shëndeti mendor - Arct

56SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUTPadrejtë" neni 268-269 "Ai që është deklaruar i pafajshëm me vendim tëformës së prerë ka të drejtën e kompensimit për paraburgimin e vuajtur,me përjashtim të rasteve kur është provuar që vendimi i gabuar ose moszbuliminë kohën e duhur i faktit të panjohur është shkaktuar tërësishtose pjesërisht prej tij. E njëjta e drejtë i takon edhe të dënuarit që ka qenë iparaburgosur, kur me vendim të formës së prerë vërtetohet se akti me tëcilin është caktuar masa është nxjerrë pa qenë kushtet e parashikuara ngaKodi i Procedurës Penale (nenet 228 dhe 229). Dispozitat e paragrafëve 1dhe 2 zbatohen edhe në favor të personit për të cilin është vendosur pushimii çështjes nga gjykata ose prokurori. Kur me vendim të gjykatës ështëvërtetuar se fakti nuk parashikohet nga ligji si vepër penale, për shkak tëshfuqizimit të dispozitës përkatëse, e drejta e kompensimit nuk njihet përatë pjesë të paraburgimit të vuajtur para shfuqizimit. Kërkesa për kompensimduhet të bëhet, ndryshe nuk pranohet, brenda tre vjetëve nga data në tëcilën vendimi i pafajësisë ose i pushimit të çështjes ka marrë formë të prerë.Masa e kompensimit dhe mënyra e llogaritjes, si dhe rastet e kompensimitpër arrestin në shtëpi caktohen me ligj të veçantë".Neni 397 i këtij Kodi parashikon se, “Me vendimin që pranon kërkesën ekthimit të sendit ose të shpërblimit të dëmit, gjykata detyron solidarisht tëpandehurin dhe të paditurin civil për pagimin e shpenzimeve procedurialenë dobi të paditësit civil, përveçse kur çmon se duhet të vendosë kompesimintërësor ose të pjesshëm të tyre. Kur rrëzohet kërkesa ose kur i pandehurideklarohet i pafajshëm, përveç rastit që është i papërgjegjshëm, gjykatadetyron paditësin civi me pagimin e shpenzimeve procedurale të bëra nga ipandehuri dhe nga i padituri civil për efekt të padisë civile, por gjithnjë kurnuk ekzistojnë shkaqe për kompesimin tërësor a të pjesshëm. Kur vërtetohetpakujdesia e rëndë, gjykata mund ta detyrojë edhe me shpërblimin edëmeve të shkaktuara të pandehurit ose të paditurit civil”.Në vijim Kodi i Procedurës Penale, neni 459 parashikon se, "Ai që ka marrëpafajësinë gjatë rishikimit, kur nuk ka dhënë shkak me dashje ose pakujdesitë rëndë për gabimin gjyqësor, ka të drejtë për një kompensim në përpjesëtimme kohëzgjatjen e dënimit dhe me pasojat personale dhe familjareqë rrjedhin nga dënimi. Kompensimi bëhet me pagimin e një shumeparash ose me dhënien e një të ardhure jetësore. Kërkesa për kompensimbëhet, me pasojë mospranimi, brenda dy vjetëve nga dita që vendimi i rishikimitka marrë formë të prerë dhe paraqitet në sekretarinë e gjykatësqë ka dhënë vendimin. Kërkesa i komunikohet prokurorit dhe të gjithë tëinteresuarve. Kundër vendimit për kompensim mund të bëhet ankim nëgjykatën e apelit.Kur i dënuari vdes, qoftë edhe para procedimit të rishikimit, e drejta përkompensim u përket trashëgimtarëve të tij. Këtë të drejtë nuk e përfitojnëtrashëgimtarët e padenjë" (neni 460).