Fachowy Elektryk 1/2015

1/2015 

luty 2015 

ISSN 1643-7209

Gira eNet 

Nowy dwukierunkowy system radiowy 

www.gira.com/enet 

Prosta modernizacja instalacji elektrycznej 

Gira eNet jest nowym dwukierunkowym systemem radiowym 

do inteligentnego zarządzania nowoczesną instalacją elektryczną. 

dla inteligentnych sieci i kontroli nowoczesnej instalacji elektrycznej. 

Funkcje, takie jak sterowanie oświetleniem i żaluzjami można 

łatwo wyposażyć w elementy radiowe tworzące wspólna sieć. 

Już istniejące przełączniki można łatwo zamienić na radiowe, bez 

rozkuwania ścian i układania przewodów. Do obsługi systemu 

służą wyłączniki i ściemniacze radiowe, nadajniki ścienne 

oraz piloty. 

Rys. od lewej: System Gira eNet radiowy wyłącznik/ściemniacz, 

pojedynczy, System 2000; Gira eNet radiowy sterownik żaluzjowy, 

pojedynczy; Gira eNet radiowy nadajnik ścienny, potrójny; 

Gira E2, biały z połyskiem 

Wygodna obsługa za pomocą Gira G1 

W połączeniu z serwerem Gira Gira eNet, nowy G1 może 

służyć do centralnego zarządzania systemem Gira eNet. 

Doskonały dotykowy wyświetlacz multi-touch zapewnia 

komfortową obsługę wszystkich funkcji za pomocą dotyku 

palca lub gestu. 

Rys.: Gira G1, biały [dostępny od 11/2014] 

eNet jest łatwy w obsłudze jak telefon komórkowy 

W domu, w pracy czy w podróży: za pośrednictwem serwera 

Gira eNet i bramki telefonicznej możliwe jest sterowanie całym 

systemem za pomoca iPhone, iPad i smartfonów z systemem 

Android. Natomiast serwer eNet pozwala na wykorzystanie 

komputera do zarządzania całym systemem radiowym. 

Rys.: nowy interfejs do bramki telefonicznej Gira w smartfonie 

[dostępny od 12/2014] 

Nagrody Gira G1: Design Plus przyznany na Light + Building 2014 

[Projekt urządzenia i interfejsu Schmitz Visual Communication] 

TEMA 2 SP. z.o.o., ul. Boryny 7, PL – 02 - 257 Warszawa 

Tel. +48 - 22 87 80 347 Faks +48 - 22 84 64 745 – www.gira.pl biuro@tema.pl

Drodzy czytelnicy! 

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press 

sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

tel. kom. 502 255 773 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Konrad Malczewski 

tel. kom. 502 604 237 

konrad.malczewski@targetpress.pl 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyelektryk.pl 

Skład: 

K2DESIGN Krzysztof Frankowski 

k2design.frankowski@gmail.com 

Druk: 

Zakłady Graficzne TAURUS 

Redakcja nie zwraca tekstów 

niezamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść 

zamieszczonych reklam. 

ISSN 1643-7209 

6 Aktualności 

W ostatnich dniach zimy z utęsknieniem wypatrujemy ciepłych promieni słońca. 

Energia, jaką nam dają, to jak zastrzyk z adrenaliny. Jednak dobre samopoczucie 

to nie jedyna korzyść z ciepła słonecznego. Wykorzystując kolektory słoneczne 

możemy podgrzać wodę użytkową, a ogniwa fotowoltaiczne przerobią słoneczne 

promieniowanie na energię elektryczną. I właśnie na to drugie chciałabym zwrócić 

uwagę proponując lekturę artykułu „Prąd ze słońca. Parę słów o panelach 

fotowoltaicznych”. Instalacje tego typu stają się coraz popularniejsze i warto 

już dziś zastanowić się czy i jak wykorzystać tę technologię. Wytwarzanie prądu 

to jedno, drugie to bezpieczne i efektywne nim gospodarowanie. Promując inteligentne 

instalacje, które optymalnie wykorzystują energię, zachęcam do przeczytania 

artykułu poradnikowego, kolejnego już w naszym cyklu, autorstwa Andrzeja 

Stachno z Politechniki Wrocławskiej. A dla oderwania się od technicznych 

aspektów i spojrzenia już na estetyczną stronę pracy elektroinstalatora proponuję 

teksty o – jak mówią laicy – pstryczkach-elektryczkach. 

SPIS TREŚCI 

Małgorzata Dobień 

redaktor naczelna 

10 MERSERWIS w 2015 roku obchodzi jubileusz 25-lecia swojej działalności 

12 Interdyscyplinarne spojrzenie na przyszłość energetyki 

13 Nie wyrzucaj pudełek po ogranicznikach przepięć! 

14 Nowości 

18 Nowoczesne liczniki energii elektrycznej 

22 Prąd ze słońca 

26 Zasilacze do instalacji przeciwpożarowych 

30 Rozdzielnie modułowe typu IKA firmy Eaton 

32 Nowe ograniczniki przepięć firmy Hager 

34 Nowa oferta puszek odgałęźnych E30/E90 OBO FireBox 

36 Rozdzielnica MSF Multimedialna od ELEKTRO-PLAST Nasielsk 

38 Nie tylko wygląd jest ważny – osprzęt elektroinstalacyjny 

42 Funkcjonalność i styl – nowe produkty w ofercie ELEKTRO-PLAST Nasielsk 

44 Nowości elektroniczne w seriach DECO oraz FLEXI firmy Karlik Elektrotechnik 

46 TEM MODUL - uniwersalny i modułowy osprzęt elektroinstalacyjny 

48 Mobilne rozdzielnice siłowe - przegląd rozdzielnic siłowych (budowlanych) 

54 Szczelność obudowy 

56 Przewody elektryczne w inteligentnej instalacji KNX – o czym warto pamiętać? 

60 Różne barwy ciepła czyli kamery termowizyjne 

66 Prawidłowo zaprojektowane i użytkowane oświetlenie awaryjne 

69 Nowoczesne lampy wyładowcze w oświetleniu przemysłowym 

74 Oświetlenie przemysłowe 

76 Gwarancja na usługę 

78 Narzędzia izolowane do pracy pod napięciem z ENERGOTYTANU 

80 Warsztat FE 

82 Pozytywne wibracje

AKTUALNOŚCI 

Fachowego Elektryka 

UPS-y w teorii i praktyce 

– nowy cykl szkoleń 

dla specjalistów 

By efektywnie zarządzać pracą jakiegokolwiek 

urządzenia, konieczne jest jak najlepsze 

poznanie jego funkcjonowania. Wychodząc 

z takiego założenia, specjaliści marki 

EVER, największego polskiego producenta 

zasilania gwarantowanego, postanowili zorganizować 

cykl bezpłatnych szkoleń dla 

projektantów i wykonawców inwestycji, 

które umożliwią uczestnikom zdobycie wiedzy 

i umiejętności w zakresie doboru urządzeń 

oraz wdrażania zasilaczy awaryjnych 

w swoich projektach. 

Zasilacze UPS są już niezbędnym wyposażeniem 

wielu inteligentnych budynków, w których 

na stałe pracują urządzenia wymagające 

nieprzerwanych dostaw prądu, takie jak komponenty 

systemu ogrzewania, monitoring czy 

zaawansowane systemy zarządzania budynkiem. 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom 

specjalistów, firma EVER organizuje cykl 

szkoleń, których głównym celem będzie 

prezentacja różnych zastosowań oraz funkcjonalności 

systemów zasilania gwarantowanego. 

Podczas czterogodzinnych spotkań 

uczestnicy dowiedzą się, jak efektywnie projektować 

tego typu instalacje oraz jak dobrać 

odpowiednie dla nich urządzenia. Szkolenia, 

kierowane do projektantów, instalatorów, 

wykonawców, testerów, architektów, właścicieli 

firm oraz elektryków, będą również 

okazją do poznania autorskiego oprogramowania 

monitorująco-zarządzającego EVER 

PowerSoft Professional oraz innych rozwiązań 

opracowanych we własnym Dziale Badań 

i Rozwoju firmy. 

Prowadzącymi szkolenia i warsztaty są najlepsi 

eksperci marki, posiadający wieloletnie 

doświadczenie w branży i współpracujący 

z licznymi instytucjami naukowymi, 

między innymi z Instytutem Elektrotechniki 

oraz Elektroniki Przemysłowej Politechniki 

Poznańskiej. Po ukończeniu kursu każdy 

z uczestników otrzyma certyfikat potwierdzający 

nabyte podczas szkolenia umiejętności, 

komplet materiałów produktowych 

i marketingowych, a także dostęp do specjalnych 

materiałów dla Projektantów. 

Szkolenia z cyklu odbywać się będą w półtoramiesięcznych 

odstępach w siedzibie firmy 

EVER w Swarzędzu. Udział w warsztacie 

jest bezpłatny, jednak liczba miejsc jest 

ograniczona. 

Źródło: EVER 

TME rozszerza współpracę z Mean Well 

Firma Transfer Multisort Elektronik – oficjalny dystrybutor 

produktów marki Mean Well – wzmacnia ofertę 

produktową w zakresie zasilaczy. Obecnie firma TME 

jest jednym z największych dystrybutorów Mean Well 

w regionie. 

Oferta TME obejmuje ponad 2000 produktów Mean 

Well, m.in. zasilacze do LED, zasilacze modułowe, 

zasilacze na szynę DIN, zasilacze typu open frame, 

przetwornice DC/DC, zasilacze dogniazdkowe oraz 

zasilacze typu desktop. Ponadto firma TME oferuje 

możliwość składania zamówień specjalnych obejmujących 

produkty spoza stałej oferty przeznaczone do dedykowanych 

rozwiązań. 

Źródło: Transfer Multisort Elektronik 

6 Fachowy Elektryk 1 • 2015

AKTUALNOŚCI 


PROMOCJA 

Doktorvolt rozwija sprzedaż 

przez internet 

W najbliższych miesiącach Doktorvolt – internetowa hurtownia elektrotechniczna – planuje 

budowę magazynu wraz zapleczem biurowym oraz dynamiczny rozwój asortymentu 

w swoim sklepie. Dzięki inwestycjom firma spodziewa się w 2015 r. 70-procentowej 

poprawy obrotów i wzrostu zatrudnienia o 50%. 

Doktorvolt, rodzinna hurtownia 

elektrotechniczna specjalizująca 

się w sprzedaży internetowej, 

działa na polskim rynku 

od października 2013 r. Firma powstała 

na bazie doświadczeń, jakie 

jej właściciele zdobyli na rynku 

niemieckim, gdzie od pięciu lat również 

prowadzą internetowy sklep 

oferujący wyroby elektrotechniczne. 

– Do Niemiec wyjechaliśmy z żoną 

ponad 10 lat temu, a ponad pięć lat 

temu – w roku 2009 – postanowiliśmy 

założyć tam sklep internetowy 

oferujący produkty elektrotechniczne. 

Z powodzeniem wprowadziliśmy 

na ten rynek m.in. wyroby takich firm 

jak Elektro-Plast Opatówek czy Bemko, 

które do dziś są naszymi kluczowymi 

partnerami biznesowymi. Internet 

otworzył nam drzwi na hermetyczny 

i uporządkowany rynek niemiecki, 

przy okazji szybko zapoznaliśmy się 

z jego realiami. Sklep internetowy 

w Niemczech prowadzimy w myśl 

zasady „klient ma zawsze rację”, 

co od lat procentuje rosnącym gronem 

zadowolonych klientów – podkreśla 

Zbigniew Maleska, właściciel 

firmy Doktorvolt. 

Nowy magazyn 

Po powrocie do kraju właściciele 

niemieckiego sklepu postanowili powielić 

ten model działalności na rynku 

polskim, zakładając internetową 

hurtownię Doktorvolt. Hurtownia działa 

od ponad roku, jednak największe zmiany 

czekają ją w roku 2015. Kluczową dla jej 

działalności inwestycją będzie budowa kolejnego 

magazynu w Dobrodzieniu (woj. 

opolskie) wraz z zapleczem biurowym. 

– Wszystkie pozwolenia na budowę już zostały 

wydane. Wbicie pierwszej łopaty pod 

budowę magazynu o powierzchni 500 m 2 

planowane jest na kwiecień, a zakończenie 

inwestycji - na wrzesień – dodaje Zbigniew 

Maleska. 

Rys. 1 

osprzęt 

instalacyjny, 

aparatura 

modułowa 

rozdzielnie, 

obudowy 

40% 35% 

oświetlenie, akcesoria 

inne 

10% 15% 

Struktura sprzedaży firmy [źródło: 

Doktorvolt]. 

Rozwój asortymentowy 

Oprócz budowy zaplecza magazynowo-biurowego 

Doktorvolt planuje intensywny rozwój 

oferty asortymentowej. Firma zamierza 

poszerzać swoją ofertę zarówno o produkty 

obecnych jak i nowych dostawców. 

– Systematycznie pracujemy nad poszerzaniem 

naszej oferty. Obecnie promujemy 

na rynku polskim m.in. spółkę SEZ 

Krompachy, słowackiego producenta 

o wieloletnich tradycjach w wytwarzaniu 

aparatury modułowej. Jest to marka znana 

i ceniona na świecie, jednak w Polsce 

jeszcze nieodkryta. SEZ Krompachy jako 

jedna z nielicznych firm wytwarza swój towar 

w 100% w Unii Europejskiej. Jesteśmy 

przekonani o wysokim standardzie jej produktów. 

Świadczy o tym wiele certyfikatów, 

a zwłaszcza bardzo restrykcyjny i rygorystyczny 

niemiecki VDE – dodaje właściciel 

Doktorvolt. 

Doktorvolt 

Internetowa hurtownia elektrotechniczna 

Doktorvolt kieruje swoją ofertę głównie 

do klientów indywidualnych, którzy odpowiadają 

za 60% jej obrotów, oraz do małych 

i średnich firm elektroinstalacyjnych 

(30%). Pozostały udział stanowi sprzedaż 

dla przemysłu (5%) i innych klientów (5%). 

– Naszą ofertę kierujemy przede wszystkim 

do klientów detalicznych oraz instalatorów. 

Najważniejsze są dla nas rozmowy z klientami 

po wysyłce towaru. W razie ewentualnych 

problemów reagujemy szybko i z korzyścią 

dla kupującego. Zapewniamy gwarancję 

zwrotu pieniędzy do 30 dni. Warto również 

podkreślić to, że nasz sklep internetowy 

spełnia kryteria jakości Trusted Shops, dlatego 

też został wyróżniony europejskim znakiem 

jakości Trusted Shops – podsumowuje 

Zbigniew Maleska. 

• 


AKTUALNOŚCI 


Firma Merserwis w 2015 roku 

PROMOCJA 

obchodzi jubileusz 

25-lecia swojej działalności 

Oficjalnie Merserwis rozpoczął swoją 

działalność w połowie listopada 1990 

roku pod nazwą ZUH Merserwis s.c. 

w lokalizacji, w której działa do dziś. 

Firma została zarejestrowana przez 

wspólników Jana Salatę i Andrzeja 

Kuczmańskiego, na fundamentach 

działającego wtedy w Warszawie serwisu 

Meraserw-1, należącego do Centrali 

Techniczno-Handlowej Merazet 

z Poznania. Merazet był w tym czasie 

monopolistą w zakresie dystrybucji 

aparatury kontrolno-pomiarowej, produkowanej 

przez zakłady podległe ówczesnemu 

Zrzeszeniu MERA. W strukturze Centrali 

Merazet utworzony był pion techniczny z oddziałami 

serwisowymi, zwanymi od nazwy 

zjednoczenia Meraserwami, których zadaniem 

było zapewnienie obsługi serwisowej 

w zakresie napraw gwarancyjnych i pogwarancyjnych 

sprzedawanych przez centralę 

urządzeń i przyrządów. 

W latach 1989-1991 w Centrali Merazet nastąpiła 

prywatyzacja, która objęła wszystkie 

15 serwisów. W 1989 roku były to formy 

agencyjne. Dopiero w 1990 roku 

Merazet wyraził zgodę na całkowite oderwanie 

się i utworzenie w Warszawie niezależnego 

od Centrali podmiotu, tj. spółki 

cywilnej pod nazwą MERSERWIS. 

Świadomie wybrana nazwa oznaczała 

kontynuację prowadzonej przez lata działalności. 

Początkowo była to działalność 

wyłącznie serwisowa, a od września 1991 

roku, po przyznaniu przez Urząd Dzielnicowy 

Warszawa Śródmieście prawa 

do dzierżawy lokalu przy ul. Gen. Wł. 

Andersa 10 (dawniej ul. Nowotki), rozszerzona 

została o podjęcie sprzedaży towarowej, 

nie ograniczającej się wyłącznie 

do aparatury pomiarowej. 


AKTUALNOŚCI 


W ten sposób Merserwis przez kilka lat 

prowadził sprzedaż komisową przyrządów 

pomiarowych (o co zabiegała wówczas 

większość zakładów produkcyjnych 

Mery, takich jak: Mera Lumel, Era, Mera 

Refa, Eureka, Meratronik itp.), a także 

wyrobów konsumenckich: narzędzi firmy 

Bosch, urządzeń RTV czy AGD. Bardziej 

ambitnym przedsięwzięciem była sprzedaż 

i serwis dystrybutorów paliwowych firmy 

ADAST Czechosłowacja. 

Przełomowym momentem w historii firmy 

było rozpoczęcie w 1996 roku importu 

aparatury kontrolno-pomiarowej firmy 

Summit i regulatorów temperatury firmy 

Hanyoung z Korei Południowej, a następnie 

rozwinięcie tej działalności w kolejnych 

latach o nowych dostawców z Europy, 

Tajwanu czy Chin. Merserwis był 

jednym z pierwszych dystrybutorów produktów 

firmy Sonel w Polsce, działającej 

wtedy pod marką TIM. 

W kolejnych latach firma skupiła się już 

wyłącznie na sprzedaży i serwisie aparatury 

kontrolno-pomiarowej, co pozwoliło na stałe 

zwiększanie jej udziału w krajowym rynku. 

W 2001 roku nastąpiło przekształcenie 

strukturalne firmy ze spółki cywilnej 

w spółkę jawną, bez zmiany nazwy. 31 

marca 2005 roku firma uzyskuje certyfikat 

na zgodność z ISO 9001:2000 ze znakiem 

akredytacji wydanym przez firmę ISOQAR. 

W latach 2006-2008 spółka zainwestowała 

w unowocześnienie procesu sprzedaży 

i dystrybucji aparatury, m.in. przez 

wdrożenie nowoczesnego systemu teleinformatycznego 

ERP oraz poprzez szereg 

działań marketingowych. 

W 2009 roku firma zmieniła swoją osobowość 

prawną na Merserwis Sp. z o.o. Sp. k., 

powołując do zarządu na stanowisko prezesa 

Damiana Piwowara. 

W tym okresie w spółce nastąpiła restrukturyzacja 

zatrudnienia pracowników związanych 

ze sprzedażą i serwisem a zaangażowanie 

młodych osób z dobrą znajomością 

języków obcych i informatyki, przyniosło 

wymierne efekty dla firmy takie jak rozszerzenie 

oferowanego asortymentu poprzez 

nawiązanie współpracy z nowymi producentami, 

opracowanie nowej strony 

internetowej, podniesienie poziomu komunikacji 

z klientem, wprowadzenie procedur 

ułatwiających obsługę serwisową itp. 

W 2014 roku Merserwis zmienił system 

identyfikacji wizualnej oraz logo w celu 

podkreślenia dynamicznych zmian zachodzących 

w spółce. Trzon firmy stanowią 

teraz dział handlowy oraz dział serwisu, 

w ramach którego działa zaawansowane 

laboratorium, świadczące usługi wzorcowania 

przyrządów pomiarowych. 

Dzięki zrealizowanym w 2014 roku inwestycjom 

w laboratorium, Merserwis rozszerzył 

swoje możliwości i świadczy usługi wzorcowania 

z zakresu wielkości elektrycznych, 

temperatury, wilgotności, ciśnienia, natężenia 

dźwięku oraz przepływu powietrza. 

W bieżącym roku planowane są kolejne 

inwestycje zwiększające potencjał firmy 

w zakresie wzorcowania przyrządów oraz 

badań rozwojowych związanych z aparaturą 

pomiarową i systemami rejestracji. 

Obecnie Merserwis jest jednym z największych 

dystrybutorów aparatury kontrolno-- 

-pomiarowej w Polsce, rozszerzając każdego 

roku swój asortyment o produkty 

nowych dostawców. Spółka posiada wyłączność 

w zakresie dystrybucji w Polsce produktów 

takich firm jak: Metrel d.d. (Słowenia), 

Kimo Instruments (Francja), Audio Precision 

(USA), Finero (Finlandia), Hanyoung Nux 

(Korea Płd.) i jest partnerem handlowym wielu 

firm krajowych oraz zagranicznych. 

W celu zapewnienia najwyższych standardów 

obsługi, firma stworzyła kompleksową 

ofertę skierowaną do odbiorców aparatury, 

na którą składają się: sprzedaż, serwis, usługi 

związane z aparaturą pomiarową oraz specjalnie 

stworzony program szkoleń podnoszący 

wiedzę merytoryczną i techniczną osób, zajmujących 

się różnego typu pomiarami. 

Merserwis jest dynamicznie rozwijającą się 

firmą. Zatrudnia obecnie 12 pracowników, 

z czego ponad połowę stanowi wykwalifikowana 

kadra inżynierska, a sama firma notuje 

corocznie około 20% wzrost sprzedaży. 

Oferta firmy prezentowana jest regularnie 

na różnych krajowych targach branżowych 

w tym na targach Energetab, Automaticon, 

Forum Wentylacja – Salon Klimatyzacja itp. 

Z okazji jubileuszu 25-lecia firma oferuje 

szereg promocji, z których skorzystać będą 

mogli obecni i nowi klienci. 

Dzięki jednej z pierwszych akcji promocyjnych, 

już na przełomie lutego i marca, 

klienci dokonujący zakupu wybranych 

mierników instalacji elektrycznych firmy 

Metrel, wraz z oprogramowaniem wspomagającym 

pomiary na systemy Android, 

będą mogli otrzymać tablet za symboliczną 

kwotę – 1 zł netto. 

Wieloletnie doświadczenie firmy, stabilna 

pozycja na rynku oraz wykwalifikowana 

kadra są gwarantem energicznego rozwoju 

firmy Merserwis w kolejnych latach. 

• 

Fachowy Elektryk 1 • 2015 

11

AKTUALNOŚCI 


Interdyscyplinarne spojrzenie 

na przyszłość energetyki 

Przed jakimi wyzwaniami staną firmy energetyczne lada dzień? Jakie są oczekiwania rynku 

i klientów? Które światowe trendy niedługo staną się standardem w Polsce? Na te pytania oraz 

wiele innych odpowiedzi udzielać będą naukowcy i praktycy z kraju oraz zagranicy zaproszeni 

do udziału w programie wydarzeń Międzynarodowych Targów Energetyki EXPOPOWER, 

odbywających się w dniach 26-28 maja w Poznaniu. 

Tegoroczne targi EXPOPOWER odbędą się w nowej formule, w ramach której prezentowana 

będzie oferta z zakresu szeroko rozumianego dostarczania energii – zarówno ze źródeł 

rozproszonych, jak i konwencjonalnych. 

Energi@21 – o trendach i zmianach 

Szczególny akcent położony został na potencjał 

edukacyjno-biznesowy imprezy, czego 

efektem są trzy nowe wydarzenia na EXPO- 

POWER 2015. Pierwszym z nich jest Międzynarodowy 

Kongres Naukowo–Przemysłowy 

ENERGI@21 współorganizowany 

z Polskim Komitetem Energii Elektrycznej 

(PKEE) – stowarzyszeniem sektora elektroenergetycznego, 

którego działalność koncentruje 

się na zagadnieniach związanych 

z funkcjonowaniem branży w nowoczesnej 

gospodarce rynkowej. Kongres wspierają 

polskie grupy energetyczne (m.in. Enea SA, 

Energa SA, Tauron S.A, PGE SA, RWE). 

Na Energi@21 spotkają się praktycy, eksperci 

i naukowcy. W tym gronie na targach 

EXPOPOWER odbędzie się dyskusja 

o tym, jak dzięki współpracy nauki i biznesu 

tworzyć oraz wdrażać innowacyjne rozwiązania. 

To nowe forum wymiany myśli uzupełni 

ofertę wydarzeń branżowych, w której 

ciągle jest jeszcze mało interdyscyplinarnego 

spojrzenia na przyszłość energetyki 

z punktu widzenia oczekiwań klientów. 

Nowe ekspozycje dla branży 

Drugim debiutem na tegorocznych EXPO- 

POWER będzie przestrzeń specjalna – Salon 

pojazdów elektrycznych oraz infrastruktury 

ładowania E-MOBILITY. Wydarzenie 

ma szansę stać się impulsem do kształtowania 

się i rozwoju oferty nowych usług z korzyścią 

dla odbiorców energii. 

Trzecim, nowym miejscem spotkań świata 

biznesu, nauki, polityki, mediów i środowisk 

opiniotwórczych na targach będzie Salon 

innowacji w energetyce InnoPower. Wydarzenie 

dedykowane jest do podmiotów posiadających 

ofertę naukowo-badawczą (RD3) 

skierowaną do energetyki, m.in. do polskich 

szkół wyższych, konsorcjów naukowo-przemysłowych, 

instytutów badawczo-rozwojowych, 

administracji samorządowej i rządowej 

oraz podmiotów europejskich. 

Edukacyjną misję Salonu InnoPower uzupełnią 

warsztaty w zakresie pozyskiwania 

środków na RD3 i program Horyzont 2020, 

a także poruszające tematy zarządzania 

własnością intelektualną w konsorcjach, 

tworzenia konsorcjów i innych podmiotów 

wspierających RD3. 

Wydarzenia cykliczne 

W ramach programu na targach EXPOPO- 

WER odbędą się także wydarzenia rok rocznie 

cieszące się dużym zainteresowaniem, 

jak np. Konferencja Naukowo-Techniczna 

Stowarzyszenia Elektryków Polskich z cyklu 

„Instalacje elektryczne niskiego, średniego 

i wysokiego napięcia”. Tegoroczna 

edycja poświęcona będzie elektroenergetycznym 

stacjom i rozdzielnicom średniego 

napięcia. 

Osoby związane z tematyką „zielonej energii” 

z pewnością zainteresują: Forum „Fotowoltaika 

dla każdego” oraz seminarium 

„Samowystarczalne Energetycznie Gospodarstwo 

Agroturystyczne”. 

www.expopower.pl 


PROMOCJA 

AKTUALNOŚCI 


Nie wyrzucaj 

pudełek 

po ogranicznikach przepięć! 

Zachęcamy do wzięcia udziału w promocji, w której każdy może zdobyć sprzęt RTV, 

AGD, elektronarzędzia, galanterię, zabawki i wiele innych. Zbieraj punkty z opakowań 

ograniczników przepięć OBO Bettermann, zamawiaj Zestawy Promocyjne. 

Gwarantowane Zestawy można mieć już od 200 punktów! 

 

 

 

 

 

Jak wziąć udział w Promocji? 

Należy odwiedzić stronę www. 

obo.pl, na której znajduje się 

regulamin, a przede wszystkim 

Katalog Zestawów Promocyjnych 

(100 pozycji), które można 

otrzymać. 

Z Katalogu należy wybrać Zestawy 

dla siebie. 

Kolejnym krokiem są zakupy 

produktów objętych promocją – 

można tego dokonać u dystrybutorów, 

czyli hurtowni elektrycznych 

w całym kraju. 

Jeżeli użytkownik chce wziąć 

udział w Promocji musi wycinać 

z opakowań produktów kupony 

promocyjne. Kupon promocyjny 

to fragment opakowania zawierający 

numer katalogowy oraz 

fragment hologramu. O ilości 

punktów decyduje m.in. cena katalogowa 

produktu. 

Po zebraniu odpowiedniej liczby 

punktów na wybrane Zestawy 

Promocyjne należy wydrukować 

i wypełnić Zamówienie Zestawu 

Promocyjnego znajdujące się 

na stronie www.obo.pl. 

 

Wypełnione Zamówienie Zestawu Promocyjnego 

wraz z wyciętymi kuponami 

należy przesłać na adres: 

OBO Bettermann Polska Sp. z o.o. 

02-495 Warszawa 

ul. Gierdziejewskiego 7 

Promocja 

„z OBO zawsze wygrywasz!” 

Szczegółowe zasady przydzielania punktów, 

wysyłki i otrzymywania Zestawów 

dostępne są w Regulaminie Promocji. 


13

NOWOŚCI 


Dwupolowe testery napięcia 

firmy Weidmüller 

Nowe dwupolowe testery napięcia z oferty Weidmüller posiadają 

certyfikaty zgodności z najnowszymi normami EN/IEC. Ich główne 

zalety to: 

 

 

 

Gotowość do pracy w każdych warunkach – solidna obudowa 

chroni je przed kurzem i wodą, a klasa ochrony IP65 (norma IP 

54) zapewnia maksymalne bezpieczeństwo pracy. 

Różnorodne opcje testowania – dwupolowe testery oferują optyczny 

i akustyczny test napięcia i ciągłości, wskazują kolejność 

faz, częstotliwość i obciążenie podłączenia. 

Uniwersalne zastosowanie – dzięki szerokiemu zakresowi 

pomiarowemu od 0,3 do 690 V, testery napięcia nadają się 

 

do wszechstronnego zastosowania. Napięcia AC i DC wykrywane 

są automatycznie. 

Dłuższa żywotność baterii dzięki czujnikowi światła – zintegrowany 

czujnik światła wykrywa oświetlenie otoczenia i włącza 

podświetlenie wyświetlacza tylko jeśli wokół jest ciemno – 

co znacznie wydłuża żywotność baterii. 

www.weidmuller.pl 

Rozruszniki o zmiennej prędkości – innowacyjne 

rozwiązanie w zakresie sterowania silnikami 

Firma Eaton 

opracowała innowacyjne 

rozwiązanie 

z zakresu 

sterowania 

napędami – rozruszniki 

o zmiennej 

prędkości 

VSS (Variable 

Speed Starter). 

Urządzenia te 

łączą łatwość 

użytkowania 

konwencjonalnych rozruszników o stałej 

prędkości z możliwością zmiany prędkości 

silnika. Kompaktowe rozruszniki 

o zmiennej prędkości Power XL DE1 sta- 

Nowe obudowy metalowe 

w ofercie firmy NOARK Electric 

NOARK Electric wprowadza na rynek 

nową linię obudów metalowych, które przystosowane 

są do instalowania większej liczby 

urządzeń. Obudowy do montażu natynkowego 

oznaczono typem MFS, wykonania 

podtynkowe oznaczono typem MFF. 

Obudowy te znajdują różnego rodzaju 

zastosowanie, zarówno w domach, jak 

i w przemyśle. Podczas ich projektowania 

szczególną uwagę zwrócono na uniwersalność 

stosowania obudów – płaskie wykonanie, 

innowacyjne rozwiązania techniczne 

przystosowujące obudowy do różnorodnych 

nowią idealne rozwiązanie dla aplikacji 

wymagających zmiennej prędkości 

z ograniczonym zakresem innych funkcji. 

Firma Eaton oferuje obecnie startery VSS 

PowerXL DE1 w dwóch wielkościach. Wersja 

wąska 45 mm jest odpowiednia do użytku 

z silnikami do 1,5 kW, natomiast wersja 

szeroka 90 mm może być używana z silnikami 

od 2,2 do 7,5 kW. Oba modele posiadają 

zintegrowane funkcje ochrony silnika 

jak również termistorowe zabezpieczenie silnika 

i zapewniają ochronę przed zwarciem. 

Rozruszniki VSS działają bez potrzeby regulacji 

czy ustawiania parametrów. Oznacza to, 

że wymagają do 80% mniej czasu koniecznego 

do uruchomienia w porównaniu do konwencjonalnych 

napędów VSD. Rozruszniki 

o zmiennej prędkości z serii PowerXL DE1 

zostały specjalnie zaprojektowane w celu 

zapewnienia maksymalnej dyspozycyjności 

instalacji. Model DE1 skonstruowano 

z myślą o zminimalizowaniu zbędnych wyzwoleń 

(Trip-Free Design). Urządzenie wykrywa 

odzyskaną energię zwracaną przez 

silnik w różnych sytuacjach – np. takich 

gdy rampa hamowania jest zbyt krótka – 

i automatycznie wydłuża czas rampy. Nowy 

starter zapewnia również funkcje hamowania 

DC przed uruchomieniem, co jest szczególnie 

użyteczne w instalacjach wentylatorowych 

oraz ogranicza częstotliwość przełączania, 

aby nie dopuścić do przekroczenia 

temperatury krytycznej urządzenia. Funkcja 

automatycznego restartu zapewnia ciągłe 

działanie silnika po wystąpieniu usterki. 

www.eaton.pl 

aplikacji, nowoczesny i elegancki wygląd 

oraz szeroki dobór akcesoriów. Dużo uwagi 

poświęcono tematyce komfortu i łatwości 

montażu wewnątrz lub na zewnątrz ścian. 

Obudowy zostały wykonane dla stopnia 

ochrony IP40. Ich głównym zastosowaniem 

jest tworzenie rozdzielnic instalacyjnych. 

W oparciu o normy EN 61439-1 oraz 

EN 61439-3 możliwy jest montaż i obsługa 

obudów przez osoby niewykwalifikowane 

elektrycznie. Pod względem liczby modułów 

w rzędzie obudowy MFF i MFS 

są dostępne w dwóch wersjach: 24 albo 33 

moduły, w od 2 do 6 rzędach. Takie wykonanie 

pozwala na zainstalowanie od 48 aż 

do 198 modułów. 

www.noark-electric.pl 


NOWOŚCI 


Łatwiejszy dostęp do profesjonalnych 

rozwiązań w zakresie monitoringu wizyjnego 

Dzięki wprowadzeniu na rynek produktów 

serii IP 2000, IP 4000 oraz IP 5000, Bosch 

Security Systems stworzył kompleksowe 

portfolio kamer sieciowych, które zapewnia 

małym i średnim przedsiębiorstwom dostęp 

do profesjonalnych rozwiązań w zakresie 

monitoringu wizyjnego. 

Seria produktów sieciowych IP 5000 oferuje 

rozdzielczość do pięciu megapikseli, 

która ułatwia identyfikację osób i drobnych 

szczegółów. Dla zastosowań, w których 

koszty są ważniejsze od dużej szczegółowości 

archiwizowanych scen, przeznaczona 

jest seria produktów IP 4000 o rozdzielczości 

720p. Z kolei seria IP 2000 jest idealna 

dla niedużych punktów detalicznych, ponieważ 

obejmuje rozwiązania 2 w 1, które 

łączą pasywny czujnik podczerwieni (PIR) 

oraz sieciową kamerę dozorową 720p HD, 

gwarantując łatwe wykrywanie zdarzeń lub 

obecność osób niepowołanych, w ciągu dnia 

i w nocy. 

Wszystkie kamery są wyposażone w technologię 

Content Based Imaging Technology 

(CBIT), która dostosowuje ustawienia kamery 

do zawartości sceny. Kamery są kompatybilne 

z paletą programów i rozwiązaniami 

rejestracyjnymi firmy Bosch oraz 

wielu innych producentów. 

www.boschsecurity.com/HDSecurity 

Układ bezprzerwowy UPS-DC firmy Weidmüller 

Podtrzymanie zasilania automatyki 24 V DC - do 30 minut dla prądu 40 A 

Układ bezprzerwowy UPS-DC firmy 

WEID MÜLLER zapewnia wysokiej klasy 

zasilanie 24 V DC dla systemów automatyki. 

Niezawodne UPS-DC zapobiegają 

kosztowym przestojom maszyn i systemów. 

Przez określony czas utrzymują funkcje 

bezpieczeństwa systemu, kontroli procesów 

i komunikacji. Bezobsługowe moduły buforowe 

są idealne do niwelowania chwilowych 

przerw zasilania w zakresie od kilku 

do 100 milisekund. W zależności od zastosowania, 

klienci otrzymują żywotność urządzenia 

do 10 lat. 

Jednostka sterująca UPS, wraz z powiązanymi 

modułami akumulatorowymi i jednostką 

zasilającą tworzy kompletny układ 

Funkcjonalne i ergonomiczne szafy teleinformatyczne MMC 

C&C Partners wprowadza nowe szafy teleinformatyczne. 

Ich producentem jest francuska firma Multimedia 

Connect (MMC), wchodząca w skład grupy 

TKH. Od stycznia w ofercie C&C Partners są dostępne 

trzy nowe serie szaf stojących 19” w wersji Classic, 

Technic i Server. 

Szafy mają stylowy, nowoczesny design i elegancki wygląd. 

Jednak o ich wysokich walorach użytkowych decyduje 

konstrukcja i funkcjonalność. Główne cechy to: 

 

 

 

 

stabilna konstrukcja przy pełnym obciążeniu 

wygodna i szybka obsługa urządzeń, również gdy 

do szafy dołączone są urządzenia końcowe 

konstrukcja szaf zapewnia szybkie rozprowadzenie 

kabli krosowych 

wysokość 45 i 47U 

 

zwiększona nośność, co umożliwia montaż coraz 

cięższych serwerów 

 

skuteczniejsza wentylacja w postaci perforacji 

o 80% przewiewności 

Ponadto unikalną cechą szaf MMC jest zwiększona 

pojemność 59U (47U na racku i 12U po bokach 

w pionie). Nowe szafy MMC wyróżniają się również 

funkcjonalnością – łatwy dostęp do kabli, komplementarnością 

– producent zapewnia wspólny osprzęt 

dodatkowy do wszystkich trzech serii szaf oraz elastycznością 

konfigurowania i rozbudowy, co przekłada 

się na możliwość dowolnej aranżacji i utrzymania 

logicznego porządku elementów zamontowanych 

w szafie. 

www.ccpartners.pl 

UPS-DC, zapewniający bezpieczny i niezawodny 

sposób na potrzymanie zasilania 

w przypadku dłuższych (powyżej 1 sek.) 

awarii sieci zasilającej. Moduły akumulatorowe 

dostarczają, w zależności od potrzeb, 

prąd do 40 A przez 30 minut lub 1 A przez 30 

godzin. Funkcja ładowania z kompensacją 

temperatury otoczenia zapewnia długą żywotność 

akumulatorów. Pięć modułów akumulatorowych 

w zakresie od 1,3 do 17 Ah 

zapewnia dopasowanie do różnych potrzeb 

użytkownika. Układ UPS-DC może być zainstalowany 

na szynie DIN przylegle do siebie 

tak, że zajmuje jedynie szerokość 66 mm. 

Certyfikaty TÜV i cURus oraz aprobaty 

cULus ułatwiają korzystanie z tych produktów 

na całym świecie. 

www.weidmuller.pl 


NOWOŚCI 


Linia PURE w systemie TEM Modul 

– estetyka i funkcjonalność 

REKLAMA 

System Modul wprowadzony na polski rynek przez dystrybutora 

słoweńskiej marki TEM, to uniwersalny osprzęt pasujący zarówno 

do tradycyjnej puszki Ø 60, jak i puszek modułowych systemowych. 

Dzięki łącznikom bistabilnym i łącznikom chwilowym 

(dzwonkowym) system Modul doskonale sprawdza się w „inteligentnych 

instalacjach”. Idealnie współpracuje ze sterownikami 

PLC, F&F oraz innymi producentami automatyki domowej. 

Wśród trzech linii wzorniczych na uwagę zasługuje linia PURE. 

Jest ona skierowana jest do najbardziej wymagających użytkowników 

ceniących sobie zarówno niezwykłą estetykę i funkcjonalność, 

jak i wysoką jakość oraz naturalność użytych materiałów. 

Ramki PURE wykonane są z naturalnych materiałów, takich jak 

szkło, metal lub drewno. Materiały te występują w różnych kolorach 

i z różnymi fakturami, tak aby każdy mógł dobrać odpowiedni 

produkt dla swojego wnętrza. 

www.TEM.com.pl 

Nowa seria lamp LED 

w ofercie SOLIQ 

Firma SOLIQ poszerza ofertę lamp ulicznych o serię SOLIQ 

SH. Charakteryzują się one oryginalną formą. Mogą być stosowane 

do oświetlania dróg, ulic i parkingów. 

Lampy zapewniają szeroki zakres wariantów dystrybucji światła. 

Zakres mocy wynosi 35, 60 i 90 W. Dostęp do zasilania jest łatwy, 

nie wymaga bowiem konieczności demontażu lampy. Regulacja 

kąta mocowania jest płynna, od 0 do 90 stopni. W lampach zastosowane 

są diody CREE oraz Samsunga. Lampy mają klasę szczelności 

IP 66 oraz odporność mechaniczną IK08. 

www.soliq.pl 


17

PORADY 


Nowoczesne liczniki 

energii elektrycznej 

W elektronicznych licznikach energii elektrycznej elementy mechaniczne i indukcyjne 

zastąpiono mikroprocesorem i wyświetlaczami LCD natomiast pomiar natężenia prądu 

bazuje na przekładnikach pomiarowych. Na uwagę zasługują szerokie możliwości 

w zakresie przesyłu danych. 

Istotną cechą cyfrowych liczników 

z wyświetlaczami jest wysoka precyzja 

pomiaru oraz niezawodność i stabilność 

pracy. W zależności od modelu 

urządzenia tego typu przeznaczone 

są do instalacji jedno- i trójfazowych. 

Niektóre modele mogą przeprowadzić 

pomiar innych wielkości takich 

jak np. wartości chwilowe prądu i napięcia. 

Należy podkreślić, że rozbudowane 

liczniki energii elektrycznej 

są nieodzownym elementem instalacji 

elektrycznej obiektów współdzielonych 

takich jak biura, fabryki, 

sklepy, domy wielorodzinne itp. 

Specjalne liczniki zaprojektowano 

z myślą o pracy z instalacjami fotowoltaicznymi. 

W modelach tego typu 

uwzględniono wyjścia impulsowe, 

które znajdują zastosowanie w systemach 

zdalnego odczytu i rozliczania 

energii elektrycznej. 

Fot. 1. 

Niejednokrotnie zastosowanie 

znajdują liczniki przedpłatowe. 

Fot.: Apator 

Cechy liczników 

Interesujące rozwiązanie stanowią 

liczniki, które pozwalają nie tylko 

na pomiar energii elektrycznej 

ale również na cyfrową transmisję 

danych. Bardzo często urządzenia 

tego typu znajdują zastosowanie 

w rozliczeniach między zakładami 

energetycznymi, a także przy kontrolowaniu 

procesów produkcyjnych. 

Dodatkowo niektóre modele wyposażono 

w nadajnik radiowy, który umożliwia 

przesyłanie danych bezprzewodowo. 

Przydatna okaże się możliwość włączenia 

licznika do sieci Ethernet. Rozbudowana 

funkcjonalność urządzenia pozwala 

na wyświetlanie kodu odbiorcy. Oprócz 

tego na ekranie wyświetlacza użytkownik 

jest informowany o aktualnej dacie, czasie 

rzeczywistym oraz dniach świątecznych. 

Do pamięci zapisywane są podziały doby 

na strefy czasowe z uwzględnieniem dni 

wolnych. W sposób automatyczny zamykają 

się okresy obrachunkowe w podanym 

dniu miesiąca o określonej godzinie lub 

na żądanie. Informacje dotyczące wielkości 

energii czynnej strefach czasowych i sumarycznej, 

energii na zakończenie okresu 

obrachunkowego, daty i czasu zamknięcia 

okresu obrachunkowego mogą być wyświetlane 

na przemian. Oprócz tego możliwe 

jest wyświetlanie mocy maksymalnej 

uśrednionej, a także mocy kumulowanej. 

Dostępne na rynku liczniki typu cechują 

się odpornością na działanie pól magnetycznych. 

W zakresie interfejsów komunikacyjnych 

istotna jest możliwość wymiany 

danych w standardzie RS-485/232/Modbus. 

Funkcjonalność 

Dostępne na rynku liczniki trójfazowe pozwalają 

na pomiar energii czynnej oraz 

biernej w układach bezpośrednich, półpośrednich 

lub pośrednich o jednokierunkowym 

lub dwukierunkowym przepływie 

energii. Przeprowadzany jest pomiar i rejestracja 

dziesięciu najwyższych wartości 

uśrednionych mocy czynnych dla kierunku 

poboru i oddawania. Oprócz tego są mierzone 

i rejestrowane nadwyżki mocy czynnej, 

wyznaczonej z dziesięciu mocy maksymalnych 

dla określonego kierunku poboru. 

Licznik samoczynnie sygnalizuje niewłaściwy 

kierunek wirowania faz. 

Typowe urządzenie przeprowadza pomiar 

i rejestrację energii elektrycznej w czterech 

strefach czasowych. Ręczne zamykanie 

okresu rozliczeniowego może odbywać się 


PORADY 


Fot.: F&F Filipowski 

Fot. 2. 

Niektóre modele liczników zajmują 

rozmiar jednego modułu 

na szynie TS. 

za pośrednictwem programu narzędziowego 

i głowicy optycznej lub za pomocą 

mechanicznego przycisku przystosowanego 

do plombowania. W pamięci licznika 

mogą być przechowywane wyniki pomiarów 

z ciągu ostatnich kilkudziesięciu dni. 

Przewijanie informacji na ekranie odbywa 

się przy pomocy przycisku, który dostępny 

jest na płycie czołowej licznika. Urządzenie 

przeprowadza pomiar i prezentację 

wielkości napięcia, prądu, mocy czynnej 

i częstotliwości. Użytkownik za pomocą 

odpowiedniej sygnalizacji informowany 

jest o zdarzeniach takich jak otwarcie osłony 

skrzynki zaciskowej licznika czy też 

zadziałanie polem magnetycznym. Rejestrowany 

jest zanik napięcia pomiarowego. 

Oprócz tego w pamięci licznika przechowywane 

są informacje na temat zdarzeń 

dotyczących parametryzowania urządzenia. 

Automatycznie przeprowadzana jest identyfikacja 

zaprogramowanej grupy taryfowej. 

Wyjście przekaźnikowe może być użyte 

do sterowania urządzeniem zewnętrznym. 

Nowoczesne liczniki energii elektrycznej 

przeznaczone do sieci jednofazowych stanowią 

urządzenia elektroniczne o niewielkich 

rozmiarach. Typowy licznik pozwala 

na pomiar energii czynnej w układach 

bezpośrednich. W niektórych modelach 

uwzględnia się zegar czasu rzeczywistego, 

dzięki któremu możliwe jest rozliczanie 

w taryfach wielostrefowych. Ważną cechę 

dostępnych na rynku liczników stanowi 

modułowa konstrukcja, dzięki której system 

jest dostosowany do indywidualnych 

wymagań użytkownika i instalacji. Zastosowanie 

znajduje również wyłącznik mocy. 

W niektórych modelach konstruktorzy 

przewidzieli układ zasilania bateryjnego, 

który zapewnia możliwość odczytu informacji 

z wyświetlacza w przypadku zaniku 

napięcia pomiarowego. Zegar czasu rzeczywistego 

zasilany jest z wymiennej baterii. 

Należy podkreślić, że baterie mogą być wymieniane 

bez konieczności zrywania plomb 

legalizacyjnych. 

Przesył danych 

Nabyć można sterowniki komunikacyjne 

pozwalające na przesyłanie danych za pomocą 

sieci GSM/GPRS. Istotną cechą rozwiązań 

tego typu jest zmienne opóźnienie 

pomiędzy wysłaniem zapytania a odpowiedzią. 

Najczęściej wynosi ono około kilku 

sekund. Za cykliczny odczyt czytników 

oraz za rejestrowanie danych odpowiedzialny 

jest serwer komunikacyjny. W praktyce 

licznik komunikuje się z siecią GSM na dwa 

sposoby. Pierwszy z nich stanowi połączenie 

radiowe za pomocą lokalnej jednostki 

komunikacyjnej GPRS, która dołączona 

jest do serwera poprzez łącze RS-232. Inny 

sposób stanowi przewodowe połączenie 

łączem stałym z operatorem GSM, udostępniającym 

usługę GPRS na rzecz klienta. 

W tym drugim rozwiązaniu istotny jest 

brak interfejsu radiowego łączącego z serwerem, 

co nie podnosi kosztu usługi GPRS. 

Ważne są przy tym krótsze czasy opóźnienia 

transmisji. W obu przypadkach dla 

zapewnienia wymiany danych istotne jest 

aby operator sieci GSM udostępnił użytkownikowi 

tzw. APN (Access Point Number) 

logicznie odpowiadający wirtualnej 

sieci prywatnej, gdzie użytkownik korzysta 

z przypisanej mu przestrzeni adresowej IP 

oraz stosuje sztywne adresy IP. 

Istotną cechą cyfrowych liczników z wyświetlaczami jest wysoka precyzja 

pomiaru oraz niezawodność i stabilność pracy. 

Na rynku nabyć można specjalne modemy 

bardzo często używane w przemyśle, które 

przeznaczone są do zdalnego odczytu 

danych pomiarowych z liczników energii 

elektrycznej za pomocą sieci telefonicznej 

PSTN lub złączy dzierżawionych jednoparowych. 

Tego typu systemy wymiany danych 

bazują na interfejsie pętli prądowej. 

Fot. 3. 

Fot.: Pafal 

W oferowanych na rynku licznikach 

na uwagę zasługują szerokie 

możliwości w zakresie wymiany 

danych. 

Przesłane mogą być zarówno pełne dane 

w określonym przedziale czasowym jak 

i informacje o charakterze bieżącym i archiwalnym. 

Liczniki z przedpłatą 

Dostępne na rynku systemy rozliczania pozwalają 

na realizowanie sprzedaży przedpłatowej 

energii elektrycznej. W takim 

rozwiązaniu podstawą rozliczenia z odbiorcami 

jest pobieranie opłaty za energię 

elektryczną przed jej zużyciem. Odbiorca 

zużywa tylko taką ilość energii elektrycznej, 

za którą wcześniej zapłacił. Celem 

uzyskania dostępu do zakupionej energii 

konieczne jest wpisanie kodu do licznika. 

Energia może być zakupiona w placów- 


19

PORADY 


Ważną cechą dostępnych na rynku liczników jest modułowa konstrukcja, 

dzięki której system jest dostosowany do indywidualnych wymagań użytkownika 

i instalacji. 

alarmu. Tym sposobem użytkownik zyskuje 

możliwość zaplanowania kolejnego 

poboru energii i określonej ilości. Operator 

zostanie poinformowany w momencie 

gdy ilość energii, która pozostała do wy- 

kach wyznaczonych przez zakład energetyczny 

lub w tzw. energomatach, stanowiących 

samoobsługowe miejsca zakupu 

energii elektrycznej. Zakupu energii można 

również dokonać bazując na transakcjach 

elektronicznych. Na typowy system 

przedpłatowy składa się kilka elementów. 

Istotną rolę odgrywa karta szyfrująca. Jest 

ona przeznaczona do generowania kodów, 

które odpowiadają zarówno wielkości zakupionej 

energii jak i wybranym parametrom 

technicznym. Karta jest instalowana 

na serwerze dystrybutora energii. W systemie 

przedpłatowym istotną rolę odgrywa 

program, który służy jako baza klientów 

systemu. Liczniki uwzględniane w systemach 

przedpłatowych stanowią urządzenie 

jedno- lub trójfazowe. Urządzenia tego 

Fot.: F&F Filipowski 

Fot. 4. 

Niemal standard stanowią wyświetlacze 

LCD. 

Fot.: Apator 

Fot. 5. 

Nowoczesne liczniki energii elektrycznej 

są w stanie mierzyć kilka 

parametrów sieci łącznie z parametrami 

dotyczącymi jakości 

zasilania. 

typu nie przewidują ruchomych części mechanicznych. 

O poborze prądu użytkownika 

informuje dioda LED. 

Istnieje możliwość skonfigurowania ograniczenia 

wartości pobieranego prądu 

na przykład w stosunku do wartości jaka 

została przewidziana w umowie. W przypadku 

przekroczenia poboru prądu o określonej 

wartości na wyświetlaczu pojawia 

się odpowiedni komunikat. Jeżeli natomiast 

w określonym czasie przeciążenie nie ustąpi 

zostają odłączone wszystkie odbiorniki. 

Oprócz ograniczenia prądowego uwzględnić 

można również ograniczenie mocy. 

W niektórych systemach projektanci 

uwzględnili szereg przydatnych funkcji. 

Skorzystać można chociażby z limitu 

Fot.: Pafal 

Zaawansowane liczniki pozwalają nie tylko na pomiar energii elektrycznej, 

ale również na cyfrową transmisję danych. Tego typu rozwiązania 

znajdują zastosowanie w rozliczeniach między zakładami 

energetycznymi, a także przy kontrolowaniu procesów produkcyjnych. 

Fot. 6. 

W elektronicznych licznikach energii 

elektrycznej elementy mechaniczne 

i indukcyjne zastąpiono mikroprocesorem 

i wyświetlaczami 

LCD natomiast pomiar natężenia 

prądu bazuje na przekładnikach 

pomiarowych. 


PORADY 


REKLAMA 

Fot.: Pafal 

Fot. 7. 

Dzięki specjalnym modułom liczniki są w stanie przesyłać 

dane w technologii GSM/GPRS. 

korzystania będzie mniejsza od nastawionej wcześniej wartości. 

Niektóre modele liczników są również w stanie prognozować 

okres zużycia energii o określonej ilości, co pozwoli 

na odpowiednio wczesne uwzględnienie kolejnego zakupu. 

Dostępne na rynku systemy przedpłatowe przewidują również 

możliwość pracy wielotaryfowej. 

Zarządca systemu przedpłatowego może uwzględnić debet, czyli 

wykorzystanie przez odbiorcę większej ilości energii, niż ta która 

została zakupiona. 

W nowoczesnych systemach przedpłatowej dystrybucji prądu 

uwzględnia się funkcje blokady. Mają one na celu zapewnienie 

ochrony przed wprowadzaniem niewłaściwych kodów i nielegalnym 

poborem prądu. W przypadku wprowadzenia do licznika 

pięciu niewłaściwych kodów na czas jednej godziny zostaje zablokowana 

możliwość wprowadzenia kolejnych kodów. 

Podsumowanie 

Kilka ważnych czynników należy uwzględnić na etapie montażu 

liczniki energii elektrycznej. Wiele z nich wynika z przepisów 

prawa. Przede wszystkim trzeba zadbać, aby licznik był zainstalowany 

w miejscu wygodnym do odczytu. Najczęściej jest 

to skrzynka złącza umieszczona w linii ogrodzenia. Może to być 

również zewnętrzna ściana budynku. Niektóre liczniki przeznaczone 

są do rozliczania zarówno w taryfie jedno- jak i dwustrefowej. 

Takie rozwiązanie jest szczególnie przydatne jeżeli nasz 

dom będzie ogrzewany za pomocą pieców akumulacyjnych. 

P. H. U. BŁYSK Sp. j. Tomaszów Maz. 

ELECTROCONTACT 

Łódź 

P.H.U.P. „ELEKTRO-MAD,, Sp. j. 

Zawiercie 

P.P.U.H ELEKTROSTAN H.M. OŁDZIEJ 

Bydgoszcz 

ELHURT PLUS Sp.z o.o. Sp. K. 

Myślenice 

PHU El-SUR 

Szprotowa 

PHU ELTRIM S.C. 

Strzegom 

PPU EUROKABEL-PROREM Sp.z o.o. 

Sarachowice 

Biuro Handlowo-Usługowe GRAP 

Leszno 

K&M Elektro S.C. 

Jaworzno 

MASKON-HURT Sp.z o.o. Sp. K. 

Katowice 

Hurtownia Artykułów Elektrycznych Alina Mielcarek Sp. j Ostrów Wlkp. 

Hurtownia Artykułów Elektrycznych PORTOWA Sp. j 

Malbork 

KURCZOBA I Sp. j. 

Łódź 

Hurtownia Artykułów Elektrycznych ELEKTRA Sp. j. 

Zabrze 

Elektrohurt Sp.z o.o. 

Bielany Wrocławskie 

DUX 

Turek 

Light Prestige Sp.z o.o. Sp. K. 

Skawina 

PPHU Elektryk 

Kłobuck 

PHU AW Skonieczni 

Sochaczew 

Instalatorstwo Elektryczne TERMIK S.C. 

Kwilcz 

"ALKAN" S.C. 

Wrocław 

ELECTRIC Sp. j. 

Gdańsk 

Elektro-System Hurtownie Elektrotechniczna 

Wągrowiec 

Hurtownia Elektryczna 

Kraków 

Alfa-bis Sp. Z o.o. 

Oława 

P.H.U. Elmix 

Rydułtowy 

Damian Żabicki 


21

PORADY 


Prąd ze słońca 

Parę słów o panelach fotowoltaicznych 

Instalacje fotowoltaiczne są oparte najczęściej o jeden z dwóch podstawowych rodzajów 

modułów – mono- lub polikrystalicznych. Wybór należy uzależnić m.in. od projektu instalacji, 

jej wielkości, pożądanej mocy oraz oczywiście – od możliwości finansowych inwestora. 

Podpowiadamy, czym różnią się poszczególne rozwiązania oraz jak dobrać komponenty 

systemu. 

Więcej 

o systemach 

fotowoltaicznych 

przeczytasz 

na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

Fot.: Electricom Engineering 

Fot. 1. 

Popularne na zachodzie Europy farmy fotowoltaiczne coraz częściej powstają również nad Wisłą. 

Fotowoltaika to, najprościej mówiąc, 

metoda polegająca na przetwarzaniu 

promieniowania słonecznego 

na energię elektryczną, wykorzystująca 

do tego efekt fotowoltaiczny. W skrócie 

główne elementy układu to inwertery 

oraz moduły (czasami nazywane 

panelami) fotowoltaiczne. Moduł fotowoltaiczny 

generuje napięcie i natężenie 

prądu stałego, stanowi swego rodzaju 

układ pojedynczych ogniw fotowoltaicznych. 

Monokrystaliczne 

W ogniwach fotowoltaicznych stosuje się 

trzy rodzaje krzemu. Za najlepszy jakościowo 

uznaje się krzem monokrystaliczny. 

Charakteryzuje się on najwyższymi sprawnościami 

(średnio ok. 17-18%) i stosunkowo 

niskim współczynnikiem spadku wydajności 

wraz ze wzrostem temperatury. Jednorodne 

rozmieszczenie atomów w materiale 

pozwala na efektywny przepływ elektronów. 

Moduły monokrystaliczne wyróżnia 

ponadto niższy spadek sprawności wraz 

z użytkowaniem niż np. w polikrystalicznych. 

Poznamy je po ciemnoniebieskiej, 

czasami nawet czarnej barwie. 


PORADY 


Czy polikrystaliczne? 

Z kolei moduły polikrystaliczne osiągają 

nieco niższe sprawności – do 15%. Z drugiej 

strony instalacje fotowoltaiczne oparte 

na tej technologii są tańsze, z uwagi na łatwiejszą 

produkcję. Tym samym są bardzo 

popularne (szacuje się, że prawie 50% 

zainstalowanych modułów opartych jest 

na krzemie polikrystalicznym). Krzem polikrystaliczny 

nie ma już tak jednorodnej 

struktury, składa się z małych kryształków 

lub ziaren, przepływ elektronów pomiędzy 

atomami nie jest już tak idealny. O ile 

więc w moduły monokrystaliczne warto 

zainwestować przede wszystkim przy 

ograniczonej powierzchni (połaci, działki), 

o tyle moduły polikrystaliczne będą dobrym 

rozwiązaniem przy większym dachu 

– wtedy niższą sprawność zrekompensuje 

nam większa ilość modułów. Tego rodzaju 

urządzenia mają zazwyczaj jasnoniebieską 

barwę, często widoczne są też krawędzie 

kryształów. 

Jednym z rodzajów modułów polikrystalicznych 

są układy multikrystaliczne – popularne 

na rynku za sprawą dobrych parametrów 

technicznych i całkiem atrakcyjnej 

ceny. Dostępne są również ogniwa krzemowe 

produkowane w technologii taśmowej, 

których sprawność jest gorsza od multikrystalicznych 

– są jednak od nich tańsze. 

Cienkowarstwowe, amorficzne 

Należy wspomnieć również o krzemie 

amorficznym, czyli panelach cienkowarstwowych 

(zbudowanych z cieniutkich ogniw). 

Co prawda, materiał nie ma już budowy 

krystalicznej (brak jest wyróżniających 

się ogniw, materiał tworzy zwartą formację 

o barwie od ciemnobordowej do czarnej) 

i zawiera znaczną ilość defektów strukturalnych, 

jednak jego zastosowanie jest bardzo 

opłacalne – jest stosunkowo tani. 

W porównaniu do rozwiązań krzemowych 

charakteryzuje się niskim wskaźnikiem 

sprawności. Zaletą modułów amorficznych 

jest z kolei bardzo niski wskaźnik spadku 

mocy wraz ze wzrostem temperatury 

– z tego powodu niejednokrotnie wykorzystuje 

się zamiast nich moduły hybrydowe, 

oparte na połączonych ogniwach krzemu 

amorficznego i mikrokrystalicznego. Dzięki 

temu uzyskuje się poprawę sprawności oraz 

zwiększenie wydajności w słabych warunkach 

oświetlenia. 

Moduły amorficzne częściej niż w standardowych 

instalacjach wykorzystuje się w systemach 

fotowoltaicznych zintegrowanych 

z budownictwem, czyli np. specjalnych 

fasadach pozyskujących promieniowanie 

świetlne i pozwalających na produkcję prądu. 

Są dość lekkie i elastyczne, dzięki czemu 

nie potrzebują dodatkowych wzmocnień 

czy ramy. Charakteryzują się jednak stosunkowo 

krótką żywotnością – ok. 10 lat. 

Oprócz tego na rynku znajdziemy urządzenia, 

w których rolę materiału półprzewodnikowego 

pełni mieszanka miedzi, indu, 

galu i selenu bądż miedzi, indu i selenu lub 

tullerek kadmu – wyróżniają się dość umiarkowaną 

sprawnością. 

Jak wybrać? 

Jaka technologia będzie więc odpowiednia 

do danej inwestycji? Pod uwagę musimy 

wziąć dostępną powierzchnię, charakterystykę 

miejsca montażu i jego otoczenia, 

sprawność oraz moc, jaką musi mieć system. 

Ogniwa monokrystaliczne sprawdzą 

się przy mocach 150-180 W na jeden panel 

fotowoltaiczny (tzn. zestaw umocowanych 

wzajemnie modułów), a polikrystaliczne 

są stosowane najczęściej przy mocach 

do 150-180 W na panel. Według wyliczeń 

producentów w standardowej powierzchni 

1 m x 1,7 m panel polikrystaliczny ma moc 

ok. 250 W, z kolei monokrystaliczny – 

ok. 280 W. Najbardziej wydajne moduły 

wykonane w zaawansowanej technologii 

osiągają sprawność ponad 21% i przy takiej 

powierzchni osiągają moc nawet 345 W. 

Ponadto przed doborem poszczególnych 

parametrów systemu i montażem należy 

sprawdzić, czy połać dachowa jest skierowana 

maksymalnie na południe oraz czy 

żadne inne obiekty na działce lub sąsiednie 

budynki nie będą zacieniać powierzchni 

modułów. W instalacjach fotowoltaicznych 

świetnie sprawdzają się dachy o nachyleniu 

30-40 st., jednak systemy montowane 

na połaci płaskiej lub na gruncie wykorzystują 

specjalne podpory, ramy montażowe. 

Odpowiednie nachylenie i ukierunkowanie 

sprawia, że generatory uzyskują najlepsze 

nasłonecznienie w skali roku. 

Konfiguracja 

komponentów systemu 

Ogniwa fotowoltaiczne, czyli podstawowe 

jednostki składowe modułów, pod wpływem 

promieniowania słonecznego podlegają 

efektowi fotowoltaicznemu. Powstały 

w ten sposób prąd stały zostaje następnie 

przekształcony przez inwerter (inaczej falownik) 

na prąd zmienny o parametrach, 

które pozwalają na jego wykorzystanie 

w sieci publicznej. Aby prawidłowo dobrać 

inwerter do danego generatora fotowoltaicznego 

oraz skonfigurować długość 

przyłączanych do niego łańcuchów, należy 

określić przede wszystkim moc całkowitą 

generatora fotowoltaicznego oraz liczbę 

modułów fotowoltaicznych. Jeśli w projek- 


Fot. 2. 

Fot. 3. 

Przy wyborze pod uwagę bierzemy 

m.in. dostępną powierzchnię, 

charakte rystykę miejsca montażu 

i jego otoczenia. 

Przykład montażu na płaskiej 

połaci. 

Fot.: Caldoris Polska 


23

PORADY 


Fot. 4. 

Jeśli nie chcemy obciążać połaci dachowej, panele fotowoltaiczne możemy zamontować 

na gruncie. 


cie mamy zaznaczoną moc, jaką osiągnąć 

powinna instalacja, to wyliczamy liczbę 

modułów, jaką należy zamontować, aby 

uzyskać dane parametry. W innym wypadku 

przemnażamy liczbę modułów możliwych 

do zainstalowania w danych warunkach 

przez ich moc nominalną. 

Jednocześnie bierzemy pod uwagę specyfikę 

inwestycji, tzn. powierzchnię dachu/gruntu 

(czy na pewno ta liczba modułów zmieści się 

w dostępnym miejscu?) oraz elementy, które 

mogłyby zaciemnić instalację fotowoltaiczną, 

jak kominy, drzewa czy inne budynki. 

Po określeniu mocy generatora oraz liczby 

modułów, musimy dobrać moc inwertera 

lub inwerterów. Najczęściej ustala się 

ją na poziomie 85 – 100% mocy generatora, 

nie możemy jednak zapomnieć m.in. 

o ograniczeniach związanych z ekspozycją 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Parę słów o kosztach 

Ireneusz Wiecha 

specjalista ds. fotowoltaiki 

Caldoris Polska 

Najbardziej powszechnie stosowaną 

technologią ogniw fotowoltaicznych 

jest technologia krzemu poli i monokrystalicznego. 

Jednocześnie zakup 

modułów stanowi największy koszt 

instalacji całego zestawu fotowoltaicznego 

w domu jednorodzinnym. 

Ich udział procentowy w kosztach instalacji 

zależy w dużej mierze od jej 

wielkości – przy małych instalacjach 

w stosunku procentowym moduły 

PV będą stanowić około 40% całości 

kosztów, w większych będzie 

się to rozkładało i dochodziło nawet 

do 50%. Jeśli chodzi o rodzaje paneli 

PV, droższe są moduły monokrystaliczne 

w porównaniu z polikrystalicznymi, 

jest to spowodowane wyższymi kosztami produkcji oraz 

lepszą sprawnością. Przykładowa różnica kosztów wynosi około 

200 zł w zależności od producenta. 

Jeśli chodzi o koszty eksploatacyjne to są dość trudne do oszacowania 

– ich wielkość uzależnia się od jakości komponentów. 

Kolejnym punktem na liście kosztów jest falownik, zazwyczaj 

jego koszt stanowi 25% ogółu kosztów. W tym przypadku zasada 

jest bardzo prosta – wraz ze wzrostem mocy, procentowy 

koszt inwerterów może spaść do poziomu 15%. 

Ostatnim punktem są systemy montażowe - tu podział zaznacza 

się w jasny sposób, najtańsze są systemy montażowe 

na dach skośny, znacznie drożej wychodzą na dach płaski lub 

grunt; różnica może wynosić nawet 50%. 

Pierwsze koszty pozakupowe związane są z przeglądami (co najmniej 

raz na 5 lat) i wahają się w przedziałach kilkuset złotych. 

Z kolei uzysk energetyczny instalacji fotowoltaicznej zależy 

przede wszystkim od warunków atmos ferycznych, w których 

będzie ona pracowała. Na obszarze Polski średnie wartości 

rocznego nasłonecznienia w zależności od regionu wahają się 

od 1000 do 1160 kWh/m². 

przychody [PLN] 

Istotnym parametrem z punktu widzenia ekonomiki inwestycji 

jest oczywiście ilość energii elektrycznej, którą instalacja fotowoltaiczna 

produkuje w jednostce czasu. Średnia roczna produkcja 

instalacji fotowoltaicznej zbudowanej z modułów z krzemu 

polikrystalicznego w zależności od obszaru Polski waha się 

od 930 do 980 kWh/1 kWp. 

Możemy rozpatrzyć ekonomikę na przykładzie małej instalacji 

PV zainstalowanej w domu jednorodzinnym. Poniższy wykres 

przedstawia symulację rocznych przychodów wygenerowanych 

przez instalację o mocy 4 kW. 

4000 

3000 

2000 

1000 

1 

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

miesiące 

Wykres przedstawia przychody generowane przez instalacje 

fotowoltaiczną o mocy 4 kW. Przykład dla instalacji zakupionej 

w programie Prosument 40% + kredyt 1% na 15 lat oraz przy 

50% wykorzystaniu energii z PV na własne potrzeby. Łatwo zaobserwować, 

że już od 3 roku instalacja zaczyna zarabiać dla 

nas pieniądze. 

Instalacja fotowoltaiczna zbudowana z modułów krzemu polikrystalicznego 

to inwestycja na okres co najmniej 25 lat. Jest 

to okres, w którym producenci modułów gwarantują sprawność 

ogniw na poziomie niemniejszym niż 80% mocy początkowej 

w ostatnim roku. Uwzględnia jąc wyżej przytoczone parametry 

ekonomiczne zwrot z inwestycji w instalację fotowoltaiczną 

z dofinansowaniem, przy założeniu zużycia na potrzeby własne 

na poziomie 99% wynosi około 6-8 lat. 


PORADY 


modułów (w przypadku, gdy inwestor dysponuje 

ograniczoną powierzchnią dachu 

lub działki bądź możliwe jest tylko niezbyt 

korzystne ukierunkowanie elementów instalacji) 

i warunkami atmosferycznymi, zależnymi 

m.in. od regionu (skrajne temperatury 

mają wpływ na napięcie generowane przez 

moduły). W związku z tym zaleca się ustalenie 

mocy inwertera na 10 lub 15% niższą 

niż wynikałoby z obliczeń. 

Kolejnym etapem dla dobrania mocy inwertera 

jest ustalenie, ilu trakerów MPP będzie 

Fot.: Caldoris Polska 

potrzebowała instalacja – najczęściej wystarczą 

2, aby odpowiednio skonfigurować 

moduły z jednym inwerterem. Następnie 

określamy zakres napięć trakera (im szerszy, 

tym mamy większą swobodę w konfiguracji 

inwertera) oraz napięcie minimalne 

i maksymalne inwertera. Szczególnie ważny 

jest ten ostatni etap: zbyt niskie napięcie 

urządzenia wyklucza jego zastosowanie, 

a zbyt wysokie może spowodować uszkodzenia. 

Ponadto przy zbyt niskim napięciu 

praca inwertera będzie niestabilna. 

Po określeniu mocy generatora, liczby modułów 

oraz ustaleniu parametrów inwertera, 

musimy dobrać długość łańcuchów. Pod 

uwagę bierzemy zakres napięć MPP trakera 

inwertera oraz napięcia MPP modułu, a także 

specyfikę połaci dachowej. Następnie 

poszczególne łańcuchy przypasowujemy 

do danych wejść DC inwertera. 

Iwona Bortniczuk 

Fot. 5. 

Monokrystaliczne, polikrystaliczne czy amorficzne? Różnią się pomiędzy sobą 

parametrami technicznymi i sprawnością. 

Na podstawie materiałów firm: 

Caldoris Polska, Electricom Engineering, 

Sunsol, Solaris 



Montaż instalacji fotowoltaicznej 

Instalacje fotowoltaiczną możemy zamontować na kilka sposobów. 

Ważne jest to, by na początku 

określić preferencje klienta 

oraz warunki techniczne takie jak: 

ilość i czas zużycia energii, dostępność 

miejsca na dachu oraz rodzaj 

pokrycia dachowego. 

Przede wszystkim musimy wziąć 

pod uwagę, czy w okolicach dachu 

nie ma obiektów zacieniających, 

a także kominów, instalacji odgromowej 

lub wentylacyjnej. 

W przypadku dachów płaskich możemy 

rozróżnić dwa typu montażu 

Izabela Kędroń 

kierownik działu 

handlowego 

Electricom Engineering 

pod względem nachylenia paneli. 

Optymalny średnioroczny kąt nachylenia 

paneli to 30–35°. Jednak 

bardzo często panele montowane 

są o kącie nachylenia między 10- 

20°. Wynika to z tego, że produkcja 

elektryczna przy takim ustawieniu jest bardziej wydajna 

w lecie. Także odległości między rzędami montowanych paneli 

przy mniejszym kącie nachylenia są mniejsze, więc na ograniczonej 

powierzchni dachu można zamontować większą ilość 

paneli. Dobory tego typu wykonuję się indywidualnie dla każdego 

budynku. 

W przypadku dachów skośnych panele są zazwyczaj instalowane 

płasko na dachu, którego nachylenie to 5-35°. Dzięki temu 

nie występuje efekt samo zacieniania, powierzchnia dachu wykorzystana 

jest optymalnie, a koszt konstrukcji jest mniejszy. 

Należy jednak zachować pewną odległość od poszycia, aby zapewnić 

odpowiednią wentylację. 

Panele fotowoltaiczne zazwyczaj montuje się po stronie południowej. 

Produkcja prądu jest wówczas największa w godzinach 

południowych. Jednak istnieje też sposób montażu 

wschód-zachód. Wtedy panele produkują najwięcej energii 

elektrycznej w godzinach porannych i popołudniowych. Aby 

to dobrze funkcjonowało, dachy musza mieć nachylenie do 15°. 

Panele fotowoltaiczne możemy zamontować na większości dachów. 

W przypadku większych instalacji dachowych, niezbędna 

jest opinia konstruktora. Należy pamiętać o tym, że panele, 

które są nachylone na dachu płaskim pod pewnym kontem 

działają jak żagle i w zależności od kierunku wiatru są dociskane 

lub odrywane od dachu. Spotykamy też się z takimi pojęciami 

jak worki śnieżne. Jednak istnieją rozwiązania typu tzw. 

aerodynamiczne instalacje, aby ten problem ominąć. W przypadku 

nowo wybudowanych hal, bardzo często zdarzą się 

że posiadają one gwarancje i nie można wykonywać montowania 

bezpośrednio do dachu. Wtedy możemy zamontować 

instalacje na plastikowych wspornikach wypełnionych żwirem 

lub obciążone bloczkami betonowymi. Takie instalacje nie potrzebują 

wykonywania wierceń w dachu. 

Trzeba pamiętać, że system montażu paneli musi być bezpieczny 

i trwały. Należy zatem stosować elementy odpowiedniej 

jakości, najlepiej sprawdzonych producentów. 

Okablowanie należy połączyć według określonych schematów 

okablowania. Niepoprawne okablowanie może prowadzić 

do zniszczenia falownika i modułów. 


25

PORADY 


Zasilacze 

do instalacji 

Informacje 

o innych elementach 

instalacji 

przeciwpożarowej 

znajdziesz 

na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

przeciwpożarowych 

Zasilacze, które znajdują zastosowanie w systemach ochrony przeciwpożarowej spełniają 

wymagania normy PN-EN 54-4 oraz PN-EN 12101-10. Nie mniej ważne są przy tym 

odpowiednie certyfikaty CNBOP oraz VDS. 

Typowy zasilacz z podtrzymaniem 

bateryjnym ma za zadanie dostarczanie 

napięcia gwarantowanego z sieci 

elektroenergetycznej. W przypadku 

zaniku napięcia kluczową rolę odgrywa 

dostarczanie energii za pomocą 

elementów wewnętrznych zasilacza. 

Nowoczesne akumulatory są bezobsługowe. 

Bardzo często wykonuje 

się w technologii żelowej lub AGM. 

Istotną rolę odgrywają wyjścia z odpowiednimi 

zasilaczami. W przypadku 

przełączania źródła zasilania ważne 

jest wyeliminowanie na wyjściu 

zaników napięcia i innych zakłóceń 

zasilania. 

Wymagania normy PN-EN 54-4 

Norma PN-EN 54-4 precyzuje szereg 

wymagań jakie powinny spełniać 

zasilacze znajdujące zastosowanie 

w systemach ochrony przeciwpożarowej. 

I tak też wymagane jest sygnalizowanie 

braku sieci, dwa niezależne 

wyjścia zasilacza zabezpieczone 

przed zwarciem, kompensacja temperaturowa 

napięcia ładowania baterii 

oraz pomiar rezystancji obwodu 

baterii. W zasilaczach powinno znaleźć 

zastosowanie zabezpieczenie 

baterii przed całkowitym rozładowaniem 

oraz ochrona zacisków baterii 

przed zwarciem. Istotną rolę odgrywa 

odpowiednia sygnalizacja obejmująca 

przepalenie bezpiecznika baterii, 

uszkodzenie obwodu ładowania, niskiego 

napięcia wyjściowego, wysokiego napięcia 

wyjściowego oraz uszkodzenia zasilacza. 

Oprócz tego kluczowe miejsce zajmuje zabezpieczenie 

przed przepięciem, zwarciem 

oraz przeciążeniem. W zakresie wyjść w zasilaczu 

należy przewidzieć wyjście awarii 

zbiorczej (alarm), wyjście techniczne EPS 

oraz wyjście techniczne APS. 

Producenci nowoczesnych zasilaczy przewidują 

zdecydowanie więcej specjalistycznych 

rozwiązań niż przewiduje norma. 

I tak też niejednokrotnie uwzględnia 

się wejście sygnału awarii zewnętrznej, 

sterowane wyjście przekaźnikowe, zdalny 

test akumulatorów, pomiar napięcia sieci 

zasilającej 230VAC, a także sygnalizację 

otwarcia obudowy. 

Fot.: Merawex 

Fot. 1. 

Norma PN-EN 54-4 precyzuje szereg wymagań jakie powinny spełniać zasilacze 

znajdujące zastosowanie w systemach ochrony przeciwpożarowej. 


PORADY 


Cechy zasilaczy 

Oferowane na rynku zasilacze cechują się 

maksymalnym obciążeniem prądowym 

wynoszącym 2, 3, 5 oraz 7 A. Przewidziano 

miejsce na zabudowę akumulatorów: 

2×17 Ah, 2×28 Ah lub 2×40 Ah. Dwa niezależne 

wyjścia są zabezpieczone. Istotną 

cechą nowoczesnych zasilaczy jest wysoki 

poziom sprawności, niski poziom tętnień 

napięcia, mikroprocesorowy system automatyki, 

a także inteligentna ochrona zasilacza 

w stanie przeciążenia oraz pomiar 

rezystancji obwody akumulatorów. Istotną 

rolę odgrywa automatyczna kompensacja 

temperaturowa ładowania akumulatorów. 

Urządzenie jest w stanie testować akumulatory 

a proces ich ładowania bazuje na procesie 

dwufazowym. Kontroli w odniesieniu 

do akumulatorów poddaje się ciągłość 

obwodu, napięcia, stanu bezpieczników, 

a także ładowania i konserwacji. Nie mniej 

ważna jest ochrona akumulatorów przed 

nadmiernym rozładowaniem i przeładowaniem. 

Wyjścia akumulatorów są zabezpieczone 

przed zwarciem i odwrotnym podłączeniem. 

Zasilacz kontroluje prąd obciążenia, napięcie 

wyjściowe oraz stany bezpieczników. 

Przewiduje się zabezpieczenia: przeciwzwarciowe, 

przeciążeniowe, termiczne, 

nadnapięciowe, przepięciowe oraz antysabotażowe 

inicjowane w przypadku otwarcia 

obudowy. 

Napięcie zasilania urządzenia wynosi 230 

V AC. W niektórych zasilaczach przewidziano 

port komunikacyjny z zaimplementowanym 

protokołem Modbus RTU. 

W typowym urządzeniu przewiduje się 

chłodzenie konwekcyjne. Wewnętrzna pamięć 

pozwala na zapamiętanie stanu pracy 

zasilacza. Można uwzględnić wejścia/wyjścia 

techniczne z izolacją galwaniczną oraz 

wyjścia techniczne sygnalizacji zaniku sieci 

230 V AC, sygnalizacji awarii zasilacza 

oraz sygnalizacji awarii akumulatorów. Nie 

mniej ważne są sterowane wyjścia przekaźnikowe 

oraz wejście i wyjście awarii zbiorczej. 

Niejednokrotnie jest możliwy wybór 

czasu sygnalizacji zaniku sieci 230 V AC. 

Każda awaria jest kodowana a kod poddaje 

się archiwizacji. 

Przydatne rozwiązanie stanowi wskazywanie 

parametrów elektrycznych takich 

jak np. napięcie, prąd, rezystancja obwodu 

czy też napięcie sieci zasilającej 230 V 

AC. Wszelkie awarie mogą być również 

sygnalizowanie akustycznie. Na rynku 

oferowane są zasilacze z wyjściami 230 V 

AC oraz 24 V. 

Fot.: Pulsar 

Fot. 2. 

Według normy PN-EN 54-4, zasilacze w systemach ochrony przeciwpożarowej, 

powinny spełniać miedzy innymi poniższe wymagania: 

- sygnalizowanie braku sieci; 

- dwa niezależne wyjścia zasilacza zabezpieczone przed zwarciem; 

- kompensacja temperaturowa napięcia ładowania baterii; 

- pomiar rezystancji obwodu baterii. 

Ponadto w zasilaczach powinno być zabezpieczenie baterii przed całkowitym 

rozładowaniem oraz ochrona zacisków baterii przed zwarciem. 

Z wyświetlaczami LCD 

W niektórych modelach zasilaczy uwzględniono 

wyświetlacz LCD. Tym sposobem 

konfiguracja ustawień zasilacza może odbywać 

się z poziomu panelu. Zazwyczaj 

uwzględniane są 3 poziomy dostępu, które 

zabezpieczone są hasłami. Zyskuje się 

również dostęp do historii pracy zasilacza. 

Przydatne rozwiązanie stanowi rozbudowany 

zakres informacji na wyświetlaczu 

LCD. Do dyspozycji użytkownika jest zegar 

czasu rzeczywistego z podtrzymaniem 

bateryjnym. 

Panel z przyciskami wraz z wyświetlaczem 

umożliwia odczyt wszystkich parametrów 

technicznych. Za pomocą panelu zatwierdzany 

jest parametr aktualnie wyświetlany. 

Interfejsy komunikacyjne 

Specjalne interfejsy komunikacyjne pozwalają 

na wymianę danych z innymi 

urządzeniami. I tak też interfejs USB-TTL 

zapewnia połączenie lokalne komputera 

PC z zasilaczem a interfejs jest rozpoznawany 

przez system operacyjny jako wirtualny 

port COM. Z kolei interfejs RS-485- 

-TTL pozwala na połączenie zasilacza 

W zasilaczach uwzględnia się miejsce na zabudowę akumulatorów: 2 × 17 Ah, 

2 × 28 Ah lub nawet 2 × 40 Ah. 


27

PORADY 


Fot.: Kacprzak 

a siecią Wi-Fi. Skorzystać można również 

z interfejsu USB-RS-485 umożliwiającego 

połączenie magistrali RS-485 do komputera 

PC poprzez port USB. W takim rozwiązaniu 

nie jest potrzebne zewnętrzne zasilanie. 

Fot. 3. 

Zasilacz zamontowany w instalacji przeciwpożarowej. 

Zdalny monitoring 

Specjalne programy komputerowe pozwalają 

na zdalny monitoring pracy zasilacza. Typowa 

aplikacja tego typu umożliwia skonfigurowanie 

połączeń, analizowanie parametrów 

oraz zarządzanie grupami zasilaczy. W oknie 

zdalnego pulpitu zasilacza monitorowane 

są parametry takie jak napięcie na wyjściach, 

prąd symetryczny, stan zasilania sieciowego 

230 V AC i jego wartość, napięcie, stan 

naładowania, a także temperaturę oraz rezystancję 

wewnętrzną akumulatora. Oprócz 

do magistrali RS-485 z zachowaniem separacji 

galwanicznej. Należy podkreślić, 

że komunikacja w takiej magistrali bazuje 

na torze dwuprzewodowym, różnicowym 

w trybie pół-dupleksowym a nadawanie 

i odbiór danych odbywa się w sposób naprzemienny. 

Dużym uznaniem cieszy się interfejs Ethernet. 

Pozwala on na połączenie zasilaczy 

z komputerem PC w sieci Ethernet. Interfejs 

może współpracować z oprogramowaniem 

umożliwiającym zdalny monitoring 

parametrów poprzez cykliczny podgląd 

aktualnego stanu zasilacza. Oprócz tego 

jest możliwy odczyt historii zdarzeń, podgląd 

wykresów prądów i napięć oraz zdalne 

wykonanie testu akumulatora. Nowoczesny 

system wymiany danych nie obejdzie 

się bez sieci bezprzewodowych. Tym sposobem 

zastosowanie znajdują interfejsy 

Wi-Fi. Również i w tym przypadku jest 

możliwy zdalny monitoring podstawowych 

parametrów pracy zasilacza. 

Przydatne rozwiązanie stanowi interfejs 

RS-485–Ethernet przeznaczony do konwersji 

sygnałów między magistralą RS-485 

a siecią Ethernet. Niektóre interfejsy tego 

typu wymagają zewnętrznego zasilania 

10÷30 V DC. Istotną rolę odgrywa separacja 

galwaniczna. Niejednokrotnie przewiduje 

się hermetyczne obudowy zasilacza, 

Fot. 4. 

Istotną cechą nowoczesnych zasilaczy jest wysoki poziom sprawności, 

niski poziom tętnień napięcia, mikroprocesorowy system automatyki, a 

także inteligentna ochrona zasilacza w stanie przeciążenia oraz pomiar 

rezystancji obwody akumulatorów. 

które chronią przed wpływem niekorzystnych 

warunków środowiskowych. Z kolei 

interfejs RS-485-Wifi pozwala na przetwarzanie 

sygnałów między magistralą RS-485 

Zdalny monitoring pracy zasilacza umożliwia skonfigurowanie połączeń, 

analizowanie parametrów oraz zarządzanie grupami zasilaczy. 

Nowoczesne zasilacze cechują się bogatymi możliwościami w zakresie wymiany 

danych np. z komputerem. 

Fot.: Merawex 

tego jest możliwe wykonanie zdalnego testu 

poprawności pracy akumulatora. 

Program zdalnej obsługi pozwala na monitorowanie 

wyjść technicznych, wejścia 

awarii zbiorczej, stanu sterowanego wyjścia 

przekaźnikowego oraz stanu wejścia 

wyłącznika antysabotażowego. Przydatne 

rozwiązanie stanowi odczyt historii zdarzeń 

oraz historii parametrów. 


PORADY 


REKLAMA 

Fot.: Pulsar 

www.bemko.eu 

bemkopolska 

Fot. 5. 

Na etapie montażu zasilaczu pamiętać należy o dokładnym 

przykręceniu przewodów w odpowiednich zaciskach. 

Montaż zasilacza 

Na etapie montażu zasilacza przeznaczonego do pracy w systemach 

przeciwpożarowych należy pamiętać o kilku ważnych zasadach. 

Zasilacze tego typu projektuje się z myślą o pracy ciągłej 

a więc nie przewidziano wyłącznika zasilania. Konieczne jest zatem 

zapewnienie odpowiedniej ochrony przeciążeniowej w obwodzie 

zasilającym. Oprócz tego ważne jest aby instalator poinformował 

użytkownika o sposobie odłączenia zasilacza od napięcia 

sieciowego. Najczęściej odłączenie w tym zakresie bazuje na wydzielonym 

i oznaczonym odpowiednim bezpieczniku w rozdzielnicy. 

Należy zwrócić uwagę na wykonanie instalacji elektrycznej 

zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. 

Montaż zasilaczy powinien przewidzieć pozycję pionową ze swobodnym, 

konwekcyjnym przepływem powietrza za pomocą otworów 

wentylacyjnych obudowy. Zazwyczaj na bocznych ściankach 

obudowy umieszcza się przetłoczenia przeznaczone do wprowadzania 

przewodów instalacyjnych. Przetłoczenie gdzie będzie 

zamontowana dławnica trzeba w pierwszej kolejności wybić 

a w powstałym otworze zamontować dławnice chroniące obudowę 

przed dostępem wilgoci i zanieczyszczeń. 

Trzeba pamiętać, że zasilacz w określonych odstępach czasu wykonuje 

test akumulatorów, podczas którego jest przeprowadzany 

pomiar rezystancji połączeń. Trzeba więc dokładnie zamontować 

przewody do akumulatorów poprzez mocne przykręcenie 

ich do odpowiednich zacisków zasilacza i akumulatorów. Jeżeli 

aplikacja tego wymaga trzeba podłączyć przewody od urządzeń 

do wyjść i wejść technicznych: wyzwalających alarmy, awarii 

zbiorczej zasilacza oraz sygnalizacji zaniku sieci. 

Ważny jest odpowiedni montaż akumulatorów we właściwym 

miejscu obudowy. Na etapie podłączania akumulatora z płytą 

zasilacza koniecznie trzeba zwrócić uwagę na odpowiednią biegunowość. 

Akumulator jest łączony szeregowo za pomocą specjalnego 

przewodu. 

W następnej kolejności można podać napięcie zasilania 230 V 

AC, o którego obecności powinny informować odpowiednie diody 

LED zasilacza. Warto zmierzyć pobór prądu przez odbiorniki 

i dobrać prąd ładowania akumulatorów tak aby nie przekroczyć 

całkowitej wydajności prądowej zasilacza. Po wykonaniu odpowiednich 

testów i kontroli działania zasilacz należy zamknąć. 

Damian Żabicki 

UMIESZ LICZYĆ... 

Wyłączniki 

różnicowoprądowe 

Ochronniki 

przepięć 

BEMKO Sp. z o.o. 

ul. Annopol 21 

03-236 Warszawa 

...LICZ NA BEMKO! 

Wyłączniki 

nadprądowe 

Styczniki 

modułowe 

Rozłączniki 

izolacyjne 

Wyłączniki 

czasowe 

tel./fax: +48 22 732 11 85 

bemko@bemko.pl 

www.bemko.eu 


29

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Rozdzielnie modułowe 

typu IKA firmy Eaton 

Rozdzielnice natynkowe IKA firmy EATON wychodzą naprzeciw wymaganiom stawianym 

we współczesnym budownictwie. Dzięki swojej budowie zapewniają bezpieczeństwo 

zarówno ludzi, jak i aparatury zainstalowanej wewnątrz. Charakteryzują się one wysoką 

jakością wykonania oraz łatwością eksploatacji. Ze względu na ich budowę, istnieje 

łatwy dostęp do zamontowanej w niej aparatury. Szafki modułowe typu IKA spełniają 

postawione przed nimi zadania dystrybucji energii przy zachowaniu maksymalnego 

poziomu bezpieczeństwa. 

Bezpieczeństwo 

Obudowy IKA cechują się stopieniem 

ochrony IP65 oraz zostały wykonane 

w II klasie ochronności. Poziom 

ochrony przed uszkodzeniami 

mechanicznymi wynosi IK08 w oparciu 

o normę EN 60529. Rozdzielnice 

wykonuje się z dwóch rodzajów materiałów, 

z poliwęglanu, który ma zastosowanie 

w wykonaniu przemysłowym 

(UV) szafek IKA oraz z ABS 

(kopolimer akrylonitrylo-butadieno- 

-styrenowy – w przypadku wersji ST 

oraz OT). Oba materiały pomyślnie 

przeszły próbę rozżarzonego drutu, 

w temperaturze 850°C dla poliwęglanu 

lub 650°C w przypadku ABS. 

Materiały, z których wykonano obudowy 

IKA charakteryzują się wysoką 

odpornością na środki chemiczne, 

oddziaływanie atmosferyczne oraz 

na promieniowanie UV. Obudowy 

zostały wykonane zgodnie z normą 

IEC/EN 62208. 

Rodzaje szafek IKA 

Każdy wariant dostępny jest z różną 

ilością szyn TH, od jednej do trzech. 

Niezależnie od wariantu wykonania, 

rozdzielnice dzielą się na wersję, które 

pomieszczą dwanaście lub osiem- 

Fot. 1 

Obudowy z serii IKA firmy Eaton. 


PRODUKTY 


naście modułów w od 1 do 3 rzędów. Ponadto 

w każdej wersji wykonania istnieje linia 

Mini. Są to obudowy jednorzędowe, które 

pomieszczą 4,6 lub 8 modułów. Rozdzielnice 

występują z drzwiami transparentnymi 

oraz drzwiami w kolorze obudowy. Kierunek 

otwierania drzwi może być zmieniony 

z lewego na prawy bez użycia narzędzi, 

ponieważ obudowy IKA są symetryczne, 

co oznacza, że w miejsce zawiasów, pasują 

również zamki, pozwala to na bardzo łatwą 

zmianę kierunku otwierania drzwi (fot. 2). 

Standardowy kolor rozdzielnic to kolor 

z palety RAL 7035. Dopasowane akcesoria 

obudów wpasowują się w nowoczesny 

styl budownictwa. Szafki zostały wykonane 

w trzech wariantach. Podziału dokonać 

można w zależności od materiału wykonania 

oraz dostępnych akcesoriów: 

 

 

 

Fot. 2 

Zmiana kierunku otwierania drzwi jest możliwa bez użycia narzędzi. 

IKA-…UV - obudowy przemysłowe, 

IKA-…ST - obudowy profesjonalne 

oraz 

IKA-…OT - obudowy standardowe. 

Obudowy natynkowe IKA-…UV – 

przemysłowe 

Wersja przemysłowa (-UV) rozdzielnic 

IKA wykonana została w całości z wysokiej 

jakości poliwęglanu zgodnie ze standardem 

ISO 4892-2. Użycie tego typu 

materiałów zapewnia najwyższą możliwą 

odporność na wysokie temperatury, zjawiska 

atmosferyczne i promieniowanie 

UV. Ten rodzaj obudowy przeznaczony 

jest do stosowania wewnątrz budynków 

oraz na zewnątrz (zgodne z dobrą praktyką 

inżynierską jest wykonanie w tym 

celu zadaszenia ochronnego). Ta wersja 

rozdzielnicy wyposażona jest w zaciski N/ 

PE o stopniu ochronności IP 2X, maskownice 

oraz stelaż z szynami TH. Standardowo 

w zestawie z szafką IKA otrzymamy 

plastikowy zamek ETN-IKA. Istnieje 

możliwość zastosowanie opcjonalnego zamknięcia 

na kluczyk LOCK-IKA. 

Obudowy IKA-…ST/OT – 

profesjonalne/standardowe 

Połączenie konstrukcji z tworzywa ABS 

z drzwiami poliwęglanowymi zapewnia 

podobną funkcjonalność do wersji IKA-… 

UV przy zachowaniu niższej ceny. Podobnie 

jak IKA-…UV zapewnia wysoką 

odporność na temperaturę oraz związki 

chemiczne jednak wykonanie tego rodzaju 

przeznaczone jest do stosowania wyłącznie 

wewnątrz budynków. Różnicą pomiędzy 

wersją profesjonalną ST, oraz standardową 

OT są dołączenie do obudowy zaciski N/PE 

w przypadku wersji ST. 

Ergonomia 

Nowa seria szafek natynkowych IKA charakteryzują 

się wysokim poziomem ergonomii. 

Pierwsza cecha IKA, która to potwierdza 

to regulacja głębokości osadzenia 

szyny TH. W zależności od aparatury zamontowanej 

wewnątrz rozdzielnicy, lub 

miejsca potrzebnego do poprowadzenia 

przewodów łączeniowych zakres regulacji 

szyn TH wynosi od 45 do 0 mm licząc 

od ściany tylnej obudowy. Łatwy 

sposób montażu/demontażu maskownicy 

zapewnia szybki dostęp do aparatury modułowej 

zainstalowanej w środku rozdzielnicy, 

co pozwala znacznie skrócić czas 

potrzebny do ewentualnych prac manewrowych 

wewnątrz obudowy. W obrębie 

każdego pośród trzech rodzajów obudowy 

można znaleźć otwory montażowe, które 

umożliwiają przymocowanie rozdzielnicy 

do podłoża. Pozwala to przyśpieszyć 

proces instalacji, oraz znacząco ogranicza 

możliwość przypadkowego uszkodzenia 

szafki podczas instalacji.. Nie ma więc 

konieczności ingerowania w strukturę 

obudowy w celu drążenia otworów montażowych. 

Rozdzielnice IKA w górnej 

i dolnej ścianie posiadają wydrążone osłabienia 

pozwalające na łatwe dołączenie 

dławików kablowych metrycznych. Proces 

szybkiej i wygodnej instalacji dopełnia 

możliwość łatwego montażu/demontażu 

ramy zawierającej szyny TH35. Również 

listwy zaciskowe N/PE o stopniu ochronności 

IP 2X, mogą zostać zamontowane 

bez użycia jakichkolwiek narzędzi. 

Podsumowanie 

Materiały z których zostały zbudowane 

obudowy IKA zapewniają znakomitą jakość, 

a wymienione powyżej cechy decydują 

o szybkości i łatwości instalacji oraz 

eksploatacji szafki przy zapewnionym maksymalnym 

bezpieczeństwie i nowoczesnym 

wyglądzie. 

Wszystkie szczegóły handlowo – techniczne 

na temat rozdzielnic IKA można znaleźć 

w katalogu „Aparaty i osprzęt elektryczny 

niskiego napięcia” z 2014 roku. 

Produkty z linii IKA są dostępne w większości 

hurtowni elektrotechnicznych. 

• 


31

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Nowe ograniczniki 

przepięć 

firmy Hager 

Niezawodna ochrona przed wyładowaniami atmosferycznymi 

Burze są pięknym i ekscytującym zjawiskiem jednak często bywają niebezpieczne dla 

ludzi, a także dla budynków i prowadzonych w nich instalacji. To właśnie instalacje 

elektryczne i teletechniczne najczęściej bywają narażone na bezpośredni przepływ 

prądu piorunowego (udarowego), na występowanie prądów zwarciowych następczych 

oraz występowanie dużej różnicy potencjałów (rzędu kilku kV). Brak właściwej ochrony 

przed tymi zjawiskami skutkuje poważnym uszkodzeniem czy też zniszczeniem urządzeń 

elektrycznych i elektronicznych. 

Przyczynami występowania przepięć 

w instalacji elektrycznej są bezpośrednie 

wyładowania atmosferyczne 

(uderzenia pioruna) w instalację odgromową 

budynku, wyładowania atmosferyczne 

w przewody sieci elektroenergetycznej 

niskiego napięcia, 

przepięcia atmosferyczne indukowane 

w instalacjach budynku lub innych 

bliskich obiektach oraz przepięcia 

łączeniowe i stany awaryjne w sieci 

elektroenergetycznej. 

Urządzeniami chroniącymi przed skutkami 

przepięć w instalacji elektrycznej niskiego 

napięcia są ograniczniki przepięć (SPD 

– Surge Protection Devices), oferowane 

przez firmę Hager. Zgodnie z normą PN-EN 

61643-11 urządzenia tego typu dzielą się na: 

 

ograniczniki typu 1 czyli ochrona przed 

bezpośrednim oddziaływaniem części 

prądu piorunowego, przepięciami atmosferycznymi 

praz wszelkiego rodzaju 

przepięciami łączeniowymi, wyrównywanie 

potencjałów, 

 

 

ograniczniki typu 2 to ochrona przed 

przepięciami atmosferycznymi indukowanymi 

i przepięciami łączeniowymi, 

ograniczniki typu 3 czyli ochrona 

przed przepięciami atmosferycznymi 

indukowanymi i przepięciami łączeniowymi, 

powstającymi w instalacji elektrycznej 

odbiorczej niskiego napięcia. 

Mając na uwadze oczekiwania związane 

z wymaganiami koordynacji energetycznej 

pomiędzy poszczególnymi stopniami ochrony 

oraz inne unikalne cechy, rozwiązaniami 

Rys. 1 

Rodzaje wyładowań piorunowych. 


PRODUKTY 


szczególnie polecanymi są kompletne kombinowane 

(hybrydowe) ograniczniki typu 1. 

Nowością w ofercie Hager są ograniczniki 

powyższego rodzaju o symbolach: 

 

SPA201 (jednofazowe dla sieci TN/ 

TT), 

 

SPA400 (trójfazowe dla sieci TN-C) 

oraz 

 

SPA401 (trójfazowe dla sieci TN-S/TT). 

Urządzenia te cechują się następującymi 

własnościami: 

 

zastosowana technologia iskiernikowa 

zapewnia jednostopniową ochronę instalacji 

i urządzeń przed zagrożeniami 

pochodzącymi od bezpośrednich lub 

bliskich wyładowań atmosferycznych, 

przepięć atmosferycznych indukowanych 

oraz przepięć łączeniowych, 

 

wytrzymałość na prąd udarowy 

do 50 kA (12,5 kA na biegun), 

 

 

 

 

skuteczne wygaszenie dużej energii 

wyładowania, powstającej przy prądzie 

piorunowym (badanie impulsem udarowym 

10/350 µs), 

napięciowy poziom ochrony ≤ 1,5 kV, 

zdolność gaszenia prądu następczego 

do 25 kA eff – selektywność z bezpiecznikami 

o niewielkich prądach znamionowych 

(brak zbędnych zadziałań 

wkładki bezpiecznikowej), 

parametry techniczne odpowiadające 

działaniu ochrony dwustopniowej, 

 

koordynacja energetyczna umożliwiająca 

ochronę urządzeń końcowych 

(ochrona trójstopniowa) znajdujących 

się w odległości ≤ 5 m, 

 

Fot. 2 

Trójfazowy ogranicznik przepięć SPA 400. 

spełnienie wymagań III i IV klasy 

ochrony odgromowej. 

Nowe ograniczniki przepięć, oferowane 

przez firmę Hager, posiadają wbudowane 

iskierniki z dodatkowymi układami zapłonowymi, 

przyspieszającymi przeskok pomiędzy 

elektrodami iskiernika. Dzięki temu 

są one urządzeniami o dużej szybkości 

działania (≤ 100 ns) i skuteczności. Cechują 

się niewielkimi rozmiarami zewnętrznymi 

oraz konkurencyjną ceną. 

SPA201, SPA400 i SPA401 znajdują zastosowanie 

wszędzie tam, gdzie wymagane jest 

skuteczne odprowadzenie prądów piorunowych 

oraz niski poziom przepięć już w miejscu 

wprowadzenia sieci zasilającej do obiektu, 

przy jednoczesnym spełnieniu warunków 

koordynacji energetycznej i zdolności gaszenia 

zwarciowych prądów następczych. 

• 

Fot. 1 Ogranicznik przepięć SPA 201. Fot. 3 Trójfazowy organicznik przepięć SPA 401. 


33

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Nowa oferta 

puszek odgałęźnych 

E30/E90 OBO FireBox 

Rozszerzona oferta OBO FireBox gwarantuje podtrzymanie funkcji elektrycznych w czasie 

pożaru wg DIN 4102, część 12. 

Sprawdzone i przetestowane OBO 

“FireBox T”, wraz ze swoją ceramiczną 

kostką zaciskową odporną na wysokie 

temperatury, otrzymały nowe 

opcje montażu przy odgałęzianiu 

i rozgałęzianiu przewodów z podtrzymaniem 

funkcji E30/E90. Teraz OBO Bettermann 

rozszerzyło zakres oferty puszek FireBox 

o nowe warianty ze zintegrowanymi dławikami 

elastycznymi w różnych rozmiarach. 

Dodatkowo, oprócz aktualnie dostępnego 

montażu wewnątrz puszki możliwy jest 

również montaż poprzez zewnętrzną płytkę 

mocującą. Opcjonalnie dostępne są również 

gniazda pod wkładki bezpiecznikowe. 

Fot. 1 

Zapewnia ogniotrwałe połączenie: OBO FireBox z odporną na wysoką temperaturę ceramiczną kostką zaciskową zapewniającą 

pewne połączenie w systemach ostrzegania i sygnalizacji alarmu. 


PRODUKTY 


Odpowiednia puszka 

do każdej instalacji 

Nowa seria FireBox T stała się jeszcze 

bardziej wszechstronna. Łączone oraz rozgałęziane 

mogą być zarówno przewody 

zasilające jak i teletechniczne. Dwa różne 

rozmiary, z sześcioma rodzajami jednostek 

łączeniowych, od teraz oferują dodatkowe 

zastosowania. Dławiki kablowe V-TEC lub 

dławiki elastyczne umożliwiają łatwe wprowadzanie 

przewodów do wnętrza puszki. 

Prosty obrót o 90° zamków obrotowych 

pewnie i szybko mocuje pokrywę. Dzięki 

temu kable i przewody z podtrzymaniem 

funkcji mogą być przedłużane lub rozgałęziane 

w zaledwie kilku krokach instalacji. 

Odporna na wysoką temperaturę kostka 

ceramiczna OBO FireBox jest kompletnie 

zmontowana, łącznie ze śrubami mocującymi, 

tworząc system z podtrzymaniem 

funkcji wg DIN 4102-12. Solidna obudowa 

wykonana z bezhalogenowego tworzywa 

termoplastycznego przeciwstawia się 

wyjątkowo dużym obciążeniom. Odporna 

na udary mechaniczne i uderzenia, z wysokim 

stopniem ochrony IP66, zapewnia 

ochronę przed rozpryskiem wody. 

Bezpiecznik jako dodatkowe 

zabezpieczenie 

W zaawansowanych rozwiązaniach, OBO 

FireBox, z wewnętrznym bezpiecznikiem, 

zapewnia bezpieczeństwo indywidualnych 

stref elektrycznych. Jeśli nastąpi uszkodzenie 

podczas pożaru, bezpiecznik wyłączy 

się, zabezpieczając przed skutkami zwarcia. 

Gniazdo bezpiecznikowe jest w prosty sposób 

zainstalowane za pomocą śruby. Żadne 

dodatkowe przewody z podtrzymaniem 

funkcji nie muszą być prowadzone, również 

do gniazda bezpiecznikowego. W ten 

sposób rozdział obwodów jest nie tylko 

w odpowiedni sposób zabezpieczony ale 

również zaoszczędza czas i materiały. 

• 

Fot. 2 

Zabezpiecza wybraną strefę bezpieczeństwa: OBO FireBox z bezpiecznikiem, przewody 

mogą być rozdzielane w prosty sposób do wybranej sekcji za pomocą puszki. 

Fot. 3 

Wersja z zewnętrznym mocowaniem 

jako dopełnienie systemu, 

dodatkowo dławiki elastyczne 

umożliwiają szczególnie łatwe 

wprowadzanie kabli. 


35

PRODUKTY 


Rozdzielnica MSF Multimedialna 

od ELEKTRO-PLAST Nasielsk 

PROMOCJA 

Obowiązująca od 2013 roku nowelizacja rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa 

i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać 

budynki i ich usytuowanie, wprowadza obowiązek budowy w obiektach mieszkalnych 

kompletnej instalacji antenowej, logicznej i światłowodowej doprowadzającej ww. media 

do każdego lokalu (Dz.U. z 2012 r. poz. 1289). 

Fot. 1. 

W związku z powyższym, firma 

ELEKTRO-PLAST we współpracy 

z firmą LEVITON, wprowadziła 

na rynek rozwiązanie, które wyprzedza 

dzisiejsze standardy, jednocześnie 

dbając o zabezpieczenie 

przyszłych potrzeb użytkowników. 

Nowy produkt – rozdzielnica MSF 

Multimedialna – powstała na bazie 

bogatych doświadczeń w produkcji 

rozdzielnic elektrycznych. 

Rozdzielnica MSF Multimedialna. 

W nowej rozdzielnicy MSF Multimedialnej 

- firmy ELEKTRO-PLAST Nasielsk - zastosowano 

nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne 

mające na celu usprawnienie codziennej 

pracy poprzez montaż i instalację. 

Podczas instalacji można wyróżnić kilka 

podstawowych aspektów przemawiających 

za wyborem MSF Multimedialnej, m.in. 

duża przestrzeń na wyposażenie, bogata 

oferta wyposażenia, bezpieczeństwo podczas 

montażu, a co za tym idzie oszczędność 

czasu potrzebnego do całkowitej realizacji 

instalacji rozdzielnicy multimedialnej. Rozdzielnicę 

Multimedialną możemy wykorzystywać 

w bezpośrednim sąsiedztwie standardowej 

rozdzielnicy elektrycznej MSF. 

W nowej rozdzielnicy MSF Multimedialnej 

wszystkie niezbędne elementy wyposażenia 

teleinformatycznego montowane są w prosty 

sposób na metalowej płycie montażowej 

z otworami. Rozdzielnica multimedialna 

przystosowana jest do instalacji 12-portowego 

PATCH PANELA multi-operatorskiego, 

który mocowany jest na płycie montażowej 

za pomocą spinek. Panel zawiera etykiety 

opisowe, co ułatwia uporządkowanie instalacji 

wewnątrz rozdzielnicy multimedialnej 

oraz konfigurację i montaż gniazd sieci 

Cechy rozdzielnic MSF Multimedialnych przeznaczonych do 

mieszkań: 

• wersja podtynkowa z super płaskimi drzwiami metalowymi, 

• 4 wielkości do wyboru (1/14; 2/28; 3/42; 4/56), 

• wspólny design rozdzielni elektrycznej i multimedialnej, 

możliwość ich łączenia, 

• nowe sztywne płyty przepustowe do wprowadzenia kabli 

o różnej średnicy, 

• całość tworzy uporządkowaną instalację teletechniczną. 

Fot. 2. 

Szczegóły konstrukcji rozdzielnicy 

MSF Multimedialna. 

światłowodowej, komputerowej (Internet), 

telefonicznej, telewizji kablowej czy systemu 

audio. 

www.elektro-plast.com.pl 

Tab. 1 Rozdzielnice MSF Multimedialne 

- podstawowe parametry 

Stopień ochrony IP 30 

Odporność na uderzenie IK 07 

Klasa izolacji 

Kolor 

Napięcie znamionowe 

II 

RAL 010 (biały) 

AC 440 V/50 Hz 

Ilość modułów od 12 do 48 

Ilość rzędów od 1 do 4 

Montaż 

Płyta montażowa 

Norma 

podtynkowy w murze 

i karton-gips 

na wyposażeniu 

PN-EN 61439-3:2012, 

PN-EN 61439-1:2011 


PORADY 


Nie tylko wygląd jest ważny 

– osprzęt elektroinstalacyjny 

Projektanci wnętrz zauważyli, że producenci osprzętu elektroinstalacyjnego kładą 

coraz większy nacisk na dobre wzornictwo. To jednak nie jedyne ich działania, bowiem 

dla użytkowników liczy się również funkcjonalność, a instalatorzy oczekują rozwiązań 

pozwalających na szybki, pewny i bezpieczny montaż. 

Fot.: OSPEL 

Fot. 1. 

Szklane ramki dzięki refleksom odbijającego się na nich otoczenia doskonale integrują się z wnętrzem. 

Łatwiejszy montaż 

Do istotnych usprawnień montażowych 

należą z pewnością połączenia 

zaciskowe w mechanizmach. Dzięki 

nim, według wyliczeń producentów, 

możemy zaoszczędzić od 20 do nawet 70% 

czasu. Poza tym dobór zacisku odpowiedniego 

do przekroju poprzecznego przewodu 

ma zagwarantować stałą siłę docisku elementów 

przewodzących. Zapewni to stabilność 

instalacji np. w środowisku, w którym 

dochodzi do drgań. 

Większość osprzętu elektroinstalacyjnego 

posiada elementy pozwalające na wybrany, 

najwygodniejszy w danym przypadku spo- 


PORADY 


sób mocowania – na kołki rozprężne, łapki 

rozprężne lub wkręty. Ponadto w łącznikach 

większości producentów, z tyłu, narysowany 

jest plan połączeń, układ styków i zacisków. 

Na tylnej części podstawy łącznika może być 

umieszczony przymiar ułatwiający ustalenie 

długości odizolowania przewodu, co wpływa 

na bezpieczeństwo i minimalizuje ryzyko 

popełnienia błędu. Odizolowane przewody 

umieszczamy w otwartych zaciskach 

(konstrukcja otwartych zacisków sprawia, 

że nie tracimy czasu na odkręcanie śrubek, 

jak w mechanizmach starszego typu). Zacisk 

przewodu fazowego charakteryzuje przycisk 

w czerwonym kolorze. Wejścia kablowe 

wyprofilowane są w sposób, który zdecydowanie 

ułatwia umieszczenie przewodu 

w zacisku oraz tak, by jego odsłonięta część 

znalazła się pod warstwą izolacyjną, co zapobiega 

spięciom. Ponadto zaciski w gniazdach 

umieszczane są w jednej linii, dzięki czemu 

wszystkie przewody można przyciąć na wymaganą 

długość za jednym razem. 

Montaż modułu łącznika w puszce instalacyjnej 

ułatwiają również samopowrotne pazurki 

wyposażone w nierdzewne elementy 

Fot.: OSPEL 

Fot. 3. 

Gniazda i łączniki serii FLEXI to innowacyjny system łączenia poszczególnych 

ramek pojedynczych ze sobą w dowolne układy wieloramkowe bez konieczności 

kupowania dodatkowych ramek. 

sprężynujące. Dodatkowo boczne wyprowadzenie 

przewodów pozwala na kontrolę 

jakości ich przyłączenia do zacisku, już 

po zainstalowaniu. 

Łapki rozporowe są tak ukształtowane, 

aby nie dochodziło do uszkodzeń izolacji 

kabli. „Sprytnym” usprawnieniem 

konstrukcyjnym ułatwiającym montaż 

są przedłużacze pazurków do urządzeń 

podtynkowych, które nasadza się na istniejące 

rozpórki, gdy gniazdo montowane 

jest w starej, wyrobionej puszcze bez 

możliwości montażu na wkręty. 

Prosty i szybki montaż jest możliwy także 

dzięki tzw. modułowym systemom montażowym, 

realizowanym poprzez zazębienia 

na ramkach montażowych. Pozwalają one 

na zainstalowanie najpierw samych urządzeń 

podtynkowych, a na końcowym etapie 

ramek. Dzięki temu decyzję o stylistyce 

i kolorystyce osprzętu można podjąć na dalszym 

etapie budowy czy remontu. Niektórzy 

producenci umożliwiają również wymianę 

elementu podświetlenia – oczywiście, już 

po zainstalowaniu osprzętu – co pozwala 

na dostosowywanie jego wyglądu do zmieniającej 

się aranżacji wnętrza. 

Fot.: KARLIK ELEKTROTECHNIK 

Ułatwienia dotyczą również kolejnego 

etapu, a mianowicie malowania ścian 

w pomieszczeniu, co przeprowadza się 

po zakończeniu prac elektroinstalacyjnych. 

Zamiast zaklejać mechanizmy papierowymi 

taśmami można zastosować nakładki 

Fot.: JUNG 

Fot. 2. 

Podświetlane klawisze ułatwiają 

lokalizację włącznika w ciemności. 

Gniazdko razy kilka 

Coraz chętniej wykorzystywana jest możliwość 

komponowania produktów w układach 

ramek wielokrotnych. Nowoczesną odpowiedzią 

na to standardowe rozwiązanie jest 

osprzęt firmy Karlik, który w razie potrzeby 

można rozszerzyć o kolejne elementy, bez 

potrzeby kupowania specjalnych, dedykowanych 

tej funkcji ramek. Pojedyncze elementy 

zawierają już ramkę pozwalającą na tworzenie 

długich układów wielokrotnych, poziomych 

lub pionowych, po przekręceniu 

jej o 90 st., tworząc moduły o pożądanej 

długości. Natomiast w produktach Ospel bazujące 

elementy dystansowe są umieszczane 

w osprzęcie na mostkach, co zapewnia idealny 

rozstaw i wzajemne położenie modułów 

w puszkach wielokrotnych. 

Fot. 4. 

Możliwość zamieszczania na klawiszach 

włączników własnych zdjęć 

pozwala na całkowitą indywidualizację 

osprzętu. 

ochraniające osprzęt, które szczelnie zabezpieczają 

przed tynkowaniem i malowaniem, 

jednocześnie umożliwiając korzystanie 

z wszystkich włączników i gniazdek. 

Podświetlenia 

Istotnym usprawnieniem funkcjonalnym 

są podświetlenia LED, służące przede 

wszystkim orientacji w ciemnym pomiesz- 


39

PORADY 


Fot.: OSPEL 

Fot. 5. 

Ramki wielokrotne pozwalają na estetyczne połączenie kilku funkcjonalności w jednym miejscu. 

Fot.: GIRA 

czeniu. Gniazda wtyczkowe Gira posiadają 

wpuszczoną w krawędź świecącą na biało 

listwę. Skierowane w dół światło jest 

na tyle delikatne, że nie dochodzi do oślepienia 

użytkownika. Czujka zmierzchowa 

załącza podświetlenie po zapadnięciu 

zmroku, dostosowując się do warunków 

świetlnych w pomieszczeniu i gaśnie, gdy 

oświetlenie jest wystarczające. Element 

podświetlający znajduje się w osłonie 

gniazda, a w trakcie montażu bezpośrednio 

styka się z cokołem gniazda, co w razie 

potrzeby pozwala na szybką modernizację 

wcześniej zainstalowanych gniazd. 

Oświetlenie orientacyjne dostępne jest również 

w wersji do użytkowania na zewnątrz, 

np. przy elementach komunikacyjnych (jak 

domofon) lub samodzielnie. Posiadają bryzgoszczelną 

wkładkę o IP 44 z satynową 

szybką ochronną, są ponadto wyposażone 

w zabezpieczenia przed kradzieżą. 

Fot. 6. 

Inteligentne 

włączniki 

Osprzęt instalacji zarządzania tzw. domem 

inteligentnym to temat na zupełnie inny artykuł. 

Warto jednak wspomnieć o usprawnieniach, 

które można wykorzystać również 

w standardowych systemach, np. w przypadku 

sterowania różnymi scenami świetlnymi. 

Na uwagę zasługuje szczególnie 

możliwość wykonywania spersonalizowanych 

opisów poszczególnych przycisków, 

dostępne np. po bezpłatnym zarejestrowaniu 

na stronie internetowej (Gira, JUNG). 

Do wyboru są m.in. szyldy z opisem do klawiszy 

z osłoną z tworzywa sztucznego oraz 

przyciski ze stali szlachetnej lub aluminium 

z napisami wykonywanymi laserowo. 

Dla gadżeciarzy 

Producenci osprzętu wychodzą naprzeciw 

oczekiwaniom miłośników gadżetów. 

Są miejsca, gdzie zabezpieczenie gniazda klapką nie wystarczy. Wówczas rozwiązaniem 

jest zastosowanie gniazda z blokada na kluczyk. 

Włączniki i gniazdka mogą zostać wyposażone 

w mocniejsze podświetlenie, które 

zastąpi nam lampkę do czytania. Specjalne 

modele nowoczesnego osprzętu np. firm 

ABB, JUNG czy Gira posłużą nam również 

jako ładowarki bądź stacje dokujące 

np. do smartphonów (są montowane 

po prostu w standardowych puszkach instalacyjnych). 

Tego typu ładowarkę można 

montować wraz z modułem głośnikowym 

lub zainstalować moduł oddzielnie. Ponadto 

stacja posiada wyjścia do podłączenia 

aparatury HiFi, systemów typu „multiroom” 

oraz wejście dla zewnętrznych źródeł 

dźwięku. Nowością nie są już także stacje 

pogodowe, podtynkowe radio włączające 

się wraz z załączeniem światła w łazience 

czy też możliwość sterowania iPhonem, tabletem, 

smartphonem. 

Materiały 

Wybierając osprzęt elektroinstalacyjny, 

należy zwrócić uwagę m.in. na jakość 

materiałów, z których jest wykonany. 

Na rynku dostępne są przede wszystkim 

bezhalogenowe materiały termoplastyczne 

formowane przez wtrysk i wytłaczane 

na gorąco. Wśród nich wyróżnia się szczególnie 

ABS, tworzywo o bardzo dużej 

twardości i odporności na zarysowania. 

Nie bez znaczenia jest również odporność 

termiczna (w zakresie od -40 do +70 st. 

C) oraz zachowanie swoich właściwości 

mimo kontaktu z rozcieńczonymi kwasami, 

olejami czy tłuszczami. Poliwęglan 

z kolei charakteryzuje się wysoką odpornością 

na promieniowanie słoneczne UV. 

Powszechnie wykorzystuje się również 

termoplasty (PC). 


PORADY 


Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK 

Fot. 7. 

Bogate palety kolorystyczne zmieniają osprzęt w designerskie dodatki kreujące klimat wnętrza. 

Zastosowania 

specjalne 

Coraz szerszy wybór dotyczy także serii 

osprzętu do „zastosowań specjalnych”. 

Poziom ochrony IP 55 oraz duża wytrzymałość 

mechaniczna IK07 pozwalają 

na wykorzystanie osprzętu w przemyśle 

spożywczym, rybnym, mięsnym, branży 

piekarniczej lub chłodniach, a nawet 

obiektach niezadaszonych, na basenach 

czy w myjniach samochodowych, czyli 

miejscach, w których gniazdka i włączniki 

narażone są na kontakt z pyłem lub strumieniami 

wody. Niektórzy producenci, jak 

JUNG, mają w swojej ofercie także osprzęt 

antybakteryjny, z domieszką jonów srebra, 

przeznaczony do klinik i szpitali. Można 

czyścić je chemicznie oraz naświetlać lampami 

bakteriobójczymi. 

Fot.: JUNG 

Design 

Pamiętajmy, że równie ważne, co funkcjonalność 

osprzętu, są kwestie aranżacyjne. 

Ramki w dwóch kolorach – zazwyczaj 

białym i brązowym – to już odległa przeszłość. 

Coraz szersza gama kolorystyczna 

osprzętu czy wymienne ramki pozwalające 

na tworzenie dowolnych zestawień barw 

to jedynie ułamek „rewolucji” w dziedzinie 

designu osprzętu. Drewno, skóra, ceramika, 

szkło, materiał, kamień, włączniki okrągłe, 

trójkątne, służące jako lusterko lub ramka 

na zdjęcie – osprzęt stał się istotnym elementem 

przemyślanej aranżacji wnętrza. 



Gira, Schneider, Ospel, JUNG, Karlik 

Fot. 8. 

Gniazda USB stają się niezbędne dla użytkowników tabletów i smartphonów. 


41

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Funkcjonalność i styl 

– nowe produkty w ofercie ELEKTRO-PLAST Nasielsk 

W dzisiejszych czasach rynek produktów elektroinstalacyjnych rozwija się na wysokim 

poziomie. Zarówno w Polsce, jak i na świecie, odbiorcy stawiają przed producentami już 

nie tylko coraz większe wymagania jakościowe, ale i w dużej mierze wizualno-estetyczne. 

Fot. 1. 

Ściemniacze do LED uzupełniają bogatą ofertę funkcjonalnego osprzętu 

Catrin. 

CATRIN 

– piękno funkcjonalności 

W nowej serii osprzętu instalacyjnego 

CATRIN konstruktorzy postawili 

na funkcjonalność – dzięki temu zawiera 

ona szeroką gamę łączników 

i gniazd w atrakcyjnej formie. Seria 

dedykowana jest do mieszkań i pomieszczeń 

użytku publicznego. 

Do szybkiej i łatwej instalacji seria CA- 

TRIN wykorzystuje ramki wielokrotne 

do pięciu modułów w poziomie i dwóch 

modułów w pionie, pozwalając w ten sposób 

na dowolny dobór i konfigurowanie 

osprzętu. W konstrukcji CATRIN zastosowany 

został niezawodny mechanizm łączników 

oparty na szybkozłączach ułatwiający 

komfort montażu oraz ewentualnego demontażu 

osprzętu. W gniazdach stosowane 

są sprawdzone mechanizmy śrubowe. 

Umieszczone są one w jednej linii, dzięki 

czemu wszystkie przewody można przyciąć 

w tej samej długości. Bogato rozbudowany 

asortyment gniazd specjalistycznych pozwala 

w pełni wykorzystać możliwości serii 

CATRIN. W ofercie znajdziemy m.in. 

ściemniacze w tym LED, łączniki schodowe, 

podwójne schodowe, zwierne, żaluzjowe, 

łączniki z podświetleniem (nowe referencje 

łączników tj; łącznik zwierny bez oznacze- 


PRODUKTY 


Fot. 2. 

Nowe kolory w palecie szklanych ramek Sentia sprawiają, że seria ta staje się 

jeszcze bardziej atrakcyjna nawet dla najbardziej wymagającego odbiorcy. 

nia, łącznik zwierny z piktogramem klucz), 

gniazda podwójne do ramki wielokrotnej, 

gniazda DATA, wszelkiego rodzaju gniazda 

teleinformatyczne gwarantującą wysoką jakość 

połączenia i odbioru sygnału. 

Wzornictwo serii CATRIN charakteryzuje 

się nowoczesną stylistyką zgodną z obecnymi 

trendami. Produkty z nowej serii 

dostępne są w klasycznych kolorach bieli 

i kremu oraz metalizacji; czekoladowy, złoty, 

grafitowy i czarny matowy. Osprzęt został 

sklasyfikowany w średnio-niższej półce 

cenowej, co czyni serię dostępną niemal dla 

każdego. Poza walorami estetycznymi, bardzo 

istotnym aspektem konstrukcji osprzętu 

są rozwiązania technologiczne ułatwiające 

bezpieczny i solidny montaż. 

Wybierając produkty z serii CATRIN klienci 

otrzymują produkty stworzone zgodnie 

z obowiązującymi standardami i normami 

europejskimi z materiałów o wysokich parametrach, 

co pozwoli nam na ich długotrwałe 

i bezpieczne użytkowanie. 

SENTIA – harmonia stylu 

Nowa seria ramek szklanych w serii SEN- 

TIA jest wyjściem naprzeciw wymaganiom 

estetycznym i indywidualnym upodobaniom 

dekoratorskim klientów. Ramki 

te sa w pełni elementem zdobniczym, przyciągającym 

uwagę osób o najbardziej wygórowanych 

oczekiwaniach wizualnych. 

Kolorystyka ramek szklanych komponuje 

się w różnego rodzaju wnętrzach, zachowując 

kompatybilność poszczególnych 

referencji, jak również znajduje zastosowanie 

w pomieszczeniach o różnym stylu 

architektonicznym. 

• 


43

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Nowości elektroniczne 

w seriach DECO oraz FLEXI 

firmy Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

Firma Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. oferuje szeroką gamę osprzętu elektroinstalacyjnego 

w bogatej palecie kolorystycznej, bardzo dobrej jakości, w optymalnej cenie. Dotychczasową 

ofertę gniazd i łączników firmy poszerzają elektroniczne regulatory temperatury 

i oświetlenia, czujnik ruchu oraz produkty uzupełniające. 

Elektroniczny regulator 

temperatury z czujnikiem 

podpodłogowym 

IP20, 230 V ~ 50 Hz, 3200 W 

Za pomocą elektronicznego regulatora 

temperatury z czujnikiem 

podpodłogowym z serii DECO oraz 

FLEXI można precyzyjnie sterować 

elektrycznym lub wodnym systemem 

ogrzewania podłogowego. Regulator 

umożliwia utrzymanie ustawionej 

temperatury podłogi w sposób automatyczny 

dla obwodu, do którego jest 

dedykowany. Każdy z obwodów stanowi 

niezależny system grzejny, który można 

indywidualnie programować. Jest to szczególnie 

ważne w przypadku, gdy ogrzewanie 

podłogowe stanowi jedyny system ogrzewania 

w obiekcie. 

Elektroniczny regulator temperatury 

z czujnikiem podpodłogowym z serii 

DECO i FLEXI posiada przydatne, dodatkowe 

funkcje tj. utrzymanie minimalnej 

temperatury w pomieszczeniu oraz sygnalizowanie 

uszkodzenia lub odłączenia czujnika 

temperatury. 

Elektroniczny regulator temperatury 

z czujnikiem powietrznym 

IP20, 230 V ~ 50 Hz, 3200 W 

Elektroniczny regulator temperatury z czujnikiem 

powietrznym z serii DECO oraz 

FLEXI umożliwia automatyczne utrzymanie 

ustawionej temperatury powietrza w pomieszczeniu. 

Regulator z czujnikiem powietrznym 

stosuje się w pomieszczeniach, 


PRODUKTY 


w których zastosowano dowolny rodzaj ogrzewania (ogrzewanie 

podłogowe lub za pomocą grzejników). 

Elektroniczny regulator oświetlenia przyciskowoobrotowy 

IP20, 230 V ~ 50 Hz, 40 - 400 W 

Regulator oświetlenia z serii DECO oraz FLEXI służy do sterowania 

poziomem natężenia światła w przypadku zastosowania 

oświetlenia żarowego konwencjonalnego, halogenowego 230 V, 

halogenowego niskonapięciowego 12 V (z transformatorami toroidalnymi 

i konwencjonalnymi). Umożliwia regulację natężenia 

światła przy użyciu prawie każdej oprawy. 

Regulator (nazywany potocznie ściemniaczem) jest wyposażony 

w zabezpieczenie przeciążeniowe oraz zwarciowe. Sterowanie 

odbywa się przy pomocy potencjometru z wyłącznikiem. Urządzenie 

umożliwia inteligentne sterowanie systemami oświetleniowymi, 

dając komfort, wygodę i codzienną oszczędność energii 

elektrycznej, której zużycie jest proporcjonalne do poziomu natężenia 

światła w pomieszczeniu. 

Elektroniczny czujnik ruchu IP20, 230 V ~ 50 Hz, 3200 W 

Czujnik ruchu z serii DECO oraz FLEXI służy do automatycznego 

włączania źródeł światła oraz sprzętu sygnalizacyjnego (np. w domowych 

systemach alarmowych). Konstrukcja czujnika umożliwia 

jego zastosowanie do budowania szeregowych instalacji złożonych 

z dowolnej liczby czujników, jak również z innymi standardowymi 

łącznikami do użytku domowego (np. jednobiegunowym). 

Elektroniczne czujniki ruchu możemy stosować jako pojedyncze 

komponenty lub kompletny system oświetlenia. Doskonale 

sprawdzają się w miejscach odwiedzanych sporadycznie, w których 

jest się aktywnym i przebywa się przez krótki okres czasu, 

np. klatki schodowe, pokoje socjalne, piwnice, korytarze, wejścia 

i podjazdy, garaże, garderoby, spiżarnie, przedpokoje, itp. 

Produkty z serii DECO są sprzedawane bez ramki. Ramkę zewnętrzną 

pojedynczą lub wielokrotną, przeznaczoną do montażu 

zarówno poziomego, jak i pionowego, dostępną w wielu 

wariantach kolorystycznych z tworzywa, drewna naturalnego, 

z efektem drewna oraz efektem szkła należy kupić osobno. 

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej 

www.karlik.pl w celu uzyskania szczegółowych informacji 

dotyczących pełnej oferty, kolorystyki, danych technicznych i cen 

produktów. Jesteśmy do Państwa dyspozycji. 

REKLAMA 

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

ul. Wrzesińska 29, 62-330 Nekla 

tel. +48 61 437 34 00, fax +48 61 437 34 04 

e-mail: karlik@karlik.pl 

www.karlik.pl 


45

PRODUKTY 


PROMOCJA 

TEM MODUL 

- uniwersalny i modułowy osprzęt elektroinstalacyjny 

TEM to słoweński producent osprzętu elektroinstalacyjnego. Firma została założona 

1974 roku, a jednym z jej produktów jest linia Modul. 

TEM Modul to system pasujący zarówno 

do tradycyjnej puszki Ø 60, 

jak i do puszek modułowych systemowych. 

Linia Modul to ciekawe wzornictwo, 

wysoka jakość wykonania i unikalne 

rozwiązania pozwalające w jednej 

ramce uzyskać 3-, 5-, a nawet 7-przyciskowy 

łącznik. Łączniki TEM 

Modul to rozwiązanie, które łączy 

w sobie funkcjonalność z dobrym 

smakiem. Gwarantuje estetyczny wygląd 

i oszczędność miejsca dlatego 

też znajduje szerokie uznanie wśród 

inwestorów, architektów i wykonawców 

instalacji elektrycznych. 

Dzięki łącznikom bistabilnym i łącznikom 

chwilowym (dzwonkowym) 

system Modul doskonale sprawdza 

się w „inteligentnych instalacjach”. 

Idealnie współpracuje ze sterownikami 

PLC, F&F oraz innymi producentami 

automatyki domowej. 

Modułowa budowa sprawia, że klient 

otrzymuje unikalną elastyczność 

w konfiguracji zarówno łączników 

Fot. 1 

Modułowy osprzęt instalacyjny linia Line. 

jak i gniazd. Wyjątkowo szeroka gama kolorystyczna 

osprzętu wyróżnia serię Modul 

wśród konkurencji na polskim rynku. 

System Modul dzielimy na linie Line/Soft 

oraz Pure. 

Linia LINE charakteryzuje się prostą, 

przejrzystą modernistyczną linią pasującą 

do większości wnętrz. Wybierana jest szczególnie 

przez klientów stawiających na prostotę 

stylistyczną, a zarazem nie rezygnujących 

z dużej dowolności i elastyczności 

w doborze i konfiguracji kolorów ramek 

oraz poszczególnych przełączników. 

Linia SOFT skierowana jest do klientów 

ceniących sobie elegancję delikatnych krzywizn 

i tradycjonalizm bez ostrych wykończeń, 

a jednocześnie nie narzucających się 

ekstrawagancją nietypowej stylistyki. 

Fot. 2 

Linia LINE - nowoczesne kształty oraz SOFT - tradycja i delikatność. 


PRODUKTY 


Fot. 4 

Multimedia - wszystko w jednym 

miejscu! 

Fot. 3 

PURE - powrót do natury ramki ozdobne z drewna, metalu oraz szkła. 

Linia PURE skierowana jest do najbardziej 

wymagających użytkowników ceniących 

sobie zarówno niezwykłą estetykę 

i funkcjonalność, jak i wysoką 

jakość oraz naturalność użytych materiałów. 

Ramki PURE wykonane są z naturalnych 

materiałów takich jak: szkło, metal lub 

drewno. Materiały te występują w różnych 

kolorach i z różnymi fakturami tak, 

aby każdy mógł dobrać odpowiedni dla 

swojego wnętrza produkt. 

Dodatkową zaletą TEM jest pełna kompatybilność 

linii Modul, przez co klient 

ma możliwość wymiany wcześniej zainstalowanych 

ramek na nowe, bardziej spełniające 

jego oczekiwania - bez konieczności 

zmiany wykorzystywanych mechanizmów 

oraz zmian w instalacji. 

Łączniki TEM zostały zaprojektowane 

z myślą o tych, którzy cenią sobie nowoczesny 

wygląd i piękno tkwiące w prostocie. 

Jest to idealny wybór dla osób, które 

chcą przełamać monotonię i nadać odpowiedniego 

kontrastu barwom swoich ścian, 

a możliwość instalacji aż do siedmiu mechanizmów 

w ramce pozwala sterować 

funkcjami pomieszczenia z jednego miejsca, 

przy równoczesnym zachowaniu atrakcyjności 

pstryczka dla jego otoczenia. 

• 

REKLAMA 

TEM łączniki i gniazda 

skrojone na miarę od 1 do 7 w jednej ramce! 

SYSTEM Polska 

Dystrybutor TEM w Polsce 

90-768 Łódź, al. Włókniarzy 207 

T. + 48 531 661 831, +48 22 3001819 

e-mail: tem@tem.com.pl, www.TEM.com.pl 


47

PRZEGLĄD 


Niezastąpione na budowie 

Mobilne 

rozdzielnice 

siłowe 

Żadna budowa nie ruszy bez energii elektrycznej. Maszyny, urządzenia, elektronarzędzia 

– to wszystko potrzebuje zasilania. Wolnostojące lub wiszące rozdzielnice budowlane 

zapewniają dostosowany do potrzeb inwestycji, a przy tym bezpieczny rozdział energii. 

Precyzyjne zaplanowanie odpowiedniej liczby rozdzielnic oraz miejsca ich montażu czy 

rozstawienia pozwoli na dobrą organizację pracy. Rozdzielnice znajdą zastosowanie 

również przy remontach, jako tymczasowe zasilanie obiektów przemysłowych 

i użyteczności publicznej, w zasilaniu żurawi wieżowych czy urządzeń obsługujących 

np. imprezy masowe, koncerty. 

Obudowa 

Zmienne temperatury, kurz, pył, 

wilgoć, czy też ryzyko uszkodzeń 

mechanicznych – warunki panujące 

na budowie wymagają od urządzeń 

zasilających i dystrybuujących energię 

szczególnego zabezpieczenie. 

Stąd też, przed wyborem rozdzielnicy 

budowlanej, należy zwrócić 

uwagę na parametry jej obudowy. 

Brud oraz pył mogą zmniejszyć 

trwałość elementów aparatury, powodując 

mechaniczne blokowanie 

styczników, gniazd i napędów, 

woda i wilgoć z kolei spowodują 

przyspieszoną korozję żył kabli, przewodów 

i elementów metalowych. Obudowa 

rozdzielnicy może być termoutwardzalna, 

z aluminium lub stali (blachy czarnej malowanej 

proszkowo, blachy ocynkowanej 

malowanej proszkowo lub blachy kwasoodpornej 

– w zależności od środowiska 

w miejscu zastosowania). Tworzywa termoutwardzalne 

charakteryzują się wysoką 

twardością powierzchni przy jednoczesnej 

sprężystości, są odporne na zarysowania, 

uszkodzenia mechaniczne oraz obciążenia 

termiczne (do 300°C). O zastosowaniu 

w produkcji obudów rozdzielnic zadecydowały 

także bardzo dobre własności elektroizolacyjne 

– materiał chroni w przypadku 

przebicia napięcia na obudowę oraz 

w sytuacji bezpośredniego zetknięcia 

z rozdzielnicą. 

Urządzenia w wersji bardzo odpornej 

na czynniki zewnętrzne, uszkodzenia mechaniczne 

i zmienne temperatury są wykonane 

z wytrzymałego aluminium. Mogą 

być wykorzystywane nawet do remontów 

dużych zakładów przemysłowych, jak 

elektrociepłownie czy elektrownie – przed 

przegrzaniem aparaturę elektryczna zabezpieczają 

termostaty i wentylatory. Odporność 

na czynniki zewnętrzne jest możliwa 

również dzięki podwyższonej szczelności 


PRZEGLĄD 


uzyskanej m.in. przez zastosowanie piankowych 

uszczelek. Obudowy wykonuje się 

w klasie szczelności IP 44 – IP 66 (International 

Protection; zazwyczaj producenci 

oferują podniesienie stopnia IP w zależności 

od planowanego zastosowania). Istotna 

jest również klasa odporności mechanicznej 

IK. Modułowa budowa obudowy 

umożliwia łatwą wymianę uszkodzonych 

elementów. Ponadto obudowy wyposażone 

są w drzwi z zawiasami wewnętrznymi posiadającymi 

zaczep przeciwwyważeniony 

i włamaniowy oraz niejednokrotnie także 

wielopunktowe ryglowanie, zamek baskwilowy 

zamykany na kłódkę i wkładkę 

systemową. Dach z zachowanym spadkiem 

Fot.: Elektro-Plast Nasielsk 

PAMIĘTAJ! 

Rozdzielnice budowlane, jako urządzenia dystrybuujące i rozdzielające 

energię podlegają ściśle określonym przepisom. Budowa, wyposażenie 

oraz podłączenie musi być zgodne z normami PN-EN 60439--1 „Rozdzielnice 

i sterownice niskonapięciowe – Część 1: Zestawy badane w pełnym 

i niepełnym zakresie badań typu”, PN-EN 60439--4 „Rozdzielnice i 

sterownice niskonapięciowe – Część 4: Wymagania dotyczące zestawów 

przeznaczonych do instalowania na terenach budów (ACS)” oraz IEC/EN 

60529 „Stopnie ochrony zapewniane przez obudowy (Kod IP)”. 

posiada odprowadzenie wody, dzięki czemu 

na obudowie nie gromadzi się wilgoć 

powodująca korodowanie materiału. Dno 

obudowy posiada z kolei otwór umożliwiający 

wprowadzenie kabli zakończonych 

gniazdami. 

Wśród najczęściej spotykanych akcesoriów 

dodatkowych znajdziemy podstawkę 

P pozwalającą na przenoszenie i stabilne 

ustawianie rozdzielnicy w dowolnym 

miejscu na placu budowy. Oprócz tego 

producenci oferują również fundament termoutrwardzalny 

lub aluminiowy, który jest 

dopasowane do wymiarów obudowy (aluminiowy 

może być wyposażony w demontowane 

osłony przednie i tylne). 

Wyposażenie wewnętrzne 

Rozmiar i wymiary obudowy zależą przede 

wszystkim od wyposażenia, czyli aparatury. 

W rozdzielnicy znaleźć się muszą 

przede wszystkim moduł zasilający zawierający 

m.in. rozłącznik izolacyjny (bezpiecznikowy) 

lub wyłącznik mocy (do 910 A) 

posiadający możliwość blokady otwarcia 

pod obciążeniem; zasilanie kablowe, zaciski 

typu V lub zaciski śrubowe dla kabli o przekroju 

do 240 mm, uchwyty kablowe, otwór 

umożliwiający wprowadzenie kabli z dołu 

rozdzielnicy oraz podłączenia do kolejnych 

rozdzielnic. W module gniazd znajdziemy 

m.in. rozłączniki izolacyjne bezpiecznikowe 

3-fazowe oraz różnego rodzaju gniazda 

(wtykowe izolacyjne 3- i 1-fazowe, gniazda 

separowane). W zależności od wersji wykonania 

gniazda montowane są we wnętrzu obudowy 

lub na zewnątrz, na bocznych ścianach, 

lub pod obudowami. Oferowane w standardowym 

wyposażeniu zabezpieczenia to przede 

wszystkim wyłączniki różnicowo-prądowe 

do 63 A oraz zabezpieczenia nadprądowe 

gniazd wtykowych. Rozdzielnice budowlane 

są wyposażane również w bezpośrednie lub 

pośrednie układy pomiarowe, służące do pomiaru 

odbieranej energii elektrycznej. Moduł 

pomiaru bezpośredniego i półpośredniego 

tworzą przede wszystkim tablica pomiarowa 

przystosowana do montażu liczników energii 

czynnej i biernej (na płycie z tworzywa izolacyjnego; 

uchylna lub stała), przekładniki 

prądowe dobrane do obciążeń, listwy pomiarowo-kontrolne 

do łączenia napięciowych 

i prądowych obwodów licznika energii elektrycznej 

z obwodami wtórnymi przekładników 

pomiarowych (listwa może być zamontowana 

bezpośrednio na płycie lub szynie 

TH-35), wyłącznik nadprądowy z sygnalizacją, 

sygnalizacja kontrolna (w postaci lampek 

kontrolnych). Urządzenia często realizują też 

funkcje rozdział instalacji, są przystosowane 

do zasilania z agregatu prądotwórczego oraz 

przygotowane do połączenia szeregowego. 

Szeroka oferta rozdzielnic budowlanych 

pozwala dostosować wybór urządzenia 

niemal do każdych potrzeb. Warto też 

zwrócić uwagę, że producenci proponują 

również niestandardowe rozwiązania „szyte 

na miarę”. 

Fot. 1 

Rozdzielnice budowlane zapewniają dostosowany do potrzeb inwestycji, 

a przy tym bezpieczny rozdział energii. 

Na kolejnych stronach prezentujemy wybrane 

modele dostępne na rynku. 


49

PRZEGLĄD 


Przegląd rozdzielnic siłowych (budowlanych) 

Producent DOKTORVOLT DOKTORVOLT ELEKTRO-PLAST Nasielsk 

Model/seria TD 1x16 1x32 4x230 TD-S/FI 1x16 1x32 4x230 RS 9-mod 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 32A 

Stopień ochrony IP IP54 IP54 IP 44 

Napięcie znamionowe [V] 400 400 400 

Ilość modułów na aparaturę 

zabezpieczającą 

12 12 9 

Rodzaje gniazd 3x230 V 1x16 A 1x32 A Mennekes 3x230 V 1x16 A 1x32 A 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 32A 

Wyposażenie standardowe listwa N, PE skrzynka kompletna z zabezpieczeniem 

Standardowe wyposażenie 

zabezpieczające 

brak 

• wył. różnicowoprądowy, 

• wył.nadprądowy 

• szyna TS 

Możliwość zamknięcia na 

kluczyk lub plombowania 

tak tak tak 

Wymiary (szer. x wys. x gł.) [mm] 250 × 370 × 135 250 × 370 × 135 345 × 220 × 175 

Cechy charakterystyczne 

• gniazda Mennekes 

• kabel Lapp 

• duża wytrzymałość 

• gniazda Mennekes 

• Kabel Lapp 

• zabezpieczenie SEZ KROMPACHY 

• solidne wykonanie 

• możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy 

poprzez zainstalowanie w niej gniazd 

o IP 65 

Cena katalogowa netto 199,99 PLN 399,99 PLN 199,61 PLN 


PRZEGLĄD 



ELEKTRO-PLAST Nasielsk PAWBOL sp. z o.o. PAWBOL sp. z o.o. 

RS 13-mod 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 16A, 2x3P+N+Z 32A R-BOX SLIM 10S MAX-BOX-32S 

IP 44 44 65 

400 400 400 

13 10 32 

2x2P+Z, 2x3P+N+Z 16A, 2x3P+N+Z 32A 

gniazda/wtyczki 3-fazowe, gniazda 1-fazowe 

gniazda/wtyczki 3-fazowe, gniazda 1-fazowe, 

IP67 

gniazdo 32 A/5p, gniazdo 16 A/5p, 

gniazdo 250 V/16 A 

gniazdo 63 A/5p, gniazdo 32 A/5p, 

gniazdo 16 A/5p, gniazdo 250 V/16 A 

N 1 × (7 × 10 mm² + 2 × 16 mm²) 

PE 1 × (7 × 10 mm² + 2 × 16 mm²) 

• wyłączniki nadmiarowo-prądowe 

• wyłączniki różnicowo-prądowe 

• wyłączniki nadmiarowo-prądowe 

• wyłączniki różnicowo-prądowe 

tak nie tak 

330 × 506 × 175 210 × 465 × 152 362 × 500 × max 223 

• możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy poprzez 

zainstalowanie w niej gniazd o IP 65 

• poliwęglanowa szybka 

• optymalna ilość zabezpieczeń w stosunku do 

wyposażenia 

• poliwęglanowa szybka 

• możliwość regulowania położenia szyny TH 

• możliwość pionowego i poziomego otwierania 

pokrywy 

328,36 oOd 150 zł w zależności od wyposażenia produktu od 700 zł w zależności od wyposażenia produktu 


51

PRZEGLĄD 



Producent SAKS-POL Spółka Jawna SAKS-POL Spółka Jawna 

Model/seria RBMN 50x60x35 160A RBTUPN 146x80 250A 

Stopień ochrony IP IP 66/67 IP 44 

Napięcie znamionowe [V] 400 V/230 V 400 V/230 V 

Ilość modułów na aparaturę 

zabezpieczającą 

40 120 

Rodzaje gniazd 

Wyposażenie standardowe 

Standardowe wyposażenie 

zabezpieczające 

Możliwość zamknięcia na 

kluczyk lub plombowania 

63 A/400 V-1 szt. 

32 A/400 V-3 szt. 

16 A/400 V-2 szt. 

16 A/230 V-2 szt. 

• rozłącznik główny 

• podstawy bezpiecznikowe 

• wyłączniki różnicowoprądowe 

• wyłączniki nadprądowe 

• gniazda 

• zamki z kluczykami 

• nogi metalowe 


• podstawy bezpiecznikowe 



zamek kształtowy z kluczem – możliwość plombowania, 

maskownice z możliwością plombowania 

125 A/400 V - 3 szt. 

32 A/400 V - 4 szt. 

16 A/230 V - 4 szt. 


• przekładniki prądowe 

• układ pomiarowy półpośredni 



• gniazda 

• zamki z możliwością założenia wkładki 

• nogi metalowe 




Zamki typu HS z możliwością założenia kłódki i dowolnej 

wkładki – możliwość plombowania, maskownice z 

możliwością plombowania 

Wymiary (szer. x wys. x gł.) [mm] 500 x 600/510 x 350 1460 x 823/510 x 250 

Cechy charakterystyczne 

• wysoka szczelność IP66/67 

• dowolna kolorystyka 

• możliwość dowolnej konfiguracji wyposażenia 

• rozdzielnica budowlana z układem pomiarowym 

półpośrednim 

• gniazda 125 A 

• możliwość dowolnej konfiguracji wyposażenia 

Cena katalogowa netto 2700 zł 9035 zł 


PRZEGLĄD 



PCE Polska 

Adamów 

PCE Polska 

Suwałki 

IP54, IP66/67 na życzenie 

IP54, IP66/67 na życzenie 

230/400 V 230/400 V 

Wersje: 

bez okienka inspekcyjnego 

1 okienko 10 modułowe 

2 okienka 10 modułowe 

możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników, gniazd i wtyków w 

zakresie 16 A - 125 A oraz gniazd jednofazowych (różne standardy). 

Wersje: 

bez okienka inspekcyjnego, 

1 okienko 14 modułowe (IP54), 

1 okienko 13 modułowe (IP66/67), 

2 okienka 14 modułowe (IP54) 

2 okienka 13 modułowe (IP66/67) 

możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników, gniazd i wtyków w 

zakresie 16 A - 125 A oraz gniazd jednofazowych (różne standardy). 

• zabezpieczenia charakterystyka „B”, „C” lub inne na życzenie 

zabezpieczenia charakterystyka „B”, „C” lub inne na życzenie 

możliwość zamykania oraz plombowania. 

możliwość zamykania oraz plombowania. 

320 × 222 × 140 520 × 297 × 165 

• wejścia kablowe maks. do M63, wejście od góry lub od dołu 

• system regulowanych szyn montażowych w formie rowków umożliwia zindywidualizowane, 

optymalne rozmieszczenia mocowań, płyt montażowych itp. 

• pokrywa i podstawa obudowy są połączone elastycznym zawiasem, pokrywa 

dostępna w wersji prostej lub skośnej 

• poszczególne obudowy mogą być w łatwy sposób łączone ze sobą dzięki 

prostym ściankom bocznym. 

• wszystkie zewnętrzne śruby wykonane są ze stali nierdzewnej zapewniającej 

odporność w szczególnie wymagających warunkach eksploatacyjnych. 

• złącza N i PE (neutralne i ochronne) i przewodu zerowego montowane są 

wewnątrz obudowy przy wykorzystaniu sprawdzonego i przetestowanego 

systemu Vario Connector. 

• zwarta obudowa, tworzywo PC/ABS 

• okablowanie wykonane 

• gotowa do podłączenia 

• wejścia kablowe maks. do M63, wejście od góry lub od dołu 

• system regulowanych szyn montażowych w formie rowków umożliwia zindywidualizowane, 

optymalne rozmieszczenia mocowań, płyt montażowych itp. 

• pokrywa i podstawa obudowy są połączone elastycznym zawiasem, pokrywa 

dostępna w wersji prostej lub skośnej 

• poszczególne obudowy mogą być w łatwy sposób łączone ze sobą dzięki pros 

tym ściankom bocznym. 

• pszystkie zewnętrzne śruby wykonane są ze stali nierdzewnej zapewniającej 

odporność w szczególnie wymagających warunkach eksploatacyjnych. 

• złącza N i PE (neutralne i ochronne) i przewodu zerowego montowane są 

wewnątrz obudowy przy wykorzystaniu sprawdzonego i przetestowanego 

systemu Vario Connector. 

• zzwarta obudowa, tworzywo PC/ABS 

• okablowanie wykonane 

• gotowa do podłączenia 

W zależności od wyposażenia 

W zależności od wyposażenia 


53

PRODUKTY 


PROMOCJA 

Szczelność 

obudowy 

Wykorzystując urządzenia elektryczne powinniśmy zastanowić się nie tylko nad 

producentem, czy ceną, ale również nad parametrami technicznymi, które mają olbrzymi 

wpływ na nasze bezpieczeństwo i komfort użytkowania. 

Jednym z najważniejszych parametrów 

jest szczelność obudowy 

określana jako klasa szczelności IP 

(International Protection). Określa 

ona stopień ochrony przed wnikaniem 

ciał stałych (pierwsza cyfra) 

i przed wnikaniem wody (druga cyfra). 

Stopień ochrony IP obudowy ma bezpośredni 

wpływ na: 

– bezpieczeństwo użytkowania 

– trwałość urządzenia 

Musimy zdawać sobie sprawę, 

że przedostające się do wnętrza obudowy 

elementy mogą mieć wpływ 

na pracę aparatów elektrycznych. 

Duże elementy mogą zakłócić lub 

całkowicie zablokować działanie 

elementów przełączających takich 

jak styczniki, rozłączniki, układy 

SZR. Wnikający pył i kurz, obecny 

przy wielu procesach produkcyjnych 

ma negatywny wpływ na trwałość 

i szybkość działania elementów mechanicznych. 

Dodatkowo zalegająca 

warstwa kurzu pogarsza oddawanie 

ciepła przez aparaty elektryczne, 

co w szczególnym przypadku może 

doprowadzić do pożaru. 

Przedostanie się wody do wnętrza 

obudowy grozi zwarciem niebez- 

Tab. 1 

Pierwsza 

cyfra 

Fot. 1 

Zabezpieczenie przed wnikaniem ciał 

stałych o poniższych właściwościach 

Obudowy: (od lewej) OMB, OMZn i OMN. 

Druga 

cyfra 

Zabezpieczenie przed wnikaniem wody 

o poniższych właściwościach/w poniższych 

warunkach 

0 brak ochrony 0 brak ochrony 

1 średnica nie mniejsza niż 50 mm 1 woda kapiąca pionowo 

2 średnica nie mniejsza niż 12,5 mm 2 woda kapiąca pod kątem 15° 

3 średnica nie mniejsza niż 2,5 mm 3 natrysk wody 

4 średnica nie mniejsza niż 1 mm 4 rozbryzgi wody 

5 ochrona przed częściowym wnikaniem pyłu 5 strumień wody 

6 pyłoszczelne 6 silna struga wody 

7 zanurzenie krótkotrwałe 

8 zanurzenie ciągłe 


PRODUKTY 


piecznym dla samego urządzenia i co gorsza 

dla osoby obsługującej. Przedostająca się 

woda najczęstszą przyczyną porażeń prądem 

elektrycznym. Dodatkowo wilgoć doprowadza 

do korozji elementów metalowych oraz 

ma negatywny wpływ na połączenia mechaniczne 

jak i elektryczne. 

Obudowy wystarczająco odporne na wilgoć 

i zapylenie aby pracować w warunkach 

zewnętrznych mają oznaczenie IP65 

lub IP66. Na rynku jest wielu producentów 

obudów metalowych o wspomnianej 

wcześniej szczelności. Jednym z nich jest 

firma SAKS-POL Sp. Jawna która w swojej 

bogatej ofercie posiada m.in. wysokiej 

jakości obudowy dedykowane automatyce 

przemysłowej (wentylacja, sterowanie, rozdział 

mocy, itp.) o podwyższonym stopniu 

IP55/66 zgodnie z obowiązującą normą 

w tym zakresie PN-EN 60529:2003. Firma 

SAKS-POL posiada w tej dziedzinie długoletnie 

doświadczenie poparte wieloma certyfikatami 

z niezależnych jednostek. 

Obecnie najpopularniejsze są trzy typy obudów 

(fot. 1): 

 

OMB - wykonane z blachy czarnej lakierowanej 

proszkowo 

 

OMZn - wykonane z blachy ocynkowanej 

lakierowanej proszkowo 

 

OMN - wykonane z blachy kwasoodpornej 

lub nierdzewnej 

Wszystkie wymienione wyżej typy obudów 

posiadają dwa stopnie ochrony IP. Stopień 

ochrony IP zależny jest od wielkości obudowy 

i możliwości konstrukcyjnych: 

 

IP 66 (drzwi pojedyncze) 

 

IP 55 (drzwi podwójne) 

Na rys. 1 i 2 pokazano podstawową konstrukcję 

oraz jedna z możliwych konfiguracji 

opcjonalnych: 

 

 

 

 

 

 

 

Podstawowe właściwości: 

wysoki stopień szczelności, który zapewnia 

zwarta konstrukcja oraz wylewana 

na drzwiach uszczelka poliuretanowa 

trwałość mechaniczna 

zabezpieczenie antykorozyjne w postaci 

warstwy lakieru nanoszonej proszkowo 

płyta montażowa z blachy ocynkowanej 

możliwość montażu na ścianie dzięki 

dedykowanym uchwytom 

możliwość montażu drzwi transparentnych 

możliwość montażu drugich drzwi wewnątrz 

obudowy 

Rys. 1 

Rys. 2 

Podstawowe wykonanie. 

1 - Daszek skośny 

2 - Cokół 

3 - Drzwi pełne 

4 - Drzwi transparentne 

5 - Płyta montażowa 

6 - Płyta dławikowa 

7 - Uchwyty do mocowania na 

ścianę 

Jedna z możliwych dodatkowych 

konfiguracji. 

1 - Elementy wsporcze 

2 - Listwy TH 

3 - Maskownice 

4 - Zapinki 

5 - Drzwi wewnętrzne 

 

możliwość montażu elementów wsporczych 

dla aparatury modułowej 

 

możliwość montażu płyty dławikowej 

do wprowadzenia przewodów 

Podczas wyboru obudowy należy szczególną 

uwagę zwrócić na uszczelkę, która 

bywa najistotniejszym elementem wpływającym 

na szczelność. Wielu producentów 

stosuje tzw. uszczelki przyklejane, 

które są zazwyczaj cięte ze szpuli zawsze 

będą posiadały punkt łączeniowy a ten 

może stać się najsłabszym punktem obudowy. 

Poza tym klej stosowany w „gotowych 

uszczelkach” często nie spełnia swojej 

roli i w trudnych warunkach uszczelka 

odrywa się od powierzchni drzwi podczas 

ich otwierania. Wylewana uszczelka bezpośrednio 

na drzwiach za pomocą specjalnej 

do tego celu maszyny zapewnia 

stu procentową szczelność na całym obwodzie 

drzwi. Brak łączenia uszczelki 

i rodzaj zastosowanego materiału zapewni 

długoletnią szczelność całej obudowy. 

Należy również zwrócić szczególną uwagę 

na zastosowane zamki oraz ewentualne 

elementy wentylacji, które powinny 

być dostosowane do zakładanego stopnia 

szczelności, a mogą stać się najsłabszym 

ogniwem systemu. 

Kolejnym newralgicznym elementem 

na który należy zwrócić uwagę w czasach 

kiedy najistotniejszym kryterium staje się 

cena, jest konstrukcja samej obudowy. Pamiętajmy 

o tym, aby korpus obudowy oraz 

drzwi były odporne na zniekształcenia, 

co w przypadku doświadczonych producentów 

zapewniane jest przez odpowiednie 

kształtowanie blachy i dostosowanie jej 

grubości do danego elementu. 

Firma SAKS-POL jako firma z ponad 20 

letnim doświadczeniem w tej branży oferuje 

klientom oprócz oferty podstawowej – obudowy 

wykonane na specjalne zamówienie. 

Mogą posiadać dedykowane otworowanie 

zależne od wymagań klienta, dostosowane 

w pełni do aparatów przewidzianych 

wewnątrz obudowy. Wysokie wymagania 

klientów, które spełnia producent zarówno 

pod względem technicznym jak i jakościowym 

stawiają firmę SAKS-POL jako wzór 

do naśladowania dla producentów obudów 

i rozdzielnic. 

• 


55

INTELIGENTNY 

budynek 

Przewody elektryczne 

w inteligentnej 

instalacji KNX 

Na temat 

projektowania 

instalacji KNX 

czytaj więcej 

na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

– o czym warto pamiętać? 

System KNX umożliwia realizację wielu funkcji automatyki domowej i budynkowej. Daje 

on olbrzymie możliwości sterowania, praktycznie wszystkimi urządzeniami w domu. 

Począwszy od oświetlenia, rolet, układów ogrzewania, chłodzenia, wentylacji a skończywszy 

na bardzo zaawansowanych urządzeniach audio/video oraz wizualizacji całego systemu 

z zastosowaniem urządzeń mobilnych takich jak tablety i smartfony. 

Wszystkie te funkcje realizowane 

są za pomocą urządzeń dołączonych 

do magistrali komunikacyjnej systemu 

KNX. Magistrala ta stanowi 

układ nerwowy każdego rozproszonego 

systemu sterowania. 

Skalowalność systemu pozwala 

na uzupełnianie go o dodatkowe 

elementy również w trakcie eksploatacji 

domu. Konieczne jest jednak 

odpowiednie zaprojektowanie i wykonanie 

instalacji elektrycznej. Nie 

ma tu miejsca na prowizoryczne instalacje. 

Każdy przewód zasilający 

oraz teletechniczny, musi być dokładnie 

przemyślany, a każde podłączenie 

wykonane zgodnie z projektem. 

Wszelkie uproszczenia, pod pozorem 

oszczędności, dają o sobie znać 

w trakcie eksploatacji. Projektant oraz 

Rys. 1. 

wykonawca instalacji, powinni doskonale 

znać zasady dotyczące zarówno tradycyjnych 

instalacji elektrycznych, jak również 

instalacji zautomatyzowanych. W przypadku 

tych drugich, należy mieć świadomość 

o pewnych różnicach względem standardowej 

instalacji, wynikających z budowy oraz 

funkcjonalności zastosowanych urządzeń. 

I tak np. większość przycisków sterujących 

wymaga podłączenia tylko do przewodu 

komunikacyjnego (tak zwanej magistrali 

komunikacyjnej) – rys. 1. 

Schemat rozprowadzenia przewodów zasilających i magistralnych. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 2 

a) Prowadzenie przewodów zasilających w przygotowanych do tego celu kanałach instalacyjnych w podłodze. 

b) Prowadzenie przewodów zasilających i komunikacyjnych w jednym kanale instalacyjnym. 

Analogicznie sytuacja wygląda z czujnikami 

ruchu. Wynika to z faktu, iż urządzenia 

te zasilane są z zasilacza systemowego. 

Obwody wykonawcze, takie jak oświetlenie, 

czy tez rolety, podłączone są bezpośrednio 

do urządzeń zamontowanych 

w rozdzielnicy elektrycznej. Upraszcza 

to zdecydowanie tworzenie instalacji elektrycznej. 

Zwiększa natomiast ilość przewodów, 

jakie należy zainstalować w budynku. 

Instalacja elektryczna prowadzona 

jest w strukturze gwiazdy, gdzie punktem 

centralnym jest rozdzielnica elektryczna, 

a poszczególne odnogi przyłączają elementarne 

obwody elektryczne. Np. przewody 

do obwodów oświetleniowych prowadzone 

są bezpośrednio z rozdzielni do tych 

odbiorników. Analogicznie silniki rolet. 

Pomijane są tu wyłączniki, które połączone 

są przewodem systemowym. 

Dobrze jest prowadzić wszystkie przewody 

w przeznaczonych do tego celu kanałach 

lub zapewnić bezpieczne ich zgrupowanie, 

które wyeliminuje ewentualne usterki 

spowodowane pracami wykończeniowymi 

w budynku (rys. 2a). Warto zaznaczyć, 

że w przypadku systemu KNX, przewód 

służący do komunikacji może być prowadzony 

wzdłuż przewodów elektrycznych 

(rys. 2b). Jego izolacje oraz sposób transmisji 

powodują, że przewód ten jest w dużej 

mierze uniezależniony od przypadkowych 

zakłóceń pochodzących od przewodów zasilających. 

Znajomość urządzeń, które będą w późniejszym 

czasie montowane w budynku, 

pozwala na odpowiednią modyfikację 

opisanego powyżej sposobu prowadzenia 

okablowania. Coraz więcej urządzeń sterujących 

wymaga dołączenia dodatkowych 

przewodów. Przykładem są tu panele dotykowe, 

wyświetlacze informacyjne lub 

Rys. 3 

a) Doprowadzenie przewodów magistralnego, zasilającego i IP do miejsca montażu przycisku KNX. 

b) Przycisk przykładowo zamontowany w jego docelowym miejscu w trakcie prac instalacyjnych. 

c) Przycisk zamontowany na wykończonej ścianie w miejscu doprowadzenia przewodów systemowych i elektrycznych. 


57

INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 4. Przewody elektryczne doprowadzone go rozdzielnicy przed montażem urządzeń. 

inne urządzenia, które pobierają znacznie 

więcej energii elektrycznej niż standardowe 

urządzenia KNX. W takiej sytuacji, 

do ich poprawnego działania niezbędne 

jest dodatkowe zasilanie. Producenci urządzeń 

stosują różne wartości napięć, a tym 

samym podczas realizacji instalacji elektrycznej 

trzeba stosować różne przewody. 

Np. jeżeli urządzenie zasilane jest napięciem 

stałym 24 V, można wykorzystać 

sam przewód magistralny dedykowany 

do instalacji KNX (np. YCYM 2x2x0,8). 

Posiada on dwie pary żył (cztery żyły). 

Jedna para (żyły w izolacji czerwonej 

i czarnej) przeznaczona jest do transmisji 

informacji podczas komunikacji i zasilania 

tzw. portów magistralnych a druga para 

(żyły w izolacji żółtej i białej) do zasilania 

dodatkowym napięciem (SELV). W przypadku 

urządzeń zasilanych wyższym napięciem 

np. 230 V AC, konieczne jest doprowadzenie 

do urządzenia dodatkowych 

przewodów, przystosowanych do tego typu 

napięcia (np. YDY 3x1,5) (rys. 3). 

Doprowadzenie tych przewodów bezpośrednio 

z rozdzielnicy (rys. 4), umożliwia 

również zastosowanie standardowych wyłączników 

(nie działających w systemie) 

i połączenie ich bezpośrednio do zasilania 

i obwodów wykonawczych (tzw. „krosowanie”). 

Możemy w ten sposób zrealizować 

sterowanie tymi obwodami bez urządzeń 

pracujących w systemie np. w trakcie 

prac budowlanych. Unikniemy tym samym 

ewentualnych uszkodzeń przez nierozważnych 

wykonawców. Docelowe urządzenia 

systemu KNX montujemy wówczas po wykonaniu 

wszystkich prac związanych z wykończeniem 

wnętrz. 

Należy również mieć świadomość, że wiele 

urządzeń sterujących może obecnie wymagać 

podłączenia do lokalnej sieci komputerowej. 

Przykładem takiej sytuacji są małe 

panele sterujące, które umożliwiają realizację 

wizualizacji zaprogramowanych w nich 

funkcji za pomocą sieci WiFi. Musimy 

wówczas do tego urządzenia doprowadzić 

przewód służący do komunikacji sieciowej 

(rys. 3a). Takiego okablowania wymagać 

będą również urządzenia pełniące funkcję 

domofonu/videodomofonu IP. Spotkać 

można również urządzenia pomiarowe, 

montowane w puszkach podtynkowych, 

które umożliwiają realizację dodatkowych 

funkcji. Np. urządzenia do pomiaru i regulacji 

temperatury często posiadają tzw. 

wejścia binarne służące do detekcji otwarcia/zamknięcia 

okna. W takiej sytuacji, 

należy do nich doprowadzić przewód dedykowany 

do instalacji alarmowej i za jego 

pomocą dołączyć kontaktrony okienne. 

Instalacja elektryczna dedykowana 

do typowych gniazdek elektrycznych, które 

standardowo służą do podłączania typowego 

sprzętu domowego również może 

być zrealizowana w sposób tradycyjny lub 

zautomatyzowany. Podstawową funkcjonalnością, 

jaka jest najczęściej wymagana 

to możliwość wyłączenia zasilania doprowadzonego 

do wszystkich odbiorników 

elektrycznych podczas opuszczania domu. 

Taką instalację można podzielić na strefy 

i rozłączać je za pomocą programowalnych 

modułów przekaźnikowych. Jeżeli 

urządzenia te będą zamontowane w rozdzielnicy 

elektrycznej, konieczne jest sprowadzenie 

okablowania każdej strefy do tej 

rozdzielnicy. Dużo większą funkcjonalność 

daje jednak doprowadzenie przewodu 

elektrycznego z rozdzielnicy do każdego 

gniazdka elektrycznego w domu (rys. 5). 

Daje to możliwość zmiany funkcjonalności 

działania systemu również w trakcie 

użytkowania domu bez konieczności 

dokładania dodatkowych przewodów 

elektrycznych. Jeżeli każde gniazdo elektryczne 

stanowić będzie osobny obwód 

elektryczny, sterowany przez programowalny 

przekaźnik, możemy w każdym mo- 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 5 

Gniazdka elektryczne z przewodem zasilającym i komunikacyjnym. 

mencie uwzględnić go w harmonogramie 

centralnych załączeń i wyłączeń. Możemy 

również mieć kontrolę nad pracą poszczególnych 

odbiorników. 

Przy zastosowaniu elementów przekaźnikowych 

z pomiarem prądu, system sam 

może monitorować zużycie energii elektrycznej 

poszczególnych urządzeń i reagować 

na sytuacje awaryjne. Np. w trakcie 

zainicjowania funkcji „wyjście z domu”, 

system dokona pomiaru obciążenia elektrycznego 

w każdym obwodzie gniazdek 

i automatycznie odłączy te urządzenia, które 

pobierają więcej prądu niż standardowe 

potrzymanie podstawowych funkcji. Sam 

odłączy od zasilania gniazdko do którego 

podłączone jest żelazko, ale pozostawi zasilania 

w telewizorze zaprogramowanym 

na nagranie ulubionego programu. 

Warto również mieć na uwadze, że system 

KNX umożliwia wykorzystanie miniaturowych 

urządzeń sensorycznych i wykonawczych 

montowanych w puszkach podtynkowych. 

Aby takie urządzenia mogły 

współpracować z systemem, konieczne 

jest doprowadzenie przewodów komunikacyjnego 

oraz zasilającego wszędzie 

tam, gdzie w przyszłości możliwe będzie 

dołączenie dodatkowej funkcjonalności. 

Np. typową realizacją jest instalacja żaluzji 

wewnętrznych w oknach wyposażonych 

wcześniej w rolety lub markizy 

nad drzwiami balkonowymi. Dużym ułatwieniem 

podczas uzupełniania systemu 

o dodatkowe elementy jest doprowadzenie 

przewodu komunikacyjnego do gniazdek 

elektrycznych. W systemie KNX coraz 

częściej spotyka się urządzenia AGD, które 

są z nim kompatybilne i aby w pełni 

wykorzystać ich funkcjonalność, należy 

połączyć je z przewodem systemowym. 

Np. pralki, które mogą komunikować się 

z zegarem systemowym i uruchamiać zaprogramowane 

pranie w godzinach, w których 

obowiązuje niższa opłata za energię 

elektryczną lub informować użytkownika 

domu o skończonym praniu na wybranym 

wyświetlaczu wbudowanym w przycisk 

sterujący w pokoju. Również sterowanie 

sprzętem RTV, może być realizowane 

za pomocą specjalistycznych urządzeń, 

dołączanych z jednej strony do magistrali 

systemowej KNX, a z drugiej transmitując 

rozkazy za pomocą podczerwieni. 

W przedstawionych przykładach widać jak 

ważne jest poprawne zaprojektowanie instalacji 

elektrycznej w zautomatyzowanym 

domu. Ma to ścisły związek z funkcjami, 

jakie będą realizowane oraz doborem urządzeń. 

Należy również przewidzieć możliwości 

rozbudowy systemu w przyszłości, 

tak aby minimalizować wszelkie prace 

wymagające ingerencji w strukturę budynku. 

Odpowiednie przemyślenie instalacji 

elektrycznej i początkowo niewiele większe 

nakłady finansowe poniesione na nieco 

większą ilość okablowania, przełożą się 

na znaczne oszczędności w trakcie eksploatacji 

domu oraz minimalizację ilości remontów, 

których celem byłoby dokładanie 

dodatkowych, nie przewidzianych wcześniej 

przewodów. 

Andrzej Stachno 

Politechnika Wrocławska 

Certyfikowane Centrum Szkoleniowe KNX 

Najbliższe terminy szkoleń KNX: 

Szkolenie podstawowe KNX 

9 - 22 marca 2015 (czwartek-niedziela), Wrocław 

16 -19 kwietnia 2015 (czwartek - niedziela), Warszawa 

Szkolenie zaawansowane KNX 

12 – 15 marca 2015 (czwartek - niedziela) Warszawa 

www.knxpolska.org 

Szczegóły na www.knxpolska.org 


59

Fot.: Fluke 

Różne barwy ciepła 

czyli kamery termowizyjne

POMIARY 


Kamery termowizyjne na stałe weszły do podstawowego wyposażenia 

elektroinstalatorów i energetyków. Obraz termiczny, czyli pokazujący 

temperaturę instalacji i jej komponentów umożliwia zlokalizowanie 

problemu oraz naprawę usterek. 

Fot. 1 

Fot.: Sonel 

Liczy się m.in. ergonomia i wygoda 

użytkowania. 

Wiele usterek i awarii urządzeń oraz instalacji 

elektrycznych wiąże się z nadmiernym 

nagrzewaniem związanym z wysoką rezystancją 

lub nadmiernym przepływem prądu. 

Część energii elektrycznej przepływającej 

przez przewody zmienia się w energię cieplną, 

jednak jej zbyt wysoki poziom może 

doprowadzić przegrzania obwodów, a w rezultacie 

do uszkodzeń. Przeciążenia mogą 

wystąpić również w przypadku, gdy do sieci 

podłączona jest zbyt duża ilość odbiorników 

lub odbiornik o zbyt dużej mocy. Tego 

rodzaju „przypadłości” instalacji elektrycznej 

są na szczęście dość proste w wykryciu 

i zlokalizowaniu dzięki pomiarom termowizyjnym 

polegającym na zarejestrowaniu 

zmian temperatury przewodów i elementów 

urządzeń. 

Obraz termiczny powiadomi nas o nieprawidłowym 

działaniu układu, jak nierównomierne 

obciążenia, błędy w okablowaniu 

czy zastosowanie komponentów o niewłaściwych 

parametrach. Dzięki kamerze termowizyjnej 

zlokalizujemy np. przerwanie 

obwodu, charakteryzujące się niższą temperaturą. 

Elementy systemu najczęściej 

poddawane badaniu to przede wszystkim 

skrzynki bezpiecznikowe, przewody i połączenia, 

przekaźniki/przełączniki, izolatory, 

kondensatory, wyłączniki automatyczne, 

sterowniki, transformatory i silniki. 

Jak wybrać? 

Na co powinniśmy zwrócić uwagę przy 

wyborze kamery termowizyjnej? Odpowiedzmy 

na proste pytanie: jakie będzie 

jej zastosowanie? Potem zastanówmy się, 

na jakich funkcjach nam zależy. Nie zapominajmy, 

że poszczególne rodzaje urządzeń 

w zależności od zastosowania (ogólnego, 

przemysłowego, budowlanego itd.) różnią 

się właściwościami technicznymi. W ofercie 

poszczególnych producentów znajdziemy 

urządzenia o różnych możliwościach 

pomiarowych, funkcjonalnościach oraz parametrach 

optyki i wyświetlacza. 

Fot. 2 

W wyposażeniu warsztatu elektryka zastosowanie 

znajdzie raczej standardowy model 

kamery termowizyjnej pozwalającej na pomiary 

temperatury do ok. 120°C, maksymalnie 

350°. 

Ustaw ostrość 

W niektórych przypadkach precyzyjne dokonywanie 

pomiaru jest znacznie utrudnione 

– szczególnie przy ograniczonej przestrzeni 

bądź w niedostępnych miejscach. 

Jednocześnie wiele problemów może sprawić 

nastawianie ostrości na monitorowane 

elementy. Mniej responsywne systemy automatycznego 

nastawiania na ostrość mogą 

ją skupiać na nieistotnych elementach, 

np. w momencie, gdy pomiaru dokonujemy 

poprzez ogrodzenie – na ogniwach tegoż 

ogrodzenia. Warto zaznaczyć, że jeśli nie 

uda nam się uzyskać wystarczająco ostrego 

obrazu, pomiary mogą być nie dość dokładne, 

aby zlokalizować i nazwać problem. 

Na szczęście producenci biorą pod uwagę 

także tego rodzaju ograniczenie. Nowo- 

Ruchomy wyświetlacz ułatwia dokonywanie pomiarów również w problematycznych 

punktach instalacji czy obiektów. 

Fot.: Testo 


61

POMIARY 


Fot.: Fluke 

operowanie w takich warunkach kartką 

i ołówkiem może okazać się problematyczne. 

Nowe funkcjonalności kamer termowizyjnych 

pozwalają zniwelować te niedogodności. 

Należy do nich m.in. możliwość 

rejestrowania wielu zdjęć w jednym pliku 

– dzięki temu możemy „uwiecznić” np. tabliczki 

znamionowe urządzeń. Jednocześnie 

korzystać możemy z opcji notatek głosowych 

– w przypadku niektórych modeli 

do każdego zapisanego obrazu stworzymy 

60-sekundowy zapis. Oczywiście, dostępne 

są również notatki tradycyjne, tekstowe. 

Fot. 3 

Pomiary dotyczą m.in. przewodów 

i połą czeń, przekaźników, izolatorów, 

kondensatorów, transformatorów 

i silników. 

Fot.: Testo 

Co jeszcze? 

Coraz wyższy jest współczynnik rozdzielczości 

przestrzennej urządzeń (ok. 5,6 

mRad) i pole widzenia. Wbudowany aparat 

(ok. 2-3 megapikseli) umożliwia także wykonywanie 

zdjęć cyfrowych. 

Fot.: Sonel 

Fot. 5 

Kamera termowizyjna znajduje zastosowanie również przy badaniu instalacji 

grzewczych. 

Fot. 4 

Funkcjonalności z zakresu nastawy 

ostrości przydadzą się przede 

wszystkim podczas badania 

przeprowadzanego w trudnych 

warunkach, np. przez ogrodzenie, 

siatkę. 

czesne, automatyczne systemy nastawiania 

ostrości pozwalają na dokonanie przez pracownika 

wyboru, który dokładnie element 

chce zbadać. Punkt, na który ustawiona jest 

aktualnie ostrość, zaznaczony zostaje przez 

czerwoną kropkę lasera. Oprócz tego oczywiście 

nadal możliwe jest ręczne zmienianie 

nastawień ostrości. 

Zrób notatki 

Możliwe, że w trakcie dokonywania pomiarów 

zauważymy coś innego, godnego 

zapamiętania – co może mieć wpływ 

na kondycję instalacji. Przerywanie pracy 

nie wchodzi w grę, z drugiej strony również 

Nowoczesne kamery termowizyjne umożliwiają 

podgląd raportu w czasie rzeczywistym, 

oznacza to, że możemy natychmiast 

zareagować oraz powtórzyć pomiar w miejscach 

budzących nasze wątpliwości. Podgląd 

może mieć formę przenikania obrazów – 

rzeczywistego oraz termicznego, przy czym 

użytkownik wybiera poziom ich nakładania 

się. Połączenie obrazu cyfrowego z obrazem 

w podczerwieni pomaga w udokumentowaniu 

obszarów, w których wykryliśmy nieprawidłowość. 

Interesującą funkcją jest również 

obraz panoramiczny umożliwiający analizę 

i dokumentację całkowitego obrazy skomponowanego 

ze zdjęć fragmentów. 


POMIARY 


W ofercie poszczególnych producentów znajdziemy urządzenia o różnych, 

mniej lub bardziej rozbudowanych możliwościach pomiarowych, 

funkcjonalnościach oraz parametrach optyki i wyświetlacza. W wyposażeniu 

warsztatu elektryka zastosowanie znajdzie raczej standardowy 

model kamery termowizyjnej pozwalającej na pomiary temperatury do 

ok. 120°C, maksymalnie 350° 

producenci tworzą specjalne „apki” do obróbki 

danych z ich kamer. Zanim wybierzemy 

kamerę posiadającą wspomniane funkcjonalności, 

upewnijmy się, czy system 

kamery będzie kompatybilny z systemem 

Fot.: Sonel 

Na obrazach i raportach mogą pojawić się 

wskazania dotyczące lokalizacji rejestrowanych 

miejsc. Dzięki temu, jeśli zajdzie potrzeba 

przeprowadzenia prac serwisowych 

czy dodatkowego badania, będziemy wiedzieli, 

w którym punkcie dokładnie. 

Dla gadżeciarzy? 

Obecnie również warsztat elektroinstalatora 

trudno wyobrazić sobie bez nowoczesnych 

mediów oraz możliwości różnie rozumianej 

komunikacji. Skomunikowanie urządzenia 

z telefonem komórkowym czy laptopem 

to już nie przejaw zbytniego gadżeciarstwa, 

a raczej kolejny (i warto zaznaczyć, że bardzo 

skuteczny) sposób na szybkie przesyłanie 

danych z miejsca przeprowadzania 

pomiarów do siedziby firmy lub wprost 

do komputera klienta – bez konieczności 

powrotu do biura czy dodatkowej obróbki 

danych. Może to oznaczać zwiększenia 

mocy przerobowej przedsiębiorstwa – 

w ciągu dnia przeprowadzamy więcej kontroli, 

dodatkowo informacja zwrotna uzyskana 

od współpracowników, przełożonego 

czy klienta po wglądzie do zapisu kamery 

pozwala na szybkie ustalenie kolejnych 

kroków oraz metod działania dotyczących 

danej instalacji. 

Zwróćmy uwagę na dostępne oprogramowanie 

i aplikacje pozwalające na pracę 

z zapisanymi w kamerze plikami, tworzenie 

raportów i analiz, zarówno z poziomu komputera, 

jak i urządzeń mobilnych. Niektórzy 

Fot. 6 

REKLAMA 

Zbyt wysoka temperatura elementu 

diagnozowanego jest sygnałem 

awarii lub uszkodzenia. 

FULL PRODUCT 

WARRANTY* 

DETECTOR 

WARRANTY* 

* After product registration on www.flir.com 

Ad Ex-series_180x125_IND_PL_new.indd 1 27/01/15 16:21 


63

POMIARY 


Fot.: Fluke 

Fot. 7 

Na funkcjonalność wpływ ma m.in. wielkość wyświetlacza, funkcje wizualizacji 

zarejestrowanych obrazów oraz ich analizy. 

operacyjnym pozostałych urządzeń (obsługa 

tylko w applowskim systemie IOS, iPhone, 

iPad czy również przez Android?). 

Oczywiście, również ilość możliwych 

dróg bezprzewodowego przesyłania danych 

powiększa się. Już nie tylko przez 

internet czy USB, ale również Bluetooth 

czy połączenie HDMI. Nie możemy zapomnieć 

też o coraz większych pojemnościach 

pamięci urządzeń – obraz zapisujemy 

zazwyczaj na karcie SD lub Micro SD 

oraz wbudowanej pamięci flash. Poza tym 

po podłączeniu do komputera przez USB 

kamery mogą pracować w trybie video, 

co oznacza, że czas rejestracji nie będzie 

ograniczony pamięcią urządzenia. 

Warto wspomnieć, że na rynku pojawiła się 

również kamera termowizyjna w formie nakładki 

na smartphony, co jednak traktujemy 

raczej jako interesującą nowinkę technologiczną 

niż urządzenie, które zmieni rynek. 

Póki co w warsztacie elektryka zastosowanie 

znajdują „tradycyjne” kamery, jednak 

oferujące coraz bardziej zaawansowane 

funkcjonalności. 

W trudnych warunkach 

Zwróćmy uwagę również na detale, które 

sprawią, że kamera poradzi sobie 

w – często trudnych – warunkach użytkowania. 

W niektórych modelach zastosowano 

dodatkową migawkę otwierającą 

się tylko podczas wykonywania pomiarów. 

Przeprowadzenie badania usprawnia 

też m.in. ruchomy wyświetlacz z obrotowym 

uchwytem. 

Ponadto liczy się wytrzymałość urządzenia. 

Obudowa powinna być na tyle szczelna 

i trwała, aby nie poddawać się ewentualnym 

uszkodzeniom mechanicznym. Istotny 

jest też ergonomiczny kształt oraz ciężar 

kamery – jeśli urządzenie „nie leży” w dłoniach 

bądź trudno jest nią operować w ręka- 



Jak prawidłowo wykonać pomiar? 

Ekspert z firmy 

FLUKE sp. z o.o. 

Ze względu na bezdotykową pracę i szybkość 

pomiarów, kamery termowizyjne 

są powszechnie stosowane do testowania 

integralności układów elektrycznych. 

W większości przypadków badanie 

termograficzne jest badaniem jakościowym, tzn. polega na porównywaniu 

sygnatur termicznych podobnych części. Sygnatura 

termiczna to obraz ilości ciepła oddawanego lub emitowanego 

przez obiekt w określonym momencie. Termografia jest 

wyjątkowo skuteczna, ponieważ większość awarii ma czytelne 

i rozpoznawalne sygnatury termiczne. 

Pomiary powinny być dokonywane zawsze zgodnie z przepisami 

BHP, przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo 

osób je wykonujących. Praca w pobliżu niezabezpieczonych 

urządzeń elektrycznych może narażać użytkownika kamery 

termowizyjnej na potencjalne niebezpieczeństwo. Nie wiąże się 

ono z ryzykiem porażenia prądem, ponieważ pomiary termowizyjne 

są bezdotykowe, istnieje jednak wysokie ryzyko wystąpienia 

łuku elektrycznego, zwłaszcza przy napięciach od 480 V 

wzwyż. Otwarcie szafy wiąże się z niebezpieczeństwem wystąpienia 

łuku pomiędzy fazą a uziemionymi częściami rozdzielni 

elektrycznej – dlatego tylko osoba upoważniona i odpowiednio 

przeszkolona może otworzyć szafę elektryczną. 

Należy oczywiście stosować także odpowiednią odzież ochronną 

– osłony twarzy, głowy, skóry, rąk. 

Kolejna kwestia to normy dotyczące obciążeń. Termowizja pozwala 

na szybkie wykrywanie miejsc potencjalnych awarii czy 

wad, bez wyłączania urządzenia czy instalacji. Wadą złącza instalacji 

jest bowiem zwiększona rezystancja, która tylko podczas 

przepływu prądu prowadzi do podwyższenia temperatury 

proporcjonalnie do lokalnej rezystywności i prądu obciążenia. 

Stopień tego przegrzania jest głównym kryterium identyfikacji 

problemu (a więc sklasyfikowania wady). Dlatego w Polsce jako 

minimum przyjęto 40% obciążenie toru prądowego. W praktyce 

często obciążenia obwodów są mniejsze od wymaganych przy 

diagnozie termograficznej – nie należy wtedy rezygnować z pomiarów, 

ale uwzględnić fakt, że klasyfikacja wady jest mniej 

precyzyjna niż przy większych obciążeniach. Zarówno tu, jak 

i przy uwzględnianiu wszelkich innych czynników (np. pogodowych), 

kluczowe jest – poza sprzętem – doświadczenie ekipy 

dokonującej pomiaru. 

Warto pamiętać, że zwiększonej uwagi wymagają pomiary 

prowadzone w terenie, a szczególnie ważnym czynnikiem mogącym 

utrudniać pomiary i interpretację wyników jest wiatr, 

który schładza podgrzane złącza. Błąd względny otrzymanych 

wartości przyrostów temperatury (oraz błąd klasyfikacji wady) 

zwiększa się wraz z prędkością wiatru. Już wiatr o prędkości 

5 m/s obniża ponad dwukrotnie przyrosty temperatury obiektów, 

dlatego punkty przegrzania powinny być mierzone i porównywane 

najlepiej w warunkach bezwietrznych. Nawet przy 

wietrze 4 m/s lepiej nie wykonywać pomiarów, jeśli zależy nam 

na wysokiej ich precyzji. Za prędkość graniczną przyjmuje się 

8 m/s – powyżej niej nie wykonuje się pomiarów w ogóle. 


POMIARY 


wicach, dokonywanie pomiaru będzie dość 

uciążliwe. 

Podsumowując, producenci kamer termowizyjnych 

podpatrują najnowsze trendy 

z zakresu technologii mobilnej, wychodząc 

z założenia, że również warsztat 

elektryka czy energetyka nie powinien pozostawać 

w tej dziedzinie w tyle. Kamery 

termowizyjne są kompatybilne z mobilnymi 

aplikacjami, pozwalają na przesyłanie 

danych przez internet, jednak największym 

udogodnieniem w codziennej pracy 

wydaje się być wygoda użytkowania 

i funkcjonalności pozwalające na przeprowadzanie 

bardzo precyzyjnych pomiarów. 

Do tworzenia jakościowo doskonałych 

obrazów dochodzi także możliwość zapisywania 

różnorakich notatek, co pozwala 

na stworzenie wielopoziomowej analizy 

i dokładnego raportu. 

Fot.: Fluke 

Fot. 8 

Do podstawowych parametrów wpływających na cenę kamery należą: rozdzielczość 

detektora, czułość termiczna, zakres mierzonej temperatury, minimalna 

odległość pomiaru oraz liczba punktów pomiarowych. 

REKLAMA 



Fluke, Sonel, Testo 


65

OŚWIETLENIE 


Prawidłowo zaprojektowane i użytkowane 

PROMOCJA 

oświetlenie awaryjne 

Zgodnie przepisami obowiązującymi w Polsce oświetlenie awaryjne należy do wyposażenia 

bezpieczeństwa budynku oraz wchodzi w skład urządzeń ochrony przeciwpożarowej. 

Niesie to za sobą szereg wymagań i obowiązków, które muszą zostać spełnione zarówno 

w fazie instalacji jak i eksploatacji sprzętu. 

Aby prawidłowo zaprojektować 

i użytkować oświetlenie awaryjne 

należy utrwalić sobie kilka informacji 

wynikających ze wspominanych 

przepisów: 

1.1. Ogólnym celem oświetlenia 

ewakuacyjnego jest zapewnienie 

bezpiecznego wyjścia z miejsca 

pobytu podczas zaniku normalnego 

zasilania (PN-EN 1838) 

1.2. Oświetlenie awaryjne jako urządzenie 

ochrony przeciwpożarowej 

należy co najmniej raz 

w roku poddać przeglądom technicznym 

i czynnościom konserwacyjnym 

przez wykwalifikowany 

personel (Dz.U. nr 109, 

poz. 719 z 7 czerwca 2010 r.) 

1.3. Właściciel budynku jest zobowiązany 

zapewnić konserwację 

oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych 

w sposób gwarantujący 

ich sprawne i niezawodne 

funkcjonowanie (Dz.U. 1991, nr 

81 poz. 351) 

1.4. Oświetlenie awaryjne należy 

poddawać testom funkcjonalnym 

co najmniej raz w miesiącu, 

a testom pełnej autonomii 

co najmniej raz w roku. Wynik 

każdego testu należy odnotować 

w Dzienniku przechowywanym 

na terenie budynku 

na potrzeby kontroli uprawnionych 

służb (PN-EN 50172) 

Niespełnienie powyższych przepisów 

może nieść za sobą szereg kon- 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Oprawa AXP LED z zaawansowanym układem optycznym (z lewej) i oprawa LOVATO P 

z układem optycznym dedykowanym do korytarzy (z prawej). 

Oprawa LOVATO N w kolorze czarnym (z lewej) i oprawa kierunkowa TWINS BLACK 

(z prawej). 

Z lewej - nowa oprawa kierunkowa SK-8 (już w sprzedaży) oraz (po prawej) - oprawa 

kierunkowa SCREEN - NOWOŚĆ 2015. 


OŚWIETLENIE 


sekwencji, które zwykle są skutkiem braku 

dozoru, a przez to regularnej konserwacji 

opraw oświetlenia awaryjnego: 

 

nakazanie usunięcia stwierdzonych 

usterek w wyznaczonym terminie przez 

wyznaczone służby, 

 

 

 

zakazanie użytkowania obiektu budowlanego 

lub jego części do czasu usunięcia 

stwierdzonych nieprawidłowości, 

kara grzywny, aresztu lub nagany, 

brak dokumentacji z okresowych 

kontroli obiektu budowlanego może 

spowodować dla jego właściciela 

odmowę wypłaty odszkodowania 

od ubezpieczyciela w razie np. pożaru 

lub innego zdarzenia losowego. 

Obecna technologia w zakresie oświetlenia 

awaryjnego pozwalają na zastosowanie różnych 

technik w doborze rozwiązania. Jednakże 

warto przed podjęciem ostatecznego 

wyboru ocenić zalety i ograniczenia konkretnych 

propozycji. Pierwszym punktem 

jest dobór opraw oświetleniowych. Rozwój 

technologii LED właściwie wyeliminował 

oprawy podwójnego zastosowania na rzecz 

wydzielonych opraw awaryjnych. Niesie to 

za sobą szereg korzyści: 

 

 

 

niższe koszty eksploatacji poprzez zastosowanie 

w większości przypadków 

tylko awaryjnego trybu pracy oprawy, 

dedykowana do celów oświetlenia awaryjnego 

optyka oprawy pozwalająca 

zminimalizować ilość opraw w obiekcie 

(np. oprawa Lovato C), 

mniejszy pobór energii poprzez zastosowanie 

opraw małej mocy z energooszczędnymi 

układami elektronicznymi 

(wszystkie oprawy LED produkcji 

AWEX). 

Z drugiej strony prawidłowy dobór oprawy 

awaryjnej wymaga dużo bardziej specjalistycznej 

wiedzy niż kilka lat temu. Przede 

wszystkim należy zwrócić uwagę na następujące 

parametry: 

 

 

Czas podtrzymania zasilania – zwykle 

od 1 do 3 godzin. 

Strumień świetlny oprawy – parametr 

określany w jednostkach lumen. Ważne, 

aby określony został strumień świetlny 

kompletnej oprawy a nie jedynie źródła 

światła. Uwaga! Dobór oprawy tylko 

na podstawie mocy oprawy [W], a nie 

strumienia świetlnego [lm] może spowodować 

uzyskanie niezgodnego 

z normą natężenia oświetlenia. 

Fot. 4. 

 

Charakterystyka układu optycznego – 

czyli możliwość rozstawienia opraw 

w odpowiedniej odległości gwarantującej 

wymagane natężenie i równomierność 

światła. 

Firma AWEX od lat rozwija technologię 

LED stosując unikalne rozwiązania dedykowane 

jedynie do oświetlenia awaryjnego. 

Flagowym produktem w tym zakresie 

jest seria opraw LOVATO a także nowa 

rodzina AXN i AXP. Unikalne charakterystyki 

układów optycznych w połączeniu 

z wysokiej jakości źródłem LED pozwalają 

na znaczne obniżenie ilości stosowanych 

opraw. W celu zapoznania się z parametrami 

opraw zachęcamy do korzystania z przykładowych 

tabel rozstawów przedstawionych 

w kartach katalogowych produktów AWEX. 

Po dobraniu typów i określeniu ilości opraw 

awaryjnych należy określić sposób testowania 

opraw. 

Ten punkt jest niezwykle istotny w kontekście 

późniejszej eksploatacji i utrzymania 

Fot. 5. 

System monitorowania opraw awaryjnych RUBIC UNA – intuicyjne menu. 

funkcjonalności oświetlenia awaryjnego. 

Biorąc pod uwagę częstotliwość testowania, 

konieczność sprawozdań (pkt.1.4) 

oraz odpowiedzialność właściciela obiektu 

za powyższe czynności zalecamy stosowanie 

systemów oświetlenia awaryjnego 

w przypadku budynków gdzie zainstalowano 

więcej niż 100 opraw awaryjnych. 

Zgodnie z wewnętrznymi opracowaniami 

naszej firmy zastosowanie systemu monitorowania 

opraw awaryjnych powoduje 

znaczne zwiększenie poziomu bezpieczeństwa 

osób przebywających w obiekcie. 

W ofercie AWEX znajdują się wszystkie 

obecnie dostępne systemy oświetlenia 

awaryjnego: 

Każdy system oświetlenia awaryjnego 

AWEX ma możliwość wydruku raportu 

stanu systemu zgodnego z wymogami 

normy PN-EN 50172 oraz współpracują 

z aplikacją zarządzającą SMART VISO. 

System monitorowania opraw awaryjnych RUBIC MINI UNA (montaż na szynie TH-35). 


67

OŚWIETLENIE 


System monitorowania opraw 

autonomicznych 

RUBIC MINI i RUBIC MINI UNA 

Kompaktowe i ekonomiczne rozwiązanie 

dla użytkowników szukających nieskomplikowanego 

rozwiązania za niewielką cenę. 

 

 

 

 

 

 

 

Monitorowanie do 500 opraw autonomicznych. 

Komunikacja za pomocą protokołu RS. 

Tryb oświetlenia nocnego. 

Nieulotna pamięć wewnętrzna (do 2 lat). 

Stała komunikacja z oprawami. 

Bateria wewnętrzna. 

Złącze RJ45. 

System monitorowania 

opraw autonomicznych 

RUBIC TP-4000 i RUBIC UNA 

Pełna funkcjonalność szerokimi możliwościami 

oraz zaawansowanymi funkcjami 

nadzoru (SMART VISO): 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fot. 6. 

System centralnej baterii CBS – 

zaawansowana technologia. 

Monitorowanie do 4000 opraw autonomicznych 

(wersja rozbudowana o moduły 

MP-250 POWER). 

Komunikacja za pomocą protokołu RS. 

Tryb oświetlenia nocnego. 

Wbudowana karta SD i złącze RJ45. 

Nieulotna pamięć wewnętrzna (do 2 lat). 

Stała komunikacja z oprawami. 

Bateria wewnętrzna. 

Ekran dotykowy z intuicyjnym menu. 

System niskonapięciowej 

baterii centralnej FZLV 

Kompaktowe rozwiązanie dla niewielkich 

obiektów łączące zalety centralnej baterii 

i przy zachowaniu atrakcyjnej ceny. 

Intuicyjne, łatwe w obsłudze menu oparte 

na czytelnych ikonach oraz niezwykle 

rozbudowane funkcje programowania 

pozwalają na wykorzystanie opraw podłączonych 

do systemu nie tylko na zastosowanie 

awaryjne. W systemie wykorzystano 

technologię SMART minimalizującą 

koszty instalacji. 

 

 

 

 

Dowolne programowanie i zmianę trybu 

pracy oprawy z poziomu systemu 

lub aplikacji. 

Dowolny tryb pracy oprawy na obwodzie 

oświetleniowym. 

Załączanie i wyłączanie opraw z poziomu 

systemu lub wbudowanego timera 

(tryb oświetlenia dozorowego). 

Funkcja ściemniania opraw – np. dla sal 

kinowych. 

Wbudowana karta SD oraz złącze RJ45. 

System centralnej baterii 

CBS LPS i CBS 

Zaawansowane technicznie urządzenie 

z możliwością zastosowania w dużych 

obiektach gdzie bezpieczeństwo i koszty 

eksploatacji są priorytetem. System zarządzania 

SMART VISO pozwala na swobodne 

zarządzanie największymi aplikacjami 

a technologia SMART minimalizuje koszty 

instalacji. System pozwala min. na: 

 

 

 

dowolne programowanie i zmianę trybu 

pracy oprawy z poziomu systemu lub 

aplikacji (wersja ADS), 

dowolny tryb pracy oprawy na obwodzie 

oświetleniowym (wersja ADS), 

załączanie i wyłączanie opraw z poziomu 

systemu lub wbudowanego timera 

(tryb oświetlenia dozorowego). 

Fot. 7. 

System niskonapięciowej centralnej 

baterii FZLV 24 V. 

W celu pomocy w doborze odpowiedniego 

rozwiązania skontaktuj się z naszym przedstawicielem 

lub odwiedź www.awex.eu. 

Jarosław Rzeszotarski 

Dyrektor Działu Sprzedaży 

Inwestycyjnej AWEX 

Fot. 7. 

Ekran nadzoru obiektu za pomocą oprogramowania SMART VISO. 


OŚWIETLENIE 


Nowoczesne lampy wyładowcze 

w oświetleniu przemysłowym 

Lampy wyładowcze wcale nie odeszły do lamusa. Wysokie sprawności i dobra jakość 

strumienia światła sprawia, że nadal pozostają konkurencyjne, szczególnie w oświetleniu 

przemysłowym. 

Fot.: Triliux 

Fot. 1. 

Dobór rodzaju oświetlenia w obiektach przemysłowych zależy m.in. od charakteru wykonywanej pracy oraz przeznaczenia 

poszczególnych pomieszczeń. 

Oświetlenie, zarówno naturalne, jak 

i sztuczne musi być dopasowane 

do specyfiki przedsiębiorstwa. Instalacja 

oświetleniowa powinna odpowiadać 

charakterowi wykonywanej 

pracy oraz spełniać wszelkie, określone 

prawem normy. Podstawą do rozważań 

na temat odpowiedniego systemu w danym 

obiekcie jest projekt oświetlenia, który powstaje 

w oparciu o wymagania dotyczące 

kierunkowości światła, oddawania barw, 

rozkładu czy migotania. Dopiero uwzględnienie 

wielu zmiennych i parametrów pozwoli 

na wybranie takiego rodzaju lamp, 

dzięki którym pracownicy, np. operatorzy 


69

OŚWIETLENIE 


Fot.: ES-SYSTEM 

Fot. 2. 

Rodzaj oraz parametry techniczne oświetlenia należy dobrać w zależności od specyfiki obiektu oraz jego przeznaczenia. Na zdjęciu 

oświetlenie LED-owe w ICE Kraków Congress Centre. 

wózków widłowych, będą mieli nieograniczone 

pole widzenia. 

Dobór oświetlenia do obiektu przemysłowego 

powinien być również uzależniony 

od przeznaczenia poszczególnych pomieszczeń. 

Innego rodzaju lamp potrzebujemy 

w przestronnych halach, innego w pomieszczeniach 

wysokiego składowania czy 

w strefie dostaw i załadunków. Choć coraz 

częściej inwestorzy wybierają oświetlenie 

LED-owe, nie oznacza to jednak, że inne 

rodzaje lamp wyszły już z użycia. Warto 

zwrócić wagę przede wszystkim na szeroki 

asortyment lamp wyładowczych. 

Lampy wyładowcze 

Pod nazwą lamp wyładowczych kryje się 

cała gama lamp metalohalogenkowych 

i sodowych, nisko- i wysokoprężnych, 

które stanowią różne źródła światła, łączy 

je jednak zasada działania. Wytwarzają 

światło widzialne dzięki zjawisku wyładowania 

łukowego między elektrodami 

umieszczonymi w szczelnie zamkniętym 

jarzniku. Przewodnictwo elektryczne zostaje 

zapewnione przez zjonizowane komponenty 

wypełniające bańkę. 

Z racji swoich kompaktowych rozmiarów 

lampy wyładowcze porównywane są często 

do oświetlenia punktowego, co daje 

duże możliwości w dziedzinie ich sterowania. 

Wysokoprężne 

W przypadku lamp wysokoprężnych podczas 

wyładowania halogenki metalu i rtęć 

są wzbudzane przez przepływ prądu, emitując 

energię w postaci promieniowania. 

Dzięki mieszaninie różnych komponentów 

promieniowania możliwe jest uzyskanie 

danej temperatury barwowej światła oraz 

pożądanej właściwości oddawania barw. 

Wśród wysokoprężnych lamp wyładowczych 

wyróżniamy lampy rtęciowe, sodowe 

oraz metalohalogenkowe. Poszczególne 

typy i modele różnią się pomiędzy 

sobą właściwościami technicznymi. Większość 

z nich potrzebuje statecznika elektronicznego 

w celu umożliwienia zapłonu 

i ograniczenia zużycia prądu. 

Ważny element: statecznik 

elektroniczny 

Zastosowanie odpowiedniego statecznika 

elektronicznego do lamp wyładowczych 

pozwala na osiągnięcie nawet do ok. 15% 

wyższej wydajności systemu niż przy użyciu 

konwencjonalnych stateczników. Wyższy 

jest również stopień utrzymania strumienia 

świetlnego, trwałość lampy, mniejsze natomiast 

rozproszenie strumienia. Rozwiązanie 

charakteryzuje się też energooszczędnością. 

Poza tym stosowanie elektronicznych stateczników 

przy wysokoprężnych lampach 

wyładowczych pozwala na uniknięcie tętnienia 

światła (co jest dość częste przy statecznikach 

konwencjonalnych), „migania” 

pod koniec trwałości, osiągnięcie niższej 

akustyczności układu (konwencjonalne mają 

tendencję do wytwarzania drgań mechanicznych) 

oraz bezpieczne wyłączanie lampy 

w momencie, gdy wykryte zostaną nieprawidłowe 

parametry jej pracy. 

Jarznik ceramiczny czy kwarcowy? 

Nowoczesne lampy metalohalogenkowe 


OŚWIETLENIE 


wykonywane są m.in. w technologii ceramicznej, 

bardziej wytrzymałej na wyższe 

temperatury niż szkło kwarcowe. Ceramika 

jest wybierana m.in. z uwagi na wysoką 

sprawność, dobre oddawanie barw oraz 

ich stabilność, wysoki strumień świetlny 

w całym okresie użytkowania oraz małą podatność 

materiału na korozję (dzięki halogenkom 

metali wypełniającym jarznik). Zastosowanie 

technologii ceramicznej sprawia 

ponadto, że pozycja pracy lampy ma niewielki 

wpływ na jakość światła. 

Producenci zoptymalizowali wydajność 

ceramicznych lamp dzięki modyfikacji 

ich konstrukcji. Pierwsze tego typu lampy 

miały jarznik o cylindrycznym kształcie, 

w którym jednak następował nierównomierny 

rozkład temperatury. Wprowadzono 

okrągłą konstrukcję jarznika o stałej 

grubości ścianki, dzięki czemu osiągnięto 

bardziej równomierny rozkład temperatury 

i większą skuteczność świetlną. Nadanie 

jarznikowi ceramicznemu okrągłego 

kształtu pozwoliło na szybsze podgrzewanie 

oraz uzyskanie bardziej jednorodnego 

rozsyłu światła (bez cieni). 

Fot.: Lena Lighting 

Fot. 3. 

Lampy wyładowcze stanowią wciąż 

poważną konkurencję oświetlenia 

LED-owego. 

Na rynku dostępne są również lampy metalohalogenkowe 

w technologii kwarcowej, 

czyli działające w oparciu o jarznik wykonany 

z przezroczystego szkła kwarcowego, 

odporne na wysokie temperatury oraz ich 

wahania. Pozwala on na osiągnięcie szerokiej 

gamy barw światła, a ponadto – długą 

trwałość lampy i wysoki strumień świetlny. 

O ile lampy ceramiczne, szczególnie te 

o okrągłej konstrukcji jarznika, wybierane 

są głównie do obiektów handlowych czy hal 

wystawienniczych, w których priorytetem 

jest jak najwyższa jakość oraz osiągnięcie 

danych parametrów światła, o tyle w przypadku 

hal magazynowych, produkcyjnych 

przemysłowych z zadaniem poradzą sobie 

lampy metalohalogenkowe kwarcowe. 

Lampy wyładowcze: dlaczego warto? 

Mimo iż wskutek ekspansji oświetlenia 

LED-owego lampy wyładowcze wysokoprężne 

straciły na popularności, ich 

parametry sprawiają, że nadal znajdują 

zastosowanie jako uzupełnienie instalacji 

oświetleniowej zewnętrznej lub w obiektach 

przemysłowych oraz handlowych. 

Jest to związane przede wszystkim z trwałością 

dochodzącą do 55 tys. godzin, wysokim 

strumieniem światła (do 200 tys. lm) 

REKLAMA 

DOKŁADNE 

W KAŻDYCH WARUNKACH 

+60°C 

-20°C 

Zakład Automatyki i Elektroniki 

AUTOMATEX Sp. z o.o. 

Siedziba: 60-454 Poznań, ul. Pucka 29 

Oddz. Prod.: 60-179 Poznań, ul. Budziszyńska 78/1 

tel./fax 61 867 12 30, tel. 61 868 95 09 

www.automatex.com.pl 

e-mail: biuro@automatex.com.pl 

Dokładność: 

programowalne 

sterowniki 

oświetlenia 

PSO-02PD 

PSO-03PD 

dla 20°C: 1 s / miesiąc 

dla -20°C/+60°C: 2 s / miesiąc 


71

OŚWIETLENIE 


Fot.: Lena Lighting 

Ekspansja oświetlenia LED-owego próbuje wyprzeć z rynku lampy wyładowcze 

wysokoprężne. Nie będzie to jednak takie proste, ponieważ 

parametry tych drugich sprawiają, że nadal doskonale się sprawdzają 

jako uzupełnienie instalacji oświetleniowej zewnętrznej lub w obiektach 

przemysłowych oraz handlowych. Jest to związane przede wszystkim 

z trwałością dochodzącą do 55 tys. godzin, wysokim strumieniem światła 

(do 200 tys. lm) i wysoką skutecznością świetlną (do 150 lm/W). Jako 

jeden z mankamentów wymienia się za to dość niski współczynnik oddawania 

barw, co jednak w przypadku obiektów przemysłowych nie ma kluczowego 

znaczenia. Producenci zwracają też uwagę na stosunkowo niskie 

koszty zużycia energii. 

Fot. 4 . Zwróćmy uwagę również na wygodne 

oprawy lamp wyładowczych. 

i wysoką skutecznością świetlną (do 150 

lm/W). Jako jeden z mankamentów wymienia 

się tu za to dość niski współczynnik 

oddawania barw. Producenci zwracają 

jednak uwagę na stosunkowo niskie koszty 

zużycia energii. 

W przypadku obiektów przemysłowych, 

np. magazynów, priorytetem jest wypełnienie 

wysokiego zapotrzebowania na ilość 

światła – z tego zadania lampy wyładowcze, 

zwłaszcza wysokoprężne metalohalogenkowe, 

radzą sobie bardzo dobrze. Montuje się 

je m.in. w halach produkcyjnych oraz strefach 

dostaw i załadunku, czyli w miejscach, 

gdzie oświetlić należy większą przestrzeń, 

bez regałów wysokiego składowania i innych 

tego typu elementów. Do współpracy 

z tego rodzaju źródłami światła przeznaczone 

są oprawy typu High Bay bądź oświetlenie 

asymetryczne montowane bocznie. 

Co jeszcze na rynku? 

Lampy metalohalogenkowe powoli wypierają 

z rynku starsze typy lamp sodowych; 

za ich pomocą często przeprowadza się 

modernizację instalacji opartej na lampach 

sodowych (zgodnie z unijną dyrektywą 

z kwietnia 2012 r. niektórych rodzajów 

lamp sodowych nie można wprowadzać 

do obrotu w Unii Europejskiej). Alternatywą 

są tu nowoczesne lampy sodowe, 

których wprowadzone usprawnienia pozwoliły 

na osiągnięcie do 15% większego 

strumienia świetlnego oraz wyższą trwałość 

serwisową (do 6 lat). Na unowocześ- 



Oświetlenie w obiekcie przemysłowym: niskie 

temperatury 

Maciej Gronert 

projektant oświetlenia 

TRILUX Polska 

Normy dla pomieszczeń chłodniczych 

nie różnią się od wymogów 

oświetleniowych względem innych 

magazynów. Ze względu na panujące 

w nich temperatury nie możemy 

jednak użyć niektórych spośród 

rozwiązań powszechnie wykorzystywanych w przemyśle. 

Stosunkowo szerokim spektrum rozwiązań dysponujemy 

w przypadku magazynów wysokiego składowania. Zastosowanie 

znajdują tu zarówno wysokoprężne lampy wyładowcze: 

sodowe i metalohalogenkowe, jak i oświetlenie LED. Wszystkie 

z wymienionych źródeł światła pozwalają osiągnąć wymagane 

parametry z porównywalną skutecznością świetlną. Lampy 

sodowe i metalohalogenkowe charakteryzują się niższymi jednostkowymi 

kosztami inwestycji. Na korzyść diod przemawia 

jednak trwałość. Ich żywotność nawet czterokrotnie przewyższa 

analogiczne rozwiązania z wyładowczymi źródłami światła, 

pozwalając w długoterminowej perspektywie na ograniczenie 

kosztów serwisu. 

Dobór optymalnego rozwiązania jest nieco trudniejszy w przypadku 

niższych obiektów. W magazynach tego typu charakteryzujących 

się neutralną temperaturą, najczęściej wykorzystuje 

się liniowe świetlówki T5 bądź T8. Ich zastosowanie 

w chłodniach i mroźniach nie jest jednak racjonalne ze względu 

na radykalny spadek skuteczności świetlnej tego źródła 

światła w ujemnych temperaturach. Występują specjalne modele 

świetlówek T8 przeznaczone do pracy w takich warunkach, 

jednak osiągana przez nie parametry wydajnościowe nie 

są w pełni satysfakcjonujące. W niskich, wyziębionych obiektach, 

kłopotliwe jest również stworzenie optymalnego projektu 

systemu oświetleniowego bazującego na lampach wyładowczych. 

Ze względu na niewielką wysokość pomieszczeń, oprawy 

sodowe i metalohalogenkowe dużej mocy nie gwarantują 

równomiernego oświetlenia. Dają bardzo jasne światło bezpośrednio 

pod lampą. Nie dociera ono jednak w odpowiednim natężeniu 

do bardziej oddalonych od źródła światła części obiektu. 

Alternatywą są mniejsze oprawy na specjalne świetlówki. 

Decydując się na to rozwiązanie musimy jednak pogodzić się 

z mniejszą skutecznością świetlną. Dlatego, w niższych obiektach 

chłodniczych poleca się rozwiązania w technologii LED. 

Ze względu na specyfikę procesu wytwarzania światła przez 

diody, można wręcz powiedzieć, że pracują one tym lepiej, im 

niższa jest temperatura otoczenia. 

Kwestią istotną dla poprawnego funkcjonowania oświetlenia 

jest również zastosowanie odpowiednich opraw. Ze względu 

na względną wilgotność powietrza, utrzymującą się w pomieszczeniach 

chłodniczych na poziomie 80-90%, należy zadbać 

o obudowę wyższych klas szczelności. 


OŚWIETLENIE 


Fot. 5. 

Lampy wyładowcze montuje się często w strefach dostaw i załadunku. 

Fot.: Triliux 

minowano ryzyko wczesnej awarii oświetlenia. 

Takie rozwiązanie pozwoliło też 

na redukcję czasu ponownego zapłonu z kilku 

minut do ok. 30 s. Poza tym dzięki zastosowaniu 

nowego cyrkoniowo-aluminowego 

pochłaniacza gazów strumień świetlny 

utrzymuje się na tym samym poziomie niemal 

przez cały okres użytkowania lampy. 

W gamie lamp wyładowczych znajdziemy 

również niskoprężne lampy sodowe, bezrtęciowe, 

osiągające skuteczność świetlną 

do ok. 178 lm/W. Oprócz tego wybierać 

możemy wśród dość atrakcyjnych cenowo 

lamp rtęciowych (które nie wymagają 

układu zapłonowego, jedynie statecznika) 

oraz rtęciowo-żarowych, zawierających 

luminofor itrowo-wandowy, dzięki czemu 

stanowią dobry zamiennik dla żarówek 

wysokiej mocy. 

nienie układów pozwala m.in. technologia 

polegająca na zoptymalizowaniu funkcjonowania 

lampy poprzez obniżenie napięcia 

zapłonu do 40% oraz jednoczesnej optymalizacji 

ciśnienia mieszaniny gazowej. 

Lampy sodowe mogą mieć zintegrowaną 

z jarznikiem antenę zapłonową – prostsza 

konstrukcja sprawia, że do minimum wyeli- 



Philips, Osram, Trilux 



Efektywność energetyczna: czy lampy 

wyładowcze to dobre rozwiązanie? 

Bogdan Skorupka 

dyrektor sprzedaży 

manager ds. efektywności 

energetycznej 

oświetlenia, ES-SYSTEM 

Przez dziesięciolecia lampy wyładowcze 

pozwalały realizować 

energooszczędne instalacje 

oświetleniowe – energooszczędne 

w porównaniu do źródeł żarowych. 

Ze względu na możliwość pracy 

w szerokim zakresie temperatur 

otoczenia bez istotnego wpływu 

na ich parametry znamionowe, 

źródła sodowe, metalohalogenkowe 

i rtęciowe zdominowały instalacje 

oświetlenia zewnętrznego. 

Również we wnętrzach, wszędzie 

tam, gdzie istniała potrzeba użycia 

wąskostrumieniowych opraw 

oświetleniowych lub rozwiązań 

o dużej mocy jednostkowej, chętnie 

korzystano z wyładowczych 

źródeł światła. Niestety technologia 

wyładowcza posiada również wiele wad, które znacząco 

ograniczają jej funkcjonalność i są szczególnie dotkliwe 

w przypadku obecnie projektowanych, nowoczesnych instalacji 

oświetleniowych. Długi zapłon i ponowny zapłon, praktycznie 

brak możliwości płynnej regulacji strumienia świetlnego 

w szerokim zakresie, ograniczona trwałość, a także, szczególnie 

w przypadku niskoprężnych i wysokoprężnych źródeł sodowych, 

bardzo zła jakość wytwarzanego światła w zasadzie 

dyskwalifikują źródła wyładowcze jako element efektywnych 

energetycznie instalacji oświetleniowych wysokiej jakości. Tym 

bardziej, że obecnie znaczny potencjał poprawy efektywności 

instalacji oświetleniowych upatruje się w wykorzystaniu zaawansowanych, 

adaptacyjnych systemów sterowania, które 

wymagają od źródła światła dużej elastyczności i dynamiki 

w realizowaniu parametrów oświetleniowych. Racjonalność 

dalszego stosowania źródeł wyładowczych jest szczególnie 

dyskusyjna w obliczu dynamicznego rozwoju technologii LED. 

LED-y i lampy wyładowcze należą do tej samej rodziny elektroluminescencyjnych 

źródeł światła, jednak na tym kończą się 

ich podobieństwa. Rozwiązania LED-owe nie posiadają wad 

źródeł wyładowczych i w większości przypadków przewyższają 

je w zakresie przywołanych wyżej zalet. Coraz częściej, również 

w wyniku analizy ekonomicznej, trudno jest uzasadnić stosowanie 

źródeł wyładowczych w obliczu zmniejszających się 

okresów zwrotu nakładów inwestycyjnych na instalacje oświetlenia 

LED. 

W mojej opinii gwałtownie maleje obszar zadań oświetleniowych, 

w których uzasadnione jest stosowanie źródeł wyładowczych. 

Takimi enklawami są jeszcze naświetlacze i projektory 

dużej mocy, a także instalacje oświetlenia zewnętrznego, 

w których priorytetem jest minimalizacja ceny zakupu opraw 

nieuwzględniająca kosztu użytkowania takiej instalacji. Niestety 

jakość i efektywność energetyczna wytwarzanego oświetlenia 

schodzi wówczas na dalszy plan. Kompetentna analiza 

możliwości poszczególnych technologii oświetleniowych leży 

u podstaw kształtowania oferty produktowej firmy ES-System 

SA – powstaje wiele zróżnicowanych rodzajów opraw oświetleniowych 

wykonanych w technologii LED, które znajdują zastosowanie 

w większości realizowanych projektów. 


73

OŚWIETLENIE 


PROMOCJA 

Oświetlenie 

przemysłowe 

Jednym z kluczowych elementów mających bezpośredni wpływ na zwiększenie 

produktywności jest właściwe oświetlenie w miejscu pracy. Dobrze oświetlone obszary 

zadaniowe mają kluczowe znaczenie dla optymalizacji jakości widzenia, zapewniają 

wyższy komfort widzenia i tworzą swoistą atmosferę pracy. Właściwe oświetlenie 

z jednej strony przyczynia się do zapewnienia niezbędnego bezpieczeństwa, z drugiej 

zaś do zwiększenia wydajności pracy. W wielu zakładach produkcyjnych wymagane jest 

oświetlenie działające 24/7. Istotnym jest tu dostarczenie energooszczędnych rozwiązań 

oświetleniowych. W centrach logistycznych czy magazynach wielko powierzchniowych 

optymalnym rozwiązaniem jest stosowanie inteligentnych systemów zarządzania 

oświetleniem, zapewniających odpowiednie warunki pracy tylko w czasie obecności 

pracowników. Wszystko to ma to wpływ zarówno na obniżenie kosztów energii eklektycznej, 

jak i minimalizację kosztów konserwacji oświetlenia na dużych wysokościach i trudno 

dostępnych miejscach. 

Lena Lighting SA od ponad 25 lat jest 

jednym z liderów na rynku oświetlenia 

inwestycyjnego w Polsce. W oparciu 

o 100% polski kapitał projektujemy, 

konstruujemy i produkujemy 

oprawy wykorzystując najnowsze, 

światowe rozwiązania technologii 

LED oraz rozwiązania techniczne 

z zakresu sterowania oświetleniem. 

Dostarczamy naszym klientom kompleksowe 

rozwiązania oświetlenia 

architektonicznego, przemysłowego 

i drogowego. Przygotowujemy konstrukcje 

dedykowane, spełniające 

niestandardowe oczekiwania inwestorów. 

Nasze oprawy oświetleniowe 

wyposażone są w zintegrowane 

energooszczędne panele LED GO! 

o wysokich parametrach świetlnych. 

Niewątpliwą korzyścią dla inwestora 

jest wydłużony okres bezawaryjnej 

eksploatacji LED (50 tys. godzin), 

a dla użytkownika charakterystyczna 

dla paneli LED GO! oszczędność 

energii. 

Na każdym etapie realizacji inwestycji 

klienci Leny Lighting mogą liczyć na fachowe 

doradztwo naszych ekspertów. Pomagamy 

nie tylko w doborze koncepcji 

oświetleniowej i samych produktów, ale 

również wykonujemy wizualizacje oraz 

gotowe projekty oświetleniowe, z wykorzystaniem 

specjalistycznego oprogramowania 

komputerowego i w oparciu o obowiązujące 

normy, wymagania i zalecenia oświetleniowe. 

Projektowanie jest procesem, w którym 

wykorzystujemy wiedzę techniczną, umiejętności 

i zdobyte doświadczenie. Ponadto 

przygotowujemy analizy opłacalności 

i energooszczędności oświetlenia. 

Mocna rodzina opraw przemysłowych 

typu HIGH-BAY i LOW-BAY. 

Nowa rodzina opraw o nowoczesnej konstrukcji 

i bardzo wysokich parametrach 

świetlnych (o strumieniu świetlnym do 31 

tys. lumenów), dedykowana do użytku wewnętrznego 

i zewnętrznego w obiektach 

produkcyjnych, magazynowych, stacjach 

paliw. 

Oprawa typu high-bay FACTOR LED Z 

(wariant zwieszany), przeznaczona jest 

do oświetlenia zakładów produkcyjnych, 

hal przemysłowych, wielkopowierzchniowych 

magazynów, a FACTOR LED N 

(wariant natynkowy) - dodatkowo hal magazynowych, 

obiektów handlowych i usługowych, 

w tym stacji paliw. W niższych 

obiektach z podwieszanymi sufitami znajdzie 

zastosowanie oprawa typu low-bay 

FACTORIA LED P (wariant podtynkowy). 

W oprawach zastosowano panele LED 

o wysokiej mocy i wysokim współczynniku 

oddawania barw Ra>80. Mleczny klosz 

wykonany jest z nowej generacji poliwęglanu 

Makrolonu ® LED rozwiniętego przez 

firmę Bayer Material Science specjalnie 

dla oświetlenia LED. Materiał zapewnia 

maksymalnie wysoką (93%) przepuszczalność 

światła widzialnego. Materiał charakteryzuje 

się bardzo wysoką odpornością 

mechaniczną na uderzenia (IK10), co wydłuża 

okres eksploatacji opraw. Dostępne 

są warianty optyki o rożnym kącie świecenia 

(70°, 90° lub 120°). 


OŚWIETLENIE 


Wielozadaniowa oprawa CODAR RS LED 

Pyłoszczelna i strugoszczelna, natynkowa 

lub zwieszana oprawa LED o wysokich parametrach 

świetlnych (o strumieniu świetlnym 

do 7100 lumenów) i podwyższonej 

szczelności IP66 (dzięki zastosowaniu 

podstawy poliwęglanowa wyposażonej 

w uszczelkę EPDM). Zastosowano specjalistyczny 

wielowarstwowy klosz z poliwęglanu, 

odporny na uderzenia oraz promieniowanie 

UV. Oprawa wyposażona 

jest w energooszczędne panele LED GO!. 

Przeznaczona do zastosowania w obszarach 

o zwiększonym zapyleniu i wilgotności. 

Szczególnie polecana do zastosowań 

w przemyśle, na parkingi (w tym podziemne 

i wielopoziomowe), magazyny, terminale 

transportowe. Konstrukcja przystosowana 

do bezinwazyjnego montażu natynkowego 

i zwieszanego za pomocą standardowego 

wyposażenia. Występuje w 2 dodatkowych 

wariantach: CODAR LED MAX - o maksymalnym 

strumieniu świetlnym 11 750 lumenów, 

oraz wąskostrumieniowa CODAR 

RS HALL LED - o kącie świecenia 60°. 

Nowy OVAL LED PRO 

Owalna oprawa ledowa o mocy 4 W i strumieniu 

świetlnym 360 lumenów. Zastosowano 

w niej mleczny klosz z Makrolonu ® 

LED (firmy BAYER) o wysokiej przepuszczalności 

światła na poziomie 93%. Wykorzystano 

unikalną konstrukcję, chronioną 

patentem, polegającą na bezpośrednim 

montażu paneli LED na kloszu. Klosz połączony 

jest z podstawą ruchomym zawiasem, 

co zapewnia łatwy dostęp do kostki 

montażowej i punktów montażowych lampy. 

Konstrukcja oprawy pozwala na natynkowe 

wyprowadzenie przewodów i przelotowe 

łączenie lamp. Wysoko wytrzymały 

na uderzenia klosz wpływa na wysoki stopień 

odporności na uderzenia IK10. 

Kompleksowa obsługa inwestycji: 

zamów projekt oświetleniowy, umów się na spotkanie. 

Kontakt: tel. 61/ 28 60 478, e-mail: handlowy@lenalighting.pl 


75

FIRMA 


Gwarancja na usługę 

Prędzej czy później wykonawca prac instalacyjnych czy budowlano-montażowych będzie 

zmuszony do konfrontacji z obowiązującymi przepisami w zakresie odpowiedzialności 

wobec klienta. 

Poniższy tekst pochodzi z książki pt. Marketing usług i obsługa 

klienta w branży wykończeniowej. Podręcznik dla firm remontowych, 

handlowo-usługowych i architektów wnętrz – dostępnej 

na stronie www.usługowy.biz. 

Tekst ten nie może być ujmowany w kategoriach porady prawnej. 

W sytuacjach grożących Czytelnikom znaczną odpowiedzialnością 

sugerujemy, aby zawsze skorzystać z fachowej pomocy 

prawnej. 

Rosnąca świadomość prawna społeczeństwa 

oraz coraz szerszy dostęp 

do różnych form pomocy prawnej 

będą skutkowały jeszcze większą 

liczbą skarg, rekla macji, pozwów itp. 

Ale wciąż podstawowe pojęcia, takie 

jak gwarancja czy rękoj mia, są mylone 

i jednocześnie niewłaściwie rozumiane 

zarówno przez wykonaw ców, 

jak i ich klientów. Spójrzmy zatem 

na zasadnicze podstawy odpowiedzialności 

firmy działającej w branży 

remontowo-wykończeniowej czy instalacyjnej. 

Odpowiedzialność na zasadach 

ogólnych 

Opisywana dalej gwarancja, a także 

rękojmia oraz niezgodność towaru 

konsumpcyjnego z umową 

– rękojmia konsumencka od 2015 

roku, nie wyczerpują ryzyka firmy. 

Są to szczególne i łatwiejsze z punktu 

widzenia klienta sposoby dochodzenia 

roszczeń od sprzedawców 

i usługodawców. Firma może wobec 

klienta odpowiadać także na tzw. 

zasadzie kontraktowej (w związku 

z zawarciem, a następnie nienależytym 

wy konaniem umowy) lub na zasadzie 

deliktu (tzw. czynu zabronionego), 

ale tematyka książki nie pozwala 

na szczegółowe rozwinięcie tej kwestii. Powiedzmy 

więc tylko, że zasadniczo w tych 

reżimach odpowiedzialności klient musi 

udowodnić przed sądem winę usługodawcy, 

czyli co najmniej nienależytą staranność 

w wyko naniu usługi. Czasami będzie 

to łatwe, czasami bardzo utrudnione, dlatego 

najczę ściej klienci wybierają podstawy 

odpowiedzialności usługodawcy, takie 

jak: gwaran cja, rękojmia czy niezgodność 

z umową (do końca 2014 roku, gdyż praktycznie 

od 2015 roku jest to rękojmia konsumencka). 

Wszystkie te trzy instytucje mają 

jed ną wspólną cechę, która stanowi istotne 

ułatwienie dla nabywcy rzeczy bądź usługi: 

nie musi on wykazywać jakiejkolwiek winy 

(nienależytej staranności) ze strony usługodawcy 

– wystarczy, że przedmiot (lub usługa) 

ma wady lub też jest niezgody z zawartą 

przez strony umową. 

Konsument czy przedsiębiorca? 

Pierwszą rzeczą, z której musimy zdać sobie 

sprawę, a od której przede wszystkim zależna 

jest pozycja usługodawcy jako świadczącego 

usługę z jednej strony, a klienta 

z drugiej, jest posiadanie (bądź nie) przez 

tego ostatniego statusu konsumenta. Jeżeli 

świadczylibyśmy usługi tylko przedsiębiorcom 

(firmom), moglibyśmy spać w miarę 

spokojnie. Można bowiem w profesjonalnym 

obrocie (między przedsiębiorcami – 

firmami) w miarę swobodnie uregulować 

zasady ponoszenia odpowiedzialności. 

Przy relacjach z konsumentem jest już inaczej. 

Obowiązujące prawo zakłada słabszą 

z założenia pozycję konsumenta i chroni go 

na wiele sposobów. 

Najogólniej mówiąc, konsument to osoba 

fizyczna, która nabywa rzecz lub usługę 

w celu niezwiązanym z jej działalnością 

gospodarczą lub zawodową. W prakty- 

UWAGA! 

Więcej informacji znajdzie Czytelnik w książce pt. Marketing 

usług i obsługa klienta w branży wykończeniowej. Podręcznik 

dla firm remontowych, handlowo-usługowych i architektów 

wnętrz dostępnej na www.usługowy.biz. 

Opisane są tam m.in. rękojmia, czyli odpowiedzialność sprzedającego 

wobec nabywcy (zaszły tu również duże zmiany 

z końcem 2014 roku) oraz odpowiedzialność z tytułu niezgodności 

towaru konsumpcyjnego z umową, z którą będziemy 

mieć do czynienia przez jakiś czas (wobec klienta będącego 

konsumentem) dla umów, które były zawarte przed 25 grudnia 

2014 roku. 


FIRMA 


Fot.: © Fotolia 

Fot. 1. 

Gwarancja, rękojmia oraz niezgod ność towaru konsumpcyjnego z umową to częste sposoby do chodzenia roszczeń od usługodawców. 

ce wiemy też, która osoba fizyczna działa 

prywatnie, a która jako przedsiębiorca. Ten 

ostatni, jak można założyć, zawsze poprosi 

o fakturę VAT, podając dane swojej fir my, 

w ramach której zamierza rozliczyć koszty 

zleconej usługi. Występujące zaś w obrocie 

spółki (w tym spółki cywilne), jeżeli to one 

są stroną transakcji, nigdy nie mogą mieć 

statusu konsumenta. 

WAŻNE! 

Gwarancja 

Gwarancja to najogólniej mówiąc dodatkowe 

zobowiązanie sprzedającego lub innej 

osoby (np. producenta czy importera), dalej 

zwanego „gwarantem”, iż rzecz będzie 

sprawnie funkcjonować w określonym 

okresie, co z reguły potwierdza stosowny 

dokument. Wbrew powszechnej opinii 

gwarancja nie jest obowiązkowa i jest tak 

naprawdę dobrowolną deklaracją gwaranta. 

Wyjaśnieniem dla powszechnego zastosowania 

gwarancji w obrocie jest m.in. fakt, 

iż gwarant ma swobodę w określaniu swoich 

praw i obowiązków, a także warunków 

zachowania praw gwarancyjnych przez nabywców. 

Tu można bowiem zastrzegać w zasadzie 

dowolne terminy, wyłą czenia czy procedury 

realizacji uprawnień gwarancyjnych. 

Można np. zastrzec, iż rzecz będzie tylko naprawiana, 

a nie wymieniana na nową. Sprzedawca, 

proponując klientowi skorzystanie 

z uprawnień gwarancyjnych, często próbuje 

uniknąć surow szej odpowiedzialności grożącej 

z tytułu rękojmi czy niezgodności towaru 

kon sumpcyjnego z umową. 

Powszechność gwarancji wynika także 

z faktu, iż ma ona zastosowanie zarówno 

w stosunku do przedsiębiorców, jak i konsumentów. 

Nie ma przeszkód, aby dla świadczonych 

usług budowlano-montażowych 

czy instalacyjnych udzielać gwarancji 

(co jest też częstą praktyką), próbując w ten 

sposób ograniczyć ryzyko związane z prowadzoną 

działalnością. 

Marcin Miśkowicz 

radca prawny, Miśkowicz Pach i Partnerzy 

Kancelaria Radców Prawnych 

współpraca Maciej Matczak 

W pracach instalacyjnych, wykończeniowych, remontowych 

czy naprawczych najczęściej będzie my mieli do czynienia 

z umową o dzieło, gdyż cho dzi zwykle o osiągnięcie konkretnego 

skutku w postaci np. poprawnie wykonanych prac budowlano-montażowych. 

Do umowy o dzieło znajdują zaś zastosowanie 

zarówno przepisy o rękojmi, jak również niezgodności 

towaru konsumpcyjnego z umową (do umów zawartych przed 

25 grudnia 2014). Oczywiście nie ma też żadnych przeszkód, 

aby do napraw i podobnych czynności stosować gwarancję. 


77

WARSZTAT 


PROMOCJA 

Narzędzia izolowane 

do pracy pod napięciem 

z ENERGOTYTANU 

Zastosowanie odpowiednich i bezpiecznych narzędzi przystosowanych do pracy pod napięciem 

umożliwia wykonywanie przez elektromontera czynności naprawczych, konserwujących 

i łączeniowych bez wyłączania napięcia w urządzeniach rozdzielczych, liniach 

kablowych, liniach napowietrznych z przewodami „gołymi” oraz izolowanymi o napięciu 

do 1000 V. 

Wykonywanie prac pod napięciem 

może być prowadzone tylko i wyłącznie 

przez wykwalifikowany personel, 

który posiada odpowiednie 

uprawnienia oraz został wyposażony 

w wysokiej jakości narzędzia 

i sprzęt spełniający odpowiednie 

normy bezpieczeństwa. 

Narzędzia z Energotytanu charakteryzują 

się niezwykłą trwałością, 

estetyką i dokładnością wykonania, 

a bezpośredni wpływ na jakość narzędzi 

używanych do prac pod napięciem 

ma przestrzeganie przepisów i instrukcji 

użytkowania danego wyrobu a także 

warunków przechowywania oraz 

kontrola stanu sprzętu aktualnie eksploatowanego. 

Dlatego też, tak ważnym 

staje się zapewnienie najwyższej 

jakości dostarczanych wyrobów. Narzędzia 

poddawane są bardzo surowym 

procedurom testowym zgodnie 

z europejską normą EN 60900. 

Firma ENERGOTYTAN biorąc pod 

uwagę wszystkie możliwe przepisy 

bezpieczeństwa wprowadziła do swojej 

oferty narzędzia pojedyńcze, oraz 

zestawy narzędziowe do pracy pod 

napięciem zapewniające najwyższą 

możliwą ochronę podczas pracy 

do 1000V AC i 1500V DC (fot. 1) 

Do najczęściej stosowanych przez 

elektromonterów należą wszechstronne 

w użyciu wkrętaki pojedyncze (fot. 

2,3), zestawy wkrętaków z wymiennymi 

klingami (fot. 4), szczypce uniwersalne, 

boczne i płaskie (fot. 5), oraz noże monterskie 

(fot. 6,7) i nożyce do kabli (fot. 8). 

Wszystkie te artykuły wykonane są ze stali 

narzędziowej hartowanej olejowo, oraz izolowane 

do 1 kV. 

Kolejną grupę narzędzi pomocnych, 

a czasami niezastąpionych w pracy elektromonterów 

tworzą klucze płaskie, kątowe 

i nasadowe, oraz współpracujące z nimi 

przedłużki, grzechotki dwukierunkowe oraz 

klucze dynamometryczne o sile 5 - 220 Nm 

(fot. 9). 

Fot. 1. 

Zestaw walizkowy narzędzi izolowanych 

1 kV. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Zestaw wkrętaków izolowanych 

E32408. 

Wkrętak 1 kV z gumowaną rączką. 


WARSZTAT 


Fot. 4. 

Zestaw z wymiennymi klingami 

E33450. 

Fot. 5. 

Szczypce uniwersalne 1 kV. 

Fot. 10. 

29-częściowy zestaw narzędzi 

253109. 

Fot. 6. 

Fot. 7. 

Fot. 8. 

Nóż do obrabiania kabli E50819. 

Nóż monterski z wymiennymi 

ostrzami. 

Izolowane nożyce do przewodów. 

Fot. 9. 

Zestaw z kluczem dynamometrycznym 

5-50 nM. 

Wśród szerokiej gamy różnorodnych narzędzi 

izolowanych jakie znajdują się 

w ofercie Energotytanu najpopularniejszym 

wśród odbiorców przemysłowych cieszy 

się 29-częściowy zestaw 253109 (fot. 10). 

Każde pojedyncze narzędzie posiada swoje 

wytłoczone miejsce (tablica cieni), a całość 

zamknięta w solidnej tworzywowej walizce 

z materiału odpornego na uderzenia. 

Należy szczególnie zwrócić uwagę na fakt 

iż dobór i umiejętne użytkowanie specjalistycznych 

narzędzi zwiększa wydajność 

oraz poprawia komfort pracy, a co za tym 

Fot. 11. 

idzie skraca także czas wykonywanych 

czynności. Przede wszystkim jednak zwiększa 

bezpieczeństwo użytkownika. 

Wszystkie przedstawione narzędzia wraz 

ze szczegółowymi opisami technicznymi 

można zobaczyć na stronie www.energotytan.pl 

w zakładce Narzędzia Izolowane. 

Adrian Zając 

www.energotytan.pl 

ENERGOTYTAN 253109 - zestaw 29-częściowy 

elementy składowe 

1 kombinerki 190 mm 

2 obcinak boczny 160 mm 

3 szczypce telefoniczne 200 mm 

4 nóż do kabli prosty 

5 zestaw śrubokrętów 75/2,5; 100/4; 125/5,5; 150/6,5 mm 

6 zestaw śrubokrętów Ph Gr. 1 + 2, Nr 210 

7 klucz grzechotkowy 1/2“ 

8 przedłużka 1/2” x 125 mm 

9 przedłużka 1/2“ x 250 mm 

10 zestaw nasadek 1/2“×10; 11; 12; 13; 14; 17; 19 mm 

11 zestaw nasadek sześciokątnych 1/2“ x 5; 6 mm 

12 klucze płaskie jednostronne 10; 11; 12; 13; 14; 17; 19 mm 

Podstawowy zestaw bezpieczeństwa 

1 kV. 


79

WARSZTAT 


Małe szlifierki kątowe – większa 

wydajność dzięki szybszej pracy 

Nowa generacja małych szlifierek kątowych 

Bosch dla profesjonalistów umożliwia 

znacznie szybsze tempo pracy dzięki wyższej 

mocy – 1300 lub 1700 W. Nowe modele 

wyróżniają się także o ok. 50% dłuższą żywotnością 

szczotek węglowych i wysokim 

standardem ochrony użytkownika. Są też 

przystosowane do użytkowania w miejscach, 

w których obowiązują wysokie standardy 

bezpieczeństwa, np. w rafineriach 

i na platformach wiertniczych, przy budowie 

dźwigów, statków i zbiorników. 

Nowe szlifierki posiadają szereg zoptymalizowanych 

funkcji i cechują się dłuższą 

żywotnością – konstrukcja szczelin wentylacyjnych 

została zmodyfikowana w taki 

sposób, aby pomimo bardziej kompaktowych 

wymiarów zapewnić optymalne chłodzenie. 

Wentylacja chroni silnik przed pyłem 

i gwarantuje skuteczne jego chłodzenie. 

Testy przeprowadzone przez organizację 

SLG Prüf- und Zertifizierungs GmbH potwierdzają 

dłuższą – o prawie 50% – żywotność 

szczotek węglowych w porównaniu 

do konkurencyjnych modeli. 

www.bosch.pl 

Bezpieczna praca z oświetleniem DEWALT ® 

Nowa lampa i reflektor DEWALT ® to duet, 

który oświetli niemal wszystko. Lampa 

dzięki szerokiemu kątowi świecenia jest 

doskonała jako oświetlenie pośrednie. Natomiast 

reflektor, wytwarzający skupioną 

wiązkę, jako bezpośrednie. Obydwa urządzenia 

dzięki technologii LED gwarantują 

profesjonalistom światło o równomiernym 

natężeniu, które nie męczy oczu. I pomimo, 

że tworzą dobraną parę, każde z nich może 

być stosowane także oddzielnie. 

Do pośredniego oświetlenia miejsca pracy 

doskonale nada się lampa DEWALT ® XR 

Li-Ion DCL060. Zapewnia ona równomierną 

luminację pomieszczenia i pozwala 

uniknąć nadmiernych kontrastów. Wydajny, 

18 V akumulator jonowo-litowy z serii XR 

pozwala na 3,3 godz. nieprzerwanej pracy. 

Z kolei obrotowa głowica daje możliwość 

skierowania strumienia światła w odpowiednim 

kierunku. Doskonałą mobilność 

gwarantuje niewielka waga lampy, poniżej 

1,5 kg. 

Jednak samo oświetlenie pośrednie zwykle 

nie wystarcza. Powinno być ono stosowane 

wraz ze źródłami punktowymi, uwydatniającymi 

detale. Do tego celu stworzono reflektor 

oświetleniowy DEWALT ® DCL043. 

Zasilany akumulatorem 18V Li-Ion o pojemności 

5 Ah zapewnia ponad 10 godzin 

nieprzerwanej pracy. Dzięki swojej mocy 

reflektor oświetla cel oddalony do 400 m. 

Solidna obudowa o trwałej konstrukcji spełnia 

normy szczelności IP54 i jednocześnie 

jest niezwykle lekka – tylko 0,6 kg. 

Źródło: DeWALT 

Nowe profesjonalne opalarki i dmuchawy gorącego powietrza 

Firma Steinel wprowadziła na początku 2015 roku nową serię opalarek. 

Całkowicie nowa technologia, nowy design, innowacyjne rozwiązania 

konstrukcyjne to tylko niektóre zalety modeli oznaczonych symbolami 

HL i HG. Opalarki mogą być wykorzystywane do prac remontowych 

i budowlanych, w przemyśle oraz podczas majsterkowania. Rozwiązania 

firmy Steinel zostały wyposażone w nowe podzespoły, które pozwalają 

uzyskać jeszcze lepsze parametry i możliwości pracy. 

Gama produktów Steinel jest niezwykle szeroka. Wśród opalarek profesjonalnych 

i półprofesjonalnych znajdują się modele przeznaczone 

do różnych zadań. Dodatkowe akcesoria wymienne pozwalają wykonywać 

czynności podczas remontu, drobnych prac naprawczych oraz 

pracy w warsztacie samochodowym. Firma Steinel oferuje opalarki 

manualne oraz z wyświetlaczem LCD monitorującym obroty oraz temperaturę 

urządzenia. 

www.langelukaszuk.pl 


POZYTYWNE WIBRACJE 


• • • 

W akademiku w pokoju studenckim trwa impreza. 

Biesiadnicy raz po raz wznoszą toast: 

– Za Edka, żeby zdał! 

W pewnej chwili otwierają się drzwi i wchodzi Edek. 

– I co Edek, zdałeś? 

– Zdałem, tylko jednej nie przyjęli, bo miała obitą 

szyjkę... 

• • • 

Nauczycielka pyta Jasia: 

– Zrobiłeś zadanie? 

– Proszę pani, mamusia zachorowała i musiałem 

wszystko w domu robić... 

– Siadaj, dwója! A ty Witku, zrobiłeś zadanie? 

– Ja proszę pani musiałem ojcu pomagać w polu... 

– Siadaj, dwója! A ty Jasiu, zrobiłeś zadanie? 

– Jakie zadanie, proszę pani? Mój brat wyszedł 

z więzienia, taka balanga była, że szkoda gadać... 

– Ty mnie tutaj swoim bratem nie strasz! Siadaj, trója. 

• • • 

Wchodzi młody junak do żeńskiego akademika: 

– A ty do kogo, młody człowieku? – pyta portierka. 

– A kogo by mi pani poleciła? 

• • • 

Policyjny patrol na interwencji łączy się 

z komisariatem: 

– Przyślijcie ekipę z kryminalnego, mamy zabójstwo... 

– Szczegóły? 

– Ofiara to mężczyzna, lat 30, matka kilkanaście 

razy dźgnęła go kuchennym nożem za to, że wszedł 

na mokrą, świeżo umytą podłogę. 

– Aresztowaliście ją? 

– Bez wsparcia? Ta podłoga jeszcze mokra... 

• • • 

Szkot w trakcie naprawiania dachu spada z czwartego 

piętra. Lecąc mija okno swojego mieszkania i widzi 

żonę przygotowującą obiad. Krzyczy do niej: 

– Dla mnie nie obieraj ziemniaków, zjem w szpitalu. 

• • • 

Na sali sądowej: 

– Czy oskarżony dawał świadkowi narkotyki? 

– Nie dawałem. 

– A żona oskarżonego dawała? 

– Nadal mówimy o narkotykach? 

• • • 

Wraca zmęczony grabarz do domu, ledwie żywy, pada 

z nóg. Żona pyta: 

– Co ci Stefciu, ile miałeś pogrzebów dzisiaj?! 

A on: 

– Jeden, ale chowaliśmy naczelnika urzędu 

skarbowego. 

– No i co z tego?! 

– No niby nic, ale jak go tylko zakopaliśmy, to zerwały 

się takie brawa, że musieliśmy 7 razy bisować... 

• • • 

Policja zrobiła obławę. Zamknęli dla ruchu jedną ulicę 

i przesłuchiwali przechodniów. 

– Pana zawód! 

– Księgowy.... 

– Dziekuję, pisz... Następna! 

– Krawcowa... 

– Dziękuję, pisz - krawcowa. Następny! 

– A ja... tak sobie chodzę, od latarni do latarni... 

– Pisz! Elektryk! 


UNA 

RUBIC UNA 

MONITOROWANIE DO 4000 OPRAW AWARYJNYCH 

TRYB PRACY DOZOROWEJ 

BLOKADA PRACY AWARYJNEJ EKRAN DOTYKOWY UNIKALNE ADRESY OPRAW 

ZGODNY ZE SmartVISIO PRZENOŚNA KARTA SD ZłąCZE RJ-45 (LAN) 

DZIENNIK ZDARZEŃ ZGODNY Z PN-EN50172 

CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? 

SKONTAKTUJ SIĘ Z: 

WWW.AWEX.EU

Fachowy Elektryk 1/2015

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?