Жиноятчиликка қарши курашда халқаро ҳамкорлик. Масъул ...

Махсус адабиётларни ўрганиш шуни кўрсатадики,гиёҳвандликнинг касаллик сифатида вужудга келиши,шаклланиши ва ривожланиши учта асосий аломатлар: руҳийбоғлиқлик, жисмоний боғлиқлик (бунинг асосий кўринишиабстинентив синдром ҳисобланади) ва ўзгарган толерантлик(рефаоллик)нинг пайдо бўлиши, кучайиши ва мустаҳкамланишибилан тавсифланади 1 .Гиёҳвандлик воситаларини истеъмол қилиш кўпгинаҳолларда ўзига хос бўлган руҳий ҳолат – эйфорияни келтирибчиқариш хусусиятига эгадир. Бунда шахс кайфиятинингяхшилангани, тетиклашгани, кучига куч қўшилганини ҳисқилади, ўзи чексиз имкониятларга эгадек бўлиб туюлади. Баъзанэйфория ҳолатида шахс енгиллик, ўзига ҳос руҳий мувозанатниҳис қилади. Қатор ҳолларда эйфория субъектив, ёқимлисоматик-вегататив ҳислар билан уйғунликда содир бўлади(танага иссиқлик ёйилади ва ҳ.к.), эйфория ҳолатинингжадаллиги гиёҳвандликнинг шаклланиш тезлигини белгилайди.Эйфориянинг хусусияти ва кучи гиёҳвандлик воситасинингтури, сифати, дозаси, истеъмол қилиш усули, истеъмолчишахснинг «малакаси», ўзига хос хусусиятлари ва ҳ.к.га боғлиқбўлади.Гиёҳвандлик воситалари мунтазам истеъмол қилинганидаэйфория ҳолати киши учун эҳтиёжга айланади, унда руҳийбоғлиқлик (маълум туйғуни яна ҳис қилиш, шунингдек, руҳийкескинликдан қутулиш ва ўзи учун қулай руҳий ҳолатга киришмақсадида гиёҳвандлик воситасини истеъмол қилишга бўлганонгли ёки онгсиз эҳтиёж) ривожланади.Руҳий боғлиқлик бутун руҳий фаолият соҳасини қамраболади ва ҳар хил кўринишларда намоён бўлади.Биринчидан, у гиёҳвандлик воситалари мунтазам истеъмолқилинган барча ҳолларда (гиёҳвандликнинг барча шаклларида)вужудга келади. Иккинчидан, шахсда гиёҳвандлик воситасиганоёб нарсага бўлгани сингари ижобий муносабат мустаҳкамланибборади. Учинчидан, боғлиқлик дастлаб эпизодикравишда, кейинчалик эса мастлик ҳолатини ҳис қилишга бўлгантурғун истак хоҳишда ифодаланади. Тўртинчидан, у шахснингруҳий (психик) турмуши ва бошқа шахслар билан муноса-1 «Толерантлик» термини «чидамлилик» деган маънони англатади.80