RECENZJE Retingera było: Wojna będzie jeszcze w tym roku. Nie pójdzie ona, jak wielu myślało, w kierunku południowym (kolonie angielskie), lecz na wschód, przeciw Polsce. Anglia da pieniądze, żołnierza i broń, ale pod warunkiem, że Polska pozbędzie się rządu ozonowego. […] Gdy więc we Francji [w 1939 r.] powstał nowy rząd, zasiedli w nim ludzie w Polsce o masonerię posądzani, jak np. gen. Sikorski, prof. [Stanisław] Kot, prof. [Stanisław] Stroński (matka Żydówka), ministrowie [August] Zaleski, [Aleksander] Ładoś, [Adam] Koc, [He<strong>nr</strong>yk] Strasburger, [Karol] Popiel, [Zygmunt] Graliński i in. Min. [Jan] Stańczyk ożeniony z Żydówką stał pod wielkim wpływem [Alfreda] Faltera, katolika pochodzenia żydowskiego, człowieka bardzo inteligentnego. Głównym doradcą (aczkolwiek nie sekretarzem) gen. Sikorskiego we Francji był wychrzta [Stephen] Aubac ([Szymon] Auerbach), w Anglii zaś pochodzenia żydowskiego p. Retinger, były wybitny współpracownik [prezydenta Plutarco] Callesa, prześladowcy katolików w Meksyku. Już w Polsce była o nim [przed wojną] mowa jako o wybitnym masonie. Co mnie uderzyło było, ugrupowanie się tych in fama masonerii będących osób około dwóch ośrodków, które z czasem zaczęły się ostro zwalczać, a mianowicie stanęli po jednej stronie gen. Sikorski, gen. [Marian] Kukiel, prof. Kot, min. Popiel, Ładoś, [Herman] Lieberman, Strasburger, Retinger i in. Zajmujący się bliżej zagadnieniami masonerii za granicą, uważaliśmy ich za grupę A, czyli Wielki Wschód. Należącego do tego ugrupowania p. Mikołajczyka nie uważaliśmy za masona, lecz za uświadomionego w 30 proc. sympatyka. Jego doradcą był niejaki p. [He<strong>nr</strong>yk] Kołodziejski, były bibliotekarz Sejmu i notoryczny mason, podobno nawet wielki mistrz. Do ugrupowania B, czyli do, zdaniem naszym, loży szkockiej należeli m.in. Zaleski, amb. [Juliusz] Łukasiewicz, amb. [Tytus] Filipowicz, wicemin. Graliński, p. [Władysław] Neuman (zmarł jako poseł w Meksyku, o ile się nie mylę), p. [Tomasz] Tomaszewski i in. Zdaniem przyjaciół moich stanął między obiema grupami układ, że we Francji główną rolę odgrywać będzie grupa A (cum commemoratione grupy B) i że na wypadek przeniesienia się rządu do Anglii obraz się odwróci, mianowicie, że rządzić będzie grupa B (cum commemoratione A). Są to oczywiście rozważania, które dopiero później nam się nasunęły. Tymczasem w krytycznej dla grupy A chwili uratował jej sytuację Retinger, przyleciawszy bombowcem po gen. Sikorskiego i wprowadziwszy go do Churchilla i Halifaxa. [...] Pan Prezydent [Władysław Raczkiewicz] ubolewał, że sekretarzem gen. Sikorskiego stał się p. Retinger, człowiek chcący go pchnąć do współpracy z Sowietami, czemu on, p. Prezydent, się sprzeciwiał z wszelkich sił, gdyż chodzi o walkę dobra ze złem. Nie tylko Niemcy, ale żadna międzynarodówka nie powinna kierować Polską. Nie jest też Polska stworzona dla tej lub owej partii politycznej. […] [Min. Zaleski] co do naszej sytuacji twierdził, że Sikorski namówiony i zabrany bombowcem przez Retingera, udał się do min. lorda Halifaxa z propozycją, że wystawi w porozumieniu z bolszewikami armię 300-tysięczną w Rosji. Na zapytanie Halifaxa, jak zareaguje na to opinia polska, Sikorski oświadczył, że wystarczy jego odezwa, aby opinia się zgodziła. Ponieważ Halifax prosił o notę na piśmie, propozycję tę opracowali Retinger i [Stefan] Litauer. Zaleski pokazał mi tekst noty. Była w niej mowa o gotowości Sikorskiego na zmianę granic polsko-rosyjskich, lecz podkreślano, że Polska mimo utworzenia wojska w Rosji zachowuje swoją samodzielność państwową i ideową. Józef Gawlina, Wspomnienia, Katowice 2004, s. 187, 196−197, 198−199. Oprac. JŻ 148
KONRAD BIAŁECKI, IPN POZNAŃ SIGHIETU MARMAŢIEI – CZYLI PAMIĘĆ O KOMUNIZMIE W WERSJI RUMUŃSKIEJ RECENZJE Od kilku lat trwają w Polsce poszukiwania najlepszej „formuły upamiętniającej”, która z jednej strony pozwoliłaby na upamiętnienie zbrodni komunizmu, z drugiej zaś − godnie uczciła jego ofiary. Pomimo działania IPN czy różnorakich organizacji o charakterze społecznym, odczuwalny jest brak konkretnego miejsca, symbolu, który byłby jednoznacznie kojarzony przez Polaków jako miejsce pamięci ofiar komunizmu. Tymczasem od kilku lat tego analogiczne miejsce można znaleźć w Rumunii, w położonym na północy tego kraju w regionie Maramureş czterdziestotysięcznym mieście Sighetu Marmaţiei. To właśnie tam znajduje się słynne komunistyczne więzienie, pełniące obecnie funkcję muzeum, a jednocześnie miejsca pamięci o ofiarach komunizmu i antykomunistycznym oporze − Memorialul victimelor comunismului si al Rezistenţei. W tym gmachu o imponującej kubaturze większość dawnych cel zaadaptowano na potrzeby wystawiennicze, część pozostawiono jednak w stanie prawie nienaruszonym. Ekspozycję rozpoczynają zapisane złotymi zgłoskami na białej, marmurowej tablicy w kilkunastu językach słowa z ewangelii św. Jana: „Poznacie prawdę i prawda was wyzwoli” oraz ogromna mapa z zaznaczonymi miejscami, gdzie, na terenie Rumunii, znajdowały się zorganizowane przez komunistów obozy. Idąc dalej, natrafiamy na salkę kinową, w której na bieżąco wyświetlane są filmy tematycznie związane 149
- Page 1 and 2:
NR 10-11 (81-82) październik -list
- Page 3 and 4:
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOW
- Page 5 and 6:
dowy. W grudniu 1959 r. skazany na
- Page 7 and 8:
„Niezłomni” − 17 września W
- Page 9 and 10:
WiN w Klubie „Grota” - 19 wrze
- Page 11 and 12:
w intencji powodzenia rajdu, któr
- Page 13 and 14:
zakrywa jedynie małą nierównoś
- Page 15 and 16:
REPORTAŻ z napisem na szarfie: W H
- Page 17 and 18:
wać. Jednak spodziewano się nas t
- Page 19 and 20:
ytek, weszliśmy też na wieżę, s
- Page 21 and 22:
Iwieńca. W tym byłym kresowym mia
- Page 23 and 24:
B.P. - Proszę o podanie argumentó
- Page 25 and 26:
ochotnicze - ochotnikami byli polsc
- Page 27 and 28:
żówkę i wziął udział w walkac
- Page 29 and 30:
jesteśmy tak wspaniałymi lotnikam
- Page 31 and 32:
J.K. - W zamian nie dostając nic.
- Page 33 and 34:
ny do Wehrmachtu, walczył pod Mont
- Page 35 and 36:
B.P. - Chyba jednak mieli trudniej.
- Page 37 and 38:
P.W. - A tak między nami - miał w
- Page 39 and 40:
znalazły się w Nowej Zelandii, w
- Page 41 and 42:
KOMENTARZE HI STO RYCZ NE Podpisani
- Page 43 and 44:
KOMENTARZE HI STO RYCZ NE Weterani
- Page 45 and 46:
Żołd żołnierza polskiego wynosi
- Page 47 and 48:
Okres największego rozwoju Armii H
- Page 49 and 50:
SŁAWOMIR KALBARCZYK, IPN PRZEDMIOT
- Page 51 and 52:
„Rygawar”: znów kalosze Na wie
- Page 53 and 54:
II Rzeczypospolitej biła na alarm,
- Page 55 and 56:
centów (lub określonego, znalezio
- Page 57 and 58:
WITOLD WASILEWSKI, IPN ŻOŁNIERZE,
- Page 59 and 60:
od wymordowanych. Proporcję tę zm
- Page 61 and 62:
Polski Rosjan przed Anglosasami jaw
- Page 63 and 64:
WOJTEK MATUSIAK POLSKIE SKRZYDŁO M
- Page 65 and 66:
myśliwskie nad okupowaną Francją
- Page 67 and 68:
Jesienią 1941 r. pogarszająca si
- Page 69 and 70:
Jesienią 1942 r. do wojny powietrz
- Page 71 and 72:
Obce skrzydło pod polskim dowództ
- Page 73 and 74:
KOMENTARZE HI STO RYCZ NE Naczelny
- Page 75 and 76:
KOMENTARZE HI STO RYCZ NE Por. Tade
- Page 77 and 78:
Istnieją przesłanki świadczące
- Page 79 and 80:
turze 12 . Warto jednak dodać, że
- Page 81 and 82:
starającymi [się] zmienić jego r
- Page 83 and 84:
JERZY KIRSZAK, IPN WROCŁAW GENERA
- Page 85 and 86:
Gen. Sosnkowski, wiedząc o rozważ
- Page 87 and 88:
Fot. ze zbiorów Instytutu Polskieg
- Page 89 and 90:
wej spędzono miłe chwile. Na zako
- Page 91 and 92:
Po defiladzie w sztabie 8. Armii od
- Page 93 and 94:
Po południu Sosnkowski złożył w
- Page 95 and 96:
Dalej informował o wstrząsie mora
- Page 97 and 98:
Wybuch powstania w Warszawie spowod
- Page 99 and 100: Do Londynu gen. Sosnkowski wrócił
- Page 101 and 102: JANUSZ WRÓBEL, IPN ŁÓDŹ PARADA
- Page 103 and 104: Komar kontra Anders W Warszawie spr
- Page 105 and 106: pod dowództwem polskim, okażą si
- Page 107 and 108: Wyjaśnienia te nie były w stanie
- Page 109 and 110: Polskie Siły Zbrojne po zakończen
- Page 111 and 112: 20 października 1944 r. majora WP
- Page 113 and 114: kierownictwa politycznego NSZ przy
- Page 115 and 116: Także emigracyjne MSW starało si
- Page 117 and 118: Zakwaterowano go w obozie przy ul.
- Page 119 and 120: stępców Flamego „Bartka”, że
- Page 121 and 122: DARIUSZ WĘGRZYN, IPN KATOWICE ŚL
- Page 123 and 124: Umowa z WiN Podstawową bolączką
- Page 125 and 126: KRZYSZTOF POGORZELSKI SPRAWA KATYŃ
- Page 127 and 128: Dyrektywy UB Kłamstwo o ludobójst
- Page 129 and 130: Ofiary „szeptanki” Dla wzmocnie
- Page 131 and 132: wiada się, że został on zamordow
- Page 133 and 134: KRZYSZTOF MADEJ PLAN MARSHALLA Sytu
- Page 135 and 136: Generalnie, Związkowi Sowieckiemu
- Page 137 and 138: pierwotnej wersji strona amerykańs
- Page 139 and 140: BOGUSŁAW TRACZ, IPN KATOWICE POD C
- Page 141 and 142: W grudniu 1946 r. agent „Kamień
- Page 143 and 144: Jatelnicka, powinowata żony genera
- Page 145 and 146: niemu były jego wyjazdy do Zabrza
- Page 147 and 148: nej przed 15 laty książki Raport
- Page 149: czył od zewnątrz, przepocił od w
- Page 153 and 154: RECENZJE Łącznie kilkanaście sal
- Page 155 and 156: MIROSŁAWA BŁAŻEJOWSKA PAMIĘĆ B
- Page 157 and 158: W tej części znajdują się takż
- Page 159: ŚP. Andrzej Zagórski ps. „Mści
Change language