4.2.2 Útbúgvingarkrøv til starvsfólkÍ apoteksverkin<strong>um</strong> starvast farmaceutar ogfarmakonomar, <strong>um</strong>framt aðrar starvsbólkar.Farmaceutútbúgvingin er ein 5 ára náttúruvísindaliguniversitets-útbúgving, og tann, s<strong>um</strong>hevur tikið embætisprógv, kann kalla segcand. pharm., ið samsvarar við enska Masterof Science, stytt MSc(Pharm). Í Danmarker útbúgvingin á Danmarks FarmaceutiskeUniversitet í Keypmannahavn.Farmakonomútbúgvingin er ein trý ára útbúgving,og er á apotekun<strong>um</strong> í samstarvivið Pharmakon í Hillerød. Pharmakon erein skeið- og undirvísingardepil, s<strong>um</strong> DanmarksApotekerforening eigur og rekur, ogs<strong>um</strong> mill<strong>um</strong> annað tekur sær av bókligu útbúgvinginihjá farmakonom<strong>um</strong> í Danmark.Í lærutíðini fara farmakonomnæmingarnir íFøroy<strong>um</strong> regluliga á Pharmakon at fáa bókligaundirvísing.Enn eru nøkur starvsfólk, ið hava gomluútbúgvingina s<strong>um</strong> defektrisur, men hendaútbúgving verður ikki tikin longur.Umframt hesar fakbólkar eru starvsfólk úrøðr<strong>um</strong> starvsbólk<strong>um</strong>, eitt nú bioanalytikarar,skrivstovufólk, maskinfólk og ófaklærd.Apoteksverkið hevur avtalu við Pharmakonog Danmarks Farmaceutiske Universitet <strong>um</strong>ávíkavist farmakonomnæmingar og farmaceutlesandií starvsvenjing.4.2.3 EftirlitsfunktiónApotekini eru undir eftirliti av landsapotekaran<strong>um</strong>sambært grein 50 í Ll. 104/88 <strong>um</strong>apoteksverkið og heilivág. Hetta skal tryggja, atapotekini lúka upp til tey krøv, ið ásett eru í lógog kunngerð<strong>um</strong>. Til at tryggja, at framleiðslaner á altjóða støði, hevur Landsapotekarin, eftirtørvi, fingið sær serkøna hjálp frá danska Lægemiddelstyrelsen.Apoteksverkið er komið væl áleiðis atmenna eina góðskustýringarskipan grundaðá ISO 9001:2000. Hetta arbeiðið verður gjørtí samstarvi við Danmarks Apotekerforening.Ætlanin er, at apotekini verða ISO-góðkend avDansk Standard, og avtala er gjørd <strong>um</strong> fyrstaeftirlitið í 2007.4.2.4 Felags EDV-skipan tilApoteksverkiðKunningartøkni og teldusamskifti er eintýðandi partur av apoteksvirksemin<strong>um</strong>. Longuí 1985 varð fyrsta telduskipanin ment og settí verk í apoteksverkin<strong>um</strong>. Í fyrstani arbeidduapotekini lokalt, men í 1999 var skipaninmiðsavnað. Hetta varð mill<strong>um</strong> annað gjørt fyriat kunna arbeiða við felags roknskapi og felagsgoymslu stýring. Um somu tíð var farið undirvið at menna teldusamskiftið, og var hettaupprunin til AHS-netið, s<strong>um</strong> seinni gjørdistlandsnet. KT-skipanirnar hjá apotekun<strong>um</strong> íFøroy<strong>um</strong> og í Svøríki hava seinastu monguárini verið miðsavnaðar. Í Danmark er hettagjørt fyri stutt<strong>um</strong>, tí tann tilskotsskipanin tilheilivág, s<strong>um</strong> varð sett í verk í Danmark, ogs<strong>um</strong> var ein eftirgerð eftir svensku skipanini,kravdi hetta.Uttan hesa telduskipan og góða samskiftisnetiðmill<strong>um</strong> apotekini, hevði neyvan boriðtil at <strong>um</strong>sitið føroysku tilskotsskipanina tilheilivág, soleiðis s<strong>um</strong> hon er nú. Miðsavnaðidátugrunnurin ger eisini hagtalsviðgerðinavið heilivágsbrúkin<strong>um</strong> í Føroy<strong>um</strong> munandilættari.Arbeitt hevur eisini verið við trygd, tá talan er<strong>um</strong> at handfara persónsupplýsingar. Her verðurhugsað <strong>um</strong> fysiska, logiska og administrativatrygd, har neyðug tiltøk eru sett í verk fyri atlúka galdandi krøv.12<strong>Álit</strong> <strong>um</strong> Apoteksverkið í framtíðini13
4.2.5 Kunning <strong>um</strong> heilivágApotekini skipa fyri kunning og ráðgeving <strong>um</strong>heilivág á fakliga høg<strong>um</strong> stigi. S<strong>um</strong> partur avfakligu útbúgvingini eru starvsfólkini á apotekun<strong>um</strong>før fyri at kunna og ráðgeva kund<strong>um</strong> <strong>um</strong>heilivág. Har<strong>um</strong>framt verður regluliga skipaðfyri eftirútbúgving av starvsfólki, so tey allatíðini eru dagførd við neyðugari vitan.Apotekini skipa eisini fyri temadøg<strong>um</strong> fyribrúkar<strong>um</strong>, og halda skeið fyri øðr<strong>um</strong> fakbólk<strong>um</strong>í heilsuverkin<strong>um</strong>.Týðandi táttur í kunningini hjá Apoteksverkin<strong>um</strong>eru faldarar <strong>um</strong> viðkomandi evni, s<strong>um</strong>hava við heilivág og heilsu at gera.leiðsludeildini. Umframt galeniskar og magistrellar tilbúningar, verða eisini tablettir ogsterilir tilbúningar framleiddir. Aseptiskar áfyllingar av eitt nú cytostatika 10 verða somuleiðisgjørdar her. Deildin tekur sær eisini avveteriner<strong>um</strong> heilivági, tvs. dýraheilivági. Framleiðsludeildiní Tórshavn framleiðir eisini tilhini apotekini. Í næst<strong>um</strong> flytur øll framleiðslaní høli hjá Apoteksverkin<strong>um</strong> á Staraveg 15 íTórshavn.Framleiðsla av heilivágsfóðri til alivinnunafer fram á Staravegi 15 í Tórshavn. Hendaframleiðsla hevur fingið EU 11 -góðkenning, ogtekur sær av framleiðslu av heilivágsfóðri tilalifisk, eisini til útflutnings.er stórur munur á, hvussu apotekini í teim<strong>um</strong>ymisku londun<strong>um</strong> verða rikin. Í norðanlond<strong>um</strong>eru apotekini ofta ‚rein’ apotek, harmeginparturin av vørun<strong>um</strong>, ið seldar verða,er heilivágur. Apotekini í suðureuropa hinveginselja aðrar vørur, s<strong>um</strong> ikki hava nakaðvið beinleiðis apoteksvirksemi at gera, oghesin parturin er ofta størri parturin av <strong>um</strong>setning<strong>um</strong>.DanmarkFøroyarSvøríkiHollandNoregSloveniaEysturríkiFinnlandÍslandTjekkiaBretlandSchweizSlovakiaPortugalTýsklandItaliaÍrlandFraklandSpaniaBelgiaGrikkalandÍbúgvar pr. apotek í Evropa 20034.2.6 VeitingartrygdApoteksverkið hevur sambært grein 15 íløgtingslóg nr. 104 frá 1988 <strong>um</strong> apoteksverkiðog heilivág, skyldu at hava allan neyðuganheilivág tøkan, og í ávís<strong>um</strong> før<strong>um</strong> at liggjaá goymslu við størri nøgd<strong>um</strong> av heilivági ogøðr<strong>um</strong> vør<strong>um</strong>, <strong>um</strong> landsstýrið metir, at hettaer neyðugt.Nevnast kann, at í sambandi við tilbúgving,er førleikin at framleiða ávís sløg av heilivágií Føroy<strong>um</strong> av stór<strong>um</strong> týdningini. Her verðurserliga hugsað <strong>um</strong> sterilan heilivág til sjúkrahúsini.Tí verður stórur dentur lagdur á at havaeina framkomna framleiðsludeild, s<strong>um</strong> lýkuraltjóða krøv til framleiðslu av heilivági, og s<strong>um</strong>er mannað við starvsfólki, ið hevur neyðugarroyndir og førleika. Hetta er orsøkin til at taðverður mett neyðugt við einari nationalariframleiðsludeild, har førleikin er til staðar,hóast framleiðslan ikki loysir seg handilsliga.4.2.7 Framleiðsla av heilivágiAllur heilivágur, ið framleiddur verður íFøroy<strong>um</strong>, verður framleiddur á Tjaldurs apotekií Tórshavn. Tíggju fólk starvast í fram-4.2.8 HagtølNorðurlendsk hagtøl <strong>um</strong> heilsu og heilsuverkverða samskipað hjá Nomesco, og Landsapotekarinútvegar hagtøl <strong>um</strong> heilivágsnýtsluí Føroy<strong>um</strong>, og luttekur í norðurlensk<strong>um</strong> fund<strong>um</strong><strong>um</strong> hesi viðurskifti.Tá talan er <strong>um</strong> hagtøl <strong>um</strong> fólkagrundarlagiðundir apotekun<strong>um</strong> í teim<strong>um</strong> ymisku londun<strong>um</strong>í Europa, vísir yvirlitið niðanfyri, at í Grikkalandieru <strong>um</strong>leið 1.145 fólk fyri hvørt apotek, meðaní Danmark eru <strong>um</strong>leið 16.500 fólk fyri hvørtapotek. Hetta skal tó síggjast í mun til, at tað Galeniskur heilivágur er samansettur heilivágur,klárur til nýtslu, eitt nú hostasevjur og salvur. Magistrellur heilivágur er heilivágur, fyriskipaðurav lækna á forskift til ávísan sjúkling, s<strong>um</strong> verðurframleiddur í hvørj<strong>um</strong> einstøk<strong>um</strong> føri. Sterilur tilbúningur er heilivágur, framleiddur íserliga rein<strong>um</strong> <strong>um</strong>hvørvi, og síðani steriliseraður,vanliga við hitaviðgerð. Aseptisk framleiðsla merkir, at heilivágurin verðurframleiddur í serliga rein<strong>um</strong> <strong>um</strong>hvørvi. Av tí atheilivágurin ikki verður endaliga hitaviðgjørdur,verða uppaftur strangari krøv sett til reinføri, ennvið sterila framleiðslu.10 Cytostatika er heilivágur fyri krabbasjúkur11 EU: Europan Union02.0004.0006.000Yvirlitið omanfyri vísir, hvussu ymiskt fólkagrundarlagiðundir apotekun<strong>um</strong> er í londun<strong>um</strong>í Evropa8.00010.00012.00014.00016.00018.00014 <strong>Álit</strong> <strong>um</strong> Apoteksverkið í framtíðini 15