08 JAWORZNO_KAZEK.indd - ART-COM Sp. z oo

Co Tydzień nr 8/1065
22 lutego 2012 roku
Miasto Jaworzno
Aktualności
wystawę dotyczącą WiN można obejrzeć do 31 marca
11
Wystawa Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość
WMuzeum Miasta Jaworzna
trwa zorganizowana
wespół z oddziałem
IPN w Krakowie wystawa,
której nie można przeoczyć.
Prezentuje historię Ruchu Oporu
Bez Wojny i Dywersji „Wolność
i Niezawisłość” zwanego w skrócie
Zrzeszeniem „Wolność i Niezawisłość”.
Była to antykomunistyczna organizacja
konspiracyjna utworzona
we wrześniu 1945 roku. Przejęła
większość kadr i struktur organizacyjnych
po rozwiązaniu Delegatury
Sił Zbrojnych na kraj. Inicjatorem
powołania zrzeszenia i zarazem komendantem
Pierwszego Zarządu
Głównego WiN był pułkownik Jan
Rzepecki pseudonim Prezes. Powołanie
WiN przekształciło konspirację
wojskową w ruch społeczno-polityczny.
Oznaczało walkę w obronie
podstawowych praw obywateli,
wolności oraz suwerenności państwa
polskiego, uniezależnienia od ingerencji
ZSRR w sprawy wewnętrzne
Polski, pełną niezależność w dziedzinie
polityki zagranicznej oraz dopuszczenie
do legalnego życia po-
Krzyż Zrzeszenia
„Wolność
i Niezawisłość”
1945 – 1954
litycznego wszystkich ugrupowań
politycznych i w efekcie zorganizowanie
wolnych wyborów parlamentarnych.
WiN przeciwstawiał się masowym
represjom, które osiągnęły
na przełomie 1945 i 1946 roku rozmiar
terroru okresu 1939/1945. Zrzeszenie
początkowo popierało politykę
Mikołajczyka i PSL. W 1946 roku
ostatecznie ograniczyło to poparcie
i podporządkowało się władzom RP
na uchodźstwie. Wobec informacji
sztabu Andersa i sugestii wywiadu
Stanów Zjednoczonych WiN przewidywał
szybki wybuch kolejnej wojny
światowej, co okazało się błędnym
założeniem, uznającym dominację
walki zbrojnej o odzyskanie niepodległości.
Wówczas też podjęto
współpracę z innymi organizacjami
podziemnymi, tworząc Komitet Porozumiewawczy
Organizacji Polski
Podziemnej. Władze Zrzeszenia tworzyły
Główny Komitet Wykonawczy,
któremu podporządkowano Zarząd
Główny. Utworzono 4 zarządy rozbijane
przez UB. Od 1945 do 1948
na czele zarządów stali kolejno pułkownik
Rzepecki, pułkownik Kwieciński,
pułkownik Niepokólczycki
i ponownie pułkownik Kwieciński.
WiN działał na obszarze całego kraju,
zorganizowano trzy obszary –
centralny, południowy i zachodni.
Na przełomie 1945 i 1946 roku WiN
liczyło około 30 000 członków. Masowe
aresztowania i amnestie ogłoszone
przez władze komunistycznej
polski spowodowały znaczne zmniejszenie
liczby członków zrzeszenia.
Pomimo tego WiN prowadził nadal
intensywne działania wywiadowcze,
kontrwywiadowcze, informacyjne
i propagandowe. Terror władz komunistycznych
wymusił tzw. samoobronę,
czyli m.in. rozbijanie więzień
i walkę partyzancką oddziałów
leśnych. W 1946 roku WiN przekazał
za granicę memoriał do Rady
Bezpieczeństwa ONZ informujący
o całkowitym podporządkowaniu
Polski totalitarnemu Związkowi Radzieckiemu.
Władze komunistycznej
polski w walce z zrzeszeniem wykorzystywały
działania militarne, terror
i propagandę. Uwięzieni członkowie
WiN skazywani byli w grupowych
pokazowych procesach politycznych.
Ostatecznie w 1948 roku
komunistyczne Ministerstwo Bezpieczeństwa
Publicznego, po rozbiciu
kierownictwa WiN, przejęło na nim
kontrolę, powołując fikcyjny Zarząd
główny. Jego prezesem został tzw.
Kos współpracownik MBP. WiN zakończył
działalność w grudniu 1952
roku.
Wystawie towarzyszył wykład
Dawida Golika, pracownika oddziału
IPN w Krakowie. Wystawę można
oglądać do 31 marca.
Elżbieta Bigas