Жиноятчиликка қарши курашда халқаро ҳамкорлик. Масъул ...

мансабдор эканлиги уни жиноий жавобгарликдан озод этмайди важазони юмшатувчи ҳолат бўлиб ҳисобланмайди.Халқаро ҳуқуқ бўйича хавфлилик даражаси юқори бўлганжиноятлар кўп ҳолатларда мансабдор шахслар, шу жумладан, давлатбошлиқлари томонидан содир этилади. Шунинг учун ҳам улардажиноий таъқиб этиш иммунитетининг мавжудлиги маълум бирмаънода бундай жиноятлар билан курашишнинг ўз мазмунинийўқотишга олиб келган бўлар эди 1 .Халқаро ҳарбий трибунал Низомида ушбу ҳолат қуйидагишаклда белгиланган: «Судланувчиларнинг мансабдорлик ҳолати,яъни давлат бошлиқлари ёки турли хил давлат муассасаларидажавобгар мансабдор шахслар сифатидаги ҳолати уларни жавобгарликданозод этиш ёки жазони енгиллаш учун асос бўла олмайди»(7-модда).Жиноий ҳаракат, мансабдор шахс томонидан ички (миллий)ҳуқуқ билан белгиланган функционал вазифаларни бажариш вақтидасодир этилганда ҳам ушбу қоида қўлланилади. Халқаро ҳарбийтрибунал Низомининг қарори шуни белгилайдики, ушбу ҳолат ичкижиноят ҳуқуқи учун аҳамиятли бўлиши мумкин, аммо халқарожиноят ҳуқуқи учун аҳамиятга эга эмас. Бу ерда биз халқаро жиноятҳуқуқининг ички (миллий) жиноят ҳуқуқидан устунлигиникўришимиз мумкин.3). Юқори турувчи мансабдор шахсларнинг жавобгарлиги;Шахснинг мансабдорлик ҳолати, унга қўл остидаги ходимларисодир этган жиноятлар учун жавобгарлик белгилайди. Мансабдоршахс ўз ходимларининг халқаро ҳуқуқ бўйича жиноят содирэтаётганидан хабари бўлса ёки бу жиноятларни содир этаётганлигитўғрисида етарли асослари бўлган бўлса-да, аммо у бу жиноятларсодир этилишининг олдини олиш ёки уларни тўхтатиш мақсадидазарур бўлган чора-тадбирларни кўрмаган бўлса, унга нисбатанжавобгарлик масаласи юзага келади. Бундай вазиятлардабўйсунувчининг жиноий жавобгарликка тортилиши юқори турувчимансабдор шахсни ҳам жиноий жавобгарликдан озод этмайди.«Юқори турувчи мансабдор шахс» тушунчаси ўзида нафақатбевосита бошлиқни, балки давлат тизимидаги барча мансабдор1 Қаранг: Лукашук И. И., Наумов А. В. Международное уголовное право. – М.:Спарк, 1999. – С. 29.15