DITURIA

VARGJE DASHURIE PËR ATDHEUN DHE LIRINË(Dr. sc. Sabile Keçmezi- Basha “Kodi i pritjes” botues “L.SH.K” , Prishtinë 2010, faqe100).BILALL MALIQIDr. Sabile Keçmezi –Basha për opinionin mbarëshqiptar është e njohur në dy fusha: dhe ate në fushën e studimeve shkencore me gjashtë vepra tëbotuara me rëndësi të madhe historiko-kombëtare dhe në fushën e krijimeve letrare si në prozë por edhe në poezi me nëntë botime të zhanreve tëndryshme letrare.Kur jemi te veprat e karakterit letrar, do të ndalemi në zhanrin e poezisë të cilën e kultivon mjaft mirë. Pra kur jemi te poezia e Sabiles atëherë do tëndalemi për t’ia dhënë një këndvështrim librit i cili u botua këtë vit e që titullohet “Kodi i pritjes”, botuar nga L. SH. K. ,Prishtinë, 2010.Poezia e Sabiles në brendinë e saj reflekton fuqi për ta futur lexuesin thellë në vargjet e saja. Krijimet e saj të çfarëdo motivi qofshin e kanë forcënshprehëse, ndjenjën, shqetësimin, optimizmin etj., etj., të gjitha këto të shpërndara nëpër vargje poetike e bëjnë më interesante dhe më të lexueshëmlibrin.Pritja si motivimBrendia e librit “Kodi i pritjes” përbëhet prej poezive të cilat në vete ngëthejnë mesazh dhe fakte nga më të ndryshmet si historike, kulturore epsikologjike që ka kaluar populli ynë nëpër sfida dhe katrahura nga më të ndryshmet deri tani e për fat të keq edhe pjesa tjetër gjeografike e tkurrurdhe e ndarë padrejtësisht nga kabinete dhe konferenca të ndryshme pret lirinë, pret lirinë e drejtësinë që është e cunguar në çdo pore të jetës kolektivetë shqiptarëve matanë kufirit me Kosovën përkatësisht me Shqipërinë. Kjo pritje e motivon në masë të madhe autoren e librit që me anë të vargjevetë protesoj për këtë pritje të gjatë dhe të pakufishëm deri më tani. Nëpërmjet thënieve të bukura poetike autorja përmbush brengat e shqetësimet qëka në vete, e të gjitha këto bukur dhe në mënyrë poetike i shpreh nëpër vargje të cilat tematikisht i lidh ashtu forcërisht për fatkeqësinë e atëdheut tëcoptuar. Këtë shumë mirë e paraqet me anë të vargjeve sa emocionale aq edhe të natyrshme:“Liri pritjen ma mësove TiDhe thonjtë m’i shndërrove në kandil të djegurE para ëndrrësPlazmoi Liria”Ose“dhe në pritjen e gjatëU abortua molla e kuqe”(Poezia kodi i pritjes, faqe 26).Pra përmes këtyre vargjeve autorja kërkon “kodin e fshehur” të pritjes për lirinë si më të shtrenjtën për njerëzimin, por që ende pritja vazhdon edhe nëtrojet të cilat janë të ndarë me sinore artificiale dhe të padrejta dhe përmend Mollën e Kuqe që është kufi e tani përmendet vetëm nga krijuesit nëpërvargje poetike siç është tani rasti konkret.Shumica e poezive të Sabiles kanë të njejtin motiv për atdhedashurinë të përcjellura me figuracion të duhur poetik . Në poezitë e saja vërehet shpeshfigura Metonimia ku e ka shtrirë mirë dhe ia ka gjetur vendin e duhur në vargjet e poezive të saja.Dhembja si konceptPërmbledhja që po e shqyrtojmë është ndarë në tri cikle poetike si:/ Kodi i pritjes/, /Sa pak oksigjen/ dhe / Qeshje e ngrirë/. Duke i lexuar mevëmendje pamë se autorja me vargje gjysëmhermetike si objekt trajtimi ka çështjen e lirisë, atdheut, kombit dhe çështje të tjera që lidhen me fatin epopullit të ndarë dhe në disa poezi praraqitet dhembja si koncept për lirinë e coptuar të popullit shqiptar të gjeografisë së coptuar dhe këtë e dëshmonedhe me anë të vargjeve ku shprehet se:“Liria pa lirinëNuk do të ketë emërAs mbiemër!”Pra, pa u realizuar kërkesat elementare jetësore të shqiptarëve të ndarë për Lirinë atëherë edhe kjo Liri e fituar dhe e shumëpaguar nuk do të ketë /Asemër as mbiemër/, këtu pra paraqitet dhembja shpirtërore e autores dhe këtë “protestë” e paraqet kështu shumë arsyeshëm në këto vargje me vlerë tëtheksuar artistike.Në vazhdim nuk mund të anashkalohen edhe poezitë e tjera të këtij vëllimi poetik te të cilat lexuesi ndeshet me vargje të ndërtuaramirë me mjete poetike dhe me një individualitet krijues të autores si p.sh.:/Liria/, /Na akuzuan/, /Në zigzage/, /Ecejakje/, /Trokitje/ , /Sa pak oksigjen/,/Dëshmi/, /Mos thuaj kurrë/, /Dhembje/, /Gjarpri i shtëpisë/, /Tkurrja e gjeografisë/ , / Qeshje e ngrirë/, /Lëkura e atdheut/, /Mos e lini vetëm/,/Mesazhi i dytë/ etj., etj., te të cilat poezi dhe të tjerat Sabilja dëshmon seriozitetin e saj sa i përket ndërtimit të vargut dhe efikasitetit të saj krijues.Nëpër vargje të poezive të saj gjejmë edhe dhembjen për njerëzit e humbur gjatë luftës në Kosovë e që lanë njollë të pashlyshme dhembjeje këtamartir të humbur e që sot e asaj dite nuk kemi zbardhjen e humbjeve të tyre...Qëndrueshmëria në vargjeLibri poetik “Kodi i pritjes” i autores Dr. Sabile Keçmezi- Basha, është i veçantë, ka një strukturim dhe një sajim të fortë që autorja ka pasur në konsideratëvijën e qëndrueshmërisë artistike, andaj si të tilla poezitë e këtij libri kanë edhe vlerë të begatshme artistiko-letrare.Përveq tematikës së qëlluar dhe preokupimit të saj për çështjen kombëtare shqiptare në përgjithësi ajo vargjet e saja i ka stolisur edhe me figura poetikedhe stilistike si:metaforën, krahasimin, hiperbollën, antitezën etj., e që në këtë mënyrë i ka dhënë më tepër art poezive dhe i ka bërë edhe më tëqëndrueshme në aspektin artistik dhe estetik.Pak biografiDr. Sabile Keçmezi –Basha lindi më 1954, në Koretin të Dardanës (ish Kamenicë). Shkollën fillore e kreu në vendlindje, kurse gjimnazinnë Dardanë.Është femra e parë nga Kosova që mbaroi fakultetin e Shkencave Politike në Beograd më 1977.Studimet pasuniversitare i vazhdoi në Universitetin e Prishtinës, në degën e Historisë.Magjistroi në vitin 1980, ndërsa doktoroi më 1984, (ishte femra më e re që u bë doktore e shkencave në Kosovë).Botoi mbi 200 njësi bibliografikezhanresh të ndryshme nga ato shkencore, publicistike, trajtesa, vështrime, shqyrtime, fejtone, poezi për të rritur dhe për fëmijë, tregime, drama,romane ese etj., për të cilat mori shumë mirënjohje, shpërblime e çmime letrare.Mori pjesë në tubime të ndryshme shkencore në Kosovë dhe jashtë.Ishte redaktore përgjegjëse për hapsirën etnike shqiptare në territorin e ish- Jugosllavisë në revisten “Bota shqiptare” e që botohej në Tiranë (1991-1993).Është anëtare e Kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Në vitin 2001-2004 ishte deputete e Parlamentit të Kosovës. Aktualisht merretme probleme historiko-politike të kohës më të re. Që nga viti 1978 punon në Institutin e Historisë së Kosovës dhe ka thirrjen e Këshilltares shkencore.5