shëndeti mendor - Arct

6SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUTgjendje e jashtëzakonshme ose nga një fatkeqësi natyrore, që kërcënon jetënose shëndetin e njerëzve".Sipas nenit 4 të Kushtetutës "B drejta përbën bazën dhe kufijtë e veprimtarisësë shtetit". Në të njëjtën mënyrë neni 15/1 parashikon se "Të drejtatdhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të patjetërsueshme e tëpadhunueshme dhe qëndrojnë në themel të të gjithë rendit juridik".Sipas nenit 18 "Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit. Askush nuk mundtë diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia,gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, socialeose përkatësia prindërore. Askush nuk mund të diskriminohet përshkaqet e përmendura në paragrafin 2, nëse nuk ekziston një përligjje earsyeshme dhe objektive.Sipas nenit 28 të Kushtetutës, "Kushdo, të cilit i hiqet liria, ka të drejtë tënjoftohet menjëherë në gjuhën që ai kupton, për shkaqet e kësaj mase, sidhe për akuzën që i bëhet. Personi, të cilit i është hequr liria, duhet të njoftohetse nuk ka asnjë detyrim të bëjë ndonjë deklaratë dhe ka të drejtë tëkomunikojë menjëherë me avokatin, si dhe t'i jepet mundësia për realizimine të drejtave të tij. Personi, të cilit i është hequr liria sipas nenit 27,paragrafi 2, nënparagrafi c, duhet të dërgohet brenda 48 orëve përpara gjyqtarit,i cili vendos paraburgimin ose lirimin e tij jo më vonë se 48 orë ngaçasti i marrjes së dokumenteve për shqyrtim. I paraburgosuri ka të drejtëtë ankohet kundër vendimit të gjyqtarit. Ai ka të drejtë të gjykohet brendanjë afati të arsyeshëm ose të procedohet i lirë përkundrejt një garancie pasuroresipas ligjit. Në të gjitha rastet e tjera, personi, të cilit i hiqet liria nërrugë jashtëgjyqësore, mund t'i drejtohet në çdo kohë gjyqtarit, i cili vendosbrenda 48 orëve për ligjshmërinë e kësaj mase. Çdo person, të cilit i ështëhequr liria sipas nenit 27, ka të drejtën e trajtimit njerëzor dhe të respektimittë dinjitetit të tij.Sipas nenit 42/2 të Kushtetutës "Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, tëlirive dhe të interesave të tij kushtetues dhe ligjorë, ose në rastin e akuzavetë ngritura kundër tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brendanjë afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuarme ligj". Në vijim neni 43 dhe 44 garantojnë se "Kushdo ka të drejtë të ankohetkundër një vendimi gjyqësor në një gjykatë më të lartë, përveçse kurnë Kushtetutë parashikohet ndryshe". Kushdo ka të drejtë të rehabilitohetdhe/ose të zhdëmtohet në përputhje me ligjin, në rast se është dëmtuarpër shkak të një akti, veprimi ose mosveprimi të paligjshëm të organeveshtetërore"."Kushdo, vetë ose së bashku me të tjerë, mund t'u drejtojë kërkesa, ankesaose vërejtje organeve publike, të cilat janë të detyruara të përgjigjen në afatetdhe kushtet e caktuara me ligj" (neni 48 i Kushtetutës).