Dragan Matić: Genetički algoritmi i muzika - Univerzitet u Novom Sadu

Algoritmi u muziciIako se u današnje vrijeme upotreba algoritama u vedini slučajeva vezuje za primjenu računara,algoritamsko rješavanje problema (zadataka) ne zahtijeva i njihovu obaveznu upotrebu. U širokoj iraznovrsnoj literaturi koja se bavi problematikom algoritama, često se navode primjeri koji nisu ni ukakvoj vezi sa računarima. Tako, algoritam kao skup pravila koji dovodi do rješenja može biti i refleksnaradnja (kao što je treptanje oka) ili radnja prikazana i razmotrena pomodu nekog drugog, fizičkiopipljivog sitema i alata (čuveno “ubacivanje slona u frižider”, ili proces kuvanja čaja).Stoga se i upotreba algoritama u muzici ne mora usko vezivati samo za kompjuterske algoritme, te imasmisla napraviti istorijski pregled korištenja algoritama u muzici, posebno algoritamskog komponovanja.Definicija algoritmaNeformalno, algoritam je bilo koji dobro definisan skup procedura, koje uzimaju neku vrijednost ili nizvrijednosti kao skup ulaznih podataka 1 , a kao rezultat računanja daje neki niz izlaznih podataka.Algoritam tako predstavlja niz definisanih koraka u računanju, koji niz ulaznih transformišu u niz izlaznihpodataka.Algoritam takođe možemo posmatrati kao dobro opisan problem. Definicija samog problema daje vezuizmeđu ulaznih i izlaznih podataka. Algoritam opisuje specifične procedure u računanju pomodu kojih sepostiže data veza [4].Izvorno, riječ algoritam potiče od arapskog matematičara Al Hvarizmi-ja 2 [5] kome se, između ostalogpripisuje i uvođenje arapskih brojeva. Konstrukcija riječi potiče zapravo od pogrešne interpretacijelatinskog izraza “algorismi dixit” (alhvarizmi govori) 3 . Riječ “algorismi” podsjeda na množinu od“algorismus”, koja je opet slična grčkoj riječi arithmos (ἀριθμός) što znači broj. Otuda se za terminalgoritam vezuje i značenje “metod za računanje” [6].Upotreba algoritama u muziciAlgoritmi u muzici se koriste na onim mjestima gdje primjena niza pravila ili instrukcija može dovesti do(kvalitetnog) rješenja. Algoritme u muzici sredemo prilikom sinteze zvuka, semplovanja 4 , prepoznavanjamuzičkih djela ili komponovanja. Dok se kod prve tri aktivnosti algoritmi prirodno namedu kao načinirješavanja problema (pretraživanje po stablima, nizovima ili neuređenim strukturama, te primjenastrogih pravila koji opisuju pojedine korake algoritma), u komponovanju muzike algoritmi pokušavajuzamijeniti ono što se zapravo smatra isljučivo ljudskom djelatnošdu: komponovanje kao umjetničkaaktivnost podrazumijeva slobodan izbor tonova pomodu kojih kompozitor iskazuje osjedanja,raspoloženja, namjere ili inspiracije. Zagovornici algoritamske muzike upravo taj slobodan izbor smatrajupropisanim pravilima koja se relativno lako mogu interpretirati odgovarajudim nizom instrukcija. Vedina1 Ovaj skup teoretski može biti i prazan.2 Abu Ja'far Muhamad ibn Musa-al-Hvarizmi ( oko 780-850), persijski matematičar, astronom i geograf3 Prema *6+ riječ algoritam se formira od grčke riječi “arithmos” - broj i arapske riječi algorism što znači niz brojeva4 eng. sampling – uzimanje jednog dijela nekog muzičkog djela zbog upotrebe u drugim kompozicijama7