shëndeti mendor - Arct

SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT 87mënyrën se si u trajtua viktima kur ajo/ai po merrej dhe kushtet epersonit në kohën kur u mor nën mbikqyrje. Kjo mund të jetë veçanërishte rëndësishme, ku viktima ka vdekur, por trupi tregon shenja të torturësdhe shteti argumenton se ai/ajo nuk është marrë kurrë nën mbiqyrje oseqë dëmtimet nuk janë shkatuar nga zyrtarë shtetërorë.• Nëse një individ e dinte që viktima ka marrë telefonata kërcënueseose mesazhe, përpara se të merrej nën mbikqyrje, këto gjera mund tëraportohen.• Bashkë –vuajtësit e ndaluar mund të konfirmojnë që viktima ishte marrëpër tu pyetur dhe përshkruajnë gjendjen e tij/saj para dhe pas marrjes, oseqë ai/ajo nuk u kthye kurrë. Ata mund të japin prova të zërave që kanëdëgjuar, të tilla si ulërima apo të bërtitura, ose njolla gjaku të torturës qëata mund ti kenë parë. Ata mund të japin shpjegime për torturën ndaj tyreose ndaj individëve të tjerë ku ata mund të kene qenë dëshmimtarë.• Një doktor i cili ka ekzaminuar një të ndaluar shumë shpejt pasincidentit, gjithashtu mund të jetë në gjendje të jap një dëshmi shumë tërëndësishme.Mënyra e mirë për të identifikuar dëshmimtarë, është të punoni rreth kronologjisësë asaj çka ndodhi me viktimën, puke pyetur nëse ishte dikush prezent gjatë çdofaze: në kohën e marrjes nën mbikqyrje, në kohën e mbërritjes në institucioninpërkatës ose vendin ku do mbahej; nëse e ndau qelinë me dikë apo nëse ishtedikush në qelinë ngjitur; nëse i pa dikush që po merreshin duke i torturuar, osenëse ishte dikush dëshmimtar i ngjarjes,nëse pa dëmtimet ose të qënurit pa vetëdije;nëse dikush pati të njëjtën eksperiencë me ta.Nëse nuk është vetë personi që ngre padi pasi ai/ajo ka vdekur, është zhdukurose është akoma i ndaluar, të afërmit, fqinjët ose anëtarë të komunitetit mundtë jenë në gjendje të sugjerojnë dëshmimtarë të mundshëm, ose vetë ata mundtë sigurojnë informacion të rëndësishëm. Mos haroni se Leja e Miratuar,përdoret si për viktimat, ashtu edhe për dëshmimtarët.5.4 Llojet e tjera të provaveNuk ka një listë ku mund të përshkruhen të gjitha provat që mbështesin njëdeklaratë. Lloji i provave që ju mund të doni ti përdorni, varet shumë ngadeklaratë që doni të vërtetoni dhe që duhet identifikuar rast pas rasti. Ju duhettë përpiqeni të identifikoni, nga njëra anë, prova që mbështesin rastin specifikdhe nga ana tjetër, prova objektive që ndihmojnë të tregoni se si deklaratapërputhet me të gjithë ngjarjen. Duhet të jeni kreativë dhe mundësistë janëtë shumta. Shembuj të llojeve të tjera të provave përfshijnë: