Puls Szpitala nr 19 - Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

4PULS SZPITALAstyczeń - marzec 2008ŚWIATOWY TYDZIEŃ MÓZGUMózg w zdrowiu i chorobie, postępy w badaniach i leczeniuW dniach 10-16 marca w 73 krajach, w tym również w Polsce, obchodzono Światowy Tydzień Mózgu.Celem tej akcji jest upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o funkcjonowaniu mózgu w zdrowiui chorobie oraz budowanie społecznej świadomości o korzyściach wynikających z badań nad układemnerwowym.W czasie Tygodnia Mózgu organizowane sąkampanie edukacyjne w mediach, cykle wykładów,warsztaty i konkursy dla młodzieży.Światowy Tydzień Mózgu obchodzony jest naświecie od 1996 r., a w Europie i w Polsce od1998 r. Potrzebę tego typu aktywności publicznejuświadomiono sobie w czasie trwania dekadymózgu, która obejmowała lata 1990-1999.Projekt ten ogłoszony przez Kongres USA i proklamowany17 lipca 1990 roku przez ówczesnegoPrezydenta Georga Busha seniora zawierałsponsorowanie różnego typu programów i publikacjidotyczących badań nad mózgiem orazzachęcał do publicznego dialogu na różnorakieimplikacje wynikające z tych badań (kliniczne,filozoficzne, etyczne, itp.). Uświadomiono sobierównież potrzebę istnienia organizacji promującejtego typu działalność. W 1992 r. z inicjatywylaureata Nagrody Nobla, biochemika i genetykaJamesa Watsona powstało Światowe Stowarzyszeniena Rzecz Krzewienia Wiedzy o Mózgu„DANA”. W 1997 r. w czasie Światowego ForumEkonomicznego w Davos proklamowanoutworzenie Europejskiego Stowarzyszenia naRzecz Mózgu. Z inicjatywy osób skupionychw Polskim Towarzystwie Badań Układu Nerwowego(PTBUN) powstało Polskie Stowarzyszeniena Rzecz Krzewienia Wiedzy o Mózgu„DANA” (adresy internetowe www.nencki.gov.pl/dana/ oraz www.ptbun.org.pl)dr n. med. Mirosław Smółka, neurochirurgŚwiatowe Stowarzyszeniena Rzecz Krzewienia Wiedzy o MózguStowarzyszenie to oprócz wielu innych publikacjiwydaje coroczny raport dotyczącyznaczących osiągnięć w badaniach nad mózgiem,które miały miejsce w roku poprzednim.O jego różnorodności świadczyć mogątematy, które zostały przedstawione w raporciew 2008 r., a mianowicie:• poszerzenie możliwości zastosowaniagłębokiej stymulacji mózgu• choroby wieku dziecięcego• choroby dotyczące zaburzeń ruchu• urazy układu nerwowego• immunologia układu nerwowego• problematyka bólu• choroby psychiczne i uzależnienia• umysł i ciało• komórki macierzyste i neurogeneza(odnowa neuronów w dorosłym mózgu)• procesy myślowe i pamięć• problemy neuroetyczne• sztuka i poznanieRozległość tematyki związanej z badaniamimózgu wynika z jednej strony ze znacznegoskomplikowania jego budowy i funkcji,a z drugiej strony ze znacznej ilości choróbmózgu i ich różnej etiologii.Centrum dowodzeniaMózg, który waży około 1400 g, co stanowi2% wagi ciała jest główną jednostką kontrolnąi centrum zarządzania organizmu. Zbudowanyjest z ponad 10 miliardów komórek nerwowych,tzw. neuronów połączonych ze sobąsiecią wypustek nerwowych, którymi przesyłanesą impulsy na drodze przekazu elektrycznegoi chemicznego. Ludzki mózg jest częstoporównywany do komputera, ponieważ podobniejak komputer potrafi zbierać, przetwarzaći przechowywać informacje. Pracujez niewiarygodną prędkością, w ułamku sekundyinterpretuje obrazy i dźwięki i natychmiastwykonuje zaprogramowaną przez siebiereakcję. Jest nieustannie aktywny, co sekundęprzepływają przez niego miliony impulsów,niektóre w sposób świadomy, inne poza nasząświadomością. Porównanie z komputerem,chociaż daje pewne wyobrażenie otym jak złożoną pracę wykonuje mózg, jesttylko częściowo słuszne. Mózg jest ponadtosiedliskiem naszych uczuć, pragnień, ambicjii inteligencji i pomimo dynamicznego rozwojuneurobiologii, nadal daleko do zrozumienianatury naszej świadomości, co sprawia, żekażdy z nas jest sobą, inaczej reaguje, odczuwa,myśli. Ta tajemnica jest bardzo pociągającadla badaczy mózgu. Z drugiej stronyrównie ważne są praktyczne aspekty badań,związane ze wzrostem zachorowań na chorobyukładu nerwowego.Choroby mózguMiliony ludzi każdego roku chorują na chorobymózgu o różnej etiologii: od chorób o podłożugenetycznym, neurodegeneracyjnym, jak chorobaAlzheimera i choroba Parkinsona, poprzezudary mózgu w wyniku zaburzeń krążenia mózgowego,nowotwory, urazy mózgu i chorobypsychiczne.W Polsce na chorobę Alzheimerachoruje 200 tys. osób, a na świecie 18 milionów(21.09.- jest obchodzony jako Światowy DzieńAlzheimera). Na chorobę Parkinsona w Polscechoruje ok. 70 tys., a nowych chorych przybywarocznie kilka tysięcy (5-8 tys. wg różnychdanych). Nowotwory mózgu stanowią 2%wszystkich nowotworów, ale u dzieci zajmujądrugie miejsce po białaczkach i chłoniakach.Stale wzrasta ilość zachorowań na złośliwe nowotworymózgu, a efekty ich leczenia są nadalniezadowalające. Urazów mózgu doznaje roczniena świecie około 180-220/100 tys. osób,większość poszkodowanych to mężczyźni