Wiadomości Polonijne - Polish Winnipeg

18 Wiadomości PolonijneKłopoty z czasownikami iprzyimkamiJakże często podczaswchodzenia na różnego rodzaju witrynyinternetowe może przeczytać komunikat„Proszę aktywować i używać tejwtyczki”. Dlaczego zdanie to zwróciłomoją uwagę i przytaczam je wdzisiejszym odcinku?Ilustruje ono po pierwszedziałanie wewnętrznojęzykowej tendencjido skrótu, o której wspominaliśmy już nałamach „Wiadomości Polonijnych”.Niestety tym razem jest to skrótniepoprawny ze składniowego punktuwidzenia. Aby zrozumieć, na czym ówbłąd polega, musimy zdać sobie sprawę ztak zwanej rekcji czasowników. Każdy znich wymaga określonej formy stojącegopo nim rzeczownika, który w związku ztym musi zostać użyty w odpowiednimPorady językoweKrzysztof Wróblewskiprzypadkugramatycznym.Potrzebujemyczegoś(sprzętu, nożyczek,komputera), pomagamykomuś lub czemuś (przyjacielowi,ludziom, zwierzętom), pijemy coś (wodę,kawę) itd. Nietrudno zatem po tymkróciutkim wstępie zauważyć, że wprzywołanej przeze mnie informacjiinternetowej odnajdujemy dwaczasowniki wymagające użycia różnychprzypadków gramatycznych: aktywuje sięcoś (program, urządzenie – a więckonieczna jest forma biernika), natomiastużywa się czegoś (wody kolońskiej,perfum, odkurzacza, pędzla – tutajposługujemy się dopełniaczem). Niewolno nam połączyć dwóch czasownikówwymagających różnych przypadkówgramatycznych z tą samą formąrzeczownika. Jedynym wyjściem jestprzeredagowanie przytoczonegokomunikatu na przykład w taki sposób:Proszę aktywować tę wyczkę i używać jej.Opisanej zjawisko dotyczyrównież przyimków, ponieważ onerównież mają taka samą cechę –wymagają określonej formy stojącego ponich rzeczownika. Niestety i tutaj bardzoczęsto dochodzi do powstawaniakonstrukcji skrótowych niepoprawnych.Jednym z typowych przykładów możebyć często pojawiające się sformułowanietypu sytuacja w Polsce przed i powyborach. Zauważmy, że przed łączy sięz narzędnikiem (przed obiadem, przedStyczeń 2012lekcją, przed budynkiem), natomiast powymaga formy miejscownika (poobiedzie, po lekcji, po przerwie), wobectego znów jedynym wyjściem będzieprzeredagowanie tekstu choćby w takisposób: sytuacja w Polsce przedwyborami i po nich. Niestety zwłaszczawtedy, gdy w grę wchodzi pośpiech lubgdy ma znaczenie czas lub liczba użytychsłów (na przykład w tekstachreklamowych), łatwo o tego typu błędy.Oto w jednej z polskich gazet czytam wtekście reklamującym suplementy diety:Jak się wzmocnić przed, w trakcie i pogrypie? Przyznają Państwo, że takonstrukcja zasługuje na mianokarkołomnej z poprawnościowego punktuwidzenia! Użyto tu dwóch przyimków oróżnej rekcji (przed + narzędnik, po +miejscownik) oraz wyrażeniaprzyimkowego, po którym powinien staćdopełniacz (w trakcie). To już naprawdębardzo daleko posunięta skrótowość,powinniśmy bowiem przeczytać naprzykład Jak się wzmocnić przed grypą,w jej trakcie i po niej?Nie ma natomiast – powiedzmyna zakończenie – błędu w zdaniu Poznał ipokochał piękną dziewczynę, gdyżobydwa użyte tu czasowniki (poznać,pokochać) łączą się z biernikiem.Zapewne wielokrotniepowrócimy do poruszonej dziśtematyki.kwroblewski@uni.wroc.plwww.businesstranslations.plKodeks Drogowy dla Warszawy1. Pamiętaj, że celem każdego kierowcyjest być pierwszym, cokolwiek tooznacza2. Im szybciej przejedziesz naczerwonym świetle, tym mniejszeprawdopodobieństwo, że ktoś cię stukniez boku.3. Włączenie kierunkowskazu ujawniawszystkim twój zamiar wykonaniamanewru. Prawdziwy kierowca nigdytego nie zdradza.4. Nigdy nie wymuszaj pierwszeństwa,ani nie zajeżdżaj drogi starszemusamochodowi. Tamten gośćprawdopodobnie nie ma nic do stracenia.5. Prędkość w km/h widniejąca naznakach drogowych jest jedyniewielkością sugerowaną dla przeciętnychkierowców. Prawdziwy kierowcadopasowuje prędkość do możliwościwłasnego samochodu.6. Nigdy nie utrzymuj takiego odstępu odpoprzedzającego pojazdu, abymogło tam wjechać inne auto.7. Hamować należy w ostatniej chwili itak mocno, aby bezwzględniezadziałał ABS, powodując odprężającymasaż stopy. W przypadku aut bezABS''u ćwiczymy rozciąganie nogi.8. Nie faworyzuj mniejszości.Wpuszczając przed siebie autowyjeżdżającez podporządkowanej uszczęśliwiaszjednego, a wkurzasz dziesiątkijadących za tobą.9. Pamiętaj, że wśród pieszych, którychprzepuszczasz na pasach lubwysepce tramwajowej może byćterrorysta.10. Jeżeli nie potrafisz prowadzićsamochodu jednocześnie nadającSMS''a, jedząc hamburgera, pijąc cole izmieniając cd - nigdy niezostaniesz sales representative.11. Blondynka napotkana za kierownicąinnego pojazdu jest równoważna 100czarnym kotom przebiegającym drogą.12. Pamiętaj, że zmienne warunkipogodowe nie są w żadnym wypadkupowodem dla zmiany powyższych reguł.Są one naturalnym czynnikiemwzrostu gospodarczego w biznesiesamochodowym oraz medycznym.