U - Svjetski Savez Dijaspore Bosne i Hercegovine SSDBiH
U - Svjetski Savez Dijaspore Bosne i Hercegovine SSDBiH
U - Svjetski Savez Dijaspore Bosne i Hercegovine SSDBiH
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
AKTUELNOSTI<br />
Strankinje se<br />
uspje{no {koluju<br />
05. 02. 2013<br />
Najnoviji podaci iz Danske<br />
statistike pokazuju da potomci od<br />
nezapadnih imigranata sada imaju<br />
isti nivo obrazovanja, ako se<br />
uzme cijela generacija 22-godi-<br />
{njaka u obzir, pi{e Fyens Stiftstidende.<br />
Ovdje ‘enske osobe prednja~e.<br />
U 2002. godini se obrazovalo<br />
43 % 22-godi{njaka u<br />
odnosu na 51 % danskih djevojaka.<br />
U 2012. godini se broj popeo<br />
na 61 % ‘enskih potomaka<br />
koje su se {kolovale, kako su pri<br />
tome dosegle nivo od danskih<br />
djevojaka iste dobi.<br />
Beatrice Schindler Rangvid,<br />
istra‘iva~ pri Nacionalnom centru<br />
za dru{tvena istra‘ivanja,<br />
smatra da strankinje mogu presti}i<br />
danske djevojke kada je u<br />
pitanju obrazovanje.<br />
- „One vide obrazovanje kao<br />
na~in lak{eg prosperiranja u `ivotu,<br />
a isto tako kako bi prona{le<br />
mjesto u danskom dru{tvu. To je<br />
tako|e kulturolo{ki uslovljeno.<br />
One se ne bave nikakvim hobijima<br />
u slobodnom vremenu. Iz tog<br />
razloga nije ~udno da su prionule<br />
isklju~ivo na obrazovanje“, rekla<br />
je Beatrice Schindler Rangvid.<br />
Beatrice Schindler Rangvid<br />
je jo{ uvijek zabrinuta za dje~ake,<br />
koji u sve ve}em broju napu{taju<br />
obrazovne institucije.<br />
- „Pogotovo na polju privrednog<br />
obrazovanja. Dakle, nemogu}e<br />
je re}i koliko }e oni uspjeti.<br />
No, to sugeri{e da smo napravili<br />
jedan korak naprijed u pravom<br />
smijeru“, ka`e Beatrice Schindler<br />
Rangvid.<br />
Od socijalne<br />
pomo}i do {efa<br />
odjeljenja<br />
05.02.13<br />
Danski lanac supermarketa<br />
(Dansk Supermarket) je niz godina<br />
radio sa ciljem da zapo{ljava<br />
radnike sa drugim etni~kim porijeklom<br />
nego danskim. Ovakvim<br />
radom bi se dugoro~no mogli<br />
stvarati veoma lojalni radnici.<br />
Ovo je pri~a o dvojici stranaca<br />
koji su se dobro sna{li. Mohammed<br />
unosi dvije kutije narand‘i<br />
u prodavnicu, stavlja ih na<br />
mjesto i opazi Ibrahima. Prijateljskim<br />
pokretom stavlja ruku na<br />
Ibrahimovo rame i razgovara s<br />
njim sa neopisuju}im zadovoljstvom<br />
dok obojica nastavljaju raditi<br />
svoj posao. Mohammed So-<br />
4 I BH GLAS I MART 2013<br />
DANSKA POLITIKA<br />
Stupila na snagu reforma prijevremene penzije<br />
(førtidspensionsreform)<br />
Te‘e do prijevremene penzije<br />
Od 1. januara 2013 godine primjenjuju se novi reformski propisi za dodjelu prijevremene<br />
penzije (førtidspension). [ta to konkretno zna~i, pro~itajte u na{em prilogu<br />
Pi{e: Sabrija OV^INA<br />
sabrija.ovcina@bhglas.com<br />
Danska ima oko 245.000<br />
osoba koje primaju<br />
prijevremenu(invalidsku)<br />
penziju. Prijevremena penzija se<br />
ispla}uje osobama-penzionerima<br />
u starosnoj dobi od 18 od 65 godina,<br />
kojima je radna sposobnost<br />
permanentno umanjena u toj mjeri,<br />
da ne mogu vi{e raditi.<br />
Statisti~ki podaci o dodjeli<br />
prijevremenih penzija u zadnjih 5<br />
godina pokazuju slijede}e: U<br />
2007 godini dodijeljeno je ukupno<br />
11.987 prijevremenih penzija, u<br />
2008 je dodijeljeno 16.616, u<br />
2009 godini 17.074, u 2010 dodijeljeno<br />
su 17.152 prijevremene<br />
penzije. Dakle, broj penzionera se<br />
pove}avao iz godine u godinu, i<br />
to je bio signal Vladi i politi~arima<br />
za uzbunu, koja je imala za posljedicu<br />
usvojenu reformu penzionog<br />
zakona, koja se po~ela primjenjivati<br />
od 1.januara 2013 godine.<br />
Ukoliko ste ve} ostvarili pravo<br />
na prijevremenu penziju prije stupanja<br />
na snagu novih reformskih<br />
propisa, ni{ta se posebno ne}e mijenjati<br />
u va{oj situaciji ako ste stariji<br />
od 40 godina, izuzev ukoliko<br />
‘elite da se preselite u neku od zemalja<br />
koja nije ~lanica EU/EØS.<br />
U tom slu~aju mo‘ete ponijeti sa<br />
sobom samo dio prijevremene penzije,<br />
{to nije bio slu~aj s zakonskim<br />
propisima koji su vrijedili do<br />
31. decembra 2012 godine, kada<br />
se mogla ponijeti puna penzija.<br />
EU/EØS ~ine svih 27 zemalja<br />
Evropske unije, Norve{ka, Island<br />
i Lihten{tajn.<br />
Foto: Scanpix<br />
Ukoliko ste ispod 40 godina<br />
starosti i primate prijevremenu<br />
penziju, imate sukladno novim<br />
propisima mogu}nost da u~estvujete<br />
u takozvanom „resursnom<br />
procesu“ (ressourceforløb) koji bi<br />
vam eventualno omogu}io<br />
pobolj{anje radnih sposobnosti i<br />
dobijanje zaposlenja, umjesto dosada{njeg<br />
pasivnog primanja penzije.<br />
U~e{}e u resursnom procesu<br />
je na dobrovoljnoj osnovi, ali treba<br />
napomenuti, da zakon omogu}ava<br />
op{tinama pokretanje procjene<br />
va{e radne sposobnosti, ukoliko to<br />
smatraju potrebnim.<br />
Ukoliko ste u flexjob-u, reforma<br />
nema uticaja na ostvarivanje<br />
va{ih prava koja zapravo ostaju<br />
ista, izuzev ukoliko promijenite<br />
flexjob. U tom slu~aju stupaju na<br />
snagu nova pravila o flexjob-u<br />
(fleksjobordningen) koja ograni-<br />
~avaju visinu dodatka koji op{tina<br />
izdvaja poslodavcu za va{u platu<br />
(kommunetilskud til lønnen) {to<br />
se indirektno mo‘e odraziti na va-<br />
{a primanja.<br />
Ukoliko ~ekate na flexjob, va{a<br />
primanja, koja se na danskom zovu<br />
„ledighedsydelse“, mogu biti promijenjena.<br />
Promjena nastaje nakon<br />
6 mjeseci, ukoliko su va{a primanja<br />
ve}a od 89 % od maksimalnog<br />
iznosa naknada za nezaposlene (højeste<br />
dagpengesats) ili manja od tog<br />
iznosa. Pored toga, obavljat }e se<br />
svaka 3 mjeseca kontakt-razgovori<br />
s socijalnim savjetnikom u centru za<br />
rad (jobcenter), u cilju {to br‘eg<br />
zaposlenja u flexjob.<br />
Za one, koji nisu ostvarili pravo<br />
na flexjob ili prijevremenu penziju,<br />
a koji nisu sposobni za tr‘i-<br />
{te rada, nova pravila }e stvoriti<br />
niz pote{ko}a, posebno u ostvarivanju<br />
prava na prijevremenu penziju.<br />
Osobama mla|im od 40 godina<br />
ne}e biti mogu}e dodijeliti<br />
prijevremenu penziju, izuzev u<br />
specijalnim slu~ajevima totalne i<br />
o~igledne radne nesposobnosti.<br />
Oni }e, umjesto prijevremene penzije,<br />
ostvariti pravo na resursni<br />
proces koji mo‘e trajati od jedne<br />
do pet godina, i po potrebi biti opet<br />
obnovljen, s ciljem pobolj{anja<br />
radnih sposobnosti i zaposlenja<br />
doti~ne osobe.<br />
Osobe starije od 40 godina<br />
morat }e tako|er pro}i kroz jedan<br />
resursni proces, izuzev u slu~ajevima<br />
gdje se procijeni da takav<br />
proces ne bi doveo do pobolj{anja<br />
radnih sposobnosti doti~ne osobe,<br />
ili u slu~ajevima o~igledne radne<br />
nesposobnosti. Svi oni koji u~estvuju<br />
u resursnom procesu, a koji<br />
su stariji od 25 godina, imaju pravo<br />
na primanja koja ne mogu biti<br />
manja od bruto 10.300 DKK mjese~no,<br />
{to odgovara visini socijalne<br />
pomo}i za odrasle osobe (kontanthjælp<br />
for voksne).<br />
Osobe mla|e od 25 godina,<br />
kao i osobe koje ‘ive s roditeljima,<br />
imaju znatno ni‘a primanja, koja<br />
zapravo odgovaraju visini socijalne<br />
pomo}i za mlade. Primanja u<br />
resursnom procesu nisu ovisna od<br />
va{e imovine ili zarade koju ostvaruje<br />
bra~ni drug.
Change language