iraq - Folklor İnstitutu

mından çox geniş yayılmış lirik növöцdöцr. Bədii estetik göцcöцnə və
tez qavranılmasına görə burada xalqın göцndəlik həyatını əks
etdirmək, arzu-dilək, öцmid, sevgi-məhəbbət, ayrılıq, şikayət, vöцsal,
intizar, qöцssə-kədər, sevinc, şadlıq, pərişanlıq, gözəllik, saf duyğu,
vətən həsrəti və s. kimi nəcib insani hisslərini ifadə etmək öцçöцn
böyöцk imkan, «dilsiz duyğuları» bəyan etmək öцçöцn geniş meydan
vardır. Xalq mahnıları son dərəcə rəngarəng və öцrək oxşayandır.
Bəziləri oynaq, şux, digərləri melodik və axıcıdırlar. Xalq arasında
«bəstə», «mahnı», «Xalq töцrköцsöц» kimi tanınan havaların həm
sözöц, həm də havası xalqa mənsubdur. Odur ki, mahnılarının və
bəstələrin əksəriyyətinin mətninin bayatılardan ibarət olması
təəccöцb doğurmur.
Çəkinmədən demək olar ki, həm Azərbaycanda, həm də İraqtöцrkman
folklorunda şifahi janrın bayatı forması xalq mahnı
yaradıcılığında möцstəsna rol oynamış və bu funksiyanı indi də
yerinə yetirməkdədir.
Xalq mahnı mətnlərini musiqidən ayırmaq asan deyil. Elə bil
onlar musiqi ilə əkiz doğulmuşlar.
Həm musiqidə, həm də poeziyada ritmin olması onların göцclöц
vəhdətinə gətirib çıxarmışdır və bu da bir daha təsdiq edir ki, mahnı
öz-özlöцyöцndə poeziya və musiqinin birləşməsinin məhsuludur.
Xalqın milli xarakterini, sevinc və kədərini, ən gizli hisslərini
özöцndə əks etdirən İraq-töцrkman xalq mahnıları sonsuz rəngləri,
çeşidli çalarları olan bir aləmdir.
Onu da deyək ki, Kərköцk dolaylarında da, Azərbaycanda da
eyni olan bir çox mahnılar vardır. Döndərməsi və ya bir-iki bəndi
eyni mahnılar da çoxdur. Bu mahnılardan «O yana döndər məni»,
«Yar bizə qonaq gələcək», «Pəri», «Ay qara xal yar», «Ay qız,
heyranın ollam», «Niyə gəlməz oldu», «Dam öцstədir damımız»,
«Qalanın dibində bir daş olaydım», «Nərgizi dəstə bağladım»,
«Kətan köynək dizdən yar», «Evlərinin önöц yonca», «Bu gələn yar
olaydı», «Yeri, yeri yeri köцsmöцşəm sənnən», «Bu xal nə xaldı»,
«Gözəllərdən öцç gözəl var sevməli», «Samovar almışam, silənim
yoxdur» və başqalarını göstərmək olar.
20