VI MANTIK ÇALIŞTAYI KİTABI

Resimde, kırmızı okla işaret edilmiş özne ile yüklemin düz anlamları arasındaki
uyumsuzluk, yüklemin diğer olası anlamları arasında seçim yapılmasını
gerektirmektedir (yeşil ok). Söz konusu seçim, öznenin taşıdığı özelliklere
ve bağlamlara en uygun bir anlamın belirlenmesini amaçlar. Yaygın bir görüşe
karşın, metaforik anlamda kullanılmış bir kelimede belirlenen anlam muğlak
değil, her zaman net ve spesifiktir. Neticede, seçilmiş anlam öznenin içlemine
ilave edilir (lacivert ok). Böyle içlem genişlenmesi, sadece söz konusu metaforik
bağlamda geçerli olmaktadır.
Metaforda, kelime semantiği düzleminde meydana gelen değişiklikler yapısalcı
gösterge kuramı çerçevesinde açıklanabilir. Zira metaforik ifadelerde meydana
gelen süreçler söz konusu kurama çok gösterişli bir örnek oluşturmaktadır.
Araştırmanın çıkış noktası olarak Saussure’ün geliştirdiği gösterge modelini
ele alalım. Bu model, göstergenin dışsal, maddi (sesli, yazılı) yönünü oluşturan
Gösteren, ve onun manasını ifade eden Gösterilen arasında ayrım yapmaktadır.
Saussure’e göre gösteren ve gösterilen tek sayfanın ayrılmaz iki yüzü gibidir,
ancak metaforik süreçler söz konusu sayfalardaki yazıların düzeltilebileceğini
gösterir. Metaforda, kelimenin dışsal kılıfı olan gösteren sabit kaldığı halde,
kelimenin manası olan gösterilende bazı değişiklikler meydana gelmektedir.
333