iraq - Folklor İnstitutu

mənəvi qidaya çevrilir. Təkcə onu demək kifayətdir ki, əsil ilham
məhsulu olan bu incilərə möцnasibət indi də, bu göцn də əsrlərlə
öncə olduğu kimi qalır. Şeir yazmağa başlayan gəncin ilk qələm
təcröцbəsi xoyrat və mani olduğu kimi, yaşlı şairlər də fəlsəfi
fikirlərini izhar etmək öцçöцn bu janra möцraciət edirlər.
Məmməd Cəfər Cəfərov təsadöцföц yazmamışdır ki, istər klassik,
istərsə də möцasir şeirimizin ən yaxşı nöцmunələrinin sənətkarlıq
baxımından hansı xəzinədən gəldiyini araşdırdıqda yenə gedib
möцdrik xalq yaradıcılığı xəzinəsinə çıxırıq.
Böцtöцn əsrlərin və nəsillərin bədii zövqöцnöц oxşayan, möцdrikliklə
və xalis kolorit ilə hopmuş poetika, təşbeh və məcazlarla
ağızdan-ağıza, nəsildən-nəsilə keçərək yaşayan və onu yaradan
milləti yaşadan, bu yığcam və möцdrik miniatöцrlər elə sənət abidəsi,
elə təfəkköцr məhsuludur ki, zaman keçdikcə dəyəri və qiyməti
daha da artacaq, xalq şairi Rəsul Rzanın təbirincə desək, «həssas
qulaq onlarda qəlbimizə munis olan çox şey duyacaq, həssas öцrək
bu nadir inciləri yaradan xalqan döцhasına dərin minnətdarlıq hissi
ilə çırpınacaqdır». 9
Həm musiqisi - vəzni, dil axar-baxarı, həm də məna - fikir
höцsnöц və çəkisi ilə xoyratlara yaxın folklor janrı - İraq-töцrkman
xalq havaları və onların poetik mətnləridir. Əsrlərdən-əsrlərə, nəsillərdən-nəsillərə
yadigar qalan, keçmişdən gələcəyə əmanət olan,
musiqi ilə xalq poeziyasının vəhdətindən yaranan, lirik növöцn
aparıcı janrlarından olan xalq havaları İraq-töцrkman folklorunda
xalqın mənəvi mədəniyyəti, həyat tərzi, məişəti, keçmişi, bu göцnöц
və eləcə də xalq dilinin qorunub saxlanması, zənginləşməsi,
gözəlləşməsi yolunda əvəzsiz xəzinədir.
İraq-töцrkman xalq havaları forma, şəkil, mövzu, məzmun və
ideya cəhətdən, konkret bədii xöцsusiyyətləri baxımından Azərbaycanda
Qəzənfər Paşayev tərəfindən tədqiq edilmişdir.
Kərköцk dolaylarında bu sahədə tədqaqat aparan isə Əta
Tərzibaşıdır. Folklorşöцnas alim Kərköцk xalq havalarını toplayaraq
9. Rəsul Rza. Uzaq ellərin yaxın töhfələri. Bax: Kərkük bayatıları, Bakı,
Azərnəşr, 1968, s.18.
18