Álit um

7. Umrøða og uppskot at skipaApoteksverkið í framtíðiniArbeiðsbólkurin hevur gjøgnumgingið fakliguapoteksskipanir í londunum kring okkum,og hvussu hesar eru skipaðar. Eisini hava vitviðgjørt, hvørjir fíggjarligir leistir eru møguligirat nýta í einum framtíðar Apoteksverki.Við atliti til at fáa bestu fólkaheilsuna 33 fyriminst møguliga peningaupphædd, støðugaveitingartrygd av heilivági, menningina avheilivágsøkinum og samfelagsbúskaparligasum heild, umrøða vit í næstum tær ymiskufakligu og fíggjarligu skiparnir undir einum, ogkoma við uppskoti til loysn at skipa framtíðarApoteksverk.Av teimum skipanum, sum arbeiðsbólkurinhevur viðgjørt, eru ongar Apoteksskipanirheilt samanberligar, tá talan er um bæðitann fíggjarliga og fakliga partin, sæð undireinum.Tann føroyska skipanin líkist fakliga mest tísvensku skipanini. Í bæði Føroyum og Svøríkihevur Apoteksverkið einkarætt at selja heilivág.Í Føroyum hevur Apoteksverkið harumframteinkarætt til at innflyta heilivág.Bæði í Føroyum og Svøríki eru apotekini tættknýtt at heilsuøkinum. Í Svøríki eigur staturinpartabrøvini í Apoteket AB, meðan tað í Føroyumer landið, sum er eigari av Apoteksverkinum.Í Føroyum hava myndugleikarnir møguleikaat útinna ymsar fólkaheilsutænastur umapotekini, eitt nú málingar av blóðtrýsti ogkolesteroli í blóðinum, umframt temadagarum heilsu og heilivág v.m. Í Svøríki er hettaein samráðingarspurningur millum svenskumyndugleikarnar og Apoteket AB.Sum nevnt undir 5.3, so hava liberaliseraðuskipanirnar í Íslandi og Noregi ikki livað uppta kapping, ið roknað varð við, við tað at fáar33 Fólkaheilsa er ‚vísundi og kynstrið at fyribyrgjasjúku, leinga um lív, og fremja heilsunagjøgnum skipaði átøk og avgerðir hjá samfelagi,felagsskapum, almenningi og einstaklingum’Wanless 2004og stórar heilivágsheilsølur eiga ein stóranpart av apotekunum. Hetta hevur millumannað ført við sær, at heldur enn at dereguleramarknaðin, eru fleiri reguleringar settar í verkav myndugleikunum.Tann bretski marknaðurin er munandistørri enn marknaðirnir í norðurlondum. Eftirokkara tykki er tann bretska skipanin seraáhugaverd, tí har tykjast marknaðarkreftirnarat virka til fulnar undir skipaðum viðurskiftum.Hetta kundi bent á, at tað skal ein ávísmarknaðarstødd til, áðrenn verulig kappinghevur livilíkindi. Føroyski marknaðurin er helstov lítil til hesa skipan.Í Íslandi eru prísirnir á heilivági hægri enní Føroyum. Tað tykist sum tað í Íslandi ertrupult at útvega bíligan generiskan heilivág 34 ,sum finst á marknaðunum í grannalondunum,eisini í Føroyum. Orsøkin til hetta er, at privatuheilivágsfyritøkurnar heldur vilja selja dýrarisløg av heilivági, tí tær hava størri vinning avhesum 35 .Arbeiðsbólkurin er av tí sannføring, atføroyska Apoteksverkið ikki egnar seg til einskiljing36 . Royndirnar í Íslandi og Noregi vísaeftir okkara tykki, at marknaðurin er ov lítil tileina privata skipan, sum verulig kapping er í.Sæð út frá einum fólkaheilsuligum sjónarhorni,vildi ein liberalisering ella einskiljing havt viðsær eina minni støðuga og minni liðiliga skipanenn hana, vit hava nú.34 Generiskur heilivágur hevur sama virknainnihaldsevni, sum upprunaligi heilivágurin.Sum dømi kann nevnast heilivágurin Losec fyrimagasár, sum fyritøkan Astra marknaðarførdi.Virkna innihaldsevni í Losec er omeprazol. Nú finstomeprazol sum generiskur heilivágur, eitt nú undirhandilsnavninum Lomex.35 www.landlaeknir.is/template1.asp?pageid=628&nid=79536 Tá einskiljing verður umtalað í hesum partinum(7), verður eisini sipað til partafelag, har taðalmenna eigur allan partapeningin.Hinvegin kundi møguliga nakrar av uppgávunum,sum nú liggja í Apoteksverkinum,einskiljast. Hetta eru uppgávur, sum ikki havatann stóra týdningin fyri heilsuverkið, mensum kunnu hava týdning fyri framtíðar vinnumøguleikarí Føroyum. Sum dømi um hettakann nevnast framleiðsla av heilivágsfóðri tilútflutnings.Um tablettframleiðslan í Føroyum verðurment, serliga við atliti til generiskan heilivág,er ikki óhugsandi, at ein lønandi vinna kannspyrjast burtur úr. Hugsa eigur at verða umframleiðslu við útflutningi fyri eyga, sum seinnikann einskiljast.Umframt at varðveita fakliga bygnaðin, viðteimum broytingum, sum greitt frá í 8. partium heilivágsætlan fyri Føroyar, verður mælt til,at Apoteksverkið verður skipað fíggjarliga sumeitt sjálvstøðugt fyrisitingarsubjekt. Hetta fer atgeva meiri fleksibilitet í fíggjarligu stýringini,og Apoteksverkið fær gagn av avlopinum.Tað avlop, sum verður flutt frá einum áritil tað næsta, kann nýtast til raksturin avApoteksverkinum og til íløgur, innan tannkarm, sum verandi løgtingslóg um apoteksverkog heilivág við neyðugum broytingum, ella einnýggj løgtingslóg um apoteksverkið setur.Í næsta parti er orðað uppskot um heilivágsætlanfyri Føroyar. Hetta uppskot er grundaðá, at ein menning fer fram av núverandiapoteksskipan, men kortini ikki ein víðgongdbroyting av skipanini.32 Álit um Apoteksverkið í framtíðini 33