Pakiet informacyjny ECTS

Przedmiot: Współczesne ustroje państwoweKod przedmiotu: 10.5IX001.O11Prowadzący: dr hab. prof. US Tadeusz SmolińskiStatus przedmiotu: obligatoryjnyLiczba godzin: 20Cele: Zapoznanie studentów z współczesnymi ustrojami państw europejskichOpis przedmiotu:Mimo postępującego jednoczenia Europy, różnice w zakresie regulacji kwestii ustrojowych są i pozostanąjeszcze długo znaczne, bowiem idea „Europy Ojczyzn" w dalszym ciągu znajduje wielu zwolenników.W Europie wykształciły się: system parlamentarno - gabinetowy, system kanclerski, system rządówzgromadzenia oraz system prezydencko-parlamentarny, nazywany także półprezydenckim. Systemy te nie tyle„w czystej postaci", ile po przekształceniach, często także przy zachowaniu określonych specyficznych cech,wynikających m.in. z historycznych uwarunkowań, zostały określone we współczesnych „konstytucjach" państweuropejskich.Ustrój Wielkiej Brytanii oparty jest o założenia systemu parlamentarno - gabinetowego, który wykształcił się wAnglii w drodze długotrwałej ewolucji. System kanclerski wykształcił się w Niemczech z przekształcenia systemuparlamentarno - gabinetowego i dzisiaj realizowany jest jako jego mutacja. System tzw. półprezydenckiwykształcił się w V Republice Francuskiej z połączenia zasadniczych cech systemu prezydenckiego orazparlamentarno - gabinetowego. Systemy te oparte są o zasadę podziału władzy. System rządów zgromadzenianazywany też inaczej systemem parlamentarno - komitetowym wykształcił się w Szwajcarii i jako oparty ozasadę jednolitości władzy nie znalazł szerszego zastosowania we współczesnej Europie.Ustroje wspomnianych wyżej państw nie będą omawiane oddzielnie lecz instytucjami. Osobno ukształtowanie ikompetencje parlamentów ze szczególnym uwzględnieniem funkcji ustrojodawczej, ustawodawczej oraz funkcjikontrolnej. Osobno powoływanie; kompetencje i odpowiedzialność, względnie brak odpowiedzialnościpolitycznej głowy państwa. Szczególny akcent położony zostanie na wzajemne stosunki wewnątrz tzw. organówwykonawczych; czyli na stosunki między głową państwa a rządem a także na wpływ głowy państwa nastanowienie ustaw. Wreszcie szeroko omówione zostaną sposoby powoływania, kompetencje iodpowiedzialność parlamentarna a także konstytucyjna rządu oraz poszczególnych ministrów. W tej samejczęści materiału omówiona zostanie szczególna, ale różna w różnych systemach pozycja premiera czy kanclerza.Organizacja i funkcjonowanie parlamentów, a co jest z tym bezpośrednio związane, organizacja ifunkcjonowanie rządów, uzależnione są od siły i działania partii politycznych oraz trwałości systemówpartyjnych, to zaś wynika bezpośrednio z zasad rozdziału mandatów. Stąd też systemom rozdziału mandatów, aco za tym idzie, sile i zwartości partii politycznych poświecona zostanie stosowna część materiału. Szczególniezaakcentowana zostanie specyfika prawa wyborczego Wielkiej Brytanii i Niemczech.Na przykładzie Wielkiej Brytanii i Niemiec podkreślona zostanie szczególna pozycja „szefa" rządu czy gabinetuoraz te regulacje, które tej szczególnej pozycji sprzyjają.W trakcie omawiania ustroju Francji, uwypuklona zostanie sytuacja wynikająca z tzw. cohabitation - tzn.współistnienia prezydenta reprezentującego odmienną orientację polityczną niż większość parlamentu iwyłoniony przez nią rząd.W ramach ustroju Szwajcarii szerzej omówione zostaną formy tzw. demokracji bezpośredniej.Szczegóły regulacji ustrojowych w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji i Szwajcarii omówione zostaną wodniesieniu do odpowiednich rozwiązań przyjętych w konstytucji i praktyce polskiej.Pomoce dydaktyczne: Literatura przedmiotuMetody nauczania: wykładForma egzaminu:Egzamin pisemnyTematyka wykładu (wymagania egzaminacyjne):1. Zasada jedności i zasada podziału władzy.2. Systemy stosunków między naczelnymi organami państwowymi.3. Ukształtowanie i kompetencje partii.4. Organizacja i funkcjonowanie rządów.5. Systemy wyborcze.6. Demokracja bezpośrednia.7. Polskie rozwiązania ustrojowe – analiza porównawcza41