Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
20 VÍKURFRÉTTIR<br />
fimmtudagur 15. desember 2016<br />
Auðvelt að verða<br />
VEGAN<br />
Gómsætar vegan uppskriftir fyrir jólin<br />
Tinna Björg Hilmarsdóttir hefur síðasta árið aðhyllst vegan lífstílinn sem sífellt er að verða vinsælli. Keflvíkingurinn Tinna segir að alveg síðan hún man eftir sér hafi hún<br />
verið mikill dýravinur. Hún skildi aldrei þörfina hjá fólki til þess að drepa dýr, þau ættu eins mikinn rétt og við á því að lifa.<br />
„Þó var ég alin upp við að halda að ég<br />
sem manneskja þyrfti að borða kjöt og<br />
dýraafurðir, líkt og flest okkar erum<br />
alin upp við. Mér þótti því alltaf mjög<br />
leiðinlegt að ég, verandi manneskja,<br />
þyrfti að borða dýrin því maðurinn<br />
var jú kjötæta, eða það hef ég alltaf<br />
haldið.“ Því varð Tinna virkilega<br />
spennt þegar hún frétti af „veganisma“<br />
frá vinkonu sinni í maí í fyrra. „Það<br />
má segja að það hafi verið mikill léttir<br />
fyrir mig að kynnast þeim lífsstíl og<br />
mér líður í raun eins og þar hafi ég<br />
loksins fundið sjálfa mig.“ Tinna tók<br />
sér eina helgi til þess að kynna sér út<br />
á hvað vegansimi gengur. Hún horfði<br />
á heimildamyndir eins og Cowspiracy,<br />
Earthlings, Forks over knives,<br />
Vegucated og las heilan helling.<br />
„Heilsufarsþættirnir og umhverfisáhrif<br />
dýraafurðariðnaðarins komu<br />
mér svakalega mikið á óvart. Þessi<br />
vegan heimildar-helgi gerði mig enn<br />
meira staðfasta í því að þetta væri lífsstíll<br />
sem ég þyrfti að tileinka mér og<br />
einnig lífsstíll sem ég þyrfti að kynna<br />
fyrir öðrum og fræða aðra um. Neysla<br />
okkar skiptir mun meira máli fyrir<br />
jörðina okkar en fólk almennt gerir sér<br />
grein fyrir og kemur okkur því öllum<br />
við,“ segir Tinna.<br />
Gerðist vegan á einum degi<br />
Það tók Tinnu aðeins einn dag að<br />
leggja dýraafurðir til hliðar. Það kom<br />
henni sjálfri mikið á óvart hvað það<br />
reyndist auðvelt. „Helgina á undan var<br />
ég líka dugleg að afla mér upplýsinga<br />
um hvað fólk er að fá sér í staðinn<br />
fyrir dýraafurðirnar. Ég komst að því<br />
að til er vegan útfærsla af nánast öllum<br />
dýraafurðum og því minnsta mál að<br />
skipta því bara út. Ég er ekki mikill<br />
kokkur og því hélt ég að þetta yrði<br />
mikið mál, en komst svo að því að<br />
það þarf alls ekki að vera erfitt. Það er<br />
mikið til af tilbúnum og bragðgóðum<br />
vegan vörum sem maður skellir bara í<br />
ofninn og lítið mál að græja meðlæti<br />
með. Vegan mataræðið er svo mikið<br />
fjölbreyttara en ég bjóst við. Ég hélt<br />
fyrst að ég myndi bara lifa á grænmeti<br />
og ávöxtum en áttaði mig svo á að<br />
plönturíkið er mikið stærra og fjölbreyttara<br />
en svo. Þetta ár er líka búið<br />
að vera svakalega magnað hvað varðar<br />
aukið úrval af vegan vörum í matvöruverslunum<br />
sem hafa aukið úrval<br />
sitt mjög mikið á því rúma ári sem ég<br />
hef verið vegan. Ég bjóst líka við því<br />
að það yrði dýrara að kaupa vegan<br />
kjötvörur en hef svo tekið eftir því að<br />
ég eyði minna í mat en ég gerði áður.“<br />
Fjölskyldan hrifin af hnetusteik<br />
Fyrstu vegan-jól Tinnu í fyrra tókust<br />
vel. Hún ákvað að fara auðveldu<br />
leiðina að jólamatnum og keypti sér<br />
hnetusteik og sveppasósu hjá Sollu<br />
í Gló. „Hnetusteikin kom fjölskyldu<br />
minni skemmtilega á óvart. Fjölskyldan<br />
mín og nánasti vinahópur<br />
hefur að öllu jöfnu sýnt mér mikinn<br />
stuðning og skilning hvað varðar<br />
þessa lífsstílsbreytingu, enda kom það<br />
engum á óvart að Tinna dýrahippi<br />
myndi ákveða að hætta neyslu dýraafurða,“<br />
segir hún létt í bragði.<br />
Erfitt að horfa upp á allt kjötátið<br />
„Það má segja að það helsta sem mér<br />
þykir erfitt í kringum jólahátíðina er<br />
að horfa upp á fólkið í kringum mig<br />
borða kjöt, og svona mikið magn af<br />
því. Sumir hafa spurt mig hvort það sé<br />
ekki erfitt vegna þess að ég „get ekki“<br />
borðað hangikjötið eða hamborgarhrygginn,<br />
sem mér þótti vissulega<br />
bragðgott áður, en ástæðan er þvert á<br />
móti sú að ég sé ekki mat lengur þegar<br />
ég sé kjöt heldur er ég mjög meðvituð<br />
um að kjötið komi af dýri sem vildi lifa<br />
en missti líf sitt fyrir máltíðina og það<br />
þykir mér erfitt að horfa upp á fólkið<br />
mitt styrkja þegar engin þörf er á slíku<br />
lengur.“<br />
Fordómar í garð vegan fólks<br />
Hvernig finnst þér fólk bregðast við<br />
þeim sem eru vegan?<br />
„Ég hef fundið fyrir miklum fordómum<br />
og í raun reiði og pirringi í<br />
garð vegan fólks, bæði gagnvart mér<br />
sjálfri og öðrum. Þó aðalega í gegnum<br />
samskiptamiðla eins og Facebook og<br />
í kommentakerfum vefmiðla. Það er<br />
sjaldan sem ég hef fundið það í eigin<br />
persónu en það hefur samt komið<br />
fyrir. Vegan fólki finnst siðferðislega<br />
rangt að nota dýr til manneldis,<br />
í fatnað, til afþreyingar eða nota þau<br />
á nokkurn annan hátt þegar engin<br />
þörf er á því lengur í nútíma samfélagi<br />
og vissulega finnst manni óþægilegt<br />
þegar hópi fólks finnst eitthvað siðferðislega<br />
rangt við lífstílinn manns.<br />
Þetta skapar oft mikla spennu á milli<br />
fólks. Þessi spenna getur þó verið jákvæð<br />
þar sem í kjölfarið koma upp<br />
tækifæri á málefnalegum umræðum<br />
og fræðslu ef báðir aðilar eru tilbúnir<br />
til að ræða sín á milli með opnum hug,<br />
en það getur stundum reynst erfitt.“<br />
„Veganisminn er lífsstíll sem snýst um<br />
það að valda sem minnstum skaða<br />
gagnvart dýrum, jörðinni og heilsunni<br />
okkar. Veganar eru fólk sem vill láta<br />
gott af sér leiða með sínum lífsstíl og<br />
eru að taka mjög upplýstar ákvarðanir<br />
hvað varðar neyslu sína, reiði í<br />
garð vegana virðist aðalega vera vegna<br />
skilningsleysis og skorts á fræðslu en<br />
með aukinni umræðu og vitundarvakningu<br />
í samfélaginu tel ég það<br />
smám saman vera að lagast.“<br />
Tinna situr í stjórn samtaka sem<br />
kallast Aktívegan. Helsta markmið<br />
samtakanna er að vekja fólk til umhugsunar<br />
um það hvaðan dýraafurðirnar<br />
koma og hvaða afleiðingar sú<br />
framleiðsla hefur í för með sér fyrir<br />
dýrin, jörðina og heilsu okkar. „Ég<br />
tel mjög mikilvægt að fólk geri sér<br />
grein fyrir því að dýrin sem notuð<br />
eru til að framleiða þessar afurðir<br />
upplifa sömu grunn tilfinningar og<br />
gæludýrin okkar og jafnvel mennirnir,<br />
bæði andlega og líkamlega. Þessi dýr<br />
verða hrædd, einmanna, kvíðin, glöð,<br />
þau elska, finna fyrir sársauka og vilja<br />
lifa frjáls rétt eins og önnur dýr. Íslenskt<br />
þjóðfélag hefur reitt sig mikið á<br />
bændur og sjómenn þegar það kemur<br />
að framleiðslu matvæla, en núna er<br />
að koma í ljós að slík framleiðsla er<br />
skaðleg jörðinni okkar, neysla þessara<br />
matvæla ekki eins góð heilsu okkar og<br />
áður var haldið ásamt því að fólk er að<br />
verða meira meðvitað um tilfinningalíf<br />
dýranna í þeim iðnaði og farið að<br />
líta gagnrýnum augum á siðferði þess<br />
að halda slíkri framleiðslu áfram núna<br />
þegar við þurfum þess ekki lengur.<br />
Við í Aktívegan viljum hjálpa fólki<br />
að ná tengingunni á milli dýranna<br />
og afurðanna sem koma frá þeim, að<br />
fólk geri sér betur grein fyrir því hvað<br />
dýrin þurfa að ganga í gegnum innan<br />
þessa iðnaðar fyrir þessar vörur. Það<br />
eru margir sem gera sér til dæmis ekki<br />
grein fyrir því að kýr þarf að fæða og<br />
missa kálf stuttu eftir fæðingu svo að<br />
fólk geti drukkið kúamjólk, mjólk sem<br />
var einungis framleidd fyrir kálfinn og<br />
við mennirnir höfum enga þörf fyrir<br />
frekar en hundamjólk. Enn færri sem<br />
átta sig á því að karlkyns ungar sem<br />
fæðast inn í eggja iðnaðinn missa líf<br />
sitt stuttu eftir fæðingu, eru gasaðir<br />
eða hakkaðir til dauða, þar sem engin<br />
not eru fyrir þá í þeim iðnaði bara<br />
svo eitthvað sé nefnt. Það er ótrúlega<br />
margt sem fólk almennt gerir sér ekki<br />
grein fyrir hvað það er að styrkja og<br />
þar sem dýrin geta ekki sagt frá því<br />
og beðið fólk að breyta neysluvenjum<br />
sínum þá tökum við það erfiða, en<br />
mikilvæga, verkefni að okkur.“<br />
„Hnetusteikin kom fjölskyldu<br />
minni skemmtilega á óvart“
Change language