VI MANTIK ÇALIŞTAYI KİTABI

214
biçiminin de niteliksel olması nedeniyle, onun daha çok modern bilime geçişin
öncü filozofu olduğu söylenebilir.
Kepler de, sonlu Evren anlayışı ve Gökyüzü’ndeki gezegenlerin, her ne kadar
Güneş çevresinde olsa da, küreler üzerinde döndükleri düşüncesiyle eski
geleneğe bağlı kalır. Fakat asıl önemlisi, onun devinim anlayışının içerdiği unsurlarda
yatmaktadır. Çünkü Kepler’de, cisimlerin, onlara etki eden bir neden
var olduğu sürece devinmeye devam edecekleri, yani her devinimin ona etki
etmekte bulunan bir nedeni zorunlu kıldığı, bu bağlamda etki eden kuvvetin hızı
yarattığı düşüncesi, dolayısıyla da devinim ile durgunluk arasındaki ontolojik
farkın kabulü, aynen benimsenir. Bunlara karşın öte yandan, Kepler ile birlikte,
Evren tasarımındaki algısal zemin artık değişmeye başlayarak, içinde yaşanılan
fiziksel Evren’in en azından bir bölümünün düşünülmesinde matematiksel bir
zemin onaylanmaya da başlanır. Bu bağlamda, Gökyüzü’ndeki devinimlerde
matematiksel yasalılıkların bulunduğu düşünülerek, Tanrı’nın Evren’i yaratırken
neden matematik dilini kullandığı sorusu yanıtlanmaya çalışılır. Dolayısıyla
daha önce, organik ve içsel/ereksel nedenlere sahip nesneleri betimleyen
niteliksel dil de değişerek, matematiksel cisimleri açıklayan niceliksel bir dile
dönüşmeye başlar. Böylelikle, Tycho’nun da katkılarıyla elde edilen gözlem verileri
ile matematiksel hesaplamalar arasındaki uyum, bilimsel bilginin ölçütü
olarak düşünülüp, bu bağlamda da nicel kesinliklere ulaşılmaya çalışılır. Bu çerçevede
sergilenen uzun uğraşlar sonunda, gezegenlerin elips hareketiyle devindikleri
keşfedilerek, yüzyıllar boyunca kabul gören göksel cisimlerin dairesel
devinimlerinden vazgeçilir. Çünkü gezegenlerin elips hareketi de, onların farklı
hızlarla hareket ediyor olmalarına dayandırılmış ve bunun nedeni olarak ilk kez,
Güneş’ten yayılan çekim kuvveti düşüncesi ortaya atılmıştır. Ayrıca, tüm bu
devinim ilkeleri Kepler tarafından matematiksel yasalarla belirlenmiş ve daha
sonra da doğruluğu Newton tarafından onaylanmıştır. Üstelik elips hareketinin
benimsenmesiyle birlikte, Güneş’in Evren’in merkezinde değil de, merkeze yakın
bir yerde bulunduğu kabul edilerek, aslında merkezsiz bir Evren anlayışına
doğru yol alınmıştır. Sonuç olarak, Gökyüzü’ndeki düzenlilik arayışının, matematiksel
bir yasalılık çerçevesinde kavranması durumunun, mekanik bir düşünüşe
götüren yolu açtığı ve böylece de Kepler’in bir gök mekaniği kurmasını
sağladığı söylenebilir.
Galileo ise, modern bilimin oluşum döneminde Newton ile birlikte anılan
çok önemli bir düşünürdür. Onun eski düşünce dizgesine bağlılığı, gezegenlerin
daire hareketini benimsemesi ve biçimlerinin neden küre olduklarına konusunda
uyum/içgüdü gibi kavramları kullanmasıyla sınırlandırılabilir. Bunun dışında
Galileo, Platon’un da etkisiyle, tamamen farklı bir Evren anlayışını benimseyerek,
onun matematiksel kavramlarla örülmüş olduğunu ve bu yasaların her bir
cisim için geçerli olduğunu düşünmüştür. Dolayısıyla bu anlayış, hem fiziğin
temel konusu olan devinimin gerçekleştiği uzay anlayışının soyut/geometrik/