Biuletyn Instytutu PamiÄci Narodowej nr 10-11/2007
Biuletyn Instytutu PamiÄci Narodowej nr 10-11/2007
Biuletyn Instytutu PamiÄci Narodowej nr 10-11/2007
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kierownictwa politycznego NSZ przy Rządzie RP. Wysłańcy dotarli do gen. Andersa, pełniącego<br />
obowiązki Naczelnego Wodza PSZ (Naczelny Wódz, gen. Tadeusz Komorowski „Bór”,<br />
znajdował się ówcześnie w niewoli niemieckiej). Z Amerykanami utrzymywano ciągły kontakt<br />
radiowy, tak że dzień po wyzwoleniu Holiszowa Polacy patrolowali miasto już wspólnie<br />
z żołnierzami 3. Armii Amerykańskiej. Jednak niebezpieczeństwo ze strony sowieckiej nie<br />
malało. Agent sowiecki Litauer (Lityński) odwiedził brygadę w Czechach i opisał ją następnie<br />
w „News Chronicle” jako faszystowski oddział. Ponadto, gdy do brygady w Holiszowie<br />
przybyli oficerowie sowieccy, by oficjalnie podziękować za wyzwolenie obywatelek ZSRS<br />
z obozu koncentracyjnego, agenci NKWD uprowadzili dwóch polskich żołnierzy.<br />
Dlatego 6 sierpnia 1945 r. wspólnie z armią amerykańską zdecydowano o przeniesieniu<br />
jednostki do Coburga we Frankonii. Wedle planów Supreme Headquarters of Allied Expeditionary<br />
Forces miejscem docelowym brygady miała być polska 1. Dywizja Pancerna, która<br />
stacjonowała w Emsland w północnych Niemczech, w angielskiej strefie okupacyjnej. Fuzja<br />
nie doszła do skutku, przede wszystkim z powodu różnic politycznych w dowództwach obu<br />
jednostek. Aby utrzymać kontakt z pozostałymi w kraju jednostkami NSZ, mjr Szacki zdecydował<br />
wysłać z Coburga emisariuszy do Polski, brygadę zaś przeniesiono kolejny raz, ze<br />
względów bezpieczeństwa, do Karlsfeld koło Monachium. Jej oficjalna nazwa teraz brzmiała<br />
– Polish Brigade West NSZ. Z Karsfeld przeniesiono ją, już tylko częściowo, do Norymbergi,<br />
gdzie powstały pierwsze oddziały wartownicze, tzw. Labor Service of US-Army, złożone<br />
z żołnierzy brygady. Żołnierze oddziałów wartowniczych dwa lata, od 1945 do 1947 r., ochraniali<br />
obiekty wojskowe oraz amerykańskie obozy dla jeńców niemieckich. W ramach 3. Armii<br />
Amerykańskiej istniało 36, przy 7. Armii zaś – 58 kompanii wartowniczych. W US-Army,<br />
w strefie okupacyjnej amerykańskiej, służyło 38 tys. Polaków, z tego 15 tys. jako wartownicy.<br />
W 1947 r. większość żołnierzy brygady wyemigrowała z amerykańskiej strefy do Francji.<br />
KOMENTARZE HI STO RYCZ NE<br />
Antoni Szacki „Bohun-Dąbrowski” wśród żołnierzy<br />
Brygady Świętokrzyskiej (fot. ze zbiorów L. Żebrowskiego)<br />
Antoni Szacki „Bohun-Dąbrowski”<br />
1902–1992<br />
Urodził się w Wilnie, za udział ojca w ruchu<br />
rewolucyjnym 1905 r. cała rodzina zesłana<br />
została do Tomska, gdzie przebywała do<br />
śmierci ojca w 19<strong>10</strong> r. Następnie Szaccy przenieśli<br />
się do Charkowa, gdzie Antoni uczęszczał<br />
do gimnazjum i przeżył okres rewolucji<br />
bolszewickiej oraz wojny domowej. W 1919 r.<br />
wyjechał do Warszawy i wstąpił na ochotnika<br />
do wojska. Otrzymał przydział do 1. Pułku<br />
Ułanów Krechowieckich. W czasie kampanii<br />
1920 r. był ranny i dostał się do niewoli bolszewickiej,<br />
z której został zwolniony po zawarciu<br />
<strong>11</strong>1
Change language