wani myślÄ prof. Tadeusza Sławka (UŚ), podejmujemy na łam

Drodzy Czytelnicy,wspólnie z Samorządem Studenckim, zainspirowanimyślą prof. Tadeusza Sławka (UŚ), podejmujemyna łamach wiosennego numeru „Przeglądu” próbęukazania proporcji pomiędzy realizacją idei universitas(grupa osób, którą jednoczy wspólny cel, interesi zamiłowanie) a societas (inny rodzaj wspólnoty, organizującejsię w oparciu o inne relacje między jednostkami)na Uniwersytecie SzczecińskimW roku obchodów jubileuszu ćwierćwiecza istnienianaszej Alma Mater o tej szczególnie ważnej relacjidyskutują na naszych łamach przedstawiciele naukowcówi braci studenckiej. Ci ostatni wypowiadająsię także w sondzie o sposobie pojmowania wybranejprzez siebie roli społecznej, a pytanie, czy żacy przejawiającharakterystyczny dla Polaków „patologicznyindywidualizm” przewija się w kilku artykułach tegowydania „Przeglądu”. Dopełnienie głównego tematunumeru stanowi wywiad, którego Iwonie Smolecudzieliła prorektor ds. studentów, dr hab. prof. US MirosławaGazińska, poruszając wiele zagadnień, którezainteresują każdego studiującego.Zmierzyliśmy się także z zadaniem niewykonalnym– próbą sportretowania najliczniejszej częścispołeczności akademickiej US – ponad 30 000 studentów.Bogactwo i różnorodność przykładów dynamicznegofunkcjonowania tej grupy zdumiewa – na naszejuczelni działa ponad sto organizacji i kół naukowych!Najaktywniejsze wzięły udział w Dniach Otwartych –pisze o tym w artykule Uniwersytet to studenci nowarzeczniczka prasowa US – Marika Gołda. Innych przedstawiamy,podsumowując działalność obchodzącego10 rocznicę istnienia Koła Naukowego Filozofii czyrównej mu wiekiem poradni prawnej, a także prezentującdopiero rozpoczynające pracę Koło Pro PublicoBono. Tekstem o znaczącym tytule Student: superbohater,chcemy dać z jednej strony żartobliwą, z drugiejzaś niezwykle cenną wskazówkę niejednemu „pierwszakowi”.Znacznie poważniejszym i konkretnym wskazaniemmogło okazać się spotkanie w wypełnionej pobrzegi młodymi słuchaczami auli Wydziału Humanistycznegoz prof. Leszkiem Balcerowiczem, któryw ramach cyklu „Szczecin Humanistyczny” wygłosiłwykład „Kryzys a gospodarka polska”, zachęcając dopodejmowania działań w sferze organizacji pozarządowych.Kolejne wydanie „Przeglądu Uniwersyteckiego”poświęcimy miejscu i roli kobiet w społeczności uniwersyteckiej.Zadamy również pytanie o pozytywnei negatywne skutki realizacji feministycznego postulaturozbijania struktur obciążonych wielowiekowątradycją patriarchalną.Zapraszam do lektury!Elżbieta BeataNowakPRZEGLĄD UNIWERSYTECKI– pismo Uniwersytetu Szczecińskiego.Wydaje Biuro Promocji i Informacji USBiuro Promocji i Informacji US:Krzysztof Trzciński (dyrektor), Marika Gołda(rzecznik prasowa), Magdalena Seredyńska,Adam Morawski, Artur SzwedoRedaktorka naczelnaElżbieta B. NowakWspółpracownicy:Joanna Daniek, Anna Hunczak, Anna Linka,Agnieszka Majewska, Paulina Olechowska,Begina Sławińska, Iwona Smolec, DorotaŚwierczyńska, Katarzyna Piękoś, WiesławDeptuła, Paweł Gąsowski, Piotr Klimek,Paweł Piwowarczyk i inni.Foto:Jerzy Giedrys, Michał Kulik, Krzysztof Trzcińskii inniProjekt graficzny:Tomasz TarnowskiGrafika na okładce:Piotr DeptaSkład komputerowy, korekta:Monika WancerzDruk:Print GroupAdres redakcji:Biuro Promocji i Informacji US,al. Papieża Jana Pawła II 22a, pokój 019,tel. 91 444 13 10,e-mail: gazeta@univ.szczecin.plczasopismo on-line:www.univ.szczecin.pl/przegladRedakcja przyjmuje teksty wyłącznie w formieelektronicznej; zastrzega sobie prawo doredagowania i dokonywania skrótów tekstóworaz odmowy publikacji nadesłanych materiałów.Numer zamknięto 16.04.2010Nakład: 2000 egz.

Temat numeru:Współczesny etos studentaDyskusja redakcyjna 5Iwona SmolecSonda: Etos studenta dzisiaj 16Joanna DaniekMistrz i uczeń 17Iwona Smolec„Marzą mi się relacjeoparte na tutoringu” 20Paweł Piwowarczyk„Białe kołnierzyki” w służbiestudentów 25Paweł PiwowarczykStudent: superbohater 27Julia JerkaSamorząd Studenckipodstawa czy dodatek? 29Joanna OwsińskaStudenci piszą… 30Anna LinkaWieloznaczny status doktoranta 32Marika GołdaUniwersytet to studenci 34Katarzyna PiękośTakie będzie studentów chowanie,jakie są rzeczypospolite 37WydarzeniaPrzegląd Ekspres 40Joanna DaniekObywatel świata dobrej woli 42Paulina OlechowskaO związkach demokracjiz kapitalizmem 46Katarzyna OrzyłowskaTrzy zęby trzonowe 48Dorota ŚwierczyńskaDyskusja o strategii 50Radosław SkryckiI Dzień Afrykański 51Paweł BudaPrawnicy o sytuacji organizacjipozarządowych w Szczecinie 53Małgorzata MakiewiczDostrzec matematykę w kulturze,w matematyce odnaleźć kulturę 55Paweł DzielWielokulturowość w BiblioteceACKJ 56Elżbieta SajNZS – projekt „DrogowskazyKariery 2010” 58Adam MorawskiTargi Edukacyjne 59Cykl jubileuszowyWojciech Downar20-lecie Wydziału Zarządzaniai Ekonomiki Usług 60Begina SławińskaOd 10 lat życie „kołem” się toczy 62Agnieszka Majewska10 lat Studenckiej Poradni PrawnejUS 63KulturaPiotr KlimekPo co komu kultura? 65Mikołaj SzczęsnyWiosenny Koncert Uniwersytecki 67Olek RóżanekNa pokładzie abstrakcji 69Bartosz IgnatowiczTeatr Akademicki US 70Marcin PiątkowskiKultura bez granic 70Paweł GąsowskiUniversity LipDub 72Wokół uczelniWiesław DeptułaWarto wiedzieć 73Jacek StyszyńskiZ fizyką, matematykąi przedsiębiorczością idziemydo szkół 75Region, Europa, ŚwiatIwona SmolecPoetyckie badania w Iowa 77Małgorzata PrzytockaMusimy rozumieć język Ziemi! 79SportKrzysztof KrupeckiWielki sukces studentów IKF US 81Jacek BatógKrótka historia akademickichpotyczek przy zielonym stoliku 82Krzysztof KrupeckiPrzełamywanie barier 83PrezentacjeElżbieta BlicharskaNowości WydawnictwaNaukowego US 85Elżbieta ZarzyckaUmaszynowienie w Wasabi 87Paulina OlechowskaŻycie to przygoda 88Barbara PatlewiczPolacy w Gruzji 91Agnieszka MajewskaRękopisy i pióroRyszarda Liskowackiego 92Piotr Michałowski„Pogranicza” na pograniczuregionu i świata 94Alan SasinowskiFilozofia nietaktu 96PatronatII edycja konkursu fotograficznegoCukrowa na wakacjach 99

TEMAT NUMERUWspółczesnyetos studentaDyskusja redakcyjna

TEMAT NUMERUE tos studentaElżbieta B. Nowak: Temat naszej dzisiejszejdyskusji redakcyjnej to współczesny etos studenta.Jest dziś z nami profesor Mirosław Rutkowski,etyk, którego proszę o definicję tego pojęcia.Prof. Mirosław Rutkowski: Etos jest zbiorem zasadlub wartości, zwykle moralnych – chociaż nie zawsze,bo mogą go konstytuować również reguły obyczaju,które kierują zachowaniem ludzi. Należy zwrócićuwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze – nie ma etosu indywidualnychosób. Etos jest zawsze wzorcem postępowaniaokreślonej grupy; dlatego mówimy o etosierycerskim, etosie nauczyciela, studenta czy urzędnika.No i po drugie – nie ma etosu o negatywnej wymowiemoralnej, np. bandziora czy chuligana. To wzorzec postępowania,który zawsze jest oceniany pozytywnie.E.B. Nowak: Dziękuję bardzo. Podczas poprzedniejdyskusji sformułowane zostały różnegorodzaju diagnozy dotyczące obecnego funkcjonowaniauniwersytetu. Wśród jej uczestników pojawiłysię głosy mówiące o tym, że zanikają właściwerelacje między studentami a wykładowcami.Przyczyn tego stanu rzeczy upatruje się m.in.w umasowieniu studiów, wykładowcy właściwiejuż nie są w stanie rozpoznać swoich studentóworaz ich możliwości, nie są też w stanie poświęcićim wystarczająco dużo uwagi.Na początku naszej rozmowy chciałabym zapytaćobecnych z nami wykładowców: jaki etosstudenta obowiązywał w czasach, kiedy państwostudiowali?Prof. Mirosława Gazińska: Nawiązując do definicjisformułowanej przez pana profesora Rutkowskiego,uważam, że etos studenta powinien być rozważanyw szerszym kontekście, jaki stanowi etos akademicki.Wracając do pytania. W czasach, w których studiowałam,niezaprzeczalnym faktem była elitarność – studiabyły dobrem rzadkim. Przynależność do grupy studenckiejstanowiła wyraźny wyróżnik. Osobną kwestiestanowił system rekrutacyjny i funkcjonowanie tzw.punktów za pochodzenie. Dla młodych ludzi – zmotywowanych,zdolnych i żądnych wiedzy – wartością6

yło tak studiowanie na wymarzonym kierunku, jaki przynależność do grupy. Kilkadziesiąt lat temu innybył status studenta, określany zarówno przez samągrupę, uczelnię, jak i społeczeństwo. Dziś studia stałysię dobrem w zasadzie powszechnym, dla przykładu,kiedy w 1985 roku Uniwersytet Szczeciński rozpoczynałswoją działalność, studiowało na nim ok. 5 tys.studentów, teraz studiuje ok. 30 tys. młodych ludzi –trudno mówić w takich warunkach o elitarności.Prof. Inga Iwasiów: Studiowałam w latach osiemdziesiątych,zaczynałam w stanie wojennym. W związkuz tym nasz etos był także etosem politycznym. Napewno czuliśmy się wspólnotą jako ci, którzy chcą dążyćdo zmiany, a konieczność tę czuło się w powietrzu.Na pewno elitarność, o której mówiła pani rektor, byławażna. Wybór kierunku studiów był bardzo ważny,stanowił ukoronowanie edukacji licealnej, też świadomiekształtowanej. Mniej zadarzało się przypadkowychwyborów, przynajmniej wśród humanistów. Nastudia przychodziliśmy już z przeczytaną biblioteką,wiedząc, czego chcemy i świadomością, że musimysię starać, aby te cele zostały osiągnięte. Świat wtedybył z jednej strony prostszy, a z drugiej strony – bardziejskomplikowany. Jeżeli chciało się osiągnąć coświęcej niż etat w szkole podstawowej, to trzeba byłojuż w czasie studiów wykazać się nieprzeciętnymiumiejętnościami. Faktycznie występowała też potrzebatej aktywności, która zanika, a obwiniałabym o tokulturę masową. Na nasze postawy wpływa nie tylkoto, że nie jesteśmy dziś już taką elitarną grupą, kiedypodejmujemy studia, ale też to, że żyjemy w świeciekultury masowej.Współczesny student często dodatkowo pracuje,ale też ma tak obszerną ofertę różnych sposobów traceniaczasu, że często ulega pokusom. Natomiast myfaktycznie często spędzaliśmy czas dyskutując o tym,co było przedmiotem studiów. Studia nam się „rozlewały”na życie. Czytaliśmy wspólnie książki i o nich rozmawialiśmy,naprawdę byliśmy na bieżąco z nowościamiwydawniczymi: powieścią, studium filozoficznym,rozprawą z socjologii. Człowiek, który jest studentemfilologii polskiej, ma taki obowiązek. Oczywiście, niewszyscy od rana do nocy czytali książki, ale ton nadawalici, którzy czytali, grali w teatrze, pisali. To było teżbardzo charakterystyczne dla tamtego czasu.Nie chciałabym jednak, żebyście państwo odnieśliwrażenie, że chcę swą wypowiedzią stworzyć kontrapunkt– powiedzieć, że wówczas było świetnie i mybyliśmy znakomici, a z tego należałoby wywnioskować,że dzisiaj jest zupełnie inaczej. To „dzisiaj” jest bardziejróżnorodne. Kwestia relacji ze studentami i tego, czytworzymy wspólnotę, jest otwarta. To prawda, wieluswoich studentów nie znamy z imienia i nazwiska, niemożemy znać kilkuset osób rocznie. Ale już podczasseminariów nawiązuję bardzo bliskie relacje intelektualne.Myślę, że większość z nas wówczas poznaje i rozwijamożliwości swoich studentów i wykonuje z nimitę pracę, która kiedyś dotyczyła prawie wszystkichform dydaktycznych. Chcę wyraźnie pochwalić mojestudentki, które przecież nierzadko podejmują pracęzarobkową, rozpoczynają inny kierunek studiów albowychowują dzieci, czyli spełniają różne role, za intensywnośćpracy na seminarium. Tak, seminarium jeszczeratuje ten model dydaktyki, który dla humanistów jestnajważniejszy.TEMAT NUMERUUczestnicy dyskusjifot. Krzysztof Trzciński7

TEMAT NUMERUProf. MirosławaGazińska,prof. MirosławRutkowskifot. Krzysztof Trzciński8Dr Małgorzata Makiewicz: Zacznę od idei uniwersytetu.Kiedyś wybitny matematyk, fizyk, filozof HenriPoincaré próbował wyjaśnić studentom, czym jest nauka:„Tak, jak dom buduje się z cegieł, ale zbiorem cegiełnie jest, tak i naukę tworzą fakty, choć nie jest onajedynie ich zbiorem”. Podobnie uniwersytet to nie tylkoprofesorowie, studenci, administracja, system organizacyjnyi aparatura. Uniwersytet tworzy poczucie tożsamości,świadomość i funkcjonujący wciąż etos studentai… pracownika naukowego.Zanim powiem o moim studiowaniu, chciałabymwrócić do lat sześćdziesiątych, kiedy moja mama studiowałaprawo na UAM w Poznaniu. Jej czapka studenckajest jedną z moich najcenniejszych pamiątek. Pamiętam,jak z dumą i sentymentem opowiadała o czasachstudenckich, pokazując starannie przechowywany znakswej przynależności do społeczności studentów wydziałuprawa. Być może dziś dla studentów symbol tennie za bardzo jest zrozumiały, nie wiem, czy chcielibyużywać podobnego nakrycia głowy i czy w ogóle mająpotrzebę uzewnętrznienia swojej tożsamości i przynależnoścido uczelni i wydziału. Być może czapka byłabytraktowana jako staromodny gadżet, nie zaś tradycyjnysymbol społeczności czy poglądów np. politycznych.Moje studia w latach osiemdziesiątych charakteryzowałkameralny klimat nauk matematycznych. Kiedyprzyszłam na pierwszy rok, to ze wszystkimi (prawie)asystentami byliśmy na „ty”, co ani nie przeszkadzało,ale też niespecjalnie pomagało w zdobywaniu wiedzy.Z pewnością było sympatyczne i upraszczało nierazpewne sprawy. Oczywiście do profesorów zwracaliśmysię inaczej. Bardzo dobrze wspominam fantastycznyruch kół naukowych. Podczas obozów mieliśmy możliwośćzaprzyjaźnienia się z pracownikami i z nauką. Studiakończyły się egzaminem magisterskim, po którymnajlepsi otrzymywali „uniwersytecką rekomendację dopracy”. Stypendia naukowe były wysokie, relatywnie korzystniejszeniż teraz. Zajęcia trwały przez cały tydzień,często przed i po południu. Wtedy razem chodziliśmyna obiady do pobliskich stołówek.Pani profesor Iwasiów powiedziała, że za tamtychczasów było wspaniale. Sądzę, że dzisiaj również możnabudować własny niepowtarzalny klimat studiowania.Współczesny, codzienny kontakt nauczyciela z uczniemczęsto przybiera nieco wirtualny charakter – porozumiewamysię za pomocą SMS-ów, e-maili, blogów, wymieniamypoglądy na internetowych forach. Zauważmyjednak, że w dalszym ciągu niezwykle cenione sąkonferencje, seminaria czy nieformalne rozmowy nakorytarzu lub w wydziałowym barku. Może dlatego, żeprowadzę zajęcia na elitarnym kierunku, znam nie tylkoimiona i nazwiska studentów, ale ich zainteresowania,wiem, kto gra na gitarze, jakie czyta książki, dokądpodróżuje. Wydaje mi się, że również na bardzo masowychkierunkach można zrobić wiele ciekawych rzeczy.W każdej społeczności są osoby, które chcą więcej niżoferuje standardowy program studiów; które chcą więcejzyskać, oddając jednocześnie swoje własne zaangażowaniei pracę.Prof. Rutkowski: Według mnie etos studenta bardzosię zmienił. Moje pokolenie nie traktowało studiówinstrumentalnie. Ani moim kolegom, ani mnie nigdynie przyszłoby do głowy, aby uważać studia za konieczny,lecz mało znaczący bądź też mniej znaczącyetap życia. Były one dla nas celem samym w sobie i niktnie myślał o własnych studiach w kategoriach środka,który nabiera znaczenia jedynie z punktu widzeniacelu, któremu ma służyć. Życie podporządkowane byłostudiowaniu, a studiowało się w dzień i w nocy. Zajęciarozpoczynały się wcześnie rano, kończyły się natomiastpóźnym wieczorem – o godzinie 20.00 a nawet o 21.00.W nocy prowadziliśmy dyskusje, czytaliśmy książki, noi oczywiście bawiliśmy się.Dzisiaj studenci przychodzą na uniwersytet główniedlatego, gdyż zdają sobie sprawę, że pomoże im tow osiągnięciu ważnych w ich życiu celów, którymi sązazwyczaj dobra praca i pieniądze. Po godzinie 15.00na wydziale prawie nikogo już nie ma, studenci biegnądo pracy bądź też do innych własnych zajęć. Pojęcie„studiowania” nie znaczy obecnie tego samego, coznaczyło dla mnie. Ja godzinami przygotowywałem siędo zajęć, czytając literaturę zadawaną nam przez profesorów.Dzisiaj duża część moich studentów w ogóle nieczyta oryginalnych prac, lecz jedynie ich omówienia,a ci, którzy czytają, mało z tego rozumieją, ponieważnie poświęcają temu właściwej ilości czasu i należytejpracy. Dzisiaj na uniwersytecie nie ma atmosfery, którapanowała za moich czasów. Być może była ona wynikieminnej rzeczywistości politycznej i ekonomicznej.Pięć lat, które spędziłem na uniwersytecie w Poznaniu,to był bardzo „bogaty” okres w moim życiu; zdobyłemwiedzę, która mnie ukształtowała i z której czerpię dodzisiaj. Nie byłem człowiekiem zamożnym, jednak pracynie podejmowałem, ponieważ wiązałoby się to z zaniedbywaniemstudiów. Obecne pokolenie studentównie myśli już takimi kryteriami, gdyż ma odmienną hierarchięwartości. Różnica jest wielka.E.B. Nowak: Niedawno w ramach cyklu „SzczecinHumanistyczny” profesor Barbara Kromolickawygłosiła wykład na temat etosu opiekuńczegospołeczeństwa, w czasie którego dokonała dośćradykalnego rozpoznania. Stwierdziła bowiem,że współczesną grupę studencką charakteryzuje„patologiczny indywidualizm” (określenie pro-

TEMAT NUMERUfesora Janusza Czapińskiego), co stanowi odbiciefunkcjonowania społeczeństwa polskiego. Przedewszystkim studenci nie budują wspólnoty, niewchodzą w głębsze relacje, nie interesują się swojągrupą społeczną, traktują studia instrumentalnie,kierują się konsumeryzmem itd. Na uczelni prawienie funkcjonuje wolontariat, nie jest budowany kapitałspołeczny, czyli, między innymi, zdolność dowspółpracy. Czy państwo reprezentujący studentówzgodzą się z tą tezą?Michał Jarmoc: Zgadzam się całkowicie. Jednaknajważniejsze jest pytanie, dlaczego tak się dzieje?Moim zdaniem, wspólnota studentów nie tworzy sięz prostej przyczyny. Zapytajmy się, co dziś motywujemłodych ludzi do podjęcia studia na uczelni wyższej.Myślę, że można wyróżnić wśród nich trzy grupy. Pierwsza,tak jak mówił profesor Rutkowski, reprezentujepodejście instrumentalne. Są to przede wszystkim studencikierunków technicznych, przekonani, że uczelniama ich nauczyć zbudować koparkę czy zrobić aspirynę,krótko mówiąc – dać im jakiś zawód. Student zostanieodpowiednio wyszkolony, zdobędzie dobrze płatnąpracę i będzie wiódł dostanie życie (scenariusz prawiejak w bajce). Jest to bardzo egoistyczne i promujeprzede wszystkim rywalizację, a nie jakąkolwiek formęwspólnoty. Wynika bowiem z tego wprost, że kolegaz roku jest kimś, kto może zabrać stypendium naukowealbo to wyśnione miejsce pracy. Z punktu widzenia studentanajlepiej by było, aby jak najmniej jego kolegówukończyło dany kierunek studiów, bo stanowią onikonkurencję na rynku pracy.Drugą grupę charakteryzuje brak motywacji. Jeżelizapytamy studenta należącego do tej grupy, dlaczegozdecydował się podjąć studia, to odpowie, że nie wie.Ta bezkształtna masa studentów nie ma pojęcia, cowłaściwie robi na uczelni: bo koledzy szli, bo głupioiść do pracy, bo rodzice kazali. Wspólnota zbudowanaprzez osoby z tej grupy z pewnością będzie miała niewielewspólnego z etosem akademickim.Trzecią grupę stanowią studenci, którzy wykazująpasję, zamiłowanie, żądzę wiedzy. I to jest trochę tak,jak pan profesor opowiadał, że kiedyś nie spano po nocach.To, że kiedyś żądza wiedzy była znacznie większa,to nie znaczy, że teraz zanikła. Znam wielu studentów,którzy nie śpią po nocach nie dlatego, że muszą sięprzygotować na zajęcia, ale dlatego, że są po prostuciekawi, muszą wiedzieć, bo inaczej nie zasną.Wydaje się, że jedynym gruntem, na którym możnazbudować wspólnotę podzielającą etos akademickibyłaby właśnie pasja, zamiłowanie, możemy to nazwaćmniej lub bardziej górnolotnie, to nie ma znaczenia.Myślę, że te trzy grupy studenckie reprezentowanebyły zawsze w szkolnictwie wyższym, tylko proporcjezmieniają się nieustannie. Grupa druga, będąca obecniew większości, skłania nas do dzisiejszej dyskusji.Ostatnio oglądałem film promocyjny londyńskiegoKing’s College, w którym znany profesor filozofiiD. Papineau, wychwalając rozmaite zalety swegodepartamentu powiedział, że co środa cały instytutidzie do pubu. Nie po to, aby pić piwo. Motywacja jestzupełnie inna: rozmawiać, dyskutować, wymieniaćsię wiedzą, zgłębiać temat. Studenci traktują swoichprofesorów jak mistrzów i podkreślają silną więź społeczną.Profesorowie traktują swoich studentów jakopartnerów do rozmowy, jako przyszłe pokolenie, jakoludzi, którzy przynajmniej potencjalnie, powinni ichprześcignąć, ponieważ tak to powinno być, że uczeńprześciga mistrza. Tam widać jakąś społeczność, jakiśetos. Jest to ugruntowane w tej pasji, w tej żądzy wiedzy,która występuje tak po stronie wykładowców, jaki studentów – to nie ma znaczenia.Natalia Jagiełowicz: Moim zdaniem, etos studentafaktycznie oparty jest na tworzeniu wspólnoty. Niestety,coraz częściej obserwuje się zanik identyfikacji i brakpoczucia przynależności do grupy. Być może przyczynąjest zwiększająca się liczba studiujących lub zepchnięciekultury studenckiej na margines i zastąpienie jejkulturą masową, która „produkuje” coraz więcej odbiorców,a coraz mniej nadawców – i to również w środowiskuuniwersyteckim. Obecnie niewielu jest aktywistówczy społeczników, którzy potrafią motywować dodziałania pozostałych studentów. Można stwierdzić, żerównież z tego powodu coraz płytsze stają się relacjei więzi pomiędzy młodymi ludźmi. Ponadto, jak wspomniałMichał Jarmoc, często w drugim studencie widzimyrywala czy nawet wroga.E.B. Nowak: Jeśli już mówimy o aspekcie rywalizacyjnym– profesor Kromolicka w czasie wykładupodawała bardzo dobitne przykłady: studencinie dość że sobie nie pomagają, to jeszcze wręczszkodzą, przekazując na przykład błędne informacjeo zajęciach, złe notatki. Wzbudziło to we mniewielkie zdziwienie, kiedyś to było nie do pomyślenia,chociażby ze względu na zwykłą przyzwoitośći ludzką solidarność.N. Jagiełowicz: Podczas mojego pięcioletniego życiastudenckiego nie spotkałam się z taką formą rywalizacji.Jednak nie świadczy to, iż studenci nawzajem sobienie szkodzą, nie sprzedają notatek, podają niedokładneopracowania literatury czy błędne odpowiedzi na egzamin.Każdy rocznik jest inny – są grupy bardziej zżyte i takie,w których nie można liczyć na pomoc drugiego.Prof. Rutkowski: Jeżeli ktoś dobrowolnie staje sięstudentem, to oznacza, że wyraża zgodę na przynależnośćdo pewnej grupy ludzi i instytucji oraz że maobowiązek przestrzegać ustalonych zasad i reguł, jakiewewnątrz niej obowiązują. Jest to społeczność o długiejtradycji; pierwszy uniwersytet powstał bowiemw Europie w 1088 roku.Jak się rzeczy mają w praktyce? Otóż nasz uniwersytetnie robi prawie nic, aby bronić swych zasad. Studenciwnoszą ze sobą do uniwersytetu swoje nawyki,obyczaje, swoją moralność i estetykę i nie muszą – niestety– tego zmieniać nawet wtedy, gdy to wszystkojest na bardzo niskim poziomie, ani nawet wówczas,gdy jest sprzeczne z uniwersytecką tradycją. Ze stronyprofesorów i urzędników brak jest w takich sytuacjachwłaściwej kontrreakcji. Tak długo, jak słaby pod tymwzględem będzie uniwersytet, etos studentów zale-9

TEMAT NUMERUMichał Jarmoc,dr MałgorzataMakiewiczfot. Krzysztof Trzciński10żeć będzie jedynie od wychowania, jakie otrzymali oniw domu. Słaba to jednak perspektywa i pociecha.Niedawno studenci prosili mnie, abym skończyłwcześniej zajęcia, ponieważ muszą iść do pracy. Podejmowaniepracy często jest chwalebne i samo w sobiepozytywne. Nie jest takie jednak, gdy dokonujesię kosztem kształcenia i uniwersyteckiej tradycji. Czymam przerwać wykład, bo studenci idą pracować doMcDonalda? Wielu, niestety, tak myśli. Otóż w pewnyminstytucie na naszym uniwersytecie na życzenie studentówzmieniano mi wielokrotnie godziny wykładów,gdyż kolidowały one z ich prywatnymi zajęciami pozauczelnią. Uniwersytet świadomy swojej tożsamościzawsze przyjmuje zasadę, że hierarchia wartości poszczególnychstudentów musi ustąpić przed hierarchiąwartości instytucji, jaką jest uniwersytet. A strażnikamitej tradycji są jej pracownicy.I drugi przykład. Studenci z mojego wydziałuumieścili na YouTube film, w którym krytykowaliw prostacki sposób jednego z pracowników, używającwulgaryzmów i niewybrednych epitetów. Wiele osóbo tym wiedziało, ale czy ktoś zareagował? Otóż – nie.Niektórzy nawet „mieli z tego niezły ubaw”. Oznaczato, że uniwersytet nie oddziałuje należycie na swoichstudentów i poddaje się prymitywnym zachowaniom.Uniwersytet, który nie dba o jakość moralną swoichpracowników oraz studentów, przestaje być dobrymuniwersytetem, a później – w ogóle przestaje być uniwersytetem.Dr Makiewicz: Osobiście pochyliłabym się nadtymi pracownikami uniwersytetu, którzy chcą dostosowaćterminarz wykładów profesora do obowiązkówstudentów wynikających z podjęcia pracy. Być możewłaśnie takie spojrzenie na organizację pracy studentajest spojrzeniem uczelni, która się rozwija i próbujeodnaleźć się w dzisiejszych czasach. Zauważmy, że nazawodowym starcie wymaga się dzisiaj nie tylko wykształceniafachowego, informatycznego, językowego,ale również dyspozycyjności, młodego wieku i…doświadczenia zawodowego. Te kryteria często są zesobą zupełnie sprzeczne. Do zdobycia przygotowaniazawodowego nawet najlepiej zorganizowane praktykistudenckie nie wystarczą.Jeżeli pan profesor Rutkowski studiował w Poznaniu,to pewnie pamięta, że żaden student w czasietargów nie chodził na wykłady. Wszyscy w tym czasiezarabiali na studia, często na potrzeby gości przybyłychdo miasta oddawali akademiki. Czy zachowaniestudentów oceniano jako egoistyczne, czy instrumentalne?Może po prostu takie były warunki danej społeczności.Starajmy się pomóc młodym, aby po ukończeniustudiów legitymowali się czymś więcej niż tylkodyplomem.E.B. Nowak: Tradycyjnie uniwersytet przez wiekinie tylko przekazywał wiedzę, ale przede wszystkimuczył studenta, reprezentanta elitarnej grupy,funkcjonowania w społeczeństwie oraz kształtowałtzw. formację intelektualną i moralną. Żyjemyobecnie w czasach ponowoczesnych, w którychdokonały się dość znaczące zmiany, między innymizanegowana została wartość tradycji. Pojawiły sięrównież inne wymagania wobec jednostki, któraodmiennie odnajduje się w społeczeństwie podlegającymprocesom globalizacji, kultury masoweji ostrej rywalizacji. Być może uniwersytet powinienw pewien sposób ewoluować w sposobie pełnieniaswej misji?Prof. Iwasiów: Chcę nawiązać do tego, co powiedziałprofesor Rutkowski. Właściwie zaczynamy od wielkichsłów, ale mówimy czasem o bardzo podstawowychregułach relacji pomiędzy studentami i profesorami,które są dzisiaj elementarnym problemem. Uprawiamtaką dziedzinę, która zaciera granice. Pan Michał Jarmocmówił wcześniej o angielskim zwyczaju czy rytualewspólnego wychodzenia do pubu. Kilkanaście lat temu,zaczynając zajęcia z krytyki feministycznej, nie tyle chodziłamze studentkami na piwo, bo tego nie robiłamnigdy (może dwa razy zrobiłam i raczej żałuję), ile próbowałamutworzyć siostrzaną wspólnotę. Dowodemna to, że to się udało, jest ostatni rozdział mojej książkiGender dla średnio zaawansowanych, w której oddałamgłos studentkom wypowiadającym się w ramach książki– mojej rozprawy naukowej. Bardzo zależało mi natym, żeby siedząc za katedrą, nie budować sztucznychprzegród.I teraz jestem w sytuacji paranoicznej, bo to ja jestemrzeczniczką tego, żeby budować sztuczne podziały,ponieważ studentki kilkanaście lat temu rozumiały, żesytuacja, w której ja mówię: jesteście moimi siostrami,jest specjalnym ugoszczeniem ich, specjalnym zaproszeniem,że jesteśmy w naprawdę jakiejś wyjątkowejwspólnocie. Dzisiaj studentki, i to nie tylko te z pierwszegoroku, czasami nie wiedzą, że ja posiadam tytuł profesorski.Chodzi o to, że autorytet uniwersytetu i autorytetwobec tego także pracownika naukowego w oczachstudentów tak podupadł, że symbolicznie rzecz ujmując,siedzimy raczej na piwie niż w sali wykładowej. To

jest problem dla kogoś takiego jak ja, kto chciał wdrażaćideały liberalne, był maksymalnie otwarty i nagle znalazłsię na jałowej ziemi. Dla większości studentów to, że ktośjest profesorem nic nie znaczy, bo uniwersytet niewieleznaczy. Mało tego, zapanował obyczaj klientowski: odnas żąda się na poziomie instytucji i społeczeństwa, jesteśmykontrolowani i oceniani, a jednocześnie zabranonam z rąk narzędzia oceny świata i po prostu naszegoucznia-studenta. Bo jak inaczej nazwać ilościowy przymus,tę „masówkę”, na którą narzekamy?Oczywiście nie możemy lekceważyć zmian w świecie.Musimy wiedzieć, że ludzie, z którymi rozmawiamy,mówią już innym językiem, że grunt, na którym z namirozmawiają, jest inny, że przeczytali inne książki, oglądaliinne filmy. Musimy poszukać wspólnego językai jestem do tego gotowa, w każdej chwili chcę go szukać,ale niepokoi mnie to, że przestałam być ważna. Niez powodów osobistych, bo ja dla siebie swoją wartośćmogę budować poza instytucją, nie mam z tym problemu.Chodzi o regułę: jeśli profesorowie na uniwersytecieprzestali być ważni, to nie ma uniwersytetu.Begina Sławińska: Prosiłabym o ustosunkowaniesię do wypowiedzi pani profesor kolegę MichałaJarmoca, ponieważ mam wrażenie, że jego wypowiedźzostała po części źle zrozumiana.M. Jarmoc: Tak. Przede wszystkim chciałbym poprosićo to, by nie traktować studentów jak osoby ślepe, którepewnych rzeczy nie widzą. Oczywiście nie wyobrażamsobie takiej sytuacji, w której student traktuje profesorajak kolegę z podwórka. To jest jego nauczyciel. Relacjastudent-nauczyciel powinna być zachowana zawsze,bez względu na to, cokolwiek byśmy razem robili.Ale studenci widzą różne rzeczy, na przykład to, żeprofesor profesorowi nierówny: jeden publikuje w czasopismachakademickich listy filadelfijskiej, a drugi– nic nie publikuje. Jeden przygotowuje się do wykładówbardzo solidnie, drugi zastanawia się pod tablicą,o czym dziś powiedzieć. Proszę się nie dziwić studentom,że chętniej przychodzą na zajęcia do jednego wybranegoprzez siebie profesora czy otaczają go większymautorytetem. Nie mówię tutaj o elementarnymłamaniu etykiety. Tak samo jak zwracamy się do osobypracującej w urzędzie z należytą powagą, bo mamy doczynienia z pracownikiem państwowym, tak samo otaczamyszacunkiem naszych profesorów.Nie ma w tym chyba nic złego, że podejście niektórychstudentów do konkretnych pracowników naukowychjest zróżnicowane. Jak słusznie pani profesorIwasiów zauważyła, pracownicy naukowi na Zachodziesą oceniani jeszcze baczniej niż w Polsce. Jeśli ktoś niepublikuje, nie jest aktywny, to po prostu przestaje pełnićfunkcje dydaktyczne.Natomiast wspomniany przeze mnie wcześniejprzykład londyński miał pokazać coś innego, to, że tonieważne, czy idziemy do pubu, czy idziemy na polanę,czy idziemy do sali, to nie ma najmniejszego znaczenia.Liczy się rozmowa, głód wiedzy, chęć zgłębienia nurtującychnas kwestii. Liczy się to, że cały departamentidzie gdzieś wspólnie, umówionego dnia i każdy tammoże poruszyć wybrany przez siebie problem.Gdybym chciał dziś w sposób formalny rozwiązaćz profesorem pewne frapujące mnie kwestie, to musiałbympójść na konsultacje, które są w pewnych godzinach.Przychodzę, przede mną pięciu studentów,pierwszy nie przeczytał, drugi poprawia kolokwium.W tej sytuacji muszę odczekać swoje. Mam wrażenie,że gdybym już wszedł do profesora, to ten zajęty byłbyinnymi problemami niż mój, pewnie bym usłyszał:dwie osoby czekają, bo one muszą coś zaliczyć… a zarazkończę konsultacje.A przecież może być inaczej. To nie o to chodzi, żebyłamać jakieś granice, ale raczej o to, żeby umożliwiaćsobie sytuacje, w których możemy swobodnie porozmawiaćo problemach poza jakby taką sferą punktów,kolejki, czy takiego stricte urzędowego podejścia. Tylkowyłącznie to się liczy, a nie czy chodzimy na piwo i odzywamysię w jakiś konkretny sposób. To jest kwestiadobrego wychowania i relacji czysto międzyludzkich,moim zdaniem, a nie etosu studenckiego.Grzegorz Kruszewski: Ostatnio w polskiej prasiechwalimy się boomem edukacyjnym, tym, że mamynajwięcej studentów w Europie. To ponoć miara naszegosukcesu, a nie zauważa się tych negatywnychskutków tego stanu rzeczy, co nazwane zostało „inflacjądyplomów”. Wydaje mi się, że tytuł zdobyty przezmagistra obecnie ma inną wartość niż w czasach, kiedystudiowali nasi profesorowie. Pani rektor stwierdziła, żeprestiż studenta zmalał, zdewaluował się tytuł magistra,a mnie wydaje mi się, że podobnie zdewaluowałysię inne stopnie.Tymi zjawiskami rządzą podobne procesy, w tymwłaśnie zgodziłbym się z panem profesorem, którymówi, że uniwersytet musi żądać respektowania panującychzasad. Ten „masowy student” to także człowiekbędący wytworem masowej kultury, stąd przychodzącna studia, często reprezentuje niski poziom. I to od profesorazależy, czy postawi konkretne wymagania. Przykładwłaściwie anegdotyczny, ale znaczący. Jeszcze niedawno,kiedy zaczynałem studia, zdarzało się, że wykładowcawypraszał z egzaminu nieodpowiednio ubrane osoby,bo tego wymaga powaga instytucji uczelni. Dzisiajw czasie sesji studenci przechadzają się po korytarzachw krótkich spodenkach i koszulkach na ramiączkach. Topowinno być skorygowane. Etos studenta jest całkowiciezwiązany z etosem pracownika naukowego, powinniwzajemnie się motywować do jego zachowania.Prof. Gazińska: Wracamy zatem do mojegowcześniejszego ustalenia, że etos studenta wiążesię nierozerwalnie z tzw. akademickością i uważam,że jako społeczność akademicka sami powinniśmypielęgnować swój etos. Jestem statystykiem-demografemi lubię obserwować liczby, które stanowiąniekiedy wymierny obraz zmian. Zmiana, o którejmówimy, wyraźnie rozpoczęła się po 1989 roku i byłaona zarówno ilościowa, jak i jakościowa. Na ten procesmiała wpływ także komercjalizacja kształcenia,co niewątpliwie przyczyniło się do narzędziowegotraktowania studiów. Wtedy to zaczęła się pogoń zapieniądzem, która za naszych czasów było po prostuniemożliwa. Pamiętam, jak na początku lat dziewięć-TEMAT NUMERU11

TEMAT NUMERU12dziesiątych absolwenci informatyki i ekonometriizaczęli robić zawrotne kariery na giełdzie i w biurachmaklerskich. Wtedy też zaczęły zmieniać się relacjewewnątrz uniwersytetu. Uważam jednak, że możnaśmiało powiedzieć, że zarówno wtedy, jak i teraz jestdobrze, tylko że każdy z nas musi wybrać, co owo „dobrze”oznacza.Prof. Rutkowski: Należy pamiętać, że nie wszystkieuniwersytety radzą sobie z tym problemem. Są takie,które potrafią narzucić studentom reguły, którychzłamanie jest jednoznaczne z rezygnacją ze studiów.Najlepsze uniwersytety nie tylko dają wiedzę, ale takżewychowują: wpajają wartości, uczą przestrzeganiawłaściwych wzorców zachowania, kształtują prawidłowepostawy aksjologiczne. Do tego służą znane mechanizmy.Jednym z nich jest na przykład relacja „uczeńmistrz”.Nie można jej jednak zastosować w sytuacji,w jakiej my pracujemy. Kiedy profesor w semestrzeuczy kilkuset studentów, to jaki może on mieć natych studentów wpływ osobisty? Są natomiast takieuniwersytety i koledże, gdzie nauczanie odbywa sięw bardzo małych grupach. Tam nie można „wpaść”na zajęcia lub wyjść z nich w dowolnym czasie. Tamtrzeba niekiedy ubrać się w togę i uczestniczyć wewspólnym posiłku, którego nie można opuścić takdługo, jak długo za stołem przebywa provost czy profesorowie.Tam nikt nie wyobraża sobie, aby studencimogli przedkładać własne prywatne interesy nadinteresy uniwersytetu. I co ciekawe, nikt się temu nieprzeciwstawia i nikt się przeciwko temu nie buntuje.Przeciwnie – studenci uważają, że świadczy to o wysokimstatusie ich uczelni.B. Sławińska: Szanowni państwo, moje pytanieskierowane jest do obu grup siedzących przywspólnym stole i będzie ono dosyć przewrotne.Najpierw chciałabym zapytać studentów, czegouczycie się od swoich mistrzów lub profesorów,w zależności od tego, czy identyfikujecie profesorówz mistrzami?Mgr Aleksandra Lobermajer: Reprezentuję niejakodwa światy, ponieważ jestem absolwentką ekonomii,na której studiuje bardzo wielu studentów,którzy raczej nie tworzą jednej wspólnoty (z powodumasowości), chyba że na egzaminie. Nie wiem, czy dokońca można by było skrytykować wtedy „sprzedaż”notatek, bo rzeczywiście niektórzy studenci pojawialisię tylko i wyłącznie na zaliczeniach, co wydaje się niefair w stosunku do tych sumiennych. I drugi świat –jestem studentką matematyki – gdzie na całym rokujest nas 10 osób i są to warunki elitarne.Chciałabym odnieść się do wypowiedzi pana profesora,że rzeczywiście trzeba określić zasady i konkretnewymagania. Wydaje mi się, że nikt nie będziewymagał od siebie więcej, niż od niego wymagają.Niestety, niektórzy wykładowcy pozwalali sobie na to,że część studentów przychodziła sobie tylko na zaliczeniebez podania przyczyny nieobecności – traci sięwtedy szacunek do takiego wykładowcy oraz podważarzetelność studiowania. Od studentów wymaga sięi wiedzy, i doświadczenia, dlatego też dziś oni oczekująod wykładowców pewnej elastyczności, ponieważniestety czasami jesteśmy zmuszeni do pracy zarobkowej,do nieobecności z tego lub innego powodu.To od samych wykładowców uczymy się najwięcej,nie tylko teorii, ale również kultury osobistej.Chcemy, by kształtowali również naszą osobowość.Dosyć rzadko niestety zdarzają się wykładowcy, którzysą wybitnymi naukowcami, świetnymi dydaktykamii dodatkowo – potrafią „uczyć życia”.G. Kruszewski: O wykładowcach mogę powiedziećtylko na przykładzie tych z mojego instytutu,a dominuje wśród nich bardzo życzliwa postawa wobecstudentów, także takich jak ja, którzy musieli załatwiaćmnóstwo formalności. Osobiście bardzo szanujęwykładowców, którzy przekazują wiedzę z pasją, odnich można nauczyć się najwięcej.N. Jagiełowicz: Wśród wykładowców możnadokonać podziału na nauczycieli i tych, którzy mogąbyć nazwani mistrzami w swej dziedzinie. Z zapałemprowadzą badania, dzielą się swoimi dokonaniamii próbują zarazić studentów zamiłowaniem do praktykowanejdziedziny nauki.B. Sławińska: A czy identyfikujesz swoich wykładowcówz mistrzami? Czy jednak uważasz toza ideał z zamierzchłych czasów?N. Jagiełowicz: Mam swojego mentora, jednegoz profesorów Wydziału Humanistycznego. Sądzę, żepotrafi on zaciekawić studentów tematem, potrafizainspirować do prowadzenia własnych badań, rozbudzićpasję.G. Kruszewski: W swoim promotorze bardzo cenięto, że dał mi wolność przy wyborze tematu i szukaniumetod badawczych. Na to liczyłem, że takie będąrelacje między nami.Prof. Rutkowski: Muszę powiedzieć, że państwawypowiedzi z etycznej perspektywy są niepokojące.Proszę spojrzeć na sposób, w jaki państwo uzasadniająswoje stanowisko. Otóż uzasadnienie to ma pewnąstrukturę, mianowicie: osoba X jest moim mistrzem dlatego,że sprzyja moim interesom. Czy mistrzem w takimznaczeniu można być tylko z subiektywnego punktuwidzenia? Wydaje się, że zastosowanie kryteriów bezosobowychi bezstronnych lepiej oddaje znaczenie tegopojęcia. W tej obiektywnej perspektywie mistrzem możebyć też osoba, której wymagania pod państwa adresembędą często niezgodne z wyobrażeniem prowadzeniapomyślnego i szczęśliwego życia studenckiego. Wedługmnie pojęcie mistrzostwa w nauce i w etosie akademickimnie na tym polega, że mistrz to osoba, której żądaniasą zawsze kompatybilne z państwa pragnieniami.Mistrzem w takim znaczeniu może być również osoba,której wymagania odczuwamy jako dyskomfort, ponieważich spełnienie oznaczać może poświęcenie własnegodobra w sposób nie zapewniający należytej rekom-

TEMAT NUMERUpensaty. To budzić może pewną niechęć, jednak niemoże wykluczać szacunku oraz profesjonalizmu.N. Jagiełowicz: Ależ i my tak postrzegamy ową kwestię.Można powiedzieć, że część naszych wykładowcównie spełnia się jako dydaktycy, ale może spełnić się jakomistrzowie dla studentów. Postrzegać można ich jakoosoby inspirujące, jako autorytety w danej dziedziniewiedzy, nauki, jednak już w kontekście innej dziedziny sąto dla mnie osoby „zwykłe”.G. Kruszewski: Dla mnie jednak „mistrz” jest subiektywnympojęciem, gdyż jako osoba dostosowuje odpowiedniemetody pracy do różnych możliwości swychuczniów. Cieszę się, że akurat mnie mój mentor nauczył,jak być samodzielnym.M. Jarmoc: Przede wszystkim mistrz ma przekazywaćjakąś wiedzę, ale dziś jest ona tak powszechniedostępna, że każdy może sam zgłębić temat, który gozainteresował. To przekazywanie wiedzy jawi się jakopewien dodatek. Zgodzę się z panem profesorem, żemistrz powinien ode mnie wymagać, często więcej niżja sam od siebie. Wiedząc, do czego jestem zdolny, powinienodpowiednio wysoko ustawiać mi poprzeczkę.Drugą kwestią jest coś, co moglibyśmy nazwać kulturąmyślenia. To najważniejsza rzecz, jakiej uczeń powiniennauczyć się od mistrza. Ważna jest pomoc, boniekiedy student z aspiracjami naukowymi często chodzipo omacku, choćby w doborze tematów i literatury.Mistrz powinien być taką osobą, która radzi i prowadzi,ale nie popycha i nie ciągnie. Dobrze mieć z mistrzembliższe kontakty, bo to mobilizuje do pracy. Od swojegomistrza uczę się właśnie takich rzeczy i jestem z tego powoduszczęśliwy.Prof. Rutkowski: Pan mówi, że mistrz to osoba,która wskaże temat pracy, czy poda właściwą literaturę.Ja sądzę, że prawidłowa relacja mistrz-uczeń odbywasię na dużo wyższym poziomie.M. Jarmoc: Oczywiście, to jest wyręczanie studenta,a doktoranta – to już w ogóle tragedia. Alemłody adept jeszcze tego szerokiego spojrzenia,jakie zyskuje się, powiedzmy, po habilitacji, jeszczenie ma. Można naczytać się bardzo wielu rzeczy i niewiedzieć, w którym miejscu się jest. Nie wiadomo,którą drogą iść, jest się w labiryncie. I tu jest rolamistrza, który wskazuje: masz trzy ścieżki, ale idź tą,bo ta jest najważniejsza. Wspólnie dochodzimy dojakichś konkluzji. Mistrz nie jest kimś, kto ma mi włożyćnie wiadomo ile wiedzy do głowy, ale kto ma miprzekazać pewne umiejętności.B. Sławińska: Może pozwólmy jeszcze odpowiedziećna główne pytanie reszcie studentów.Mgr Lobermajer: Według mnie, na WydzialeMatematyczno-Fizycznym jest bardzo dużo mistrzóww swoim fachu. Profesorowie i doktorzy mająw sobie tyle pasji i ogromny zasób wiedzy, ale nieprowadzą nas za rączkę. Raczej zachęcają do samodzielności.Prof. Iwasiów: Chciałabym jednak nawiązać dowątku mistrzostwa. To, z jakimi żądaniami przychodząstudenci, jest elementem tej zmiany, o którejmówimy. Gdybyśmy jeszcze wrócili do przeszłości,to nie wyobrażam sobie tego, żeby 20 lat temu ktośprzyszedł do promotora z żądaniem podania bibliografii.Dziś jest to powszechny obyczaj. Jesteśmy maszynamido wypluwania bibliografii.B. Sławińska: Dla każdego społeczeństwa czasy,w których przyszło im żyć, są zawsze najgorsze. Myślę,że w tych „najgorszych czasach” jest zawsze cośOd lewej:Natalia Jagiełowicz,Grzegorz Kruszewski,Begina Sławińska,Elżbieta B. Nowakfot. Krzysztof Trzciński13

TEMAT NUMERUMgr AleksandraLobermajer,prof. Inga Iwasiówfot. Krzysztof Trzciński14pozytywnego. Dlatego tutaj pytanie do państwawykładowców: czego uczą się państwo od swoichstudentów?Prof. Iwasiów: Mam dwóch synów, którzy skończylistudia niedawno, w związku z tym nie jestemtak w sposób „dziewiczy” ciekawa młodych ludzi.Wielu moich kolegów mówi: uczę się od młodych…A ja wiem dużo o młodych, bo miałam i mam z nimistały kontakt prywatny. Poza tym uprawiam swój zawódw ten sposób, że w ogóle wiele chcę wiedziećo świecie, w związku z tym to nie jest tak, że człowiekz samego faktu bycia młodym jest dla mnieinteresujący i może mnie nauczyć swojego świata.Uważam, że kiedy chwalimy swój zawód za możliwośćspotykania młodych osób, to jest to obłudnestwierdzenie. Uczciwie muszę powiedzieć, że od wielulat nie uczę się specjalnie niczego. I nie uważamtej sytuacji za wyjątkową, bo to oni mają się uczyćode mnie. W związku z tym uważam za wyjątkowotwórcze takie sytuacje, w których dyskusja podczaszajęć pobudza mnie do tego, żebym zaczęła szukaćodpowiedzi na jakieś pytania. Jeżeli udaje nam sięze studentami odnaleźć tematy prac magisterskich,prac doktorskich, zaliczeniowych, które nie są oczywistei nie pochodzą z podręczników, ale które sąprzez nas wspólnie wymyślone, to jest dla mnie profit,to ja się faktycznie mogę czegoś nauczyć. Czytamautorki i autorów, których inaczej bym przeoczyła,na przykład.B. Sławińska: O! To jednak coś jest.Prof. Iwasiów: Ale nie jest to sytuacja powszechna.Nie jest to normalna sytuacja dydaktyczna, raczejbardzo szczególna, kiedy stwierdzamy, że współmyślimyna jakiś temat interesujący dla obu stron. Taksię można czegoś uczyć od siebie nawzajem.Prof. Gazińska: Wydaje mi się, że mam dobrekontakty ze studentami, i że nie jest to odczucie jednostronne.Cenię sobie to, że mimo upływu lat mamdo czynienia zawsze z dwudziestolatkami. Uwielbiamobserwować, jak się zmieniają, jak zmieniająsię ich poglądy, wartości, zapatrywania. Wracając dowartościowania relacji, o których mówiła pani profesor,nie ukrywam, że pracuję z wieloma magistrantamii magistrantkami. Większość z nich wybiera łatwetematy prac magisterskich, nie wymagające większegowysiłku. Natomiast jeśli zdarzy się ktoś chętny dopodjęcia większego ryzyka, wykonania trudniejszejpracy, to jest to dla mnie wielka frajda. Taką frajdąza każdym razem jest dla mnie praca z doktorantami,ponieważ praca z każdym z nich jest inna. Jednipotrzebują promotora przyjaciela i doradcy, inni egzekutora.Dla mnie fascynujący jest zarówno procespowstawania pracy doktorskiej, jak i rozwój osobistydoktoranta.Dr Makiewicz: Przez dziesięć lat pracowałamjako nauczycielka w szkole, teraz prowadzę zajęciana uczelni, więc bez trudu mogę opowiedzieć, czegonauczyłam się od swoich uczniów. Moim zdaniem,rola wychowawcy sprzyja poznawaniu podopiecznychw różnych, również pozalekcyjnych, okolicznościach.Myślę o wycieczkach, rajdach, biwakach,obozach sportowych, kółkach zainteresowań czynp. tzw. „osiemnastkach”. Żyjąc sprawami uczniów,automatycznie poznawałam młodzieżowy styl bycia,porozumiewania się. Kiedyś przyszło mi nauczyćsię zasad sędziowania zawodów pływackich, innymrazem kanonu mody studniówkowej. Potrzeby uczniówwystawiały na próbę moją otwartość i elastyczność.Z perspektywy pełnienia funkcji opiekuńczejuczyłam się rozważania wielu ewentualności i przewidywaniaskutków własnego postępowania.Od młodych uczę się nowoczesnego patrzeniana życie, tego, że student w pewnych sytuacjachma prawo i powinien być nadawcą. Od studentówz mojego koła naukowego Młodych DydaktykówMatematyki uczę się ekonomicznego myśleniai pewnych umiejętności organizacyjnych. Czasamipoznaję różne, niekiedy bardzo osobliwe sposobyuzyskiwania zaliczenia. Uczę się również wykrywaniatak zwanych zapożyczeń internetowych… Mówi się,że żyjemy w świecie: „kopiuj – wklej”. A może my –wykładowcy – zbyt skromnie akcentujemy wartościprawdy, uczciwości, poszanowania cudzej wartościintelektualnej…Nauczyłam się tego, że student, uczeń może byćdla mnie ekspertem w różnych dziedzinach. Nie razkorzystałam ze wskazówek natury informatycznej,technicznej lub językowej moich podopiecznych.Nie wstydziłam się prosić ich o pomoc i nie wydajemi się, abym popełniała w ten sposób nietakt.Chciałam jeszcze dodać, że się nie waham prosićmoich mentorów o to, aby mi wskazali literaturę, i teżnie czuję się źle, jak mnie ktoś prosi o to samo. Przed„n” laty profesor Stefan Węgrzynowski polecił miobszerną bibliografię do przygotowania mojej pracymagisterskiej z geometrii różniczkowej. W ciągudwóch miesięcy wypożyczalnia międzybibliotecznanaszej uczelni sprowadziła dla mnie z Berlina dwabiałe kruki, o których istnieniu bez tego wskazania

TEMAT NUMERUprawdopodobnie w tamtych czasach w ogóle bymnie wiedziała. Praca moja wyraźnie zyskała dzięki lekturzetych pozycji.Ilości dostępnych dzisiaj materiałów drukowanychi elektronicznych nie sposób porównać z zasobamisprzed kilkudziesięciu lat. Mówi się o szumiei smogu informacyjnym. Sądzę, że szkoda czasu naczytanie przypadkowych książek i na oglądanie przypadkowychfilmów. Wskazówki osób, które uznajemyza autorytet w danej dziedzinie, mogą okazać się dlanas prawdziwym dobrodziejstwem.Prof. Rutkowski: W pani wypowiedzi możnawyróżnić dwie niezależne kwestie. Wydaje mi się, żeprof. Iwasiów mówiła tylko o jednej z nich. Pytanie,czego uczę się od studentów, wymaga uściślenia: czyodnosi się ono do obszaru konkretnej dyscypliny naukowej,którą uprawiam, czy też należy je rozumiećbez takiego zawężenia – w możliwie najszerszymznaczeniu? Tylko w drugim przypadku poszedłbympani tokiem myślenia. Do pewnych umiejętnościbądź wiedzy stosuje się rzeczywiście zasada, że imczłowiek jest młodszy, tym ma więcej zdolności lubwięcej wie. Tak więc jeśli chodzi o komputer czy Internet,to raczej ja uczę się od studentów. Ich uczniembyłbym też w wielu innych dziedzinach.Jeżeli natomiast pytanie to dotyczyłoby mojejdziedziny akademickiej, czyli zajęć z filozofii moralnej,to tu, niestety, nie uczę się niczego od studentów.Poszedłbym nawet dalej niż profesor Iwasiów,która powiedziała oględnie, że rzadko się to zdarza;ja powiedziałbym, że to nigdy się nie zdarza. Opiniata nie wynika z mojej zarozumiałości czy też genialności,lecz z prostej obserwacji: studenci za małopracują.B. Sławińska: Na ten temat, czy nie jesteśmyw stanie, to ja bym polemizowała.Prof. Rutkowski: Problem nie wynika z tego,że ktoś jest genialny, a ktoś nie, ktoś starszy, a ktośmłodszy – tylko z tego, że studenci dzisiaj niestetytego ogromu pracy, która jest potrzebna dla tekstówfilozoficznych, nie są w stanie zrealizować, mająza mało czasu. To są te wszystkie aspekty, o którychmówiliśmy.Prof. Iwasiów: Rysuje się tu nam taka opozycja,że studenci są lepsi technologicznie, co muszę zdementować,to raczej oni pytają mnie, jak wstawićprzypisy w Wordzie i co zrobić, żeby na stronie było1800 znaków. Być może istnieje różnica między studentamikierunków ścisłych i humanistycznych.G. Kruszewski: To też takie uogólnienie.Prof. Iwasiów: Różnica polega i na tym, skądpochodzą studenci, czy komputer był ich podstawowymnarzędziem pracy od szkoły podstawowej.To nie jest wcale tak, że różnica pomiędzy nami „starymi”a wami „młodymi” jest różnicą technologiczną.Niektórzy są w tej sprawie bardziej zaawansowani,na przykład robią strony internetowe, ale przeciętnastudentka czy student nie są wcale zaawansowanitechnologicznie. Przeciwnie: to ja musiałamsię wszystkiego nauczyć, żeby móc tego uczyć. I nienarzekam, to normalne. Ja uczę – studenci się uczą.Natomiast nie usprawiedliwiajmy niedouczenia mitologizowanymisprawnościami innego typu, tworzącopozycję: nudne, tradycyjne, stare – porywające,nowoczesne, młode.E.B. Nowak: Szanowni państwo, dziękujęza wszystkie wypowiedzi. Musimy już kończyćnaszą dyskusję, w której pojawiło się wiele ważnychdla uniwersytetu kwestii, wśród którychrelacja wykładowca/mistrz – student/uczeńwciąż wydaje się najważniejsza. Nie bez powoduprofesor Tadeusz Sławek uważa, że idea universitas(grupy osób, która jednoczy wspólnycel, interes lub zamiłowanie) powinna być uzupełnionapojęciem societas – wspólnoty, któraorganizuje się w wyniku pewnych relacji międzyjednostkami. Uczestnicy dyskusji:Inga Iwasiów – prof. dr hab., dyrektorka InstytutuFilologii Polskiej i Kulturoznawstwa USMirosława Gazińska – dr hab., prof. US, prorektords. studenckich US, kierownik Zakładu Statystyki i DemografiiWydziału Nauk EkonomicznychMałgorzata Makiewicz – dr, adiunkt Pracowni DydaktykiMatematyki Instytutu Matematyki US, opiekunnaukowy Koła Naukowego Młodych Dydaktyków MatematykiMirosław Rutkowski – dr hab., prof. US – kierownikZakładu Etyki Instytutu Filozofii USNatalia Jagiełowicz – studentka V roku socjologiiUS, redaktorka naczelna Pisma Studentów Socjologii„Kontekst”Aleksandra Lobermajer – mgr ekonomii, studentkaIV roku matematyki, prezeska Koła Naukowego MłodychDydaktyków MatematykiGrzegorz Kruszewski – student V roku socjologii,jeden z założycieli Studenckiego Koła Naukowego SocjologówRezuSSMichał Jarmoc – student III roku filozofii, prezesKoła Naukowego Filozofii USProwadzące:Elżbieta B. Nowak – mgr, absolwentka filologiipolskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, redaktorka naczelna„Przeglądu Uniwersyteckiego”Begina Sławińska – studentka filozofii, w latach2007-2009 prezeska Koła Naukowego Filozofii US 15

TEMAT NUMERUSonda: Etos studenta dzisiajWypowiedzizebrałaIwona Smolecstudentka IV rokufilologii polskiej,przewodnicząca RadyWydziału SamorząduStudenckiego WF16Aneta Zaród,studentka I rokulogistyki(studia II stopnia), US:Dla mnie bycie studentkąoznacza otworzenie nieskończonychmożliwości i perspektyw.Wartości, którymi się przytym kieruję, to dobra zabawa,skuteczność działania, chęć pomocy innym i połączeniatego wszystkiego z dobrą nauką i perspektywicznymmyśleniem. W tej chwili student nie może myślećtylko o dniu dzisiejszym, ewentualnie o danym miesiącuczy roku, zmuszony jest do działania w przód,podejmowania prób pracy, realizacji swoich ambicji.Chciałabym, aby właśnie w taki sposób społecznośćakademicka była kreowana. Tylko to sprawi, że studentbędzie miał szansę osiągnąć sukces, a w przyszłości nieżałować lat spędzonych na uczelni.Jestem dumna przede wszystkim z bycia taką osobą,jaką jestem w tej chwili. Jestem zadowolona z tego,co w tej chwili robię: działając w Samorządzie Studenckim,kołach naukowych i innych organizacjach, alejeszcze bardziej cieszy mnie to, że potrafię odpowiedniogospodarować swoim czasem i w dosyć napiętym planietygodnia, znaleźć czas na takie przyjemności, jakrobienie zdjęć czy lekcje salsy. Uczelnia może i wyciągaze mnie jakieś pieniądze, ale ja staram się wyciągnąćz niej jeszcze więcej: kontakty, wiedzę, doświadczenieinnych. Wiem, że w przyszłości te wartości zaprocentująi będą stanowić istotne elementy mojej karieryi przyszłego życia.Karolina Stańczak,studentka III rokudziennikarstwai komunikacji społecznej,Politechnika Koszalińska:Student w Polsce w XXIwieku na pewno nie znaczytyle, co żak w średniowieczu,ale z drugiej strony jakostudentka czuję się czasemwyjątkowo. Nie wiem jednak, czy nazwałabym toprestiżem. Raczej po prostu pozytywnym rodzajem„inności”, odróżniania się od tych, którzy studentaminie są, a jednocześnie poczuciem więzi z tymi, którzystudiują. Z nimi zawsze znajdzie się wspólny temat,więc w moim odczuciu stanowimy pewną wyjątkowąspołeczność. Aczkolwiek martwi mnie to, że nie zawsze„student” oznacza „ktoś wyjątkowy” – tu wartowziąć pod uwagę pobudki, jakimi kierują się ludzie,kiedy idą na studia. Często one nie są zbyt wzniosłe...A czy stanowimy jedynie jednostkę, za którą uczelniadostaje pieniądze? Być może jestem naiwna, aleuważam, że nie. Nie wierzę w to, że wykładowcamii władzami uczelni kierują tylko względy materialne.Pewnie dlatego, że chcę w to wierzyć, ale życzliwość,która spotkała mnie ze strony kilku wykładowców,których na pewno zapamiętam na długo, po prostunie pozwala mi myśleć inaczej.Natalia Skawińska,studentka IV rokuzarządzania i inżynieriiprodukcji, ZUT:Etos studenta kojarzy mi sięz bajkami z mojego dzieciństwa,z opowieściami o księżniczkach,rycerzach i szczęśliwych zakończeniach.Jest mitem, pewnąbujdą.Coraz powszechniejszy staje się brak troski o dobrowspólne, gdyż studenci rzadko chcą identyfikować sięz uczelnią. Ciągły bieg (a to na zajęcia, a to na zaliczenie…)powoduje, że studenci się wypalają. Nie chcąangażować się w pracę kół naukowych, organizacji studenckich.Ci, którzy są wartościowi – często pozostająanonimowi. Studenci myślą o kolejnych egzaminach,które zaliczają raz po raz, „byle do przodu”. Studia stająsię kolejnym etapem, następnym krokiem w drodzeprowadzącej do upragnionego celu. Przystankami stająsię imprezy, wypady ze znajomymi. Krótkie momenty,w których można odetchnąć od sesyjnego rozgardiaszu.Joanna Pawłowska,studentka IV roku filologiipolskiej, US:Bycie studentem dawniejkojarzyło się z przynależnościądo elity i związaną z tym renomą.Nie było tak licznego gronastudentów jak obecnie, nie byłotak wielu prywatnych uczelni,studiowanie zarezerwowanebyło dla wybranych. Dziś każdy może zasiąść w studenckiejławce, inwestowanie w siebie, kształcenie sięjest bardzo na czasie. Dawny żak stracił wiele w oczachspołeczeństwa, niestety, kojarzy się z biedą, imprezowaniem,zaliczaniem kolejnych przedmiotów od sesji dosesji. W dzisiejszych czasach studiowanie nie wyróżniaz tłumu, właściwie nie wystarczy mieć status studenta,by tylko tym faktem zrobić dobre wrażenie. Jednak interesującekierunki, wiele możliwości, wyjazdy zagraniczne,perspektywa ciekawej pracy, szansa podniesieniastatusu społecznego co roku wciąż przyciągają tysiącemłodych ludzi w uniwersyteckie progi. I pomimo tego,co o studentach się mówi i jak z perspektywy czasu samemuocenia się dawne wybory, chyba każdy chciałbyprzeżyć tę przygodę raz jeszcze, z nostalgią wspominającstudenckie czasy.

TEMAT NUMERUNatalia Zwierzchowska,absolwentkapedagogiki opiekuńczeji resocjalizacyjnej, US:Bycie studentem to tak naprawdępoznawanie świata,ludzi i samego siebie. Radzeniesobie w dorosłym życiu, z dalaod maminego garnuszka. Ciągłezmagania, ciągłe podejmowanieprób odnalezienia się w nowej rzeczywistości.Według mnie powinniśmy czuć, że studiując, jesteśmyw gronie wybranych, a nie jednymi z tysięcy osób, któredostają się na studia z wolnego naboru.Dawniej bycie studentem oznaczało prestiż, dziśstudentem może być każdy. Zaoczne, dzienne czy wieczorowe– jaka to różnica, ważne, że po ich skończeniuotrzymamy papierek, przepustkę do dorosłego i samodzielnegożycia.Dominik Stępień,student I rokukulturoznawstwa, US:Etos studenta? Wydaje mi sie,że życie jest samo w sobie etosem,a bycie studentem to po prostunałożenie na siebie obowiązku,który wybiera sie dobrowolniedla poszerzenia wiedzy, horyzontów,hobby. Ma on typowe dlasiebie stereotypy, które są nie do uniknięcia, jak to w życiu.Czyli student to osoba, która nic nie robi do początku sesji,a w czasie egzaminów robi tylko ładne oczy? Jest tak naprawdę?Każdy wie, że tak nie jest, poza tym nikomu nietrzeba tego udowadniać. Studiuje się dla siebie i wydajemi się, że to jest najważniejsze i o tym należy pamiętać,ponieważ studia tak naprawdę niczego nie gwarantują,są tylko jedną z kart przetargowych w CV, a to, co sięzyskuje, ma wyłącznie dla siebie. Pozostaje tylko kwestiatego, co się z tym potem zrobi.Mistrz i uczeńCo do tego, że szkolnictwo wyższe znajduje się w stanie kryzysowym, nie ma żadnychwątpliwości. Jego oznaki są różnorodne i coraz bardziej dramatyczne: przybierające nasile protesty studentów uczelni europejskich przeciwko systemowi bolońskiemu, pełneemocji debaty w mediach (m.in. cykl Wyższa Szkoła Wstydu w „Gazecie Wyborczej”), kłopotyuczelni prywatnych, wyrastających jak grzyby po deszczu, nie dysponujących jednak kadrąnaukową i nie spełniających kryteriów koniecznych do nadawania tytułów naukowych swoimabsolwentom.Obok tego rodzaju wydarzeń i zjawisk symptomatycznesą także dużo wolniej zachodzące procesyspołeczne i ekonomiczno-polityczne: rosnące niezadowoleniestudentów i pracowników wyższych uczelni,pogłębiający się rozdźwięk między organizacją działalnościuczelni a rzeczywistością kapitalistycznego rynku,alarmujący stan polskiej nauki, do której reanimacji niewystarczą akcje w rodzaju Zostańcie z nami tygodnika„Polityka”.Wyrazy pesymizmu i zniechęcenia dochodzą zewszystkich stron, jednak w lękach i niezadowoleniu zawszezawiera się pewna energia niezbędna do zmianystanu rzeczy. Stanowią one wskazówkę, że określonykierunek lub strategia nie są adekwatne do potrzebi oczekiwań.Zaproponowanie rozwiązań, naszkicowanie alternatywi możliwych modyfikacji wymaga jednak uprzedniejwyczerpującej diagnozy. Taką właśnie diagnostycznąrolę wydaje się pełnić tocząca się w całej niemalżeEuropie debata. Nie jest żadnym novum potraktowaniekryzysu jako okazji do rewizji nie kwestionowanych oddawna założeń, do prób zdefiniowania kluczowych kategorii,ze świadomością, że odpowiedzi te są zawsze Joanna Daniektymczasowe.W przypadku Uniwersytetu Szczecińskiego, tegorocznegomłodego jubilata, podjęcie tego rodzaju re-absolwentkafilozofii USfleksji jest tym bardziej zasadne. Jaki kształt powinienmieć nowoczesny uniwersytet, jakie powinien realizowaćcele oraz jaki mają one wpływ na możliwe, czy teżpożądane relacje społeczne w ramach uczelni...? 17

TEMAT NUMERUzachęca do samodzielnej eksploracji i rozwoju, dającwskazówki i służąc wsparciem wyłącznie w razie pilnejpotrzeby.Wzbogacający dialogIstnieje również podejście zakładające większą elastycznośćról, swego rodzaju równorzędność, sugerując,że każdy mistrz jest jednocześnie uczniem swojegoucznia, a każdy uczeń – mistrzem swojego mistrza.Relacja ta przynosi różnorodne korzyści obu stronom,pod warunkiem, że pozostaną one aktywne, otwartei przyjmą odpowiedzialność za siebie samych.Pewien element takiego dialogicznego rozumieniamożna odnaleźć w niezwykle inspirującym personalistycznymujęciu zaproponowanym przez ks. prof. J. Tischnera.Idzie on nawet o krok dalej, przenosząc punktciężkości na ucznia, gdyż to jego odpowiedzialnościąjest wytworzyć w sobie wrażliwość na przyjęcie mądrości:„Proces wychowawczy jest twórczy przede wszystkimod strony odbiorcy, a nie od strony nadawcy. Odstrony nadawcy on nie jest za bardzo twórczy, bo ten,który nadaje, nawet nie wie, co się dzieje. Natomiastnaprawdę twórczy on jest od strony odbiorcy, któryz tego promieniowania robi jakieś dzieło oryginalne,nie wiadomo jakie” 2 .Podobny nacisk na niezależność ucznia, odrzucenieidei ucznia jako pasywnego naśladowcy, znajdziemytakże u F. Nietzschego, apelującego słowami Zaratustryo porzucenie mistrza, „zgubienie go”, po to, abyodnaleźć siebie.W myśli Tischnera, z punktu widzenia naszych rozważań,bardzo istotne wydaje się jego stwierdzenie, że„wpływ mistrza jako nauczyciela jest możliwy w żywioleprawdy. To znaczy, jeden i drugi muszą się spotkaćw żywiole prawdy. To znaczy, jednemu i drugiemu musichodzić o jakąś prawdę”. I dalej: „Ponieważ na uniwersytetachw tej chwili nie chodzi o prawdę, tylko chodzio egzamin, w związku z czym nie ma mowy o spotkaniumiędzy mistrzem a uczniem w oparciu o prawdę” 3 .Warunkiem koniecznym spotkania jest ponadtoosobista więź, niemożliwa przy dużej liczebności uczniów.Mimo wielu różnic w rozumieniu samych pojęć„mistrza” i „ucznia”, założenie to jest wspólne dla większościpodejść. Związek tego rodzaju postrzegany jestbowiem niemal zawsze jako dość intensywny i osobisty,bez względu na środowiskowe i kulturowe różnice,określające, czy powinien być on raczej partnerski (jakna uczelniach skandynawskich), czy protekcjonalny(jak w kulturze uniwersytetów kręgu iberyjskiego), czyniemal rodzinny (zgodnie ze zwyczajami hinduskimi).Idea mistrza, idea uniwersytetuOczywiste staje się zatem, że w próbie znalezieniaodpowiedzi na tytułowe pytanie niezbędne jest określeniefunkcji nowoczesnego uniwersytetu: czy ma onpełnić rolę szkoły zawodowej (fabryki rzemieślników),czy realizować idee humboldtowskie – funkcjonowaćjako niezależny ośrodek kształtowania naukowcówi myślicieli? A może powinien stanowić jedynie przedłużenieszkoły średniej, lekko ukierunkowane, alektórego celem byłoby wciąż zdobycie ogólnego kulturalnegoi społecznego obycia?W pierwszym przypadku najbardziej adekwatnaokazywałaby się relacja typu mistrz cechowy-czeladnik,w której uczeń, prowadzony niemal za rękę przezbiegłego w rzemiośle nauczyciela, zdobywałby praktycznekompetencje.Drugie z wymienionych przekonań sugerowałobydużo większą autonomię obu stron, oraz subtelniejsząi bardziej symetryczną dynamikę, między mistrzemjako tym, który dotarł do granic jakiejś dziedziny,a uczniem dorównującym mu, by go przewyższyć,pójść krok dalej w tym samym kierunku, lub krytycznieobalić.W trzecim rozumieniu zaś mistrz pełniłby przedewszystkim rolę pedagoga, dojrzałego przewodnika,przekazującego wiedzę niejako „przy okazji”, skoncentrowanegojednak przede wszystkim na kształtowaniuwewnątrzsterownych, krytycznych, aktywnychczłonków społeczeństwa obywatelskiego.Określenie roli uniwersytetu dziś – to zadanieprzytłaczające, choćby ze względu na liczbę czynników,które należy wziąć pod uwagę. Sieć wzajemnychwpływów edukacji, ekonomii i polityki jest niezwyklekompleksowa, nie wolno także zapominać o aspektachpsychologicznych czy społecznych.Największych trudności zdają się jednak przysparzaćwcale nie rozstrzygnięcia praktyczne, lecz filozoficzne.Wszystkie powyższe pytania odsyłają nasbowiem do tej właśnie dziedziny, a zwłaszcza do zagadnieńetycznych.Wartości w praktycePowracając do pytania tytułowego, staje się jasne,że odpowiedź na nie wymaga określenia koncepcjiczłowieka w ogóle. Jeśli bowiem rolą mistrza jest przewodnictwona drodze do doskonałości, musimy ustalić,czym ta doskonałość – w odniesieniu do człowieka– jest. Następnie należałoby na tej podstawie zdefiniować,jakie wartości ma realizować uniwersytet.Kim przede wszystkim powinien być jego absolwent?Osobą dojrzałą psychicznie, bezkompromisowym poszukiwaczemprawdy, kompetentnym pracownikiem?A może niewyspecjalizowanym, ale obytym kulturalnieerudytą?Tego rodzaju rozstrzygnięcia nie tylko pozwalająstwierdzić, czy nowoczesny uniwersytet stwarza przestrzeńdla mistrzów i ich uczniów, lecz stanowią takżepodstawy oceny, w którym kierunku powinny przebiegaćzmiany w działalności nowoczesnej uczelni.Brzmi to trywialnie, lecz tylko wiedząc DOKĄD chcesię dotrzeć, można postanowić, jaką drogę, z wieludostępnych, obrać. 1„Pogranicza” 2008 nr 3/08, cykl tematyczny Mistrz i uczeń, a nim wypowiedzi:dr hab. prof. US Piotr Michałowski: Osobowość w fabryceabsolwentów, czyli Marsz, marsz Bolonia; O mistrzach (Z profesoremErazmem Kuźmą rozmawiali: Beata Biwan, Aleksandra Kosuda i PiotrLachowicz); Julia Towpyha: Ale czy dziś możliwe są relacje mistrzowskie?2Ks. J. Tischner Mistrz i uczeń, w: „Tygodnik Powszechny” z dnia21.04.2009; przedruk z: ks. J. Tischner, wykład z 12 kwietnia 1983 r.,Etyka a historia. Wykłady, t. II, Kraków 2009).3Tamże 19

TEMAT NUMERUma zaliczone seminarium magisterskie (z ostatniegosemestru), a nie złoży pracy w terminie, zostanieskreślony z listy studentów. Pomimo tego będzie miałmożliwość powrotu na uczelnię w celu obrony pracyw ciągu roku od daty skreślenia. Wtedy wznowieniebędzie obowiązywać na czas obrony i będzie nieodpłatne.I.S.: Czy promotor będzie zobowiązany do zaakceptowaniatakiej pracy?M.G.: Oczywiście, przecież student zaliczył wszystkieseminaria. Zadaniem promotora będzie wówczasprzyjęcie pracy, zrecenzowanie oraz doprowadzeniedo obrony w odpowiednim dla dziekana i studentaczasie.I.S.: Jak będą przebiegać prace nad nowelizacjąregulaminu studiów Uniwersytetu Szczecińskiego?Jedną z bardziej interesujących studentówkwestii jest rozliczanie roku na podstawiepunktów ECTS. Co Pani sądzi o tym pomyśle?M.G.: Jeżeli nie będzie opóźnień, regulamin wejdziew życie 1 października 2010 roku, ale prawdopodobniebędzie wymagał kolejnych zmian. Dalsze pracenad regulaminem związane będą po pierwsze zezmianami w systemie szkolnictwa wyższego w Polce,po drugie zaś z koniecznością zmian planów studiówi programów nauczania na większości kierunkóww naszej uczelni. Mam nadzieję, że ostateczna wersjaregulaminu wejdzie w życia od 1 października 2011roku (w wariancie pesymistycznym w 2012 roku).Dopiero wówczas kwestia rozliczania semestrówz uwzględnieniem punktów kredytowych będziew pełni możliwa w ramach wszystkich kierunków nawszystkich wydziałach US. Obecnie wprowadzenietakich zmian oceniam w skali całego uniwersytetujako niemożliwe. Należy jednak podkreślić, że na niektórychwydziałach istnieją odpowiednie uchwałyrad wydziałów, które określają deficyty punktowe.Najczęściej wykorzystywane są one przy wyjazdachstudentów zarówno krajowych w ramach programuMOST (system mobilności studentów), jak i międzynarodowychw ramach programu Socrates/Erasmus.I.S.: W skład komisji wchodzą przedstawicielestudentów, czy uważa Pani, że ich głos będziepomocny przy wprowadzaniu wszelkich zmian?M.G.: W komisji ds. nowelizacji regulaminu, którąpowołał JM Rektor, znajduje się po jednej osobiez każdego wydziału Uniwersytetu Szczecińskiego,natomiast Samorząd Studencki ma dwóch przedstawicieli,co oznacza, że głos studentów na pewno będziesię liczył. Moim zdaniem, w takiej komisji ważnyjest zarówno udział przedstawicieli władz rektorskichi dziekańskich, którzy patrzą na proponowaneinnowacje z perspektywy funkcjonowania uczelni,jak i udział przedstawicieli studentów, którzy zabezpieczającprawa i obowiązki studentów, śledzą przytym zmiany zachodzące w innych szkołach wyższychw Polsce, oraz, co ważne, bardzo dobrze znają naszuniwersytet. Obecnie, jak już wspomniałam, pracujemynad jednolitym tekstem regulaminu, który, pozaopiniowaniu przez samorząd, poddamy pod głosowanieSenatu w kwietniu tego roku.I.S.: Pani Rektor, skoro pozostajemy przykwestii Samorządu Studenckiego. Jak układa sięPani współpraca z tym organem?M.G.: Dobrze, powiedziałabym nawet, że bardzodobrze i bardzo cenię sobie nasze spotkania i konkretnerozmowy. Mam nadzieję, że samorząd ma podobneodczucia.Prof. MirosławGazińska, prorektords. studenckich,wręcza indeks podczasimmatrykulacji.fot. Jerzy Giedrys23

TEMAT NUMERUfot. Jerzy Giedrys24I.S.: Z jakimi problemami zwracają się doPani studenci, czego najczęściej dotyczą ich pytania?M.G.: Studentów, którzy się do mnie zgłaszają,mogę podzielić generalnie na dwie grupy. Do pierwszejzaliczam studentów wykazujących się kreatywnością,poszukujących dróg do zrealizowania swoichpomysłów, wykazujących się różnymi przejawamiaktywności kulturalnej, naukowej, organizacyjnej,sportowej. Głównie należą do nich przedstawicielekół naukowych, którzy przychodzą do mnie z propozycjamipewnych działań, najczęściej poszukująrównież możliwości finansowania tych pomysłówlub wskazania szans dofinansowania spoza uczelni.W takich chwilach ubolewam nad tym, że fundusz,którym dysponuję, nie pozwala mi na zrealizowaniewszystkich pomysłów. Spotkania z tymi studentamisą zazwyczaj budujące. Drugą grupę stanowią studenci,którzy mają różnego rodzaju problemy. Terozmowy należą do trudniejszych.I.S.: Jak kształtował się obraz studentaw okresie, gdy Pani studiowała, a jak widzi goPani dzisiaj? Co uległo zmianie na przestrzenitych dwudziestu kilku lat?M.G.: Podstawą tych obserwacji jest upływ czasui zmieniająca się rzeczywistość. Początek lat 80.,okres moich studiów w Poznaniu, to zarazem trudnyokres w historii Polski. Wszystko to, co działo sięobok nas, powodowało wiele ograniczeń zarównow samym studiowaniu, w przejawianiu aktywnościstudenckiej, jak i w życiu codziennym. Wspomnęjeden z epizodów, który nawet dla mnie jest czymśodległym i prawie niewiarygodnym. Po wprowadzeniugodziny milicyjnej (w Poznaniu dla studentówod 20:00 do 7:00), aby dostać się na zajęcia na godzinę6:45, mieliśmy specjalne przepustki. O żadnychimprezach i wieczornych spotkaniach nie byłomowy, no chyba że na własne ryzyko. Dziś nie ma takichograniczeń, studenci w wieloraki sposób mogąwykazywać się swoją aktywnością. Nie ma obaw,że będzie ona odbierana jako niepożądana, politycznieniepoprawna, niezgodna z jakimikolwieki czyimikolwiek oczekiwaniami. Cała reszta jest jednakniezmienna – tak jak kiedyś, trzeba studiować,zdobywać wiedzę, nabywać umiejętności, zdawaćegzaminy, no i oczywiście poznawać nowych ludzi,spotykać przyjaciół i bawić się...I.S.: Czy spotkała Pani na drodze studenckiejswojego mistrza czy mentora?M.G.: Studiując na Akademii Ekonomicznejw Poznaniu, spotkałam prof. Zbigniewa Czerwińskiego.Nie był on moim promotorem, ale miałamz nim zajęcia i wykłady. Był moim mistrzem. Byłi mam nadzieję, że nadal jest autorytetem dla studentówi współpracowników. To człowiek o ogromnejwiedzy i umiejętnościach. Co ważne, odznaczałsię niesamowitą życzliwością i skłonnością do niesieniapomocy. Chętnie podejmował dyskusję na każdytemat, po prostu nie opędzał się od nas, studentów.Obecnie mimo, że zmniejsza się dystans między nauczycielema studentem, nie ułatwia to odnajdywaniarelacji mistrz-uczeń, umożliwia jedynie bardzodobrą wzajemną komunikację.I.S.: Z własnego doświadczenia wiem, żeposiadanie autorytetu – osoby, która będzieprzewodnikiem – jest bardzo cenne, ponieważpomaga znaleźć punkt zaczepienia, dzięki któremustudiowanie nabiera nowego, głębszegosensu. Szukałam takiej osoby przez dłuższy czasi gdy ją znalazłam, uzmysłowiłam sobie, że jestemjej wdzięczna za to, że jest.M.G.: Wspomniała Pani, że sama szukała. To najważniejsze– żeby znaleźć, trzeba szukać. Jestempewna, że na uniwersytecie jest wiele osób, którezasługują na miano autorytetu, i że każdy ma możliwośćspotkania swojego przewodnika naukowego.Marzą mi się relacje oparte na tutoringu, pozwalającena bliższe kontakty pomiędzy wykładowcą a studentem,które dają możliwość lepszego poznaniasię i bardziej owocnej pracy.I.S.: Jak ocenia Pani pozanaukową działalnośćstudentów? Co sądzi Pani o ich kulturalnejaktywności?M.G.: Kultura studencka to aktywność bliskamojemu sercu, stąd wśród moich priorytetów jakoprorektora znajduje się także działalność kulturalnastudentów. Chciałabym doprowadzić do większejrozpoznawalności ośrodków kulturalnych UniwersytetuSzczecińskiego, zależy mi zwłaszcza na AkademickimCentrum Kultury, działającym na naszejuczelni i ciągle niestety kojarzonym z nieistniejącymjuż Domem Marynarza. Skoro Szczecin stara sięo miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016, to należałobybardziej wzmocnić to miejsce i dążyć do utrwaleniajego kulturotwórczego wizerunku w oczachszczecinian. W miarę swych możliwości wspieramkulturę studencką – teatry akademickie, chóry, kabarety.Wspólnie z Samorządem Studenckim organizujemyJuwenalia i Otrzęsiny, współorganizujemylub sponsorujemy cenne inicjatywy kulturalne, m.in.AKUSTYCZEŃ, czy przegląd kabaretów SZPAK.

TEMAT NUMERUI.S.: Do jakich refleksji skłania Panią jubileusz25-lecia naszej uczelni?M.G.: Pracę w uniwersytecie rozpoczęłam w 1986roku, kiedy uczelnia funkcjonowała od roku. Miałamwięc możliwość obserwacji zmian, które dokonywałysię na przestrzeni ostatnich 24 lat. Na początku byłato niewielka uczelnia, licząca kilka tysięcy studentów,dziś studiuje blisko 30 tysięcy osób. Same liczby mówiądużo, ale trzeba podkreślić, że dziś uniwersytetjest uczelnią z olbrzymimi możliwościami i z nieźlerozwiniętą infrastrukturą. Studenci mają wiele możliwościrealizacji własnych zainteresowań, zarównona uczelni, jak i poza jej murami. Jestem przekonana,że przez 25 lat uniwersytet wrósł w obraz Szczecinai jest elementem wizerunku naszego miasta.I.S.: Czego życzy Pani naszej uczelni na następnećwierćwiecze?M.G.: Chciałabym, żeby uniwersytet dalej sięrozwijał, ciągle szedł do przodu, a wartości uniwersyteckiebyły wciąż pielęgnowane. Sytuacjauniwersytetów jest zdecydowanie trudniejsza niżuczelni technicznych, które mogą liczyć na większefinansowanie płynące z budżetu państwa oraz ześrodków europejskich. Dlatego należy życzyć naszemuuniwersytetowi odpowiedniego wsparcia,które pozwoli mu na prężną działalność i szybkirozwój. Uniwersytet jest uczelnią, która dba o uniwersum,tzn. zarówno o kierunki humanistyczne,jak i ścisłe. Chciałabym, żeby ta idea uniwersalizmubyła kontynuowana przez długie lata (nie tylkoprzez następne 25).I.S.: A jak ocenia Pani dotąd osiągnięte przezsiebie cele?M.G.: Co do oceny – najlepiej będzie podsumowaćmoją działalność za dwa i pół roku. Wtedy okażesię, czy udało mi się zrealizować wszystkie moje zamierzenia.Powiem szczerze, że na początku obawiałamsię tego wyzwania, tej specyficznej pracy, czasemniestety dosyć niewdzięcznej. Na razie nie żałujęi myślę, że wkład mojej pracy w życie uczelni za dwai pół roku nie będzie oceniony negatywnie.I.S.: Dziękuję za rozmowę i życzę powodzeniaw dalszej pracy na rzecz uczelni. „Białe kołnierzyki”w służbie studentówDział Spraw Studenckich – skromne trzy pokoje w rektoracie, wypełnione biurkami, przyktórych ktoś przekłada papiery i stuka w klawiaturę komputera… mało kto zdaje sobie sprawę,jaki ogrom pracy jest tu wykonywany.Do naszego działu przychodzą studenci, którzyz różnych powodów mają problemy z ukończeniemstudiów oraz ci, którzy w uczelnianej rzeczywistościradzą sobie świetnie – korzystają z programów wymianystudenckiej, czy też rozliczają działalność kółnaukowych i organizacji studenckich.Program mobilności MOSTStudenci, którzy już w pełni rozwinęli skrzydła nanaszej Alma Mater, w Dziale Spraw Studenckich załatwiająniektóre sprawy związane z programem mobilnościstudenckiej MOST. To tutaj przychodzą ze swoimiwnioskami studenci z całej uczelni po uzyskaniu zgodydziekana na wyjazd w ramach programu MOST. W DzialeSpraw Studenckich można zasięgnąć wszelkich informacjidotyczących wyjazdu na semestralny lub rocznypobyt na jednym z 18 uniwersytetów w Polsce.PawełPiwowarczykstudent WydziałuCudzoziemcyNauk EkonomicznychPonadto pracownicy działu zajmują się niektórymisprawami cudzoziemców studiujących na naszejprzewodniczącyi Zarządzania,Komisji Prawnejuczelni, którzy otrzymują tutaj wszystkie przydatneUczelnianejinformacje oraz pomoc w zakresie wydawania zaświadczeńniezbędnych do uzyskania karty pobytuStudenckiegoRady Samorząduczy innych pozwoleń wymaganych w krajach, z którychpochodzą.Pracownicy działu organizują również corocznieegzamin ze znajomości języka polskiego, którego zda- 25

TEMAT NUMERUOd lewej: mgrRadosław Szulc, mgrArtur Nowak (zastępcakierownika DSS), mgrKrystyna Anusik-Przybysz (kierownikDSS), mgr MariaDrąg (specjalista ds.rekrutacji), dr hab.Mirosława Gazińska,prof. US (prorektords. studenckich),mgr MagdalenaBuniowska, mgr EwaCzerwińska, mgrPaweł Piwowarczyk,mgr Przemysław Król,mgr Anna Jankowskafot. Jerzy Giedrys26nie jest wymagane od cudzoziemców, którzy chcą podjąćstudia na uniwersytecie.StypendiaDziałalność działu obejmuje także odwołania dotyczącedecyzji w sprawie wysokości stypendiów i wszelkichinnych spraw związanych z pomocą materialną,którą otrzymują studenci naszej uczelni. Jeśli zachodząwątpliwości, pracownicy kompletują dokumentacjęi sprawdzają procedury, które zostały zaskarżone. Następnieodwołanie odpowiednio opisane i zawierającewszystkie wymagane przepisami załączniki trafia podobrady Uczelnianej Komisji ds. Pomocy Materialnej.Tok studiówW naszym dziale sporządzane są również projektyorzeczeń dotyczące spraw związanych z tokiemstudiów. Jeśli student zdecyduje odwołać się od niekorzystnejdla niego decyzji dziekana, może złożyćodwołanie do prorektora ds. studenckich za pośrednictwemwłaściwego dziekanatu, skąd przesyłane jestz pełną dokumentacją toku studiów do działu sprawstudenckich. Następnie pracownicy działu wnikliwiesprawdzają, czy podniesione przez studenta w odwołaniuzarzuty znajdują potwierdzenie w dokumentach,przeprowadzana jest ich weryfikacja. Jeślizarzuty strony znajdą potwierdzenie w dokumentach,odwołanie wraz z opisem stanu faktycznego i prawnegotrafia do pani prorektor ds. studenckich, którapodejmuje ostateczną decyzję, która jest następnieprzesyłana do studenta.Koła naukowe i organizacje studenckiePracownicy działu zajmują się wnioskami o dofinansowaniedziałalności wszystkich kół naukowychi organizacji studenckich funkcjonujących na terenieuczelni, które w dalszym etapie są kierowane pod obradykomisji zajmującej się ich rozpatrywaniem i przyznawaniemśrodków finansowych.Sprawdzamy również, czy wcześniej wymienionepodmioty prawidłowo rozliczyły środki, którymidysponowały, oraz czy złożyły sprawozdanie ze swejrocznej działalności, z przeprowadzonych konferencji,seminariów, wyjazdów szkoleniowych oraz wszelkichprac badawczych.Rekrutacja – być albo nie byćPracownicy działu dodatkowo zajmują się procesemrekrutacji i obsługą Uczelnianej Komisji Rekrutacyjnej.Tutaj znajduje się centrum dowodzeniai rozpatrywane są dramatyczne nieraz odwołania oddecyzji o nieprzyjęciu na studia.Każdy student pamięta chwilę, w której dostałsię na wymarzony kierunek. Nieliczni, którym zabrakłokilku punktów, z duszą na ramieniu składalioświadczenie o przyjęciu w ramach zwalnianychmiejsc i czekali… Tymczasem te oświadczenia trafiaływłaśnie do naszego działu, były odnotowane przezpracowników w bazie danych i ułożone w tzw. listęrankingową, a więc listę osób oczekujących na przyjęciew ramach zwalnianych miejsc.Tak było kiedyś. Podczas tegorocznej rekrutacjinastąpiła prawdziwa rewolucja – pierwszy etap postępowaniarekrutacyjnego przeprowadzany jestcałkowicie w formie elektronicznej. Na tym etapiekandydat nie będzie zobowiązany do składaniażadnych dokumentów. Wszelkie dokumenty składaćbędą tylko ci kandydaci, którzy dostaną się doetapu drugiego. W związku z tym nieco zmieni sięprofil działań w tym zakresie, ponieważ dodatkowozadaniem działu będzie koordynowanie prac związanychz procesem przyjmowania kandydatów nastudia. W dalszym ciągu tutaj rozpatrywane będąodwołania od decyzji o nieprzyjęciu – pracownicyskrupulatnie sprawdzą procedurę przeprowadzonąna wydziałach i rekomendują sposób rozstrzygnięciaodwołania Uczelnianej Komisji Rekrutacyjnej. Jeślizostaną stwierdzone istotne uchybienia, decyzjazostanie uchylona i kandydat z niewielkim opóźnieniemdołączy do społeczności akademickiej.Dział Spraw Studenckich zajmuje się także innymisprawami o charakterze administracyjno-organizacyjnym,które dotyczą wszystkich wymienionychwyżej dziedzin: pomocy materialnej, toku studiów,rekrutacji, wszystkich organizacji studenckich. Częstopraca wykonywana przez pracowników DziałuSpraw Studenckich nie jest widoczna, ale ma bezpośredniwpływ na wszystkich żaków, nie tylko tychkorzystających z naszej pomocy.

TEMAT NUMERUStudent:superbohaterPatrząc wstecz, każdy stwierdzi, że zaczęło się mało spektakularnie. Nie było żadnegoukąszenia przez zmutowanego pająka, żadnego odkrytego w tajemniczych okolicznościachpozaziemskiego pochodzenia, nawet nie było jaskini pełnej nietoperzy. Po prostu się zaczęło…A jednak było w tym coś magicznego, niepowtarzalnego.To były pierwsze dni października, kiedy oficjalniezostałem studentem. Złożone ślubowanie, legitymacjaz moim poważnym zdjęciem, zielona książeczka ze słowem„indeks” i masa ludzi, których nie znam.W powietrzu panowała jeszcze atmosfera wakacji,a tu wykłady, ćwiczenia… i kolejne integracyjne wyjściaorganizowane przez Samorząd Studencki – prawdziwewyzwanie wymagające supermocy, supergłowy, toznaczy odporności na zmęczenie i superniewrażliwychkubków smakowych! Dzień w dzień kolejne, wieczornetreningi wytrzymałościowe – w końcu słowo „student”zobowiązuje. Pamiętam, że wtedy odkładane z tygodniana tydzień kolokwia wydawały się takie odległe…i zupełnie niegroźne.Połowa listopada – kolokwium! Pierwsze kolokwiumw życiu. I to niezapowiedziane! Nikt chyba niemówił, że trzeba być przygotowanym z zajęć na zajęcia!Niespotykany nigdy wcześniej poziom trudnościi kompletne zaskoczenie. W takich warunkach mógłporadzić sobie tylko superbohater. Czterdzieści pięćminut później wyszedłem z zajęć zadowolony z wielkim„2” na kartce. Dopiero wieczorem dowiedziałemsię, że na uniwersytecie jest czterostopniowa skalaocen. Czyżby supermoce mnie zawiodły? Sprawdzimyna poprawce…Kolejne miesiące mijały. Na korytarzachszeptano coś o nadchodzącej sesji.Owiane tajemnicą słowo wymawianebyło z lękiem i akcentem, którym niepowstydziłby się sam Gollum z WładcyPierścieni. Sssesssja… Ponoć nie wszyscydotrwają do końca. Gdzieś międzyliczne chwile beztroskiej zabawy wkradłsię strach przed tym, co nieznane i piekielnieniebezpieczne.Koniec lutego. Pierwsze poprawianieprzedmiotu. Chyba czas na naukę. 72godziny bez snu, dwa dzbanki kawy i tuzinpączków. Rezultatem tych nadludzkichwysiłków był niebywały sukces! Moja czarodziejkaawansowała na 83 poziom! Nie każdywytrzyma tyle czasu przed komputerem bezprzerwy. A egzamin? Nawet jak się nie udazdać, to przynajmniej wiem, że nie zmarnowałemczasu. W końcu mam jeszcze egzaminpoprawkowy, a później? Lektura regulaminu studiówpozwoliła mi posiąść wiedzę tajemną, zapewniającąkolejne beztroskie chwile i niezachwiane niczym tysiącletnidąb przekonanie, że będzie dobrze. W końcupo poprawce jest egzamin komisyjny.Wszyscy wyjechali na narty. Wszyscy? Nie. Zostalitylko najwytrwalsi, elita wydziału. W końcu groźbaegzaminu komisyjnego zmusiła do podjęcia jakichśdziałań. Tylko dlaczego właśnie teraz wypada najwięcejokazji do świętowania? Urodziny koleżanki, koncert ulubionegozespołu. Sumienie to straszna przeszkoda dlaporządnego studenta. Uzbrojony w silną wolę i naręczeksiążek postanowiłem, że koleżance wręczę urodzinowyupominek, a na koncercie będę co najwyżej godzinę.Później wrócę i będę się uczył dalej… następnegodnia rano, po nieprzespanej nocy, musiałem pogodzićsię z tym, że siła nadludzkiego umysłu potrafiącegoprzeniknąć najdoskonalszy plan superwrogów musiałaulec presji rówieśniczej. No nic, od jutra się uczę!Egzaminy ustne... wymyślono je chyba po to, żebyprofesorowie mogli powiedzieć: „Ale ja pana nie pamiętam.Chodził pan na moje wykłady?”. Grobowacisza. To pojedynek tytanów.Powietrzeza-PawełPiwowarczykPrzewodniczącyKomisji PrawnejUczelnianejRady SamorząduStudenckiego,Student WydziałuNauk Ekonomicznychi ZarządzaniawspółpracaWojciechPiwowarczyk27

TEMAT NUMERUwirowało, żaden mięsień ciała nawet nie drgnął. Spojrzeniaskrzyżowały się dopiero po chwili. Trzeba byłodziałać, nie padło jeszcze żadne pytanie, a już byłemna straconej pozycji. To była chwila na broń ostateczną,umiejętność szkoloną od lat.W karierze supe r b o h a t e r aprzydała się tylkoraz, gdy w wiekusiedmiu lat zbiłemw salonie wazon.Moja niewzruszonado tej pory twarzprzybrała żałosnywygląd. Szerokootwartezeszkloneoczy i miarowe pociągnięcianosem.Tak, pora na przyznaniesię do winy, skruchęi postanowieniepoprawy. Tym razemsię udało: 3,0 i pierwszasesja zakończonasukcesem!Zapamiętaćna przyszłość – zawszelką cenę unikaćtakich sytuacji.Pierwszawizytaw dziekanacie. Nie wiedziałem, że będzie aż takciężko. Uśmiech Jokera i spojrzenie z kryptonitu,nie miałem najmniejszych szans. Pani z dziekanatuspojrzała tylko sponad spożywanego ciastka i nieznoszącymsprzeciwu głosem powiedziała „Przerwęmam”. Wszystkie moce zawiodły, opuściły mnie. A jachciałem tylko zostawić indeks do rozliczenia i podbićlegitymację. Następnym razem wsunę je przezszparę pod drzwiami… nie bez powodu mówi sięnawet wśród superbohaterów: „Dziekanat – chceszcoś załatwić, wchodź na kolanach”.Bezpieczeństwo – to uczucie najwyraźniejzapamiętałem, kiedy po wielu dniach spędzo-nych nad książkami i niejednymwyrzeczeniu zaliczyłempierwszy semestr. Systematyczność przyszła samai pozwoliła na zaoszczędzenie czasu i energii – corazrzadziej musiałem używać superzdolności. Ale superbohaternie cierpi nudy – szuka nowych wyzwań. Takzacząłem działać w kole naukowym i SamorządzieStudenckim. Może początki nie były obiecujące: musiałembiegać z plakatami po mieście, bronić swoichpoglądów na zebraniach, dzielić czas, który, nie wiedziećkiedy, umykał mi całymi godzinami. Jednakżeszybko zostałem doceniony – zaczęły się wyjazdyna konferencje, zdobywanie nowych doświadczeń,spotykanie podobnych mi superbohaterów z innychuczelni.* * *Rysunki:Bartosz Marciniak28Kolejny poranek, znowu zaspałem! W biegu połknąłemkilka kęsów parówki ugotowanej w czajnikuelektrycznym i dwa łyki kawy, która miała aromatparówek. Spakowałem pospiesznie wszystkie rzeczydo torby i wybiegłem z domu. Nie miałem nawetczasu zawiązać sznurówek, co przypłaciłem bolącąbrodą i obdartymi łokciami. Trzy przystanki tramwajemi wysiadłem. Kiedy czekałem na światłach, dwawozy strażackie i karetka na sygnale przemknęłyprzez zatłoczone skrzyżowanie. Przetarłem oczy i zobaczyłemunoszący się nad miastem słup czarnego,gęstego dymu. Dopadłem do budki telefoniczneji niepostrzeżenie zrzuciłem koszulę, odsłaniając niebiesko-żółtąliterę „S” czyli: Super-Student.„Nie było czasu na rozmyślania, panie profesorze.Z wielką mocą przychodzi wielka odpowiedzialność.Wynosząc matkę z dzieckiem z płonącego budynku,upuściłem torbę z moim referatem. Niestety, spłonął.Ale za tydzień na bank się przygotuję!”

TEMAT NUMERUSamorząd Studenckipodstawa czy dodatek?Samo istnienie samorządu na każdej uczelni wyższej zagwarantowane jest przez ustawę„Prawo o szkolnictwie wyższym”. Ale czy to tylko martwy zapis, czy rzeczywiście braksamorządu cokolwiek by zmieniał? Działalność sankcjonowanego przez prawo organu możeistnieć tylko na papierze, ale nie na Uniwersytecie Szczecińskim.Tak z życia…Myślę, iż wielu studentów podczas swych studiówna Uniwersytecie Szczecińskim spotkało na swojej drodzetaki problem, z którym nie umiało się samodzielnieuporać. Bezradnie kręcąc się między wykładowcą,prowadzącym ćwiczenia, opiekunem grupy i dziekanem,pospolicie rzecz ujmując – padli z wyczerpania.Resztkami sił obcierali przy tym pot z czoła nieudolnienapisanym na kolanie podaniem, którego pracownicydziekanatu nie chcieli przyjąć ze względu na niezdanieindeksu w terminie.W tym właśnie miejscu w życie studenta wkroczyćmoże Wydziałowa Rada Samorządu Studenckiego. Organten, którego członkowie są wybierani w demokratycznychwyborach, jest głosem wszystkich studentówswojego wydziału. W sytuacjach beznadziejnych z indywidualnegopunktu widzenia żaka może, a nawetmusi, interweniować. WRSS nie powinna dopuszczaćdo sytuacji łamania lub pomijania praw studenckich.Stanowiąc niejako pomost między władzami wydziałua wszystkimi jego studentami często doprowadza doporozumienia między nimi, ponieważ jest bliżej studentówniż dziekani, i bliżej dziekanów niż studenci.Wyjaśnia także decyzje władz, informuje brać studenckąo ważnych wydarzeniach czy zmianach i dba o nastrojespołeczne na wydziale.Gdyby ich nie było…Świat bez samorządu ciężko sobie uzmysłowić z kilkuprostych względów, bo czy możemy sobie wyobrazićpobyt studenta na Uczelni wyższej bez możliwości:otrzymywania stypendium naukowego lub socjalnego,mieszkania w Domu Studenta, bez tradycyjnychOtrzęsin, Gali US czy największego święta studenckiego,a mianowicie Juwenaliów? Tym wszystkim, międzyinnymi, zajmują się członkowie samorządu. To oni opi-Julia Jerkastudentka V rokuteologii US, członkiniSamorząduStudenckiegoSiedzą od lewej:Julia Jerka (sekretarzUczelnianejRady SamorząduStudenckiego),Aneta Zaród(przewodniczącaWydziałowejRady SamorząduStudenckiego WZiEU;stoją: Marcin Wypchło(przewodniczącyUczelnianej RadySamorządu),Iwona Smolec(przewodniczącaWRSS WydziałuFilologicznego),Błażej Łukjanowicz(przewodniczący WRSS WNEiZ, KlaudiaKrupa (członkiniWRSS Wydziału Nauko Ziemi).fot. Jerzy Giedrys29

TEMAT NUMERUniują rozkłady zajęć oraz harmonogram sesji, a takżeplan remontów Domów Studenckich, przyznawaniezapomóg, zwolnienia z czesnego. Mają głos w RadachWydziałów i Instytutów, Senacie US, komisjachsenackich. Biorą udział w wyborze władz rektorskichoraz dziekańskich. Współpracują z kołami naukowymi,stowarzyszeniami, samorządami innych uczelniwyższych.Tajemnicze skróty: URSS, WRSS, RMOAW organach samorządu działa obecnie 116studentów, tworząc Wydziałowe Rady SamorząduStudenckiego, Radę Mieszkańców Osiedla Akademickiego.Na szczeblu międzywydziałowym działaUczelniana Rada Samorządu Studenckiego oraz ZarządURSS na czele z przewodniczącym URSS, którymw kadencji 2010-2012 jest Marcin Wypchło.W ramach Uczelnianej Rady działają trzy komisjestałe: Komisja Prawno-Dydaktyczna, zajmująca siękwestiami prawnymi, wynikającymi z bieżącej działalnościsamorządu oraz skomplikowanymi sytuacjami,które dotyczą problemów studentów; Komisja ds. PomocyMaterialnej, dbająca o sytuację finansowo-bytowąstudentów oraz Komisja Kultury, której głównymzadaniem jest rozwój oraz promocja szeroko rozumianejdziałalności kulturalnej studentów naszej uczelni.Imprezy cykliczne i okolicznościowe…Samorząd Studencki zajmuje się działalnością kulturalnąi społeczną. Corocznie organizuje Otrzęsinydla studentów pierwszego roku, wielkie święto studenckie– Juwenalia, zabawy taneczne z okazji DniaKobiet, Pierwszego Dnia Wiosny, Galę UniwersytetuSzczecińskiego oraz Campus Akademicki. Aranżujerównież akcje charytatywne (współpracuje z WielkąOrkiestrą Świątecznej Pomocy), konferencje, wystawytematyczne, przeglądy młodych talentów, przeglądyteatrów oraz wiele innych przedsięwzięć.Istnieją i działają naprawdę, nie tylkona papierze…Warto zauważyć, że samorząd nie jest zamkniętągrupą, jego członkowie są osobami otwartymi nawszelkie propozycje i sugestie. Czekają na każdegostudenta/studentkę i nigdy nie odsyłają go/jej z kwitkiem.Zawsze pomogą, wskażą drogę do rozwiązaniaproblemu, a także poradzą, jak zrealizować ciekawyprojekt, podpowiedzą, jak zdobyć dofinansowanie. Więcej informacji o działalności samorządu można przeczytać na stronie: www.samorzadus.plKontakt: samorzad@univ.szczecin.plStudenci piszą…Na każdej uczelni znajdą się osoby z pomysłem, które oprócz możliwości zdobyciawykształcenia, podczas swojego studenckiego życia pragną zrobić coś więcej, niż tylko zdobyćdyplom. A społeczność akademicka Uniwersytetu Szczecińskiego nie jest tutaj wyjątkiem.Joanna Owsińskastudentka II rokudziennikarstwai komunikacjispołecznej30Pisma studenckie... Czy istnieje lepsze miejsce,w którym kreatywni studenci mogą wykazać się swojąpomysłowością i dociekliwością? To tam piszą o tym, colubią czytać, gdzie się teraz bawią i czy satysfakcjonujeich praca pań z dziekanatu. Jednak szukając magazynów,które wydaje społeczność akademicka UniwersytetuSzczecińskiego, natrafiłam na pewne trudności.Internetowe wpisy niektórych redakcji nie są aktualizowanejuż od roku 2008, a ich poczty elektroniczne odsyłająwiadomości do nadawcy.„Wykładnik”Jednak pomimo początkowych poszukiwawczychporażek w końcu natknęłam się na „Wykładnik”, czylimagazyn wydawany przez studentów Wydziału NaukEkonomicznych i Zarządzania. Koszty związane z wydawaniemmagazynu pokrywa dziekan WNEiZ – prof.dr hab. Leon Dorozik. Pomysłodawcami powstania pismastali się członkowie Koła Naukowego Marketingu,nad którym opiekę sprawuje mgr Sylwia Bąkowska,i to właśnie oni, a także inni studenci wydziału do dziśpozostają głównymi twórcami gazetki, która w zeszłymroku hucznie obchodziła swoje drugie urodziny.„Wykładnik” jest magazynem zachęcającym czytelnikakolorową okładką, która kryje w sobie czarno-białewnętrze. Zespół redakcyjny oprócz tematów, które spędzająsen z powiek przeciętnemu studentowi filologiipolskiej, w swoim piśmie zamieszcza artykuły o wyda-

TEMAT NUMERUrzeniach kulturalnych (koncertach, operachczy galach sportowych), historii Szczecina (tutajspecjalna kolumna Historia podług legend)czy inicjatywach studenckich – m.in. o ArcyRadiu,a także portalu bedziesiedzialo.net.Magazyn ukazuje się w formie tradycyjnej(300 egzemplarzy miesięcznie) i jest dystrybuowanytylko na wydziale, mieszczącym się przyulicy Mickiewicza. Jednak dla tych, którym nieudało się zdobyć pisma w formie drukowanej, zawszepozostaje strona internetowa „Wykładnika”– www.wykladnik.wneiz.pl. To tam znajdą nie tylkobieżące wydanie magazynu, ale także wszystkie archiwalnenumery począwszy od roku 2007.Redaktor naczelna „Wykładnika”, mgr Sylwia Bąkowska,pytana o przyczynę sukcesu swojego magazynu,który upatruje w regularnym wydawaniu pis-ma, a także jego szerokiej rozpoznawalności wśródstudentów Wydziału, odpowiada: „Za jego sukcesemkryje się to, że jego elektroniczna wersja jest dostarczanadrogą e-mailową do wszystkich pracownikównaszego wydziału i każdy tak naprawdę może do niegopisać, bez względu na to, czy jest pracownikiem, czystudentem. Każda tematyka jest mile widziana, gdyżnaszą ideą nie jest robienie pisma stricte poświęconegotematyce ekonomicznej, ale także ciekawym tematomwychodzącym poza ramy liczb i wykresów”.„Kontekst”Innym pismem studenckim jest „Kontekst”, który poraz pierwszy ukazał się w roku 2005 dzięki ŁukaszowiJurkowlańcowi. To on, przy wsparciu ówczesnego szefaBiura Promocji US, Sebastiana Sahajdaka, zdecydowałsię stworzyć internetowy magazyn dla socjologów.Jak pisze redaktor naczelna „Kontekstu” Natalia Jagiełowicz:„W tym samym czasie miało powstać kilkanaścietematycznych pism dla studentów uniwersytetu.W efekcie tego przedsięwzięcia ukazały się tylko trzymagazyny: «Kontekst», «Teka», a także pismo studentówprawa”. Niestety, dwa pozostałe pisma nie wytrzymałypróby czasu –„LexUS” został rozwiązany w marcu2008 roku, a „Teka” zaktualizowała swoją witrynę po razostatni w maju również 2008 r.Trzeba jednak przyznać, że także „Kontekst” przeżyłchwile słabości – magazyn miał roczną przerwę i terazna nowo próbuje odzyskać popularność, którą cieszyłsię nie tylko wśród społeczności akademickiej US, aletakże studentów Uniwersytetu Adama Mickiewiczaw Poznaniu. „Kontekst” bowiem ściśle współpracowałz redaktorami „Pabliszera” tworzonego przez tamtejszychstudentów socjologii.Oczywiście, tematyka artykułów zamieszczonychw „Kontekście”, biorąc pod uwagę profil pisma – niezaskakuje. Teksty o powszechnym indywidualizmie,współczesnych teoriach psychologii transportu czy rozważanianad dyskryminacją płci pisane piórem, a możew tym przypadku lepiej napisać klawiszami klawiaturystudentów socjologii, są interesujące i mogą zachęcićprzeciętnego laika do pogłębienia swojej wiedzy z zakresunauki badającej sposób funkcjonowania społe-czeństwa. (www.us.szc.pl/main.php/kontekst)„Nowy Przemytnik”Kolejnym, również internetowym, studenckimmagazynem był „Nowy Przemytnik”. Pismo to reakty-wacja powstałego w 2003 roku „Przemytnika”, nego przez społeczność filologii polskiej US. Niestety,tworzodalsą udostępnione w zakładce „Nowy Przemytnik”pomimo hucznego przywrócenia do życia gazety,ukazały się jedynie trzy numery magazynu, które na-na stronie Dwumiesięcznika Kulturalnego „Pogranicza”,który od samego początku patronował temuprzedsięwzięciu.31

TEMAT NUMERUJaki jest zakres tematyczny tych trzech numerówpisma? Trzeba przyznać, że dość szeroki, a zapewneinteresujący. Każda osoba, która zdecyduje się przejrzeć„Nowego Przemytnika”, znajdzie tam recenzjeksiążek, prac naukowych, poezję, a także teksty literackie.W tym przypadku pozostaje jedynie ubolewać,że zespół redakcyjny magazynu poprzestał na tychkilku wydaniach.Papierowe czy internetowe?W dzisiejszych czasach niektóre magazyny wychodząjedynie w wersji internetowej, co osobiście uznajęza swego rodzaju minus. Jako tradycjonalistka wysokocenię sobie możliwość obcowania z medium drukowa-nym, które w dalszym ciągu jest produktem pożądanymprzez odbiorców. Według Michaela Winklemana,przewodniczącego Leverage Media, sekret tych mediówtkwi w tym, iż są one realne, wiarygodne, a przedewszystkim pełne życia. I dlatego mam nadzieję, że na„rynku prasowym” US pojawi się więcej pism drukowanych,a jeśli takowe już można znaleźć, to ich redaktoromradzę zainwestować w promocję i reklamę.Mnie nie pozostaje nic innego jak jedynie zachęcićspołeczność akademicką Uniwersytetu Szczecińskiegodo podjęcia takiego dziennikarskiego wyzwania. Jaksię można bowiem przekonać, czytając teksty zamieszczonena łamach przytoczonych magazynów, studencipiszą, i to piszą całkiem nieźle. Wieloznacznystatus doktorantaSesja. Kiedy byłam studentką, myślałam, że ten okres roku akademickiego jest najtrudniejszytylko dla studentów. Od kiedy zaczęłam prowadzić zajęcia, wiem, że ocenianie może byćbardziej pracochłonne i stresujące niż podchodzenie do egzaminów. A co jeśli ktoś w tymsamym czasie musi być studentem i wykładowcą? Jak sprawdzić setki kolokwiów, esejów,odpytać tych, którym w pierwszym terminie „powinęła się noga” , a w tym samym czasiezaliczyć pozytywnie własne egzaminy odbywające się w ramach studiów doktoranckich i…nie oszaleć?Anna Linkadoktorantkaw InstytuciePedagogiki US,członkini Senatui Senackiej Komisjids. Kształceniaz ramienia SamorząduDoktorantów32Konflikt rólMyślę, że jest to pytanie, które od czasu do czasuzadaje sobie niejeden doktorant. Zakres obowiązkównałożonych na uczestnika studiów III stopnia jest dośćszeroki: musi on uczestniczyć w zajęciach wynikającychz programu studiów, odbywać praktyki zawodowe w formieprowadzenia zajęć akademickich i… pracować nadrozprawą doktorską.Doktorant jest również zobowiązany do systematycznegouczestnictwa w konferencjach i publikowaniaartykułów naukowych, co stanowi podstawę do przyznaniamu stypendium doktoranckiego i naukowego. Już napierwszy rzut oka widać, że w status doktoranta wpisanejest pełnienie jednocześnie kilku ról społecznych: wykładowcy,studenta,… i – ze względu na swoją pozycjęw strukturze uczelni – osoby należącej do świata ludzijakby jeszcze nie w pełni ukształtowanych, nie w pełnidorosłych – niejako do świata młodzieży.Nasuwa się więc kolejne pytanie – czy ta wielość,w dodatku sprzecznych ze sobą, ról nie prowadzi do konfliktumiędzy nimi?Wykładowca czy student?Według badań autorstwa Martyny Pryszmont-Ciesielskiejz Uniwersytetu Wrocławskiego, pt. Doktorant w rolinauczyciela dorosłych – o ukrytym programie edukacji akademickiej,pochodzących z 2008 roku, ów konflikt jest najsilniejodczuwalny w przypadku wypełniania z jednej strony rolistudenta, a z drugiej nauczyciela akademickiego.Osoba rozpoczynająca studia doktoranckie wchodziz powrotem w rolę, do jakiej została zsocjalizowana nawcześniejszym etapie edukacji, rolę, z którą zdążyła się jużpożegnać. U wielu wywołuje to uczucie swoistego deja vu.Pogłębia je fakt, że treści oferowane na studiach doktoranckichnajczęściej niewiele różnią się od programu realizowanegopodczas studiów II stopnia: dominują przedmioty

ogólne, a zbyt mało miejsca poświęca się na zajęcia kształtującewarsztat naukowy i metodologiczny.Jak już wspomniano, jednocześnie w ramach praktykzawodowych doktorant prowadzi zajęcia ze studentami. Takonfrontacja dwóch światów może wywoływać konsternacjęnie tylko wśród doktorantów, ale i wśród studentów orazkadry uczelni. Najczęściej młody wiek doktorantów prowadzącychzajęcia pozwala na zniwelowanie różnic międzypokoleniowychi lepsze porozumienie ze studentami, a braktytułu naukowego sprawia, że żacy są bardziej otwarci nakontakt z prowadzącym.Jak wykazują badania, te same czynniki powodują jednak,iż studenci gorzej znoszą krytykę bądź negatywne ocenyze strony doktorantów i mają większą tendencję do odbieraniaich w takich sytuacjach jako niesprawiedliwych.Ci drudzy natomiast skarżą się na brak wsparcia w prowadzeniuzajęć ze strony kadry naukowej. Fakt ten odbieranyjest z tym większym rozczarowaniem, że dydaktyka realizowanaprzez doktorantów odbywa się w ramach nieodpłatnychpraktyk zawodowych.Z relacji badanych wynika, iż przez kadręuniwersytecką doktorant, w zależności od potrzeb,postrzegany jest jako student bądź jakoasystent. Potwierdzają to moje obserwacje.Często odnoszę wrażenie, iż status doktorantajest wciąż czymś nieoswojonym, funkcjonującymw stanie „niedoistnienia”. Badania drPryszmont-Ciesielskiej przywodzą mi na myślrównież przykład z „rodzimego podwórka”, naktórym tradycyjnie organizowany jest konkursna asystenta i studenta roku. Jednak dotej pory nie odbył się jeszcze podobny konkursdla doktorantów.Dorosły czy „wieczne dziecko”?„Ryby i dzieci głosu nie mają”. Szczególniedobrze widać to podczas konferencjinaukowych, podczas których – znając swojemiejsce – doktoranci zazwyczaj nie włączająsię do dyskusji odnoszących się do wystąpień profesorów.„Czuję się taki upupiony/a na tych studiach”, słyszę co jakiśczas od moich znajomych – doktorantów. Nie bez kozeryw ich westchnieniach pojawia się zaczerpnięta z Ferdydurkemetafora udziecinnienia. Sytuacja doktoranta przypominatrochę historię Gombrowiczowskiego bohatera, cofniętegow dniu trzydziestych urodzin do lat szkolnego dzieciństwa.Podobnie jak uczniowie, którzy udowadniają swoją dorosłośćdopiero dzięki zdaniu egzaminu maturalnego, doktorancimuszą potwierdzić swoją dojrzałość naukową poprzezobronę pracy doktorskiej.Jednak równocześnie doktorantom, jako nauczycielomakademickim, powierza się wymagające bardzo dużejdojrzałości i odpowiedzialności zadanie rozwijania wiedzyi umiejętności praktycznych oraz wrażliwości moralneji etycznej studentów.Przez pozauniwersyteckie otoczenie studenci studiówIII stopnia, szczególnie tych stacjonarnych, są czasami odbieranijako „wieczni studenci” – osoby, które nie chcą dojrzeći pójść do „prawdziwej” pracy, ludzie, którym odpowiada rolauczniaka zawieszonego między czasem beztroskich studiówi odpowiedzialną dorosłością. Jednocześnie powiązaniedoktoranta ze światem akademickim i posiadana przez niegowiedza naukowa u tych samych osób budzą szacuneki uznanie.TEMAT NUMERUAnna Linka w czasiezajęć ze studentamipierwszego rokukierunku pracasocjalna (grupa a)fot. archiwumW tym szaleństwie jest metodaNa koniec chciałabym podkreślić, że ów wieloznacznystatus doktoranta, rodzący czasami wiele problemów, jestjednocześnie bardzo atrakcyjny. Zawarte w nim sprzecznościi różnorodność ról czynią go niezwykle ciekawym i stanowiąprawdziwe wyzwanie. Daje on bowiem możliwość spojrzeniana siebie i świat jednocześnie z wielu perspektyw. Oferujerównież okazję uczestniczenia w zadaniach pracownikównaukowych przy jednoczesnym korzystaniu z plusów, jakieprzynosi bycie studentem, np. z pobierania stypendiów.Swoisty stan zawieszenia między światem studentówa światem pracowników naukowych pozwala zatrzymać sięjeszcze na chwilę i poświęcić trochę czasu na aktywności, naktóre nasi rówieśnicy pracujący w innych miejscach nie mająjuż czasu albo do których brak im już zapału. Np działalnośćw kołach naukowych, udział w wymianach i stypendiachmiędzynarodowych, czy organizacjach studenckich i doktoranckich.Uczelnia daje możliwość stykania się z bardzo różnorodnymigrupami i wybitnymi jednostkami.Czas studiów doktoranckich może być więc okresemrozwijania własnej osobowości. Okresem tym bardziej istotnym,że jak twierdzi amerykański psycholog Jeffrey JensenArnett 1 , wskutek przemian cywilizacyjnych moment wchodzeniaw wykrystalizowane role życiowe przesuwa się w czasiei nie rozpoczyna się już wraz z ukończeniem studiówi podjęciem pierwszej pracy. Obecny, stale zmieniający sięświat wymaga od młodych ludzi większej elastyczności, posiadaniabardziej zróżnicowanych doświadczeń i złożonychkompetencji. Można je zdobywać między innymi poprzezuczestnictwo w wolontariacie, doświadczeniach międzynarodowychi edukacji dorosłych, w tym również w studiachtrzeciego stopnia.Warto jednak pamiętać, że to, na ile studia III stopniastaną się miejscem wszechstronnego rozwoju doktorantów,zależy nie tylko od ich osobistej aktywności, ale również odpostawy kadry jednostki, do której są przydzieleni, oraz politykiuczelni, na której odbywają się studia. 1Jeffrey Jensen Arnett: Adolescence and Emerging Adulthood: A CulturalApproach, Pearson Education, Upper Saddle River, 2000. 33

TEMAT NUMERUUniwersytetto studenciDzień Otwarty Uniwersytetu Szczecińskiego pokazał nie tylko naukowy potencjał uczelni.Pozwolił także przekonać się młodym ludziom przekraczającym nasze progi, jak aktywnąi pomysłową wspólnotę tworzą studenci.Marika Gołdarzeczniczka prasowa USUniwersytet Szczeciński po raz drugi skorzystałz nowoczesnej, jednodniowej formuły dnia otwartego,podczas którego wszystkie wydziały orazkoła naukowe i stowarzyszenia zaprezentowałysię razem w jednym miejscu. 11 marca 2010 r. salei korytarze Wydziału Humanistycznego stały siębarwne i gwarne – zaroiło się od stoisk, przy którychstudenci efektownie przekonywali młodszych,niezdecydowanych jeszcze na wybór uczelni kolegówdo studiowania właśnie tu, na UniwersytecieSzczecińskim.Indiana Jones i pierwsze prace archeologicznena Wydziale HumanistycznymWchodzących do budynku przy ul. Krakowskiejlicealistów witał Indiana Jones, pozujący do fotografiiw kapeluszu i z biczem w ręku. Tymczasem jegokoledzy ze Studenckiego Koła ArcheologicznegoSKAUS, ci sami, którzy w jaskini Stajnia w Jurze Krakowsko-Częstochowskiejpomagali przy epokowymodkryciu pierwszych zębów neandertalczyka w Polsce,zachęcali do udziału w miniwykopaliskach. Zespecjalnie przygotowanej na ten dzień piaskownicychętni mogli wykopać ukryte drobiazgi, by choćprzez chwilę poczuć się jak prawdziwy archeolog.Duże wrażenie na zwiedzających robiły również odkrytew Peru ludzkie czaszki.Żołnierze, wojowie i różowy królikW górnym holu Wydziału Humanistycznego pojawiłysię militaria z II wojny światowej i stanowiskapolskich i brytyjskich spadochroniarzy. To ubraniw moro studenci Katedry Badań nad Konfliktamii Pokojem promowali swój kierunek – bezpieczeństwonarodowe.Tuż obok chętni mogli poddać się eksperymentomfizycznym – interaktywnym doświadczeniomze znanej już w całym kraju wystawy Eureka. Mniejodważni mogli dowiedzieć od odpowiedzialnych zaekspozycję absolwentów Wydziału Matematyczno-Fizycznego, m.in. tego, jak powstają fale elektromagnetyczne,czyli jak działa telewizor, radio czy telefonkomórkowy.Zwiedzających, którzy poczuli głód, Koło MiłośnikówRzeczpospolitej Szlacheckiej kusiło staropolskąstrawą. Kosztując chleba na zakwasie i podziwiającstroje z dawnych epok, można było sięprzekonać do studiowania historii.Efektowne okazały się też pokazy walk wczesnośredniowiecznychwojów i rycerzy Joannitów zor-34Dzień Otwarty USto impreza bardzo udana. Dzięki zaangażowaniu studentów maturzyści mogli bowiem nie tylko uzyskaćinformacje o wydziałach od ich przedstawicieli, ale i przekonać się, że studiowanie to nie tylkonauka, ale uczestnictwo specyficznej wspólnocie – osób otwartych i aktywnych, chcących rozwijaćsię nie tylko w akademickiej ławie; połączonych wspólną pasją, integrujących się w kołach naukowych,organizacjach czy stowarzyszeniach. Podczas jednodniowej imprezy bowiem blisko tysiącowizwiedzających zaprezentowało się kilkanaście kół naukowych i gros stowarzyszeń, tj. prawniczaELSA, skupiony wokół idei wolontariatu POLITES czy zrzeszający wszystkich aktywnych studentówNZS. Dzień Otwarty Uniwersytetu Szczecińskiego pokazał, że jego studenci są pełni zapału, pomysłowii barwni. I tak też potrafią opowiadać o kierunku, jaki studiują, i zainteresowaniach, które rozwijająw obrębie swojej uczelni.

TEMAT NUMERUganizowane przez studentów archeologii. Niemałezainteresowanie budził gigantyczny różowy królik,który przechadzał się pośród stoisk z koszykiempełnym warzyw i owoców. Pomysłowo przebranystudent zachęcał w ten sposób do przyjrzenia sięz bliska ofercie kształcenia Wydziału Nauk Przyrodniczych,który uruchamia unikatowy w skali krajukierunek – mikrobiologię.Studenci Wydziału Nauk o Ziemi natomiastzwracali na siebie uwagę, grając w lotki przy namiocie.Tworzyli w ten sposób niezwykłą atmosferępodróży, promując m.in. kierunek turystyka i rekreacja.Chętnie opowiadali też o nowości na swoimwydziale, jaką jest możliwość studiowania od przyszłegoroku akademickiego oceanografii.Tu zginęła nuda!Tu zginęła nuda! ogłosili tymczasem studenciWydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług. Transpa-Niezwykła Promocja WydziałuNauk Przyrodniczychfot. Jerzy GiedrysStudenckie KołoArcheologiczne SKAUSfot. Krzysztof Trzciński35

TEMAT NUMERUKoło NaukoweBezpieczeństwai Wojskowościfot. KrzysztofTrzcińskirent z tym napisem przygotowało Koło Komunikacjiw Biznesie, którego członkowie przygotowują naUniwersytecie Szczecińskim dużą konferencję naten temat.Nie nudzili się także maturzyści, którzy wzięliudział w zabawie wymyślonej przez Samorząd Studencki.Trzydzieścioro uczniów biegało po korytarzachuczelni, zbierając z najczęściej odwiedzanychprzez studentów miejsc elementy loga US. W poszukiwaniufragmentów układanki maturzyści musieliwięc trafić m.in. do dziekanatów, bufetu czy ksero,a tym samym lepiej poznać topografię wydziału.Dzień Otwarty naszej uczelni to nie tylko prezentacjaoferty kształcenia i atrakcji studiowania,to także pokaz jego efektów. Nie zabrakło więc absolwentówUS, którzy dzięki pomocy AkademickiegoInkubatora Przedsiębiorczości stali się szefamiwłasnych firm. Dekorację stołu przed uroczystościąślubną przygotowała firma Make-up Agnieszki Abramowicz,pokaz mody internetowy sklep z odzieżąH.O.T. Outlet Pauliny Maltańskiej Hernandez,a Ośrodek Szkolenia Kierowców Marcina Boguckiegoudostępnił symulator jazdy. Koło NaukoweKomunikacjaw Biznesiefot. Elżbieta B. Nowak36

TEMAT NUMERUTakie będziestudentów chowanie,jakie są rzeczypospolitePsycholog Janusz Czapiński z Uniwersytetu Warszawskiego postawił niepokojącą tezę, żestajemy się „patologicznymi indywidualistami”, których społeczna ignorancja negatywniewpływa na rozwój naszego kraju. Winę za to ponosi przede wszystkim oświata, bo to onawedług profesora powinna uczyć współdziałania, które jest podstawą kapitału społecznego.Pogląd ten poddałam próbie podczas wizyty w Instytucie Pedagogiki US, czyli tym, któregogłównym celem powinno być kształcenie ludzi świadomych odpowiedzialności za innych.Skoro znieczulica jest chorobą typowo polską, to dlaczego co roku przy Ogińskiego ustawia siękolejka średnio sześciu kandydatów na jedno miejsce?Rozejrzyjmy się dookołaJesteśmy młodzi i zdolni, studiujemy, zaczynamyśmielej podejmować decyzje i określać cele.Uczymy się, bo chcemy maksymalnie wykorzystaćswój potencjał i odważnie przejść przez próg dorosłości.Lecz czy w tym wszystkim zastanawiamy się,ile inwestycja w siebie może dać innym? Czy potra-fimy myśleć nie tylko o sobie, lecz również o tym,w jaki sposób dzięki nam zyska reszta społeczeństwa?Profesor Czapiński twierdzi, że „istotą kapitałówspołecznych są więzi między ludźmi i ich zdolnośćdo kooperacji”. Polska jest krajem, w którymten kapitał jest ubogi, społeczeństwem nieufnymKatarzyna Piękośstudentka II rokudziennikarstwai komunikacjispołecznej USCzłonkowie KołaNaukowegoResocjalizacji US wrazz podopiecznymi naplenerze w Barlinku(2008)fot. archiwumKoła NaukowegoResocjalizacji37

TEMAT NUMERUDr Janina Świrko--Pilipczuk, zastępcadyrektora InstytutuPedagogiki WydziałuHumanistycznego USfot. KatarzynaWłodarczyk-Śpiewaki samolubnym, który już w szkole uczy się niekonstruktywnejrywalizacji. Statystycznie, dorastającyPolak chętnie podejmuje jednak wyzwania współczesnegoświata, zna swoją wartość i inwestujew siebie. Procent studiującej młodzieży w naszymkraju zbliża się do tego w Stanach Zjednoczonych.Jednak poziom zaangażowania społecznego, którymierzy się poprzez wolontariat, liczbę organizacjii przynależność do różnego rodzaju kół, jest wciążbardzo niski. „Przez 20 lat, od kiedy bada się w Polscekapitał społeczny, nie posunęliśmy się ani o krokdo przodu” – alarmuje profesor.Kim jest pedagog?Myślą przewodnią bieżącego numeru „Przeglądu”jest szeroko rozumiane łączenie idei universitasz societas (określenie prof. T. Sławka z UniwersytetuŚląskiego). Studenci pedagogiki, których celemjest jak najbardziej umiejętne budowanie relacjispołecznych w praktyce, są najlepszym przykłademna możliwość realizacji tych idei. „Na pedagogicebudowanie kapitału społecznego rozumiane jestjako ogólnorozwojowe kształcenie człowieka, a nieprzede wszystkim, czy tylko pracownika” – podkreślazastępca dyrektora instytutu, pani dr JaninaŚwirko-Pilipczuk. Zasadniczą ideą głoszoną tutajjest świadomość, że człowiek uczy się całe życie,a interdyscyplinarność pedagogicznych studiówakademickich daje szerokie spojrzenie na społeczeństwoi jego problemy. Pedagog to więc człowiek,który z wyboru bierze odpowiedzialność nietylko za siebie, lecz również za innych.„Jednak pedagogika to nie oświata! Często winaza wszelkie niepowodzenia w kraju zrzucana jest napedagogów, bo to oni przecież kształcą i biorą odpowiedzialnośćza niedouczenie narodu” – zauważadr Świrko-Pilipczuk. „Pedagogika uczy, jak tworzyćwłasne biografie, jak radzić sobie z losem i układaćrelacje z innymi ludźmi” – tłumaczy. „Trzeba umiećkierować sobą, by po upadku chcieć się podnieść,wiedzieć jak poprosić o pomoc, wstać i formułowaćwnioski na przyszłość. Uczymy więc, jak być indywidualistąw znaczeniu, jakie nadajemu U. Beck. Bez indywidualizacjirozumianej jako nowy sposóbuspołeczniania nie będzie dobregowspółdziałania w grupie”. Panidoktor zwraca również uwagę nato, że: „trzeba krytycznie spojrzećrównież na samą dydaktykę akademicką,która pozostawia wieledo życzenia”. Według niej niemożliwejest bowiem uczenie, jakuczyć, jeśli samemu nie jest siędobrym pedagogiem. „Zamknię-cie na problemy studentów i brak szacunku wobecnich to niestety dość częsty problem występującyna uczelniach. Do tego dochodzi nieznajomość metodkształcenia, nieumiejętne prowadzenie zajęć”– ostrzega.Trafny wybórW dzisiejszych czasach bardzo trudno jestznaleźć ścieżkę, która poprowadzi nas na ciekawestudia, a te do pewnej i satysfakcjonującej pracy.Podejmując decyzję o kontynuowaniu nauki nauczelni wyższej staramy się wybrać kierunek nietylko interesujący, lecz również mający dać namgwarancję, że skończywszy go nie zasilimy szeregubezrobotnych. „Studia pedagogiczne nie są studiamielitarnymi i dość często nie wybierają się na nieci najlepsi absolwenci szkół średnich” – zauważa drŚwirko-Pilipczuk.W obecnym systemie jest to w pełni zrozumiałe,ponieważ kandydaci na studia mogą składaćdokumenty nie tylko na jednym kierunku, co dajeim dużą swobodę wyboru. Nie zawsze więc jesteśmypewni swojej decyzji, ale i to bez większegoproblemu możemy w każdej chwili naprawić, poprzezzmianę kierunku, bądź też trybu studiów. Pedagogikawydaje się być jednak wyborem zawszetrafionym. Dr Świrko-Pilipczuk wymienia zaletystudiowania przy Ogińskiego: „Bardzo znaczącajest przyjazna atmosfera w naszym instytucie. Szanujemystudentów, więc uczymy ich wzajemnegoszacunku, odkrywania w sobie potencjału, poczuciawłasnej wartości. Umożliwia to różnorodnośćform, w których uczestniczą nie tylko w ramachakademickich zajęć i praktyk, lecz również w dodatkowychformach aktywności społecznej, jak naprzykład świetlice środowiskowe, koła resocjalizacyjne,hospicja, teatr… Ci ludzie to mocne zapleczedla naszego regionu”.Bierzmy przykładKażde studia wymagają zaangażowaniai cierpliwości. W wirze codziennych zajęć akademickichnie zapominajmy (a słowate kieruję także do siebie),jakimi wartościami powinienkierować się student uniwersytetu.Być może zauważymy, żeuniversitas i societas to nie tylkowielkie słowa w publikacjachnaukowych. Wkład w kapitałspołeczny to pozyskiwana przeznas wiedza i umiejętności, któremogą przysłużyć się innym. Wystarczytylko trochę więcej uwagii wrażliwości. 38

WYDARZENIADzień 10 kwietnia 2010 roku zostanie na zawszezapamiętany jako czas wielkiej żałoby, dzień, w którymPolska poniosła niepowetowaną stratę. W trakcie lądowaniapod Smoleńskiem rozbił się samolot, którym Prezydent RPLech Kaczyński wraz z żoną Marią, posłami, senatorami,przedstawicielami kierownictwa najważniejszych instytucjipaństwowych, dowódcami Wojska Polskiego, przedstawicielamikościołów i wyznań oraz reprezentantami rodzin katyńskichleciał na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.W katastrofie zginęli wszyscy członkowie delegacji.Ogromne nieszczęście i ból spadły na Naród Polski razemze śmiercią Jego Prezydenta. Prezydenta, który był nie tylkowielkim patriotą i wybitnym politykiem, ale i akademikiem,profesorem prawa pracy, pasjonatem polskiej historii.W imieniu własnym oraz Senatu Uniwersytetu Szczecińskiegoi całej społeczności akademickiej łączę się w żalu z Rodzinamii Bliskimi Ofiar katastrofy samolotu prezydenckiego podSmoleńskiem.Cześć Ich Pamięci!prof. dr hab. Waldemar TarczyńskiRektor Uniwersytetu Szczecińskiego39

PRZEGLĄD EKSPRESDar książkowy dlaInstytutu FilologiiGermańskiejPracownicy USi konsul honorowyRFN w Szczecinieoglądają książkiprzekazane w darze.Od lewej: prodziekanWF dr hab. prof. USBeata Kędzia-Klebeko,dr Dorota Misiek,dr BarbaraWróblewska,mec. BartłomiejSochański, dr hab.Dorota Sośnicka,dr Stephan Krausefot. archiwumTeatralniew AkademickimCentrum KulturyTeatr Nie Maprezentuje w trakcie„Wieczoru z teatrem”przedstawienie „Wij”wg Gogolaw reż. T. Malinowskiej-Tyszkiewicz.fot. Mariusz Listewnik40Dar książkowydla Instytutu FilologiiGermańskiejInstytut Filologii Germańskiej otrzymał od Deutsche Forschungsgemeinschaft(Niemiecka Wspólnota Badawcza)wartościowy, także pod względem merytorycznym, darksiążkowy wartości ok. 8000 euro. Z inicjatywy lektoraDAAD w IFG, dr. Stephana Krause, pracownicy ZakładuHistorii Literatury Niemieckiej i Kulturoznawstwa oraz ZakładuLiteratury i Kultury Austrii i Szwajcarii przygotowalilistę pozycji książkowych szczególnie przydatnych w badaniachliteraturoznawczych prowadzonych w instytucie. Nadecyzję o przekazaniu daru książkowego miały wpływ dotychczasoweosiągnięcia naukowe pracowników InstytutuFilologii Germańskiej US, w tym działania zmierzające doszerzenia wiedzy na temat kultury niemieckiej w regioniezachodniopomorskim.Wśród przekazanych pozycji książkowych znajduje się między innymi:najnowsze wydanie leksykonu literatury światowej (Kindlers Literatur Lexikon,KLL) o wartości 2400 euro oraz siedmiotomowy słownik zawierającypodstawowe pojęcia z zakresu estetyki, ponadto ważne prace dotycząceteorii literatury, twórczości autorów z Austrii i Szwajcarii, najnowszychtrendów w literaturze niemieckiej, a również beletrystykę np. najnowszejnoblistki Herty Müller.Zasilona darami biblioteka instytutowa dysponuje obecnie niewątpliwiejednym z największych w Polsce zbiorów z zakresu literatury badawczej,dotyczących dorobku literackiego urodzonego w Szczecinie (1878) AlfredaDöblina, co umożliwi, między innymi, poszerzenie badań nad jego twórczościąoraz zachęcenie studentów do pisania kolejnych prac magisterskich naten temat.Oficjalnego przekazania tego niezwykle cennego daru książkowego dokonałw dniu 7 stycznia 2010 roku Joachim Bleicker, konsul generalny RFNz Konsulatu Generalnego w Gdańsku w towarzystwie Bartłomieja Sochańskiego,konsula honorowego RFN w Szczecinie. W uroczystości wzięli udziałrównież: prof. US dr hab. Beata Kędzia-Klebeko, prodziekan Wydziału Filologicznego,oraz prof. dr hab. Ryszard Lipczuk, dyrektor IFG, wnioskodawcydaru, dr hab. Dorota Sośnicka i dr Stephan Krause oraz pracownicy i studenciIFG. Podczas uroczystości konsul w swoim wystąpieniu (w języku polskim)poinformował o działaniach podejmowanych przez Niemiecką WspólnotęBadawczą (DFG), służących wspieraniu współpracy polsko-niemieckiej, orazpodkreślał znaczenie działań pogłębiających dialog między narodami.Joachim Bleicker był również żywo zainteresowany informacjami natemat funkcjonowania Uniwersytetu Szczecińskiego, a przede wszystkimWydziału Filologicznego, wyrażając chęć dalszej współpracy i wspieraniadziałań w zakresie współpracy międzynarodowej. Wstępnie wyraził teżgotowość spotkania się ze studentami germanistyki szczecińskiej i wygłoszeniaokolicznościowego wykładu.prof. Ryszard Lipczuk, dr Dorota SośnickaTeatralnie w AkademickimCentrum KulturyW Akademickim Centrum Kultury UniwersytetuSzczecińskiego gości również Melpomene, 14 marca2010 miała swoje małe święto – „Wieczór z teatrem”.Święto to zorganizowali członkowie Samorządu Studenckiego z WydziałuFilologicznego US, którzy przygotowując przegląd, myśleli głównieo studenckim odbiorcy. Jak się okazało, wśród publiczności znalazło sięsporo osób niezwiązanych ze środowiskiem akademickim.Spotkanie było kontynuacją zeszłorocznego „Wieczór z Teatrem AkademickimUS”, który spotkał się z ogromnym zainteresowaniem. Tymrazem postanowiono poszerzyć repertuar, zaproszono aż cztery teatry,działające nie tylko w Szczecinie.Pierwszy zaprezentował się Teatr Krzyk z Maszewa. Publiczność miałaokazję obejrzenia wielokrotnie nagradzanego w konkursach ogólnopolskichprzedstawienia Wydech w reżyserii i autorstwa opiekuna grupy –Marka Kościółka.Aktorzy Teatru Animi Orchestrae bardzo ekspresywnie zagrali przedstawieniePro Memoria albo Zachłyśnięci, przygotowane na kanwie książkiL. Kruczkowskiego Nieugięci. Listy niemieckich antyfaszystów, które zdobyłoNagrodę Publiczności na festiwalu PRO CONTRA 2009. Ta grupa teatralnadziała przy IV LO w Szczecinie, a opiekę artystyczną sprawuje nad niąMarcel Mroczek, student V roku filozofii na Uniwersytecie Szczecińskim.Teatr Krzywa Scena ze Stargardu, działający przy Stargardzkim CentrumKultury, zaprezentował się w bardzo dobrze przyjętym przez publicznośćprzedstawieniu „Kasztanka” (na podstawie opowiadania Antoniego Czechowao tym samym tytule) w reż. Tatiany Malinowskiej-Tyszkiewicz.Znany bardzo dobrze szczecińskiej publiczności Teatr Nie Ma przedstawieniemWij wg Mikołaja Gogola w reż. Tatiany Malinowskiej-Tyszkiewiczzakończył „Wieczór z teatrem”.Widzowie tego kulturalnego maratonu, dzięki wsparciu pani prorektords. studenckich prof. Mirosławy Gazińskiej, nie tylko nie płacili za wstęp,ale także w przerwach mogli poczęstować się kawą i herbatą.Jako reprezentantka organizatorów mam wielką nadzieję na powtórzenie„Wieczoru z teatrem” w przyszłym roku akademickim, jesteśmybowiem przekonani o tym, że promowanie sztuki studenckiej (także scenykabaretowej i prezentacji wokalnych) ma wielki sens i jest odpowiednimzadaniem dla samorządu studenckiego.Dorota Świerczyńskastudentka IV roku filologii polskiej US,członkini Samorządu Studenckiego Wydziału Filologicznego

Pro Publico BonoKoła Naukowe Pro Publico Bono powstało w grudniu 2009r. z inicjatywy studentów I roku jako czwarte koło naukowew ramach Instytutu Politologii i Europeistyki UniwersytetuSzczecińskiego. Jego członkowie realizując myślSeneki „Docendo discimus”, za swe nadrzędne zadanieprzyjmują uczenie siebie poprzez uczenie innych. Celemkoła jest nawiązywanie współpracy z innymi ośrodkami,rozwijanie życia naukowego wśród studentów, poprzezorganizowanie spotkań, warsztatów i konferencji, czegonajlepszym przykładem było zaproszenie do wygłoszeniawykładu czterokrotnego wicepremiera i ministra finansówprof. Grzegorza Kołodko.15 stycznia 2010 r. szacowny gość zapoznał zgromadzonych na WydzialeHumanistycznym słuchaczy z bliską wszystkim problematyką.W czasie wykładu Globalizacja, transformacja, kryzys – i co dalej?, opierającsię na swojej najsłynniejszej publikacji Wędrujący świat, w którejtrafnie przewidział wybuch światowego kryzysu finansowego, zaprezentowałniezwykle interesujące spojrzenie na współczesną sytuacjęświatową. „Ta książka to pryncypialna, druzgocąca i merytorycznakrytyka neoliberalizmu w jego nadwiślańskiej odsłonie”, stwierdził samautor w rozmowie ze Sławomirem Mizerskim, dziennikarzem „Polityki”.Profesor nazywa spotkania ze studentami: „Tour de Pologne”, ponieważw 40 miastach miał już140 wykładów i spotkań autorskich, WydziałHumanistyczny okazał się 76. odwiedzaną jednostką uniwersytecką.Przykładem innego rodzaju działalności są warsztaty europejskie,które członkowie Koła Naukowego Pro Publico Bono zorganizowali 26lutego 2010 r. dla podopiecznych domu dziecka w Zdrojach.W pierwszej części zajęć dzieci obejrzały dwie prezentacje związanez historią i obecnym funkcjonowaniem Unii. W drugiej części zajęć wzięłyudział w konkursie z ogólnej wiedzy na temat krajów członkowskich,poziom walki był niezwykle wyrównany. Ku uciesze wychowankówwszyscy otrzymali drobne upominki, których motywem przewodnimbyła oczywiście Unia. Obecnie przygotowywany jest drugi dzień europejski,który odbędzie się w SP nr 64 w Szczecinie.Natomiast 17 marca 2010 roku nasze koło zorganizowało spotkaniez byłym ministrem spraw wewnętrznych i administracji i byłym prokuratoremkrajowym Januszem Kaczmarkiem, który wygłosił wykładPorwania dla okupu, a następnie odpowiedział na kilkanaście pytań zadanychprzez uczestników spotkania licznie zgromadzonych w sali RadyWydziału Humanistycznego.Członkowie naszego koła mają świadomość, że „tylko doskonały rozumczyni człowieka szczęśliwym”, dlatego też wciąż poszerzamy naszehoryzonty. Zaplanowany został również szereg spotkań, debat i impreztematycznych, na które chcemy zaprosić szczecińskich licealistów.Łukasz Listwoń – prezes Koła Naukowego Pro Publico Bonowe współpracy z Justyną WarczakoskąBiblioteczne innowacjeBiblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiegozmienia się na lepsze. Elektroniczne zamawianieksiążek, wprowadzone w marcu 2009 roku wewszystkich wypożyczalniach bibliotek sieci naszejuczelni, jest łatwe, szybkie i przyjemne.Ewolucja bez rewolucji – tak w telegraficznym skrócie można byokreślić zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach w bibliotekach sieci uniwersyteckiej.Biblioteka Główna US etapami przechodziła elektronicznąmetamorfozę: od zastosowania zdalnej rejestracji nowych czytelnikóww 2008 r., przez uruchomienie usługi składania zamówień i rezerwacjidrogą elektroniczną we wszystkich wypożyczalniach sieci bibliotecznej,po możliwość zdalnego korzystania z komercyjnych baz danych czasopismelektronicznych.Dzięki zintegrowanemu systemowi KOHA i pełnej automatyzacji wypożyczeńmateriałów biblioteka funkcjonuje sprawniej, z korzyścią dlaczytelników. Zniesiono papierowe rewersy na zbiory dostępne w wypożyczalniachbibliotek: Głównej US, Wydziału Zarządzania i EkonomikiUsług, Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, AkademickiegoCentrum Kształcenia Językowego oraz Wydziału Prawa i Administracji,natomiast nadal muszą być one bezwzględnie wypełniane na książkiudostępniane na miejscu w poszczególnych czytelniach.Obecnie katalog elektroniczny zawiera 47% wydawnictw zwartych,co oznacza, że część zbiorów, wydanych przed 1993 rokiem, znajdujesię jeszcze w katalogu kartkowym. Stopniowa zamiana „szuflandii”na jeden wspólny katalog online, odzwierciedlający stan księgozbioruBiblioteki Głównej i jej kilkunastu agend, w dobie powszechnej informatyzacjibibliotek nikogo nie powinna dziwić. Tak zmodernizowanydostęp do zasobów znacznie skraca czas, jaki czytelnicy poświęcająna poszukiwania i daje szybką odpowiedź o posiadanych zbiorach orazinformuje o zakupionych nowościach i książkach w trakcie opracowaniaczy zakupu.Legitymacje elektroniczne, wystawiane od początku roku akademickiego2009/2010 na Uniwersytecie Szczecińskim, pełnią jednocześniefunkcję kart bibliotecznych. Zarówno karty plastikowe, jak i papierowekarty biblioteczne pozostałych studentów stały się przepustką do usługonline przygotowanych przez Bibliotekę Główną US: zamawiania/rezerwowaniaksiążek przez Internet bez konieczności oczekiwania w budynkubiblioteki na realizację zamówienia, sprawdzania stanu konta,tworzenia w katalogu elektronicznym indywidualnych list bibliograficznychoraz wysyłania zawiadomień na konta pocztowe czytelnikówo upływie terminu zwrotu wypożyczonych pozycji.Prace biblioteczno-informatyczne w Bibliotece Głównej i bibliotekachfilialnych idą pełną parą. To na pewno nie koniec tej ewolucji, którasłużyć ma dobru całej społeczności uniwersyteckiej i o której będziemyna bieżąco informować naszych czytelników.Marta Żurek-SztarkPRZEGLĄD EKSPRESPro Publico BonoMinister JanuszKaczmarek,w otoczeniu członkówKoła NaukowegoPro Publico Bonofot. Patryk Jaskólski41

WYDARZENIAObywatel światadobrej woliJoanna Daniekabsolwentkafilozofii USO wolontariacie mówi się i pisze w Polscecoraz częściej, w zróżnicowanych kontekstach:kiełkujących struktur społeczeństwaobywatelskiego, bezcennych doświadczeńzdobywanych w perspektywie przyszłejprofesji, obowiązku etycznego czy religijnegonakazu sumienia. Etos społeczeństwaopiekuńczego, będący teoretyczną bazą ideiwolontariatu, uczyniła niedawno tematemswojego wykładu w ramach jubileuszowegocyklu „Szczecin Humanistyczny” prof.Barbara Kromolicka, dziekan WydziałuHumanistycznego US.42Wydawać by się mogło, że zjawisko wolontariatuistnieje relatywnie niedługo, któż bowiem słyszało wolontariacie w latach, powiedzmy, osiemdziesiątych?Przed przełomem ustrojowym większośćniewynagradzanych materialnie działań podejmowanabyła głównie grupowo, z odgórnego nakazu,którego realizacja egzekwowana była za pomocąnegatywnych konsekwencji wobec nieobecnych na„akcjach społecznych”. Na tym właśnie polu zaszłanajbardziej fundamentalna różnica – nowoczesnywolontariat często jest inicjowany i realizowanyprzez jednostkę (choć ma na celu korzyść grupy),i z jej wewnętrznej motywacji. Organizacje pozarządowetakże zawiązują się „oddolnie” w odpowiedzina nieefektywność instytucji państwowych wobecrozmaitych problemów. Tak przynajmniej jestw teorii, często bowiem w praktyce zdarza się, żepowstanie NGO (organizacji pozarządowej – z ang.Non-Governmental Organization) jest po prostuspełnieniem warunku koniecznego do otrzymaniakonkretnego grantu lub dotacji.Sam termin „wolontariatu”, oznaczający bezpłatne,dobrowolne, świadome działanie na rzeczinnych, wykraczające poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie,rozpowszechnił się na początkulat dziewięćdziesiątych. W Warszawie powstało

wówczas pierwsze Stowarzyszenie „Centrum Wolontariatu”,mające pełnić funkcję ogniwa łączącegoludzi chętnych do pomocy z tymi, którzy pomocypotrzebują, a także szerzyć idee społeczeństwaobywatelskiego i odpowiedzialnej demokracji. Jużw tej pierwszej inicjatywie ogromną rolę odegralistudenci Instytutu Profilaktyki Społecznej i ResocjalizacjiUW. W swoich początkach jednak wolontariuszefunkcjonowali głównie na zasadzie akcjii projektów, stanowiąc podstawę wydarzeń takichjak finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy,zbiórki darów, akcje adopcji zwierząt etc.WYDARZENIAProf. UrszulaChęcińska,pomysłodawczynii koordynatorkacyklu „SzczecinHumanistyczny”,dziękuje po wykładzieprof. BarbarzeKromolickiej.fot. Tomasz Rudak43

WYDARZENIA44Dziś wolontariat jest dynamicznym ruchem,choć wciąż trudnym do pojęcia dla umysłów ukształtowanychw PRL-u, w którym „społeczne” oznaczało„niczyje”, tak pod względem własności, jak odpowiedzialności.Tego, że mentalność ta jest wciążżywa, dowodzi choćby ostatnia Diagnoza Społeczna– raport z badań prowadzonych od 2000 r. podkierownictwem prof. Janusza Czapińskiego. Wynikaz niej, że poziom kapitału społecznego (definiowanegow oparciu o wskaźniki zaufania społecznegoi uczestnictwa w życiu publicznym) jest w Polsce zastraszająconiski. Jak przekonuje zaś Piotr Sztompkaw swojej znakomitej książce Zaufani, właśnie onostanowi niezbędny czynnik demokratycznej politykii gospodarczego rozwoju, jego kryzys zaś przynosispołeczeństwu skutki niezwykle destrukcyjne.Ucieczka od odpowiedzialnościNiepokój wobec słabości etosu społeczeństwaopiekuńczego wyraziła także prof. Kromolicka podczaswykładu w ramach cyklu „Szczecin Humanistyczny”.Przedstawiając analizę przyczyn zanikuhumanistycznych wartości, skoncentrowała się nadwóch głównych dziedzinach: rodzinie i edukacji.Cechą im wspólną, stanowiącą także fundamentalnąbolączkę współczesnego społeczeństwa,jest skłonność do relatywizacji – brak hierarchiiwartości i stałych punktów odniesienia, mnogośćuznawalnych ról społecznych. Dawne kierkegaardowskie‘albo-albo’ zastąpione zostało przez ‘i to,i to, i tamto’, co doprowadza do zamętu i zjawiska„patologicznego indywidualizmu” (określenie prof.Czapińskiego).Według prof. Kromolickiej, nie radzący sobiez atrakcyjnością świata zewnętrznego, egocentrycznirodzice pragną zepchnąć odpowiedzialnośćza wychowanie na system oświaty (czego wyrazemjest choćby rosnąca popularność szkół z internatamiczy katolickich). Instytucje edukacyjne jednak,poprzez unikanie działań zespołowych i nacisk narywalizację, utrwalają jedynie ów „patologicznyindywidualizm” i niezdolność do współpracy, interpretująctakie postawy jako: spryt, przedsiębiorczość,asertywność.Zdaniem prof. Kromolickiej podobne zjawiskawystępują w środowisku akademickim – zamiaststanowić wzorzec, kadra uniwersytecka lekceważyswoje zobowiązania. Studenci natomiast, aby zwiększyćswoje szanse na „sukces” i „karierę”, gotowi sąniejednokrotnie działać na szkodę swoich kolegówz grupy, na przykład pobierając opłaty za pożyczenienotatek czy rozmyślnie przekazując błędne informacjeo terminach egzaminów, itp.Wynikiem tych procesów staje się ogromne poczucieosamotnienia, alienacji wobec samego siebie,obiektywizacji drugiego, o czym pisał już ErichFromm w książce Niech się stanie człowiek.Prof. Barbara Kromolicka zwróciła również uwagęna nieskuteczność procedur instytucji państwowychmających pełnić funkcje opiekuńcze. Sztywneprzepisy nie są w stanie zastąpić więzi społecznej,nie wspominając o tym, że w wymiarze ekonomicznymokazują się wprost szkodliwe – koszt ich realizacjijest znaczny, przy jednoczesnym spowolnieniubądź całkowitym uniemożliwieniu udzielenia rzeczywistejopieki i pomocy tym, którzy ich faktyczniepotrzebują.Zmienić świat na lepszeOczywistą odpowiedzią na tego rodzaju problemywydaje się wolontariat, jako najpełniejszywyraz zinternalizowanych wartości i przekonańhumanistycznych i obywatelskich. Diagnozy dotyczącetego obszaru są utrzymane często w dośćponurym tonie. Analizy statystyczne wykazują spadekprocentowej liczby dorosłych wolontariuszyw ostatnich latach i podkreślają przepaść na tympolu między Polską a zachodnią Europą. Możnajednak także pokusić się o nieco optymizmu w obliczuoznak rosnącej świadomości znaczenia wolontariatu(tak u wolontariuszy, jak i w społeczności, narzecz której pracują), widoczne chociażby podczasszczecińskiego festynu organizacji pozarządowych– imprezy rozrastającej się z roku na rok.Co ciekawe, postawa ta rozpowszechniona jestnajbardziej wśród ludzi młodych. Badania (np. wynikiDiagnozy Społecznej z 2007 i 2008 r.) ukazująbowiem wyraźnie, że największy odsetek wolontariuszyjest niezmienny wśród uczniów ostatnich klasszkół średnich oraz studentów. Do tych właśnie grupsą skierowane najbardziej rozbudowane programywolontariatu, od programu „PROJEKTOR – Wolontariatstudencki” fundacji Klanza po EVS (EuropeanVoluntary Service – międzynarodowy program KomisjiEuropejskiej dla ludzi poniżej 26 roku życia).Na zaangażowaniu młodych wolontariuszy opierająsię także inne, niezliczone organizacje pozarządowei projekty: Amnesty International, Fundacja MamMarzenie, Salezjański Wolontariat Misyjny „MłodziŚwiatu”, Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”.Wiele imponujących efektów inicjatyw non-profit,realizowanych przez rzesze młodych, nie dbającycho rozgłos entuzjastów, znaleźć można równieżw świecie informatyki, od darmowego systemu Linux,przez OpenOffice po Wikipedię.Najważniejsze: motywacjaWe wszelkich rozważaniach zagadnienia wolontariatunajważniejsze pozostaje jednak pytanieo jego źródła: skąd się bierze motywacja do podjęcianieodpłatnej pracy na rzecz innych? Czym wytłumaczyćfakt, iż mimo rosnącej alienacji w przesyconejnarcystyczną arogancją jednostek rzeczywistości,wciąż znajdują się ludzie dobrej woli?Stanowiska wahają się od bardziej cynicznych(źródłem wolontariatu jest nic innego jak zdroworozsądkowa,podyktowana prawami rynku koniecznośćzdobycia doświadczenia) do tych idealistycznych(kieruje nami naturalna każdemu człowiekowipotrzeba służenia innym, bardziej bezbronnym).Pierwsza z nich widzi w wolontariuszu człowiekawciąż skoncentrowanego na swoim interesie, któregomotywuje pragnienie indywidualnych korzyści(choć nie natychmiast w formie materialnej)

WYDARZENIAi zwiększenia swojej konkurencyjności na rynkupracy. Dla kapitalistycznego pracodawcy referencjewolontariusza stanowią z kolei niewiele więcej niżdowód na determinację młodego człowieka, gotowegodziałać także za darmo.Dawać to dostawaćNa drugim (bardziej idealistycznym) bieguniefunkcjonuje założenie, iż aktywność na rzeczinnych ma swoje źródła w naturalnym poczuciuodpowiedzialności za dobro członków lokalnejspołeczności. Zgodnie z tym przekonaniem, wyrażanymprzez wielu humanistycznych myślicieli odTomasza z Akwinu, przez Fromma, Colemana, Putnama,a także polskich teoretyków J. Kwiecińskiegoi J. Maternego, człowiek najpełniej realizuje się poprzezdawanie. Wynika to z faktu, że człowiek jestistotą społeczną, a więc z głębi swej natury zależnąod drugiego człowieka w kwestii zaspokojeniaswoich potrzeb, szczęścia i dobrego samopoczucia.Zdaniem prof. Maternego źródeł etosu opiekuńczego,rozumianego jako trwały obyczaj zachowaniatroszczącego się o ludzi, szukać należy częściowow biologicznym instynkcie, ale i we właściwościachduchowych. Wolontariat opiera się na wewnętrznejmotywacji. Daje rozmaite korzyści, ale częstowysiłek, którego wymaga, możliwy jest do podjęciai kontynuowania dopiero wtedy, jeśli się wierzyw jego sens. Najwytrwalsi okazują się ci czerpiącysiłę ze zinternalizowanych wartości humanistycznychi przekonania, że działanie – nawet na małąskalę – ma znaczenie.Humanista pełen mocyRozwój tego rodzaju postaw, zdaniem zarównoprof. Kromolickiej, jak i prof. Maternego, prof. Czapińskiegoi wielu humanistycznych autorytetów, powinienstanowić cel edukacji. Priorytetem powinnostać się kształcenie osobowości i przygotowanie dowspółdziałania w społeczeństwie (tworzenie kapitałuspołecznego), a nie tylko kształcenie zawodowe (budującekapitał osobowy). Edukacja to proces stawaniasię człowiekiem, czującym odpowiedzialność zawspólne dobro, potrafiącym być – a nie mieć – z drugimi dla drugiego. Opiekowanie się drugą osobą jestzatem nie tylko indywidualnym obowiązkiem moralnymkażdego człowieka, ale niemalże odruchowymzachowaniem człowieka kulturalnego. Jak ujmuje toprof. Jerzy Kwieciński, zamierzonym efektem procesuedukacji jest „człowiek pełnomocny”. Powinien onpytać NIE o to, jak ma się zachowywać, co jest nowe?,ALE: kim jest, czemu ma służyć, co jest ważne? Wtedybędzie spełniony, nowoczesny, a prawdopodobnieteż szczęśliwy. fot. Joanne Zh,dreamstime.com45

WYDARZENIAO związkach demokracjiz kapitalizmemKryzys a gospodarka polska – to tytuł wykładu, który w cyklu „Szczecin Humanistyczny”11 stycznia br. wygłosił prof. dr hab. Leszek Balcerowicz. Z twórcą polskich reformekonomicznych przeprowadzonych po upadku komunizmu, wicepremierem w trzech rządachoraz wieloletnim prezesem Narodowego Banku Polskiego rozmawia Paulina Olechowska.PaulinaOlechowskaasystentkaw Zakładzie Mediówi Komunikowania USPaulina Olechowska: Zajęcia ze studentamizaczynam od przypomnienia wypowiedzi charakterystycznychdla wydarzeń z roku urodzeniadanego rocznika. Dla 1990 roku była to wypowiedźLecha Wałęsy, który o Planie Balcerowiczapowiedział tak: „Popieram. Jest to bandyckie podejście,ale jedyne w tej chwili. Jeżeli znajdziecieinne, lepsze rozwiązanie, to ja je poprę”.Leszek Balcerowicz: Tak, zapamiętałem to stwierdzenie.To był komplement.P.O.: Jak z perspektywy minionych 20 lat oceniaPan swoje reformy?L.B.: Lepiej ocenę zostawić tym, którzy zajmująsię ekonomią porównawczą na co dzień. A ci właśniebadacze, zajmujący się analizą sytuacji po 1989 roku,dochodzą do wniosku, iż każdy kraj, który bardziej sięzreformował i odciął od socjalizmu – lepiej na tym wyszedł.Polska na szczęście zalicza się do krajów, któredalej poszły w reformach (choć nie wszystkich), dziękiczemu nie jesteśmy drugą Białorusią.P.O.: W jednym z wywiadów powiedział Pan:„Na początku reform nazywaliśmy to, do czegodążyliśmy, systemem docelowym. Nie nazywałemtego kapitalizmem, żeby nie podsycać krytyki …”L.B.: Cytat jest nieścisły. Mówiliśmy wtedy, żechcemy w Polsce zbudować ustrój typu zachodniego,i rzeczywiście nie używaliśmy słowa „kapitalizm”.Słowo „kapitalizm” zostało wynalezione przez jegowrogów, czyli przez XIX-wiecznych socjalistów. Możnabyło mieć więc obawy, iż jego negatywne konota-Od lewej:Sławomir Nitras,poseł do ParlamentuEuropejskiego,prof. EdwardWłodarczyk, prorektords. kształcenia US,prof. WaldemarTarczyński, rektor US,prof. LeszekBalcerowiczfot. Jerzy Giedrys46

WYDARZENIAnp. Chiny. Tak więc czy demokratyczne instytucjewciąż są fundamentem ekonomicznej stabilności?L.B.: Ale nikt nie powiedział, że demokracja jestniezbędna do rozwoju gospodarczego! Nie jest. Demokracjajest pewną formą zabezpieczenia się przedrządami, bardzo złymi rządami, zapewniają to wybory.Natomiast dla rozwoju niezbędny jest kapitalizm. Niema demokracji bez kapitalizmu. Nie znam żadnegoprzykładu kraju, który miałby system demokratycznyi jednocześnie miałby upaństwowioną gospodarkę.Demokracja bardziej potrzebuje kapitalizmu niż kapitalizmdemokracji.Prof. LeszekBalcerowicz, prof.Waldemar Tarczyński,rektor UniwersytetuSzczecińskiegofot. Jerzy Giedryscje wciąż będą istniały. Ja oczywiście już wówczas niemiałem żadnych wątpliwości, iż kapitalizm jest zdecydowanielepszy od socjalizmu.P.O.: Dlaczego w 20 lat po powstaniu wolnejPolski – kapitalizm wciąż wzbudza obawy, niechęć?L.B.: Nie wiemy, jak szeroko słowo „kapitalizm” dziśwzbudza niechęć wśród Polaków. My wprowadziliśmykapitalizm – nie deklamując o nim. I to nie znaczy, żewprowadzaliśmy kogoś w błąd! Przecież prywatnawłasność to kapitalizm. Wolność gospodarcza jestmożliwa tylko w kapitalizmie, podobnie demokracja.P.O.: W 20. roku wolnej Polski Pan jako twórcareform gospodarczych okresu transformacjimówi o konieczności eliminowania w państwietych form, które szkodzą ludziom, ograniczającich wolność lub deformując ich bodźce. Co Pan donich zalicza?L.B.: Dla przykładu – kiedy zakazujemy prowadzenialudziom działalności gospodarczej, to mamy socjalizm.A nie mamy w żadnych z krajów przykładówsukcesów tego ustroju. Ludziom się lepiej powodziw krajach, w których mamy choćby nawet średniejjakości kapitalizm.P.O.: A czym są deformacje bodźców?L.B.: Jeżeli istnieje własność prywatna, ale nie makonkurencji, bo istnieją monopole – to jest deformacjabodźców. Monopoliści bowiem zwykle „nie musząsię wysilać”. Podam inny przykład. Ktoś zainwestowałw budowę mieszkania na wynajem. Według obecnegoprawa, lokator takiego mieszkania może je zdewastować,a właściciel nie jest w stanie z tego mieszkaniago usunąć. W takiej sytuacji nikt rozsądny nie będzieinwestował w budowę mieszkań na wynajem, coogranicza ich dostępność. Tego typu socjalistyczneprawa, które deformują bodźce, wciąż w naszym krajuobowiązują.P.O.: Wysoki poziom ekonomicznego rozwojuosiągają niektóre reżimy niedemokratyczne, jakP.O.: Co to znaczy być liberałem we współczesnejPolsce?L.B.: To zależy co się przez to rozumie. Ja, zgodniez dobrą tradycją, definiuję liberalizm jako prąd intelektualnyi polityczny, który kładzie szczególny naciskna indywidualne wolności i na państwo prawa.P.O.: Ale musi Pan przyznać, że liberalizm –podobnie jak wcześniej omawiany kapitalizm– wywołuje wciąż w kraju bardzo negatywne konotacje.L.B.: Trzeba byłoby to sprawdzić przy pomocy badaniaopinii publicznej. Natomiast mogę stwierdzić,że jest wielu polityków, którzy z jednej strony chwalilitendencję Polaków do wolności, z drugiej zwalczaliliberalizm. Są też tacy komentatorzy, którzy traktująsłowo „liberalizm” czy „neoliberalizm” jako wyzwisko.Nie dyskutuje się przy pomocy wyzwisk.P.O.: Gdybyśmy mieli stworzyć liberalny katalogwartości naczelnych Leszka Balcerowicza, coby się w nim znalazło?L.B.: Chciałbym, aby Polacy mieli szeroki zakresklasycznej wolności: wolność słowa, zrzeszania się,przedsiębiorczości itp. Aby tak było, musi istnieć odpowiednieprawo, ale nie tylko takie zapisane na papierze,ale takie, które jest przez sam aparat państwaprzestrzegane. Potrzebne jest więc społeczeństwoobywatelskie, które patrzy na ręce tej władzy, która tęwolność chce ograniczać.P.O.: Dziękuję za rozmowę i życzę udanegowykładu w cyklu „Szczecin Humanistyczny”. Prof. LeszekBalcerowicz podczasrozmowy z PaulinąOlechowskąfot. Jerzy Giedrys47

WYDARZENIATrzy zęby trzonowe,czyli przełomowe odkryciearcheologiczneJeden z zębówznalezionychw jaskini StajniaEkipa archeologiczna z Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzona przez dra MikołajaUrbanowskiego z Zakładu Archeologii IHiSM odkryła podczas badań w jaskini Stajnia naJurze Krakowsko-Częstochowskiej (pow. Myszków) najstarsze w Polsce szczątki ludzkie – zębyneandertalczyków. Pierwsze istotne znaleziska miały miejsce już w 2007 roku. Wysiłek i czaspotrzebny na potwierdzenie ich wagi spowodowały, że informacja dopiero w 2010 roku ujrzałaświatło dzienne. Jest to wyjątkowe znalezisko nie tylko w ponadstuletniej już historii badańpaleolitycznych w kraju, ale także w kontekście dokonań europejskich w tym obszarze nauki.KatarzynaOrzyłowskadoktorantka ZakładuArcheologii US,współprowadzącabadania w jaskiniStajnia48Dzięki temu istotnemu odkryciu dziedzictwo kulturowewzbogaciło się o bezpośredni ślad istnienia naszychpoprzedników na kontynencie, którymi byli właśnieneandertalczycy. Badania znalezisk tej klasy pozwalająwłączyć się w dyskusje kluczowe tak dla nauki, jak i dlabudowania wspólnej europejskiej tożsamości.Jaskinia StajniaJaskinia Stajnia, choć szczególna z uwagi na to znacząceodkrycie, jest niestety typowa dla Jury pod względemzniszczeń, jakich dokonano w ostatnich latach.Namuliska jaskiń, przechowujące bezcenny zapis o odległejprzeszłości ziem polskich, są narażone na działaniazorganizowanych poszukiwaczy skamieniałości i zwykływandalizm. Ważnym aspektem badań w Stajni było i jestwięc ratowanie zniszczonego zapisu archeologicznegoi ochrona stanowiska przed bardzo konkretnymi zagrożeniami.Interdyscyplinarne badania archeologiczne prowadzonesą tu od roku 2006. Oprócz archeologów z UniwersytetuSzczecińskiego, a także bardzo zaangażowanejw prace grupy studenckiej z naszej uczelni i wieluinnych ośrodków krajowych i zagranicznych, w badaniachuczestniczą naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego,Państwowego Instytutu Geologicznego i PolskiejAkademii Nauk. Badania genetyczne szczątków ludzkichprowadzono we wrocławskiej Akademii Medycznej, wewspółpracy z Instytutem Maxa Plancka w Lipsku. Badaniawspiera fundacja Elementarz, z archeologami współpracująteż właściciele terenu, rodzina państwa Laseckich.Co istotne, w jaskini odkryto bogate ślady osadnictwaneandertalskiego, datowane na początek zlodowaceniaWisły, tj. ok. 100 tysięcy lat temu. Duże ilościnarzędzi krzemiennych – w tym noży asymetrycznych– i kości upolowanych zwierząt wskazują na intensywnewykorzystywanie tego stanowiska, typowe dlatego okresu.Trzy zęby trzonowe... kopalnią informacjiNajcenniejszym znaleziskiem są trzy zęby trzonowe,należące do trzech różnych osobników Homo neanderthalensis.Szczątki te zostały poddane m.in. analizomantropologicznym. W ich wyniku udało się ustalić, że reprezentujągrupę osobników zróżnicowanych wiekowo– w wieku dorosłym (ok. 20 lat) i kilkuletniego osobnikamłodocianego. Dzięki analizom genetycznym jednegoz zębów udało się m.in. ustalić, że jego właściciel był płcimęskiej. Badania powierzchni tego zęba, m.in. z wykorzystaniemskaningowego mikroskopu elektronowego,pozwoliły wychwycić ślady powstałe na skutek używanianarzędzia podobnego do wykałaczki. Tego typuznaleziska mają potwierdzenie także na innych stanowiskachneandertalskich.Plany badawcze na przyszłośćObecnie wysiłek badawczy skierowany jest na poszukiwanieewentualnych dalszych szczątków ludzkichoraz na pełną interpretację znaleziska. Fakt, iż co najmniejdwa z trzech znalezionych zębów wydają się miećzwiązek z obiektem – wypełniskiem podłużnej jamy –znalezionym w warstwie środkowopaleolitycznej, możesugerować istnienie praktyk funeralnych, a więc byćmoże są pozostałością grobu. Nie można wykluczyćtakże możliwości, iż szczątki te reprezentują pozostałościkostne grupy neandertalczyków, którzy zginęli gwałtownąśmiercią z nieznanych w tej chwili przyczyn.Odpowiedzi na te i wiele innych pytań archeolodzyposzukiwać będą w kolejnym, czwartym sezonie badawczym,zaplanowanym na lato 2010 roku. Być możeuda się odsłonić nieco więcej prawdy dotyczącej mieszkańcówjaskini Stajnia. Możliwe jest również jednak, żetajemnica tego niezwykłego miejsca zostanie zagadkąjeszcze przez wiele lat i przez kilka sezonów stanowićbędzie wyzwanie dla szczecińskiej uniwersyteckiej ekipybadawczej.

WYDARZENIACzłonkowie zespołu badawczego zaangażowaniw dotychczasowe prace:Badania archeologiczne i formalnoprawnaodpowiedzialność za całość badań: dr MikołajUrbanowski, Uniwersytet Szczeciński.Badania paleontologiczne: mgr Paweł Socha,dr Krzysztof Stefaniak, prof. Adam Nadachowski,Uniwersytet Wrocławski.Badania antropologiczne: dr Wioletta Nowaczewska,dr Paweł Dąbrowski, Uniwersytet Wrocławski.Konsultacje: E. Trinkaus, C. Stringer i in.Badania genetyczne: dr Anna Sadakierska-Chudy, prof. Tadeusz Dobosz, Akademia Medycznaim. Piastów Śląskich we Wrocławiu.Współpraca: Max-Planck Institut für EvolutionäreAnthropologie w Lipsku.Badania geologiczne: dr Marcin Żarski, PaństwowyInstytut Geologiczny w Warszawie; drJoanna Mirosław-Grabowska, Instytut NaukGeologicznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.Współpraca: Instytut Geologii AkademiiNauk Republiki Czeskiej.Studencka ekipaarcheologicznaz pierwszego sezonubadańz drem MikołajemUrbanowskim.fot. archiwumJaskinia StajniaNeandertalczyk, homo neanderthalensisto wymarły gatunek rodzaju Homo. Był bezpośrednimpoprzednikiem człowieka współczesnego,zamieszkującym Azję Zachodnią i Środkową,ale przede wszystkim Europę w okresie ok.300 do ok. 25 tys. lat temu. Neandertalczycy bylimyśliwymi wędrującymi za stadami wielkichssaków. Posiadali także bogatą kulturę materialną,której liczne świadectwa, m.in. w postacinarzędzi krzemiennych i kości odnajdywane sąod dawna, nie tylko na terenie Europy. Wielkązagadką jest wyparcie tego rozprzestrzenionegoi silnego gatunku przez ludzi współczesnychi jego wyginięcie, ale także związek genetycznyHomo sapiens i Homo neanderthalensis.49

WYDARZENIADyskusja o strategii22 lutego 2010 r. gościem Uniwersytetu Szczecińskiego był prof. Jerzy Woźnicki,przewodniczący Komisji ds. Organizacyjnych i Legislacyjnych Konferencji RektorówAkademickich Szkół Polskich, prezes Fundacji Rektorów Polskich, dyrektor InstytutuSpołeczeństwa Wiedzy. Zaprezentował strategię rozwoju szkolnictwa wyższego na lata2010-2020, która zakłada przeprowadzenie szeregu istotnych zmian.DorotaŚwierczyńskastudentka IV rokufilologii polskiej USProfesor Woźnicki odwiedza ośrodki akademickiew Polsce i podczas spotkań z kadrą naukową i studentamiodpowiada na pytania dotyczące projektu zmianw szkolnictwie wyższym. Prezes Fundacji RektorówPolskich przyjął również zaproszenie prorektora ds.finansów i rozwoju US prof. Józefa Perenca.Każdy z przybyłych na spotkanie w auli WydziałuHumanistycznego US zapoznał się z widniejącymi nastronie www.frp.org.pl planami reform i okolicznościamipowstania projektu. Stan polskiego szkolnictwawyższego określa się jako niezadowalający, zwracającgłównie uwagę niski poziom rozwoju kapitału intelektualnegooraz niesatysfakcjonujące miejsca, jakiezajmują polskie uczelnie wyższe w rankingach międzynarodowych.W rankingu szanghajskim odnotowano tylko dwanasze rodzime uniwersytety: Warszawski i Jagielloński,które znalazły się w czwartej setce. Niestety, podczasspotkania nie każdy miał okazję uzyskać odpowiedźna nurtujące go kwestie. Uniwersytet Szczeciński byłbowiem jedną z trzech uczelni, którą odwiedzał tegodnia Profesor i udało mu się wygospodarować na wizytętylko godzinę.Jedynymi osobami, którymi udało się zadać pytania,byli pracownicy naukowi, którzy poruszyli kwestie:planowanej opłaty za studia, zmian w awansie zawodowymoraz przyszłości badań naukowych.Próby uzdrowienia sytuacjiNa stan naszego szkolnictwa wpływ mają zbytmałe nakłady finansowe – zarówno jeśli chodzi o granty,jakie uczelnie otrzymują w przeliczeniu na jednegostudenta, jak i te, które są przeznaczane na rozwój badańnaukowych. Aby uzdrowić tę sytuację, szuka sięróżnych możliwości dofinansowania.Jedną z głównych, najbardziej interesujących studenta(bo dotykającą jego kieszeni) zmian jest planwprowadzenia częściowej odpłatności za studia, wynoszącej¼ kosztów kształcenia. Wejście tego pomysłuw życie miałoby nastąpić w 2015 r. – tyle bowiem czasupotrzeba na szczegółowe opracowanie powszechnegosystemu oferowanych przez bank pożyczek i kredytówSpotkanie z prof.Jerzym Woźnickim.fot. z archiwumWNEiZ50

WYDARZENIAstudenckich, dostępnych dla wszystkich, a spłacanychprzez absolwentów posiadających pracę.Rozwiązanie takie uzasadnia się nie tylko potrzebązwiększenia środków finansowych, ale także potencjalnierosnącą w ten sposób odpowiedzialnością studentai większym jego wpływem na uczelnie. Oczywiście,planowana jest możliwość zwolnienia z części lub całościspłaty czesnego przez osoby spełniające określonekryteria, np. studiujące na kierunkach preferowanychlub wyróżniające się wynikami w nauce.Szkolnictwo niepublicznePlanowane są także zmiany dotyczące szkolnictwaniepublicznego, czyli wprowadzenie „zasady symetrii”w konkursowym finansowaniu uczelni publicznychi niepublicznych w zakresie studiów stacjonarnych:uczelnie sektora publicznego uzyskiwałyby grantyze środków publicznych i dofinansowane byłyby ześrodków niepublicznych (wspomniane wcześniej czesne).Uczelnie niepubliczne mają uzyskiwać wpływypieniężne z opłat studentów i być dofinansowywaneze środków publicznych. Jest to jeden z pomysłów nazrównanie atrakcyjności obu typów uczelni i zniesienieswoistej dyskryminacji.Wszechwładne rankingiKolejnym priorytetem jest poprawienie wynikówrankingowych polskich uczelni na arenie międzynarodowej.Służyć temu miałoby wspieranie uczelni flagowych,które stałyby się wizytówką szkolnictwa wyższegow Polsce i zaistniałyby na arenie ogólnoświatowej.W placówkach tych kładłoby się nacisk na sferę naukową,jako na dominują pozycję w misji nauczania.Ścieżka awansu zawodowegoWiele emocji i sporów budzi dziś kwestia zdobywaniakolejnych stopni naukowych. Proponowana jestobecnie zmiana ścieżki awansu zawodowego. Istniałybydwie możliwości. Pierwsza, to tradycyjna, obok którejfunkcjonowałaby nowa – dla doktorów wyróżniającychsię dorobkiem naukowym i zawodowym. Pozwalałabyona na osiąganie stanowiska profesora nadzwyczajnegooraz przyznawanie przez centralną komisję uprawnieńpromotorskich i recenzenckich bez koniecznościuzyskiwania habilitacji lub uzyskania tytułu profesora.Włącz się w strategięStrategia rozwoju szkolnictwa wyższego na lata2010-2020 jest na razie w sferze planów, jednak wprowadzeniezmian w życie jest bardzo prawdopodobne.Szereg zmian zaproponowanych w tym projekcie dotyczybardzo ważnych kwestii. Te przytoczone powyżejto tylko niektóre z nich. Chętnych do zapoznaniasię z planami zmian, zachęcam do odwiedzenia stronyinternetowej Fundacji Rektorów Polskich (www.frp.org.pl), gdzie opublikowano całość strategii orazumożliwiono internautom zadawanie pytań i proponowaniezmian. I Dzień AfrykańskiNajbardziej charakterystycznymi – i chyba oczywistymi – kierunkami badań prowadzonychw Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych US są te związane z dziejami regionówi państw. W ostatnich latach coraz bardziej zaznacza się obecność naukowa „najmłodszych”kierunków realizowanych w Instytucie: archeologii i szeroko rozumianych stosunkówmiędzynarodowych; z tymi ostatnimi związane były prezentacje w ramach I Dnia Afrykańskiego.Koncepcja zorganizowania spotkania poświęconegoCzarnemu Lądowi krystalizowała się w rozmowachkilku osób interesujących się dawniejsząi współczesną Afryką, które zawodowo związane sąz Instytutem Historii i Stosunków MiędzynarodowychUS. Dr Jacek Łapott, mgr Anna Maria Bytyń, doktorantkaIHiSM, i niżej podpisany stwierdzili, że wartospopularyzować prowadzone w instytucie badania,tym bardziej że wkrótce będziemy w Szczecinie obchodzićpółwiecze naukowej obecności naszego miastana tym kontynencie.Cykliczna z założenia impreza ma stanowić preludiumdo przygotowywanego w 2012 roku ogólnopolskiegozjazdu afrykanistycznego, kiedy to przypadniepięćdziesiąta rocznica pierwszej wyprawy szczecińskichnaukowców do Afryki. Dr Jacek Łapott i AnnaBytyń zajmują się między innymi badaniami nad plemieniemDogonów w Mali (Afryka Zachodnia) orazuchodźcami w Sudanie, które warto zaprezentowaćna ogólnopolskim forum.Do ozdobionej oryginalnymi tkaninami auli przyKrakowskiej 24 lutego 2010 r. przybyło 350 gości,z czego połowę stanowili uczniowie zaprzyjaźnionychz instytutem szkół patronackich ze Szczecina i okolic(m.in. ze Stargardu i Pyrzyc), co świadczy o sporym zainteresowaniumłodych ludzi tak – zdawałoby się – niszowądziedziną, jaką są badania naukowe nad dawnąi współczesną Afryką.dr Radosław Skryckizastępca dyrektoraInstytutu Historiii StosunkówMiędzynarodowych US51

WYDARZENIAPiotr Jaworski, reżyserfot. Radosław Skryckifot. Ewa Prądzyńska52Nestor szczecińskiej afrykanistykiBez wątpienia elementem, który przyciągnął rzeszemłodzieży, był program spotkania. Rozpoczął je nestorszczecińskiej afrykanistyki, wieloletni dyrektor MuzeumNarodowego w Szczecinie, profesor Władysław Filipowiak.Obrazowo, z charakterystyczną dla siebie swadąopowiadał o pierwszych wyprawach szczecinian doAfryki i odkryciu średniowiecznejstolicy Mali w Niani. Dziękitemu odkryciu szczecińscy naukowcywciąż są obecni w najważniejszychpublikacjachświatowych dotyczących średniowieczaAfryki.Z dzisiejszego punktu widzeniaszczególnie ciekaweokazały się relacje o sposobachorganizowania wypraw,zabiegach o finansowaniepodróży i zdobywanie aprowizacjiw trudnych latach PRL-u.Przypomnijmy, że zakupioneówcześnie przedmioty stały sięzaczątkiem kolekcji afrykańskiejw Muzeum Narodowymw Szczecinie. Jak się okazuje,o powodzeniu jakiegoś przedsięwzięcia często decydujeprzypadek i dobra wola wielu ludzi; warto podkreślić, żedobrym duchem i „sponsorem” pierwszych wypraw byłWitold Małecki, dyrektor Polskiej Żeglugi Morskiej.Samochodem przez afrykańskie pustynieDr Jacek Łapott w swym wystąpieniu przywołałnostalgiczne wspomnienia samochodowych wyprawprzez afrykańskie pustynie. Teraz, w epoce, gdy w niemalkażde miejsce świata można dostać się za pomocąsamolotu lub klimatyzowanych jeepów, przeprawawciąż psującym się konwojem samochodów marki Stari Tarpan stanowi z naszej obecnej perspektywy niemaldwudziestowieczną namiastkę wypraw geograficznychPortugalczyków z początków XV wieku. Co uderzałow opowieści, to duża życzliwość, z jaką w trudnych sytuacjachspotykali się podróżnicy podczas trzynastu tysięcykilometrów swojej wyprawy, okazywana zarówno przezmiejscową ludność, jak i przypadkowych podróżników.Afrykańskie lalkiEtnolog Ewa Prądzyńska, kustosz kolekcji afrykańskiejszczecińskiego Muzeum Narodowego zaprezentowałaswoje impresje z Afryki Zachodniej, a szczególniebadania związane ze współczesną sztuką Mali (plemięBambara). Warto dodać, że w Dziale Kultur PozaeuropejskichMuzeum Narodowego znajduje się największaw Polsce kolekcja lalek afrykańskich, przekazana parę lattemu muzeum przez Oleńkę i Denisa Gordier-Nidzgorskichz Francji. Opiekunką kolekcji jest E. Prądzyńska.Uchodźcy w SudanieAnna Maria Bytyń obok dra Łapotta jest „filarem” instytutowejafrykanistyki. Mimo młodego wieku posiadaspore doświadczenie, zaś jej wyprawa do Sudanu, gdziebadała sytuację uchodźców wewnętrznych, zostałaprzez nią bogato udokumentowana fotograficznie i profesjonalnieprzedstawiona.Film dokumentalny źródłem badańPo przerwie zaprezentowany został świetny, wielokrotnienagradzany film dokumentalny Piotra Jaworskiegopt. Kiedyś w Afryce. To podana ze sporą dawką humoruuniwersalna opowieść o polskich cechach, także tychmniej chlubnych: bylejakości pomieszanej z romantyzmem,roszczeniowości z rycerskim etosem. Pretekstembyła wyprawa statku „Poznań”, który wynajęty przezLigę Morską i Kolonialną w latach 30. XX wieku wyruszyłw wyprawę do Liberii, gdzie niewielka grupa polskichkolonizatorów miała zdobywać dla Rzeczypospolitejskrawki dzikiego, afrykańskiego buszu. Przygoda zakończyłasię szybciej niż trwały do niej przygotowania.Spotkanie i dyskusja z Piotrem Jaworskim byłyzwieńczeniem kilkugodzinnego spotkania. Reżyser obszernieodpowiadał na liczne pytania, ujawniając genezępowstania filmu, który w całości oparty jest na archiwaliachz epoki. Mimo że trwa niecałą godzinę, to zebranegoi niewykorzystanego materiału wystarczyłoby nasześć godzin. Reżyser zapewniał, że pozostaje on do dyspozycjikażdego zainteresowanego tematyką badacza.Afrykański punkt widzeniaNaszej imprezie towarzyszyła wystawa Afrykańskipunkt widzenia – między Osamą ben Ladenem a BarackiemObamą. Złożyło się na nią kilkadziesiąt zdjęć orazoryginalnych plakatów i koszulek z Afryki, które ukazały,w jak spontaniczny sposób mieszkańcy Afryki reagująna zmieniającą się sytuację międzynarodową. W oczachEuropejczyka ich zachowania wydają się surrealistyczne– bohaterem jest zawsze silniejszy: czy to Osama benLaden, czy „ich” prezydent USA Barack Obama. Te sameprojekty graficzne wykorzystuje się stale, zmienia się tylkogłówny bohater. Zestawienie to na pierwszy rzut okawydaje się szokujące, jednak realia afrykańskie inaczejkształtują percepcję wielkiej polityki.Następne odsłony Czarnego LąduNa początek listopada planowany jest kolejny DzieńAfrykański, w czasie którego dokonana zostanie następnaodsłona tego kontynentu. Wraz z kolejnymi spotkaniamibędziemy posuwać się sukcesywnie ku południowi,by za kilka lat osiągnąć Przylądek Igielny. Cykl tenbędzie więc kontynuowany tak, aby można było w jegoramach zaprezentować cały obszar fascynującego CzarnegoLądu.

WYDARZENIAPrawnicy o sytuacji organizacjipozarządowych w SzczecinieDnia 3 marca 2010 roku w Sali Senatu w Rektoracie Uniwersytetu Szczecińskiego miało miejscewyjątkowe spotkanie zorganizowane przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów PrawaELSA Szczecin. Spotkaniem tym było seminarium naukowe „Odpowiedzialność społecznaprawników – lawyers social responsibility”.Wśród uczestników seminarium znaleźli się:przedstawiciele władz miasta, reprezentanci szczecińskichśrodowisk prawniczych, pracownicy naukowiUniwersytetu Szczecińskiego, członkowie organizacjipozarządowych udzielających nieodpłatnej pomocyprawnej, studenci szczecińskiego wydziału prawa orazzainteresowani tematem mieszkańcy naszego miasta.Patronat honorowy nad przedsięwzięciem objęli:prof. dr hab. Waldemar Tarczyński – Rektor UniwersytetuSzczecińskiego, Piotr Krzystek – Prezydent MiastaSzczecin oraz dr hab. prof. US Henryk Dolecki – DziekanWydziału Prawa i Administracji. Naszymi mecenasamibyły szczecińskie: Okręgowa Rada Adwokacka,Okręgowa Izba Radców Prawnych, Izba Komorniczaoraz Izba Notarialna.Celem seminarium było nie tyle teoretyczne podejściedo problemu odpowiedzialności społecznejw pracy prawnika, co wskazanie na praktyczne aspektytej idei, dotyczącej każdego obywatela, stąd podtytuł:„Płaszczyzny współpracy środowisk prawniczychi organizacji pozarządowych udzielających nieodpłatnejpomocy prawnej”. Jako organizatorzy postanowiliśmyskupić się na współpracy środowisk prawniczychz podmiotami, które pomimo borykania się z licznymiproblemami finansowo-technicznymi podejmują siętrudnego zadania udzielania pomocy prawnej osobomnajuboższym.Funkcjonowanie organizacji pozarządowychw SzczeciniePaweł Szczyrski, kierownik Biura ds. Organizacji PozarządowychUrzędu Miasta przedstawił uczestnikomseminarium sytuację oraz główne płaszczyzny aktywnościorganizacji pozarządowych działających na terenieSzczecina i regionu. Okazało się, że spośród działających2022 organizacji pozarządowych jedynie 400korzysta z dotacji udzielanych przez władze lokalne.Sytuację tę należy, według przedstawionych podczasprelekcji argumentów, tłumaczyć przede wszystkimsłabością organizacyjną większości podmiotów tegorodzaju. Podsumowując swoje wystąpienie, PawełSzczyrski postulował: „należy częściej poruszać problematykęfunkcjonowania organizacji pozarządowychi starać się w jeszcze większym stopniu stymulować jedo działania i pozyskiwania środków z budżetu m.in.miasta”.O cechach dobrego doradcyZdobywanie zaufania klienta przychodzącegopo pomoc jest niewątpliwie jedną z najważniejszychumiejętności, która cechuje dobrego doradcę w każdejdziedzinie.Zdając sobie doskonale sprawę z faktu, że niekażda osoba działająca w organizacji pozarządowejudzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej potrafiutrzymywać właściwy kontakt z osobą przychodzącąpo poradę prawną, o wystąpienie na temat sztukiumiejętnego budowania relacji z klientem poprosiliśmymecenasa Andrzeja Zajdę – wicedziekana OkręgowejRady Adwokackiej w Szczecinie, który w bardzociekawy i przystępny sposób przedstawił najczęstszebłędy popełnianie w tym zakresie. Ponadto, opierającsię na własnych doświadczeniach, wskazał, w jakisposób właściwie utrzymywać kontakt z drugą osobą,aby jego efektem było wzajemne zaufanie i szacunekobu stron.Paweł Budawiceprezes ds.seminariów ikonferencji ELSASzczecinSądownictwo administracyjne jako instrumentochrony praw obywatelaKolejną prelekcję wygłosił sędzia Zygmunt Chorzępa– prezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnegow Szczecinie. Do podmiotów udzielających nieodpłatnejpomocy prawnej bardzo często zgłaszająsię osoby w sprawach związanych z uchybieniamiwzględem organów administracji publicznej, jak np.niewywiązywanie się ze zobowiązania podatkowego,spowodowane trudną sytuacją majątkową, stąd wartopoznać możliwe drogi sądowej ochrony interesuobywatela.Sędzia Chorzępa w swoim wystąpieniu podkreślił, żesamo funkcjonowanie sądownictwa administracyjnegooraz konstytucyjna zasada dwuinstancyjności mają nacelu ochronę „słusznego interesu obywatela” w procesachprzeciwko organom administracji publicznej. Wskazałrównież na szereg instytucji, z ugodą administracyjnąna czele, które mogą być wykorzystane podczas sporuz organem administracji publicznej przez osobę znajdującąsię w trudnej sytuacji majątkowej. 53

WYDARZENIAWarsztaty z zakresupozyskiwania środkówz UE – prowadzenieKatarzynaBerbeć-Deloittefot. Alina Barkowa54Co w razie egzekucji?Niestety, bardzo często po pomoc prawną udają sięosoby, którym grozi, bądź wobec których zostało jużwszczęte, postępowanie egzekucyjne. Z tego względunie mogło podczas seminarium zabraknąć przedstawicielasamorządu komorniczego. Marcin Borek – komornikprzy Sądzie Rejonowym w Sławnie, wskazałw swoim wystąpieniu czynniki, jakie mają wpływ naprzeprowadzenie egzekucji oraz sposób, w jaki w jejtoku chroniony jest interes dłużnika. Podkreślił jednocześnie,że w państwie prawa prawomocne wyrokinależy egzekwować, aby mogło zostać zachowanebezpieczeństwo obrotu prawnego i zaufanie obywateliwobec organów administracji publicznej.Rola zasad etyki prawniczej w pracy prawnikaOstatnia prelekcja poświęcona była znaczeniu szkółprawa oraz zasad etyki prawniczej w rozwijaniu idei odpowiedzialnościspołecznej prawników. Profesor StanisławCzepita przeprowadził w trakcie swojego wykładuporównanie systemu kształcenia w zakresie etyki prawniczejw Polsce i innych systemach prawnych. Licznepytania oraz wątpliwości uczestników seminariumdotyczyły programu kształcenia studentów w zakresieodpowiedzialności społecznej.Pozyskiwanie środków finansowychDruga część seminarium poświęcona była w całościproblemowi braku odpowiednich środków finansowych,którymi organizacje pozarządowe mogłaby dysponować.Warsztat z zakresu pozyskiwania środkówz programów Unii Europejskiej przeprowadzony zostałprzez przedstawicielkę firmy Deloitte.Mamy nadzieję, że seminarium naukowe „Odpowiedzialnośćspołeczna prawników – lawyers socialresponsibility” spełniło cel, jaki przed nim postawiliśmy,czyli pobudzenie jak największej liczby osób do dyskusjina temat sytuacji organizacji pozarządowych, orazże uczestnictwo w nim osób z wielu różnych środowisknaszego miasta wpłynie pozytywnie na zrozumieniepotrzeb takich podmiotów.Organizatorzy składają podziękowania władzom UniwersytetuSzczecińskiego oraz wszystkim instytucjom, które zaangażowałysię w zorganizowanie tego przedsięwzięcia.Za udzielone wsparcie dziękują również StowarzyszeniuEdukacji Społecznej i Prawnej Ius et Ratio oraz Studenckiej PoradniPrawnej. The European Law Students’ Association,w skrócie ELSA, czyli Europejskie StowarzyszenieStudentów Prawa stwarza szerokie możliwościrozwoju, działając w całej Europie na trzechpłaszczyznach: międzynarodowej, krajowej i lokalnej.Zrzeszając 25.000 członków z ponad 200uniwersytetów w 40 krajach i posiadając ponaddwudziestoletnie doświadczenie ELSA stanowiszerokie forum wymiany doświadczeń, jakonajwiększa na świecie organizacja zrzeszającastudentów prawa i młodych prawników.Obecnie w Polsce ELSA działa w 15 grupachlokalnych, na wszystkich wydziałach prawai administracji zrzeszając około 1000 aktywniedziałających studentów. Działalność stowarzyszeniakoncentruje się przede wszystkimwokół organizacji przedsięwzięć mających nacelu przybliżenie praktycznej strony zagadnieńprawnych, skierowanych przede wszystkim dostudentów prawa i administracji oraz młodychprawników.Grupa Lokalna Europejskiego StowarzyszeniaStudentów Prawa ELSA istnieje w Szczecinieod listopada 1991 roku. ELSA Szczecin, jakokoło naukowe przy Wydziale Prawa i AdministracjiUniwersytetu Szczecińskiego, prowadziaktywną pracę we wszystkich sferach działalności,zrzeszając w swoich szeregach ponad 60studentów.

WYDARZENIADostrzec matematykę w kulturze,w matematyce odnaleźć kulturęOd pięciu lat Studenckie Koło Naukowe Młodych Dydaktyków Matematyki, działające przyInstytucie Matematyki US, przy wparciu Szczecińskiego Oddziału Polskiego TowarzystwaMatematycznego organizuje kilkudniowe wiosenne wyprawy w poszukiwaniu „Matematyki– naszej niedostrzegalnej kultury”. Do współpracy zaprosiliśmy w tym roku równieżZachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Szczecinie.V Konferencja, która odbyła się w dniach 19-21marca 2010 w Ośrodku Szkoleniowym w Pobierowie– okazała się spotkaniem wybitnych dydaktyków, wyjątkowychnauczycieli i zapalonych do pracy studentów,którzy przyjechali z Warszawy, Gdańska, Wieliczkia także z Niemiec i Holandii.Tematyka konferencji akcentowała się wokół tematów:Pomiędzy geometrią a architekturą, Kulturaobrazu w nauczaniu matematyki, Klasyczne i nowoczesnenauczanie matematyki, Technologia informacyjnaw nauczaniu matematyki, Matura dla wszystkich– wszyscy na maturę….Oto wybrane relacje uczestników:Był sobie dzień 10011-11-11111011010 1 , którywyrwał studentów Wydziału Matematyczno-FizycznegoUS z zimowego zadumania – pierwszy dzieńnaukowej, wyjazdowej i jak się okazało… odjazdowejkonferencji. Niezapomniane godziny spotkań naukowychodmierzał nam zegar zero-jedynkowy… Przenieśliśmysię w świat matematycznej kultury. Maturastała się łatwiejsza, kula – jeszcze bardziej gładka,wszystko stało sięCabri a architekturaotaczającegonas świata ukazałaswoje matematycznepiękno.Żaków, nauczycielii profesorówpołączyło pragnieniewiedzyi zamiłowanie donauki „ze wszystkichnauk humanistycznychnajbardziejhumanistycznej” (H. Freudenthal). Tak minęłytrzy dni przeplatane nauką, zabawą i sztuką.Niezapomniane dni… zwłaszcza że, gdy wracasię na uczelnię, to zostają tylko teoria i książka –a nie: warsztaty, rozmowy i doświadczenia. Dlategowłaśnie konferencje, w których mogą uczestniczyćstudenci – to dla nas szczególna okazja zbliżenia siędo nauki, praktyki i wyjątkowych osób. Nawet nie wiadomo,kiedy za oknem nastała wiosna… a nikomu nieprzyszły do głowy wagary.Aleksandra Lobermajer(prezeska Koła Młodych Dydaktyków Matematyki)W tym roku obchodziliśmy mały jubileusz; piątez kolei spotkanie. Konferencja wnosi wiele dobregow życie każdego z uczestników, bowiem jest to miejscewymiany spostrzeżeń matematycznych. Wykładowcyuczelniani przyjeżdżają z interesującymi odczytami,nauczyciele dzielą się doświadczeniami a my– studenci próbujemy własnych sił, wygłaszając swojereferaty.Była to moja trzecia wyprawa matematyczna.Cieszy mnie ogromnie fakt, że każda następna konferencjajest o „duuuży epsilon” lepsza od poprzedniej.Przyciągają mnie tutaj przede wszystkim osobowościi klimat przyjaźni. Niebywałe jest to, że brakuje dniana niekończące się rozmowy o nauczaniu i efektywnościpracy nauczyciela matematyki.Nauczyliśmy się już jako organizatorzy, że pocałym szeregu wystąpień należy jeszcze zamieścićRefleksjepokonferencyjnezebraładr MałgorzataMakiewiczopiekun naukowyStudenckiego KołaMłodych DydaktykówMatematykiProf. dr hab. MichałSzurek odmierzającyczas konferencjifot. MałgorzataLubbersOrganizatorzykonferencji: dr M.Makiewicz, L. Kołt,A. Śliżewska, G.Kowalczyk, M. Zwiech(od lewej – góra), K.Jędruch, A. Trusz, A.Lobermajer, W. Kasak,M. Karasińska (odlewej – dół)fot. MałgorzataLubbers55

WYDARZENIAM. Wiech,dr B. Pabich,M. Karasińska,W. Kasak w twórczymzamyśleniu nadmatematycznymzadaniemfot. MałgorzataLubbersw programie czas na mniej sformalizowane spotkaniaprzy kominku. W tym roku odegraliśmy klasycznąpogadankę heurystyczną na temat podwojenia polakwadratu (tekst – Platon, scenariusz – K. Skurzyński,scenografia – L. Kołt)Przeżycia konferencyjne są wciąż w nas, czego dowodemsą nadal utrzymywane kontakty i wdrażanew codziennej pracy zaprezentowane w Pobierowiemetody nauczania. Jak się okazuje po ledwie skończonejkonferencji snujemy już plany następnej. Wyraźnienie chcemy rezygnować z tak wartościowych spotkań.Szkoda, że zdarzają się tylko raz w rokuAneta Trusz(studentka V roku matematyki)Konferencja, konferencja prasowa, konferencjabiznesowa, konferencja naukowa… Ale co to taknaprawdę jest? Ostatnio często słyszałam o różnychkonferencjach naukowych i tak zastanawiałam się, jakw praktyce wygląda taka konferencja. Wiedziałam, żew ramach spotkania referowane są wykłady, odbywająsię dyskusje na dany temat. Takie spotkania wydawałymi się strasznie monotonne i sztywne, w końcutam spotykają się profesorowie, doktorzy rozmawiającytylko o swojej dziedzinie zainteresowań. A tu –zaskoczenie: każdy wykład, każde wystąpienie byłoniezmiernie ciekawe i miło mi się słuchało.Katarzyna Jędruch(studentka IV roku matematyki)To dobrze, że wykłady były przeplatane warsztatami,podczas których uczestnicy mogli osobiściepoznawać tajniki diagnozowania maturalnego (mgrB. Kowalska), niezwykłe własności kuli (prof. M. Szurek),paradoksy i sofizmaty (W. Kasak, M. Karasińska),najdłuższe zadanie przygotowujące do matury (mgrA. Lobermajer, dr M. Makiewicz, A. Śliżewska) czy próbującswoich sił w projektowaniu architektonicznymprzy muzyce (dr M. Skrzypek-Łachińska).dr Kazimierz Skurzyński(emerytowany kierownik Zakładu DydaktykiMatematyki US)56 1data zapisana w systemie dwójkowym.Wielokulturowośćw Bibliotece ACKJJak wiadomo, współczesna biblioteka to nie tylkomiejsce, gdzie można wypożyczyć książkę,poczytać czasopisma czy skorzystać z Internetu.Coraz częściej staje się ośrodkiem kulturalnym,w którym przygotowywane są wystawy,organizowane spotkania z interesującymi ludźmilub zakładane kluby dyskusyjne. Do takichmiejsc należy nowa filia Biblioteki Głównej US− Biblioteka Akademickiego Centrum KształceniaJęzykowego, mieszcząca się przy ulicyWawrzyniaka 15. Podobnie jak w zeszłym roku,kiedy to placówka została oficjalnie otwarta,także w 2010 r. jej czytelnicy mogą spodziewaćsię wielu ciekawych propozycji, do których zaliczyćmożna serię spotkań w języku angielskimna temat wielokulturowości.Multicultural DayW styczniu odbył się Multicultural Day, na któryzostali zaproszeni mieszkający w Szczecinie obcokrajowcy.Goście dzielili się z publicznością swoimi– czasem zaskakującymi – spostrzeżeniami dotyczącymiżycia na emigracji. Margaret z Irlandii opowiadałana przykład o swoim wrażeniu, gdy w latachdziewięćdziesiątych po raz pierwszy przyjechała doSzczecina. Wówczas miasto zdało jej się szare i niezwyklesmutne. Dzisiaj docenia jego atmosferę i z zadziwieniemobserwuje szybko postępujące zmiany.Amerykanina Raya zafascynowała natomiast architekturai historia Pomorza Zachodniego. Eleonoraz Włoch wciąż nie może się przyzwyczaić do niskichtemperatur oraz problemów z komunikacją miejską.Łotyszka Aija uważa Polaków za ludzi bardzo otwartych,czasami nawet nadmiernie gadatliwych. Kevinze Szkocji dostrzega zaś wiele podobieństw międzykulturą polską i swoją ojczystą.Multicultural Day szybko przekształcił się w swobodnądyskusję między obcokrajowcami i (główniestudencką) publicznością. Podczas rozmowy wciążwracały uwagi dotyczące skomplikowanych, bardzoutrudniających życie procedur urzędowych. Narzekano,że wizyty na poczcie czy w urzędzie miejskimnierzadko są po prostu nieprzyjemne. Jednak o wieleczęściej pesymistyczne wnioski ustępowały miejscaopowieściom o ciekawych, radosnych chwilachspędzonych w Polsce.Spotkaniu towarzyszyło otwarcie w bibliotecewystawy plakatów, na których zostały zaprezentowanefotografie i krótkie wypowiedzi mieszkającychw Polsce obcokrajowców. Ekspozycja ta – zorganizowanaprzy współpracy z British Council – służyprzede wszystkim pogłębianiu wiedzy na tematróżnic kulturowych oraz przyczynia się do zacieśnieniakontaktów między etnicznymi środowiskamipolskich miast. Wystawę tę można oglądać w Bibliotecedo końca marca, a także na stronie internetowej:www.multicultural.pl/portrety.php.

WYDARZENIAPaweł Dzielabsolwent filologiipolskiej i socjologii US,pełni obowiązkikierownikaw Bibliotece ACKJPrezentacja A Little Asian A... B... C...W drugiej połowie lutego Biblioteka ACKJ po razkolejny gościła Artura Knypińskiego, szczecińskiegopodróżnika, który od wielu lat odwiedza odległe, azjatyckiekraje i przywozi z nich malownicze fotografieoraz pasjonujące opowieści. Tym razem, dzięki prezentacjiA Little Asian A... B... C... publiczność zostałaprzeniesiona na Półwysep Indochiński, do egzotycznejKambodży. Gość biblioteki bardzo swobodnie przechodziłod tematyki kulinarnej do obserwacji naturyspołecznej, od zagadnień dotyczących transportu czyarchitektury do interesujących uogólnień o inklinacjachkulturowych ludzi z tej części świata.Urozmaiceniem prezentacji były krótkie filmy, którepozwoliły m.in. zademonstrować zabiegi marketingowekambodżańskich dzieci sprzedających turystompamiątki, posłuchać zawiłej lekcji języka angielskiegow wykonaniu buddyjskiego nauczyciela czy też zanurkowaćw orientalnych wodach. Wystąpienia ArturaKnypińskiego zawsze cieszą się ogromnym zainteresowaniem.Nic dziwnego – przez półtorej godzinykażdy może się poczuć jak obieżyświat, jak uczestniknieprawdopodobnej wyprawy w nieznane. Czekamyzatem na kolejne fotografie i opowieści...Szkocja i PolskaKevin Braid – zgodnie z obietnicą daną podczasstyczniowego Multicultural Day – na początku marcazorganizował prezentację multimedialną, podczasktórej porównywał dwie kultury: szkocką i polską. Byłato wyjątkowa szansa, aby przenieść się na momentdo górzystej Szkocji, poznać jej zawiłą historię czy nabraćapetytu na tradycyjne potrawy z tej części świata– jednym słowem wyjść poza skojarzenia: dudy, kilti whisky… Uczestnicy spotkania zastanawiali się, czymPolacy tak naprawdę różnią się od Szkotów. Mówionozarówno o wspólnym zamiłowaniu do biesiadowaniaczy przywiązaniu do tradycji, jak i odmiennych modelachzachowań społecznych oraz innym podejściu doedukacji. Kevin z ogromnym poczuciem humoru odpowiadałna liczne nurtujące publiczność pytania. Długarozmowa zakończona została wyłącznie ze względuna późną porę...Wielokulturowość – wyzwanie przyszłościWydarzenia w Bibliotece ACKJ skierowane są dowszystkich szczecinian, którzy zainteresowani są kul-turową różnorodnością. Ponadto są doskonałą okazją,aby podszkolić język angielski. Każdy może przyjśći podyskutować, a jeśli ktoś nie czuje się na siłach, abyzabierać głos – może poprzestać na słuchaniu. Przecieżto także bardzo cenne doświadczenie. A chętnychnie brakuje. Wszystko wskazuje na to, że szczecinianiesą bardzo ciekawi inności. Jako współorganizator bibliotecznychspotkań wierzę, że takie przedsięwzięcianiezwykle wzbogacają intelektualnie, a dodatkowosprzyjają umacnianiu się postawy tolerancyjnejoraz pomagają przezwyciężać głęboko zakorzenioneuprzedzenia. Już zaplanowane są kolejne spotkaniaz wielokulturowością.Zachęcam zatem do śledzenia strony internetowejBiblioteki: http://librarynet.pl/szczecin Biblioteka AkademickiegoCentrum Kształcenia JęzykowegoCentrum BrytyjskieUniwersytetu Szczecińskiegowe współpracy z British Councilul. Wawrzyniaka 15, 70-392 Szczecintel. (+48 91) 42 32 074biblioteka.ackj@bg.szczecin.plhttp://librarynet.pl/szczecinhttp://bg.univ.szczecin.plhttp://ackj.plSpotkania w BiblioteceACKJ cieszą się dużymzainteresowaniemfot. Paweł DzielMulticultural Day.Od lewej: Eleonoraz Włoch, Aija z Łotwy,Ray ze StanówZjednoczonych,Kevin ze Szkocji orazMargaret z Irlandiifot. Paweł Dziel57

WYDARZENIANZS – projekt „Drogowskazy Kariery 2010”Elżbieta Sajstudentka IV rokufilologii polskiejNiezależne Zrzeszenie Studentów to organizacjasięgająca swymi korzeniami przemianpolitycznych lat osiemdziesiątych w Polsce, ponowniezalegalizowana w 1989 r. Dziś działaniaNZS to przede wszystkim szereg akcji ogólnopolskich,a także regionalnych, którym przyświecaidea wzajemnej pomocy, wsparcia orazdobrej zabawy.powstała Internetowa Baza Praktyk, w której wszystkiefirmy mogą zamieszczać ogłoszenia dotyczącepracy lub praktyk dla studentów.Wśród szczecińskich studentów zainteresowanieprogramem było duże, zgłosiło się niemal 200 osób.Oczywiście w porównaniu z Warszawą, gdzie chętnychdo udziału w projekcie było ponad dwa razy więcej, toniewielka liczba. Jednak trzeba wziąć pod uwagę, iżw Szczecinie NZS działa tylko przy dwóch uczelniachwyższych – Uniwersytecie Szczecińskim i ZachodniopomorskimUniwersytecie Technologicznym – a liczbaczłonków nie przekracza 20 osób.Chociaż projekt był zorganizowany pod patronatemUS, władze uczelni nie mogły przeznaczyć zbytwielu środków na organizację szkoleń, w związkuz czym działacze NZS musieli pozyskać sponsorów nawłasną rękę. Można także mieć zastrzeżenia do drobnychusterek organizacyjnych, takich jak opóźnieniaczy niedoinformowanie wykładowców (?), z kim będąprowadzili zajęcia. Jednak pomimo tych drobnych rysobraz Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego jestjasny i wyraźny – wbrew przeszkodom szczecińscystudenci NZS osiągnęli ogromny sukces, organizując„Drogowskazy Kariery 2010”.Członkowie NZS Szczecin nie spoczęli na laurach.Po zamknięciu programu pora na kolejne wyzwania.Tym razem już w maju na szczecińskich studentówczeka kolejna akcja. W dniach 11–13 maja odbędziesię już dziewiąta edycja Wampiriady. Celem tej akcjijest popularyzowanie wśród studentów honorowegooddawania krwi i promowanie zdrowego trybu życia.Mam nadzieję, że także ta inicjatywa będzie sięcieszyła dużym zainteresowaniem, a liczba uczestnikówwzrośnie w stosunku do poprzedniego roku. fot. z archiwum NSZ58„Drogowskazy Kariery 2010” to ogólnopolski programedukacyjny, który odpowiada współczesnym celomrealizowanym przez NZS. W całej Polsce programtrwał od 15 do 26 marca 2010 r. W Szczecinie trzeciaedycja programu (24-26 marca) została skierowanazarówno do studentów państwowych uczelni, jakrównież tych prywatnych. W ramach projektu zostałyzorganizowane:Prezentacje branżowe – były to wykłady, na którychzaproszeni goście zapoznawali studentów zespecyfiką danej branży, kładąc nacisk na wymaganiapracodawców i zadania, które zostały zleconepracownikom.Warsztaty – były to zajęcia praktyczne prowadzoneprzez specjalistów, dzięki nim studenci mieliszanse zdobyć umiejętności, które bezpośredniomogą pomóc w rozwiązywaniu problemóww przyszłej pracy zawodowej.Case studies – w czasie których studenci podopieką specjalistów indywidualnie lub grupoworozwiązywali praktycznie problemy i zadania.Panele dyskusyjne – studenci mogli wziąć udziałw dyskusjach, których celem była odpowiedź nawszystkie pytania związane z rynkiem pracy.Po zakończeniu programu niektóre z firm wystawiłystudentom biorącym udział w szkoleniach certyfikaty.Natomiast na stronie www.drogowskazykariery.plNiezależne ZrzeszenieStudentów jest jednąz najaktywniejszychorganizacji studenckichdziałających w Polsce,z prawie 30-letnią tradycją. Celem tego niedochodowegostowarzyszenia jest przedewszystkim edukacja, jak i rozwój zainteresowaństudentów. NZS zajmuje się takimi przedsięwzięciamijak akcje charytatywne, promujewydarzenia kulturalne (imprezy sportowe,wyjazdy turystyczno-rekreacyjne etc.), organizujekonferencje międzynarodowe i projektybiznesowe. Jest również inicjatorem takichprzedsięwzięć, jak: Wampiriada, Pstrykaliada,Studencki Nobel oraz Drogowskazy Kariery.W Szczecinie NZS działa na ZachodniopomorskimUniwersytecie Technologicznymi Uniwersytecie Szczecińskim. Przewodniczącąjest Ola Gradek (studentka III r. historii US),a wiceprzewodniczącą – Katarzyna Michalska(studentka III roku stosunków międzynarodowychUS).

Targi Edukacyjne3 tysiące kilometrów, 8 największych miastw północno-zachodniej Polsce, 2 nagrodyi tysiące maturzystów, którzy otrzymali odpowiedzina swoje pytania – tak w skróciemożna by podsumować tegoroczną kampanięwyjazdową Uniwersytetu Szczecińskiego,która została przez Biuro Promocji i InformacjiUS zakrojona na dość szeroką skalę.Sezon targowy zainaugurowała VIII edycjaTargów Absolwent w Zielonej Górze, na którychUniwersytet Szczeciński odniósł sukces – prezentacjauczelni została wyróżniona statuetkąza najciekawsze stoisko w tej edycji targów. Niebez powodu – zespół studentów znający doskonaleodpowiedzi na różne pytania maturzystów,czyli reprezentanci Eksperymentarium Eurekadziałającego przy Wydziale Matematyczno-Fizycznym, dzięki swoim pokazom udowadniał,że nauka może mieć swoje ciekawsze i bardziejefektowne strony.Kolejna edycja tej imprezy odbywała sięw Gorzowie Wielkopolskim, gdzie UniwersytetSzczeciński został nagrodzony rok temu. Tym razemwięc uczelnia wystąpiła jako znana i sprawdzonamarka.Inną nagrodą zdobytą przez ekipę UniwersytetuSzczecińskiego było wyróżnienie „ExpressuBydgoskiego” za ciekawą ofertę edukacyjną.Bydgoskie targi START 2010 na stałe wpisały sięw kalendarz działań promocyjnych US.Targi edukacyjne są bardzo specyficznym elementemkampanii marketingowej. Głównym ichatutem jest bezpośredni kontakt maturzystówz reprezentantami uczelni oraz przedstawieniecałej oferty, dostępnej „na wyciągnięcie ręki”.Sporym zainteresowaniem cieszą się szczególnienowe kierunki wprowadzane w przyszłym rokuakademickim na US i o nie też najchętniej pytalikandydaci na studia.Oczywiście nie zabrakło też pytań o same warunkistudiowania i miasto – nie każdy przecieżmiał okazję odwiedzić Szczecin. Dlatego też najlepszymekspertem od takich pytań są studenci,których wiarygodność w tych kwestiach jestniepodważalna – sami przecież na co dzień mająokazję stykać się z różnymi formami studiów naUS i doskonale znają realia. Co więcej, umiejąuwypuklić najistotniejsze cechy pozytywne studiowaniaw Szczecinie.Inne imprezy targowe, na których zaprezentowanazostała oferta Uniwersytetu Szczecińskiego,to: Akademia 2010 w Gdańsku, wielkopolskaedycja Targów Absolwent 2010 w Pile, Targi PromocjiEdukacyjnej w Toruniu i niezwykle profesjonalniezorganizowane XIV Targi EdukacyjnePoznań 2010. WYDARZENIAAdam Morawskiabsolwent politologii US,pracownik BiuraPromocji i Informacji USEksperymentariumEureka prezentujedoświadczeniaz ciekłym azotem.fot. Adam MorawskiZwycięska ekipa BiuraPromocji i InformacjiUS ze statuetkąAbsolwent 2010 zanajatrakcyjniejszestoisko podczasVIII edycji TargówAbsolwent w ZielonejGórze.fot. archiwum59

20 -lecieWydziału Zarządzaniai Ekonomiki UsługCYKL JUBILEUSZOWYBieżący rok akademicki jest szczególny tak dla Uniwersytetu Szczecińskiego, jak i naszegoWydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług. 25-leciu naszej uczelni towarzyszy jubileusz 20-leciawydziału, który początkowo nosił nazwę – Transportu i Łączności.dr hab., prof. USWojciech Downar60Przełomem w rozwoju ilościowym, a przedewszystkim jakościowym, który zadecydował o obecnymkształcie wydziału, było otrzymanie pełnych prawakademickich w dyscyplinie ekonomia w 1992 roku.To od tego momentu wydział zaczął budować swojąhistorię, możliwe stało się wnioskowanie o tytuły profesorskie,promowanie doktorów habilitowanych i doktorów,prowadzenie polityki rozwoju kadry zarówno napotrzeby własne, jak i na zewnątrz, czego ukoronowaniembyło otrzymanie w 2007 r. pierwszej kategorii naukowejMinisterstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.Dorobek naukowy wydziału jest imponujący:w latach 1992-2010 z rąk Prezydenta Rzeczypospolitejtytuły naukowe otrzymało jedenastu profesorów.W tym czasie przeprowadzono (z sukcesem) 24 przewodyhabilitacyjne oraz wypromowano 183 doktorów.Wydział wydaje osiem zeszytów naukowych,z których dwa edytowane są w języku angielskim.Rozwój nauki nie byłby możliwybez rozwoju oferty dydaktycznej. Zaczynaliśmyod jednego kierunku – ekonomia,na którym funkcjonowały dwiespecjalności: ekonomika i organizacjatransportu oraz ekonomika i organizacjałączności. Obecnie na naszymwydziale na pięciu kierunkach (ekonomia,logistyka, europeistyka, zarządzanieoraz finanse i rachunkowość), a odprzyszłego roku akademickiego nasześciu (dodatkowo – turystyka i rekreacja),na wszystkich formach studiuje 4913 studentów.Jubileusz to czas refleksji nad przeszłością,ale przede wszystkim pytanie o przyszłość.Powracają pytania zadawane od stuleci: o model równowagipomiędzy dydaktyką i nauką, o zakres współpracyz szeroko rozumianym środowiskiem lokalnymi krajowym, o kształt uniwersyteckiej misji. Wymogiwspółczesnej gospodarki, zmiany społeczne i demograficzne,silna konkurencja innych uczelni, równieżzagranicznych, czyli wszystko to, co stanowi tzw. otoczenieuczelni, wyzwalają nowe trendy w światowymi europejskim szkolnictwie wyższym, trendy, w którewpisać się muszą i uniwersytet, i wydział.Modele rozwoju naukowegoJednym z najważniejszych aspektów akademickościwydziału jest działalność dydaktyczna. Zmiany, jakiezachodzą w otoczeniu, determinują miejsce i kształtdydaktyki w zrównoważonym modelu funkcjonowaniawydziału.Nastąpić powinna ewolucja w kierunku nie tyleposzerzania, co lepszego dopasowania oferty kształceniaoraz skoncentrowanie się na formach i poziomachstudiów wymagających dużego wkładu wiedzy (tzw.knowledge intensive) z elementami ich umiędzynarodowienia,tak, by wykorzystać potencjał jednego z największychwydziałów wielkiego uniwersytetu.Nie sposób w tym miejscu nie odnieść się do jakościkształcenia. Ale nie jakości rozumianej wąsko, jedyniew kategorii skuteczności przekazywania wiedzy,ale przede wszystkim jako części systemu budowaniarelacji z otoczeniem. Jakości kształcenia, która będziezaczynać się jeszcze przed rekrutacją na studia, przyudziale przedstawicieli praktyki gospodarczej i samorządowejuczestniczących w opracowaniu programówzapewniających ich przydatność oraz adekwatność dopotrzeb i wymogów gospodarki opartej na wiedzy.W samym procesie dydaktycznym niezbędny jest udziałotoczenia, zaangażowanie wykładowców i zarządzającychw pracy nad ciągłym doskonaleniem programówstudiów oraz procesu i metod kształcenia.Rozwój dydaktyczny wydziałuSygnatariusze deklaracji bolońskiej jedenaście lattemu jako docelowy dla powstania Europejskiego ObszaruSzkolnictwa Wyższego wskazali właśnie na rok2010. Rozwój dydaktyczny wydziału w ostatnich kilkunastulatach podążał w tym kierunku. W bieżącym rokuakademickim studia ukończy ostatni rocznik jednolitychstudiów magisterskich, tym samym postulat przejściaw całości na studia trzystopniowe został zrealizowanydokładnie w założonym terminie. W tym czasiezostał wprowadzony również system porównywalnych

stopni oraz system punktów kredytowychna wszystkich kierunkach,co umożliwia studentom zdobywaniewiedzy na różnych uczelniach,również za granicą.Wydział rozwija wykorzystanienowoczesnej technologii w procesiedydaktycznym. Pierwszymprzedmiotem opracowanym doprowadzenia zajęć w trybie blendedlearning był przedmiot informatyka,realizowany na I roku studiówstacjonarnych i niestacjonarnychprzy wykorzystaniu platformy e-learningowejLAMS. Obecnie w tymsystemie zarejestrowanych jest1 241 użytkowników.Zrównoważony i odpowiedzialnyrozwój, jak już wspomniano, torównież dialog wydziału z otoczeniem.Wiedza zdobywana w procesiekształcenia i uczestnictwa w badaniachnaukowych swoją pełnąwartość ujawnia dopiero wówczas,gdy staje się utylitarna. Stąd niezmiernieprzydatna jest umiejętnośćokreślenia zapotrzebowaniaspołecznego na wiedzę. Wyłania sięwięc olbrzymi obszar rozwoju edukacjioraz działalności badawczejzorientowanej na potrzeby sektoraprywatnego, instytucji samorządowych,innych organizacji otoczeniaoraz osób indywidualnych. Kształtuje się więc model,w którym główną rolę powinni odgrywać trzej strategiczniaktorzy w regionie: wydział jako część uniwersytetu,jednostki samorządowe oraz praktyka gospodarcza(biznes), budujący wspólnie gospodarkę opartą nawiedzy.Twórcza współpracaNasz wydział od lat podąża w tym kierunku.Współpracujemy szeroko z otoczeniem gospodar-czym. Nasi pracownicy realizująszereg ekspertyz i projektów napotrzeby firm i organizacji gospodarczychszczebla regionalnegoi krajowego. Istnieje wielewspólnych inicjatyw wydziałuz jednostkami samorządowymi,czego bardzo dobrym przykłademjest cyklicznie współorganizowaneod sześciu lat ForumSamorządowe, w tym rokuw wymiarze międzynarodowym.Zakres tej współpracy świadczyo dużej wiedzy teoretyczneji aplikacyjnej pracowników naszegowydziału.Plany na przyszłośćRealizacja ambitnych planówrozwoju Wydziału Zarządzaniai Ekonomiki Usług w drodze kugospodarce opartej na wiedzywymaga inwestycji. Przypomnijmy,że w budynku przy ulicyCukrowej 8 wydział jest już od11 lat. Konieczne dla rozwojumisji dydaktycznej oraz naukowejwydziału jest pozyskanie nowychpowierzchni lokalowych.W planach jest utworzenie CentrumTransferu Wiedzy i Innowacjidla Sektora Usług SERVICEINTER-LAB. Jego podstawowymzadaniem będzie wymiana informacji, wiedzyi doświadczenia pomiędzy podmiotami sceny gospodarczo-naukowo-politycznej,ze szczególnymukierunkowaniem na sektor usług i tworzenie mechanizmówwspierania wydziału jako KrajowegoNaukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW) w zakresiezarządzania i ekonomiki usług.W jakim stopniu te ambitne plany wydziałuzostaną zrealizowane? Kolejny jubileusz będzie napewno dobrym powodem do refleksji. CYKL JUBILEUSZOWYDziekan WydziałuZarządzaniai Ekonomiki Usług prof.Piotr Niedzielski wręczaprof. TadeuszowiWierzbickiemu,rektorowi UniwersytetuSzczecińskiegow latach 1989-1993,jubileuszowewyróżnienieProf. Piotr Niedzielskiwręcza prof.WładysławowiGórskiemu,doktorowi honoriscausa UniwersytetuSzczecińskiego,jubileuszowewyróżnienieProf. Piotr Niedzielskiwręcza prof.Hubertowi Bronkowi,rektorowi US w latach1993-1999 MedalWydziału Zarządzaniai Ekonomiki Usługfot. Jerzy GiedrysGoście wydziałuprzeglądająotrzymany AlbumJubileuszowyWydziału Zarządzaniai Ekonomiki Usług(opracowanieredakcyjne prof.Wojciech Downar)Od lewej:prof. JózefStanielewicz (WZiEU),prof. KazimierzSawicki (WNEiZ),prof. WładysławGórski, prof. FranciszekGronowski, prof.Jacek Ławicki(rektor WyższejSzkoły IntegracjiEuropejskiej), prof.Mirosław Gornowicz(dziekan WydziałuNauk EkonomicznychUniwersytetuWarmińsko-Mazurskiego)fot. Jerzy Giedrys61

CYKL JUBILEUSZOWYOd 10 latżycie „kołem”się toczyBegina Sławińskaautorkai pomysłodawczynipublikacji „AlbumKNF IF US – 10 latdziałalności”,prezeska KołaNaukowego FilozofiiIF US w latach 2007-2009,studentka IV rokufilozofiiWarsztaty filozoficznew Pobierowiefot. Krzysztof Saja62W tym roku Koło Naukowe Filozofii InstytutuFilozofii Uniwersytetu Szczecińskiegoobchodzi jubileusz swojego istnienia. Z tejokazji powstała publikacja „Album KNF IF US– 10 lat działalności”, w której przedstawionyzostał dorobek tej prężnie działającejorganizacji studenckiej.Prezentacja tej publikacji pozwala na ukazanie KołaNaukowego Filozofii jako niezależnej, tętniącej życiemorganizacji studenckiej, którą tworzyli i tworzą studenciz Instytutu Filozofii US.W 1999 roku, kiedy dyrektorem Instytutu Filozofiibył jeszcze prof. Wacław Mejbaum, grupa zaprzyjaźnionychze sobą studentów postanowiła założyć organizację,której celem byłoby wspólne uprawianie filozofii.Tak powstało nasze koło, na którego czele stanął młodyi ambitny ówczesny student – Krzysztof Saja.Dziś na łamach omawianej publikacji tak komentujedotychczasowy dorobek jako opiekun naukowy: „Niktz nas nie spodziewał się, że koło tak pięknie wpisze sięw naukowy i towarzyski krajobraz Szczecina i InstytutuFilozofii. O tym w pełni zaświadcza ów album. (…) Kołoświętuje dziesiąte urodziny, a kolejni jego członkowiei władze z coraz większym rozmachem kontynuują i pogłębiająnajlepsze jego tradycje. Pozostaje tylko podziękowaćza ich serca i umysły”.KNF IF US już w pierwszym roku swego istnieniapodjęło się niezwykłego wyzwania, jakim była organizacjaimprezy naukowej,czyli I Dni Filozofa. Jakpokazał czas, stały sięone motorem, dziękiktóremu działalnośćkoła nabrała rozpędu.Już wtedy projekt tenzakładał nie tylko przygotowaniezwykłej konferencji,ale także stworzeniemożliwości doartystycznych realizacji,jak np. performanceTeatru Jedenastu Snów,założonego przez studentów filozofii zafascynowanychaktorstwem.Obecny dyrektor Instytutu Filozofii US, prof. TadeuszSzubka stwierdził: „Można powiedzieć, że budowanietrwałej tradycji Instytutu Filozofii US rozpoczęło się częściowood studenckiego Koła Naukowego Filozofii USi jego aktywności”.W 2000 roku młodzi naukowcy wybrali się do kolebkifilozofii – Grecji, na filozoficzny obóz naukowy. Jednymz celów tej wyprawy był także wykład, który jedenz członków KNF IF US wygłosił po grecku w obecnościwładz Uniwersytetu w Atenach.W 2001 r. struktury koła zaczęły się wewnętrznierozrastać i dzielić. Powstały sekcje: etyki, cognitive science,antropologii, a także – logiczna i fenomenologiczna,dzięki czemu członkowie koła mogli dogłębnie zająć sięwieloma zagadnieniami z wybranych dziedzin filozofii.Kolejni prezesi koła: Robert Jurszo, Maciej Kawecki,Małgorzata Kloza dbali o to, aby „toczyło się ono do przodu”,dlatego też studenci wyjeżdżali na organizowaneprzez inne ośrodki akademickie konferencje do Torunia,Opola, Łodzi, aby nawiązaćnowe kontakty i szukaćinspiracji do dalszychdziałań.W 2006 r., podczasprezesury MarkaPawłowskiego, kołozorganizowało po razkolejny kilkudnioweWarsztaty Filozoficznew Pobierowie, którychgościem specjalnymbył prof. Adam Grobler.Natomiast w roku 2007

odbyły się już po raz ósmy Dni Filozofa, po raz ostatnizorganizowane w Teatrze Kana…Więcej informacji o bogatym dorobku znaleźć możnaw kolejnych rozdziałach Historii Instytutu Filozofii i KNFIF US. Znaczącą datą, której przełomowość zaznacza sięwyraźnie na łamach omawianego albumu, jest rok 2007,kiedy to Dni Filozofa urosły do rangi ogólnopolskiej, taksamo jak i konferencja naukowa Warsztaty Filozoficzne.Tradycja organizowania obu imprez jest kontynuowanaku radości i satysfakcji nie tylko założycieli koła.Te wspólne działania znakomicie podsumowaławe wstępie do albumu dr Ewa Kochan: „Członkowiei sympatycy Koła, a szczególnie ci, którzy angażowali sięw pracę «codzienną» mogliby powiedzieć, że Koło to nietylko filozoficzne poszukiwania i dyskusje, ale także walkao fundusze, pertraktacje w drukarni czy ślęczenie nadkosztorysami i fakturami, jestem święcie przekonana, żewłaśnie to żarliwe zaangażowanie łączy ich wszystkichi pozwala wierzyć w to, co na Uniwersytecie, w naucei w filozofii najlepsze i najmilsze”.W albumie znaleźć można również: komentarze studentóworaz pracowników dotyczących funkcjonowaniakoła, zdjęć z imprez oraz fragmentów artykułów z prasyrelacjonujących dorobek tej studenckiej grupy, ale takżeopinie studentów oraz wykładowców o wybranymprzez siebie kierunku, o Instytucie Filozofii oraz opinieo Szczecinie jako mieście uniwersyteckim.„W czasach, w których jak stwierdza Theodor Adorno:«obiektywny koniec humanizmu to tylko inna nazwatego samego», cieszą więc spotkania z filozofami: prof.Haliną Perkowską i prof. Tadeuszem Gadaczem. Ciesząrozmowy z młodymi filozofami, dla których fundamentalnastaje się zasada dialogiczna. Cieszą Dni Filozofa organizowanew szczecińskim Kubie 13 Muz” – stwierdzaw komentarzu, którym opatrzony był wstęp albumu,prodziekan ds. nauki Wydziału Humanistycznego US,prof. Urszula Chęcińska.W 2009 r. po dwuletniej kadencji oddałam prezesurękoła mojemu następcy Michałowi Jarmocowi. Dziś jestemprzeświadczona, że KNF IF US to organizacja, któraprzyjmując w swoje szeregi pisklęta, wypuszcza z gniazdaodważne orły. Sama już czuję, że mogę rozpostrzećswoje skrzydła, które pomogą mi lecieć dalej niż kiedyś.Moją wdzięczność za dotychczasową współpracę z innymiczłonkami koła pragnę okazać, tworząc i wydając tenalbum, tak aby jego dorobek został utrwalony w historiiInstytutu Filozofii. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynilisię do sfinalizowania tego naszego wspólnego dzieła,przede wszystkim kieruję podziękowania do grafik EmiliiŁapko. Zachęcam do zapoznania się z publikacjąAlbum KNF IF US – 10 lat działalności, dostępnądo wglądu w sekretariacie Instytutu Filozofiioraz w formie elektronicznej na oficjalnej stronieKNF IF US (www.knf-us.info).Patronat nad Albumem KNF IF US objęliJM Rektor US, prof. Waldemar Tarczyński, PiotrKrzystek – Prezydent Miasta Szczecin, prof. BarbaraKromolicka – Dziekan Wydziału Humanistycznego.10 latStudenckiejPoradni PrawnejUniwersytetuSzczecińskiegoOd niemal dekady kolejne roczniki studentówprawa w ramach wolontariatu dyżurująw Studenckiej Poradni Prawnej. W czasieroku akademickiego przyjmują osobyzainteresowane uzyskaniem bezpłatnejporady, których nie stać na pokryciekosztów profesjonalnego prawnika. W tensposób studenci mają możliwość zdobyciadoświadczenia zawodowego, a także odbyciaobowiązkowej praktyki.CYKL JUBILEUSZOWYAgnieszkaMajewskastudentka IV rokuprawa oraz II rokudziennikarstwai komunikacjispołecznej USJak działa poradniaCentrum Edukacji Prawnej Studencka PoradniaPrawna (CEP SPP) jest kołem naukowym działającymna Wydziale Prawa i Administracji US. Nieodpłatnadziałalność poradni skierowana jest wyłącznie doosób najuboższych, których nie stać na opłacenie adwokataczy radcy prawnego. Poradnia nie zajmuje sięjednak sprawami gospodarczymi, terminowymi i pozostającymiz nią lub jej pracownikami w konflikcieinteresów. Jak dotąd opiniowała przede wszystkimsprawy cywilne, a wśród nich głównie rodzinne.Działalność poradni polega na przyjęciu sprawyprzez studenta i napisaniu opinii prawnej z zachowaniempoufności. Nad całością tego procesu czuwająkoordynatorzy, którzy organizują pracę, a także pracownicynaukowi WPiA, sprawujący opiekę merytoryczną.Zainteresowani pomocą mogą zgłosić swoje pytaniaosobiście podczas dyżurów oraz korespondencyjnie,co jednak wydłuża czas rozpatrzenia sprawy nawetdo 2 miesięcy. Średni czas oczekiwania na opinięwynosi około 1 miesiąca, jest ona wydawana w formie 63

CYKL JUBILEUSZOWY64pisemnej jako opis sprawy oraz zawiera wnioski dlazainteresowanego. Otrzymuje on rzetelną informacjęo swojej sytuacji oraz możliwe drogi działania zewskazaniem, jak każda z nich może się zakończyć.Poradnia nie udziela porad ustnie, ani przez telefon.Kto zajmuje się sprawamiW roku akademickim 2009/2010 w poradni pracujeponad 50 studentów IV i V roku prawa, 9 koordynatoróworaz 6 opiekunów naukowych.Jak informuje Martyna Bohdal, główny koordynatorSPP, rocznie poradnia wydaje około 500 opiniiprawnych, a w tym roku sporządzono ich już 441. Liczbaobsługiwanych spraw zależy od tego, ilu studentóww danym roku zostanie przyjętych do poradni. Nabórodbywa się w okolicach maja i czerwca, a kandydacimuszą pomyślnie przejść rozmowę kwalifikacyjną.Praktyka w ramach SSPDzięki pracy w poradni prawnej studenci mogąodbyć praktykę programową, która jest obowiązkowaw ramach studiów, lub zaliczyć jeden z przedmiotówfakultatywnych. Ponadto członkowie SPP mają pierwszeństwow zapisywaniu się na praktyki organizowaneprzez Rzecznika Praw Obywatelskich.SzkoleniaNa początku roku akademickiego organizowanesą wyjazdy szkoleniowe dla nowych członków SPP,ponadto członkowie poradni co 1-2 tygodnie uczestnicząw spotkaniach plenarnych, podczas którychprzede wszystkim odbywają się warsztaty. Prowadząje m.in. sędziowie szczecińskich sądów, członkowieStowarzyszenia Edukacji Społecznej i Prawnej IUSET RATIO, a nawet osoby delegowane przez RzecznikaPraw Obywatelskich. Na przykład – 31 marca2010 r. dr Andrzej Wiśniewski, sędzia Sądu Okręgowegow Szczecinie, poprowadził wykład na temat wyrokułącznego, kary łącznej oraz listy zakładów karnych.FinansowanieŚrodki na swoją działalność szczecińska SPP pozyskuje,biorąc udział w konkursach i grantach organizowanychm.in. przez Fundację Uniwersyteckich PoradniPrawnych. Oprócz tego poradnię wspierają takżeStowarzyszenie IUS ET RATIO oraz Wydział Prawa i AdministracjiUS, który ostatnio sfinansował remont siedzibyporadni. Niedawno SPP uzyskała także dotacjęz Urzędu Miasta w Szczecinie na prowadzenie działalnościw ramach tzw. Biura Porad Obywatelskich.Fundacja Uniwersyteckich Poradni PrawnychSzczecińska SPP działa w ramach Fundacji UniwersyteckichPoradni Prawnych, która skupia 25 tegotypu jednostek w całej Polsce, zwanych także klinikamiprawa.Pierwsza w Polsce Uniwersytecka Poradnia Prawnarozpoczęła działalność 1 października 1997 roku naWydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a już napoczątku 1998 roku uruchomione zostały zajęcia „KlinikaPrawa” na Wydziale Prawa i Administracji w Warszawie.Szczecińska poradnia rozpoczęła działalnośćw 2000 roku.Kliniki świadczą pomoc prawną w bardzo szerokimzakresie. W sprawach cywilnych mogą, np. pomócw wyjaśnieniu treści zawieranych umów; w zakresiespraw rodzinnych wyjaśnić, jak sporządzać pozwyrozwodowe czy alimentacyjne; a w sprawach spadkowychmożna liczyć na pomoc kliniki w zrozumieniuzasad dziedziczenia ustawowego lub sporządzania testamentów.Ponadto poradnie pomagają w uzyskaniuświadczeń z funduszy pomocy społecznej, dochodzeniupraw w toku postępowań przed urzędami, w tymskarbowymi, ułatwiają realizację uprawnień pracowników,osób niepełnosprawnych, pacjentów, lokatorów,spółdzielców, a także cudzoziemców i uchodźców.Stowarzyszenie IUS ET RATIOOd 2004 r. szczecińska poradnia współpracuje równieżze Stowarzyszeniem Edukacji Społecznej i PrawnejIUS ET RATIO, które powstało na bazie CentrumEdukacji Prawnej. Wszyscy opiekunowie naukowi SPPsą równocześnie członkami stowarzyszenia. Jest onoorganizacją pożytku publicznego, skupiającą osoby,którym bliska jest idea społeczeństwa obywatelskiego.Celem stowarzyszenia jest m.in. popularyzowaniewiedzy prawniczej i promocja postaw obywatelskich,jak również monitorowanie działalności organówwładzy publicznej. Wspiera także misję bezpłatnegoporadnictwa prawnego realizowanego przez poradnię.Każdy podatnik może wesprzeć StowarzyszenieIUS ET RATIO, przekazując na jego rzecz 1% swojegopodatku.PublikacjeDzięki wsparciu Uniwersytetu Szczecińskiegooraz stowarzyszenia IUS ET RATIO poradnia wydaładwa zbiory kazusów, w 2006 i 2008 roku, które sąefektem wieloletniej działalności szczecińskiej klinikiprawnej. Centrum Edukacji PrawnejStudencka Poradnia Prawnaul. Narutowicza 17a, pokój 0370-240 Szczecintel./fax (91) 444 28 59http://mec.univ.szczecin.pl/~center/e-mail: center@mec.univ.szczecin.pl

KULTURAPo co komu kultura?Impresje na temat bezradnościPoczątek grudnia 2008. Owocne w skutki i treścispotkanie polskich polityków z artystami. Temat:wkład Polski w dorobek Unii Europejskiej. Miejsce:Berlin (albowiem jakoś tak wypada, że nie potrafimyo naszych sprawach dogadać się pomiędzy Odrą a Bugiem).Pytanie z sali (podchwytliwe, jako że jego autoremjest jeden z naszych czołowych jazzmanów): „Którepolskie nazwiska – poza Wojtyłą i Wałęsą –odcisnęłysię najmocniej w dziejach ostatnich 300 lat Europy...?”Wrzesień 2009. Kraków. Niekwestionowany autorytetekonomiczny – profesor Leszek Balcerowicz– w pierwszym dniu Kongresu Kultury Polskiej wysyławszystkich polskich twórców w otchłań wolnego rynku,nazywając „radzieckimi działaczami” wszystkichtych, którzy biorą pod uwagę możliwość wsparciadziedzin niekomercyjnych przez państwową kasę (tj.większość zgromadzonych na sali artystów). Ekonomiścize zrozumieniem kiwają głowami. „Po co dotowaćfilharmonie, skoro jest RMF Classic?” – pyta jedenz nich.Środek lat 90. ubiegłego stulecia. Wrocław.Mało komu znany nowy prezydent miasta – niejakiZdrojewski – w szokująco rozrzutny sposób poczynasobie z magistrackim budżetem kulturalnym. Ponadpięćdziesiąt festiwali artystycznych rocznie, zleceniemonografii miasta historykowi Normanowi Daviesowi,wystawy, spektakle i koncerty – wszystko to wywołujefalę krytyki i oburzenia. Bo – drogi nieprzejezdne,bo – zepsute autobusy, bo – port i rozrywka czekająna wsparcie.Dziesięć lat później Wrocław jest gwiazdą wśródpolskich metropolii. „Eksplozja kultury” przyciąga studentówi inwestorów. Wrocław staje się trzecim ośrodkiemakademickim w kraju (przeskakując Poznań)i nie pozwala na spokojny trucht Krakowowi. W specjalnejstrefie ekonomicznej tworzone są najnowszetechnologie. W mieście rosną firmy informatyczne,finansowe i księgowe. Setki knajp pełne są młodychludzi. Ścisłą relację pomiędzy inwestowaniem w kulturęa rozwojem współczesnych gospodarek opisujedopiero w 2002 roku amerykański guru nowej ekonomiiRichard Florida. Zdrojewski wie swoje bez pomocyFloridy – dekadę wcześniej.Kilka lat później zupełnie inny amerykański guruwieszczy koniec tradycyjnie pojmowanej ekonomii pie-niądza. Freeconomy Chrisa Andersona spadło z łamówmagazynu „Wired” na świat przeliczający wszystko naaktualny wynik finansowy, niczym zima na drogowców.Idea dystrybucji dóbr za darmo, która MIMO TOprzynosi godziwy dochód, jest tak niedzisiejsza, że ażtrudna do uwierzenia. Tym bardziej ciekawa, że opartao filozofię społeczności Internetu, a więc głównie tkwiącana rynku dóbr kultury. Rynku, który ma w nowej ekonomiipełnić funkcję kluczową. Z Ameryki do Szczecinawiedzie droga długa i wyboista. Ale pierwsze zaprzęginowej idei wyruszyły nią właśnie wtedy.Fakt, że udział w kulturze sprzyja rozwojowi, zacząłpowoli docierać nie tylko do głów ideologówbiznesu i ostatnia dekada pełna jest pięknych przykładówzmian w proporcjach finansowania na poziomiesamorządów (co obserwować możemy na co dzień,kibicując opętańczym wyścigom o tytuł ESK 2016)i zaskakujących odkryć statystycznych. Na przykładtrzymiliardowej wartości branża wydawnicza, którejkażdy z niewielkiej armii sześciu tysięcy pracownikówtworzy 450 tysięcy złotych rocznego przychodu. PracownikTP SA w tym samym czasie wygeneruje 250tysięcy, chełpiąc się mianem zatrudnionego przeznajbogatszą firmę w Polsce.Działacze i prezydenci miast powoli odkrywają,że nawet duży i kosztowny festiwal, przynoszącyznaczną stratę we własnych księgach handlowych,generuje jednocześnie duże zyski w innych branżach,per saldo stając się miejską kurą znoszącą złote jajka.Profesor Leszek Zienkowski – były prezes GUS i doradcaprezesa NBP – obliczył kilka lat temu, że każda złotówkazainwestowana w kulturę przynosi w skali kraju5,50 zł wartości dodanej brutto*. A to przecież jedyniewymiar finansowy!Coraz częściej ekonomiści zaczynają pochylaćsię nad zagadnieniem poczucia dobrobytu (a więcw uproszczeniu „poczucia szczęścia”) w korelacjiz faktycznymi dochodami. Wyszło im, że wysokośćpoborów jest jedynie jednym z podpunktów na długiejliście elementów wpływających na szczęśliwośćspołeczeństwa. Lord Richard Layard, profesor LondonSchool of Economics, w swoje książce „Happiness –Lessons from a New Science” wymienia obiektywnei subiektywne wskaźniki dobrobytu. Wśród obiektywnych,a więc niezależących od mentalności i uwarunkowańkulturowych danego społeczeństwa, wymie-dr Piotr KlimekKatedra EdukacjiArtystycznej US65

KULTURAZespół Pieśni i Tańca„Szczecinianie”(grupa studencka),współpracującyz AkademickimCentrum Kulturyfot. KrzysztofKamiński66nia on cztery podstawowe: siłę nabywczą, poziomwykształcenia, dostępność muzyki i odżywianie się.Dokładnie w tej kolejności.Natomiast badania harwardzkiego socjologaRoberta Putnama wykazują, że tradycyjna przewagapolityczna i ekonomiczna północy Włoch nad południemjest ściśle powiązana z tradycją chórów kościelnych,w których północni Włosi od setek lat uczylisię współdziałania, przekraczającego granice kasti funkcji społecznych.Wspomniany wcześniej Robert Florida twierdzi,że ten mechanizm się wzmacnia, gdy jest powiązanyz udziałem we wspólnocie kultur alternatywnych, cechującychsię nonkonformizmem, a więc w różnorakichnurtach muzyki popularnej i eksperymentalnej,sztuce nowoczesnej, nowych stylach życia, częstonastawionych na kontestację zastanych wartościi rozwiązań systemowych. Jakość, spójność, zaufanie,kreatywność – podstawowe elementy współpracyw kapeli rockowej stają się w nowej ekonomii kamieniemwęgielnym i wyznacznikiem kierunku rozwoju.Opuszczając industrialną epokę bezmyślnychpracowników stojących przy taśmie produkcyjneji wkraczając w złoty wiek informacji i idei, potrzebujemypracownika-twórcy, a nie poddanego-automatu.Przy systemie edukacyjnym reagującym napotrzeby rynku z refleksem pociągu towarowego, jedynąnadzieją na wykształcenie nowoczesnych kadrjest powszechny udział młodych ludzi w działaniachkulturalnych – od punk rocka po szydełkowanie. Tambowiem te potrzebne jak tlen wartości i umiejętnościsą podstawowym elementem krajobrazu. Przyznająto specjaliści tylu różnych dziedzin, że mnie– muzykowi – nie wypada wręcz pisać więcej. Tymbardziej że powyższe przemyślenia z całą pewnościądotyczyć muszą innych krajów. W Polsce bowiemw latach 1997–2007 udział kultury w budżecie systematyczniespadał z miażdżącego 1,13% do zapierającegodech w piersiach 0,87%.Początek grudnia 2008. Berlin. Polscy politycyzapytani o owe nazwiska obecne w historii Europyod 300 lat przekrzykują się odpowiedziami: „Chopin!”,„Miłosz!”, „Szymborska!”, „Lem!”, „Stańko!”. Niktnie zadaje więcej pytań.Początek roku 2010. Szczecin. Jak przenieśćodkrycie oddziaływania kultury na inne elementysystemu na grunt uniwersytetu? Odpowiedź wydajesię banalnie prosta – kultura to najtańszy i najefektywniejszyśrodek pozytywnego pijaru. Pewna inwestycjaw budowanie wizerunku szkoły i miasta. Nieod dzisiaj wiadomo, że o wyborze kierunku studiówi uczelni poza elementami merytorycznymi decydujątakie aspekty, jak: atrakcyjność lokalizacji, oferta kulturalnai rozrywkowa aglomeracji oraz dostępne opcjestudenckich działań twórczych. Nie bez znaczeniajest również zaangażowanie uczelni w promocjętych działań poza jej murami. W tym kontekście jedenudany koncert powie o uczelni więcej niż tydzień DniOtwartych, a strategicznie zorganizowana cyklicznaimpreza kulturalna przyciągnie nowych kandydatówna studia po wielekroć bardziej niż najdroższe nawetreklamy w kolorowych czasopismach. W skrócie: potężnenarzędzie. I teoretycznie wszyscy to wiedzą.Luty 2010. Szczecin. Zataczająca coraz szerszekręgi informacja o możliwości powstania w Szczecinienowej uczelni artystycznej wywołuje dyskusjei pytania dotyczące celowości dalszego istnieniaAkademickiego Centrum Kultury jako jednostki zajmującejsię promocją uniwersyteckich działań artystycznych.Pytania o sensowność angażowania sięprzez naszą Alma Mater w działania na polu kulturymuzycznej, teatralnej i performatywnej w mieście.Pytania o tyle zaskakujące, że nie biorące pod uwagęaspektu samorealizacji zaangażowanych studentówi istnienia grupy docelowej dla ich twórczych wysiłków.Ideą powołania centrum było wszak stworzenieprzestrzeni do popełniania błędów i konfrontowaniaswoich zamierzeń z faktycznymi możliwościami. Takichwarunków nie zapewni młodym adeptom rocka,alternatywnego teatru, żonglerki czy kabaretużadna profesjonalna uczelnia muzyczno-plastyczna.Takiej atmosfery i prawdziwie humanistycznego wizerunkunie zapewni uniwersytetowi zewnętrzna,choćby najściślej współpracująca z nim AkademiaSztuki. Takiej publiczności nie uświadczy się na klasycznychkoncertach, hermetycznych wernisażachi jazzowych jamach.Uniwersytet Szczeciński potrzebuje swojej kulturalnejprzestrzeni – tej kreatywnej i tej performatywnej– bardziej niż kiedykolwiek. Nasi przyszli i obecnistudenci oceniają nas bowiem nie tylko wedługnaszych naukowych kompetencji, ale również miarąstopnia swojej samorealizacji i jakości życia w mieście,które wybrali na czas swojej najpiękniejszej życiowejprzygody.* Dane statystyczne przytaczam za Jackiem Żakowskim,Pani hrabina czeka, „Polityka” nr 39 (2724) z dn. 26.09.2009,s. 68-70.

KULTURAWiosennyKoncert UniwersyteckiPora roku, którą witamy zawsze najbardziej radośnie i optymistycznie, z nowymi nadziejamitopiąc uprzykrzoną marzannę, kojarzy się już od wielu lat w środowisku wykładowcówi studentów Uniwersytetu Szczecińskiego z Wiosennym Koncertem Uniwersyteckim – Przezmuzykę do świata wartości.Renomowany cykl koncertów organizowanychpod tym wiele mówiącym hasłem zyskał sobie trwałąpozycję w życiu muzycznym miasta, zostając także dostrzeżonyw całym regionie, jako atrakcyjna zapowiedźzbliżającego się Międzynarodowego Festiwalu Muzycznegow Trzęsaczu. Koncerty Uniwersyteckie konkurująskutecznie z wydarzeniami artystycznymi w ZamkuKsiążąt Pomorskich i koncertami kameralnymi w FilharmoniiSzczecińskiej im. Mieczysława Karłowicza, wpisującsię także interesująco w przedsięwzięcia Szczecina2016, kandydata do miana europejskiej stolicy kultury.Sześcioletnia perspektywa doskonalenia, intensyfikacjii podnoszenia poziomu artystycznego i organizacyjnegokoncertów miejskich wydaje się być nadzwyczajatrakcyjna także dla miejscowego środowiska akademickiego.Tegoroczny Wiosenny Koncert Uniwersytecki odbyłsię 28 marca w sali koncertowej Katedry Edukacji Artystycznej.JM Rektor prof. Tarczyński i dyrektor muzycznyUniwersytetu Szczecińskiego zaprosili tym razem słuchaczyna koncert kameralny w wykonaniu studenteki studentów Wyższych Szkół Muzycznych z Hanowerui Lubeki. Wraz z nimi do Szczecina przyjechało dwóchznakomitych wirtuozów i pedagogów – prof. Adam Kostecki,prowadzący klasę skrzypiec w Hanowerze, i UlfTischbirek, profesor klasy wiolonczeli w Lubece, którywystąpił na estradzie koncertowej Katedry EdukacjiArtystycznej wraz ze swym studentem Bo-Shi Linem,prezentując bardzo udanie, z dużym zaangażowaniemwyrazowym Suitę na dwie wiolonczele op. 16 Davida Poppera(1843–1913).Nadzwyczaj bogaty i zróżnicowany program koncertu,zajmujący blisko dwie i pół godziny, obejmowałzarówno utwory wykonywane w dziewiętnastowiecznychsalonach artystycznych (świetnie zagrany przezKeiko Yanagita Poemat na skrzypce solo op. 25 Ernestadr Mikołaj Szczęsnyadiunkt w ZakładzieMuzyki Katedry EdukacjiArtystycznej USProf. Ulf Tischbirek,Bo-Shi Linwykonują Suitę nadwie wiolonczeleDavida Popperafot. Michał Kulik67

KULTURAMaria Majeran(skrzypce), DinaraDevisheva (fortepian)wykonują Koncertskrzypcowy D-durWolfganga AmadeusaMozartaHwa Hyun Songwykonuje Balladę naskrzypce solo EugeneYsaÿaWen Chao Lin(skrzypce), DinaraDevisheva (fortepian)wykonują Koncertskrzypcowy PiotraCzajkowskiegofot. Michał KulikChaussona 1855–1909), jak i pierwsze części wirtuozowskichKoncertów skrzypcowych Wolfganga AmadeusaMozarta (D-dur, KV 218), Jeana Sibeliusa (1865–1957)i Piotra Czajkowskiego (1840–1893). Ich utalentowaniwykonawcy stanęli na wysokości zadania, wykazującnie tylko imponującą sprawność techniczną, ale także,w znakomitej większości, dużą dojrzałość artystyczną(Hwa-Hyun Song w koncercie J. Sibeliusa i Wen ChaoLin w dziele P. Czajkowskiego).Spośród wykonawców z krajów azjatyckich wyróżniałasię zaledwie osiemnastoletnia Polka – MariaMajeran, która z dużą kulturą, elegancją, sprawnościąi wdziękiem interpretowała pierwszą część (Allegromoderato) Koncertu skrzypcowego D-dur W.A. Mozarta(1756–1791).W programie koncertu znalazł się również bardzointeresujący akcent polski. Rozpoczęło go bowiem wykonanieKwartetu na czworo skrzypiec wybitnej kompozytorkiGrażyny Bacewicz (1909–1969), wyróżniającysię wyraźnie uformowanym i ostatecznie utrwalonymjęzykiem kompozytorskim. Dzieło wychowanki profesorówKazimierza Sikorskiego w Warszawie i Nadii Boulangerw Paryżu zaprezentowali w powodzeniem HwaHyun Song, Maria Majeran, Keiko Yanagita i Wen ChaoLin. Jego dopełnieniem stało się wykonanie dwóchutworów skomponowanych na wiolonczelę i skrzypcesolo. Bo-Shi Lin interpretował trzy części (Prelude, Allemandei Courante) z IV Suity wiolonczelowej BWV 1010Johanna Sebastiana Bacha (1685–1750) a Hwa HyunSong Sonatę-Balladę na skrzypce solo belgijskiego kompozytoraEugene Ysaÿa (1858–1931).Na najwyższe uznanie słuchaczy i organizatorówkoncertu zasłużyła pianistka Dinara Devisheva, któraakompaniowała solistom na gabinetowym fortepianieCalisia, domagającym się zastąpienia przyzwoitym,koncertowym instrumentem.Do Wiosennego Koncertu Uniwersyteckiego artyściprzygotowywali się w uczelnianym ośrodku w Małkocinie,znajdując tam znakomite warunki do indywidualneji zespołowej pracy. Nawiązane przy tej okazji cennekontakty z przedstawicielami tak renomowanych europejskichuczelni z całą pewnością zaowocują następnymiambitnymi projektami muzycznymi. Tym samymo kontynuację już dwunastoletniej tradycji koncertówuniwersyteckich Przez muzykę do świata wartości powinniśmybyć całkowicie spokojni. Profesorowieze swoimi studentamifot. Michał Kulik68

KULTURAAKUSTYCZEŃ 2010Na pokładzie abstrakcjiTegoroczny Festiwal Twórczy AKUSTYCZEŃ rozrósł się do aż trzech noworocznych tygodni, trwającpomimo trzaskających mrozów od 4 do 25 stycznia. Upłynął pod znakiem duetów: bluesowo--folkowego Wojtka Waglewskiego z Bartkiem Łęczyckim, elektroniczno-akustycznego Gaby Kulkiz Konradem Kuczem, rockowo-hiphopowego zespołów Muchy i Afro Kolektyw oraz Chorych naOdrę i Grupy Operacyjnej, czy wreszcie jazzowo-pieśniarskiego Marka Dyjaka z Jerzym Małkiem.Doszło też w ramach festiwalu do duetu pozornie dalekiego od tych, jakie ogląda się na scenie.„AKUSTYCZEŃ Lutuje"Duet miast Szczecin i Łódź to eksperyment „lutujący” (także zewzględu na to, że w lutym), dwie poważne kandydatury do tytułuEuropejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Jako organizator festiwaluposiadającego zaledwie trzyletnią tradycję, wiernego jednakżemiejscu swych narodzin, podjąłem decyzję o zorganizowaniu jednejz jego odsłon poza Szczecinem, w ramach akcji „AKUSTYCZEŃLutuje”, chcąc promować zarówno własne miasto, ubiegające sięo zaszczytne miano, jak i Uniwersytet Szczeciński – największą naPomorzu Zachodnim uczelnię.Realizacja tego pomysłu udała się, zainteresowanie mediówkonferencją prasową w Łódź Art Center śmiało przeszło mojeskromne oczekiwania, jednakże głównym punktem prezentacji zamiejscowejbył koncert Chorych na Odrę w łódzkim Teatrze Pinokio.Muzyczne widowisko zostało okraszone wizualizacjami przygotowanymiprzez Pawła Stankiewicza, artystę znanego z multimedialnychprodukcji dla Fisza oraz dla Muzeum Powstania Warszawskiego.AKUSTYCZEŃ ogólnopolskiAKUSTYCZEŃ staje się powoli imprezą ogólnopolską, zyskujerenomę i prestiż, bo i program artystyczny z roku na rok ma bogatszy:liczne koncerty urastają do rangi tworzonych na potrzebyfestiwalu projektów specjalnych, takich jak METALE LEKKIE (znakomicieprzyjęty koncert Quo Vadis akustycznie), MUCHO KOLEKTYW(wspomniany już duet grup z pogranicza muzycznych stylistyk),czy też przewrotny, nie mający nic wspólnego z muzyką unpluggedprojekt ANTYAKUSTYCZEŃ. Tego typu projekty pozytywniewpływają na wizerunek imprezy, na której frekwencja nieprzerwaniewzrasta. Niezwykle ważna dla festiwalu jest kontynuacjawspółpracy z Akademickim Centrum Kultury, które wspiera wielewychylających się coraz odważniej poza ramy miasta czy regionuakademickich inicjatyw kulturalnych.ACK w ciągu dwóch ostatnich edycji AKUSTYCZNIA gościłom.in. Stanisława Soykę, który użyczył swego głosu w studyjnej wer-sji jednego z utworów grupy Chorzy na Odrę. Dwukrotnie w ACKwystąpił Czesław Śpiewa. Odwiedzili nas również: Wojciech Waglewskiz Bartkiem Łęczyckim, Muchy z zespołem Afro Kolektyw,Bajzel – oraz w projekcie ANTYAKUSTYCZEŃ – Grupa Operacyjna.W ramach związanego z festiwalem ogólnopolskiego konkursumuzycznego triumfowały zespoły: Lont, Przepraszam, ChłopakiJoł, Max Weber oraz Remigiusz Szuman. Gościliśmy równieżkrakowski Miss No One, dokładnie pół roku przed spektakularnymsukcesem na szczecińskim Festiwalu Gramy 2009.AKUSTYCZEŃ przewrotnySiłą AKUSTYCZNIA jest przewrotność: podczas gdy jego nazwaprecyzyjnie określa formę oraz czas trwania imprezy, jej programpłata figle i przekracza ramy projektami elektroniczno-ambientowymi(Gaba Kulka i Konrad Kucz czy Grupa Operacyjna w projektacho wspólnej nazwie ANTYAKUSTYCZEŃ) oraz opisanym już projektem„lutującym”, przenoszącym festiwal w czasie i przestrzeni.Pomysł – czy może raczej rodzaj eliksiru – na długowiecznośćAKUSTYCZNIA wypływa z konsekwentnie opracowywanej i rokroczniewdrażanej strategii jego nieprzewidywalności, a nie z żadnejtam „nieomylnej” (bo i nie ma takiej) selekcji wydarzeń.Program artystyczny ma być niejako poligonem, w któryw sposób naturalny wpisane są zarówno błędy, jak i satysfakcjaz przekraczania ich dopuszczalnych granic.Wszyscy jesteśmy miastem w mieście i rytm, jaki codzienniewytyczamy przestrzeni, w której żyjemy, identyczną miarą wytyczamysobie samym, ale chyba każdy to wie lub przynajmniejo taki rodzaj współistnienia z otoczeniem i kulturą miejsca siebiepodejrzewa.Ja natomiast podejrzewam już, o czym traktować będzie kolejnaedycja AKUSTYCZNIA i z pewnością nie zabraknie na niej rytmu,powstałego nie tylko za sprawą instrumentów muzycznych, alei przedmiotów użytkowych. Olek Różanekpomysłodawcai organizatorAKUSTYCZNIAOlek Różanek w czasiekoncertu AKUSTYCZEŃ2010fot. Marek KowalczykCzesław Śpiewa.Akustyczeń 2009fot. Jakub Kulawczuk69

KULTURABartosz Ignatowiczstudent prawa,członek TeatruAkademickiegoUniwersytetuSzczecińskiegoWieczór z TAUSfot. BartoszIgnatowiczTeatr AkademickiUniwersytetu SzczecińskiegoTeatr Akademicki już od ponad 8 lat jest jedną z wizytówekUniwersytetu Szczecińskiego. Początkowodziałał przy Kole Naukowym Slawistów, szybkojednak w pracach grupy zaczęli uczestniczyć studenciróżnych kierunków: filologii polskiej i słowiańskiej,prawa, stosunków międzynarodowych,politologii, historii, ekonomii i filozofii. Z czasempojawiły się również osoby z innych szczecińskichuczelni, np. z Zachodniopomorskiego UniwersytetuTechnologicznego, tworząc wspólnie jedenz niewielu teatrów akademickich funkcjonującychaktualnie w Polsce.Opiekę artystyczną nad TAUS sprawuje absolwentUniwersytetu Szczecińskiego, Krzysztof Ganczarski.Grupa, licząca obecnie 15 osób, spotyka się co tydzieńw Akademickim Centrum Kultury. Wystawia głównie repertuarklasyczny: m.in. Tango oraz Kynologa w rozterceS. Mrożka; Wujaszka Wanię A. Czechowa, czy Brzechwędla dorosłych według J. Brzechwy.Teatr Akademicki reprezentował naszą uczelnięna wielu konkursach i festiwalach: m.in. na PułtuskimFestiwalu Teatrów Niezależnych ATENA, eliminacjachregionalnych do Festiwalu Artystycznego MłodzieżyAkademickiej w Szczecinie, Ogólnopolskim OtwartymFestiwalu Teatrów Amatorskich w Andrychowie czy teżpodczas Barlineckiego Lata Teatralnego w Barlinku.Uświetniał też wiele akademickich imprez, np.w trakcie zeszłorocznych Juwenaliów zorganizował„Wieczór z Teatrem Akademickim”, a od paru lat prezen-tacje grupy są stałym punktem w programie MiędzynarodowejKonferencji Slawistów w Pobierowie. Jestobecny również na konferencjach i dyskusjach organizowanychbądź współorganizowanych przez UniwersytetSzczeciński (np. podczas ZachodniopomorskiegoFestiwalu Nauki w Szczecinie).Teatr Akademicki Uniwersytetu Szczecińskiegoniejednokrotnie zaznaczał też swoją obecność w życiukulturalnym Szczecina. Brał udział w promocji PrzegląduTeatrów Małych Form KONTRAPUNKT 2009 orazuczestniczył w artystycznej oprawie uroczystej inauguracjinowej siedziby Teatru Lalek „Pleciuga” (maj 2009).TAUS jest też częstym gościem w mediach elektronicznych,pomagając w realizacji programów autorskichw TVP Szczecin (np. Kronika Kulturalna i ObrazDnia).Na co dzień jednak trwa systematyczna praca,w trakcie warsztatów scenicznych doskonalona jestgra aktorska oraz przygotowywane są nowe przedstawienia.Obecnie Teatr przygotowuje się do premierydwóch sztuk, w tym jednej autorskiej. Okazji do zobaczeniaprzedstawień będzie wiele, a jedną z najbliższychbędą na pewno szczecińskie Juwenalia. Marcin Piątkowskiabsolwent filozofii US70Kultura bez granicFilm dokumentalny rodzi się podczas zbierania materiałów.To paradoksalna sytuacja, że nie możnapowtórzyć pewnych wypowiedzi – coś, czego kameranie uchwyciła na bieżąco, nie daje się powtórzyć.Wprawne oko kamery utrwala ulotne prawdy, okobraci Kulików zatrzymuje prawdę o pograniczu.„Kultura jak zwierzę chodzi bez granic” – mówił MarekSztark w Rosow (Niemcy) po premierze filmu dokumentalnegoDiffusion/Dyfuzja (2010). Mały kościółek,wyremontowany ze środków pomocowych Unii Europejskiej,to centrum okolicznych wydarzeń kulturalnych.Mimo srogiej śnieżycy 30 stycznia gościł w większościosoby spoza 150-osobowej wioski. Film braciKulików, swobodne wypowiedzi zaproszonych gości,drobny poczęstunek i przyjemne, nieformalne rozmowywpisują się w tradycję spotkań integrujących środowiskotwórcze. Prezentowany film dotyczył wspólnegożycia Niemców i Polaków, a wśród obecnych (i zainteresowanychtematem) byli jedni i drudzy.Diffusion/DyfuzjaKiedyś ustanowione granice pokazywały wyraźnie, żeNiemcy to Niemcy, a Polska to Polska. Jednak to wszystkostało się mało ważne. Nastała Europa, granice upadły, a jaczuję się tutaj dobrze, czuję się jak w mojej małej ojczyźnie,gdzie jestem u siebie.(Bogdan Kubicki, jeden z bohaterów filmu)Od pierwszego spotkania nad filmem i pierwszychzdjęć minęły dwa lata. Zrealizowany został w dramaturgiiliniowo-chronologicznej, wypełniony wypowiedziamibohaterów pozostawionymi bez zbędnychkomentarzy. Bohaterami filmu są m.in. młodzi ludzieze Szczecina, którzy zamieszkali w malowniczych wioskachpo stronie niemieckiej, prof. Eckhard Maronn,niemiecki muzyk i akustyk, który w Kamieńcu, niedalekoSzczecina, założył dom kultury, oraz Karl Lau,

urmistrz Rosow, inicjator transgranicznychprzedsięwzięć. Na uwagę zasługuje montaż dwujęzycznychdialogów, które bez obecności tłumacza pokazująatmosferę wzajemnego zrozumienia.Diffusion/Dyfuzja ukazuje sytuację, która przezostatnie lata rozwinęła się na pograniczu. Mimowcześniejszych lęków Polacy przeprowadzają się doczęściowo wyludnionych przygranicznych wiosek, żyjąci budując wspólnoty lokalne, a Niemcy wracają natereny włączone po II wojnie światowej do terytoriumpaństwa polskiego, tworząc ośrodki życia kulturalnegowspólnie z Polakami. I nie ma terenów po prostupolskich i niemieckich, ale jest region, który w corazwiększym stopniu funkcjonuje jak jeden organizm, zeświadomością, że jego centrum znajdziemy w Szczecinie.Diffusion/Dyfuzja pozwala poznać codziennośćpolsko-niemieckiego pogranicza.Film za filmemFilmem dokumentalnym bracia Paweł i Michał Kulikowiezainteresowali się około 20 lat temu. Paweł Kulik,z wykształcenia elektronik, obeznany z techniką telewizyjną,zbudował magnetowid, w tamtych czasachjedyne takie urządzenie w Szczecinie poza tymi dostępnymiw telewizji. Zaczęli współpracę z plastykamiszczecińskimi, np. z malarzem Jerzym Gumielą, tworzącvideo-art. Zainteresowanie filmem dokumentalnymrozwinęło się samoistnie.Jedną z pierwszych produkcji braci Kulików byłaopowieść o położonej nad Zalewem SzczecińskimStepnicy i jej mieszkańcach. Podczas kręcenia dowiedzielisię, że przed wojną urodził się tam malarz niemiecki,co zrodziło kolejny film o tematyce niemieckiej:Manfred Schatz. Zainspirowani historią Międzyzdrojówwyprodukowali film Złodroże – Britta Wuttke. Dziękiwspółpracy z prof. Andrzejem Sulikowskim z InstytutuPolonistyki i Kulturoznawstwa US przygotowali materiałpromocyjny, ukazujący wspólne działania UniwersytetuSzczecińskiego i Uniwersytetu Ernsta MoritzaArndta w Greifswaldzie.Kiedy poznali prof. Ulrike Jekutsch, związaną z uniwersytetemgreifswaldzkim, badaczkę dzieł Lema, zainteresowalisię tematyką współpracy literaturoznawców.Punktem wyjścia kolejnego filmu była opinia JanaZielińskiego (literaturoznawcy ze Szwajcarii), że Lem,mimo że „skazany na sukces”, stał się znany, uznanyna świecie i publikowany w obcych językach dopierodzięki temu, że ukazał się w języku niemieckim, w ję-zyku otwartym na świat. Film Kosmos literackipokazywał drogę Lema do literaturyświatowej, dokumentując też późną fazętwórczości pisarza, ale i wywiad z Lemem,przeprowadzony w Krakowie przez prof.Sulikowskiego. Film, pierwotnie materiałedukacyjny dla filologów, prezentowanybył przez popularnonaukowykanał Planete.Bracia Kulikowie ilustrowali różnetematy, m.in. współpracując zeszczecińską telewizją Morze przygotowalidokument o teatrze aktora Grzegorza Młudzika.Najnowszą produkcję Diffusion/Dyfuzja najprawdopodobniejzobaczyć będziemy mogli w telewizji polskiejoraz niemieckiej.Obecnie twórcy przygotowują kontynuację jednegoze swoich pierwszych dokumentów. Britta Wuttke,sławna członkini Związku Literatów Polskich o korzeniachpolsko-niemieckich, otrzyma tytuł honorowegomieszkańca Międzyzdrojów. Prezentacja dokumentuzbiegnie się z uroczystością. Zapraszam w maju do Międzyzdrojów,na pokaz. Warto! Michał Kulik (ur. 1954)Od 1999 wykładowca w Katedrze EdukacjiArtystycznej Uniwersytetu Szczecińskiego, fotograf.Od 1996 producent i współscenarzysta filmówdokumentalnych.Paweł Kulik (ur. 1958)Zainteresowanie filmem wywodzi od współpracyze szczecińskimi malarzami, z którymistworzył tzw. video-arty. Pierwszy jego samodzielnyvideo-art Dwa reprezentował polski filmkrótkometrażowy na festiwalu Videofest w Berliniew 1994 roku.FILMY:• Woda dla „Małych ojczyzn” w TVP2 (1996)• Złodroże – Britta Wuttke (1999)• Współpraca Uniwersytetów w Szczeciniei Greifswaldzie (współpraca z prof. AndrzejemSulikowskim) (2000)• Chirurg, Erka, Indianin, Komandosi: reportażetelewizyjne dla RTL7 i Polsatu (1998, 1999)• Manfred Schatz – fascynacja ruchem (2000)• Stanisław Lem – Kosmos literacki (współpracaz prof. Andrzejem Sulikowskim) (2002)• Festiwal Muzyczny – Trzęsacz (2005)• Diffusion/Dyfuzja (2010)KULTURAKadr z filmu DyfuzjaZ planu filmowegofot. Michał Kulik71

KULTURAUniversityLipDubPaweł Gąsowskistudent IV rokupolonistyki US, Superbohaterdo wynajęcia72Ciekawy pomysł, zapał do jego realizacji,grupa dobrych znajomych i mnóstwopozytywnej energii – to nie tylko uniwersalnyprzepis na sukces. To także uniwersalnyprzepis na LipDub.Pomysł na co?Na LipDub. Wszystko zaczęło się od współzałożycielafirmy Vimeo – Jakuba Lodwicka. W grudniu 2006 rokunagrał krótki filmik, na którym ze słuchawkami na uszachpodśpiewuje swoją ulubioną piosenkę. Po powrociedo domu dodał oryginalną ścieżkę dźwiękową i jakoukończone dzieło zamieścił w Internecie pod nazwą LipDubbing: Endless Dream. Zaproponowany przez niegotermin LipDub był połączeniem pojęć lip synchronization(dopasowywanie ruchu warg do dźwięku) i dubbing.Projekt spodobał się na tyle, że Lodwick bardzo szybkoznalazł licznych naśladowców. W ten sposób tysiące internautów,zamiast śpiewać przed lustrem do dezodorantu,mogło podzielić się swoimi wokalnymi wyczynamiz całym światem. Mało kto spodziewał się, do jakiejskali rozwinie się pozornie prosty pomysł.University LipDubO tym, że studencka kreatywność nie ma żadnychgranic, nie trzeba chyba przekonywać kogokolwiek.Doskonale dowodzi tego przykład sześciu studentówz niemieckiego Hochschule Furtwangen University.W ramach pracy zaliczeniowej postanowili wynieść ideęLipDubu na zupełnie nowy poziom. W ciągu jednegosemestru stworzyli koncept całego przedsięwzięcia,zorganizowali potrzebny sprzęt i zapewnili pomoc swoichprzyjaciół i wsparcie kadry akademickiej. Tak narodziłsię pierwszy Univeristy LipDub.Za pomocą zaledwie jednego ujęcia przeprowadziliwidzów przez korytarze swojej uczelni. Śpiewającystudenci wybiegali zza każdego kąta, wjeżdżali na deskorolkach,wyskakiwali zza kanapy, a nawet pojawialisię na wiszących na korytarzu ekranach. Pełen energiifilm niemieckich studentów szybko podbił sieć, inspirującżaków na całym świecie.Każdy kolejny LipDub był bardziej zaawansowanyod poprzedniego. Studenci przebierali się w rozmaitekostiumy, tworzyli wielkie instalacje przestrzenne,zapraszali do współpracy koła zainteresowań i wykładowców,a nawet jeździli po swoim wydziale na koniu.Z czasem powstała oficjalna strona projektu, na którejzamieszczane są LipDuby z całego świata.A reguły?Są i to dość ścisłe. Najważniejszą i jednocześnieszalenie oryginalną zasadą rządzącą LipDubem jestzakaz jakichkolwiek cięć. Wszystko musi zostać nagranena jednym ujęciu, bez nawet śladowego montażu.Jeden błąd automatycznie powoduje, że ujęcienależy powtórzyć od początku, ale właśnie to utrudnienieświadczy o wyjątkowości LipDubu.Zasada druga: akcja musi rozgrywać się w budynkuakademickim, najlepiej z jak największą ilościąkorytarzy, pięter, łączników. Po trzecie: w zabawęnależy wciągnąć jak największą liczbę osób – zazwyczajw projekcie udział bierze kilkuset uczestników.Reguła czwarta: należy wybrać piosenkę, najlepiejenergiczną, choć niekoniecznie znaną.I w końcu zasada piąta: trzeba wprowadzić swojąkreatywność na najwyższe obroty, stworzyć unikatowyscenariusz a następnie go zrealizować. I chociażprzygotowania mogą trwać nawet kilka miesięcy, toefekt często powala na kolana.Dobra zabawa i nic poza tym?Nic podobnego. Chociaż tworzenie LipDuba dajez pewnością mnóstwo satysfakcji i gwarantuje niepowtarzalnewrażenia, to ma swój o wiele bardziejutylitarny cel. Umieszczony w Internecie film odwiedzająsetki tysięcy użytkowników. Wielu z nich topotencjalni absolwenci szkół średnich, którzy mogąw przyszłości wybrać zareklamowaną w ten sposóbuczelnię. Radośni i pełni energii studenci stają sięautomatycznie wizytówką swoich wydziałów, kształtująswój wizerunek jako ludzi twórczych i chętnychdo działania. Tworzeniu LipDuba zawsze towarzysząmedia, można liczyć na zainteresowanie daną uczelniątelewizji, prasy i radia. Taka reklama ma dwie niesłychanieważne zalety – nie dość że budzi szaleniepozytywne emocje, to na dodatek jest całkowiciedarmowa.A może LipDub US?Dlaczego nie? Uniwersytet Szczeciński dysponujeco najmniej kilkoma wartymi pokazania budynkamiz gęstą siecią korytarzy i obszernymi aulami. Dodatkowotrudno wątpić w przychylność władz uniwersyteckichbądź ich ewentualne wsparcie takiegoprojektu. I – co najważniejsze – US posiada tysiącestudentów, których kreatywność, pozytywne nastawieniei chęć do zabawy może wprawić w osłupienieuczelnie na całym świecie.

WOKÓŁ UCZELNIŚwiat nauki wymaga przybliżenia, zasady jego funkcjonowania mają swój własny rytm,wyznaczany decyzjami na różnych szczeblach władzy. Świat nauki to także ciężka pracai jej organizacja. O tym, co na ten temat warto wiedzieć, od lat piszedo „Przeglądu” prof. Wiesław Deptuła. Warto przeczytać.1. Z dniem 4 stycznia 2010 r. nowym podsekretarzemMNiSW w miejsce prof. Grażyny Prawelskiej-Skrzypekzostał prof. Zbigniew Marciniak.2. Na X krajowym Zjeździe Doktorantów w Rajgrodzieogłoszono listę najbardziej „prodoktoranckich” 42uczelni. Najbardziej wspierające okazały się: Uniwersytetim. Adama Mickiewicza w Poznaniu, UniwersytetJagielloński w Krakowie, a na trzecim miejscu znalazłysię Politechnika Warszawska i Uniwersytet Warszawski.Wśród najważniejszych kryteriów była nie tylkopomoc udzielana w zakresie stypendiów, grantów,nagród, ale także finansowanie konferencji, wydawnictw,szkoleń i zajęć rozwijających zainteresowaniai umiejętności tych młodych pracowników nauki.3. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznał 1137stypendiów za osiągnięcia naukowe i sportowe w wysokości1.300 zł. Warto wiedzieć, że nasz Uniwersytet,dzięki owocnej działalności Instytutu Kultury Fizycznejwśród studentów sportowców, jest na 3 i 4 wysokimmiejscu w Polsce.4. Minister NiSW w myśl zasady, że talenty rozkwitająw młodości, spotkała się ze 100 najwybitniejszymimłodymi polskimi pracownikami nauki, spośród którychwybrano Radę Młodych Naukowców; środowiskoszczecińskie reprezentują w nim: Karolina Kurtzi Bartosz Powała z Zachodniopomorskiego UniwersytetuTechnologicznego.5. Warto wiedzieć, że w roku akademickim 2010/2011MNiSW ogłosiło możliwość uzyskania rocznych stypendióww bawarskich szkołach – szczegóły www.bayhost.de.6. MNiSW rozpoczęło dyskusję dotyczącą kwestii, czynauka i biznes mogą wspólnie budować nowoczesnąPolskę, bo to działanie ma doprowadzić do pokazaniadróg wykorzystywania wynalazków uczonychpolskich w przemyśle. Przedstawicielem ośrodkaszczecińskiego w tej korporacji jest prof. Jan Lubińskiz Pomorskiej Akademii Medycznej.7. W jednym z ostatnich z numerów „Nature” z 2009roku przedstawione zostały sylwetki uczonych polskich,którzy w ocenie tego czasopisma są wzoremdo naśladowania. Wśród tych osób są m.in.: prof.Andrzej Szczeklik z Collegium Medium UniwersytetuJagiellońskiego, dr Natalia Letki z Instytutu SocjologiiUniwersytetu Warszawskiego, prof. Andrzej Oleksyn(ekofizjolog) z Polskiej Akademii Nauk w Kórniku, prof.Marek Samoć z Instytutu Fizyki Politechniki Warszawskiej,a także prof. Joanna Kufel z Instytutu GenetykiUniwersytetu Warszawskiego. Wśród doktorantówwymieniono Annę Szkulmowską i Michalinę Góręz Uniwersytetu w Toruniu.8. MNiSW podsumowało rekrutację na studia w rokuakademickim 2009/2010. Listę tę pod względem ilościkandydatów otwierają Politechniki Warszawskai Gdańska. Dodać należy i to, że o każdy wolny indeksna studia techniczne ubiegało się 3,5 kandydata namiejsce – tyle co na prestiżowym uniwersytecie w Polsce.W ocenie MNiSW świadczy to o wzroście popularnościstudiów technicznych, czego nie potwierdzająbadania zaprezentowane przez prof. Czapińskiego,„pierwszego” socjologa społecznego w kraju. Dodaćnależy i to, że w pierwszej dwudziestce najpopularniejszychkierunków studiów aż 1/3 to kierunki zamawiane,m.in. budownictwo, ochrona środowiska czybiotechnologia.9. Najpopularniejszymi kierunkami studiów na studiachI stopnia stacjonarnych i jednolitych magisterskich,były w tym roku akademickim:– według ogólnej liczby kandydatów – zarządzaniei pedagogika,– według liczby kandydatów na jedno miejsce – realizacjaobrazu filmowego, telewizji, fotografii (13, 8)oraz weterynaria (7, 8).Najczęściej wybieraną uczelnią w Polsce były: PolitechnikaWarszawska, Gdańska oraz UniwersytetWarszawski. Natomiast najczęściej wybieraną uczelniąniepubliczną na studiach stacjonarnych byłaSzkoła Wyższa Psychologii w Warszawie, a na studiachniestacjonarnych – Społeczna Wyższa SzkołaPrzedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.10. Konkurs „Młodzi uczeni o swoich badaniach”, organizowanyprzez MNiSW w 2009 roku, wygrał JacekŚmietański z Collegium Medium UJ, na drugim miejscuznalazła się Emilia Grzędzicka z Instytutu Nauko Środowisku UJ, a na trzecim miejscu Wioleta Walentynowskaz Instytutu Psychologii UJ.prof. dr hab.Wiesław Deptułakierownik KatedryMikrobiologiii Immunologii,Wydział NaukPrzyrodniczych US73

WOKÓŁ UCZELNIfot. Frank Boston,dreamstime.com11. Zgodnie z założeniami Unii Europejskiej polskie szkolnictwowyższe w 2020 roku będzie w pełni zintegrowaneze szkolnictwem europejskim, ale by to nastąpiło,musimy prowadzić intensywne prace w zakresie:– formowania europejskiego obszaru szkolnictwawyższego,– formowania europejskiej przestrzeni badawczej,– formowania agendy modernizacyjnej uniwersytetóweuropejskich,– wprowadzenia w życie unijnej strategii lizbońskiej.12. Według opinii prof. Jerzego Woźnickiego, prezesaFundacji Rektorów Polskich i przewodniczącego zespołuopracowującego strategię rozwoju szkolnictwawyższego 2010-2020, ważną rzeczą jest, by powstałw Polsce uniwersytet badawczy o dużym potencjale.To według profesora spowoduje, że będziemy lepiejwypadać w rankingach naukowych. W ramach dyskusjidotyczących rozwoju szkolnictwa wyższegow przyszłych latach są i takie głosy, że nauka zbliżasię do kresu. Autor tej wypowiedzi dr Waldemar Korczyńskizadaje również pytanie, że gdyby tak jednaknie było, to czy nie należałoby zastanowić się nad stosowanymiobecnie kryteriami oceny ludzi nauki.13. Prof. Kazimierz Stępień, przewodniczący Rady NaukiMNiSW, twierdzi, że wybory do najważniejszychgremiów naukowych wcale nie gwarantują wyboruwłaściwych osób do wykonywania zadań stojącychprzed nauką, ale jednocześnie nie godzi się, by to byłynominacje, co zaproponowano w strategii rozwojunauki opracowanej przez MNiSW. Profesor stwierdza,że demokracja w Polsce na tyle okrzepła, że o nominacjachpowinniśmy zapomnieć.14. Jak twierdzi prof. Hołysz z Instytutu Chemii FizycznejPAN w Warszawie (ur. 1963 r.), fundamentem sukcesuw nauce jest wybieranie liderów, ale przez właściwemechanizmy, które stwarzają szanse na karierę, tymktórzy chcą i mają do tego predyspozycje. Prof. stwierdza,że wystarczy 5 lat, by lider miał szanse właściwiesię zaprezentować, a nadto profesor określa, że odpowiedniawielkość zespołu badawczego to 7-8 osóbi dodaje, że wcale liderem nie musi być profesor. Takimechanizm uczy samodzielności i przebojowości, alerównież daje gwarancję, że produkt tego zespołu będziena najwyższym poziomie światowym.15. Według prof. K. Sangwala, fizyka z Politechniki Lubelskiej,brak sukcesu w nauce w Polsce należy łączyćz systemem oświaty, który słabo przygotowuje kandydatówna studia.16. Warto zapoznać się z wypowiedzią Andrzeja Kozikowskiegoz Uniwersytetu Adama Mickiewiczaw Poznaniu, dotyczącą zarobków pracowników naukowych,którą opracował na podstawie danych GUS(Warszawa, 2008). Profesor stwierdza, że te dane sąprzedstawione źle i nie oddają rzeczywistości, bo wynikaz nich m.in., że nasze zarobki są porównywalnedo zarobków pracowników naukowych z Francji, Niemiecczy Anglii. 74

Z fizyką, matematykąi przedsiębiorczościąidziemy do szkółNie jest dla nikogo tajemnicą, że nauki ścisłe ciesząsię małą popularnością wśród młodzieży szkolnej.Trudno się temu dziwić, skoro przez wiele lat matematykanie była przedmiotem obowiązkowym namaturze, a liczba godzin przewidzianych na fizykęmaleje przy okazji kolejnych reform programuszkolnego.Z drugiej zaś strony wiadomo, że w najbliższychlatach będzie wzrastać zapotrzebowanie na rynkupracy na absolwentów kierunków technicznychoraz na absolwentów nauk ścisłych. Małe zainteresowanieuczniów matematyką i fizyką przekłada siędalej na małą ilość kandydatów chcących studiowaćte dziedziny.Wydział Matematyczno-Fizyczny US od dawnana różne sposoby próbuje zainteresować młodzieżnaukami ścisłymi. Od wielu lat nasi pracownicy organizująolimpiady przedmiotowe, zawody i turnieje.Podejmujemy również wiele innych działań,zdając sobie sprawę z tego, że nie jednorazoweakcje, ale systematyczne i długofalowe działaniaprzyniosą oczekiwane rezultaty. Nie tylko w Szczeciniei województwie znana i popularna jest wystawadoświadczeń interaktywnych EUREKA, na którejmłodzi ludzie mogą się zapoznać z ciekawymi zjawiskamii odkryć prawa fizyki poprzez własny udziałw doświadczeniu. Proponujemy również młodzieżyszkolnej wykłady popularnonaukowe z matematyki,fizyki i informatyki oraz pomagamy organizowaćDzień Nauk Ścisłych.Projekty dla szkół ponadgimnazjalnychi gimnazjalnychW połowie września 2009 roku okazało się, żedwa wnioski naszego wydziału zgłoszone w konkursienr 1 POKL/3.3.4/09 MEN zostały wysokoocenione i zakwalifikowane do realizacji. Oba projekty,bliźniaczo podobne, skierowane są do szkół:As kompetencji – do szkół ponadgimnazjalnych, Z fizyką,matematyką i przedsiębiorczością zdobywamyświat – do gimnazjów. W obu chodzi o podniesieniekwalifikacji uczniów w dwóch tzw. kluczowychkompetencjach: matematyczno-fizycznej i przedsiębiorczości.Projekty realizowane są przy współpracyz partnerem – firmą CombiData Poland z Sopotui obejmują województwo zachodniopomorskie orazwojewództwa sąsiednie: wielkopolskie i lubuskie.Każdy z projektów zakłada rozwój kompetencjiuczniów w sposób atrakcyjny i przystępny. Opierasię głównie na zespołowej realizacji wybranego projektupolegającego na wykonaniu doświadczenia,zapisaniu problemu w sposób matematyczny, analizieproblemu, opracowaniu danych pomiarowychi sformułowaniu wniosków z wykorzystaniem technologiiinformacyjnych i e-learningu. Na potrzebydoświadczeń zostaną dostarczone uczestniczącymszkołom zestawy do realizowania (interfejs, czujniki,akcesoria, laptop ze specjalistycznymi programamiitp.). Za pomocą interfejsu i dołączonych doniego czujników uczniowie będą rejestrować pomiaryw trakcie przeprowadzanego doświadczenia,a następnie będą mogli dokonać analizy danychz wykorzystaniem odpowiedniego programu. Pozakończeniu projektu zestawy zostaną nieodpłatnieprzekazane szkołom na własność.Nurt szkolny i uczelniany projektuDziałania przewidziane w projekcie odbywają sięw dwóch nurtach: szkolnym i uczelnianym. W nurcieszkolnym bierze udział 180 Uczniowskich Grup Projektowych(UGP), zgłoszonych przez 90 szkół, w każdejgrupie dziesięciu uczniów. Natomiast w nurcieuczelnianym dwanaście Naukowych Kół Projektowych(NKP), też dziesięcioosobowych.W projekcie rozpoczynają swój udział uczniowie1. klas gimnazjów i 1. klas liceów, którzy potem kontynuująuczestnictwo przez następne dwa lata. Każdaz UGP pracuje pod opieką nauczyciela i realizujejeden projekt własny w semestrze oraz jeden projektmiędzyszkolny (wspólny z grupą z innej szkoły)przez cały rok. Przed przystąpieniem do działań i poich wykonaniu badane będą kompetencje uczniów.Naukowym wsparciem dla UGP będzie tzw. mentoring,czyli konsultacje on-line przy komputerze lubtelefonie udzielane przez pracowników naszego wydziałuoraz dwukrotnie w semestrze zajęcia w szkolez kadrą uczelni, w trakcie których uczniowie zaprezentująwykonane na danym etapie prace, oceniąje i przedyskutują, by w efekcie zaplanować dalszyzakres prac.Projekty międzyszkolne będą prowadzone zdalniei ponadregionalnie (komunikacja za pomocąpoczty elektronicznej i portalu). Dla uczniów opracowanezostaną także nowoczesne materiały e-learningowe.Naukowe Koła ProjektoweOprócz nurtu szkolnego uzdolnieni uczniowiebędą mogli realizować projekty w ramach NaukowychKół Projektowych (NKP), prowadzonychprzez kadrę naukową z wykorzystaniem potencjałubadawczego wydziału. Każde z kół spotykając sięna uczelni raz w miesiącu przez 6 godzin, będzietworzyć roczny projekt badawczy z zakresu kompetencjimatematyczno-fizycznych lub przedsiębiorczości.Ponadto między spotkaniami uczniowiebędą pracować samodzielnie, wykonując zadaniapowierzone przez opiekuna, w oparciu o materiałye-learningowe udostępnione na portalu, wykładysynchroniczne realizowane przez 8 godz. w miesiącui mentoring pracowników naukowych. Na rysunkupokazano schematycznie istotę projektu.Projekty UGP i NKP będą podlegały ocenie przezKomisję Oceny Projektów składającą się z pracownikówuczelni. Najlepsze projekty własne UGP z każ-WOKÓŁ UCZELNIdr hab., prof. USJacek Styszyńskiprodziekan ds.studenckich, WydziałMatematyczno-Fizyczny US75

WOKÓŁ UCZELNIdej kompetencji wezmą udział w organizowanymco roku Festiwalu Uczelnianym, a dwa najlepszeprojekty międzyszkolne –w krajowej wycieczce doznanych ośrodków badawczych. Uczniowie NKPbiorą także udział w uczelnianym festiwalu. Dodatkowo,co roku dla czterech najlepszych NKP przewidzianyjest udział w zagranicznej wycieczce doznanych ośrodków naukowych (np. CERN), a dla pozostałychośmiu – udział w wycieczce do ośrodkówkrajowych.Ogromne wyzwanieJak widać z tego opisu, są to ogromne projekty,których realizacja jest niemałym wyzwaniem dydaktycznymi organizacyjnym i wymagać będzie dużegozaangażowania kadry naukowo-dydaktycznej wydziałuoraz administracji uczelni. Czy ta forma systematycznejwspółpracy przyniesie pożądane efekty?Czy młodzież szkolna podniesie swoje kwalifikacjez matematyki, fizyki i przedsiębiorczości? Czy zmienisię nastawienie uczniów do przedmiotów ścisłychna tyle, że część z nich zgłosi się na studia na naszwydział? Na te pytania będzie można odpowiedziećnajwcześniej za trzy lata, a dziś trzeba i warto spróbować.Z fizyką, matematyką i przedsiębiorczością zdobywamy światAs kompetencji120 tematów z kompetencji matematyczno-fizyczneji z przedsiębiorczościUGP180 grupNKP12 grupopiekun: nauczyciel40 h/semestr1 projekt własny/semestr1 projekt międzyszkolny/rokopiekun: pracownik naukowy WMF6 h/miesiąc1 projekt własny/rokWsparcie:mentoring (12 h/miesiąc)przyjazd kadry naukowej (2x4 h/semestr) – UGPmateriały e-learningowe:60 mat.-fiz.60 przedsiębiorczośćwykłady synchroniczne (8 h/miesiąc) – NKPFAQ – na portalu internetowymOcena projektów UGP (komisja: prac. naukowi)10 najlepszych projektów własnych: mat.-fiz.10 najlepszych projektów własnych: przeds.uczelniany festiwal (wykład, nagrody)2 najlepsze projekty międzyszkolne:wycieczka do ośrodków krajowychOcena projektów NKP (komisja: prac. naukowi)uczelniany festiwal (wykład, nagrody)4 najlepsze projekty – wycieczka zagraniczna8 pozostałych projektów – wycieczka krajowa76

REGION, EUROPA, ŚWIATPoetyckie badania w Iowa„Zdobyłam doskonałą szansę pracy naukowej i rozwoju, a ponadto znalazłam kawałek Polskitam, gdzie kompletnie się tego nie spodziewałam” – o pobycie badawczym w The ObermannCentre for Advanced Studies at The University of Iowa opowiada dr hab. Marta Skwara, prof. US,stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej.Droga do uzyskania stypendium„Realizując grant ministerialny Polski Whitman.O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej,zawarłam w nim prośbę o sfinansowanie podróży doStanów, by w ośrodku akademickim badającym twórczośćWhitmana przeprowadzić i skonsultować własnebadania – wspomina prof. Marta Skwara. – Komisjaprzyznająca grant nie uwzględniła jednak wszystkichkosztów pobytu w Stanach i konieczne stało się złożeniewniosku do Fundacji Kościuszkowskiej z prośbąo dofinansowanie projektu”.Fundacja Kościuszkowska przyznaje stypendiam.in. doktorantom, artystom i naukowcom, którzy, jakmożna przeczytać na stronie internetowej programu,„budują pozytywny wizerunek Polski w społeczeństwieamerykańskim”. Dzięki Fundacji wielu Polakówma możliwość kontynuowania badań naukowychw różnych amerykańskich uczelniach. Czas trwaniatakiego stypendium waha się od 3 do 10 miesięcy.„By uzyskać stypendium, musiałam złożyć projektzawierający dokładny opis planowanych przeze mniebadań, wsparty rekomendacjami badaczy z różnychkrajów zajmujących się podobną dziedziną. Rekomendacjetakie stanowią potwierdzenie celności proponowanychbadań, ale i wyboru instytucji, w którejmają być przeprowadzone. Ostatnim, decydującymetapem jest rozmowa z komisją. Mój projekt zyskałpoparcie i na początku maja 2009 roku wyjechałamdo USA”.Dlaczego Whitman?„Mam wrażenie, że pozycja Walta Whitmanaw polskiej literaturze i kulturze jest nie do końcaugruntowana, wszyscy wiedzą, kim był, co napisał,ale w rzeczywistości wiedza ta jest powierzchownai ograniczona do znajomości tytułu: Whitman tow Polsce autor bliżej nieznanych Źdźbeł trawy – twierdziprofesor Skwara.Uniwersytet w Iowa – miejsce niezwykłychmożliwości„Przyznane stypendium umożliwiło mi spędzenietrzech miesięcy w Iowa City, gdzie pracowałamna tamtejszym uniwersytecie. Znajduje się tam ważnyośrodek badań nad twórczością Whitmana, któryprowadzi prof. Ed Folsom. Jest on jednym z głównychredaktorów strony internetowej The Walt WhitmanArchive, w całości poświęconej poecie. W Iowa współredagowanejest również pismo „Walt Whitman QuarterlyReview”. Istotne było dla mnie to, że mogłamnawiązać dalszą współpracę z pismem, w którymwcześniej publikowałam swoją pracę poświęconąWhitmanowi i Miłoszowi (The Poet of the Great Reality:Czesław Miłosz’s Readings of Walt Whitman. „WaltWhitman Quarterly Review” 2008, nr 1) – relacjonujeprof. Skwara.W Iowa City od wielu lat prowadzony jest tzw. InternationalWriting Programme, do udziału w którymzapraszano wielu pisarzy polskich, m.in. Marka Skwarnickiego,Andrzeja Kijowskiego, Grzegorza Musiała,niektórzy z nich opublikowali dzienniki i wspomnienia.„Znalazłam się w Iowa w zupełnie innej funkcji.Z punktu widzenia uczestników programu Iowa Citybyło miejscem egzotycznego spotkania ludzi z całegoRelacjiwysłuchałaIwona Smolecstudentka IV rokufilologii polskiej,przewodniczaca RadyWydziału SamorząduStudenckiego WFProf. Ed Folsomi prof. Marta Skwarafot. z archiwumprof. M. Skwary77

REGION, EUROPA, ŚWIATświata, którzy zostali zakwaterowani w jednym miejscui którzy niekoniecznie mówili po angielsku. Stądteż wrażenie, że ich opowieści ocierają się czasemo groteskę” – wspomina prof. Skwara.„Iowa nie jest jakimś dziwnym miejscem wymyślonymna seminarium międzynarodowe dla pisarzy– relacjonuje prof. Marta Skwara – jest siedzibą doskonałegouniwersytetu ze znanym Wydziałem Komparatystyki,w którym zaczynali swoją karierę najwięksiświatowi badacze (np. Gayatri Ch. Spivak). Dla mniebyło to przede wszystkim doskonałe miejsce do pracy,wyposażone we wspaniałą bibliotekę. Gdy podczaspierwszej wizyty zapytałam, ile książek mogę wypożyczyć,otrzymałam zaskakującą odpowiedź: do 500egzemplarzy. Oczywiście, o ile nie będą one potrzebneinnym użytkownikom”.Jak podkreśla prof. Skwara: „W tamtejszych bibliotekachudostępniane są wszystkie materiały, nawet pierwodrukLeaves of Grass Whitmana, pochodzący z 1855roku. Co więcej, istnieje możliwość bezpłatnego sfotografowaniaprzy użyciu bibliotecznego sprzętu interesującychksiążek, a nawet rękopisów. Uzyskałam pozwoleniena umieszczenie reprodukcji pochodzącychz tamtejszego księgozbioru w książce przygotowywanejdo druku w Polsce. Na jesieni „polskiego Whitmana”wyda krakowskie wydawnictwo Universitas.„Pracując w Iowa City – relacjonuje prof. Skwara –współpracowałam z Centrum Obermanna, które zajmujesię tzw. advanced studies, czyli badaniami zaawansowanymi,poświęconymi różnym dziedzinom nauki.Stanowi ono centrum spotkań i wspólnych badań ludziz całego świata, którzy mają możliwość korzystaniaz niezwykłych ułatwień, np. w pełni wyposażonegobiura z bezpośrednim dostępem do książek z uczelnianejbiblioteki”. Centrum Obermanna popularyzuje tra-dycję wspólnych dyskusji naukowców zajmujących sięróżnymi dziedzinami. Wszyscy badacze spotykają sięcodziennie przy kawie w grupach 20-30-osobowychi omawiają różne kwestie, niekoniecznie związanez obszarami ich poszukiwań.Iowa City – kawałek Polski za oceanemIowa City ma 40 tys. stałych mieszkańców i ok.200 tys. studentów, zjeżdżają się tu ludzie z różnychczęści świata. „Miłym zaskoczeniem było dla mnie spotkaniez Polakami, którzy odbiegają od stereotypowegoobrazu Polonii. Byli to przede wszystkim studenci,doktoranci, pracownicy naukowi, równouprawnienimieszkańcy i członkowie środowiska akademickiego.Ci młodzi ludzie otrzymują stypendia, są docenianymipracownikami. Dzięki nim poczułam polską atmosferętam, gdzie się zupełnie tego nie spodziewałam, w samymśrodku amerykańskiego midwestu – opowiadastypendystka Fundacji Kościuszkowskiej.Podsumowanie badań w Iowa City„Podczas spotkań zespołu redagującego The WaltWhitman Archive złożyłam pisemny konspekt dotyczącypolskich przekładów Whitmana – wspomina prof.Skwara – i myślę, że jeśli będę miała kiedyś szansę, napewno rozpocznę stałą współpracę z Archive, mającąna celu popularyzację „polskiego Whitmana”.„Dzięki środkom pochodzącym z Fundacji Kościuszkowskiejmogłam także odwiedzić inne miejsca,związane z Waltem Whitmanem – między innymiBrooklyn w Nowym Jorku i Lincoln w stanie Nebraska,drugi ośrodek uniwersytecki w Stanach zajmujący siębadaniem twórczości poety. Nie tylko pozwoliło mi todopracować moją książkę, ale i zdobyć ważne doświadczenia.”Strona tytułowa IIIwydania „Leaves ofGrass” W. Whitmana,Boston, 186078

REGION, EUROPA, ŚWIATMusimy rozumiećjęzyk Ziemi!Z prof. Janem Harffem, stypendystą Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej rozmawia Małgorzata Przytocka.Małgorzata Przytocka: Jak doszło do tego,że otrzymał Pan stypendium? Dlaczego postanowiłsię Pan o nie ubiegać?Jan Harff: Aby otrzymać stypendium im.Humboldta, należy najpierw złożyć odpowiedniwniosek. Pomógł mi w tym mój kolega i obecniebliski współpracownik – pan prof. AndrzejWitkowski. Od lat działamy na polu naukowym,jednakże idea bliskiej współpracy tu w Szczecinienarodziła się na statku badawczym Maria S. Meriam,podczas wyprawy na Grenlandię. Pobieraliśmyrdzenie osadów z dna morskiego, za pomocąktórych rekonstruujemy klimat. Podczas tych badańdoszliśmy nagle do wniosku, że powinniśmykontynuować współpracę. Oczywiście przyjąłemzaproszenie prof. Witkowskiego, ustaliliśmy i spisaliśmyzałożenia projektu, po czym profesor złożyłwniosek do Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.Zostałem laureatem stypendium, co było dla mniedużą niespodzianką i zaszczytem. Tym sposobemod 1,5 roku pracuję w Szczecinie.M.P.: Co obejmuje zakres Pańskich badańnaukowych?J.H.: Z moimi współpracownikami zajmujęsię dwoma obszernymi zagadnieniami. Po pierwsze– rekonstrukcją zmian klimatycznych w ciąguostatnich 10 000 lat. Jest to aktualny i niezmierniezajmujący temat – w tzw. climate gate zaangażowanisą właściwie wszyscy – ekonomiści,politycy i rzecz jasna – społeczeństwo. Za tą dyskusjąkryją się podstawowe pytania o ludzkośći jej rozwój. Oenzetowski Międzynarodowy Zespółds. Zmian Klimatu (IPCC), który jeszcze dwalata temu wynoszono na piedestał, wyróżnionoPokojową Nagrodą Nobla (2007), znajduje sięobecnie pod ostrzałem krytyki. Problem polegana tym, że spoglądanie 200-300 lat wstecz niewystarczy! Jeżeli chcemy zrozumieć, w jaki sposóbfunkcjonuje klimat, musimy badać o wieledalszą przeszłość. Wtedy będziemy w stanieokreślić, co jest przypadkową zmianą, a co autentycznymrozwojem.MałgorzataPrzytockastudentka II rokufilologii germańskiejna US, starosta rokuProf. Jan Harff nastatku badawczymfot. archiwum79

REGION, EUROPA, ŚWIAT80Tak długiego okresu nie da się zmierzyć, zmianyklimatyczne można jednak zrekonstruować pośrednio,np. poprzez badanie osadów na dnie morza,które w miarę upływu czasu uległy nagromadzeniui mają do przekazania „wiadomości”. Musimy nauczyćsię je „odczytywać” – właśnie poprzez obserwacjęosadów i interpretację danych. Tak jak ja staramsię pojąć język polski, tak i my wszyscy musimysię nauczyć rozumieć język Ziemi!Drugi temat to wybrzeża – w Polsce, Niemczech,Rosji i na Litwie, którym grozi cofnięcie lub erozja,co jest związane ze zmianami klimatycznymi i obniżeniemterenu. 20 000 lat temu Skandynawiępokrywał lód, który stopniał w wyniku ociepleniaklimatu. Skorupa ziemska została odciążona i podnosisię, podczas gdy południowe wybrzeże MorzaBałtyckiego się obniża. Dlatego naszym celem jeststworzenie prognoz, tzn. zaproponowanie działań,które pomogłyby w ochronie wybrzeży w ciągunajbliższych lat.M.P.: Co należy do Pańskich obowiązków naUniwersytecie Szczecińskim? Co udało się jużprzedsięwziąć?J.H.: Przeprowadzamy badania klimatu na trzechdużych obszarach: Bałtyku, Grenlandii i Morzu Południowochińskim.W zeszłym roku popłynęliśmychińskim statkiem badawczym nad Zatokę Tonkińską(Beibu Wan), gdzie pobieraliśmy rdzenie osadów.Do grupy badawczej należał także pan MichałTomczak – doktorant Uniwersytetu Szczecińskiego.Oczywiście jestem także wykładowcą – prowadzęwykłady dla studentów Wydziału Nauk o ZiemiUniwersytetu Szczecińskiego, dla doktorantów naWydziale Oceanografii i Geografii UniwersytetuGdańskiego. To dla nich także trening międzynarodowegojęzyka – wykłady prowadzone są po angielsku,co wymaga sporo uwagi. Studenci chętniezadają pytania, wygłaszają referaty, udoskonalającjednocześnie swoje kompetencje językowe.M.P.: Jakie wrażenie zrobił na Panu nasz uniwersytet?J.H.: Bardzo mi się podoba, uniwersytet jestmłody, świętuje 25-lecie powstania. Najbardziejcieszą mnie studenci – są otwarci, żądni wiedzyi uważni. W każdym razie jest to bardzo miłe i ciekawedoświadczenie.M.P.: Jest Pan doświadczonym naukowcemi nauczycielem akademickim, jakie perspektywyma przed sobą Pana zdaniem tak młody uniwersytet?J.H.: Uniwersytet Szczeciński ma przed sobąwspaniałą przyszłość. Przede wszystkim dzięki wyjątkowemupołożeniu, które przed zjednoczeniemEuropy nie było zbyt korzystne. Teraz jest z koleiwielką zaletą. Szczecin należy do regionu transgranicznego– Niemcy, Skandynawia, wschodni sąsiedzisą na wyciągnięcie ręki. Jestem pewien, że już zakilka lat US stanie się jedną z najważniejszych uczelniwśród krajów nadbałtyckich. Potrzebuje przedewszystkim internacjonalizacji kierunków studiówi międzynarodowej współpracy z najbliższymi sąsiadami,np. z Uniwersytetem im. Ernsta Moritza Arndtaw Greifswaldzie. Oba czynniki są kluczem dosukcesu US.M.P.: Dokąd zorganizowałby Pan wymarzonąekspedycję naukową?J.H.: To naprawdę trudne pytanie, jednak bardzochętnie pojechałbym ponownie do Afryki Zachodniej.Marzę o badaniach na terenie Namibii.Jej wybrzeże i bogactwo osadów robią na mnieogromne wrażenie.M.P.: Czym interesuje się Pan prywatnie?J.H.: Sztuką i kulturą. Moja żona prowadziław Güstrow małą galerię sztuki, a że mieszkamyteraz w Szczecinie, staramy się działać także tutaj.20 marca otwieramy wystawę dzieł Ernsta Balacha– rzeźbiarza, grafika i pisarza, jednego z najwybitniejszychartystów XX wieku, który żył swego czasuw moim rodzinnym mieście. W Güstrow prowadziłemtakże stowarzyszenie kulturalne. Poza tym interesujęsię kulturą regionalną, także Szczecina.M.P.: Czy miał Pan dotąd okazję uczestniczyćw wydarzeniach kulturalnych Szczecina?J.H.: Oczywiście, w zeszłym roku wystawialiśmydzieła Alexandra Dettmara, który malował pięknekrajobrazy – naturalne i antropogeniczne – po obustronach Odry.Kolejnym wydarzeniem zapadającym w pamięćbyła inicjatywa pani dr Małgorzaty Marciniak (InstytutFilologii Germańskiej) oraz studentów germanistyki,tzw. „Wieczór z Schillerem”. Zaangażowaniestudentów oraz ich praca nad tekstem – Schiller tow końcu klasyka literatury niemieckiej – zrobiły namnie ogromne wrażenie. Ich ognista interpretacjaZbójców oraz prezentacja poezji Schillera poruszyłymnie do głębi. Nie mogę się więc doczekać uroczystościz okazji jubileuszu Uniwersytetu Szczecińskiego.Prof. dr hab. Jan Harff jest geologiem,pracownikiem Instytutu BadańMorza w Warnemünde, profesorem Uniwersytetuw Greifswaldzie. W 2007 rokuzostał laureatem Polskiego HonorowegoStypendium Naukowego im. Humboldta,przyznawanego przez Fundację na RzeczNauki Polskiej. Od października 2008 wykładana Wydziale Nauk o Ziemi UniwersytetuSzczecińskiego.

SPORTWielki sukces studentów IKF USw 56 plebiscycie „Kuriera Szczecińskiego”na najlepszego zawodnika i trenerawojewództwa zachodniopomorskiego w 2009 roku29.12.2009 roku w Operze na Zamku Książąt Pomorskich ogłoszono wyniki plebiscytu „KurieraSzczecińskiego”. Wśród zawodników wygrała Monika Pyrek, srebrna medalistka MistrzostwŚwiata w skoku o tyczce, a wśród szkoleniowców duet trenerów złotych medalistóww wioślarstwie: Krzysztof Krupecki i Piotr Kula.W czołowej dziesiątce najlepszych zawodnikówznalazło się siedmiu przedstawicieli InstytutuKultury Fizycznej Uniwersytetu Szczecińskiego.Na drugim miejscu uplasowali się złocimedaliści Igrzysk Olimpijskichz 2008 roku i mistrzowie świataw wioślarstwie z 2009 roku: MarekKolbowicz – asystent w IKF USoraz Konrad Wasielewski – studentV roku, na VI miejscu – PrzemysławStańczyk, dwukrotny złoty medalistaw pływaniu na 400 i 1500 m oraz brązowyna 800 m, na VII miejscu – PiotrSzumiło – wicemistrz świata w karate,na VIII miejscu – Piotr Grzegórzek – mistrzPolski w triatlonie, IX miejsce zajął MarcinLewandowski – VIII na Mistrzostwach Świataw LA na dystansie 800 m, a Szymon Grzywacz– VII na Mistrzostwach Świata w karateuplasował się na X miejscu.Jeżeli dodamy jeszcze sportowców – studentówIKF US, którzy byli wytypowani doudziału w plebiscycie i znaleźli się w dwudziestcenajlepszych sportowców województwa zachodniopomorskiego,to możemy stwierdzić,że trzynastu studentów i dwóch pracownikówznalazło uznanie wśród mieszkańców naszegowojewództwa, którzy oddali na nich swoje głosy.Oprócz powyżej wymienionych sportowcówsukcesy na arenie międzynarodowej odnieśli miedzyinnymi: Piotr Majka – brązowy medal na MistrzostwachŚwiata w wioślarstwie i Dawid Pacześz Łukaszem Kardasem – V m. na MistrzostwachEuropy w wioślarstwie; Kacper Narloch zdobyłbrązowy medal na Mistrzostwach Świata w kickboxingui Robert Sekuła, który jest srebrnym medalistąna Mistrzostwach Polski w piłce wodnej.Nie sposób wymienić wszystkich medalistówimprez międzynarodowych i krajowych, którzystudiują w IKF US, ponieważ regulamin plebiscytubył bardzo restrykcyjny i tylko nieliczni moglibyć nominowani do udziału w głosowaniu.Można uznać, że rok 2009 był równieudany dla woj. zachodniopomorskiego, jaki Uniwersytetu Szczecińskiego jak poprzedni,ponieważ na Igrzyskach Olimpijskich to nasi sportowcyzdobyli pierwszy złoty medal olimpijski dlaGrodu Gryfa, a w reprezentacji Polski znalazło się12 przedstawicieli Uniwersytetu Szczecińskiego.Mamy nadzieje, że w 2010 roku nasi sportowcy,utrzymując wciąż swą znakomitąformę i wykorzystując wspaniałe możliwości,jakie stworzyły władze uniwersytetu– do godzenia nauki z treningami,znajdą się nie tylko w następnych lokalnychrankingach, ale także rozsławiąimię naszej uczelni w kraju i zagranicą. dr KrzysztofKrupeckizastępca dyrektorads. studiówniestacjonarnychInstytutu KulturyFizycznej USMarek Kolbowiczi Konrad Wasielewski– czterokrotnimistrzowie świataw wioślarstwiew latach 2005-2009oraz złoci medaliściIgrzysk Olimpijskichw Pekinie. II miejscew plebiscycie.fot. z archiwumM. Kolbowicza81

SPORTKrótka historiaakademickich potyczek przy zielonym stolikuW lutym 2010 roku minęła rocznica rozpoczęcia zajęć Sekcji Brydżowej AZS US, której spotkaniaodbywają się na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania. Szkoleniem uczestnikówsekcji podzielonych na trzy grupy: początkującą, średnio i wysoko zaawansowaną zajmują sięszczecińscy eksperci brydżowi.dr Jacek Batógadiunkt WNEiZ,członek Senatu USCo pewien czas organizowany jest wykład przygotowanyprzez zapraszanych gości, wśród których najczęściejpojawia się arcymistrz międzynarodowy KonradAraszkiewicz, aktualny wicemistrz olimpijski z Pekinu,który jest słuchaczem studiów MBA na WNEiZ US. Wśródczłonków sekcji dominują studenci i pracownicy szczecińskichuczelni, zwłaszcza US. Co istotne, zajęcia mająjednak charakter otwarty, co oznacza, że mogą w nichuczestniczyć również osoby spoza środowiska akademickiego,bez względu na miejsce zamieszkania. Obecnieczłonkami sekcji są między innymi: nauczyciel z gimnazjumz Gryfina oraz ponad 80-letni szczeciński brydżystaamator.Turnieje i meczeOprócz cotygodniowych spotkań, które mają charakterteoretyczno-praktyczny, członkowie sekcji biorąudział w organizacji corocznych przedsięwzięć współfinansowanychprzez władze rektorskie i dziekańskie uniwersytetu,administrację samorządową miasta Szczecinai województwa zachodniopomorskiego oraz prywatneprzedsiębiorstwa i instytucje finansowe. Należą donich zdobywający coraz większą popularność OtwartyTurniej o Puchar Rektora US organizowany co roku w li-stopadzie oraz Wielomecz Brydżowy o puchar DziekanaWNEiZ, odbywający się w czerwcu. Sprawozdania z tychimprez znalazły się w poprzednich numerach „PrzegląduUniwersyteckiego”.Nauka logicznego myśleniaCo prawda działalność edukacyjna w zakresie sztukibrydżowej ma w naszym mieście i regionie już pewnąhistorię, to jednak działalność Sekcji AZS US jest pierwszymod wielu lat przedsięwzięciem prowadzonym nataką skalę. Wydaje się, że obecna polityka ministerstwaodpowiedzialnego w naszym kraju za edukację, którajest ukierunkowana z jednej strony na wzrost znaczeniamatematyki w procesie nauczania, a z drugiej– bezpośrednio akcentująca ważną rolę brydża jakonarzędzia umożliwiającego naukę logicznego myśleniai podnoszenia poziomu kapitału ludzkiego polskiegospołeczeństwa, będzie w najbliższych kilkunastu latachsprzyjała rozwojowi tej, jak sądzą niektórzy, najciekawszejgry logicznej, w której polscy sportowcy odnoszą odkilkudziesięciu lat bezprecedensowe sukcesy na areniemiędzynarodowej.Przykładem tego niech będzie artykuł z „New YorkTimesa”, który ukazał się po Mistrzostwach Świata Junio-Uczestnicy meczu3 marca 2010 r. naWydziale InformatykiZUTfot. JakubChrzanowskiWynik meczuo I miejsce:I US – I ZUT + 17 IMPdla drużyny I US(I miejsce)Wynik meczuo III miejsce:II US – II ZUT + 23 IMPdla drużyny II US(III miejsce)82

SPORTrów w USA, wychwalający polską szkołę pracy z młodzieżą.Nic w tym dziwnego, jeśli zauważymy, że we wszystkichrozgrywanych wówczas konkurencjach naszereprezentacje zdobyły złote medale, co zresztą od kilkulat staje się powoli pewną tradycją (z każdej imprezy rangimistrzostw świata lub Europy nasi młodzi brydżyściwracają z kilkoma medalami). Również w pierwszychMistrzostwach Europy Uniwersytetów, które odbyły sięw Chorwacji w 2009 roku, I miejsce zajęła reprezentacjaUniwersytetu Wrocławskiego.Zamiana zielonego stolika w zielony ekranTo, co jest jednak w brydżu najciekawsze, to bezpośredniarywalizacja przy zielonym stoliku lub, co ostatniozdarza się coraz częściej, przy zielonym ekranie, czylirozgrywanie meczów i turniejów przez Internet, a więcz wykorzystaniem ekranu monitora (w szacie graficznejnajbardziej popularnego portalu brydżowego BridgeBaseOnlinedominuje ta właśnie tradycyjna zielona barwa.Podczas tego typu rozgrywek jesteśmy w stanie nietylko sprawdzić, czego się nauczyliśmy, lecz również zyskaćwiele przemyśleń do dalszego udoskonalania czyto systemu licytacyjnego, czy umiejętności rozgrywaniakontraktów. Jeśli do tego dodamy czysto sportową satysfakcjęze zwycięstwa oraz nagrody, czasami całkiemznaczące – na przykład głównymi nagrodami w tegorocznym20 Festiwalu „Solidarności” w Słupsku będądwa samochody marki Chevrolet a łączna pula nagródwyniesie 250 tys. zł – to otrzymamy pełen obraz emocji,których może dostarczyć gra w brydża.Uniwersytet kontra ZachodniopomorskiUniwersytet TechnologicznyCo pewien czas organizowane są mecze brydżowez zaprzyjaźnioną sekcją brydżową prowadzonąna szczecińskim ZUT. Ostatni taki mecz odbył sięw dniu 3 marca 2010 r. na Wydziale Informatyki ZachodniopomorskiegoUniwersytetu Technologicznego.Udział w nim wzięły cztery drużyny, po dwiez każdej uczelni. Organizacja rozgrywek polegała nawyłonieniu zwycięzców pierwszego meczu składającegosię z ośmiu rozdań, którzy następnie walczylio I miejsce. Pokonani w pierwszej fazie gry spotykalisię następnie w meczu o III miejsce. Reprezentacjanaszego uniwersytetu składała się z czternastu osób.W meczu po raz pierwszy w środowisku szczecińskimzastosowana została technologia udostępniana przezplatformę BridgeBaseOnline, pozwalająca na bieżącośledzić przebieg rozgrywek w tzw. brydżramie, czylipokoju, w którym znajdują się kibice, a jednocześnieudostępniająca przekaz z wybranego stolika w Interneciew trybie on-line.PrzyszłośćW najbliższym czasie członkowie sekcji będą zaangażowaniw organizację II Wielomeczu Brydżowegoo Puchar Dziekana WNEiZ US (czerwiec br.) oraz IIIOtwartego Turnieju o Puchar Rektora US (listopad br.).Zwłaszcza to drugie przedsięwzięcie wymaga kilkumiesięcy przygotowań. Przewidywany jest równieżdwudniowy wyjazd szkoleniowy do Zespołu Dworsko-Pałacowego w Kulicach oraz utworzenie i zgłoszeniedrużyny brydżowej AZS US, która w sezonie 2010/2011rozpoczęłaby udział w rozgrywkach drużynowych mistrzostwPolski na poziomie ligi okręgowej. Będzie topraktyczny poligon, pozwalający zarówno udoskonalaćswoje umiejętności, jak i weryfikować wiedzę uzyskiwanąna zajęciach sekcji. Przełamywanie barierW roku akademickim 2010/2011 dzięki porozumieniu władz dwóch wydziałów: Zarządzaniai Ekonomiki Usług oraz Nauk Przyrodniczych rozpoczyna działalność wspólny kierunek studióww Uniwersytecie Szczecińskim, czyli turystyka i rekreacja.Jednakże współpraca pomiędzy tymi wydziałami zaczęła się znacznie wcześniej, główniedzięki porozumieniu dr. hab. Andrzeja Niedzielskiego prof. US, dziekana WZiEU i dr. hab.Jerzego Eidera prof. US, prodziekana Wydziału Nauk Przyrodniczych ds. IKF, którzy doceniającznaczenie kultury fizycznej, stworzyli korzystne warunki studentom pragnącym uczestniczyćw życiu sportowym uczelni i realizującym swoje plany sportowe poza nią.Obecnie na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usługstudiuje wiele osób czynnie uprawiających sport, wśródnich sportowiec niepełnosprawny, Piotr Błażejczyk,student V roku ekonomii, który trenuje wioślarstwo od2008 roku w KS Start Szczecin i osiągnął w tak krótkimczasie znaczne sukcesy. W 2009 roku w MistrzostwachPolski na ergometrze wioślarskim zdobył srebrny medala w regatach o Puchar Świata w Monachium, wiosłującw czwórce ze sternikiem, wywalczył IV miejscei zakwalifikował się do udziału w Mistrzostwach Świata.dr Krzysztof Krupeckizastępca dyrektorads. studiówniestacjonarnychInstytutu KulturyFizycznej US83

SPORTIgrzyskaParaolimpijskiew Pekinie 2008.Od lewej: Piotr Majka,Tomasz Kaźmierczak(w białejkoszulce) i JolantaPawlakfot. TomaszKaźmierczak(samowyzwalacz)Natomiast w 2010 roku w Mistrzostwach Europy na ergometrzewioślarskim wywalczył V miejsce. I choć PiotrBłażejczyk jest sportowcem niepełnosprawnym, to ulubionymjego hobby są sporty ekstremalne, co niestetyw 2009 roku wpłynęło na osiągnięty wynik podczasMistrzostw Świata (XI m.), ponieważ podczas wykonywanianiebezpiecznych ewolucji na skuterze wodnymuległ wypadkowi i nabawił się kontuzji uniemożliwiającejskuteczną walkę o finał MŚ.W Instytucie Kultury Fizycznej studiuje wielu mistrzówróżnych dyscyplin, jest wśród nich również sportowiecniepełnosprawny, student IV roku – Piotr Majka,który wiosłuje już od 5 lat i jest stypendystą MinistraNauki i Szkolnictwa Wyższego. Wyniki, które osiągnął,są naprawdę imponujące. W Mistrzostwach Świataw 2006 roku wraz ze swoją partnerką z osady – JolantąPawlak zdobył srebrny medal, a rok później w 2007– brązowy. Na Igrzyskach Paraolimpijskich w Pekiniewywalczył VI miejsce, a w Mistrzostwach Świata w 2009roku zdobył brązowy medal. W Mistrzostwach Europyna ergometrze wioślarskim w 2009 i 2010 roku zdobyłzłoty medal i do niego należy też nieoficjalny rekordświata w tej kategorii.Obydwaj sportowcy są objęci programem szkoleniowymdo Igrzysk Paraolimpijskich w Londyniew 2012 roku.Na Uniwersytecie Szczecińskim studiuje wielusporowców pełnosprawnych, których wszyscy znamyi podziwiamy, natomiast przedstawicieli sportuosób niepełnosprawnych zna tylko nieliczne gronoprzyjaciół, kibiców oraz osób związanych z tym ruchem,a przecież wszyscy oni reprezentują nas nanajważniejszych imprezach sportowych na całymświecie. Obydwaj – Piotr Majka i Piotr Błażejczyk –umiejętnie godzą uprawianie sportu z nauką i mogąbyć przykładem do naśladowania dla tych, którzy niepotrafią przełamać słabości, które są w nich samychi usprawiedliwiają ten stan działaniem czynnikówzewnętrznych. Uprawianie sportu nie tylko wyczynowego,ale również amatorskiego pozwala nam naprzełamywanie barier pomiędzy pełnosprawnościąi niepełnosprawnością, umożliwiając samorealizacjęw dążeniu nie tylko do mistrzostwa sportowego, alerównież, a może przede wszystkim – do umiejętnegopokierowania swoim życiem w przyszłości. Mistrzostwa Świataw Poznaniu 2009.Od lewej:MonikaMierzwa, PiotrBłażejczyk(w czarnychokularach), TomaszKwiatkowski, BarbaraGrocholskafot. Piotr Majka84

PREZENTACJENowościWydawnictwa Naukowego Uniwersytetu SzczecińskiegoNasze książki kupisz:• w siedzibie Wydawnictwa, ul. Mickiewicza 66 (WNEiZ US)• w Księgarni Akademickiej, al. Papieża Jana Pawła II 31 i ul. Krakowska (WH US)• w Księgarni Economicus, ul. Piłsudskiego 24opracowałaElżbieta Blicharska,Wydawnictwo Naukowe USDo wybranych tytułów zakupionych w Wydawnictwie ceny promocyjne!Iwona Wiśniewska-SalamonTWÓRCZOŚĆ CHÓRALNA WSPÓŁCZESNYCH KOMPOZYTORÓWSZCZECIŃSKICH W ASPEKCIE PROBLEMATYKI WYKONAWCZEJAutorka ujęła temat w sposób historyczny, prezentując najpierw tradycjemuzyczne Szczecina przed 1945 rokiem, a następnie przedstawiając współczesneosiągnięcia tego środowiska. Szczegółowo i rzetelnie zaprezentowałatwórców, których dzieła są znane w przestrzeni polskiej współczesnej muzykichóralnej i wokalno-instrumentalnej. Omówiła budowę formalną i problematykęwykonawczą siedmiu wybranych utworów chóralnych. Publikacjęuzupełniają przykłady nutowe, partytury, tłumaczenia utworów oraz płytaCD z prawykonaniami utworów.wyd. 1ISBN 978-83-7241-763-3s. 232format B5oprawa miękkacena 35,00 złPiotr ZiemskiNAUKA W POSZUKIWANIU METAFIZYKI BYTU DUCHOWEGO.W KRĘGU MYŚLI JULIANA OCHOROWICZAW książce autor podejmuje się udanej próby stworzenia całościowej,źródłowej monografii historycznej poświęconej filozoficznej twórczości JulianaOchorowicza. Ziemski z rozmysłem zrezygnował z prezentacji aktywnościterapeutycznej i wynalazczej Ochorowicza; jego twórczość ściśle naukową,psychologiczną, a także publicystyczną ukazał w takim zakresie, jakibył konieczny dla zrozumienia filozoficznych poglądów polskiego myśliciela.Stworzył przy tym wizerunek ciekawy, różnorodny, pokazujący zarówno to,co w tych poglądach jest oryginalnego i swoistego, jak i to, co w nich jesttypowego i charakterystycznego dla „klimatu intelektualnego” epoki pozytywizmu.wyd. 1ISBN 978-83-7241-718-3s. 122format B5oprawa miękkacena 21,00 złWydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego71-101 Szczecin, ul. Mickiewicza 66tel. (91) 444 20 06, 444 20 14, fax (91) 444 21 52e-mail: wnus@uoo.univ.szczecin.pl, www.us.szc.pl/wydawnictwo85

PREZENTACJEwyd. 1ISBN 978-83-7241-755-8s. 340format B5oprawa miękkacena 45,00 złEwa FrąckiewiczNOWE TECHNOLOGIE INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNE W MARKETINGUPRZEDSIĘBIORSTW NA RYNKU SIECIOWYCH POWIĄZAŃWspółczesne przedsiębiorstwa funkcjonują w środowisku wymagającym umiejętnościdostosowywania się do zmian rynkowych. Istotne są jednak nie tyle samezmiany, ale ich gwałtowne przyspieszenie, także pod wpływem ekspansji nowychtechnologii informacyjno-komunikacyjnych. W monografii przedstawiono zmianyzachodzące w firmach pod wpływem rosnącego znaczenia informacji i nowychtechnologii, scharakteryzowano proces ich adaptacji, ze szczególnym uwzględnieniemkreowanych tą drogą wartości dla klienta i firmy oraz pojawiającego się ryzyka,a także omówiono wybrane zagadnienia związane z etyką marketingu i społecznąodpowiedzialnością biznesu, których ranga znacznie wzrosła, między innymi podwpływem rozwoju nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych.wyd. 1ISBN 978-83-7241-757-2s. 214format A5oprawa twardacena 24,00 złRed. Krzysztof Hoffmann, Justyna Koszarska, Piotr BogaleckiUMASZYNOWIENIETo zbiór tekstów (studentów i absolwentów z różnych ośrodków akademickich, takichjak Kraków, Warszawa, Lublin, Wrocław, Toruń, Poznań, Katowice) poświęconychgłównie problemom wynikającym z rozwoju i zaawansowania technologicznegowspółczesnej cywilizacji. Wydana w atrakcyjnej szacie graficznej publikacja stanowipretekst do rozważań nad różnorodną, nierzadko nieoczywistą, obecnością maszyny– rozumianej zarówno jako produkt cywilizacji, jak i metafora w kulturze. Abyprzybliżyć niektóre ze znaczeń umaszynowienia, autorzy tekstów zamieszczonychw pierwszej części książki („Interpretacje”) wskazują wybrane konteksty umaszynowieniaz perspektywy różnych dyscyplin szeroko rozumianej humanistyki. Drugaczęść tomu („Interakcje”) zawiera recenzje i omówienia książek naukowych orazwydarzeń artystycznych, teksty poetyckie, a także esej poruszający problem umaszynowieniaw negocjacjach.86MONOGRAFIE:• KAZIMIERSKI J., Recepcja twórczości Leopolda Buczkowskiegow latach 1966-1989, s. 198, cena 18,00 zł• LUBKOWSKA A., KLEPADŁO M., Analiza zawartości pierwiastkówwe włosach jako ocena stanu wysycenia mineralnego organizmuczłowieka, s. 78, cena 15,00 zł• PEREPECZO A., Fuzje i przejęcia – efektywność finansowa. Wynikibadań zagranicznych i krajowych, s. 230, cena 35,00 zł• RYCHTER J., Językowa kreacja przyrody nieożywionej w utworachpoetyckich Juliusza Słowackiego, s. 210, cena 20,00 zł• KRÓLIKOWSKA A.M., Zachowywanie – Porzucanie – Dekonstrukcja.Religia w świadomości młodzieży studenckiej, s. 216, cena34,00 zł• KANIEWSKI S., Stanowisko Kościoła katolickiego w Polsce wobecintegracji z Unią Europejską, s. 190, cena 23,00 zł• GRZYWACZ W., DRELA K., JAŹWIŃSKI I., KIERNOŻYCKA-SO-BEJKO A., KWARCIŃSKA A., Polityka społeczno-gospodarcza i jejdeterminanty w procesach integracyjnych, s. 200, cena 31,00 zł• ADAMCZYK A., Rola podatku dochodowego od osób prawnychw kształtowaniu działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw,s. 186, cena 35,00 zł• MOLCHANOVA O. (red.), Linguistics across culture 2, s. 186,cena 20,00 złSKRYPTY:• ks. BUJAK J., „Aby wszyscy stanowili jedno”. Wprowadzenie dozagadnień ekumenicznych, s. 178, cena 18,00 złZESZYTY NAUKOWE:• SZEWCZYK A. (red.), Aplikacje systemów informatycznych. StudiaInformatica nr 22, ZN nr 508, s. 150, cena 21,00 zł• GOŁDYKA L. (red.), Studia Sociologica nr 19, ZN nr 566, s. 198,cena 24,00 zł• SOŚNICKA D. (red.), Colloquia Germanica Stetinensia nr 18,ZN nr 562, s. 358, cena 40,00 złCZASOPISMA:• Analiza i Egzystencja 2009/9, czasopismo filozoficzne,red. R. Ziemińska, s. 256, cena 22,00 zł• Przegląd Zachodniopomorski 2009/4, red. T. BIAŁECKI, s. 194,cena 20,00 złINNE:• NIEDZIELSKI P., MARKIEWICZ J., NOREK T., RZEMPAŁA J., SKWERES-KUCHTA M., Jak oceniać inwestycje? Wybrane aspekty analizyefektywności przedsięwzięć inwestycyjnych, s. 144

PREZENTACJE„Umaszynowienie”w WasabiTego nie można było przeoczyć, choć potężna zamieć śnieżna nie zachęcała tegodnia do wyjścia z domu. Najwytrwalsi dotarli jednak we wtorkowe popołudnie2 lutego br. do szczecińskiego klubu Wasabi na ulicy Kolumba, w którym odbyło sięspotkanie z redaktorami Umaszynowienia – nowej publikacji Wydawnictwa NaukowegoUniwersytetu Szczecińskiego. Rozmowę z pomysłodawcami i redaktorami książki, JustynąKoszarską oraz Krzysztofem Hoffmannem, w oryginalnych, postindustrialnych wnętrzachklubu, poprowadził prof. US Jerzy Madejski.Redaktorzy tomu przybliżyli zebranym tematykęksiążki, którą można potraktować jako wysłany przezmłodych naukowców impuls do stworzenia międzynarodowegodialogu i zacieśniania naukowej współpracy.Opowiedzieli również o sesji naukowej zorganizowanejw 2008 r. w Katowicach na temat umaszynowienia, którejpokłosiem jest prezentowana książka.Autorami zamieszczonych w publikacji tekstów sąstudenci i doktoranci, uczestnicy zajęć organizowanychw ramach Akademii „Artes Liberales”, czyli MiędzyuczelnianychIndywidualnych Studiów Humanistycznych.Książkę poświęcono głównie problemom wynikającymz rozwoju i zaawansowania technologicznego współczesnejcywilizacji.Zdaniem Krzysztofa Hoffmanna, ma być ona pretekstemdo rozważań nad różnorodną, nierzadko nieoczywistą,obecnością maszyny – rozumianej zarównojako produkt cywilizacji, jak i jako metafora w kulturze.W pierwszej części publikacji (Interpretacje) autorzy,starając się przybliżyć niektóre ze znaczeń umaszynowienia,wskazują jego wybrane konteksty z perspektywyróżnych dyscyplin szeroko rozumianej humanistyki.Czytelnik znajdzie tu m.in. rozważania nad wpływem nowychmediów na postawy społeczne, tekst o tym, w jakisposób wykorzystywanie ludzkiego DNA wpływa naprzemieszczenie opozycji natura-kultura, analizę poetyckichi filmowych prób stworzenia podmiotowości w reakcjina maszynowo-przedmiotowe traktowanie ciała,a także refleksje nad statusem językoznawstwa czy naukmatematycznych w obliczu pojawienia się komputeróworaz Internetu.Druga część tomu (Interakcje) zawiera recenzjei omówienia książek naukowych oraz wydarzeń artystycznych,teksty poetyckie, a także esej poruszającyproblem umaszynowienia w negocjacjach.Zestawiono więc różnorodne formy literackie i paraliterackiew celu zaobserwowania ich swoistego „współdziałania”.Według młodych naukowców taki zabiegpozwoli przekroczyć ciasne ramy naukowości, powiązaćwiedzę i sztukę, poszerzyć przestrzeń dialogu. Oczywiścieteza, że nowoczesne technologie nieodwracalniezmieniły społeczeństwa i pojedynczych ludzi, nie jestżadną nowością, o czym wspomniała na spotkaniu JustynaKoszarska, nawiązując do swojego tekstu poświęconegofuturystom w XX wieku.W podobnym duchu wypowiedział się Piotr Bogalecki,który wprawdzie nie był obecny na promocji,ale przesłał nagranie video ze swoim komentarzemdotyczącym tematyki tomu, które zostało odtworzonew trakcie spotkania.Uczestnicy spotkania w klubie Wasabi mogli obejrzećrównież film Piotra Bosackiego pt. „Film bez dźwięku”,którego kadry zamieszczono wewnątrz książki, nakażdej ze stron. Wprawione w ruch strony dają obrazanimowany najprostszą z technik.Pytania i refleksje uczestników spotkania pokazały,że książka poprzez swoją różnorodność jest pozycjąciekawą i wywołuje niekiedy zaskakujące reakcje wśródodbiorców.Niecodziennym uzupełnieniem dyskusji był spektakldźwiękowo-wizualny, na który złożyły się X-space kolektywupropagującego technoidowe brzmienia i obrazyotrzymywane w technologii elektronicznej: Toster [dj],Fanthom [dj], Magdalena Wawrzyniak [vj], Kasia Szeszycka[vj], Artur Rozen [vj]. Wydawnictwo serdecznie dziękuje pracownikom BiuraPromocji i Informacji US za pomoc w przygotowaniu i realizacjipromocji książki Umaszynowienie.Elżbieta Zarzyckaabsolwentka filologiipolskiej US,redaktorkaWydawnictwaNaukowego USPromocja książki„Umaszynowienie”,od lewej: JustynaKoszarska, KrzysztofHoffmann, prof. JerzyMadejski, prof. AndrzejWitkowski, ElżbietaZarzycka, CecyliaJudek, Izabela Krupa.fot. MagdalenaSeredyńska87

PREZENTACJEZycie to przygodaO czasach okupacji, obcowaniu ze śmiercią, umiejętności wykorzystywania danego czasu,życiowych marzeniach, miłości do Szczecina i podróżowania – z prof. dr. hab. TadeuszemBiałeckim rozmawia Paulina Olechowska.PaulinaOlechowskaasystentkaw Zakładzie Mediówi Komunikowania USProf. Tadeusz Białeckifot. Jerzy Giedrys88Paulina Olechowska: Wewstępie do Pana nowo wydanejksiążki czytamy: „Do napisaniawspomnień zachęciła mnie mojarodzina, szczególnie Paulinka”.Prof. dr hab. Tadeusz Białecki:Wnuczka od kilku lat przekonywałamnie do napisania wspomnień.Wielokrotnie, kiedy przebywaliśmyw gronie znajomych, opowiadałemnajciekawsze wydarzenia z okresuwojny i tuż po niej. Ją to zawszebardzo interesowało. Pewnegodnia postanowiłem, iż zacznę przelewaćna papier to, co umyka naszejpamięci.P.O.: O czym marzył mały Tadek,gdy był w wieku Paulinki?T.B.: Mały Tadek marzył przede wszystkim o tym,aby skończyła się wojna, o wypędzeniu z Polski Niemców,o powrocie ojca z frontu i powrocie do rodzinnegoLublińca.P.O.: Pana przeżycia okupacyjne były dośćdramatyczne: „Leżymy w kartoflisku (…) z prawejstrony zobaczyłem nisko nadlatujący samolot(…) ujrzałem ogniki (…) wydobywające sięz kadłuba maszyny, na ziemi pojawiła się wysokafontanna ziemi (…) leżałem w redlinie nabrzuchu, z rękami wyciągniętymi przed siebie,odruchowo przyciągnąłem je do siebie (…) przydolatującym grzmocie wystrzałów, poczułem jakziemia sypie się na moją głowę, usłyszałem przeraźliwykrzyk ludzi leżących po lewej stronie. Seriakaemu przeszła obok mojej głowy (…) ludziepo lewej leżeli twarzą do ziemi, na ich plecachkrwawe plamy …”.T.B.: To początek wojny, miałem wówczas sześćlat. Byłem za mały, aby zrozumieć, co się tak naprawdędzieje. Nawet nie pamiętam, abym się bał. Byłemobojętny, nawet nie uświadamiałem sobie tego, żecodziennie obcuję ze śmiercią.P.O.: Rok 1945. Droga częstochowskaz Radziechowic do Radomska.„Stosy zabitych, cywilówi wojskowych (…) wielu nie miałogłów (…) mężczyźni i kobiety (…)ciała były zamarznięte (…) niesamowiciepowykręcane (…) tułowiależały na poboczu (…) zmiażdżonegłowy na jezdni (…) przydrożnedrzewa obwieszone były szczątkamirozerwanych ciał ludzkichi końskich (…) jechaliśmy w milczeniu...”T.B.: Wówczas miałem już 12 lat.Gdy uciekaliśmy z Radomska, co jestparadoksem – razem z Niemcami, byłazima. Czyste powietrze powodowało,że eksplozje pocisków były jeszczemocniejsze, szły niemalże „wniebogłosy”. Wybuchającepociski nazywałem „choinkami”, gdyż porywały za sobąziemię, gruz, ludzi. Wtedy czułem strach i przerażenie,krzyczałem. Te wydarzenia zakorzeniły nie tylko we mnienienawiść do Niemców. Pamiętam nawet radość, która mitowarzyszyła, gdy widziałem, jak rozstrzeliwali jednegoz niemieckich żołnierzy, wręcz skakaliśmy ze szczęścia.Taka jest wojna.P.O.: Przy okazji tych wspomnień z dzieciństwachciałabym zapytać mężczyznę w „jesieni życia”, dokiedy życiowe potknięcia można nazywać „błędamimłodości”?T.B.: To bardzo trudne pytanie. Nie można na nie odpowiedziećjednoznacznie. Na dojrzewanie wpływa wieleczynników, w moim przypadku były to przede wszystkimwspomnienia z okupacji. Wielokrotna zmiana miejsca zamieszkania,ta ciągła ruchliwość spowodowała, że zawszebyłem taki trochę niespokojny, wszystko mnie ciekawiłoi interesowało. A tam, gdzie się stale docieka i szuka –wszystko jest przejściowe. Tak naprawdę, to chyba ustabilizowałemsię i dojrzałem dopiero gdzieś w 25 roku życia.P.O.: Po zakończeniu wojny mogło się wydawać,że nowe czasy zwiastują nowe perspektywy. Ale nie

dla Pana. Przez kilka lat ciągnie się za Panem opinia,że:„syn andersiaka, pochodzący z reakcyjnej rodzinywojskowej, dopuścił się przestępstwa paląc portretyStalina – nie jest godzien studiowania w Polsce Ludowej”.Czy nigdy nie miał Pan chwili zwątpienia?T.B.: To, że się nie załamywałem, było chyba po częściefektem ciężkich przeżyć z czasów okupacji., co mnieuodporniło na trudne sytuacje. To jak ostre przeziębienie,które uodporniło mnie do tego stopnia, że praktycznie dodziś na nic nie choruję.Ale zaraz po wojnie, gdy zacząłem pracować w porcie,były i takie momenty, podczas których zdarzało misię nawet płakać. Ale wszystko skończyło się dobrze i tonawet wcześniej, niż przypuszczałem.P.O.: Pochodzi Pan z inteligenckiej rodziny,w której pielęgnowano pasję historyczną. Pomimopomyślnie zdanej matury nie miał Pan szans na studia.I tak jak już Pan wspomniał, przez trzy lata ciężkopracował Pan w porcie oraz podstargardzkim pegeerze,zamiast realizować swe młodzieńcze marzenia.T.B.: Na szczęście, nie myślałem stale o poważnychrzeczach, o życiu. Młodość ma swoje prawa. Gdy miałem19-20 lat, przyzwyczaiłem się do ciężkiej, fizycznej pracy,i pomimo otaczającego nas „prymitywizmu” korzystałemz życia, na ile było to możliwe. Pamiętam, kiedy wyjeżdżałemz pegeeru, siedziałem już w pociągu do Lublińca – topłakałem z żalu za opuszczanym miejscem, które powinnomi się kojarzyć tylko z trudem i znojem. To są przywilejemłodości.P.O.: Poszedł Pan na studia w wieku 21 lat i tak tenfakt opisuje Pan z dzisiejszej perspektywy: „(..) mójstart nie był zbyt fortunny, nie rokował nadziei naprzyszłość (…) straciłem wiele, ale zyskałem o wielewięcej (…) nauczyłem się samodzielności (…) stałemsię optymistą (…), tłumaczyłem to tak: skoro upadłosię tak nisko, że niżej już nie można i odbiło się oddna, wyszło się z tego o własnych siłach bez szwanku,to może być tylko lepiej”. Czytając Pańskie wspomnieniazastanawiam się, dlaczego obecnie żyjemypod tak dużą presją czasu, w ciągłym pośpiechu. Czytaka egzystencja nie pozbawia nas pewnej refleksjinad tym, co ważne? Gdzie zagubiliśmy tę „cnotęcierpliwości”?T.B.: Zgadzam się, coś w tym jest. Ale uważam, że to,co Pani nazwała „cnotą cierpliwości” w dużym stopniu zależyod cech charakteru, a nie od okoliczności. Pod tymwzględem wrodziłem się w matkę. Ona zawsze była konsekwentna,praktycznie osiągnęła wszystko to, co chciała.Pamiętam, jak w połowie lat 70. budowaliśmy domek, toprzyznała się, że marzyła o nim jeszcze w czasie wojnyi dopięła swego. I ze mną jest podobnie, praktycznie zrealizowałemwszystko to, czego chciałem.P.O.: W takim razie, czy marzenia można traktowaćjako cel z datą realizacji?T.B.: Z datą chyba jednak nie. Ale trzeba pamiętać,że jak jest okazja – to nie można jej odpuszczać. Gdy zacząłempracować nad Encyklopedią Szczecina, wszyscy sięśmiali i mówili, że nie zdaję sobie sprawy z wagi przedsięwzięcia.A przecież nie miałem ani złotówki na to, aby jąwydać. Mimo to znaleźli się autorzy, którzy zaczęli pisaćjako woluntariusze. Encyklopedia… powstawała 18 lat,i się udało (dwa tomy i dwa suplementy, trzeci gotowy,razem ok. 2500 stron formatu A4).P.O.: Podsumujmy: rok 1938 – samochód na pedały;1942 – pierwsze pasje – zbieranie znaczków;1943 – dziesięciolatek świadkiem porodu; 1945 –harcerstwo; 1948 – pierwsza podróż do Szczecina;1949 – spalenie portretów Stalina; 1957 – pierwszedżinsy. Z czego składa się ludzkie życie?T.B.: Jak to z czego – z samych przygód!!! Nie żałujęniczego.P.O.: Szczecin – pierwotnie miasto zsyłki. Ostatecznie– przystanek na całe życie. Nie żałuje Panosiedlenia się w tym właśnie miejscu?T.B.: Absolutnie nie. Mogłem mieszkać w Warszawie,Katowicach, Opolu – wybrałem Szczecin.P.O.: Czy to znaczy, że w 1958 roku, kiedy Panostatecznie osiadł w Szczecinie, można było sięw nim „zakochać”?T.B.: Rzeczywiście, Szczecin musiał w sobie mieć „tocoś”. Mógłbym znienawidzić to miasto, z powodu ciężkiejpracy w porcie – a jednak tak się nie stało. Pochodzęprzecież ze Śląska, regionu bez morza. Jako dziecko chodziłemw marynarskim mundurku. Tak więc być możezauroczył mnie w jakimś stopniu port, stocznia, statki?Przecież same miasto w tamtych latach nie robiło na mniewiększego wrażenia. Okolice dworca, stare miasto – towszystko leżało w gruzach. Zaś krajobraz urbanistycznybył podobny do znanych mi miast Śląska, Wrocławia czyPoznania.P.O.: Szczecin utracił w ostatnich latach swojąmarynistyczną tożsamość. Czy jednak miłość wciążtrwa?T.B.: Oczywiście. I bardzo krytycznie oceniam to, cosię w ostatnim czasie stało ze stocznią. To jest tragediatego miasta.P.O.: Czy uda się stworzyć nowątożsamość Szczecina?T.B.: Zawsze można próbować. Ale toproces, który trwa wieki i nie będzie takiłatwy. Szczecin od zawsze miał dostępdo morza, czerpał z jego dobrodziejstwi jego wielowiekowy rozwój na nim sięopierał. Mimo że władze lokalne co rokuopracowują koncepcje rozwoju miasta –to wciąż nie ma kompleksowej, długofalowejstrategii.P.O.: Czy historia dała Szczecinowiszansę? Jaki okres historii ma Pan namyśli?T.B.: Szczecin otrzymał ogromną szansę. Wiele osóbprzemilcza fakt, iż nasze miasto w czasach Polski Ludowejzrobiło ogromną karierę gospodarczą. Można ją przyrównaćdo kariery miasta z przełomu XIX i XX wieku. Całedorzecze Odry znajdywało się wówczas w państwie pru-PREZENTACJESzczecin –przystanekna całe życie.Część 1.Wspomnieniaz lat 1933-1958– TadeuszBiałecki, KsiążnicaPomorska,Szczecin, 2009Książkę możnanabyć w DzialeInformacjiKsiążnicyPomorskiej.89

PREZENTACJE90skim. Nastąpiła więc jedność gospodarcza całego dorzeczaOdry, dlatego Szczecin rozwijał się tak dynamicznie.Jest na to wiele dowodów, pisał o tym w swojej publikacjiZaplecze portu szczecińskiego w dobie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego1818-1890 profesor Klemens Piotrowski.Niestety, ten okres świetności przerwała I wojna światowa.W efekcie dorzecze Odry zostało podzielone polsko-niemiecką granicą. Zaś po 1945 roku znów nastąpiłoodzyskanie dorzecza Odry. Pomimo gospodarki centralnieplanowanej Szczecin znów zaczął robić gigantycznepostępy w rozwoju. Niestety, po 1989 roku do głosu doszlispecjaliści, którzy nie mieli pojęcia o gospodarce morskiej.Szczeciński przemysł morski został „puszczony” nażywioł, w efekcie ostra konkurencja z zachodu zniszczyłato, z czego miasto żyło przez wieki, i z czego nadal mogłobybyć dumne.P.O.: Jak Pan, z perspektywy półwiecza, osobistychprzeżyć i przemyśleń, ocenia proces integracjimieszanki ludnościowej, która napłynęła na PomorzeZachodnie po 1945 roku?T.B.: Odpowiedź na to pytanie znajdzie się w drugiejczęści moich wspomnień. Procesy integracyjne kończyłysię w latach 60., kiedy to zaczęło się tworzyć pierwsze polskiepokolenie, które miało prawo powiedzieć: „Jestemszczecinianinem”. I pomimo systemu komunistycznego,który nie sprzyjał procesom integracyjnym tej mieszkankiludnościowej – dokonały się one w pełni i bezkonfliktowo.Jak? O tym w drugiej części wspomnień.P.O.: Czyli nie zgodzi się Pan ze stwierdzeniem, żewciąż jesteśmy „społeczeństwem bez tożsamości”?T. B.: Tożsamość buduje się wiekami. My jesteśmytutaj dopiero 60 lat. Sądzę, że dopiero po stu latach będziemyw stanie na to pytanie próbować odpowiedziećw pełni. W Szczecinie żyją jeszcze osoby, które są tzw. ludnościąnapływową. Ale jak pytam np. moją wnuczkę, czyczuje się szczecinianką, odpowiada, że tak. W tym miejscuwarto zwrócić uwagę na to, iż tożsamość miasta wyrastaz jego historii, a, niestety, młodsze pokolenia jej nie znająi się nią nie interesują.P.O.: Panie Profesorze, wróćmy jeszcze na momentdo wspomnień. Barwne opisy uwiarygodniajązdjęcia. W którym roku narodziła się pasja fotograficzna?T.B.: W 1956 roku, gdy byłem na studiach. Kupiłemaparat fotograficzny, aby robić zdjęcia zabytków. Do lat70. zrobiłem około 500 negatywów tzw. architekturyzabytkowej, zburzonych miast i budynków. Niektóre zezdjęć mają dziś już wartość unikatową.P.O.: Miejsca, w których przebywał Pan jako dziecko,młodzieniec – odwiedza Pan po wielu latach. CoPan wówczas czuje?T.B.: Stale odwiedzam stare kąty. Nawet fotografujęposzczególne obiekty z tego samego miejsca co przedwieloma laty. Chciałbym wydać album, który by je uwiecznił,zdjęcia sprzed wojny, z lat 50.-60. i współczesne. Przedoczyma mam zdjęcia z Pyrzyc, które robiłem, stojąc w BramieBańskiej. W latach 50. było widać tylko siatkę ulici puste kwartały zarośnięte trawą. A przecież przez osiemwieków istnienia tego miasta były to tereny zabudowane,tętniące życiem. Podobnie było w Stargardzie, Kamieniu,Nowogardzie i innych miastach.P.O.: Fotograf, historyk, ale przede wszystkimpodróżnik…T.B.: To prawda. To chyba cecha charakteru. Zasmakowałemw podróżach. A przecież w latach 50. i 60. niemiałem samochodu, tylko rower, zresztą zostawionyu rodziców w Lublińcu. Marzyłem o motocyklu. Podróżowałemgłównie autobusem lub pociągiem. Tak zacząłemzwiedzać różne pomorskie miejscowości. W wielu małychmiasteczkach nie było hoteli, a i tak nie na wszystkie byłomnie stać. Wielokrotnie spałem więc na dworcach.P.O.: Które miejsca chciałby Pan jeszcze zwiedzić?T.B.: Włochy, przede wszystkim Rzym i Pompeje, Grecję,jak i Bliski Wschód, najbardziej Egipt. Byłem natomiastwe Francji i Hiszpanii.P.O.: Czy prace nad powstaniem drugiej częściwspomnień już się rozpoczęły?T.B.: Oczywiście, jest już w fazie realizacji, przecieżtrzeba wykorzystywać każdą nadarzającą się okazję...Będzie ona obejmowała okres do 1975 roku, kiedy zacząłempracować w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnieUS). Te wspomnienia obejmą więc okres, kiedy byłeminstruktorem ds. bibliotecznych w Wojewódzkiej i MiejskiejBibliotece Publicznej (obecnie Książnica Pomorska)oraz pracownikiem oraz później – dyrektorem InstytutuZachodniopomorskiego, który był jednostką naukowobadawczą.P.O.: Dziękuję za rozmowę. Czekamy na drugączęść wspomnień. Tadeusz Białecki – ur. 21 października 1933w Lublińcu, w 1959 ukończył studia na wydzialehistoryczno-filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego,w 1964 obronił pracę doktorską naUAM, tam też w 1971 r. habilitował się, od 1980jest profesorem nadzwyczajnym, od 1997 r. zwyczajnym.Po przyjeździe do Szczecina w 1958 rokupracował jako instruktor w Wojewódzkiej i MiejskiejBibliotece Publicznej w Szczecinie, w latach1965-1974 był pracownikiem naukowo-badawczymw Instytucie Zachodniopomorskim, przez6 lat był jego dyrektorem, od 1975 roku pracujew Wyższej Szkole Pedagogicznej (gdzie w latach1981-1984 pełnił funkcję prorektora), przekształconejw 1985 r. w Uniwersytet Szczeciński.Autor około 300 publikacji dotyczących PomorzaZachodniego, w tym: redaktor EncyklopediiSzczecina i redaktor naczelny „Przeglądu Zachodniopomorskiego”oraz Z dziejów rodzin szczecińskichXX wieku, w 2005 r. wspólnie z profesoremEdwardem Rymarem wydał dwutomową Kronikępomorską z XVI wieku Thomasa Kantzowa.

PREZENTACJEPolacy w GruzjiDnia 27 marca 2010 r. w Sali Balowej Pałacu Potockich na Uniwersytecie Warszawskimodbyła się już po raz siedemnasty ceremonia wręczenia prestiżowych nagród „PrzegląduWschodniego” autorom najlepszych publikacji naukowych poświęconych problematycewschodniej, opublikowanych w 2009 r. Wśród nagrodzonych znalazł się profesor UniwersytetuSzczecińskiego Andrzej Furier za książkę Polacy w Gruzji (Wydawnictwo TRIO).Od kilkunastu lat obserwujemy wzmożone zainteresowanielosami Polaków, którzy w wyniku zawirowańhistorii znaleźli się na terenie Imperium Rosyjskiego,a następnie Związku Radzieckiego. W tennurt badawczy wpisuje się profesor UniwersytetuSzczecińskiego Andrzej Furier, autor licznych pracpoświęconych różnym aspektom życia i działalnościPolaków na Wschodzie. Problemowi polskiej obecnościna Kaukazie były poświęcone wcześniejsze książki– o polskiej aktywności dyplomatycznej w okresiemiędzywojennym i zasługach dla XIX-wiecznych badańgeografii tego obszaru – Józefa Chodźki.Kontakty polsko-gruzińskieKontakty i obecność Polaków w Gruzji mająwielowiekową tradycję. Ta dawniejsza dotyczyłaprzede wszystkim handlu i sięgała okresu średniowiecza.Zbliżenie polsko-gruzińskie nastąpiło w XVIIw., a jego celem była wspólna walka z ImperiumOsmańskim. Przegląd polskiego wkładu w badaniakaukazologiczne dowodzi, że jest on ogromny. Polacydostarczali od XVIII w. Zachodowi dokładnychinformacji o tym obszarze i kierowali wykreślaniemjego pierwszych dokładnych map.Jednakże o obecności typowej zbiorowości polonijnejw Gruzji można mówić właściwie w odniesieniudo XIX w. i początków XX w. W końcu XIX w. naziemiach gruzińskich przebywało ponad 7 tys. Polaków.Głównym ich skupiskiem było Tbilisi, w którymnajwiększą rolę odgrywali wojskowi i inteligencja.NagrodzonamonografiaO m a w i a n amonografia składasię ze wstępu,siedmiu rozdziałówproblemowychi zakończenia.Wykaz źródełarchiwalnych,literatury, indeksosób, nazw geograficznychi miejscowych,spis mapi fotografii orazstreszczenie w językuangielskim stanowią dodatek pomocny przylekturze książki. We Wstępie autor określił cel pracyoraz jej zakres terytorialny; wskazał również ośrodkieksperckie i naukowe, które podejmują w swoichpracach badawczych problematykę kaukazoznawczą.Do przełomu lat 80. i 90. XX w. wiedzę o historiistosunków polsko-gruzińskich czerpać można byłogłównie z nielicznych opracowań dotyczących historiiGruzji.W dwóch pierwszych rozdziałach, zatytułowanych:Początki państwa i narodu gruzińskiego orazPrzeobrażenia polityczne w czasach nowożytnychi najnowszych, autor nakreślił w kolejnych podrozdziałachszereg kwestii, stanowiących swego rodzajupunkt wyjścia do dalszych rozważań. Jest więcw tych rozdziałach mowa o rozwoju gruzińskiej państwowościi walce o jej utrzymanie – najpierw z Persjąi Turcją, a potem z Rosją.Rozdział trzeci: Początki kontaktów polsko-gruzińskichrozpoczął autor od przedstawienia genezykontaktów polsko-gruzińskich, których najważniejszymelementem była akcja misjonarzy rzymskokatolickichi zabiegi dyplomatyczne. W kolejnym,czwartym rozdziale pracy: Napływ Polaków do Gruzjiw XIX w. wyczerpująco omówiono m.in. działalnośćgrupy polskich poetów kaukaskich. Ukazano takżemało znane próby wykorzystania wojny kaukaskiejw walce niepodległościowej przez polską emigracjępolityczną, kierowaną przez księcia Adama JerzegoCzartoryskiego. W rozdziałach piątym i szóstym za-dr BarbaraPatlewiczInstytut Historiii StosunkówMiędzynarodowychUSProf. Andrzej Furier(pierwszy z lewej) naceremonii wręczeniaprestiżowychnagród „PrzegląduWschodniego” 27marca 2010 r. w SaliBalowej PałacuPotockich naUniwersytecieWarszawskimfot. z archiwum„PrzegląduWschodniego”91

PREZENTACJEtytułowanych: Życie religijne Polaków na ziemiachgruzińskich w XIX w. i Wzrost aktywności Polakóww drugiej połowie XIX i na początku XX w. obszerniezaprezentowano problemy życia społecznego, politycznegoi religijnego Polaków. Skupiska polonijnekonsolidowało duchowieństwo polskie. Zbudowaniew 1877 r., częściowo ze składek tbiliskiej Polonii,kościoła pod wezwaniem świętych Piotra i Pawłaoraz praca duszpasterska księży Maksymiliana Orłowskiegoi Józefa Baranowskiego przyczyniły się doodzyskiwania i podtrzymania poczucia narodowejtożsamości wśród Polaków. Rozdziały te mają szczególneznaczenie, ponieważ we wcześniejszych opracowaniachżycie religijne Polaków było opisywanebardzo zdawkowo lub wcale.Warunki pobytu Polaków w Gruzji po likwidacjiCesarstwa Rosyjskiego zmieniły się diametralnie.W związku z demobilizacją żołnierzy zabrakło w Poloniidominujących wcześniej wojskowych, a liczeb-ność cywilów znacznie się zmniejszyła. Ten trudnyokres pobytu Polaków zaprezentowano w ostatnim,siódmym rozdziale: Polacy i ich potomkowie w XXwiecznejGruzji.Nagrodzona książka Andrzeja Furiera zajmujepoczesne miejsce wśród studiów polonijnych, ponieważstanowi pierwsze opracowanie monograficzneprzedstawiające pełny obraz polskiej obecnościw Gruzji. Zebrany materiał źródłowy, wprowadzonyw wielu przypadkach po raz pierwszy do obiegu naukowego,pozwolił w nowym świetle ukazać wieleaspektów różnorodnej polskiej obecności aktywnościw tym kraju.Wyróżnienie tomu Polacy w Gruzji cieszy tymbardziej, że nagroda „Przeglądu Wschodniego” trafiłado pracownika naukowego naszego uniwersytetu.Miejmy nadzieję, że stanie się ona przyczynkiem dodalszego rozwoju studiów wschodnich w naszymmieście. Rękopisy i pióroRyszarda Liskowackiegotrafiły do Książnicy PomorskiejZainteresowani archiwum twórczym pisarza mają powody do radości. W grudniu 2009 r.Daniela Liskowacka przekazała Książnicy Pomorskiej kilka egzemplarzy z obszernego zbiorumęża. Gest ten można traktować jako zapowiedź dalszej przyjaznej współpracy z wdową popisarzu. Rękopisy trafiły do Sekcji Rękopisów Działu Zboru Specjalnych i są już udostępnione.AgnieszkaMajewskastudentka IV rokuprawa oraz II rokudziennikarstwai komunikacjispołecznej US92Biblioteka naukowaKsiążnica Pomorska im. Stanisława Staszicaw Szczecinie jest biblioteką o statusie publicznonaukowym.Prowadzi zatem różnorodną działalność,która służy potrzebom nauki i kształcenia. Dzięki temustanowi ważny warsztat pracy naukowej i dydaktycznejśrodowiska naukowego Szczecina i regionu. Wedługdanych podawanych przez samą bibliotekę, spośródok. 300 tys. czytelników odwiedzających rocznieKsiążnicę najliczniejszą grupę stanowią właśnie studenci,pracownicy naukowi i uczniowie.Stąd też w porównaniu z innymi bibliotekamipublicznymi ma do zaoferowania czytelnikom o wielewięcej. Poza wypożyczalnią i czytelnią literaturynaukowej, popularnonaukowej i pięknej, oferujerównież imponujące zbiory specjalne, a wśród nichponad 3500 rękopisów, starych druków, muzykaliów,zbiorów ikonograficznych i kartograficznych, a takżetzw. sekretne archiwa rodzin szczecińskich. OstatnioKsiążnica wzbogaciła się o bibliotekę profesora HenrykaMarkiewicza, o której pisaliśmy w poprzednimnumerze „Przeglądu Uniwersyteckiego”.

PREZENTACJERyszard Liskowacki(pseud. Dominik, LIR, Roman, Ryl., Rys.,Ryszard Podleśny, Vicedocent) – ur. 12 VII1932 r. w Warszawie, zm. 16 XII 2006 r.w Szczecinie – prozaik, poeta, publicysta,autor sztuk scenicznych, radiowych orazksiążek dla młodzieży. Od 1954 r. związanyze Szczecinem. Był kolejno: kierownikiemszczecińskiego oddziału „SztandaruMłodych”, publicystą tygodnika „Ziemiai Morze”, kierownikiem działu kulturalnego„Głosu Szczecińskiego” (1954–1968),kierownikiem literackim PaństwowegoTeatru Lalek „Pleciuga” oraz PaństwowychTeatrów Dramatycznych w Szczecinie.W latach 1968–1971 redaktor naczelnyOśrodka TV Szczecin, od 1971 redaktornaczelny miesięcznika „Spojrzenia”oraz stały publicysta tygodnika „Kultura”,stały współpracownik tygodników„Szpilki” i „Literatura”. Od 1982 założycieli do 1990 r. redaktor naczelny tygodnika„Morze i Ziemia”. Od 1960 roku członekZwiązku Literatów Polskich, dwukrotniebył prezesem Szczecińskiego OddziałuZwiązku Literatów Polskich (1963–1965,1971–1976). Laureat wielu nagród i odznaczeńpaństwowych i regionalnych.Źródło: Literatura na Pomorzu Zachodnimdo końca XX wieku. Przewodnik encyklopedycznypod red. Ingi Iwasiów i ErazmaKuźmy, Wydawnictwo Kurier-Press,Szczecin 2003Część wielkiej całościPrywatne archiwa pozyskuje się bardzo często nadrodze osobistych kontaktów. W ten właśnie sposóbdo Książnicy Pomorskiej trafiły rękopisy oraz pióroRyszarda Liskowackiego. Dyrekcja biblioteki zwróciłasię do Danieli Liskowackiej, wdowy po pisarzu, z zapytaniem,czy nie zechciałaby nawiązać współpracyi przekazać choć części rękopisów z twórczego archiwummęża. W grudniu 2009 r., w trzecią rocznicęjego śmierci, doszło do spotkania, podczas któregoKsiążnica otrzymała w darze drobną część z obszernegozbioru będącego w dyspozycji żony pisarza.Jolanta Liskowacka, kierowniczka Działu ZbiorówSpecjalnych informuje, że całe archiwum jestwielkie i tylko niewielka jego część trafiła do Książnicy.Znajdują się w nim: liczna korespondencja, dzienniki,fotografie osobiste, rodzinne, ale także te, któresą cenną dokumentacją życia kulturalnego i środowiskowegoSzczecina. Dar jest zapowiedzią dalszejwspółpracy, której nie ograniczają żadne wiążąceterminy.Rękopisy i pióroPozyskane materiały to zeszyt formatu A4, któryjest rękopisem powieści Ryszarda LiskowackiegoDzień siódmy i znowu pierwszy, pisanej od marca dosierpnia 1962 roku. Liczne skreślenia i poprawki pozwalająprześledzić tok pracy nad tekstem. Powieśćzostała opublikowana w Wydawnictwie Poznańskimw 1963 r. i zdobyła II nagrodę w ogólnopolskim konkursiena prozę związaną tematycznie z PomorzemZachodnim. Jest to opowieść, w której pojawiają sięwątki polityczne, a jej bohaterowie dokonują moralnychpowojennych rozrachunków i podejmują trudnedecyzje. Na podstawie powieści powstał film Rachuneksumienia w reżyserii Juliana Dziedziny, a jegoakcja toczy się w Szczecinie i okolicach.Drugim cennym darem jest sceniczna adaptacjadramatu Brzeg (reż. Jan Maciejowski), którego prapremieraw szczecińskim Teatrze Współczesnym odbyłasię w listopadzie 1968 r. Scenopis przedstawieniaopatrzony jest licznymi dopiskami i notatkamizarówno autora, jak i reżysera. Skoroszyt, w którymznajdują się kartki maszynopisu, obłożony zostałafiszem teatralnym z tego przedstawienia. ŻołnierskiBrzeg – Poemat o bitwie nad Odrą, bo tak brzmi tytułksiążki, przekształconej potem na utwór sceniczny,sytuuje się pomiędzy doświadczeniem osobistyma zbiorowym autora. W 1969 r. Liskowacki otrzymałNagrodę Ministra Obrony Narodowej za sztukę TVBrzeg.Następnym nabytkiem jest rękopis (w postaciluźnych kartek papieru maszynowego) adaptacjiteatralnej książki Janusza Korczaka Kajtuś czarodziej,którą wyreżyserował Krzysztof Niesiołowski. Premieraodbyła się 3 października 1963 r. w szczecińskimTeatrze Lalek „Pleciuga”, którego Ryszard Liskowackibył w tym czasie kierownikiem.Ostatni z przekazanych rękopisów nie jest związanyz twórczością pisarza, ale z jego uczestnictwemw życiu literackim Szczecina i pełnioną przez niegoZdjęcie pisarzaźródło fot.: http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/wydarzenia/single/id/81.93

PREZENTACJEfunkcją prezesa Szczecińskiego Oddziału ZwiązkuLiteratów Polskich. Jest to rękopiśmienny test mowywygłoszonej przez Ryszarda Liskowackiego na pogrzebieprozaika i kolegi – barwnej postaci środowiska– Jana Papugi (zm. 2 stycznia 1974 r.).Do przekazanych rękopisów dołączono jeszczewieczne pióro, którego używał Ryszard Liskowacki.Zdjęcie kartytytułowej rękopisupowieści „Dzieńsiódmy i znowupierwszy”fot. ze zbiorówKsiążnicy Pomorskiej.Już udostępnioneDary zostały zinwentaryzowane w księdze inwentarzowejSekcji Rękopisów. Z nowego nabytkubiblioteki można już korzystać, ponieważ nie mazastrzeżeń co do jego udostępnienia ze strony darczyńcy.Z uwagi na specyfikę tych zbiorów korzystającypowinni przedstawić uzasadnienie celu ichwypożyczenia. W przypadku studentów wymaganyjest list polecający z uczelni. Co ciekawe, każdy udostępnionyrękopis ma swoją metryczkę, gdzie wpisujesię osoby, które w czytelni miały do niego dostęp.Ponadto korzystający wypełnia tzw. kartę czytelnika.Są to procedury stosowane we wszystkich bibliotekachposiadających tego typu zbiory. Piętnastolecie czasopisma„Pogranicza”na pograniczuregionu i światadr hab. PiotrMichałowskiprof. US, kierownikZakładu Teoriii AntropologiiLiteratury, poeta,krytyk literackii teatralny,współzałożycieldwumiesięcznika„Pogranicza”9415 lat istnienia periodyku kulturalnego to okres na tyle długi, by nie mówić już o zjawiskuefemerycznym, ale takim, które pozostawi ślad w historii – zarówno kultury Szczecina, jak teżpolskiego czasopiśmiennictwa.Grupa inicjatywna ukształtowała się spontaniczniew gronie polonistów naszego uniwersytetu orazmiejscowego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich– co było regułą dla większości regionalnychpism kulturalnych, powstających w całym kraju potransformacji ustrojowej. Była trzyosobowa: MirosławLalak, którego (mimo nieobecności na spotkaniuzałożycielskim) zgodnie obwołaliśmy redaktoremnaczelnym), Inga Iwasiów i niżej podpisany PiotrMichałowski. Prócz nich do pierwszego zespołu weszłydwie osoby spoza uniwersytetu: polonista i poe-ta Piotr Fluks oraz artysta malarz Michał Biernacki.W ciągu 15 lat istnienia skład redakcji zmieniał sięparokrotnie. 24 marca 1999 roku zmarł Mirosław Lalak.Obecnie prócz dwojga założycieli zespół tworzą:Iza Krupa, Piotr Krupiński i Jerzy Madejski. Wszyscysą polonistami, a większość – pracownikami naukowymizatrudnionymi w US.Początki były niełatwe: sam akt założycielski poprzedziłydługie starania i perswazje, a potem przezpierwszy rok niepewnej jeszcze egzystencji złożeniekażdego kolejnego numeru graniczyło z cudem,

PREZENTACJEgdyż oznaczało pokonywanie licznych przeszkódorganizacyjnych i technicznych. By pismo powołaćdo życia, najpierw trzeba było przełamać opory zestrony ówczesnych władz miasta, które miały finansowaćkwartalnik o charakterze raczej elitarnym niżpopularnym, a więc nie dla masowego odbiorcy,a tym bardziej nie dla zysku. Z perspektywy dorobkupiętnastolecia widać, że był to trud opłacalny, choćefektów nie da się ocenić wedle kryteriów ekonomii.Występując z takim projektem parokrotnie kierowaliśmywnioski i odbyliśmy kilka debat środowiskowychz udziałem przedstawicieli magistratu, ażwreszcie jedna z nich, 5 maja 1994 r. w Galerii Kierat,doprowadziła do pozytywnej decyzji. Chyba właśnietę datę można przyjąć za formalne narodziny, choćdo pierwszego numeru trzeba było poczekać jeszczeponad pół roku, a jego promocja odbyła się dopiero21 grudnia.Zaczynaliśmy działalność prawie w trybie wędrownym,nosząc materiały redakcyjne w teczkach,a spotykaliśmy się na strychu Klubu 13 Muz, by dopieropo czterech latach otrzymać osobne pomieszczenieredakcyjne. Względna stabilizacja trwała tylkodo 2008 roku, gdyż zabrakło tam dla nas miejsca.Nową siedzibę zyskaliśmy w willi przy al. Piastów 90,gdzie się mieści biuro Europejskiej Stolicy KulturySzczecin 2016. Jubileusz, który obchodziliśmy 27stycznia 2010 roku w Piwnicy KANY, przypadł na czasredakcyjnej przeprowadzki.W 1999 roku kwartalnik udało się przekształcićw dwumiesięcznik, co na tle podobnych czasopismregionalnych w kraju było sukcesem wyjątkowym.Rok później zainaugurowaliśmy serię wydawniczą„Biblioteka Pograniczy”, w której pierwszym tytułembyła głośna – jak się wkrótce okazało – powieść ArturaD. Liskowackiego Eine kleine, opowiadająca o dziejachSzczecina tuż po wojnie i losach pozostającejw nim ludności niemieckiej.Kiedy tworzyliśmy pismo, wśród wielu pomysłówna tytuł zaproponowałem w końcu ten, który zostałzgodnie przyjęty: „Pogranicza”. Kojarzy się wprawdzieprzede wszystkim z położeniem geograficznymSzczecina, ma jednak sens bardziej uniwersalny: chodziw nim także o pogranicza różnych dziedzin sztukii dyscyplin współczesnej humanistyki, nauki, życiakulturalnego i społecznego, o wielonurtowość myśli,a także wielokulturowość i wieloetniczność. Takszeroki zakres problematyki pozwolił połączyć ideępisma regionalnego z uniwersalizmem – prezentacjądokonań artystycznych Szczecina włączyć się w życiekulturalne i dyskusje ogólnopolskie. Nawiązaliśmykontakty ze środowiskami twórczymi z zagranicy,zwłaszcza z pisarzami niemieckimi, współorganizującz nimi spotkania pisarzy pod nazwą Dialog. Rozwinęliśmywspółpracę z ośrodkami polonijnymi, m.in.w Bremie, Hanowerze, Lubece, Berlinie i Kopenhadze,ze Szwecją oraz innymi krajami bałtyckimi, Kanadąi USA. Międzynarodowo-regionalny charakterpisma stawał się coraz bardziej widoczny – zarównow tematyce kolejnych numerów, jak w zestawie prezentowanychna naszych łamach autorów.„Akademickość” periodyku (z której wielokrotnieczyniono nam zarzut) uznaliśmy raczej za atut niżsłabość, gdyż dotyczy kompetencji twórców, a nie95

PREZENTACJEprofilu pisma, które nie ma charakteru naukowego,lecz adresowane jest do szeroko pojętych środowiskhumanistycznych, także studenckich i licealnych.Takie założenia programowe realizujemy dotąd z dobrymskutkiem. Naturalnym zapleczem współpracownikówjest oczywiście Uniwersytet Szczeciński,a „Pogranicza” stały się głównym miejscem pisarskichdebiutów naszych studentów, absolwentów i doktorantów.Z myślą o tych pierwszych uruchomiliśmyprzy stronie internetowej pisma stronę studencką,którą nawiązując do tytułu dwumiesięcznika nazwałem„Przemytnik”.W ciągu piętnastu lat działalności omawialiśmybieżące wydarzenia kulturalne: teatralne „Kontrapunkty”i Festiwale Malarstwa Współczesnego, włączyliśmysię w ogólnopolskie i międzynarodoweobchody Roku Witkacego, Gałczyńskiego, Conradai Herberta. Odświeżaliśmy pamięć o przeszłościSzczecina i związanych z nim wybitnych postaci –takich jak pisarz niemiecki Alfred Döblin. Zamieszczaliśmypoezję, prozę oraz preferowaną przez naseseistykę o różnej tematyce: literackiej, teatralnej,filmowej, pisaliśmy też o muzyce, architekturze, mediach(zwłaszcza radiu), muzeach, historii, polityce,integracji europejskiej, postkolonializmie, feminizmie,marynistyce. Nie sposób wymienić tu wszystkichtematów, ale by dać pełny obraz dorobku, opracowałemzbiorczy spis treści wszystkich wydanychdotąd zeszytów, których zebrało się już ponad 80, dostępnyna stronie „Pograniczy”: www.pogranicza.pl.Są wśród nich także numery w języku angielskimi niemieckim.Tematem pierwszego tegorocznego zeszytu jestliteratura europejska. Tymczasem nie brak materiałówna kilka następnych, a pomysłów starczy przynajmniejdo kolejnego jubileuszu. Filozofia nietaktuW listopadzie 2009 roku pojawił się ostatni, osiemnasty numer szczecińskiego kwartalnikafilozoficzno-literackiego „[fo:pa]”, wydawanego przez Stowarzyszenie Operahaus. Było to jednoz najbardziej oryginalnych pism ukazujących się w naszym regionie po II wojnie światowej.Jego twórcy w karkołomny sposób zderzali dwa diametralnie różne języki – naukowej powagii młodzieńczej prowokacji.Alan Sasinowskiabsolwent filologiipolskiej US,pisarz, dziennikarz„KurieraSzczecińskiego”961.„[fo:pa]” powstało w 2004 roku. Założyli je studenciUniwersytetu Szczecińskiego – bracia Dariuszi Krzysztof Trzcińscy, Piotr M. Kryk, Grzegorz Jakowicz,Robert Jurszo oraz Artur Szwedo. Studiowaliprawo lub filozofię, niektórzy z nich byli związaniwcześniej ze studencką gazetą „Eidos”. Funkcje redaktorównaczelnych pełnili: Piotr M. Kryk, DariuszTrzciński, Robert Jurszo. Wśród stałych współpracownikówpisma byli m.in.: dziennikarz radiowyKonrad Wojtyła, naukowcy z US, m.in. prof. EwaKochan, prof. Andrzej Skrendo i prof. Andrzej Wątorski.Wstępne założenia nowego projektu określiłRobert Jurszo w wypowiedzi dla lokalnego wydania„Gazety Wyborczej”: „Wytyczamy sobie rolę pasatransmisyjnego między środowiskiem akademickima kulturą”.To jednak nie wszystko. Twórcy pisma nie zamierzalipoprzestać na samej pracy redakcyjnej. Chcieliobudować kwartalnik innymi przedsięwzięciami,które uczynią go bardziej widocznym na mapie kulturalnejmiasta. Zorganizowali między innymi pięćedycji kilkudniowych Festiwali Myśli Drukowanej –imprez o bardzo pojemnej formule, w których znalazłosię miejsce na wykłady nie tylko szczecińskichnaukowców, ale i na koncerty oraz pokazy filmów.Przygotowali także interdyscyplinarne konferencjepowiązane z tematami kolejnych wydań, takimi jak:seks, przemoc czy narkotyki. Brali w nich udział literaturoznawcy(np. prof. Jerzy Madejski), filozofowie(np. prof. Bogdan Banasiak), ekonomiści (prof. StanisławFlejterski), ale także policjanci czy pracownicyMONAR-u.„[fo:pa]” to również wydawnictwo. Ukazała sięw nim m.in. praca Androgyn. Rzecz o ontologii płciprof. Kazimierza Mrówki oraz antologia komiksównadesłanych na konkurs zorganizowany w ramach

PREZENTACJE97

PREZENTACJEjednego z Festiwali Myśli Drukowanej. Najodważniejsząpozycją w tym wydawnictwie były bez wątpieniaZgwałcone oczy dra Jerzego Szyłaka, bogatoilustrowana książka naukowa, poświęcona obrazomseksualnej przemocy w komiksach.2.Zgrywa, patrzenie z ukosa, zestawianie wysokiegoz niskim – te elementy budowały oryginalnyprofil pisma. Wystarczy otworzyć pierwszy numer„[fo:pa]” z października 2004 r., poświęcony ciału/śmierci. Najważniejszym autorem jest tu zmarływ 2002 roku profesor filozofii Wacław Mejbaum, którybył znany nie tylko ze względu na swój dorobeknaukowy, ale także z powodu swej ekscentryczności.Redakcja pisma z wyraźną rozkoszą tę ekscentrycznośćuwypukliła. Esejowi Mejbauma pt. Amorfati towarzyszą jego charakterystyczne rymowanki.Na przykład taka: „Nie pierdol Panie Boże/i nie gadajgłupot/jeżeli Cię uwieram/to wygaś ten tupot”.(Nekrotyk 5/98)W innych numerach stosowano podobną strategię.Z jednej strony publikowano w nich tzw.poważne teksty o filozofii, religii i literaturze, z drugiej– materiały prowokacyjne, jątrzące, frywolne.W numerze o seksie/libido (2005 nr 2) MirosławWitkowski już w tytule swego artykułu obwieszczał,że Wszyscy mężczyźni to pederaści, w wydaniupoświęconym wojnie (2005 nr 3) mogliśmy przeczytaćwspomnienia rosyjskiego żołnierza, którybrał udział w konflikcie w Czeczenii, zaś w numerzeo narkotykach (2007 nr 10) Marek Zgaiński napisałList do świata młodych na temat kultury narkotykowej,która, wedle niego, w PRL-u jako jedyna oferowałaprawdziwą wolność – bo pozwalała uciecprzed dławiącą alternatywą między służalczościąwobec władz a patosem opozycji.Intelektualna zaczepność pisma nie oznaczałajednak, że funkcjonowało ono jako undergroundowyzin. Przeciwnie, w „[fo:pa]” teksty publikowaliuznani pisarze i naukowcy: m.in. Hubert Klimko-Dobrzaniecki, prof. Inga Iwasiów, prof. Jerzy Prokopiuk...I jeszcze jedna ważna sprawa – szata graficzna.Każdy numer pisma, którego layout opracowałPrzemysł Borkowski, wyglądał zupełnie inaczej, stanowiłosobną, spójną wizualną opowieść, na którąskładały się fotografie, znaki graficzne, komiksy...„[fo:pa]" było jednym z najstaranniej wydawanychpism w Polsce – a już w kategoriach „pisma o literaturze",„pisma o filozofii"" chyba nie miało sobierównych.3.Jedną z książek, która ukazała się w wydawnictwie„[fo:pa]”, było wznowienie pracy Bogdana Banasiakapoświęconej Jacques'owi Derridzie. To chybanie przypadek. Bowiem najkrótsza odpowiedź na pytanie,czym było „[fo:pa]”, musiałaby brzmieć chybatak: pismem postmodernistycznym. Oczywiście pojęcie„postmodernizm” jest ryzykowne, wielokrotniego nadużywano, ale akurat w tym przypadku wydajesię trafne. W szczecińskim kwartalniku znajdziemywszystko to, co jest typowe dla postmodernizmu:zrównanie popkultury z kulturą wysoką, rozszczelnieniegranic naukowości, mieszanie stylistyk, pozornielekkie traktowanie spraw fundamentalnych,tematyczny „miszmasz”, wyrastający z przekonania,że kulturowy kanon jest czymś, w najlepszym razie,mocno dyskusyjnym.Jednocześnie jednak pismo nie siliło się na wywrotowość,nie ogłaszało żadnych szczeniackichrewolucji. Jeśli promowało jakąś filozofię, to była tofilozofia nietaktu – rozumianego jako celowe zakłócenierytualnych pogadanek, jako wejście w słowo„dyskursowi akademickiemu”, czasami zbyt koturnowemu,zbyt nadętemu. Oczywiście, taka niesfornośći dywersyjność nie są niczym nowym, podobnąstrategię stosowali choćby „brulionowcy”. Niemniejna rynku szczecińskim „[fo:pa]” było propozycją wyjątkową.Inna sprawa, że może „duch miejsca” wywarł nakształcie kwartalnika mocniejsze piętno, niż chcielibyprzyznać jego twórcy. W końcu Szczecin jest miastemjak najbardziej postmodernistycznym – rozproszonym,pozbawionym centrum, z poważnymiproblemami z historią. Ta nieciągłość jest dla szczecinianpowodem do niepokoju i melancholii za utraconą(a najpewniej nigdy nieurzeczywistnioną) tożsamością.Tymczasem dla redaktorów „[fo:pa]” stała sięona sposobem istnienia. W tym sensie twórcy pismastarali się udzielić nam lekcji, jak słabość przekuwaćw siłę.Oczywiście intelektualna niesforność to za mało,by radzić sobie na trudnym rynku czasopism. Kwartalnik(częściowo dostępny w wersji elektronicznej nastronie www.fopa.pl) od zawsze borykał się z problemamifinansowymi. Pieniądze z Ministerstwa Kulturyi Dziedzictwa Narodowego oraz z Urzędu Miasta byłydalece niewystarczające, [„fo:pa"] utrzymywali głównieprywatni sponsorzy. Z czasem jednak zaczęli sięz tego mecenatu wycofywać. Do tego doszło „zmęczeniemateriału” – redaktorzy mieli coraz mniej siłyna robienie pisma na wariackich papierach (nigdynie doczekali się nawet własnego pokoju redakcyjnego...),zaangażowały ich inne sprawy, indywidualnekariery, a następców nie wychowali...Oczywiście z pewnego punktu widzenia fakt,że „[fo:pa]” istniało tylko kilka lat, powinien jegotwórców cieszyć. Dzięki temu ich zaczepki i dywersjenigdy nie zdążyły zmienić się w przewidywalnyrytuał. 98

PATRONATII edycja konkursu fotograficznegoCukrowa na wakacjachorganizowanego na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług US17 marca 2010 roku komisja w składzie: dr hab. prof.US Wojciech Downar – przewodniczący komisji, dr AgnieszkaSmalec, mgr Katarzyna Orfin, mgr inż. MarcinChojnowski, Katarzyna Bilska, mgr Tomasz Jankowskipo przejrzeniu 40 zdjęć zakwalifikowanych do II etapu(po 20 w obu kategoriach) ze 138 nadesłanych na konkurszdjęć (104 zdjęcia w kategorii student i 34 zdjęciaw kategorii pracownik) zdecydowała o przyznaniu nagródgłównych następującym uczestnikom:Pierwsze miejsce w kategorii pracownik:• Agnieszce Budziewicz-Guźleckiejza zdjęcie „Dwa osiołki. Tunezja”Pierwsze miejsce w kategorii student:• Edycie Bochenekza zdjęcie „True Slumdog Non-Millionaire”Katarzyna OrfinBiuro Promocjii Informacji WZiEU USI miejsce w kategorii pracownikzdjęcie Agnieszki Budziewicz-Guźleckiej „Dwa osiołki. Tunezja”99

Pozostałe miejsca:w kategorii pracownicy2. Mariusz Dramski „Zrobione wWolińskim Parku Narodowympodczas pewnego upalnegodnia”3. Hanna Czaja-Cieszyńska„Krzywe zwierciadło, Turcja2009”4. Agnieszka Budkiewicz-Guźlecka, „Pamiętajciedziewczęta, jeżeli studia totylko na WZiEU, czyli Kuba naKubie”5. Paweł Ogrodnik „Na rajdzieDakar”,w kategorii studenci:2. Aneta Zaród, „Guca Festiwal,Serbia 2009”3. Tomasz Slomkowski, „ŻadenEgipt, żadna Tunezja. JezioroBinowo – Magda”4. Małgorzata Szurpicka „Żurawiewe mgle”5. Artur Urbański „Zakorzeniony”Uroczyste ogłoszenie wynikóworaz wręczenie nagród nastąpiłopodczas jubileuszu 20-leciawydziału.Zwycięskie zdjęcia zostaływyeksponowane w budynkuWydziału Zarządzania i EkonomikiUsług. Do końca marca możnabyło oglądać wszystkie zdjęciazakwalifikowane do II etapu (40zdjęć).I miejsce w kategorii studentzdjęcie Edyty Bochenek „True Slumdog Non-Millionaire”Nagrodzone prace dostępnesą na stronie:www.foto.wzieu.plWydział Zarządzaniai Ekonomiki UsługUniwersytetu Szczecińskiegoul. Cukrowa 871–004 Szczecinwww.foto.wzieu.pl