać, że test
Wingate stosowany w różnych wersjach
czasowych (15, 60 sekund) może ukierunkować
ocenę wydolności beztlenowej
w stronę niekwasomlekową (wersja
15-sekundowa), bądź kwasomlekową
(wersja 60-sekundowa).
Poza wartościami diagnostycznymi
dużą zaletą tego testu jest łatwość jego
wykonania, gdyż wymaga tylko cykloergometru,
licznika obrotów, chronometru,
komputera i oprogramowania. Krzywą
obrazującą przebieg mocy podczas testu
Wingate przedstawiono na rysunku
5. Test ten można wykonać na ergometrze
rowerowym stosując pełne obciążenie
od początku wysiłku (linia przerywana)
lub słabego oporu (linia ciągła) [Jastrzębski
1995].
Do badań wykorzystuje się najczęściej
ergometr rowerowy typu „Monark”
E – 824 (produkcji szwedzkiej), w którym
opór koła zamachowego regulowany
jest mechanicznie. Celem zwiększenia
stabilności podczas pedałowania
(kończyny dolne) należy stosować metalowe
platformy, do których przytwierdza
się ergometr za pomocą śrub. Ponadto,
pedały ergometru należy wyposażyć
w objemy („noski”) tak, aby uniknąć
zsuwania się stóp w momencie intensywnego
wysiłku.
Przed próbą wszystkich badanych
należy zapoznać z techniką wykonania
testu Wingate. Przed rozpoczęciem testu
stosuje się 5-minutową rozgrzewkę
podczas, której badani wykonują wysiłek
o małym obciążeniu (bezwzględnym).
Ponadto, w czasie rozgrzewki, badani
powinni wykonać dwa wysiłki 5-sekundowe
z indywidualnie maksymalną
liczbą obrotów i obciążeniem maksymalnym
(testowym). Po 5-minutowym
Rysunek 5.
Zmiany mocy
wysiłku w 30 s
teście Wingate
z zastosowaniem
pełnegoi słabego
oporu wysiłkowego
wypoczynku w pozycji siedzącej rozpoczyna
się 30-sekundowy test Wingate.
Bezpośrednio po jego wykonaniu
należy zastosować wysiłek (około 4 minut)
o obciążeniu (bezwzględnym) 1 kp
(kilopondometr), aby uniknąć powstanie
u zawodników efektu szoku ortostatycznego.
Do obliczeń wskaźników mechanicznych
w teście Wingate wykorzystuje
się program komputerowy MCE V 2.0
[Staniak 1994]. Podczas testu rejestruje
się; moc maksymalną wysiłku (W), czas
uzyskania i czas utrzymania mocy maksymalnej
(tuz i tut), ilość wykonanej pracy
(J) oraz wskaźnik zmęczenia (WSM).
Metody pomiaru wydolności
beztlenowej – terenowe
Do oceny zdolności wysiłkowych beztlenowych
piłkarzy nożnych w warunkach
naturalnych wykorzystuje się szereg
prób, których celem jest uzyskanie
podstawowych informacji w zakresie ich
mocy i wytrzymałości beztlenowej. Są to
próby łatwe do wykonania oraz nie wymagają
nakładów finansowych.
Próby biegowe wykonywane są najczęściej
w warunkach bieżni lekkoatletycznej
na dystansach 5 m, 10 m, 15 m, 20 m 30m,
40m, 60 m, 300 m 600 m. Odcinki biegowe
na dystansach od 5 m do 60 m można
klasyfikować jako próby wysiłkowe oceniające
zdolności bztlenowo-fosfagenowe
(szybkość lokomocyjna) badanych, a od
300 m do 600 m, beztlenowo-mleczanowe
(wytrzymałość szybkościowa).
Czas biegu na odcinkach krótkich powinien
być mierzony zestawem fotokomórek
np. włoskiej firmy Globus (Ergo-tester).
Natomiast na dystansie 300m i 600m czas
biegu można mierzyć stoperem ręcznym
z dokładnością odczytu do 0,1 s.
Kontrola treningu
Trener Nr 3 (119) 2014 | 25