Fachowy Elektryk 1/2017

1/2017 

Luty 2017 

ISSN 1643-7209 

DO SIECI TNS, TNC-S, TT 

 

 

 

www.obo.pl

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press 

sp. z o.o. sp. k. 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

tel. kom. 502 255 773 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Redaktor Prowadzący 

Jerzy Wierzbowski 

tel. kom. 501 602 059 

jerzy.wierzbowski@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyelektryk.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

Redakcja nie zwraca tekstów 

niezamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść 

zamieszczonych reklam. 

ISSN 1643-7209 

Różnice miewają dobre strony, SMOG nie! 

Nasze otoczenie, od mikro- po makrokosmos, pełne jest różnic: oczywistych lub chociażby 

minimalnych. Różnią się od siebie nawet podobni do siebie jak dwie krople wody bliźniacy. 

Zróżnicowane są miejsca na Ziemi, firmy, produkty. Mamy możliwość wyboru, ale też musimy 

wybierać, a niekiedy upominać się o swoje prawa. A gdy nie ma swobody wyboru – zadowolić 

się tym, co jest lub walczyć o swoje. Rezygnacja – znaczy przegraną, chociaż to, jakie i czy 

wszystkie chwyty w naszych działaniach są dozwolone, pozostawiam czytelnikom. 

W przyrodzie różnice ciśnienia lub temperatury nawzajem na siebie wpływają i powodują 

lokalne i globalne przemieszczanie się mas powietrza i wód. W pewnych granicach jest to 

zjawisko pożyteczne, o czym nas przekonują i krótkoterminowe, i sezonowe zmiany pogody. 

Czy można sobie wyobrazić nasze środowisko i życie w nim, gdyby tych zmian nie było? 

W wielu miastach i w kotlinach górskich były one tej zimy szczególnie wyczekiwane, by wiatr 

wywiał zalegający smog. Ale w tym przydatku chodziło jedynie o usuwanie negatywnych skutków 

działania obywateli i przemysłu, którzy częstokroć beztrosko wprowadzają do atmosfery 

zanieczyszczenia gazowe i pyłowe. Na dłuższą metę powinno się taką emisję zminimalizować. 

Niestety przy upartym deklarowaniu i decydowaniu, że polska gospodarka ma działać w oparciu 

o „nasz skarb narodowy” – węgiel kamienny, a także węgiel brunatny, którego wydobycie 

i spalanie jest jeszcze bardziej szkodliwe dla środowiska naturalnego, wyróżniającego się 

w Europie skażenia środowiska naturalnego w Polsce się nie zlikwiduje. 

Oby smog (potęgowany także spalaniem śmieci) nie był „naszym skarbem narodowym” teraz 

i w przyszłości. 

Walczmy o efektywność energetyczną na etapie produkcji i wykorzystywania energii elektrycznej, 

o kogenerację, o odnawialne źródła energii. 

Jerzy Wierzbowski 

redaktor prowadzący 

SPIS TREŚCI 

6, 8, 10, 12 Aktualności, w tym: 

6 Targi ELEKTROTECHNIKA 2017 

12 Targi AUTOMATICON w połowie marca 

14, 15, 18, 19, 31, 43, 48, 54, 55, 79, 86 Nowości, w tym: 

15 Inteligentne okablowanie SmartWire-DT 

18 Puszki INDUSTRIAL – pewność i bezpieczeństwo 

55 Naświetlacze LED SMD LOFOT – nowa jakość naświetlaczy 

13 Puszki odgałęźne Spelsberg Abox 

16 OBO Beterrmann wprowadza nową generację ograniczników przepięć 

20 Kompozytowe maszty odgromowe 

22 Zostało jeszcze dużo miejsca! 

24 Norma PN-EN 61439 dotycząca projektowania i budowy rozdzielnic elektrycznych 

26 Przegląd rozdzielnic siłowych (budowlanych) 

32 Drobiazgi są bardzo ważne – osprzęt do grupowania i segregacji kabli i przewodów 

36 ALUMINIUM jako materiał na wyroby kablowe 

40 Mufy kablowe 

44 Lampy wyładowcze w oświetleniu przemysłowym 

48 TYTAN LED – oprawy przemysłowe nowej generacji! LED GO! 

50 Rewolucja w oświetleniu LED 

52 Przełącz inwestycję na technologię LED – zaprojektuj oświetlenie z GTV 

56 Stacja pogodowa Gira KNX – wiele funkcji 

60 Do pomiaru poboru energii – liczniki energii elektrycznej 

64 Szósty zmysł dzięki kamerom termowizyjnym 

66 Innowacyjne przyrządy dla sektora elektrycznego 

68 Uniwersalny miernik instalacji elektrycznych MPI-530 

70 Testery i mierniki instalacji elektrycznej 

74 Zasilacze awaryjne UPS 

80 Energia wiatru – zyskać więcej 

84 Bezpieczeństwo i ergonomia w pracy zawodowej 

87 ENERGOTYTAN – promocje 1/2017 

88 Dynamometry i wciągarki do linii napowietrznych 

90 Pozytywne wibracje

Piękne i inteligentne 

Programy stylistyczne Gira w Gira System 55 

hgschmitz.de 

Gira Standard 55 

Jakość i funkcjonalność instalacji 

Gira E2 

Prosta, minimalistyczna stylistyka 

Gira E3 

Nastrojowy program stylistyczny 

Gira Event 

Bogata kolorystyka i unikalne 

zaokrąglenia ramek 

Gira Esprit 

Czysta forma i niezwykła 

różnorodność materiałów 

Gira Esprit Szkło C 

Miękkie krawędzie szlifu C 

i zaokrąglone rogi 

Modułowy system obejmujący ponad 300 urządzeń 

Gira System 55 łączy bogatą stylistykę z szerokim asortymentem obejmującym m.in. dotykowe domofony, czujniki przyciskowe lub 

podtynkowe radia Gira. Sześć programów stylistycznych, ponad 50 odmian ramek i różne urządzenia w różnych kolorach, z różnych 

materiałów umożliwiają realizację wielu różnorodnych koncepcji designerskich – prostych, klasycznych i luksusowych. Programy stylistyczne 

Gira są od lat stale wyróżniane międzynarodowymi nagrodami za wysoką jakość wzornictwa i wykorzystanych materiałów. 

Więcej informacji www.gira.pl 

Programy stylistyczne Gira zostały wielokrotnie uhonorowane nagrodami w dziedzinie wzornictwa, 

m.in. iF DESIGN AWARD, dem Iconic Award, Plus X Award, Good Design Award und dem Red Dot Award Made in Germany since 1905

AKTUALNOŚCI 

Fachowego Elektryka 

ELEKTROTECHNIKA 2017 

XV Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego 

i Systemów Zabezpieczeń – najnowsze 

rozwiązania w zakresie sprzętu 

elektrycznego, automatyki i systemów zabezpieczeń 

po raz 15. w Warszawie! 

Warszawa, 22 – 24 marca, EXPO XXI 

Targi ELEKTROTECHNIKA skierowane są 

do producentów i użytkowników sprzętu niskiego, 

średniego i wysokiego napięcia oraz 

systemów alarmowych i rozwiązań umożliwiających 

instalację przewodów elektrycznych 

w nowoczesnych budynkach. 

Równolegle odbędą się Targi ŚWIATŁO oraz 

Wystawa TELETECHNIKA. 

Wystawcy Targów ELEKTROTECHNIKA 

mają możliwość współprowadzenia konferencji, 

warsztatów i szkoleń skierowanych do prawie 

2000 specjalistów – inżynierów budownictwa, 

inżynierów elektryków, inspektorów 

nadzoru oraz instalatorów. 

Współpraca z takimi organizacjami i stowarzyszeniami 

jak: Polska Izba Inżynierów Budownictwa, 

Stowarzyszenie Elektryków Polskich, 

Izba Architektów R.P., Stowarzyszenie Architektów 

Polskich mobilizuje organizatorów 

imprezy do działań zapewniających najwyższy 

profesjonalizm i gwarantuje dotarcie z ofertą 

do profesjonalistów branży elektrotechnicznej 

i budowlanej. 

Konferencje, szkolenia i warsztaty od lat są 

integralnym elementem Targów ELEKTRO- 

TECHNIKA. Najważniejsze wydarzenie to 

cykl szkoleń dla projektantów instalacji elektrycznych 

oraz wyższej kadry menadżerskiej 

odpowiedzialnej za nadzór, wykonawstwo, inwestycje 

oraz eksploatację instalacji w różnego 

typu obiektach organizowany wspólnie z Polską 

Izbą Inżynierów Budownictwa. 

Tematyka szkoleń w 2017 roku: 

• Innowacyjne podejście do sieci i stacji 

elektroenergetycznych 

• Wybrane zagadnienia kształtowania i stosowania 

taryf, wpływ taryf na inwestycje 

w źródła OZE 

• Analiza kosztów budowy i eksploatacji instalacji 

oświetlenia drogowego 

• Budynkowe instalacje elektryczne i teletechniczne 

• Efektywność energetyczna budynków 

• Efektywne energetycznie systemy wentylacji 

i klimatyzacji 

• Zasilanie awaryjne budynków oraz systemy 

oświetlenia awaryjnego 

• Praktyczne wskazówki do projektowania 

i weryfikacji realizacji inwestycji oświetlenia 

dróg i ulic 

• Rozwiązania ustawodawcy w zakresie realizacji 

procesu inwestycyjnego w oparciu 

o normy Kodeksu urbanistyczno-budowlanego 

• Szkolenie dla firm obciążanych nadmiernymi 

kosztami zakupu energii elektrycznej. 

Kiedy opłaca się stosować odnawialne 

źródła energii w małej firmie 

• Wsparcie projektantów instalacji teletechnicznych 

i telekomunikacyjnych 

• Ochrona przeciwporażeniowa i przeciwprzepięciowa 

w instalacjach elektrycznych 

niskiego napięcia 

• Projektowanie instalacji elektrycznych 

i elektroenergetycznych 

• Inteligentne oświetlenie LED 

Uczestnicy spotkań dzięki takiej formule targów 

mają możliwość skonfrontowania uzyskanych 

informacji z praktyczną ofertą producentów 

na stoiskach targowych. Dodatkowo każdy 

z uczestników otrzymuje certyfikat potwierdzający 

udział w szkoleniu. 

W ramach Targów ELEKTROTECHNIKA 

2017 odbędzie się kilkanaście szkoleń skierowane 

do 100-150 osób każde. W sumie 

targi odwiedzi około 15 000 branżystów. 

Szczegółowe informacje na temat nadchodzącej 

edycji targów można uzyskać na stronie 

www.elektroinstalacje.pl lub pod adesem: 

office@elektroinstalacje.pl 

• 

6 Fachowy Elektryk 1 • 2017

Naścienne skrzynki rozdzielcze pod aparaturę modułową Spelsberg AK III 

IP65, 63 A, 400 V, IK08 

Wyposażone w innowacyjny system wentylacji 

zapobiegający kondensacji pary wodnej 

Zakres od 14 do 72 modułów oraz wersje 

specjalne PLUS 

Wykonane z ekstremalnie wytrzymałego 

poliwęglanu 

Odporne na UV, amoniak oraz zmienne 

warunki atmosferyczne 

Plombowana pokrywa oraz możliwość łączenia 

w zestawy 

Fabrycznie wyposażone w bezśrubowe zaciski 

PE/N oraz membranowe przepusty kablowe 

Okienko z dwustronnymi zawiasami otwierane 

pod kątem 160° 

Szyna TH-35 z regulowaną wysokością 

W opcji zamek z kluczem oraz maskownica 

wyprowadzeń kabli 

Na bokach możliwość montażu gniazd 

typu Schuko 

Bezhalogenowe, bez metali ciężkich, PCV 

i silikonu 

Trudnopalne, samogasnące, 

test tzw. rozżarzonym prętem 960°C 

(wg EN60695/VDE0471/UL94) 

Tel. : +48 512 090 745 

e-mail : robert.marzec@spelsberg.pl 

www.spelsberg.pl

AKTUALNOŚCI 


3LP – logistyczna spółka TIM SA – bije rekordy 

Centrum logistyczne w podwrocławskich Siechnicach, którego operatorem 

od niespełna pół roku jest 3LP SA, po raz pierwszy w swojej 

ponad 8-letniej historii przekroczyło 3 000 000 wydanych linii 

zamówień rocznie. Liczba wysyłek zrealizowanych w 2016 r. przez 

wyspecjalizowany w logistyce dla e-commerce obiekt także osiągnie 

rekordowy poziom – ok. 1 000 000. Podwrocławskie centrum 

działa od 2008 r. Jego operatorem do końca czerwca 2016 r. był 

TIM SA – największy dystrybutor artykułów elektrotechnicznych 

w Polsce. Od lipca 2016 r. funkcję tę przejęło 3LP – spółka w 100% 

należąca do TIM SA. 

W efekcie zakończonej w ub.r. rozbudowy powierzchnia centrum 

zwiększyła się z 12 000 do ponad 41 000 m 2 , a obiekt zaczął świadczyć 

usługi także klientom spoza Grupy Kapitałowej TIM, specjalizując 

się w zautomatyzowanym outsourcingu logistyki dla podmiotów 

z sektora e-commerce. 3LP SA umożliwia ekspresowe dostawy 

nie tylko na terenie Polski, ale i całej Europy. 

– Proponujemy wsparcie zarówno w zakresie logistyki kontraktowej, 

jak i logistyki własnej. W pierwszym przypadku z wykorzystaniem 

naszej infrastruktury oferujemy pełen outsourcing lub logistykę 

częściową, w drugim – wykonujemy audyty, prowadzimy doradztwo, 

realizujemy projekty logistyczne i nadzór inwestycyjny – informuje 

Maciej Posadzy, prezes zarządu 3LP SA. 

Wśród projektów z zakresu logistyki kontraktowej realizowanych 

przez 3LP SA warto wspomnieć składowanie materiałów do produkcji 

wraz z obsługą dostaw tych materiałów na potrzeby produkcji 

(w systemie do 2 godzin od zgłoszenia), składowanie i dostawy opakowań 

dla dużego producenta żywności (dostawy 7 dni w tygodniu, 

dostosowane do cyklu produkcyjnego) czy składowanie sezonowe 

nadwyżek produkcyjnych artykułów z segmentu budowlanego. 

– 3LP to czarny koń Grupy Kapitałowej TIM. Usługi świadczone 

przez tę spółkę idealnie wpisują się w dynamicznie rosnące zapotrzebowanie 

rynku na firmy logistyczne wyspecjalizowane w świadczeniu 

usług dla podmiotów z rynku e-commerce – ocenia Krzysztof 

Folta, prezes zarządu TIM SA. 

www.tim.pl 

Jubileusz firmy DACPOL 

25 lat to powód do dumy! 

Rok 2017 jest szczególnym rokiem w historii działalności firmy 

DACPOL. Ćwierćwiecze to wyjątkowy jubileusz i doskonała okazja 

do wspomnień i podsumowań. 

Musimy żeglować czasem z wiatrem, czasem pod wiatr, 

ale żeglować, nie dryfować ani stawać na kotwicy. 

Oliver Wendell Holmes 

Przyjemnie jest patrzeć wstecz z poczuciem, 

że okres ten wypełniony był dynamicznym 

rozwojem. Przypadająca aktualnie rocznica 

to okazja, aby podziękować naszym Partnerom 

Biznesowym za dotychczasową współpracę 

oraz zaufanie, jakim obdarzyliście nas 

Państwo. Doceniamy kredyt zaufania i dołożymy 

wszelkich starań, abyśmy mogli kontynuować 

dynamiczny rozwój naszej współpracy 

w kolejnych latach. 

Nasz sukces rynkowy zawdzięczamy również 

naszym pracownikom, bez ich wiedzy, 

umiejętności i przede wszystkim poświęcenia, 

wszystko to, co osiągnęliśmy nie byłoby 

możliwe. 

Zarząd firmy DACPOL Sp. z o.o. 

www.dacpol.eu 


AKTUALNOŚCI 


ES-SYSTEM budowlaną firmą roku 

ES-SYSTEM, czołowa polska firma specjalizująca 

się w oświetleniu profesjonalnym, została 

wyróżniona za rozwój i osiągniętą wysoką 

pozycję w branży tytułem ,,Budowlana Firma 

Roku” w prestiżowym konkursie BUILDER 

AWARDS. Rafał Gawrylak, prezes spółki, 

został „Osobowością Branży”. Doceniono go 

za skuteczne zarządzanie firmą, poszerzanie 

jej potencjału oraz przewag konkurencyjnych, 

a także za przedsiębiorczość i intuicję biznesową 

oraz wsparcie dla istotnych z punktu widzenia 

rozwoju branży inicjatyw. Uroczysta gala 

wręczenia nagród odbyła się 25 stycznia br. 

w Warszawie. Nagrody przyznawane są w celu 

upowszechniania dobrych praktyk i relacji biznesowych 

w branży oraz wyłonienia wyróżniających 

się firm i osób działających na polskim 

rynku budowlanym. 

ES-SYSTEM, jako lider oświetlenia profesjonalnego 

z wieloletnim doświadczeniem 

na rynku, wykorzystuje najnowsze technologie, 

aby dostarczyć nowoczesne systemy 

oświetleniowe do budowanych i modernizowanych 

obiektów. Stale rozwijamy naszą bazę 

produktów, by dostarczać klientom jak najlepsze 

rozwiązania – mówi Rafał Gawrylak, 

prezes spółki ES-SYSTEM. 

www.essystem.pl 

Bogata oferta technologii solarnych 

na 25. rocznicę firmy Fronius 

Dział Fronius Solar Energy w nadchodzącym 

roku będzie świętować 25. rocznicę swojego 

powstania. Dla dostawcy innowacyjnych 

technologii w dziedzinie energetyki solarnej 

rocznica ta jest okazją do rozszerzenia swojego 

portfolio produktowego. Należą do niego 

między innymi inteligentne opcje dodatkowe 

na portalu internetowym Fronius Solar.web 

oraz rozwiązania w dziedzinie elektroniki 

modułów. Wszystkie te innowacje wspierają 

wizję »24 godzin słońca«, przyszłości energetycznej, 

w której 100% światowego zapotrzebowania 

energetycznego pokrywane jest 

ze źródeł odnawialnych. 

Innowacją jest interfejs serwerowy Rest API 

dla portalu Fronius Solar.web, czyli usługi 

sieciowej służącej do zdalnego monitoringu 

instalacji. Otwarty interfejs umożliwia użytkownikowi 

dołączenie wartości pomiarowych 

falowników z serwera do systemów innych 

producentów. Nowością jest też opcja optymalizacji 

energii w portalu Solar.web. Dzięki 

portalowi internetowemu klient otrzymuje cotygodniowy 

raport, w którym jest obliczone 

jego zużycie energii z podziałem na godziny. 

Korzystając z takich danych, system wyświetla 

użytkownikowi symulację, która pokazuje, ile 

energii mógłby on sam zmagazynować i zużyć, 

zamiast pobierać ją z sieci elektrycznej. Wskutek 

tego stopień zaspokajania zapotrzebowania 

na energię elektryczną z własnej instalacji PV 

wzrasta do nawet 80%. Dzięki nowej funkcji 

prognozy pogody można dodatkowo zwiększyć 

optymalizację zużycia energii, zapisując 

bieżące dane pogodowe 

i uwzględniając 

je np. w zużyciu energii. 

Kolejną nowinką 

na portalu Solar.web 

jest Remote Inverter 

Software Update. 

Dzięki tej funkcji użytkownik 

może jednym 

kliknięciem zdalnie 

zaktualizować oprogramowanie swojej instalacji, 

bez konieczności przebywania na miejscu. 

W 2017 r. na klientów firmy Fronius czekają 

także rozwiązania w dziedzinie optymalizacji 

modułów solarnych oraz poszerzenie portfolio 

w dziedzinie systemów gromadzenia energii. 

Fronius International GmbH 

20% na obudowy Rittal AE 

Ruszyła wielka promocja Rittal na obudowy 

sterownicze Kompakt AE! 

Każdy klient Rittal, który dokona zakupu spośród 

modeli aktualnie będących w promocji 

i poda kod promocyjny ze strony www.promocjaAE.rittal.com.pl, 

ma możliwość skorzystania 

z rabatu 20%. Obudowy AE Rittal 

sprawdzają się w każdej aplikacji i gwarantują 

maksymalne bezpieczeństwo oraz ochronę. 

Sprawdzona jakość, szybkie projektowanie, 

łatwy montaż, a co najważniejsze, dostawa 

w ciągu 24h wprost z magazynu! 

Uwaga! Lista modeli dostępnych w promocyjnej 

cenie będzie się zmieniać w okresach 

dwutygodniowych – za każdym razem producent 

oferuje 4 modele spośród wybranych 

16. 

Więcej na temat zalet obudów AE oraz informacje 

techniczne z zakresu szaf i obudów: 

www.promocjaAE.rittal.com.pl 


AKTUALNOŚCI 


Targi AUTOMATICON w połowie marca 

Już 14 marca br. rozpoczyna się i potrwa 

do 17 marca kolejna edycja Międzynarodowych 

Targów Automatyki i Pomiarów 

AUTOMATICON. Impreza ta stanowi największe 

w Polsce, organizowane od 23 lat, 

profesjonalne spotkanie, w którym udział 

wezmą producenci, firmy zajmujące się 

kompletacją, montażem i serwisem oraz odbiorcy 

i użytkownicy elementów, urządzeń 

i układów automatyki przemysłowej. 

Organizatorami targów AUTOMATICON 

są Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów 

PIAP oraz firma MVM Sp. z o.o. 

Wydarzenie jest objęte patronatem honorowym 

wiceprezesa Rady Ministrów, a zarazem 

ministra nauki i szkolnictwa wyższego 

Jarosława Gowina oraz Ministerstwa 

Rozwoju. 

Targi dają wystawcom nie tylko możliwość 

zaprezentowania najnowocześniejszych 

produktów z dziedziny automatyki, 

pomiarów przemysłowych czy robotyki, ale 

także okazję do przedstawienia najciekawszych 

idei i rozwiązań podczas towarzyszących 

im seminariów i konferencji. Dlatego 

też impreza jest licznie odwiedzana przez 

inżynierów działających w branży automatyki, 

pomiarów i elektroniki przemysłowej. 

Tegoroczny AUTOMATICON, tradycyjnie 

odbywający się w Centrum EXPO XXI 

na warszawskiej Woli, zgromadzi 316 wystawców 

(720 firm reprezentowanych). Organizatorzy 

przewidują, że w ciągu czterech 

dni targi odwiedzi ok. 12 tys. osób. 

Najbliższa edycja podzielona została na 

13 bloków tematycznych. Najważniejsze 

z nich to: 

• Aparatura kontrolno-pomiarowa i elementy 

automatyki; 

• Automatyzacja – analogowe i cyfrowe 

systemy; 

• Robotyzacja – oprogramowanie, urządzenia, 

komponenty; 

• Napędy: elektryczne, pneumatyczne, 

hydrauliczne; 

• Pompy dla przemysłu, energetyki, kopalnictwa; 

• Zawory odcinające, bezpieczeństwa, regulatory; 

• Armatura pomocnicza; 

• Elektronika przemysłowa. 

Warto odwiedzić stronę internetową organizatora, 

gdzie np. pod zakładką 

http://www.automaticon.pl/nowosci/ można 

znaleźć długą listę innowacyjnych produktów, 

jakie będą prezentowane na stoiskach 

wystawców. 

Natomiast pod zakładką http://www.automaticon.pl/seminaria/ 

można się zapoznać 

z tematyką wystąpień naukowców i praktyków 

specjalizujących się w automatyce 

przemysłowej, sterowaniu, robotyce itp. 

www.automaticon.pl 

Załączone zdjęcia autorstwa 

Ryszarda Staniszewskiego przypominają 

ubiegłoroczną edycję imprezy 


PRODUKTY 


Puszki odgałęźne Spelsberg Abox 

Puszki odgałęźne Abox przeznaczone są na napięcie 690 V AC, wykonane w II klasie ochronności 

i dostępne jako puste (L na końcu) lub z listwą (na końcu jest wtedy cyfra informująca 

o nominalnym przekroju), przy czym listwy zaciskowe dostępne są też jako akcesoria. 

Ściany boczne i tylne mają przepusty 

kablowe lub przetłoczenia dla 

dławnic metrycznych, a pokrywa 

zakręcana jest na śruby i do 35 mm 2 

są one nierdzewne, metalowe. Duża 

przestrzeń dla przewodów oraz możliwość 

plombowania (dodatkowy zestaw) 

ułatwiają instalację. 

Typoszereg obejmuje przedział od 

2,5 mm 2 do 240 mm 2 i wyróżniamy tu: 

Abox 

• IP54/65; IK07, 

• unikalna technologia łączenia 2 materiałów 

w miejscach wprowadzeń 

kabli dla max. 8 wpustów (dot. 

Abox 025/040), 

• udaroodporny, samogasnący 

polistyren 70ºC, 

• 9 wersji; zaciski od 2,5 do 70 mm 2 , 

• z czerwoną pokrywą – dla obwodów 

oświetlenia awaryjnego, 

• specjalna technologia zacisków 

od 6 mm 2 do 35 mm 2 , 

• wysoka, niesymetryczna pozycja 

zacisku ułatwiająca szybkie 

i przejrzyste połączenie – od 

Abox 060 (6 mm 2 ). 

Fot. 1. Abox 040-4,0² 

Abox-i 

• IP65; IK08, 

• poliwęglan wzmocniony włóknem 

szklanym 130ºC, 

• zaciski od 2,5 do 240 mm 2 , 

• zastosowanie tworzywa sztucznego 

najwyższej jakości umożliwia pracę 

w najtrudniejszych warunkach, np. 

stocznie, przemysł ciężki oraz morski. 

Fot. 3. 

Małe puszki Abox 

W rodzinie Abox dostępne są też : 

Abox XT (IP 68) – w komplecie 

z masą żelową, przeznaczone dla obszarów 

zalewowych, systemów myjących, 

tuneli, obiektów portowych, 

a w skrajnych przypadkach mogą 

przeciwstawić się obecności wody 

stojącej. 

Abox SL oraz Abox-i SL (IP 54/IP 65) 

– z zaciskami bezśrubowymi, przeznaczone 

dla obiektów rolniczych, 

ogrodniczych, a szczególnie polecane dla 

miejsc o podwyższonych wymaganiach 

w zakresie odporności na wstrząsy i wibracje. 

Dopuszczone przez Lloyds Register 

Fot. 2. 

Widok listew zaciskowych i łączenia 

przewodów 

do zastosowań pozalądowych oraz na statkach. 

W trosce o bezpieczeństwo firma Spelsberg 

konsekwentnie utrzymuje wysokie standardy 

produkcji, np. używając tworzyw bez halogenowych 

oraz nie używając szkodliwego 

dla zdrowia tworzywa PVC (polichlorek 

winylu). 

Więcej szczegółów na www.spelsberg.pl 

PROMOCJA 

Fachowy Elektryk 1 • 2017 

13

NOWOŚCI 


Impresja – wyższy stopień elegancji 

Poszerzona o nowe ramki wykonane z metalu 

i szkła kolekcja osprzętu Impresja zyskała 

nowy wygląd. Metal i szkło niewątpliwie 

przypadną do gustu wielbicielom nowoczesności. 

Szlachetne ramki podnoszą walory 

estetyczne samego osprzętu, doskonale 

uzupełniając wystrój całego pomieszczenia 

oraz dodając mu elegancji i oryginalności, 

natomiast szeroka paleta barw kolekcji 

Impresja, łącząca zarówno klasyczne, jak 

i nowoczesne, metaliczne odcienie pozwala 

na tworzenie unikalnych kompozycji. 

www.ospel.com.pl 

Narzędzie do zaciskania tulejek kablowych 

Mankamenty klasycznych 

zastosowań 

szczypiec zaciskowych 

znane są 

każdemu elektrykowi. 

Haczenie 

i zaczepianie 

się tulejek kablowych, 

niewłaściwe 

zaciśnięcie 

lub zupełnie błędne 

pozycjonowanie 

tulejek w główce 

szczypiec, a w rezultacie 

niepotrzebne 

odpady niestety nie 

są rzadkością. Podwyższa 

to nie tylko 

koszty pracy związane 

z upływającym 

czasem czy 

zniszczonym materiałem, 

ale wpływa 

również na 

Nowe rozwiązanie 

szczypiec Wiha zapewnia 

automatyczne, bezpieczeństwo procesu 

i nerwy użyt- 

łatwe i procesowo 

bezpieczne zaciskanie 

tulejek 

kowników. W odpowiedzi 

na potrzeby 

profesjonalistów Wiha wprowadziła do oferty 

narzędzie do przewodów o zakresie przekroju 

0,08–16 mm², łączące w jednym dwa rodzaje 

szczypiec zaciskowych. Efekt? Bezproblemowa 

i efektywna praca oraz ani śladu po typowych 

kłopotach wykonawczych! 

Wybór odpowiednich narzędzi to niełatwa 

sprawa – wie o tym każdy, kto na początku 

kariery zawodowej kompletował doskonałą 

Łatwiejsza obsługa, zacisk sześciokątny eliminuje haczenie 

i uniwersalną skrzynkę narzędziową. Sekret 

tkwi w tym, by wybierać rozwiązania tworzone 

przez specjalistów dla specjalistów, 

powstałe w wyniku rozmów z wykonawcami 

i będące odpowiedzią na ich codzienne 

problemy montażowe. 

Dzięki innowacyjnemu podejściu do dopasowania 

technologicznych i funkcjonalnych 

właściwości nowych automatycznych 

szczypiec zaciskowych, producent narzędzi 

ręcznych – firma Wiha sprawia, że praca 

związana z zaciskaniem stanie się bezproblemowa, 

szybsza i bezpieczniejsza, a tulejki 

kablowe zostaną odpowiednio obrobione. 

Łatwe wprowadzanie tulejek kablowych 

zapobiega zaciśnięciu płaszcza z tworzywa 

sztucznego, zaś zastąpienie otworu kwadratowego 

formą sześciokątną czy zaciskiem 

sześciokątnym sprawia, że haczenie i zaczepianie 

się tulejek kablowych w szczypcach 

nie zdarza się. Automatyczne dopasowanie 

do wielkości tulejki kablowej z zakresu 

zastosowań między 0,08–16 mm² oraz odpowiedniej 

i przeznaczonej do niej siły dociskania 

zauważalnie wpływają na jakość 

i komfort codziennych zadań. 

Z punktu widzenia bezpieczeństwa procesu 

te właściwości produktu, w połączeniu z kolejnymi 

usprawnieniami, jak np. wbudowana 

dźwignia pozwalająca na przerwanie 

procesu zaciskania w dowolnym momencie, 

sprawiają, że szczypce są produktem przyjaznym 

dla użytkownika, Jest to odczuwalne 

zarówno podczas pierwszego użycia narzędzia, 

jak i wcześniejszego kontaktu z podobnymi 

lub starszymi modelami szczypiec. 

www.wiha.com/pl 


NOWOŚCI 


Inteligentne okablowanie 

SmartWire-DT 

Firma Eaton poszerzyła swoją ofertę produktów dla przemysłu morskiego i okrętowego 

o technologię SmartWire-DT , dla której uzyskała certyfikat DNV GL. 

Fot.: EATON 

Produkty SmartWire-DT, stworzone 

przez inżynierów firmy Eaton, uzyskały 

certyfikat największej organizacji 

klasyfikacyjnej na świecie umożliwiający 

integrację w aplikacjach 

morskich w szafach sterowniczych 

o stopniu ochrony IP20. Certyfikat 

obejmuje również panele operatorskie 

ze sterownikami (HMI/PLC) serii 

XV300 i XV100 oraz komputery 

przemysłowe serii XP500. Obecnie 

trwają procedury uzyskiwania certyfikatów 

dla kolejnych produktów 

SmartWire-DT wykorzystywanych 

w urządzeniach peryferyjnych o stopniu 

ochrony IP67. 

– Nasze inteligentne okablowanie 

i system łączności SmartWire-DT, 

opatrzone certyfikatem DNV GL, 

oferują zarówno przemysłowi okrętowemu, 

jak i dostawcom systemów 

możliwość zaoszczędzenia miejsca, obciążenia, 

a w związku z tym również kosztów 

związanych z automatyką oraz dystrybucją 

energii – mówi Sebastian Kuster, kierownik 

ds. produktów dla sektora automatyki morskiej 

w Eaton. – Właściciele statków również 

czerpią korzyści z tego rozwiązania, ponieważ 

systemy te osiągają wysoki poziom 

przejrzystości danych w prosty i opłacalny 

sposób. 

SmartWire-DT to unikalna technologia 

okablowania, która ułatwia połączenie 

i komunikację między urządzeniami sterującymi, 

przełącznikami, czujnikami i siłownikami. 

Technologia ta jest dostosowana 

do szerokiej gamy procesów sterowania 

na statkach pasażerskich i towarowych, 

od ogrzewnictwa, wentylacji, klimatyzacji 

oraz oczyszczania wody po systemy 

sterujące do włazów, podnośników, dźwigów, 

kuchni, a nawet systemów elektrohydraulicznych. 

Technologia 

SmartWire-DT 

łączy przesył energii 

i danych do/z podzespołów 

należących do sieci 

w pojedynczej taśmie, 

dzięki czemu zmniejsza 

ilość okablowania 

aż o 85% i pozwala 

na oszczędność kosztów 

w obrębie całego łańcucha, 

zaczynając od projektowania 

i budowy, przez 

produkcję i rozruch, aż 

po późniejsza rozbudowę. 

– Aktualne projekty w przemyśle 

okrętowym pokazują, 

że dzięki zastosowaniu 

SmartWire-DT możliwe 

jest zaoszczędzenie do 30% 

wolnej przestrzeni wewnątrz 

szaf sterowniczych 

– wyjaśnia Kuster. – Przykładowo, w przypadku 

statku wycieczkowego oznaczać to 

będzie zmniejszenie powierzchni samych szaf 

sterowniczych o 100 do 150 metrów, a nie są 

one jedynym obszarem, w którym odczuwalna 

będzie oszczędność przestrzeni. 

SmartWire-DT jest systemem otwartym, 

dzięki czemu można go połączyć 

ze wszystkimi standardowymi systemami 

sieci komunikacyjnych – takich jak 

Modbus-TCP i Ethernet IP – co pozwala 

na bezpośrednie przesyłanie istotnych 

danych do układu sterowania wyższego 

poziomu. Podzespoły podłączone do łańcucha 

SmartWire-DT uzyskują autonomiczną 

inteligencję, dzięki czemu mogą 

m.in. przesyłać użyteczne dane dotyczące 

obciążenia i stanu. Taka przejrzystość 

danych pozwala na wczesne rozpoznawanie 

wszelkich nadchodzących zdarzeń 

i sprawne wykonywanie zapobiegawczych 

czynności konserwacyjnych. 

– Dzięki temu systemowi wczesnego ostrzegania 

oraz naszej obsłudze wykonywanej 

na miejscu i dostępnej na całym świecie 

można znacząco skrócić czas trwania przestojów 

spowodowanych usterkami technicznymi, 

a także lepiej koordynować działania 

w przypadku ich wystąpienia – skomentował 

Kuster. 

www.eaton.pl 

PROMOCJA 


15

PRODUKTY 


OBO Bettermann wprowadza nową 

generację ograniczników przepięć 

Firma OBO Bettermann opracowała nową generację ograniczników przepięć z myślą 

o uniwersalnej ochronie przeciwprzepięciowej instalacji elektrycznych pracujących 

w układach sieci TNS, TNC-S, TT. Tym samym aparaty te służą do ochrony obiektów w takie 

instalacje wyposażonych. Projektując te aparaty, miano także na myśli wyeliminowanie 

problemów z niewłaściwym doborem ograniczników. 

Są to ograniczniki o lepszych parametrach 

nich dotychczas i o nowych 

właściwościach: 

• bardzo niski napięciowy poziom 

ochrony

PRODUKTY 


• lepszy (niższy) napięciowy poziom ochrony 

między fazami (L) i przewodem neutralnym 

(N), dlatego że warystor jest równoległy 

do urządzenia końcowego, nie tak 

jak w rodzaju połączenia 4 + 0. • 

www.obo.pl 

PROMOCJA 

Przynosi to konkretne korzyści: 

• mniejszy prąd upływu ogranicznika, 

• jest to uniwersalne rozwiązanie do każdej 

sieci: TT oraz TN-S i TNC-S, 

• nie wymagany jest oddzielny wyłącznik 

różnicowoprądowy przed ogranicznikiem 

w sieci TT zgodnie z IEC 60364-5-53, 

• nie występuje niebezpieczne napięcie 

dotykowe w przypadku awarii ogranicznika 

(problem izolacji urządzeń 

końcowych), 

• bezpieczeństwo w przypadku upływu doziemniego 

w układzie zasilania, 

• ogranicznik może być zainstalowany 

przed wyłącznikiem różnicowoprądowym, 

który nie zadziała przy pojawieniu 

się przepięcia, 

• niskie napięcie resztkowe pomiędzy przewodem 

fazowym (L) i neutralnym (N) (takie 

jak w ogranicznikach ochrony dokładnej 

Typ 2+3), 

OBO Bettermann jako jedna z pierwszych firm na świecie produkuje 

ograniczniki wykonane w obudowach z tworzywa bezhalogenowego. 

Materiał bezhalogenowy nie wydziela w czasie pożaru gazów szkodliwych 

dla zdrowia oraz związków powodujących korozję elementów 

konstrukcyjnych budynku! Często nie doceniamy skutków oddziaływania 

bardzo trujących i agresywnych gazów powstających w 

czasie pożaru. Ocenia się, że około 95% ofiar pożarów umiera nie 

w następstwie bezpośredniego oddziaływania ognia, lecz przez zatrucia 

dymem. Dodatkowo, powstające w trakcie pożaru korozyjne gazy 

pochodzące ze spalania niektórych materiałów powodują znaczne 

szkody materialne i mogą trwale uszkodzić strukturę budynku oraz 

zniszczyć bezpowrotnie znajdujące się wewnątrz wyposażenie. Skład 

chemiczny materiałów bezhalogenowych został stworzony w taki 

sposób, aby w razie pożaru powstawało jak najmniej szkodliwych 

(toksycznych/korozyjnych) gazów, które w połączeniu z substancjami 

gaśniczymi mogą przekształcić się w kwas solny. W rozumieniu normy 

DIN VDE 0472 oznacza to, że materiały są uznawane za bezhalogenowe, 

jeżeli zawartość w nich chloru wynosi ≤ 0,2 %, a fluoru ≤ 0,1 %. 

Stosowanie materiałów bezhalogenowych pozwala w razie pożaru 

na zredukowanie do minimum – szkód zarówno materiałowych, jak 

i osobowych! 


17

NOWOŚCI 


Puszki INDUSTRIAL – pewność i bezpieczeństwo 

Odporne na działanie środków chemicznych, bezhalogenowe, a dodatkowo umożliwiające 

pracę w szerokim zakresie temperaturowym. Hermetyczne puszki INDUSTRIAL zapewniają 

bezpieczeństwo instalacji również w wyjątkowo wymagających warunkach. 

Różnią się od siebie liczbą wejść oraz wymiarami, 

wykorzystanmi do produkcji materiałami, 

czy też poziomem izolacyjności – decyzje 

projektowe i zakupowe nie należą zatem 

do najłatwiejszych. Aby wybrać puszki instalacyjne 

do wymagającego środowiska pracy, 

należy wziąć pod uwagę wiele zmiennych 

i różnorodnych czynników. A przede wszystkim 

– postawić na sprawdzone rozwiązanie renomowanego 

producenta. Oferta firmy ELEKTRO- 

PLAST NASIELSK powiększyła się ostatnio 

o serię puszek przemysłowych INDUSTRIAL. 

Hermetyczne puszki INDUSTRIAL przeznaczone 

są do montażu natynkowego. Dostępne 

są w wersjach z poliwęglanu (PC) oraz ABS 

– tworzywo zapewnia łatwość otworowania. 

Wyroby charakteryzują się dużym wybłyszczeniem 

powierzchni, dzięki czemu utrzymanie 

obudowy w czystości jest znacznie łatwiejsze. 

Odporność przede wszystkim 

Dzięki wysokiemu stopniowi ochrony (IP65) 

oraz zastosowanym materiałom udało się uzyskać 

skutecznie zabezpieczenie przed wnikaniem 

pyłu w ilości, która mogłaby w jakikolwiek 

sposób zakłócić poprawną pracę urządzeń 

zamontowanych we wnętrzu puszki. Oznacza 

to jednocześnie ochronę przed strugami wody 

– padającymi z wszystkich stron oraz pod dowolnym 

kątem. Dzięki temu puszka może być 

z powodzeniem wykorzystywana nie tylko 

w warunkach przemysłowych – zapewniając 

bezpieczeństwo instalacji elektrycznej i sterującej 

– ale także na zewnątrz bądź wszędzie tam, 

gdzie wymagane są szczególne cechy użytkowe. 

Puszki z serii INDUSTRIAL wyróżniają 

się bowiem również wysokim stopniem odporności 

na uderzenia (udarności) IK07 oraz 

odpornością na oddziaływanie promieniowania 

słonecznego UV – dzięki zastosowanym dodatkom 

do tworzywa. Ponadto nie można zapomnieć 

o wysokiej wytrzymałości na niskie oraz 

wysokie temperatury (od -25 0 C do +75 0 C). 

Tylko bezhalogenowe materiały 

Podczas doboru puszek należy zwrócić uwagę 

na właściwości zastosowanego tworzywa. Zarówno 

poliwęglan, jak i ABS są odporne 

na oddziaływanie środków chemicznych, 

a oprócz tego bezhalogenowe. 

Oznacza to, że materiały wykorzystane 

do ich produkcji nie 

zawierają chloru, bromu, 

fluoru oraz jodu, dzięki 

czemu podczas wybuchu, 

ewentualnego 

pożaru oraz ich spalania 

nie powstają żadne korozyjne 

i toksyczne gazy, 

a jedynie para wodna i dwutlenek węgla. Odpowiednio 

dobrane elementy zapewniają więc 

ciągłość działania instalacji oraz bezpieczeństwo 

użytkowników również w kryzysowej 

sytuacji. 

Postaw na szczelność 

W zależności od zastosowania można wybrać 

wersję z gładkimi ścianami lub ścianami 

z przetłoczeniem pod przewody i dławicami 

membranowymi. Kluczową rolę, nie tylko 

w specjalistycznych rozwiązaniach, odgrywa 

uszczelnienie pokryw, dzięki czemu stają się 

one jeszcze pewniejszym rozwiązaniem dedykowanym 

m.in. dla działów utrzymania ruchu. 

Dławnice membranowe pozwalają na uzyskanie 

szczelnego połączenia oraz idealnego 

uszczelnienia wejść puszek instalacyjnych. 

Nowości 

Przy doborze komponentów nacisk kładziemy 

także na idealnie dopasowaną pokrywę 

puszki. Produkty z rodziny INDUSTRIAL są 

dostępne m.in. z przezroczystymi pokrywami, 

które pozwalają na użytkowanie zabudowanej 

aparatury z wyświetlaczem bez konieczności 

otwierania puszki. Możliwe jest też dopasowanie 

bardzo wysokich pokryw, co pomaga 

w zabudowaniu nietypowych i specjalistycznych 

urządzeń. 

Ponadto warto zwrócić uwagę na bardzo elastyczne 

podejście producenta do wymagań 

klienta. Istnieje możliwość dostosowania obudów 

do indywidualnych potrzeb instalatora, 

elektronika czy teletechnika, wykonanie różnorodnych 

modyfikacji, wycięcie otworów lub też 

zrealizowanie całej obudowy od podstaw wedle 

projektu zamawiającego. Co istotne, puszki 

INDUSTRIAL dostępne są również w wersji 

już z aplikacjami klienta, tzn. z zamontowanymi 

przyciskami sterowniczymi, lampkami kontrolnymi, 

wyłącznikami itd. 

Prosty i szybki montaż 

W serii zastosowano wiele rozwiązań ułatwiających 

montaż płyt montażowych. W zależności 

od modelu mogą to być otwory montażowe 

do szyny DIN umożliwiające ustawienie puszki 

w poziomie lub w pionie. Wygodne uchwyty 

montażowe ułatwiają z kolei mocowanie puszki 

do ściany lub słupa, zapewniając jej stabilne 

zamontowanie. 

* * * 

Oferta puszek przemysłowych INDUSTRIAL 

jest skierowana przede wszystkim do elektroników, 

automatyków i teletechników. Ogromny 

wybór dostępnych wersji, czy rozmiarów sprawia, 

że z łatwością dobierzemy model doskonale 

spełniający wymagania danej instalacji. 

ELEKTRO-PLAST 

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna 

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18 

tel. +48 23 69 33 900 

www.elektro-plast.com.pl 


NOWOŚCI 


Ograniczniki przepięć 

ETITEC S B (T1,T2), ETITEC S C (T2) 

Nowa seria ograniczników przepięć ETITEC S B (T1,T2) oraz 

ETITEC S C (T2) jest wykonana w technologii TC(G), tzn. zawiera 

w swoim układzie wewnętrznym: 

warystor (MOV), bezpiecznik 

termiczny (TD), 

element iskiernikowo-termistorowy 

(CL) oraz 

iskiernik (GDT). Szeregowe 

połączenie iskierników 

w stosunku do warystora 

powoduje, że ograniczniki 

ETITEC S B 275/25 

Typ (1,2) w czasie normalnej 

pracy pozbawione są prądu upływu. Element iskiernikowo-termistorowy 

(CL) zapewnia wysoką zdolność 

ograniczania prądów wyładowczych 

w przypadku przepięć długotrwałych 

(np. łączeniowych) lub zwarciowych 

w przypadku uszkodzenia warystora. 

W przypadku zbyt dużego prądu 

wyładowczego obwód wewnętrzny 

zostaje przerwany przez bezpiecznik 

termiczny (TD). 

Po zaniku przepięcia i po powrocie 

do warunków normalnych (do napięcia 

znamionowego) warystor kontynuuje swoją funkcję w obwodzie. 

ETITEC S C 275/25 

Ograniczniki ETITEC S B (T1,T2) oraz ETITEC S C (T2) dostępne 

są w konfiguracjach do wszystkich układów sieci – TN, TNC, TT, IT. 

Producent 

Model 

Dane techniczne 

ETITEC S B 

275/25 

ETI 

ETITEC S C 

275/20 

Wykonanie: 

liczba biegunów/liczba modułów 

1/2, 2/4, 3/6, 4/8 1, 2, 3, 4 

Do układów sieci 

TNS, TNC, TT, IT 

Czas zadziałania t [ns] < 25 

Znamionowe napięcie robocze U e [V AC] 230/400 

Maksymalne dopuszczalne napięcie U c [V AC] 275/440 

Poziom ochrony napięciowej U p [kV]

PRODUKTY 


Kompozytowe maszty odgromowe 

Są takie elementy instalacji ochrony 

odgromowej, które gdy tylko zostaną 

umieszczone w projekcie, stanowią 

twardy orzech do zgryzienia dla wszystkich 

dalszych uczestników procesu 

budowlanego. Są to wysokie maszty 

odgromowe. Pisząc wysokie, mamy 

na myśli takie, których wysokość przekracza 

sześć metrów, a czasem sięga 

i ponad dwudziestu. Maszt taki, z racji 

na swój rozmiar, jeśli stoi samodzielnie, 

musi mieć swój fundament. Jeśli 

nie było to wcześniej ujęte w projekcie 

– wymaga pozwolenia na budowę. Wymaga 

zaawansowanej logistyki, ciężkiego 

sprzętu i drużyny instalatorów 

do montażu (stalowy maszt o wysokości 

20 m może mieć masę ponad 1000 kg!). 

Te wszystkie problemy multiplikują się, 

jeśli budowa realizowana jest w ciężko 

dostępnym miejscu (np. GPZ gdzieś 

pośród lasów). Dalej, jeśli weźmiemy 

pod uwagę utrzymanie, to standardowe 

stalowe konstrukcje wymagają troski 

serwisowej i remontów powłoki antykorozyjnej 

raz na kilka lat, a i tak po 

10-15 latach raczej będą wymagały wymiany. 

To wszystko generuje nie tylko 

koszty, ale i aż prosi się o uproszczenie, 

pchnięcie w XXI wiek. 

Rozwiązanie przynoszą firmy 

fhuPARTNER i Alumast – wspólnym 

produktem, jakim jest kompozytowy 

maszt odgromowy. Maszt ten występujący 

w wysokościach od 6 do 23 m 

cechuje się niesamowicie lekką i trwałą 

budową. Wystarczy powiedzieć, że jest 

on nawet i 10-krotnie lżejszy od konstrukcji 

stalowych cynkowanych ogniowo 

o analogicznej wysokości, a przy 

Fot. 1. 

Odgromowe maszty kompozytowe na pylonach mostu autostradowego w Mszanie 

Fot. 2. Wysoki odgromowy maszt kompozytowy 

Fot. 3. 

chroniący spalarnie 

biogazu 

tym 3-krotnie trwalszy (żywotność to ponad 40 

lat!). Słusznie, można w tym miejscu pomyśleć, 

że sprawa montażu w przypadku takiego rozwiązania 

jest niewymiernie łatwiejsza niż rozwiązania 

z użyciem masztu stalowego, bo tam, 

gdzie wcześniej konieczny był ciężki dźwig 

i zespół ludzi, tutaj poradzą sobie nieraz i 2 

Zastosowania kompozytowych masztów odgromowych 

• chronienie różnego typu instalacji, urządzeń i aparatur, 

• chronienie parków maszynowych, 

• chronienie dachów, w tym z parkingami, tarasami innymi 

miejscami, w których przebywają ludzie, 

• chronienie mniejszych obiektów – ze względu na zasięg ochrony, 

• separacja instalacji odgromowej od chronionego obiektu, 

• strefy zagrożone wybuchem. 

Efekt działania soli drogowej na klasyczne 

maszty stalowe ocynkowane 

osoby bez żadnego dodatkowego sprzętu; tam 

gdzie do rozwożenia po budowie z punktu rozładunku 

potrzebny był samochód z przyczepą, 

podnośnik, czy sprzęt techniczny, tu wystarczą 

2-3 osoby, które przeniosą produkt w rękach 

przy minimalnym wysiłku. To wszystko bezpośrednio 

przekłada się na koszty… a w zasadzie 

ich minimalizację. Dalej! 40 lat żywotności, 

odporność na UV, warunki atmosferyczne czy 

inne środowiskowe czynniki (np. psi mocz), 

utrzymanie dróg i placów zimą, przy pracach 

serwisowych ograniczonych do minimum 

(ograniczeniu ich do tych wymagane przez normy) 

daje kolejne oszczędności, tym razem już 

dla operatora urządzenia piorunochronnego. 

Oszczędności w tym miejscu to nieraz koszt 

nowego masztu, jeśli przyjąć konieczność wymiany 

rozwiązania stalowego w połowie okre- 


PRODUKTY 


Cechy kompozytowych 

masztów odgromowych 

• uniwersalny i bardzo szeroka 

gama osprzętu odgromowego 

(zgodnego z normami), 

• szerokie możliwości konfigurowania 

rozwiązania, 

• wysokość do 23 m, 

• możliwość posadowienia na 

fundamencie lub wkopania, 

• ponad 40 lat żywtoności (dla 

masztu i osprzętu!), 

• łatwa logistyka, 

• bardzo uproszczony montaż 

bez konieczności ciężkiego 

sprzętu, 

• odporność na UV i inne czynniki 

środowiska, 

• wandaloodporność, 

• możliwość wyboru kolorów 

masztu, 

• ekologiczność (podlega recyclingowi), 

• minimalizowane nakłady na 

utrzymanie, 

• trudnopalność. 

su życia masztu kompozytowego! Maszty te, 

w zależności od wersji posadowione mogą 

być na fundamencie (samodzielnym lub 

w ramach innego obiektu) lub być wkopywane 

w grunt. 

Ale nośnik instalacji odgromowej, jakim 

jest sam maszt, to jeszcze nie wszystko. 

Jego osprzęt, w pełni zgodny z normami 

PN-EN 62305, PN-EN 62561, NFC 17 102, 

ANSI/UL 96, też pozostawia konkurencję 

daleko w tyle. Wszystkie użyte materiały 

(stal nierdzewna, aluminium lub brąz i miedź) 

zapewniają trwałość instalacji nie mniejszą 

niż całego masztu, tj ponad 40-letnią. Nie 

ma więc zastosowania sytuacja, gdzie najsłabsze 

ogniwo determinuje 

żywotność całego urządzenia. 

Przekroje zwodów odprowadzających 

są dobrane 

w sposób ponadnormatywny, 

aby zminimalizować ryzyko 

usterki przewodnika. 

Izolacyjny charakter kompozytu 

zapewnia podstawową 

ochronę przeciwporażeniową 

w przypadku kontaktu 

z masztem podczas burzy. 

Dodatkowo osprzęt masztu 

pozwala śmiało dobierać 

zwody masztu do wymogów 

inwestora z zakresu rozwiązań 

tradycyjnych lub nowej 

generacji: (zwody Dynsafera 

od Erico), Interceptor od 

Erico, czy system zwodów 

podwieszanych, a także 

zwody odprowadzające 

o niskoimpedancyjnej charakterystyce, 

tj. ISODC lub 

Ericore, o których traktować 

będzie norma PN-EN 

Fot. 5. 

Odgromowy 

maszt 

kompozytowy 

62561-8, a które są kluczowym rozwiązaniem 

w strefach zagrożonych wybuchem, czy 

innych szczególnie narażonych na iskrzenie, 

przebicia, czy na zmiany pola elektromagnetycznego. 

Niezwykła modularność stosowanych 

osprzętów pozwala na zmianę lub 

modyfikację systemu ochrony w trakcie użytkowania 

masztu. Bez konsekwencji w postaci 

wymiany całego masztu. Każdy maszt może 

być wyposażony w licznik wyładowań atmosferycznych, 

jakie przeszły przez dany maszt. 

Całość masztu odgromowego może zostać 

podłączona w złączu kontrolnym do dalszej 

części instalacji, zbiorczego uziemiania lub 

mieć samodzielne uziemienie, w tym wykorzystujące 

gazowy zacisk wyrównania potencjałów 

PEC. 

Podsumowując, odgromowe maszty kompozytowe, 

będące wspólnym produktem fhu- 

PARTNER i Alumast, kompatybilne z rozwiązaniami 

światowych liderów w zakresie 

ochrony odgromowej, są nie tylko zaawansowanym, 

ale i bardzo uniwersalnym elementem 

instalacji odgromowej. Przynoszą realne, 

liczone w dziesiątkach procent, oszczędności 

w porównaniu do rozwiązań tradycyjnych. 

PROMOCJA 

REKLAMA 

Fot. 4. 

Łatwy montaż i logistyka dzięki 

niskiej wadze masztów 

Rafał Budniok 

www.fhupartner.pl 


21

PRODUKTY 


Zostało jeszcze dużo miejsca! 

Przestrzeń jest cenna – zwłaszcza gdy chodzi o duże gęstości upakowania w elektrotechnice. 

Konstruktorzy aparatury sterowniczej i rozdzielczej muszą umieszczać w szafach 

sterowniczych coraz więcej komponentów mechanicznych i elektrotechnicznych. Jak 

można stworzyć większą przestrzeń pod zabudowę wewnętrzną kompaktowych obudów 

sterowniczych? Rittal pokazuje to na przykładzie inteligentnego elementu wyposażenia: 

szyny Rittal do zabudowy wewnętrznej w obudowach sterowniczych Kompakt AE. 

Zabudowa kompaktowych obudów 

sterowniczych może być bardzo czasochłonna 

i skomplikowana. Często 

konieczna jest obróbka mechaniczna, 

jak wiercenie, aby przymocować komponenty 

poza płytą montażową – np. 

do ścian bocznych. To nie tylko negatywnie 

wpływa na stopień ochrony obudowy, 

lecz wiąże się także ze znacznymi 

kosztami montażu. Poza tym dostępna 

przestrzeń montażowa w obudowie 

jest często ograniczona lub istniejące 

powierzchnie montażowe nie dają się 

optymalnie wykorzystać. 

Jako alternatywę Rittal oferuje szynę 

do zabudowy wewnętrznej, którą 

można łatwo i bez obróbki mechanicznej 

zamontować na powierzchni 

boków, podłogi lub dachu obudowy 

sterowniczej Kompakt AE. To pozwala 

zaoszczędzić czas i zachować 

stopień ochrony obudowy. 

Fot.: RITTAL SP. Z o.o. 

Fot. 1. 

Szyna do zabudowy wewnętrznej ma dwa szeregi otworów systemowych i stwarza dodatkową 

powierzchnię montażową, np. dla szyn systemowych chassis TS, oświetlenia szaf 

sterowniczych, czujników położenia drzwi i wielu innych

PRODUKTY 




Fot. 2. 

Szynę do zabudowy wewnętrznej można łatwo i bez obróbki 

mechanicznej zamontować na powierzchni boków, podłogi 

lub dachu obudowy sterowniczej Kompakt AE 

Szynę umieszcza się w żądanym miejscu w obudowie i po prostu 

mocuje śrubą. Szyna jest dociśnięta wewnątrz obudowy i tworzy 

stabilne mocowanie o obciążeniu statycznym do 100 N. Do 

montażu wyłącznika pozycyjnego drzwi można założyć dodatkowy 

adapter, bezpośrednio na szynę. Szczególna zaleta polega 

na tym, że szynę można wygodnie zamontować nawet wówczas, 

gdy w obudowie znajduje się już płyta montażowa. 

Szyna do zabudowy wewnętrznej ma dwa szeregi otworów systemowych 

i stwarza dodatkową powierzchnię montażową, np. 

dla szyn systemowych chassis TS, oświetlenia szaf sterowniczych, 

czujników położenia drzwi, blokady drzwi, uchwytów 

węża kablowego i wielu innych komponentów. Zastosowanie 

szyny w obudowie sterowniczej Kompakt AE to podwojenie powierzchni 

montażowej w łatwy sposób. 

Ponieważ szyna jest skonstruowana dodatkowo tak, że można 

wykorzystać program akcesoriów sprawdzonego systemu szaf 

szeregowych TS 8, nie ma potrzeby gromadzenia podwójnych 

zapasów artykułów wyposażenia dodatkowego. 

Rittal sp. z o.o. 

Fot. 3. 

Obudowa sterownicza Rittal Kompakt AE z szyną do zabudowy 

wewnętrznej oferuje wiele możliwości rozbudowy 

REKLAMA 

www.rittal.pl

PORADY 


Norma PN-EN 61439 

dotycząca projektowania i budowy rozdzielnic elektrycznych 

– od projektu do dokumentacji powykonawczej 

Norma PN-EN 61439 wnosi nowy podział obowiązków w zakresie przygotowania 

i budowy rozdzielnic niskiego napięcia. Odpowiedzialność poprawnego wykonania gotowej 

rozdzielnicy spoczywa teraz na jej wykonawcy. Rezultatem tej sytuacji są nowe zadania 

występujące podczas projektowania i prefabrykacji rozdzielnic. W tym artykule pokażemy 

zbiór materiałów oraz narzędzia, które pomogą nam przygotować właściwy projekt 

i zbudować rozdzielnicę zgodnie z wytycznymi normy. 

Jednym z założeń podczas wprowadzenia 

normy PN-EN 61439 było 

podniesienie poziomu bezpieczeństwa 

obsługi i eksploatacji rozdzielnic w ścisłej 

relacji do przewidywanego miejsca 

instalacji i pracy danej jednostki. Właściwy 

dobór wyposażenia rozdzielnicy 

ma kluczowe znaczenie dla jej pracy 

w warunkach rzeczywistych. 

Podczas projektowania i konfiguracji 

rozdzielnicę należy traktować jako 

tzw. czarną skrzynkę z czterema 

grupami parametrów, które zdefiniują 

nam końcowy kształt i wyposażenie 

zestawu rozdzielczego. Przykładowo 

wytyczne związane z miejscem 

zastosowania opisane są w punkcie 7 

Rys. 1. 

Prefabrykacja rozdzielnicy zgodnie z normą PN-EN 61439 pozostaje w ścisłej relacji 

z przewidywanym miejscem montażu, sposobem obsługi i funkcjonalnością 

w systemie elektrycznym 

normy „Warunki pracy”. Oprócz standardowych 

parametrów, takich jak temperatura 

otoczenia, wilgotność, stopień zanieczyszczenia 

podane są przykładowe specjalne warunki 

pracy. Są to specyficzne warunki, które 

mogą występować w danym miejscu. Tutaj 

norma podkreśla rolę użytkownika, który 

powinien poinformować wykonawcę rozdzielnicy 

o ich ewentualnym występowaniu. 

Przykładami takich warunków specjalnych 

Rys. 2. 

Wytyczne w zakresie czterech grup 

parametrów definiujących kształt rozdzielnicy 

łatwo zebrać, wykorzystując 

listę kontrolną dotyczącą projektowania 

rozdzielnic wg PN-EN 61439 

Rys. 3. 

Narzędzie ENYGUIDE umożliwia automatyczne obliczenie współczynnika RDF. Dostępne 

pod adresem: www.enyguide.pl – wystarczy się zalogować 

24 

Fachowy Elektryk 1 • 2017

PORADY 


są: krytyczne wartości temperatur, zagrożenia kurzem lub cząstkami 

mogącymi powodować korozję, źródła promieniowania 

elektromagnetycznego, UV i wiele innych. 

Celem zebrania wytycznych pomocnym może być arkusz, za pomocą 

którego możemy przekazać najważniejsze informacje służące 

konfiguracji rozdzielnicy (rys. 2), które są one bardzo istotne dla 

wykonawcy. 

Już na etapie projektowania rozdzielnicy warto wspomnieć 

o nowym parametrze rozdzielnicy, jakim jest znamionowy 

współczynnik jednoczesności (RDF). Co ważne, jest to teraz 

jeden z parametrów znamionowych rozdzielnicy i powinien 

on być podawany na tabliczce znamionowej gotowego zestawu. 

Współczynnik RDF określa wartość prądu znamionowego 

w jednostkach względnych, uwzględniając nagrzewanie się 

rozdzielnicy pod obciążeniem. Obliczenie współczynnika nie 

jest proste. Należy wziąć pod uwagę między innymi ilość ciepła 

emitowaną przez urządzenia, szynoprzewody, okablowanie 

wewnątrz obudowy oraz możliwości wymiany mocy cieplnej 

z otoczeniem. Wymiana energii cieplnej z otoczeniem jest uzależniona 

głównie od konstrukcji samej rozdzielnicy, powierzchni 

jej obudowy oraz temperatury otoczenia. 

Czynność projektowania rozdzielnicy i obliczania współczynnika 

RDF warto połączyć, co umożliwia wyjątkowo funkcjonalne 

i przydatne w codziennej pracy narzędzie do konfiguracji 

rozdzielnic ENYGUIDE (rys. 3). 

Po zakończeniu prefabrykacji producent gotowej rozdzielnicy 

zobowiązany jest do wystawienia deklaracji zgodności. Jest 

to dokument, w którym podmiot wystawiający deklaruje wykonanie 

rozdzielnicy zgodnie z normą PN-EN 61439, która 

zaleca skorzystanie z jednej z trzech metod weryfikacji konstrukcji 

rozdzielnicy. Metoda badania weryfikującego polega 

na sprawdzeniu w warunkach rzeczywistych wykonanego zestawu. 

Łatwo sobie wyobrazić, że sprawdzenie poziomu IP obudowy 

w warunkach warsztatowych często będzie niemożliwe. 

Nie każdy bowiem zakład posiada własne laboratorium, gdzie 

można przeprowadzić taką próbę. 

Kolejną metodą jest porównanie weryfikujące, gdzie przygotowaną 

rozdzielnicę należy porównać z już przebadanym, takim 

samym zestawem rozdzielczym. Jednak najpopularniejszą metodą 

weryfikacji konstrukcji rozdzielnicy jest metoda weryfikacji 

wyrobu, która polega na sprawdzeniu parametrów, deklaracji 

producenta pierwotnego komponentów oraz wykonaniu 

obliczeń i testów, o ile potrzebne dane są dostępne. 

Cały proces przygotowania rozdzielnicy od fazy projektowania 

do montażu został opisany w specjalnie przygotowanym 

przewodniku pt. „Projektowanie i montaż zgodnie z normą 

PN-EN 61439” firmy Hensel. W przewodniku tym krok po kroku 

opisano cały proces począwszy od określenia parametrów 

rozdzielnicy poprzez projektowanie do montażu. Przewodnik 

zawiera odwołania do danego rozdziału normy PN-EN 61439. 

Uzupełnieniem tych materiałów są listy kontrolne, wzory protokołów 

sprawdzających, deklaracji zgodności i instrukcje montażu. 

Wszystkie te dokumenty zostały zebrane na specjalnie 

do tego celu utworzonym Portalu 61439 dostępnym na stronie: 

www.hensel-electric.pl. 

• 

REKLAMA 

Nowe puszki 

firmy Hensel. 

Szeroki zakres zastosowań 

Mocne i trwałe 

Praktyczne w użyciu 

Do instalacji wewnętrznych 

• Stopień ochrony IP 66 

• Dławnice membranowe 

• Innowacyjne zaciski do łączenia różnych 

rodzajów i przekrojów żył 

• W komplecie uchwyty do 

mocowania puszki 

Hensel Polska Sp. z o. o 

61-248 Poznań · www.hensel-electric.pl 


25

PRZEGLĄD 


Przegląd rozdzielnic siłowych (budowlanych) 

Producent PRE EDWARD BIEL PRE EDWARD BIEL 

Model/seria RB-250 REM2 RB-63 

Stopień ochrony IP IP44-54/obudowa metalowa w II klasie izolacji IP44-54 

Napięcie znamionowe [V] 230/400 230/400 

Miejsce (liczba modułów) na 

aparaturę zabezpieczającą 

Dowolna konfiguracja 


Liczba i rodzaje gniazd 

Wyposażenie standardowe 

Dowolna konfiguracja, np. 1 x 160 A, 1 x125 A/400 V 

1 x 63 A/400 V, 2x32 A/400 V, 2x16 A/400 V, 8x16 A/230 V 

w wersji w środku obudowy lub na zewnątrz 

Obudowa metalowa w II klasie ochronności na podstawce 

metalowej lub z uchwytem na słup, wyłącznik główny 

bezpieczeństwa, zabezpieczenia różnicowoprądowe, 

zabezpieczenia nadprądowe, gniazda wtykowe 230 V i 400 V, 

sygnalizacja obecności napięcia i inne dowolne według 

konfiguracji 


Dowolna konfiguracja, np. 1 x 63 A/400 V, 2x32 A/400 V, 

2x16 A/400 V, 8x16 A/230 V w wersji w środku obudowy 

lub na zewnątrz 

Standardowe wyposażenie 

zabezpieczające 

Wyłącznik główny z przyciskiem awaryjnym na drzwiach 

rozdzielnicy, rozłącznik bezpiecznikowy, zabezpieczenia 

różniocowo-prądowe, zabezpieczenia nadprądowe 

Wyłącznik główny z przyciskiem awaryjnym na drzwiach 

rozdzielnicy, rozłącznik bezpiecznikowy, zabezpieczenia 

różnicowoprądowe, zabezpieczenia nadprądowe 

Możliwość zamykania na kluczyk 

lub plombowania 


dla wkładki zamka baskwilowego lub kłódkę 


dla wkładki zamka baskwilowego lub kłódkę 

Wymiary (szer. x wys. x gł.) [mm] Dowolna konfiguracja Dowolna konfiguracja 

Cechy charakterystyczne 

Rozdzielnice RB wykonane w obudowie metalowej w II 

klasie ochronności, II klasa ochronności uzyskana poprzez 

obustronne nałożenie na rdzeń blachy materiału izolacyjnego 

w sposób nierozerwalny, spełniają wszystkie niezbędne normy 

potwierdzone certyfikatami, istnieje możliwość wykonania 

dowolnej konfiguracji, małogabarytowe, mobilne oraz bardzo 

wytrzymałe 

Rozdzielnice RB spełniają wszystkie niezbędne normy 

potwierdzone certyfikatami, istnieje możliwość wykonania 

dowolnej konfiguracji, małogabarytowe, mobilne oraz bardzo 

wytrzymałe 

Cena katalogowa Od 450 do 5300 zł netto Od 450 do 2300 zł netto 


PRZEGLĄD 



DOKTORVOLT ® DOKTORVOLT ® ELEKTRO-PLAST NASIELSK 

ECO ECO-S RS 9-mod 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 32A 

IP44 IP44 IP44 

400 400 400 

12 12 9 

1x32 A 1x16 A 2x230 V BALS 1x32 A 1x16 A 2x230 V BALS 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 32A 

-szyna TS 

-listwa N+PE 

-maskownica modułów 

-dławik PG 

-akcesoria montażowe 

-szyna TS 

-listwa N+PE 

-maskownica modułów 

-dławik PG 

-akcesoria montażowe 

-rozdzielnica kompletna z zabezpieczeniem 

− szyna TS 

− zaślepki wkrętów 

− kolor szary RAL 7035 

− osłabienia ułatwiające wprowadzenie przewodów 

− drzwiczki otwierane do góry 

Brak Wył. nadprądowe, charakterystyka C 32/16A Szyna TS 

Tak Tak Tak 

255 x 370 x 130 255 x 370 x 130 345 x 22 x 175 

- naszym zdaniem najlepsza rozdzielnica na rynku 

polskim 

- jakość każdego egzemplarza potwierdzona 

certyfikatem 

- obudowa z tworzywa ABS-PC 

- poliwęglanowa szybka 

- śruby ze stali nierdzewnej, osadzone w ukrytych 

otworach, zapewniające odporność w szczególnie 

wymagających warunkach eksploatacyjnych 

- złącza N+PE montowane wewnątrz obudowy 

- otwory na przewód: Pg 13,5 –PG 21 

- pełne okablowanie 

- rozdzielnica wykonana z wysokiej jakości 

podzespołów: 

• gniazda BALS 

• przewody Lapp Kabel 

• włoska obudowa 

- możliwość zamontowania chwytu do łatwego 

przenoszenia 

- możliwość zastosowania różnej kombinacji gniazd 

- możliwość montażu na ścianie 

- gwarancja 24 miesiące 

- do kupienia na stronie www.doktorvolt.pl 

- naszym zdaniem najlepsza rozdzielnica na rynku 

polskim 

- jakość każdego egzemplarza potwierdzona 

certyfikatem 

- obudowa z tworzywa ABS-PC 

- poliwęglanowa szybka 

- śruby ze stali nierdzewnej, osadzone w ukrytych 

otworach, zapewniające odporność w szczególnie 


- złącza N+PE montowane wewnątrz obudowy 

- otwory na przewód: Pg 13,5 –PG 21 

- pełne okablowanie 

- rozdzielnica wykonana z wysokiej jakości 

podzespołów: 

• gniazda BALS 

• przewody Lapp Kabel 

• włoska obudowa 

- możliwość zamontowania chwytu do łatwego 

przenoszenia 

- możliwość zastosowania różnej kombinacji gniazd 

- możliwość montażu na ścianie 

- gwarancja 24 miesiące 

- do kupienia na stronie www.doktorvolt.pl 

− możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy poprzez 

zainstalowanie w niej gniazd o IP65 

− wytrzymałość na uderzenia IK08 

− warunki pracy -20 o C +70 o C 

− próba termiczna o C 

− miejsce na zabezpieczenia − 9 modułów 

− montaż natynkowy 

105,68 zł netto 130,07 zł netto 84 zł netto 


27

PRZEGLĄD 



Producent ELEKTRO-PLAST NASIELSK ELEKTRO-PLAST OPATÓWEK 

Model/seria RS 13-mod 2x2P+Z, 2x3P+N+Z 16A, 2x3P+N+Z 32A Rozdzielnica Hermetyczna RH-24 / NEO Series 

Stopień ochrony IP 

IP44; możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy poprzez 

zainstalowanie w niej gniazd o IP65 

IP65 

Napięcie znamionowe [V] 400 Unr 230/400, Uni 500 



13 Dwa rzędy po 12 modułów 


2x2P+Z, 2x3P+N+Z 16A, 2x3P+N+Z 32A 




− szyna TS 

− N 1 x (7 x 10 mm 2 + 2 x 16 mm 2 ) 

− PE 1 x (7 x 10 mm 2 + 2 x 16 mm 2 ) 

− zaślepki wkrętów 

− kolor szary RAL 7035 

− osłabienia ułatwiające wprowadzenie przewodów 

− drzwiczki otwierane do góry 

Wyposażona są standardowo w szynę TH35 

oraz listwy zaciskowe N i PE 

II klasa ochronności, IK07 



Opcjonalny zamek metalowy 0260-03 

możliwość plombowanie drzwi, 

możliwość zamykania na kluczyk jako opcja 

lub w gotowej wersji RH-24/Z i RH-24B/Z 

Wymiary (szer. x wys. x gł.) [mm] 330 x 506 x 175 330x420x138 


− wytrzymałość na uderzenia IK08 

− warunki pracy -20 o C +70 o C 

− próba termiczna o C 

− miejsce na zabezpieczenia − 13 modułów 

− montaż natynkowy 

Stopień IP w rozdzielnicy RH „NEO” zapewniony jest przez 

występujące dwa rodzaje uszczelnienia składającego się 

z uszczelnienia w obrębie obudowy i przedniej części pokrywy 

oraz dodatkowego uszczelnienia pokrywy i szyby. 

Przednia część rozdzielni ma drzwi w kolorze 

transparentnym lub w kolorze obudowy. Drzwi mogą być 

otwierane na lewą lub prawą stronę, poprzez przekręcenie 

zawiasów na odpowiednią stronę, można je zamykać przy 

zastosowaniu zamka metalowego z kluczykiem. 

Rozdzielnice wersji podstawowej mogą być łączone. 

Specjalny łącznik zapewnia estetykę oraz hermetyzację 

połączenia. 

- wykonane z tworzywa ABS 

- stabilność pracy od -25°C do +60°C 

- możliwość plombowania drzwi 

- istnieje możliwość mocowania aparatów o wysokości 

od 68 mm do 75 mm 

- wyposażone w listwę zaciskową LZ 

Cena katalogowa 224,00 zł netto 97,15 zł netto 


PRZEGLĄD 



ELEKTRO-PLAST OPATÓWEK HENSEL POLSKA HENSEL POLSKA 

Rozdzielnica Hermetyczna RH-36/3 / NEO Series Mi-RBT Mi-GN 

IP65 IP44 lub IP65 IP44 lub IP65 

Unr 230/400, Uni 500 230/400 230/400 

Trzy rzędy po 12 modułów od 24 do 72 od 12 do 48 

CEE 16 do 63 A, jednofazowe typu „belgijskiego” lub 

innego 

CEE 16 do 63 A, jednofazowe typu „belgijskiego” 

lub innego 

Wyposażone są standardowo w szynę TH35 

oraz listwy zaciskowe N i PE 

Rozłącznik główny z napędem zewnętrznym 

z możliwością blokady w pozycji wyłączonej za 

pomocą kłódek. 

Osłony zamków pokrywy zabezpoieczające przez 

pyłem. 

Dławnica kabla zasilającego 

Uchwyty do zawieszenia na ścianie 

ze stali nierdzewnej. 

Osłony zamków pokrywy zabezpoieczające 

przez pyłem. 

Dławnica kabla zasilającego 

II klasa ochronności, IK07 

Wyłączniki różnicowoprądowe. 

Wyłączniki nadmiarowoprądowe o charakterystyce 

B lub C (według wskazań klienta) 

Wyłączniki różnicowoprądowe 

Wyłączniki nadmiarowoprądowe o charakterystyce 

B lub C (według wskazań klienta) 

Możliwość plombowanie drzwi, 

możliwość zamykania na kluczyk jako opcja 

Tak 

Tak 

lub w gotowej wersji RH-36/3Z i RH-36/ZB 

330x580x138 od 810 x 950 x 500 do 1100 x 1100 x 500 od 450 x 300 x 170 do 450 x 450 x 170 

Stopień IP w rozdzielnicy RH „NEO” zapewniony 

jest przez występujące dwa rodzaje uszczelnienia 

składającego się z uszczelnienia w obrębie obudowy 

i przedniej części pokrywy oraz dodatkowego 

uszczelnienia pokrywy i szyby. 

Przednia część rozdzielni ma drzwi w kolorze 

transparentnym lub w kolorze obudowy. Drzwi 

mogą być otwierane na lewą lub prawą stronę, 

poprzez przekręcenie zawiasów na odpowiednią 

stronę, można je zamykać przy zastosowaniu zamka 

metalowego z kluczykiem. 

Rozdzielnice wersji podstawowej mogą być 

łączone. Specjalny łącznik zapewnia estetykę oraz 

hermetyzację połączenia. 

- wykonane z tworzywa ABS 

- stabilność pracy od -25°C do +60°C 

- możliwość plombowania drzwi 

- istnieje możliwość mocowania aparatów 

o wysokości od 68 mm do 75 mm 

- wyposażone w listwę zaciskową LZ 

Rozdzielnice oparte na systemie skrzynek 

izolacyjnych serii Mi wykonanych z odpornego 

na udary mechaniczne poliwęglanu i konstrukcji 

metalowej (malowanej proszkowo) wyposażonej 

w daszek, uszy do prznoszenia dźwigiem oraz rączki 

do przenoszenia, z płozami. Zasilanie podłączane 

bezpośrednio na rozłącznik główny 

Rozdzielnice oparte na systemie skrzynek 

izolacyjnych serii Mi wykonanych z odpornego 

na udary mechaniczne poliwęglanu. 

Gniazda montowane z boku obudowy. 

132,61 zł netto W zależności od wyposażenia W zależności od wyposażenia 


29

PRZEGLĄD 



Producent PCE POLSKA PCE Polska 

Model/seria Suwałki/DELTA Bytom 

Stopień ochrony IP IP54, IP66/67 na życzenie IP54, IP66/67 na życzenie 

Napięcie znamionowe [V] 230/400 230/400 



Wersje: 

bez okienka inspekcyjnego, 

1 okienko 14-modułowe (IP54) 

1 okienko 13-modułowe (IP66/67), 

2 okienka 14-modułowe (IP54) 

2 okienka 13-modułowe (IP66/67) 

- Montaż górny – do 17 modułów – wszystkie elementy 

rozdzielnicy są zamontowane na górnej części obudowy, 

łatwa do zamocowania na ścianie 

- Montaż dolny – do 18 modułów – zabezpieczenia 

zamontowane w obudowie 







Możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników, 

gniazd i wtyków w zakresie 16 A – 125 A oraz gniazd 

jednofazowych (różne standardy) 

- Wszystkie zewnętrzne części wykonane są ze stali 

nierdzewnej 

- Zabezpieczenia chronione samozamykającym okienkiem 

odpornym na uderzenia 

- Oprzewodowanie wykonane, zestaw gotowy do podłączenia 

(max. 5x25 mm²/5x16 mm² YF) 

- Zestaw zawiera dławnicę kablową oraz zaślepkę – wejście 

od góry lub od dołu 

- Gniazda CEE i GS wykonane z poliamidu (PA6) z niklowanymi 

stykami, gniazda indywidualnie wymienne 

Zabezpieczenia charakterystyka „B”, „C” 

lub inne na życzenie 

Możliwość zamykania oraz plombowania 

Możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników, 

gniazd i wtyków w zakresie 16 A 

− 125 A oraz gniazd jednofazowych (różne standardy) 

- Izolacja ochronna dzięki umieszczeniu zakrytych otworów 

mocujących na zewnątrz przestrzeni montażowej 

- Wszystkie zewnętrzne części wykonane są ze stali nierdzewnej 

- Zabezpieczenia chronione samozamykającym okienkiem 

odpornym na uderzenia 

- Kąt otwarcia okienka inspekcyjnego > 180° (opcjonalnie: 

urządzenie blokujące) 

- Oprzewodowanie wykonane, zestaw gotowy do podłączenia 

(max. 5x25 mm²/5x16 mm² YF) 

- Dławnica kablowa IP68, wejście od góry lub od dołu 

- Gniazda CEE i GS wykonane z poliamidu (PA6) z niklowanymi 

stykami, gniazda indywidualnie wymienne 

Zabezpieczenia charakterystyka „B”, „C” 

lub inne na życzenie 

Możliwość zamykania oraz plombowania 

Wymiary (szer. x wys. x gł.) [mm] 520 x 297 x 165 370 x 370 x 203 


- Wejścia kablowe maks. do M63, wejście od góry lub od dołu. 

- System regulowanych szyn montażowych w formie rowków 

umożliwia zindywidualizowane, optymalne rozmieszczenia 

mocowań, płyt montażowych itp. 

- Pokrywa i podstawa obudowy są połączone elastycznym 

zawiasem, pokrywa dostępna w wersji prostej lub skośnej 

- Poszczególne obudowy mogą być w łatwy sposób łączone ze 

sobą dzięki pros tym ściankom bocznym 

- Wszystkie zewnętrzne śruby wykonane są ze stali 

nierdzewnej zapewniającej odporność w szczególnie 


- Złącza N i PE (neutralne i ochronne) i przewodu zerowego 

montowane są wewnątrz obudowy przy wykorzystaniu 

sprawdzonego i przetestowanego systemu Vario Connector 

- Zwarta obudowa, tworzywo PC/ABS 

- Oprzewodowanie wykonane – gotowa do podłączenia 

- Obudowa w pełni gumowa z daszkiem 

- Spód obudowy połączony zawiasami z pokrywą 

- Niełamliwa, bez dodatkowych halogenów, odporna na 

starzenie się obudowa 

- Bardzo wysoka odporność na różnorodne środki chemiczne 

i oleje, smary, kwasy itp. 

- Wysoka odporność na korozję i uszkodzenia mechaniczne 

- Odporna na wpływ promieni UV i ozonu 

- Niewrażliwe na iskry spawalnicze itp. 

- Odporna na temperatury -30°C do + 80°C 

- Oznakowane podłączenia elektryczne i gniazda co umożliwia 

szybszą identyfi kację produktów 

Cena katalogowa W zależności od wyposażenia W zależności od wyposażenia 


NOWOŚCI 


Innowacyjna siatka ścierna dla profesjonalistów 

Fot.: BOSCH 

Postęp techniczny nie omija żadnej dziedziny, 

także osprzętu do elektronarzędzi. 

Koniec szlifowania to najczęściej dopiero 

połowa pracy, którą musi wykonać profesjonalista. 

Jej druga część to żmudne sprzątanie. 

Innowacyjna siatka ścierna M480 Net 

firmy Bosch umożliwia odsysanie pyłu całą 

swoją powierzchnią, co w połączeniu z nowym 

wielootworowym 

talerzem szlifierskim 

do szlifierek mimośrodowych 

gwarantuje znaczące 

zmniejszenie ilości 

zanieczyszczeń. 

To systemowe rozwiązanie 

skraca czas pracy 

oraz skuteczniej chroni 

zdrowie użytkownika. 

Pozwala użytkownikom 

zajmującym się montażem 

suchej zabudowy 

czy wykańczaniem 

wnętrz uniknąć czasochłonnego 

sprzątania po pracy. Z nowymi 

produktami Bosch proces szlifowania jest 

szybki, efektywny i dużo bardziej bezpieczny 

dla zdrowia. 

Siatka ścierna ma otwartą strukturę siatkową 

i w przeciwieństwie do konwencjonalnych 

papierów ściernych umożliwia odsysanie 

pyłu całą swoją powierzchnią. Minimalizuje 

to ryzyko zatykania się materiału ściernego, 

wydłuża jego żywotność i zwiększa prędkość 

odbierania urobku. Nowy materiał ścierny 

ma wiele zastosowań. Może być stosowany 

w szlifierkach mimośrodowych, oscylacyjnych, 

delta i uniwersalnych, ale też podczas 

szlifowania ręcznego za pomocą bloczka 

ściernego. Siatka M480 Net wchodzi w skład 

programu osprzętu Bosch „Best for Wood and 

Paint“ i jest dostępna w sprzedaży w wielu 

formatach i opakowaniach po 5, 10, 25 lub 

50 sztuk. 

Siatka M480 Net jest szczególnie efektywna 

w połączeniu z nowym wielootworowym talerzem 

szlifierskim. Jest to jedyny wielootworowy 

talerz szlifierski na rynku kompatybilny ze 

wszystkimi popularnymi modelami szlifierek 

mimośrodowych i wszystkimi wersjami papierów 

dziurkowanych i mocowanych na rzepy. 

Producent oferuje talerze o trzech różnych stopniach 

twardości. 

REKLAMA 

www.bosch.pl 


31

PRODUKTY 


Drobiazgi są bardzo ważne 

Osprzęt do grupowania i segregacji kabli i przewodów 

Instalacja elektryczna powstaje wieloetapowo – od projektu elektrycznego przez wybór 

produktów, ich zakup, prace wykonawcze – po odbiór i oddanie do użytku. Często 

istnieje wiele możliwych do zastosowania dla danego projektu rozwiązań i rodzajów 

wyrobów. Do dyspozycji są instalacje podtynkowe i natynkowe, w sufitach podwieszanych, 

rury osłonowe, listwy przypodłogowe, kanały kablowe naścienne i podparapetowe, 

kanały podpodłogowe, kanały z blachy perforowanej i z drutu. W szafach rozdzielczych 

i sterowniczych często używa się kanałów grzebieniowych. 

Fot. 1. 

Kable w kanale z blachy pospinane opaskami 

Tym razem chcemy zwrócić uwagę 

na niektóre stosowane w powyższych 

wypadkach drobne – z pozoru – ale 

mające bardzo duże znaczenie praktyczne 

akcesoria: obejmy, uchwyty, 

zapinki, opaski, osłony (np. spiralne), 

taśmy, separatory, wieszaki, wsporniki 

itd. 

Używane w instalacjach elektrycznych, 

w tym w trasach kablowych, 

akcesoria mocujące, grupujące lub 

segregujące kable i przewody mają 

bardzo duży wpływ na ułatwienie 

montażu i obniżenie pracochłonności, 

poprawę jakości wykonania 

tych instalacji oraz na ich bezpieczne 

funkcjonowanie. 

Opaski kablowe to podstawa 

Tego rodzaju produkty – które grupują 

kable w wiązki i jednocześnie 

w ten sposób dokonują segregacji 

samych wiązek – charakteryzują się 

Fot.: HELLERMANNTYTON 

dużym zróżnicowaniem zastosowań. Czasy, 

gdy korzystało się z jednego i tego samego 

typu opaski dla każdej wiązki kabli w każdej 

sytuacji i w każdych warunkach, są już 

dawno przeszłością. Dziś istnieje wiele rodzajów 

opasek o absolutnie specjalistycznym 

zastosowaniu w różnych – również 

ekstremalnych – warunkach, zaś te o uniwersalnym 

przeznaczeniu również podzieliły 

się na wiele podtypów. Przy tym wszystkim 

wykonawcy instalacji mają do wyboru 

ogromną różnorodność kolorów i rozmiarów 

oraz elementów mocujących. 

Podstawowym materiałem, z jakiego najczęściej 

wykonuje się opaski kablowe, jest 

grupa polimerów takich jak poliamidy (PA), 

zwane też nylonem, oraz w zdecydowanej 

mniejszości polipropyleny (PP) i poliuretany 

(PU). Dlaczego dominują właśnie odmiany 

nylonu? – wynika to z właściwości tego 

tworzywa. Opaski muszą być wytrzymałe 

na rozciąganie i zrywanie, cechować się 

wysoką odpornością temperaturową, odpornością 

na warunki środowiskowe i do pewnego 

stopnia znosić działanie agresywnych 

substancji chemicznych, a przy tym cechować 

się jak najniższą palnością. Te cechy ma 

poliamid, który jest gęsty, topi się dopiero 

w temperaturze powyżej 250ºC, a po dodaniu 

odpowiednich substancji w procesie produkcji 

nabywa niezłą odporność na promieniowanie 

UV, co ma znaczenie, jeśli kable 

prowadzone są na zewnątrz. Jeśli jednak zależy 

nam na opaskach ekstremalnie wytrzymałych 

na działanie wysokiej temperatury, 

warto sięgnąć po specjalistyczne opaski wykonane 

z kopolimeru powstałego w wyniku 

połączenia teflonu (PTFE) z etylenem. Tak 

uzyskane tworzywo, oznaczane symbolem 

E/TFE, to polimer oparty na fluorze, cechujący 

się wytrzymałością na długotrwałe 

działanie temperatury w zakresie od -80ºC 

do 150ºC. Ponadto opaski z E/TFE spełniają 

wymagania przeciwpożarowe i zapewniają 

niską emisję dymu podczas spalania. 

Spora część oferty rynkowej to opaski 

wykonane ze stali nierdzewnej lub kwa- 

Fot.: BAKS 

Fot. 2. 

Zatrzaskiwane, mocowane np. do 

sufitu obejmy kablowe 


PRODUKTY 


soodpornej, często pokrywanej warstwą 

PCV lub PA, gdy opaska ma pracować 

w środowisku grożącym korozją (np. woda 

morska). Stal zapewnia bardzo wysoką odporność 

na czynniki chemiczne, wytrzymałość 

na zrywanie, temperaturę (do ponad 

500ºC) oraz ogień. Dlatego często stosuje 

się je do zabezpieczania kabli przed opadaniem 

i blokowaniem przejść ewakuacyjnych 

w przypadku wystąpienia pożaru. Metalowe 

opaski stosuje się obecnie we wszystkich 

gałęziach przemysłu: w górnictwie, przemyśle 

rafineryjnym, przy budowie statków 

czy też środków komunikacji masowej. 

Do wyboru do koloru 

Pierwszy podstawowy podział opasek wynika 

z ich ząbkowania, które może być 

wykonane po stronie wewnętrznej, jak i zewnętrznej 

– w efekcie mamy dwa główne 

rodzaje opasek: ząbkowane wewnętrznie 

i zewnętrznie. Te pierwsze przeznaczone są 

do wiązania standardowych kabli i przewodów 

i produkuje się je masowo we wszelkich 

kolorach, długościach i z różnych tworzyw 

sztucznych. Te drugie zaś przeznaczone są 

dla kabli o delikatnej izolacji – wewnętrzna 

gładka strona opaski jest bezpieczniejsza 

dla takiej izolacji, stąd rozwiązanie przenoszące 

ząbkowanie na stronę zewnętrzną, nie 

kontaktującą się z powierzchnią izolacji. Do 

nich dochodzi jeszcze jeden rodzaj opasek 

– opaski całkowicie pozbawione ząbkowania, 

stosowane dla przewodów i kabli o dużych 

średnicach. 

Z punktu widzenia zastosowanego materiału 

wyróżnia się – jak już zostało to wyżej 

opisane – opaski ze stali oraz opaski z tworzyw 

sztucznych. 

Fot.: RITTAL.COM 

Fot. 3. 

Uporządkowane w szafie sterowniczej 

przewody sygnałowe 

Można ponadto dokonać podziału na opaski 

rozpinane – są to opaski wielokrotnego 

użytku, które praktycznie nie tracą nominalnej 

wytrzymałości na zrywanie mimo wielokrotnego 

użycia i stosowane są do tymczasowego 

(wstępnego) mocowania – oraz 

nierozpinane, czyli jednorazowe. 

Wszystkie wyżej wspomniane rodzaje opasek 

można otrzymać w wersjach z elementem 

mocującym, umożliwiającym bezpośredni 

montaż do otworów wierconych lub 

do krawędzi. Elementy mocujące mogą być 

połączone z opaską w jedną całość lub stanowić 

osobny człon, dostępny jako płytka 

(cokół, klips) samoprzylepna, płytka przykręcana, 

płytka na kołki, płytka na klej 

montażowy (idealna do miejsc o nierównej 

powierzchni), mocowana na wcisk z zamkiem 

zatrzaskowym lub jako mocowanie 

kotwicowe czy też tak zwane mocowanie 

choinkowe. Wszystkie one z reguły mają 

dwu- lub czterokierunkowe wejścia na opaski, 

co bardzo ułatwia pracę fachowca, zwłaszcza 

w trudno dostępnych i słabo oświetlonych 

przestrzeniach. 

Opasywać i mocować innowacyjnie 

Dziś wybór opasek jest ogromny – każdy 

fachowiec może oczywiście sięgnąć 

po mniej lub bardziej standardowe rozwiązania, 

jednak ma do dyspozycji również 

specjalistyczne, innowacyjne rozwiązania, 

znajdujące zastosowanie w specyficznych 

sytuacjach – takich, w których standardowa 

opaska nie okazać się niewystarczająca. Oto 

kilka z nich. 

• Opaski z mocowaniem do krawędzi: 

stosowane są tam, gdzie nie można 

nawiercić otworów, lub ze względu na 

temperaturę nie można zastosować akcesoriów 

przyklejanych – najczęściej 

chodzi tu o przemysł samochodowy 

i elektrotechniczny. Mocowanie takich 

opasek polega na wciśnięciu elementu 

mocującego na krawędź blachy lub tworzywa 

sztucznego. 

• Opaski jednoczęściowe z mocowaniem 

choinkowym z tzw. talerzykiem: od początku 

przyjęły się w przemyśle samochodowym, 

by potem znaleźć zastosowanie 

w przemyśle maszynowym oraz 

przy budowie rozdzielnic elektrycznych. 

Opaski tego typu mają tak zwaną 

choinkę – bolec z lamelkami zintegro- 


Fot.: LEGRAND 

Fot.: RITTAL.COM 

Fot. 4. Mocowanie przewodów do ściany Fot. 5. Rury osłonowe do kabli elektrycznych 

RB Max ze złączem kielichowym 

Fot. 6. 

Eleganckie rozwiązanie segregacji 

przewodów 


33

PRODUKTY 


EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Rury elektoinstalacyjne 

Marcin Padjas, 

kierownik produktu 

Legrand Polska 

Jednym z najpopularniejszych sposobów prowadzenia 

instalacji elektrycznych i teletechnicznych 

wewnątrz budynków jest zastosowanie 

rur elektroinstalacyjnych sztywnych lub 

giętkich. 

Jak bardzo jest to uniwersalne rozwiązanie 

może świadczyć fakt, że instalacje prowadzone 

w rurach możemy spotkać zarówno w garażach, 

piwnicach, na korytarzach, jak i w budynkach przemysłowych, komercyjnych, 

biurowych, a także użyteczności publicznej czy mieszkalnych. 

Instalacja w rurach elektroinstalacyjnych zapewnia ochronę mechaniczną 

oraz wygodę układania przewodów i w razie potrzeby szybką modernizację 

instalacji. Zróżnicowany asortyment rur sztywnych pozwala 

na odpowiedni dobór rury do parametrów i wymagań odpowiadających 

potrzebom instalatora. Podstawowe wymagania spełniają rury sztywne 

RB Special wraz z osprzętem wykończeniowym, takim jak złączki czy 

uchwyty otwarte lub zamknięte. Estetykę instalacji natynkowej zapewnią 

rury RB Premium, mające wysokiej jakości powierzchnię. Z kolei zastosowanie 

rur RB Max ze zintegrowanym połączeniem kielichowym pozwala 

na łatwe i szybkie ich układanie. Instalacja natynkowa wewnętrzna 

a także podtynkowa lub w ścianach gipsowych prowadzona może być 

w rurach giętkich ICA3321. Rury giętkie ICTA3422 o wysokiej odporności 

na udary przeznaczone są do montażu pod tynk oraz do ścian prefabrykowanych. 

w instalacjach przewodów i kabli 

w maszynach produkcyjnych używanych 

w tych branżach. Opaski tego 

typu zostały opracowane w celu eliminacji 

zanieczyszczeń produkcyjnych 

kawałkami tworzyw sztucznych i wykonuje 

się je z mieszanki poliamidowej 

z dodatkiem cząstek metalu, dzięki czemu 

wykrycie ich jest bardzo łatwe przy 

użyciu czujnika magnetycznego. 

Inne rozwiązania 

Kable i ich wiązki biegnące w korytkach 

z tworzyw sztucznych lub z metalu grupuje 

się z reguły przy użyciu opasek kablowych, 

natomiast segreguje się poprzez zastosowanie 

specjalnych separatorów, które fizycznie 

oddzielają obwody o różnym napięciu. 

Z reguły korytka mocuje się poprzez mechanizm 

kotwiczący, zaś separatory – dostępne 

w wariantach o różnej wysokości, dla dopasowania 

do wysokości korytka i o różnym 

kształcie, umożliwiającym bieg zgodny 




Fot. 7. 

Fot. 8. 

Fot. 9. 

Proste i pewne mocowanie przewodów 

do blachy ażurowej 

Opaska z kołnierzem i choinkowym 

bolcem pozwala na błyskawiczny 

montaż wiązki – bez narzędzi 

A może po prostu opaska przyklejana? 

wany z główką opaski. To rozwiązanie 

zapewnia szybkie i wygodne mocowanie 

opasek w otworach wierconych w 

blasze oraz w otworach nieprzelotowych. 

Talerzyk umieszczony w górnej 

części choinki zapewnia lepszy docisk 

i chroni wykorzystany otwór przelotowy 

przed przedostawaniem się wody 

lub zanieczyszczeń, zapewniając dłuższe 

funkcjonowanie opaski. 

• Opaski dwuczęściowe z mocowaniem 

kotwicowym i talerzykiem: składają się 

z dwóch elementów – opaski kablowej 

i kotwicowego elementu mocującego, 

wciskanego w wykonany wcześniej 

otwór, na którym opaskę się wiąże. Po 

wciśnięciu, po drugiej stronie otworu 

następuje rozprężenie ramion kotwicy, 

która blokuje mocowanie w otworze. 

Do wykonania kotwicy wykorzystuje 

się czasem organiczny termoplastyczny 

polimer o symbolu PEEK, który wytrzymuje 

temperatury od -50ºC do 250ºC. 

Opaski takie stosuje się tam, gdzie obowiązują 

najwyższe wymagania odnośnie 

odporności na wysoką temperaturę 

i agresywne chemikalia. 

• Opaski z dodatkiem metalu, zaprojektowane 

dla branży spożywczej i farmaceutycznej: 

są stosowane jako zamknięcie 

pojemników i worków oraz 

Fot. 10. 

Suparmocna I wytrzymała opaska 

kablowa ze stali nierdzewnej 

Fot. 11. Skrętka przewodów pod kontrolą 

Fot. 12. To łatwiejsze niż wiązanie sznurowadeł 





PRODUKTY 


Fot.: BAKS 

Fot. 13. Stalowa rura osłonowa do kabli 

na zwieszakach z obejmami 

z kształtem korytka – mocuje się poprzez 

wsunięcie na wyprofilowaną w dnie korytka 

wypustkę. Jeśli szerokość korytka 

na to pozwala, możliwe jest wydzielenie 

dwóch lub trzech osobnych stref dla wiązek 

kabli – każda dla przewodów o np. 

innym napięciu lub przeznaczeniu. 

Dobrym przykładem innych rozwiązań 

są spiralne osłony wielokrotnego użytku, 

wykonane z polietylenu samogasnącego 

(PE) i zapewniające niezłą ochronę mechaniczną 

przy jednoczesnej wysokiej 

elastyczności. Często stosuje się je dla 

zgrupowania kabli biegnących wewnątrz 

korytka grzebieniowego. Spiralne osłony 

można zastąpić wieloma rodzajami dostępnych 

na rynku elastycznych rur lub 

węży osłonowych, które oczywiście wymagają 

dopasowania do średnicy wiązki 

przewodów i muszą być odporne na działanie 

niekorzystnych dla kabli czynników, 

obecnych w danej przestrzeni. 

Obejmy, rury, węże i uchwyty wykonane 

z aluminium lub stali – pokrywanej czasem 

dodatkowo nylonem dla zabezpieczenia 

przed korozją – to swoista alternatywa 

dla opasek kablowych. Szczególnie jeśli 

kable i przewody biegną na zewnątrz i narażone 

są na działanie warunków atmosferycznych 

lub uszkodzenia mechaniczne. 

Gdy zagrożeniem są kwasy, sole i inne 

agresywne związki chemiczne, należy 

sięgnąć po akcesoria wykonane ze stali 

nierdzewnej. Oferta rynkowa obejmuje 

m.in. uchwyty kabla w wersjach dla 1 lub 

2 przewodów biegnących równolegle, pozwalające 

na bezpośredni montaż do ścian 

i sufitów kabli o średnicach od 5 do nawet 

42 mm. Uchwyty takie mocuje się przy 

użyciu kołków rozporowych od Ø 6 do 

Ø 10 mm lub za pomocą osadzaka gazowego, 

zaś wykonuje się je ze stali zwykłej, 

cynkowanej ogniowo, dyfuzyjnie 

lub np. metodą cynku płatkowego oraz ze 

stali kwasowej. 

Kolejną propozycję dla instalatorów montujących 

kable na sufitach stanowią kablowe 

obejmy zatrzaskowe, wykonywane 

ze stali kwasoodpornej lub cynkowanej. 

Po wprowadzeniu do nich wiązek kabli 

i zatrzaśnięciu ich, by nie mogły się z nich 

wysunąć, zostają za pomocą kołków rozporowych 

przytwierdzone do sufitu przy zachowaniu 

maksymalnego rozstawu między 

nimi wynoszącego do 60 cm. Ich udźwig 

– zależnie od wielkości samej obejmy 

– waha się w zakresie od 0,01 do 0,06 kN/m 

(około 5-30 kg na każdą obejmę). 

Maksymalny stopień ochrony dla wiązek 

kabli zapewniają rury cienkościenne wykonane 

np. ze stali cynkowanej o grubości 

około 1,5 mm. W ten sposób przewody 

chroni się przed uszkodzeniem mechanicznym 

i wpływem czynników środowiskowych, 

zapewniając ich odseparowanie 

od innych wiązek. Rury mocuje się 

do ścian, sufitów – lub innych powierzchni 

– dzięki stalowym obejmom rurowym, 

mocowanym przy użyciu kołków rozporowych 

lub wkrętów. Dostępne średnice rur 

oscylują w zakresach od 15 mm do 80 mm 

– zależnie od tego, na którego producenta 

ofertę się zdecydujemy. 

Różnorodność i specjalizacja 

Niemal we wszystkich dziedzinach postępuje 

specjalizacja. Dostępne na rynku 

akcesoria do grupowania i segregacji 

przewodów w trasach kablowych są tego 

doskonałym przykładem. Ten postęp wynika 

z kilku czynników, wśród których 

na pierwsze miejsce wysuwa się rozwój 

technologiczny, a szczególnie wzrastająca 

liczba możliwych do wykorzystania 

materiałów – wśród nich również takich, 

których jeszcze dekadę lub dwie dekady 

temu człowiek nie wytwarzał, tworzenia 

wszelkich instalacji w coraz niebezpieczniejszych 

lub trudniejszych do opanowania 

środowiskach. Stąd potrzeba 

tworzenia coraz to nowych rozwiązań, 

pozwalających na sprawne działanie instalacji 

elektrycznych w środowiskach 

gorących, czy też tam, gdzie występują 

agresywne związki chemiczne. 

Łukasz Lewczuk 

REKLAMA 

 

 

E-90 


35

PRODUKTY 


ALUMINIUM jako materiał na wyroby kablowe 

– lżejsze i tańsze, profesjonalnie łączone 

Wybór metali przewodzących do różnych gałęzi przemysłu i zastosowań może stanowić 

pewnego rodzaju wyzwanie. Na kable i przewody stosowana jest często miedź, ze względu 

na jej doskonałą przewodność i kowalność. Natomiast jest ona stosunkowo ciężka i droga 

w porównaniu z aluminium. Przestawienie się na aluminium, które jest lżejsze i znacznie 

tańsze niż miedź, jest w wielu przypadkach realne. Skuteczne stosowanie aluminium 

jest kwestią zrozumienia możliwości tego przewodzącego metalu oraz radzenia sobie 

z wyzwaniami, które są z nim związane. 

Fot. 1. 

Przykładowe wyroby kablowe z żyłami z aluminium 

Porównując giełdową cenę miedzi 

(ok. 5500 USD za tonę) z ceną aluminium 

(1713 USD za tonę) – ceny 

z dnia 28.12.16 r. – można stwierdzić, 

że obecnie miedź jest nawet 

ponad trzy razy droższa od aluminium. 

Tę znaczną różnicę cen 

tłumaczy większa dostępność surowego 

aluminium w porównaniu 

z miedzią. Po tlenie i krzemie, aluminium 

jest trzecim najbardziej rozpowszechnionym 

pierwiastkiem w górnej warstwie 

skorupy ziemskiej, podczas gdy miedź 

jest klasyfikowana na liście surowców 

na 25 miejscu pod względem dostępności. 

Ocena bieżących cen jest jeszcze 

bardziej umacniana przez niestabilność 

rynku surowców. 

Jeśli spojrzy się na ceny z ostatnich trzech 

lat (2013–2016), to ceny miedzi wahały 

się w zakresie od 4320 USD do 7380 USD 

za tonę. Od 2010 r. do 2016 r. średnia wartość 

roczna miedzi utrzymuje się na poziomie 

6425 USD za tonę. W przypadku 

aluminium nie występuje taki zakres wahań 

cen, co pozwala na lepsze planowanie 

wykorzystania materiału. 


PRODUKTY 


Przewodniość, przekrój, masa 

Jeśli aluminium stosuje się jako materiał 

na przewody, jego mniejsza przewodność 

wymaga stosowania większego przekroju 

przewodu, który jest w przybliżeniu 

o jedną trzecią większy niż w przypadku 

przewodu miedzianego. Jednakże, 

w ostatecznym rozrachunku, materiał 

izolacyjny użyty razem z przewodami 

odgrywa ważną rolę w parametrach 

przewodu i przewód aluminiowy może 

mieć taką samą obciążalność prądową 

jak przewód miedziany np. H07RN-F. 

Większy przekrój przewodu aluminiowego 

mógłby stanowić wadę tylko w zastosowaniach 

wymagających ciasnego prowadzenia 

przewodów, jak ma to miejsce 

w kasetach sterowniczych. 

Fakty przemawiające na korzyść aluminium 

mówią same za siebie, jeśli w grę 

wchodzi waga. Jako surowiec, aluminium 

jest w przybliżeniu o 70% lżejsze 

niż miedź. Może to być przydatne 

w wielu dziedzinach, w których dąży się 

do zmniejszenia wagi wszystkich części 

składowych. Oczywiście, w przypadku 

kabli elektrycznych, mniejsza waga 

sprawia, że są one łatwiejsze do zamontowania. 

Przewody długich przęseł linii 

wysokonapięciowych wykonane są 

z aluminium; mniejszy ciężar zmniejsza 

znacznie siłę rozciągającą przyłożoną 

do przewodu i słupów. Nawet takie gałęzie 

przemysłu jak przemysł motoryzacyjny 

i lotniczy przestawiają się na przewody 

aluminiowe. Dlatego w samolotach 

Airbus A380 montuje się już całe wiązki 

przewodów aluminiowych. 

Przewody aluminiowe mogą być do 60% 

lżejsze, niż przewody miedziane o porównywalnej 

obciążalności prądowej. 

Nawet w zastosowaniach, w których 

wymagane są elastyczne połączenia 

kablowe, miedź nie musi być już wybierana 

na pierwszym miejscu. Np. seria 

giętkich przewodów HELUWIND ® WK 

POWERLINE ALU stanowi zasługująca 

na rozważenie alternatywę dla miedzianych 

wyrobów kablowych w instalacjach 

elektrycznych w elektrowniach 

wiatrowych. 

Kompletny zestaw zastępujący kable 

miedziane składa się z kabli o budowie 

z linki z cienkimi drutami wraz ze specjalnie 

opracowaną technologią połączeń 

elektrycznych. 

Jest to bardzo ważne, ponieważ charakterystyka 

materiałowa aluminium różni 

się znacząco od charakterystyki miedzi. 

Różnice te należy uwzględnić podczas 

wykonywania kabla i wybierania elementów 

połączeń. 

Utlenianie aluminium w powietrzu 

Na powierzchni aluminium, poddanej 

działaniu tlenu, w krótkim czasie tworzy 

się twarda i wytrzymała warstwa 

tlenku. Warstwa ta zabezpiecza materiał 

znajdujący się pod spodem przed dalszą 

korozją. To zjawisko sprawia, że aluminium 

jest bardzo trwałym materiałem. 

Jednakże ochronna warstwa tlenku 

REKLAMA 

Przewody aluminiowe 

Nowa generacja kabli 

energetycznych! 

6 zalet przewodów HELUWIND WK POWER ALU 

• Redukcja kosztów 

• Redukcja wagi 

• oskoaa eastczo 

• atwo w ukadaiu 

• ae zko kadzie 

• taiiejsze ce etai 

HELUKABEL POLSKA Sp. z o.o. rze e aziejowice tel 

www.helukabel.pl 


37

PRODUKTY 


na powierzchni materiału jest niepożądana 

w elektrotechnice. Warstwa tlenku 

zmniejsza przewodność aluminium i pogarsza 

parametry elektryczne w miejscu 

zestyku elementów. Jeżeli utleniony 

przewód zostanie połączony bez żadnej 

obróbki wstępnej (usuwającej warstwę 

tlenku) z drugim przewodem lub innym 

elementem obwodu elektrycznego, rezystancja 

zestyku pomiędzy nimi będzie 

znacznie większa, niżby to wynikało 

z przewodności samego aluminium. 

Przy przepływie prądu przez taki zestyk 

nastąpi wyraźny wzrost temperatury 

i – w najgorszym przypadku – nawet pożar 

kabla. 

W celu uniknięcia takich problemów 

warstwę tlenku należy przerwać lub usunąć 

fizycznie. Można to zrobić poprzez 

szczotkowanie końców gołego przewodu 

aluminiowego przed utworzeniem 

połączenia elektrycznego, jak również 

poprzez zastosowanie procesu zagniatania. 

Elementy łącznika przewodów aluminiowych 

są wyposażone fabrycznie 

w specjalny smar do styków; zwykle jest 

to ziarnisty materiał ścierny, taki jak korund. 

W połączeniu z dużym naciskiem, 

cząstki korundu mają działanie ścierne, 

które niszczy nieprzewodzącą warstwę 

tlenku na aluminium, poprawiając zestyk 

i połączenie elektryczne. Smar zapobiega 

także wnikaniu wilgoci i tlenu 

i powodowaniu nowych ognisk korozji 

w miejscach styku. Końcówki kablowe 

lepszej jakości są zwykle wyposażone 

w plastikowe nakładki, które zapobiegają 

wysychaniu lub wyciekaniu smaru 

podczas przechowywania. 

Rys. 1. 

Wahania światowych cen miedzi i aluminium między grudniem 

2013 r. a grudniem 2016 r. (w tysiącach USD/tonę) 

Optymalny styk, 

dzięki zagniatakom C8 do końcówek 

Do przewodów o budowie cienkodrutowej 

firma Helukabel zaleca stosowanie 

zagniataków C8, wykonanych i dopuszczonych 

do użytku zgodnie z normą IEC 

61238-1 kl. A, ze względu na zwiększoną 

powierzchnię utleniania przewodu. Specjalnie 

ukształtowane elementy robocze 

narzędzia C8 wciskają się bardzo głęboko 

w wiązkę drutów, jednakowo rozdzierając 

poszczególne druty i w ten sposób umożliwiając 

optymalny zestyk na wszystkich 

drutach. 

Stosowanie zagniataków C8 (które zostały 

opracowane w ramach serii POWER- 

LINE Aluminum) pozwala na uzyskanie 

najlepszych możliwych parametrów 

elektrycznych (małej rezystancji zestyku) 

i mechanicznych sił wyrywających. 

Wpływ potencjału w szeregu 

elektrochemicznym metali 

na połączenia elektryczne 

Jeśli chodzi o części składowe połączenia 

elektrycznego, należy także rozważyć 

reakcje korozji aluminium zachodzące 

w obecności innych metali – głównie 

miedzi. 

Przy zetknięciu się aluminium z kilkoma 

metalami szlachetnymi (metale o wyższym 

potencjale elektrycznym), takimi jak miedź, 

żelazo lub mosiądz, może zajść reakcja elektrochemiczna 

poprzez utworzenie się ogniwa 

stykowego (kontaktowego). Reakcję tę inicjują 

ciecze przewodzące – w większości przypadków 

skraplająca się zawarta w powietrzu 

para wodna (kondensacja, tym intensywniejsza 

im bardziej 

wilgotne środowisko) 

wraz z rozpuszczającym 

się 

w niej zanieczyszczeniami 

chemicznymi 

różnego 

pochodzenia. 

W procesie tym, 

istotną rolę odgrywają 

różnice 

potencjałów istniejące 

w szeregu 

elektrochemicznym. 

Elektroda 

miedziowa (ano- 

Fot. 2. 

Hybrydowa końcówka kablowa Al 

-Cu zamocowana na aluminiowym 

przewodzie linkowym o cienkich 

drutach przy użyciu zagniataka C8 

da), elektrolit (woda, która w warunkach naturalnych 

nie ma nigdy odczynu obojętnego) 

i elektroda aluminiowa (katoda) tworzą ogniwo 

stykowe (kontaktowe). Napięcie na tych 

elementach jest zamykane poprzez zestyk 

pomiędzy miedzią i aluminium. Powstający 

prąd powoduje proces erozji aluminium, co 

jest widoczne w postaci promienistego punktu 

utleniania (ujawniającego zanieczyszczenie 

drobnymi cząstkami miedzi); jednakże elektroda 

miedziana nie ulega w tym przypadku 

systematycznemu uszkadzaniu. 

Natomiast proces rozkładu negatywnie oddziaływuje 

na połączenie elektryczne w długim 

okresie, zwiększając rezystancję zestyku, 

co jak wspomniano wyżej prowadzi 

do wzrostu temperatury, a nawet do pożaru. 

Z tego względu do łączenia przewodów 

z aluminium do miedzianych urządzeń 


PRODUKTY 


DZIEDZINY ZASTOSOWAŃ KABLI ALUMINIOWYCH 

Kolejnictwo 

Technika audiowizualna 

Elektrociepłownie 

Zakłady przemysłowe 

peryferyjnych zalecane jest stosowanie 

aluminiowo-miedzianej (Al/Cu) końcówki 

kablowej. Łączniki bimetalowe, takie 

jak końcówki kablowe Al/Cu, łączniki 

prasowane oraz kołki i śruby łączące są 

produkowane z wykorzystaniem procesu 

zgrzewania tarciowego, które daje szczelne 

niedopuszczające powietrza połączenie. 

Dodatkowo łączniki są hermetyzowane, 

żeby zapobiec przenikaniu cieczy 

do połączenia i niepożądanemu pełzaniu. 

Stosowanie łączników i połączeń Al/Cu 

jest najrozsądniejszym sposobem przeciwdziałania 

skutkom utleniania aluminium. 

Innym środkiem zabezpieczenia 

przed wilgocią jest zastosowanie uzupełniającej 

izolacji na obszarze styku. 

W zależności od dziedziny zastosowania, 

obciążenia mechanicznego i warunków 

środowiskowych mogą być stosowane koszulki 

zimnokurczliwe, kurczliwe zwijane 

lub termokurczliwe. Najlepsze wyniki 

pod względem zabezpieczenia daje stosowanie 

koszulek kurczliwych z klejem 

od wewnątrz. Jednocześnie połączenia 

elektryczne powinny być starannie kontrolowane 

podczas regularnej konserwacji 

planowej. 

Elektrownie słoneczne 

Podstacje elektryczne 

Ruchome źródła energii 

Energia wiatrowa 

Budowa zakładów 

Magazynowanie energii 

Zmniejszenie wytrzymałości 

połączenia z powodu pełzania 

Na koniec należy zwrócić uwagę na proces 

pełzania aluminium. Aluminium jest 

metalem miększym niż miedź i ma tendencję 

do rozszerzania się lub rozciągania 

się w czasie, zwłaszcza, jeśli zostanie 

poddane podwyższonemu ciśnieniu 

i podwyższonej temperaturze. Klasyczne 

połączenia zaciskane narażone na pełzanie 

tracą wytrzymałość i nie można już 

na nich polegać, że zapewnią właściwą 

zdolność połączeniową. Zagniatak C8 

firmy HELUKABEL zapewnia stopień 

wypełnienia równy 95%, którego nie 

można uzyskać w konwencjonalnych połączeniach 

zagniatanych. Opisany proces 

rozszerzania/rozciągania się jest kompensowany 

wyróżniającymi się wartościami 

sił wyrywających. Jednocześnie 

zaleca się przeprowadzanie regularnej 

konserwacji i kontroli wszystkich punktów 

zaciskowych zgodnie z ich poziomami 

obciążeń. 

• 


39

PRODUKTY 


Mufy kablowe 

Mufy kablowe umożliwiają łączenie, rozgałęzienie lub zakończenie kabli oraz skuteczne 

i bezpieczne zaizolowanie miejsca, w którym takie operacje zostały wykonane. Ważne jest 

przy tym zapewnienie właściwości elektrycznych i mechanicznych połączenia o parametrach 

nie gorszych niż parametry kabla. 

Fot.: RADPOL 

Fot. 1. Mufa JLZR 1-3 

Konstrukcja mufy wynika z rodzaju 

kabla, napięcia znamionowego, przekroju 

i liczby żył, a także technologii, 

w jakiej zostały wykonane. Największym 

uznaniem cieszą się mufy 

przelotowe łączące odcinki tego 

samego rodzaju kabla. Z kolei mufy 

przejściowe umożliwiają połączenie 

różnych rodzajów kabli – np. trójfazowych 

kabli z izolacją papierowo- 

-olejową oraz kabli z izolacją z tworzywa 

sztucznego. Połączenie może 

mieć kształt litery T lub Y. 

Oferta rynkowa w zakresie muf kablowych 

jest bardzo bogata. W przypadku 

muf nn należy wymienić mufy 

przelotowe do 4-żyłowych kabli 

o izolacji polimerowej bez złączek, 

a także z izolacją polimerową ze 

złączkami: miedzianymi, aluminiowymi, 

śrubowymi. Oprócz tego zastosowanie 

znajdują mufy przelotowe o izolacji 

polimerowej do kabli 1-żyłowych, 3-żyłowych, 

5-żyłowych, a także do 4-żyłowych 

opancerzonych kabli o izolacji papierowej 

lub polimerowej. 

Specjalne mufy przelotowe są przeznaczone 

do kabli i przewodów górniczych, trakcyjnych, 

sygnalizacyjnych i pomp głębinowych. 

Niejednokrotnie wykorzystuje się 

również mufy żywiczne przelotowe oraz 

rozgałęźne. 

Odpowiednie rozwiązanie wybrać można 

do pracy przy obecności średniego napięcia 

– 3,6/6 kV, 6/10 kV, 8,7/15 kV, 12/20 

kV. Chodzi głównie o mufy przelotowe do 

3-żyłowych kabli o nieekranowanej izolacji 

polimerowej (3,6/6 kV), opancerzonych 

kabli o nieekranowanej izolacji polimerowej 

(3,6/6 kV), 1-żyłowych kabli o ekranowanej 

izolacji polimerowej (6/10 kV, 8,7/15 

kV i 12/20 kV), a także mufy przelotowe 

do opancerzonych kabli 3-żyłowych o nieekranowanej 

izolacji papierowej i wspólnej 

powłoce metalowej (3,6/6kV, 6/10kV). Są 

też specjalne mufy przeznaczone do 3-żyłowych, 

opancerzonych kabli o ekranowanej 

izolacji papierowej (8,7/15 kV, 12/20 kV) 

oraz do kabli o ekranowanej izolacji gumowej 

(3,6/6 kV, 6/10 kV). 

Mufy żywiczne 

W typowej mufie żywicznej wykorzystuje 

się dwuczęściową formę, służącą do jej 

wypełnienia żywicę poliuretanową i taśmę 

izolacyjną. Wypełniająca formę utwardzona, 

(usieciowana) żywica poliuretanowa 

powstaje z dwuskładowej mieszanki żywicy 

w postaci płynnej i utwardzacza. Są one 

dostarczane w dwóch opakowaniach zapew- 


PRODUKTY 


niających szybkie zmieszanie składników 

przed zalaniem formy. Powstała mieszanka 

ma za zadanie skuteczne wypełnienie mufy 

przy jednoczesnym zaizolowaniu, uszczelnieniu 

i zabezpieczeniu złącza. 

Warto podkreślić, że przy montażu muf nie 

ma potrzeby używania specjalistycznych 

narzędzi i źródła ciepła, a mufa ma formę 

idealnie dopasowaną do złącza. Nie trzeba 

jej docinać, a miejsce połączenia kabli przed 

zalaniem jest dobrze widoczne. W przypadku 

muf rozgałęźnych nie jest konieczne 

przecinanie kabli. Należy przy tym podkreślić 

odporność na działanie promieni UV 

i czynników chemicznych. Masa zapewnia 

dobrą izolację elektryczną. Niejednokrotnie 

do zestawu dołącza się również złączki i rękawice 

ochronne dla montera. 

Mufy taśmowe 

Mufy taśmowe to wyroby przeznaczone 

do łączenia lub naprawiania konkretnego 

przewodu. Np. specjalne produkty nabyć 

można do łączenia kabli jednożyłowych 

o izolacji z polietylenu usieciowanego 

lub termoplastycznego na napięcia 8,7/15 

i 12/20 kV. Wybrane zestawy pozwalają 

na łączenie żył przy użyciu złączek zaprasowywanych. 

Izolację kabla odtwarza się 

za pomocą specjalnej taśmy samospajalnej, 

natomiast ekrany na żyle roboczej i izolacji 

samospajalną taśmą przewodzącą. Oprócz 

tego odpowiednia taśma pozwala na odtworzenie 

krawędzi ekranu na izolacji podstawowej 

kabla. Sterowanie pola elektrycznego 

w obrębie złączki uzyskuje się dzięki taśmie 

o wysokim poziomie względnej przenikalności 

dielektrycznej. Ważna jest możliwość 

wykonania połączenia bez konieczności 

stożkowania izolacji. Powłokę zewnętrzną 

uzyskuje się dzięki taśmie wzmocnionej 

włóknami szklanymi. W niektórych rozwiązaniach 

jako powłokę zewnętrzną stosuje 

się rurę termokurczliwą z klejem. 

Mufy taśmowo-żywiczne 

Interesujące rozwiązanie stanowią mufy 

taśmowo-żywiczne, bardzo często używane 

przy łączeniu trójżyłowych kabli energetycznych 

z izolacją papierową przesyconą 

syciwem nieściekającym i powłoką ołowianą 

na napięcie 8,7/15 kV i 12/20 kV. Izolację 

żył odtwarza się, stosując taśmę izolacyjną 

z papieru impregnowanego, z kolei 

ekrany na żyłach i izolacje dowinięte są odtwarzane 

taśmą półprzewodzącą z papierem 

impregnowanym syciwem. Naromiast powłoki 

i pancerze kabli są łączone rękawem 

plecionki. 

Na typową mufę do łączenia ekranowanych 

trójżyłowych kabli w izolacji papierowej 

ze wspólną powłoką ołowianą składa się 

dwuskładnikowa żywica epoksydowa oraz 

taśmy półprzewodzące, izolacyjne, a także 

strukturalne, separujące, uszczelniające, 

wzmacniające oraz miedziane ekranujące. 

Oprócz tego na mufę składa się rękaw 

plecionki miedzianej, sprężyna dociskowa, 

a także zawór, dysze wtryskowe i rurki odpowietrzające. 

Żywicę wtryskuje się metodę 

ciśnieniową, za pomocą specjalnego 

pistoletu. Tym sposobem zyskuje się równomierne 

wypełnienie korpusu również 

w przypadku, gdy kabel jest ułożony poziomo. 

Oprócz tego żywicę można wtrysnąć 

specjalnym rękawem wtryskowym. Na 

łączony kabel napięcie może być podane 

bezpośrednio po zakończeniu wypełniania 

żywicą. 

Mufy zimnokurczliwe 

Mufy zimnokurczliwe są dobierane pod 

kątem konkretnego kabla. Np. połączenie 

trójżyłowych kabli o izolacji tworzywowej 

Fot.: ENSTO-POL 

i opancerzonej wykonuje się za pomocą samospajalnej 

taśmy oraz zimnokurczliwych 

rurek, które są odporne na uszkodzenia mechaniczne 

i działanie wilgoci. Odpowiednie 

parametry muf zapewniają trwałość połączenia 

nawet w przypadku, gdy temperatura 

na stałe będzie wynosiła 90°C, z kolei przy 

krótkotrwałych obciążeniach temperatura 

może dochodzić nawet do 130°C. Połączenie 

żył powrotnych wykonuje się przy 

użyciu ocynowanego rękawa miedzianego 

oraz sprężyn o stałej sile docisku. Powłoka 

zewnętrzna kabla odtwarzana jest rurą zimnokurczliwą. 

Jako zalety oferowanych na rynku muf 

zimnokurczliwych należy wymienić przede 

wszystkim elastyczność i odporność 

na działanie wilgoci, a także brak konieczności 

używania palnika i lutowania rękawa 

uziemiającego, możliwość instalacji w niskich 

temperaturach oraz stały docisk radialny. 

Mufy termokurczliwe 

W typowych mufach termokurczliwych 

wykorzystuje się rury wykonane z usieciowanych 

poliolefin, które od wewnątrz są 

pokryte warstwą termoplastycznego kleju. 

Rura obkurcza się pod wpływem wysokiej 

Fot. 2. 

Termokurczliwe mufy przelotowe HJ11 do kabli jednożyłowych (osprzęt średniego 

napięcia) 


41

PRODUKTY 


Fot. 3. 

Fot. 4. 

Mufa JHP-6-CF3; żyły kabla łączone za pomocą zaprasowywanych złączek 

Mufa JLP-CX4 (S); żyły kabla łączone za pomocą tulejek z wkrętami dociskowymi 

temperatury. Specjalne mufy termokurczliwe 

są przeznaczone do kabli tworzywowych, 

ekranowych i zbrojonych. Połączenia 

tego typu zapewniają dobre uszczelnienie 

przed wilgocią oraz nierozprzestrzenianie 

ognia. 

Duży wybór muf umożliwia dostosowanie 

odpowiedniego rozwiązania do przekroju 

kabla. Np. specjalne mufy termokurczliwe 

są oferowane do kabli opancerzonych 

z ekranowaną izolacją papierową z syciwem 

nieściekającym i wspólnej powłoce 

metalowej. Odpowiednie mufy oraz rury 

sterujące pozwalają na wysterowanie pola 

elektrycznego na złączkach, zakończeniach 

ekranów indywidualnych żył i zakończeń 

powłoki metalowej. Rury izolacyjne odporne 

na działanie olejów zwiększają wytrzymałość 

elektryczną łączonych kabli. W niektórych 

mufach ekrany poszczególnych żył 

odtwarza się za pomocą termokurczliwych 

rur podwójnych, natomiast przewodzenie 

wysokich prądów zwarciowych i równomierne 

odprowadzanie ciepła ze złącza uzyskuje 

się dzięki siatce miedzianej i dwóm 

plecionkom uziemiającym. Osłonę odtwarza 

się rurą grubościenną z klejem. Ochronę 

przed wilgocią mufy zapewnia specjalna 

masa uszczelniająca. 

Mufy telekomunikacyjne 

Specjalne mufy produkuje się pod kątem 

zastosowania w telekomunikacji. Przybierają 

one np. formę termokurczliwych, 

kompozytowych osłon przeznaczonych 

do klimatycznej i mechanicznej ochrony 

złączy w telefonicznych sieciach bezciśnieniowych 

kabli napowietrznych, ziemnych 

lub kanałowych oraz żelowanych lub nie 

żelowanych z powłokami polietylenowymi, 

Fot.: PROTEKOL 

Fot. 5. 

Zalewanie żelowej mufy kablowej 

firmy Filoform 

Fot.: RADPOL 

Fot.: RADPOL 

ołowianymi, stalowymi lub aluminiowymi. 

Dzięki wielowarstwowej strukturze arkuszy 

zyskuje się wysoki poziom odporności 

na uszkodzenia mechaniczne mogące 

wystąpić zarówno w czasie instalacji, jak 

i przy eksploatacji. Ważna jest zintegrowana 

z osłoną bariera przeciwwilgociowa, która 

całkowicie odtwarza strukturę powłoki kabla 

w obszarze całego złącza. Wodoszczelne 

połączenie osłony z powłoką kablową zapewnia 

klej termotopliwy, z kolei wkładka 

wewnętrzna izoluje ośrodek złącza zapewniając 

mu odpowiedni kształt. Używając 

trójpalczastej klamry z klejem termotopliwym, 

z każdej strony osłony można wprowadzić 

do 3 kabli. 

Interesujące rozwiązania stanowią wbudowane 

w osłonę wskaźniki instalacyjne 

– białe linie przy spince metalowej, wypływ 

kleju termotopliwego na końcach 

osłony, farba termochromatyczna na powierzchni 

arkusza. Szeroki zakres wielkości 

osłon pozwala na wykonanie złączy 

o pojemności do 800 par. Na typową mufę 

telekomunikacyjną składa się arkusz termokurczliwy, 

spinki suwakowe z łącznikiem, 

elastyczna wkładka ochronna, chusteczka 

czyszcząca, a także pasek płótna 

ściernego, folia aluminiowa, zestaw 

do odgałęzień oraz przewód do łączenia 

ekranów kabli i przymiar. 

Podsumowanie 

Konstrukcja głowic zależy od napięcia 

znamionowego, przeznaczenia (linie napowietrzne 

lub kablowe), przekroju, rodzaju 

liczby żył i technologii; można wybrać 

mufę taśmową, termokurczliwą, zimnokurczliwą 

i zalewaną. Dużym zainteresowaniem 

cieszą się rozwiązania hybrydowe, 

a także złączki kablowe pozwalające na łączenie 

lub zakończenie żył roboczych i powrotnych. 

Warto wspomnieć o głowicach 

kablowych zapewniających wysoki poziom 

wytrzymałości elektrycznej i mechanicznej 

zakończenia kabla z jednoczesnym 

uszczelnieniem przed wilgocią i ewentualnym 

wyciekiem syciwa zależy od: napięcia 

znamionowego, przeznaczenia do linii napowietrznych 

lub kablowych, liczby i przekroju 

żył, a także rodzaju, przekroju izolacji 

i technologii wykonania żył. 

Dariusz Ślaski 


NOWOŚCI 


Kable i przewody Technokabla o podwyższonych 

wymaganiach 

Kablom dla automatyki stawiane są różne 

wymagania wynikające z miejsca ich zastosowania. 

Technokabel sukcesywnie zwiększa 

swoją ofertę o wyroby spełniające specyficzne 

wymagania klientów. 

W przypadku urządzeń produkowanych 

na rynek amerykański wymagany jest certyfikat 

UL. Wymóg ten dotyczy również stosowanych 

w urządzeniach kabli i przewodów. 

Technokabel uzyskał certyfikat UL i rozszerzył 

swoją ofertę o przewody jednożyłowe 

w izolacji polwinitowej (UL STYLE 1061) 

oraz wielożyłowe przewody ekranowane 

i nieekranowane w izolacji i powłoce polwinitowej 

do wewnętrznych zastosowań 

(UL STYLE 2464). 

Istnieją zastosowania, w których wymagany 

jest szeroki zakres temperatury pracy (od -40 do 

+125°C). Oferta przewodów dla branży samochodowej 

uzupełniona została o ekranowane 

oplotem przewody 

polwinitowe, w których 

materiał izolacji 

Technotronik LiYwYw 105 o C 

i powłoki spełnia wymagania 

klasy C wg 

FTP-C 11Y kat.5e 4x2x0,14c mm 

normy ISO 6722. 

2 

Jeżeli wymagany zakres 

temperatur wynosi 

od -40 do +180°C, 

proponujemy zarówno 

przewody jednożyłowe, jak i wielożyłowe cych się dużą odpornością chemiczną i tem- 

Technoray – 3 

w izolacji i powłoce silikonowej. Przewody takie 

oprócz podwyższonej odporności termicz- 

Nowe rozwiązania konstrukcyjne uzupełperaturową 

(od -65 do +150°C). 

nej cechują się dużą elastycznością. 

niły szeroką gamę produktów oferowanych 

Sondy pomiarowe często stykają się z różnymi 

agresywnymi środowiskami. W celu sprawiają, że Technokabel konstruuje i wy- 

dla wielu branż. Potrzeby naszych klientów 

zapewnienia przesyłania informacji w tak twarza wyroby o optymalnej budowie, spełniające 

najostrzejsze wymagania. 

trudnych warunkach Technokabel oferuje 

specjalne przewody, w których powłoka wykonana 

jest z fluoroplastów charakteryzują- 

www.technokabel.com.pl 

REKLAMA 


43

OŚWIETLENIE 


Lampy wyładowcze 

w oświetleniu przemysłowym 

Jest wiele rodzajów lamp wyładowczych. Należą do nich i świetlówki wyładowcze, 

fluoroscencyjne źródła światła, w których światło jest emitowane przez luminofor pod 

wpływem wyładowań w zjonizowanym gazie. Tym razem zajmiemy się jednak lampami 

wyładowczymi, w których światło jest wytwarzane przez wyładowania elektryczne w gazie, 

parze metalu lub mieszaninie kilku gazów i par. W obiektach przemysłowych takie lampy 

wyładowcze sprawdzają się przede wszystkim z powodu wysokiej jakości oddawania barw 

(Ra=93) oraz dużego strumienia świetlnego (do 200 tys. lm). 

Fot.: PXF LIGHTING 

do oświetlenia mniejszych powierzchni wystarczą 

lampy o mocy do 100 W. 

Lampy metalohalogenkowe poddawane są 

ciągłym udoskonaleniom po to, aby zwiększyć 

skuteczność świetlną i wydłużyć ich 

trwałość. Np. lampy wykonane w technologii 

ceramicznej mają skuteczność świetlną 

wynoszącą do 116 lm/W, co stanowi wzrost 

o 20% w odniesieniu do poprzedniej technologii. 

Technologia ceramiczna i kwarcowa 

W praktyce zastosowanie znajduje kilka 

technologii pracy lamp wyładowczych. Niejednokrotnie 

wykorzystuje się lampy metalohalogenkowe 

wykonane w technologii 

ceramicznej. Jak wiadomo, ceramika może 

mieć wyższą temperaturę w porównaniu 

Fot. 1. 

Oprawy z lampami wyładowczymi fluoroscencyjnymi (świetlówkami) w hali 

przemysłowej 

Lampy wyładowcze generują światło 

w efekcie wyładowania elektrycznego 

powstałego w oparach metali (np. 

rtęci lub sodu, a także gazu (np. ksenonu, 

neonu czy argonu). 

W lampach wysokoprężnych w czasie 

wyładowania halogenki metalu 

i rtęć wzbudza przepływ prądu, co 

powoduje emisję energii w postaci 

promieniowania. Zastosowanie 

mieszaniny różnych komponentów 

promieniowania zapewnia określoną 

temperaturę barwową światła i właściwości 

oddawania barw. Wysokoprężne 

lampy wyładowcze to przede 

wszystkim lampy rtęciowe, sodowe 

i metalohalogenkowe. 

Wspomniane już zalety lamp metalohalogenkowych 

oraz wysokoprężnych lamp 

sodowych w postaci wysokiego poziomu 

skuteczności świetlnej oraz znacznej trwałości 

zapewniają niskie koszty eksploatacji 

instalacji oświetleniowej. Lampy metalohalogenkowe 

wyróżnia białe światło z wysokim 

wskaźnikiem oddawania barw. Jest to 

szczególnie istotne przy oświetlaniu wnętrz 

obiektów przemysłowych. 

Moce oferowanych na rynku lamp wyładowczych 

wynoszą od 20 W do kilkuset, 

a nawet – 30,5 kW, co zapewnia możliwość 

precyzyjnego wyboru pod kątem 

konkretnego zastosowaia. W przypadku 

dużych obiektów przemysłowych wykorzystuje 

się lampy o mocy 100-400 W, z kolei 

Fot. 2. 


Oprawa typu High – Bay o wysokich 

parametrach odprowadzania ciepła 


OŚWIETLENIE 


do szkła kwarcowego. Oprócz tego może 

być wyższa temperatura ścianek jarznika, 

co jest efektem większej ilości czynnych 

pierwiastków w plazmie. Jako zalety lamp 

metalohalogenkowych wykonanych w tech- 

Fot. 3. Źródło wyładowcze odbłysnik 

nologii ceramicznej należy wymienić przede 

wszystkim znaczną trwałość wynikającą 

z właściwości fizycznych ceramiki. Poza 

tym lampy tego typu mają wysoką sprawność 

przy wysokim poziomie stabilności 

i oddawania barw. Warto również wspomnieć 

o strumieniu świetlnym zachowującym 

wysoki poziom w całym okresie eksploatacji. 

Niejednokrotnie wykorzystuje się lampy 

metalohalogenkowe wykonane w technologii 

kwarcowej, które mają jarznik z przezroczystego 

szkła kwarcowego o wysokim 

poziomie odporności na zmiany temperatur. 

Takie lampy są trwałe, mają wysoki strumień 

świetlny i dobre właściwości optyczne, 

co jest efektem zastosowania przezroczystego 

jarznika. Lampy mają moce od 70 W 

do 2000 W, przy barwach światła 3000 K 

– 7250 K. Ważna jest przy tym znaczna 

trwałość źródła światła oraz wysoki strumień 

świetlny. 

Warto wspomnieć o wysokoprężnych lampach 

sodowych, które osiągają najwyższy 

poziom skuteczności świetnej w odniesieniu 

do wszystkich lamp wyładowczych. Z kolei 

jako zalety lamp rtęciowych warto podkreślić 

niską cenę. 

Fot. 4. Źródło wyładowcze 



Lampy sodowe 

Za podstawę w zakresie wysokoprężnych 

lamp sodowych można uznać urządzenia 

ogólnego stosowania zarówno wewnątrz, jak 

i na zewnątrz pomieszczeń. Jako ich zalety trzeba 

wymienić łatwy i szybki zapłon, trwałość 

wynoszącą do 24 tys. h, konstrukcję odporną 

na wibracje i wstrząsy oraz stabilność strumienia 

świetlnego przez cały okres eksploatacji 

lampy przy wysokiej skuteczności świetlnej. 



Wyładowcze źródła światła w przemyśle 

Maciej Gronert, 

projektant oświetlenia 

TRILUX Polska 

Lampy wyładowcze charakteryzują 

się stosunkowo krótką żywotnością 

(ok. 12 000 roboczogodzin) 

i szybką utratą znamionowego 

strumienia świetlnego. Ze względu 

na brak możliwości ich uruchomienia 

gdy są rozgrzane, w przypadku 

częstych zaników napięcia 

mogą uniemożliwiać funkcjonowanie 

zakładu na dość długi czas. 

Wśród ich zalet wyróżnia się 

jednak emisję światła o dobrych 

parametrach przy stosunkowo 

wysokiej skuteczności świetlnej 

– 80-90 lm/W. Dodatkowo, 

są dostępne w dużych mocach, 

rzędu 150, 250, a nawet 400 W. 

Dzięki temu pozwalają oświetlać 

rozległe i wysokie obiekty przy niewielkiej liczbie 

opraw. Przed dokonaniem się LED-owej rewolucji lampy 

wyładowcze były w związku z tym nagminnie wykorzystywane 

na liniach produkcyjnych i magazynach wysokiego 

składowania, w przypadku których niewystarczające okazywały 

się natężenia uzyskiwane przy zastosowaniu systemów 

opraw liniowych. 

Wydaje się, że lampy wyładowcze osiągnęły już maksymalny 

pułap swojego rozwoju. W działach badań pracuje 

się dziś przede wszystkim nad technologiami LED i OLED. 

Możemy w związku z tym spodziewać się, że stopniowo, 

wraz z dalszymi obniżkami cen diod wyprą one rozwiązania 

starszej generacji. Analitycy banku inwestycyjnego 

Goldman Sachs prognozują, że do 2025 r. diody będą stanowić 

podstawę 95% wszystkich sprzedawanych rozwiązań 

oświetleniowych. 

Jednak lampy wyładowcze wciąż jeszcze znajdują zastosowanie 

tam, gdzie kluczowym parametrem jest niski koszt oddania 

obiektu. Choć długofalowo technologia LED jest bardziej 

opłacalna, w budynkach na wynajem, gdzie wieloletnia perspektywa 

oszczędności nie ma znaczenia, często za uzasadnione 

uznaje się użycie lamp starszej generacji. 


45

OŚWIETLENIE 


Fot. 5. 

Naświetlacz zewnętrzny z możliwością 

wyboru spośród trzech 

rozsyłów światła 


Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

wysokoprężne lampy sodowe z podwyższonym 

strumieniem świetlnym oraz 

lampy sodowe dwujarznikowe o podwyższonej 

trwałości użytkowej. Dostępne 

są również lampy sodowe stanowiące 

bezpośredni zamiennik lampy rtęciowej. 

Systemy oświetlenia tego typu mogą 

pracować w oprawach przeznaczonych 

dla lamp rtęciowych, przy czym nie ma 

potrzeby stosowania dodatkowego układu 

zapłonowego. Należy podkreślić, 

że lampy sodowe zapewniają o 40% więcej 

światła w porównaniu do lamp rtęciowych. 

Oprawy do oświetlenia zewnętrznego 

Specjalne oprawy można dobrać pod kątem 

oświetlania placów przemysłowych. W typowej 

oprawie, w zależności od wyposażenia, 

można używać sodowe i metahalogenkowe 

źródła światła oraz ich odpowiedniki. 

Montaż wykorzystuje słup lub wysięgnik 

rurowy, nachylony do poziomu drogi pod 

kątem 0-300°, przy czym oprawy wiesza 

się na wysokości 6 do 12 m. Nowoczesne 

lampy mają wielopłaszczyznowe odbłyśniki 

o wysokiej sprawności, a kompaktowe 

korpusy (z aluminium) i klosze (ze szkła) 

mają opływowe kształty. Przydatne rozwiązanie 

konstrukcyjne stanowi termiczne 

oddzielenie komory optycznej od komory 

sprzętu elektrycznego, co wydłuża trwałość 

podzespołów elektronicznych. Oprócz tego 

osprzęt elektryczny jest zamontowany na łatwej 

do demontażu płycie. Obudowa zachowuje 

szczelność przez cały okres eksploatacji. 

Warto podkreślić dużą ilość dostępnych 

rozsyłów światłości. Z myślą o oprawach 

oferowane są podzespoły elektroniczne, takie 

jak stateczniki i fotokomórki. 

Nabyć można oprawy przeznaczone 

do montażu przewieszanego nad ulicą. 

W lampach tego typu wykorzystuje się 

odpowiednio zaprojektowany odbłyśnik 

gwarantujący symetryczny rozsył światła. 

Z kolei klosz zapewnia maksymalne ograniczenie 

zaśmiecania światłem elewacji 

budynku. Opcjonalnie w oprawie mogą 

być zamontowane bezpieczniki. Warto podkreślić 

łatwy montaż i ustawienie oprawy 

względem drogi. 

Stateczniki elektroniczne 

Nowoczesne stateczniki są urządzeniami 

elektronicznymi, które mają nawet o 15% 

wyższą wydajność w odniesieniu do stateczników 

o konstrukcji konwencjonalnej. Z kolei 

o 20% jest lepsze utrzymanie strumienia 

świetlnego. W porównaniu do tradycyjnych 

stateczników urządzenia elektroniczne są 

również trwalsze (o ok. 30%). 

Warto podkreślić łatwe podłączenie statecznika, 

bowiem przewody zasilające 

i przewody lampy podłącza się tylko 

do jednego urządzenia. Niektóre wersje 

Fot. 6. 


Seria profesjonalnych naświetlaczy 

1000 W oraz 2000 W 



Oprawy z lampami HID nadal cenione 

Jan Subocz, 

szef dystrybucji 

Marek HOLOPHANE 

- systemy oświetlenia, 

CELLPACK - osprzęt 

kablowy nn i SN ZPUE 

Katowice S.A 

Znaczna część inwestorów – użytkowników 

opraw oświetleniowych 

marki Holophane z lampami HID 

– skłania się do dalszego użytkowania 

opraw tego typu. Klienci 

zabiegają o utrzymanie ich pełnej 

sprawności lub zgłaszają chęć nowych 

zakupów. 

Argumentami na korzyść opraw 

z lampami HID są: 

• szeroka gama dystrybucji strumienia 

lampy umożliwiająca 

efektywne dobranie charakterystyki 

rozsyłu do struktury 

budowli i minimalizację punktów 

świetlnych, 

• konwencjonalne wykonanie układu stabilizacyjno-zapłonowego 

jest odporne na agresywne czynniki zewnętrzne 

(temperatura, zapylenie, wilgotność), 

• w oprawach ze szklanym, pryzmatycznym odbłyśnikiem, 

dystrybucja strumienia lampy nie wywołuje przykrego 

olśnienia mimo stosunkowo dużej luminancji źródła światła, 

• nowoczesne źródła metalohalogenkowe charakteryzują się 

dobrymi parametrami, takimi jak powtarzalność barwy, wysoki 

strumień świetlny, żywotność 30 000 godzin, mała awaryjność, 

• w oprawach z otwartym szklanym i pryzmatycznym odbłyśnikiem, 

samoczyszczenie się odbłyśnika zapewnia 

bezobsługową pracę opraw przez cały okres żywotności 

źródła światła, a po wymianie źródła światła na nowe uzyskuje 

się pierwotnie założone parametry oświetleniowe 

nawet po okresie 10 lat. 


OŚWIETLENIE 


Fot.: HOLOPHANE/ZPUE S.A. 

wykorzystują złącza przelotowe. Niewielkie 

wymiary statecznika są efektem zastosowania 

komponentów zminiaturyzowanych. 

Stateczniki elektroniczne monitorują 

najważniejsze parametry lampy – napięcie, 

prąd, przez co w przypadku, gdy wielkości 

wykraczają poza wartości dopuszczalne, 

lampa jest odłączana. Oprócz tego zasilanie 

lampy jest odłączane, jeżeli dojdzie 

do trzech nieudanych prób zapłonu przy 

każdym rozruchu. Przydatne rozwiązanie 

stanowi system regulacji mocy oraz funkcja 

automatycznego wyłączania obwodu. 

Tym sposobem stateczniki mają zapewnioną 

ochronę przed przeciążeniem. Stabilność 

barw lampy jest stała w całym okresie 

pracy urządzenia, ze względu na stałą moc 

wyjściową, niezależnie do wahania napięcia. 

Jest to efektem zastosowania systemu 

inteligentnego sterowania. 

Stateczniki elektroniczne, w porównaniu 

do urządzeń tradycyjnych, generują znacznie 

mniej hałasu. Wynika to stąd, że podzespoły 

elektroniczne nie wytwarzają drgań, 

natomiast dzięki pracy z częstotliwością 

160-180 Hz światło nie ma tętnień. 

Naświetlacze kompaktowe 

Na rynku nie brakuje również naświetlaczy 

wykorzystujących wyładowcze źródła 

światła. Wiązkę światła można regulować 

w czasie pracy oprawy. Do wyboru 

Fot. 8. 

Fot. 7. 

Oprawy z lampami HID, z półprzezroczystym pryzmatycznym kloszem oświetlają 

halę OBI w Krakowie 

Oprawy High Bay z lampami wysokoprężnymi w zakładach Marcegaglia Polska 

jest szereg odbłyśników i akcesoriów, 

takich jak chociażby filtry barwne (zielony, 

niebieski, żółtym czerwony, pomarańczowy), 

siatki ochronne, rastry czy 

kanały świetlne. Uchwyt umożliwia obrót 

oprawy o 360 ̊. W niektórych rozwiązaniach 

dostęp do źródła światła i płyty 

z układem stabilizacyjno-zapłonowym 

jest możliwy od tyłu oprawy, dzięki pokrywie 

obudowy wykonanej z odlewu 

aluminiowego. Klosz ma kształt umożliwiający 

odprowadzanie wody w przypadku 

pracy w pozycji poziomej. Kable zasilające 

mogą być podłączone przelotowo 

za pomocą dwóch dławnic. 

Oprawy z metalohalogenkowymi źródłami 

światła są dostępne również w wersji 

do zabudowy w podłodze (podłożu). 

W zależności od zastosowanej wersji 

rozsył światła może być symetryczny 

lub asymetryczny. Płyta montażowa ma 

kształt okrągły bazujący na odlewie żeliwnym 

lub kwadratowy z betonu lub 

odlewu aluminiowego. Niejednokrotnie 

zastosowanie znajdują również oprawy 

z regulacją pochylenia odbłyśnika. Opcjonalnie 

można zastosować filtry barwne, 

klosze przezroczyste lub mrożone, a także 

nakładki najazdowe lub do iluminacji. 

Na etapie wyboru lampy należy z jednej 

strony wziąć pod uwagę rodzaj zastosowanego 

źródła światła (technologii wyładowczej) 

oraz rodzaj, kształt i przeznaczenie 

oprawy. W przypadku obiektów 

przemysłowych szczególną uwagę należy 

zwrócić na przeznaczenie budynku, 

jego właściwości architektoniczne oraz 

zapotrzebowanie na światło. Np. lampy 

metalohalogenkowe znajdą zastosowanie 

w budynkach o znacznych wysokościach. 

Kompaktowe rozmiary lamp zapewniają, 

że światło jest zbliżone do tego, jakie wytwarzają 

źródła punktowe. 

Andrzej Pawlicki 

Fot.: HOLOPHANE/ZPUE S.A. 


47

PRODUKTY 


TYTAN LED 

– oprawy przemysłowe nowej generacji! 

LED GO! 

Wykorzystując najnowszą technologię 

oraz wyspecjalizowaną wiedzę 

swoich ekspertów, Lena Lighting 

S.A. wprowadziła do oferty lampę 

nowej generacji do zastosowań 

przemysłowych – TYTAN LED. Jest 

to oprawa dedykowana dla technologii 

LED. TYTAN LED reprezentuje 

generację opraw NEXT GEN, wyróżniających 

się niezwykle wysoką 

skutecznością świetlną i charakteryzujących 

się najwyższą energooszczędnością 

(A++) oraz doskonałymi 

parametrami technicznymi. 

Sercem oprawy jest wysokowydajny panel 

LED GO! wyposażony w najbardziej 

zaawansowane technicznie komercyjnie 

dostępne biny diod LED wiodących 

producentów, mające trwałość nawet do 

100 000 h. Dzięki temu osiągnięto niespotykaną 

na rynku wydajność oprawy 

osiągającą 150 lm/W oraz klasę energetyczną 

A++, co gwarantuje oszczędność 

energii do 68% i zwrot z inwestycji 

w trakcie 

pierwszych 

dwunastu 

miesięcy. TYTAN LED 

emituje światło o wysokiej 

jednorodności (SDCM 3), rzadko 

spotykanej w oprawach przemysłowych. 

Zintegrowanie elementu świetlnego z kloszem 

minimalizuje niebezpieczeństwo przypadkowego 

uszkodzenia źródła światła w trakcie transportu, 

montażu lub serwisu opraw. 

Elementy świetlne umieszczone zostały 

w obudowie z odpornego na uderzenia poliwęglanu 

(PC), przez co oprawa ma stopień 

odporności na udary mechaniczne na poziomie 

IK09. Połączenie klosza i podstawy 

za pomocą klipsów wykonanych ze stali 

nierdzewnej, silikonowa uszczelka oraz zakręcana 

dławnica zabezpiecza przed wnikaniem 

wody – stopień ochrony IP66. 

Podczas tworzenia oprawy szczególną uwagę 

zwrócono na szybkość montażu. Ergonomicznie 

zaprojektowane wnętrze oprawy powoduje, 

że montaż jest wygodny, a zwieszany 

zintegrowany element świetlny pozostawia 

elektrykowi wolne ręce, przyspieszając prace 

montażowe. W komplecie znajdują się akcesoria 

montażowe umożliwiające montaż oprawy 

zarówno natynkowy, jak i zwieszany. 

TYTAN LED to generacja nowoczesnych, 

ergonomicznych i wydajnych opraw skonstruowanych 

przez inżynierów mających dużą 

wiedzę i wieloletnie doświadczenie w tworzeniu 

ledowych systemów oświetleniowych. Dostarcza 

światło doskonałej jakości zapewniające 

komfort i wysoką wydajność pracy. Użyte 

rozwiązania konstrukcyjne oraz zastosowane 

komponenty najwyższej jakości są gwarancją 

korzyści finansowych będących rezultatem wysokiej 

energooszczędności i długiej trwałości. 

PROMOCJA 

www.tytan.lenalighting.pl 

www.lenalighting.pl 


OŚWIETLENIE 


Rewolucja 

w oświetleniu LED 

Rynek oświetleniowy przechodzi właśnie prawdziwą rewolucję. Stosowane dotychczas 

konwencjonalne oświetlenie bardzo często modernizowane jest na nowe, wykorzystujące 

technologię LED. Coraz chętniej po rozwiązania LED-owe sięgają również architekci 

i inwestorzy, którzy doceniają oszczędność kosztów, nowoczesny wygląd opraw oraz 

możliwość dowolnego sterowania światłem. 

technologii LED osiągają lepsze parametry, 

niż podobne oprawy konkurencji, mimo niewielkich 

rozmiarów i niskiej wagi. Dodatkowo 

autorskie wzornictwo obudowy podkreślone 

zostało możliwością zastosowania kolorowych 

korpusów. Wykorzystanie w systemach zróżnicowanych 

układów optycznych zapewnia 

oświetlenie wysokiej jakości. Wszystkie te 

cechy sprawiają, że rodzina COSMO FX to 

rozwiązanie idealne do wielu aplikacji oświetleniowych: 

od mieszkań, obiektów biurowych, 

poprzez szkoły, po hale przemysłowe. Z takiego 

rozwiązania zadowoleni będą zarówno 

klienci indywidualni, jak i szerokie grono odbiorców 

oświetlenia profesjonalnego, m.in. 

inwestorzy komercyjni i samorządowi, projektanci, 

architekci, elektrycy i hurtownicy. 

Fot. 1. 

Oprawy oświetleniowe z rodziny COSMO FX użyte do oświetlenia korytarza 

Wpisując się w ten trend, firma 

ES-SYSTEM zdecydowała się rozszerzyć 

swoją ofertę o nową rodzinę 

– COSMO FX. Jest to wszechstronny 

system kompaktowych opraw, które 

zostały zoptymalizowane pod kątem 

technologii LED i w pełni wykorzystują 

wszystkie jej zalety. 

Oprawy kosmicznej ery 

COSMO FX to wszechstronna i łatwa w konserwacji 

rodzina opraw oświetlenia ogólnego, 

o podwyższonej odporności na niekorzystne 

warunki środowiskowe. Wykonane z poliwęglanu 

oprawy mają wysoką szczelność IP66 

oraz odporność mechaniczną konstrukcji IK08. 

Dzięki optymalizacji pod kątem wykorzystania 

COSMO ORION 

Oprawy COSMO ORION dedykowane są 

wszystkim tym, którzy szukają intrygujących 

wzorniczo i niezawodnych rozwiązań. 

Transparenty, kolorowy korpus oraz ryflowany, 

ograniczający widoczność czipów 

LED klosz pozwalają realizować efektowne 

i efektywne instalacje oświetleniowe, również 

w miejscach o podwyższonych wymaganiach 

w zakresie odporności na niekorzystne 

warunki środowiskowe. Wykonana 

z poliwęglanu oprawa ma bowiem wysoką 

odporność na udary mechaniczne IK08 oraz 

wysoki stopień szczelności IP65. 

Oprócz wyjątkowych parametrów technicznych 

COSMO ORION wyróżnia się niezwykłym 

wzornictwem. Kolorowy korpus 

umożliwia wydzielenie określonych przestrzeni 

z większej całości, np. parkingów 

wielkopowierzchniowych, stworzenie wizualnych 

ścieżek, za którymi będzie podążał 

użytkownik, czy podkreślenie dominującej 

kolorystyki wnętrza. 


OŚWIETLENIE 


Fot. 2. 

Fot. 3. 

COSMO APEX 

COSMO ECLIPSE 

COSMO ECLIPSE 

System COSMO ECLIPSE to łatwa 

w konserwacji i zapewniająca wysoką jakość 

oświetlenia oprawa. W odróżnieniu 

od innych tego typu produktów została 

wyposażona w wysokosprawny raster typu 

darklight, który nie tylko podniósł walory 

estetyczne oprawy, ale znacząco ograniczył 

poziom olśnienia. Pozwala to zastosować 

system w pomieszczeniach biurowych 

i technicznych o wyższych wymaganiach 

redukcji odblasków. Sprawdzi się wszędzie 

tam, gdzie wymagana jest praca przy 

komputerach. 

Fot. 4. 

COSMO NOVA 

Fot. 5. 

Przykłady oprawy COSMO ORION 

z korpusami w różnych kolorach 

COSMO NOVA 

Oprawa COSMO NOVA w odróżnieniu 

od podobnych rozwiązań konkurencji 

ma soczewkowy układ optyczny, który 

pozwala zoptymalizować rozsył światła 

dla określonego oświetlenia powierzchni. 

Znacznie podwyższa to efektywność instalacji, 

ogranicza poziom olśnienia i redukuje 

pobór mocy. Dzięki temu COSMO 

NOVA to najbardziej optymalny wybór. 

Sprawdzi się doskonale w pomieszczeniach 

technicznych, magazynach niskiego 

i wysokiego składowania oraz w przestrzeniach 

produkcyjnych. 

Fot. 6. 

Oświetlenie miejsca pracy za pomocą opraw z rodziny COSMO FX 

COSMO APEX 

COSMO APEX to system dedykowany 

do parkingów wewnętrznych, pomieszczeń 

produkcyjnych, technicznych, chłodni 

i magazynów niskiego składowania. 

Ryflowany klosz zastosowany w oprawie 

ogranicza widoczność pojedynczych 

czipów LED, nie wpływając przy tym 

na sprawność oprawy i efektywność energetyczną 

całej instalacji. 

Wszechstronność i ponadprzeciętne parametry 

techniczne opraw z rodziny 

COSMO FX pozwalają oświetlić za ich 

pomocą każde wnętrze: od biur, poprzez 

parkingi, pomieszczenia techniczne, 

po wyjątkowo wymagające hale produkcyjne. 



51

OŚWIETLENIE 


Przełącz inwestycję na technologię LED 

– zaprojektuj oświetlenie z GTV 

Według szacunkowych danych oświetlenie 

w fabrykach to 15% całkowitego 

zużycia energii elektrycznej, a w obiektach 

wielkopowierzchniowych – nawet 

80%. Nic więc dziwnego, że ich właściciele 

decydują się na modernizację starej 

instalacji lub – przy projektowaniu nowych 

budynków – sięgają po energooszczędną 

technologię LED. Firma GTV 

w swoim szerokim portfolio produktów 

elektrotechnicznych posiada całe spektrum 

rozwiązań opartych na technologii 

LED, które pozwolą na stworzenie 

oszczędnych i efektywnych systemów 

oświetleniowych biur, przestrzeni lokatorskich, 

budynków użyteczności publicznej, 

hal magazynowych i przemysłowych. 

Wybór najlepszych rozwiązań 

ułatwi nowy folder inwestycyjny. 

Biorąc pod uwagę wieloletnią eksploatację 

nieruchomości, inwestycja 

w wymianę starego oświetlenia na LED 

zwraca się – w zależności od stopnia 

zaawansowania projektu – w okresie 

od kilku miesięcy do trzech lat. Diody 

LED mają wysoką skuteczność świetlną 

(korzystny stosunek strumienia świetlnego 

– liczonego w lumenach – do potrzebnej 

do jego uzyskania mocy – liczonej w watach). 

Przekłada się to na mniejsze zapotrzebowanie 

na energię elektryczną w stosunku do źródeł 

tradycyjnych i duże oszczędności finansowe 

– nawet do 60%. Co równie ważne, okres eksploatacji 

oświetlenia opartego o technologię 

LED wynosi średnio 40 000 godzin nieustannego 

świecenia – zdecydowanie więcej, niż 

tradycyjnej żarówki, czy standardowej świetlówki 

liniowej. Długi okres użytkowania opraw 

LED to również niższe koszty konserwacji. 

Co równie istotne, oprawy LED cechuje łatwa 

sterowalność – a zastosowanie automatycznych 

systemów sterowania oświetleniem z wykorzystaniem 

czujników obecności czy ruchu, optymalizujących 

zużycie energii, pozwala na dalsze 

oszczędności, zachowując komfort pracy 

na niezmienionym poziomie. 

Produkty z portfolio GTV spełniają normy 

i wymagania stawiane współczesnym systemom 

oświetleniowym, z powodzeniem łącząc 

ich użytkową i dekoracyjną funkcję. Szeroka 

gama i komplementarność produktów pozwala 

na stworzenie kompleksowego systemu 

oświetlenia przemysłowego obejmującego 

kluczowe strefy: elewacji budynków, parking, 

ciągi komunikacyjne, pomieszczenia biurowe, 

gospodarcze i magazynowe. Nowy folder inwestycyjny 

prezentuje i podkreśla zwłaszcza 

kompleksowość i komplementarność produktów 

użytych do stworzenia systemu, wskazując 

równocześnie konkretne rozwiązania 

w poszczególnych sferach. 

Oprawy LED dostępne w ofercie GTV charakteryzują 

się również dużą odpornością 

na częste włączanie i wyłączanie, niewielką 

emisją ciepła, zwiększoną odpornością 

na uszkodzenia mechaniczne, wibracje, 

wstrząsy i zapylenie, nie emitują promieniowania 

ultrafioletowego UV i podczerwonego 

IR oraz nie zawierają substancji szkodliwych. 

Wydajność energetyczna, trwałość i szeroka 

gama produktów z portfolio GTV zapewnia 

nowoczesny styl i niepowtarzalny design 

pomieszczeń, równocześnie budując optymalny 

klimat miejsca pracy, uwzględniający 

wymagane normy i indywidualne potrzeby 

pracowników. Odpowiednio dobrane oświetlenie 

może budować prestiż firmy, wspierać 

wydajność pracownika, czy zmniejszyć liczbę 

wad produkcyjnych. Innowacyjne technologie 

redukują ogólne zużycie energii, a długi okres 

użytkowania gwarantuje niskie koszty konserwacji. 

Niezależnie od tego, jakiego oświetlenia 

potrzebujesz – technologia LED to nieskończony 

zakres możliwości aranżacyjnych 

i gwarancja oszczędności! 

Nowy folder inwestycyjny firmy GTV 

dostępny jest na stronie: http://www.gtv. 

com.pl/images/gtv_materialy/oswietlenie/ 

foldery/oswietlenie-inwestycyjne.pdf 

PROMOCJA 

• 


NOWOŚCI 


Oprawa przemysłowa INDUSTRIA 

INDUSTRIA to nowoczesna oprawa dedykowana do pomieszczeń 

przemysłowych. Jest ona dostępna w wersji zwieszanej lub nastropowej 

i ma podwyższoną odporność na niekorzystne warunki 

otoczenia. System cechuje wysoka szczelność IP65 oraz odporność 

mechaniczna konstrukcji IK09. Dzięki temu doskonale sprawdzi się 

w magazynach niskiego składowania, halach przemysłowych czy 

pomieszczeniach technicznych. Oprawa wykonana została z anodyzowanego 

aluminium z dyfuzorem z przezroczystego lub laminowanego 

szkła. Występuje również w wersji z wysokosprawnym 

rastrem typu darklight, który znacząco ogranicza poziom olśnienia. 

Konstrukcja oprawy została zaprojektowana tak, aby na jej 

powierzchni nie osiadał brud i zanieczyszczenia. W skład systemu 

wchodzi również wersja przeznaczona do pracy w szerokim zakresie 

temperatury: od -40°C do +50°C. Oprawy dostępne są w systemach 

ON/OFF oraz DALI. Standardowo temperatura barwowa oprawy 

wynosi 4000 K, ale na zamówienie możliwe są inne warianty. 


Włączą światło, kiedy jest potrzebne 

Czujniki ruchu są podstawowym elementem 

inteligentnego systemu oświetlenia. Ich zastosowanie 

to nie tylko wygoda i komfort, ale 

znaczne oszczędności energii elektrycznej. 

Sensory włączają światło wtedy, kiedy jest 

potrzebne i wyłączają je, gdy staje się zbędne. 

Doskonale sprawdzają się w obiektach 

użyteczności publicznej – zwłaszcza w ciągach 

komunikacyjnych – a także w domach 

i mieszkaniach prywatnych: w garderobie, 

piwnicy czy przedpokoju. Takie produkty 

oferuje także firma GTV. 

Czujniki ruchu wykrywają obecność człowieka 

lub innego obiektu w swoim polu 

widzenia – w pomieszczeniu lub na danym 

obszarze – i automatycznie uruchamiają 

inne urządzenia. Najczęściej używa się 

ich do sterowania oświetleniem, choć mogą 

również np. inicjować alarm. W zależności 

od sposobu działania sensory można podzielić 

na działające na podczerwień i mikrofalowe. 

Czujnik działający na podczerwień jest pasywny, 

nie wysyła żadnych sygnałów, dlatego 

przeszkoda w postaci nawet cienkiej ściany 

czy drzwi sprawi, że czujnik nie zadziała. Nie 

wykrywa również naszej obecności, więc gdy 

przestaniemy się poruszać – nawet pozostając 

w polu jej widzenia – i nie będzie zmian cieplnych, 

sensor wyłączy oświetlenie. 

W wypadku czujników mikrofalowych cienkie 

drzwi i ściany nie są przeszkodą. Przy skalibrowaniu 

odpowiedniej czułości urządzenia 

możemy osiągnąć efekt, w którym zapalone 

światło będzie nas „witało” w pomieszczeniu, 

zanim jeszcze otworzymy do niego drzwi 

– w garderobie, przedpokoju czy piwnicy. 

W tej sytuacji sensor mikrofalowy zmniejsza 

nasz dyskomfort związany z wejściem 

do ciemnego pomieszczenia. Jeśli znaczenie 

mają dla nas względy estetyczne, warto 

pamiętać, że czujnik mikrofalowy możemy 

ukryć za podwieszanym sufitem czy osłoną 

z płyty gipsowo-kartonowej. 

Na co zwrócić uwagę wybierając czujnik? 

– Wszystko zależy od jego przeznaczenia 

i zastosowania. Jeśli czujnik chcemy umieścić 

na zewnątrz, jego obudowa powinna mieć odpowiedni 

stopień ochrony IP. Ważny jest także 

kąt pomiaru – standardowo jest to zakres 

około 160˚-180˚. Ale jeśli czujnik chcemy 

umieścić na suficie pośrodku pomieszczenia, 

należy wybrać czujkę o kącie pomiaru 360˚. 

Warto zwrócić również uwagę na obciążenie 

znamionowe, zwykle podawane w watach, 

informujące, ile żarówek lub innych urządzeń 

może zostać przyłączonych do sensorów. 

W dostosowaniu funkcjonowania czujników 

do naszych potrzeb pomagają dwa – a czasami 

nawet trzy – regulowane parametry: 

czas załączenia, natężenie światła i – ewentualnie 

– czułość urządzenia, określająca 

zasięg wykrywania ruchu. 

Jeżeli wykorzystujemy czujnik ruchu jedynie 

do sterowania oświetleniem, warto 

rozważyć zakup plafonier z wbudowanym 

czujnikiem ruchu, który ma takie same 

funkcje, jak te montowane osobno – w tym 

regulację natężenia światła i czas załączenia/czas 

zwłoki. Plafoniery o ciekawym 

i nowoczesnym designie: Wenus, Vizela czy 

Italia, które będą pasować do każdego wnętrza 

oferuje firma GTV. 

www.gtv.com.pl 


NOWOŚCI 


Naświetlacze 

LED SMD LOFOT 

– nowa jakość naświetlaczy! 

REKLAMA 

Nasze technologie – Twoje bezpieczeństwo! 

LOFOT to nowa rodzina naświetlaczy LED SMD w ofercie 

firmy Bemko (LFS – wersja bez czujnika ruchu, S-LFS 

– wersja z czujnikiem). Naświetlacze wykonane zostały 

z solidnych, bardzo trwałych materiałów – obudowa wykonana 

ze stopu aluminium efektywnie odprowadzającego 

ciepło, natomiast klosz został wykonany z hartowanego 

szkła odpornego na wysokie temperatury pracy. Źródłem 

światła są diody LED w technologii SMD umieszczone 

na płytce PCB, która przytwierdzona jest do radiatora obudowy. 

Takie połączenie zapewnia równomierny rozkład 

ciepła na całej powierzchni obudowy, dzięki czemu zostało 

zniwelowane zjawisko wypalania się źródeł światła, co 

było główną wadą naświetlaczy wykonanych w technologii 

COB. W ofercie dostępne są model o mocach: 10 W, 

20 W, 30 W oraz 50 W (dotyczy zarówno wersji bez czujnika 

ruchu, jak i wersji z czujnikiem) w barwie zimnej 

6000K. Dzięki zastosowaniu wydajnych źródeł naświetlacze 

charakteryzują się strumieniem świetlnym wynoszącym 

od 85 do 90 lm/W. Modele S-LFS wyposażone są 

w czujniki ruchu PIR, który pozwala na regulację 3 podstawowych 

parametrów: zasięgu (max. 10 m), czasu załączania 

(od 10 s do 12 min), progu załączenia (3-2000 lx). 

Oprawy mają klasę szczelności IP65, zatem dostosowane 

są do pracy na zewnątrz, w ciężkich warunkach atmosferycznych 

i skrajnych temperaturach. Przeznaczone są 

do oświetlania: warsztatów, magazynów, pomieszczeń 

przemysłowych, placów, bilbordów. Prosty montaż pozwala 

na zamontowanie oprawy zarówno na ścianie, jak 

i na suficie. 

Od samego początku, tj. od roku 2000, naszą ambicją było 

dostarczanie najlepszych rozwiązań z zakresu ochrony 

odgromowej. Z całym przekonaniem stwierdzamy, że cel ten 

z sukcesem realizujemy. Udaje się to dzięki kooperacji 

z najlepszymi specjalistami z branży ochrony odgromowej, 

współpracy ze światowymi liderami technologicznymi, ciągłym 

zbieraniu doświadczeń w praktyce i ciężkiej pracy całego 

naszego zespołu. 

Jesteśmy firmą, która nie tylko dostarcza i wykonuje, ale również 

doradza, pomaga, projektuje i szkoli. Priorytetem fhu PARTNER 

jest znalezienie właściwego rozwiązania dla klienta – 

satysfakcjonującego zarówno zapewnianym poziomem 

ochrony, jak i pod względem jakości i ceny. 

W naszej ofercie produktowej wyróżniamy: 

>> systemy ochrony odgromowej klasy premium, 

>> kompozytowe maszty odgromowe do 23 m, 

>> najlepsze rozwiązania uziomowe, 

>> połączenia egzotermicze. 

Jesteśmy autoryzowanymi dystrybutorami światowego lidera 

w uziemieniach pomiedziowanych i systemach zgrzewów 

egzotermicznych – ERICO, producenta znakomitych uziomów 

kutych – KLK z Hiszpanii. 

fhu PARTNER Janusz Budniok 

t: 32 737 57 15 

f: 32 737 57 16 

e: biuro@fhupartner.pl 

www.fhupartner.pl 

ul. Narutowicza 79 

43-502 Czechowice-Dziedzice 

www.bemko.pl 


55

INTELIGENTNY 

budynek 

Stacja pogodowa Gira KNX 

– wiele funkcji 

Pierwsze stacje pogodowe KNX służyły głównie do dwóch celów: ochrony żaluzji i markiz 

przed uszkodzeniem na skutek silnego wiatru oraz do celów informacyjnych. Kolejnym 

sposobem wykorzystania informacji pogodowych było ograniczanie zużycia energii przez 

zapewnienie optymalnego dostarczania energii cieplnej promieniowania słonecznego do 

wnętrz domów. 

Fot.: GIRA 

Fot. 1. 

Stacja pogodowa Plus G207400 wraz ze wspornikiem do mocowania na ścianie lub maszcie 

Wykorzystywane w ten sposób stacje 

pogodowe KNX sterowały żaluzjami. 

W lecie – ograniczając przegrzewanie 

się pomieszczeń, dzięki czemu 

spadały koszty pracy urządzeń klimatyzacyjnych. 

A w zimie – zwiększając 

absorpcję słonecznego ciepła 

przez oszklone elementy budowli. 

Natomiast wtedy, gdy operacja słoneczna 

była słaba, a na zewnątrz 

mróz, dzięki zamykaniu żaluzji, wnętrza 

chronione były przed nadmierną 

utratą ciepła. 

Przewagi nowego pokolenia 

Nowa generacja stacji pogodowych 

KNX umożliwia znaczne szersze ich 

wykorzystanie. Możliwe jest to dzięki 

zwiększeniu zakresu pomiarowego 

stacji. Starsze stacje służyły do kontrolowania 

natężenia promieniowania 

słonecznego (z czterech stron świata), 

siły wiatru i rozpoznawania opadów. 

Niektóre dodatkowo odczytywały 

datę i godzinę za pomocą DCF77. 

Zakres działania najnowszych stacji 

pogodowych jest znacznie szerszy. 

Oferowana przez Gira stacja pogodowa 

wysyła do magistrali KNX następujące 

informacje: 

• prędkość wiatru, 

• kierunek wiatru, 

• temperaturę otoczenia, 

• temperaturę odczuwalną, 

• natężenie oświetlenia z czterech stron 

świata, 

• informacje o zmierzchu (z północy), 

• informacje o rozpoznaniu opadów atmosferycznych, 

• wielkość promieniowania globalnego, 

• ciśnienie atmosferyczne, 

• wilgotność względną powietrza, 

• wilgotność bezwzględną powietrza, 

• pozycję geograficzną, 

• wysokość nad poziom morza, 

• położenie słońca, 

• ogólną ocenę sytuacji pogodowej. 

Część z tych parametrów jest bezpośrednio 

rejestrowana przez stację pogodową Gira, 

inne są obliczane na podstawie pomierzonych 

wartości. Wszystkie te dane są wysyłane 

do systemu KNX za pośrednictwem 

magistrali KNX. Dzięki tak bogatemu zestawowi 

informacji można je wykorzystywać 

nie tylko do sterowania żaluzjami, ograniczania 

zużycia energii, ale też do sterowania 

siłownikami paneli fotowoltaicznych 

i do całkowicie subiektywnej oceny warunków 

panujących na zewnątrz domów. 

Miejsce montażu 

Nowa stacja pogodowa jest jednym urządzeniem 

zawierającym w obudowie różne czujniki 

oraz elektronikę przetwarzającą pomierzone 

wartości i wysyłającą je do magistrali. Nie 

ma w niej żadnych elementów ruchomych, 

które mogłyby ulec uszkodzeniu na skutek 

niesprzyjających warunków atmosferycznych. 

Warunkiem niezakłóconego działania urządzenia 

jest właściwe przyłączenie magistrali 

KNX oraz zasilania. Dla uniknięcia błędnych 

pomiarów konieczne jest dobre usytuowanie 

stacji i montaż na trwałym i stabilnym podłożu. 

Najlepszym sposobem jest montaż stacji pogodowej 

na słupie zakończonym rurą o średnicy 

zewnętrznej maks. 25 i wewnętrznej nie 

mniejszej niż 19 mm. Wtedy tuleja (8) wraz 

z przewodem wpuszczona jest w tę końcówkę. 

Alternatywnie do montażu stacji można 

wykorzystać załączone ramię (9) przymocowane 

do słupa lub do elewacji. Montaż 

Fot. 2. 

Budowa stacji pogodowej Gira 

Fot.: GIRA 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot.: GIRA 

Fot. 3. 

Miniaturowy serwer Gira X1-G209600 umożliwia przetwarzanie 

danych i dostęp za pośrednictwem urządzeń mobilnych 

Fot. 4. 

Panel sterujący Gira G1 służy m.in. do komunikowania 

się ze stacją pogodową 

na ścianie zawsze zakłóca działanie jakichś 

czujników. Gdy nie ma innej możliwości 

montażu, wskazane jest zainstalowanie kilku 

(maksymalnie 3) stacji połączonych kaskadowo. 

Tak, aby ich odczyty uzupełniały się 

i mogły być przeliczane za pomocą układów 

logicznych, w które jest wyposażone urządzenie 

główne, homeserwer względnie serwer 

Gira X1 lub bramka logiczna Gira L1. 

Aby czujniki wbudowane w stację prawidłowo 

odczytywały stany czynników atmosferycznych, 

nie mogą być osłonięte ani narażone 

na zakłócenia. Typowym błędem jest montaż 

w miejscu okresowo zasłaniającym promieniowanie 

słoneczne, np. w cieniu drzewa, komina 

lub pod markizą względnie daszkiem czy 

okapem. Ale na pracę urządzenia wpływa także 

wiele innych czynników. Na przykład urządzenia 

wytwarzające pole elektromagnetyczne, 

w szczególności anteny nadajników. Także 

montaż w pobliżu kominów, otworów wentylacyjnych 

powoduje podawanie nieprawdziwych 

danych spowodowanych wpływem temperatury 

spalin i wywiewanego powietrza na otoczenie 

stacji. Wilgoć zawarta w wydmuchiwanym 

powietrzu zakłóca pracę czujników wilgotności, 

a dodatkowo może spowodować oblodzenie 

obudowy urządzenia. Podobnie jak woda 

kapiąca na nie. Z podobnych powodów stacja 

nie może być zainstalowana zbyt nisko nad 

płaską powierzchnią, gdyż rozpryski skapującej 

wody mogą doprowadzić do zawilgocenia 

lub oblodzenia podstawy stacji. Duży wpływ 

na pracę termicznych czujników wiatru ma 

ukształtowanie najbliższego toczenia. W przypadku 

płaskiego dachu należy urządzenie montować 

możliwie najbliżej środka. A gdy dach 

Fot. 5. 

Korpus stacji pogodowej z widoczną 

śrubą do wyznaczania orientacji na 

północ i króćcem do wyprowadzenia 

przewodów 

Fot.: GIRA 

ma bardziej skomplikowany kształt, stacja nie 

powinna się znajdować w tzw. bąblu, w którym 

przepływ wiatru jest zupełnie inny niż w otoczeniu. 

Natomiast ze względów praktycznych 

urządzenia należy montować w miejscu dostępnym 

do ewentualnych działań konserwacyjnych, 

np. czyszczenie z kurzu. 

Po wybraniu najlepszego miejsca, dla zapewnienia 

sensownej interpretacji odczytów kierunku 

wiatru i jasności konieczne jest ustawienie 

specjalnej śruby ampulowej (4) dokładnie 

na północ. I trwałą jej stabilizację w tym położeniu 

przez solidne jej dokręcenie. 

Kolejnym etapem jest połączenie przewodu 

wyprowadzonego ze stacji do magistrali 

KNX oraz zasilania 24 V AC/DC. W niezaprogramowanym 

urządzeniu powoli miga 

LED programowania umieszczona pod 

osłoną obudowy z prawej strony północnego 

czujnika natężenia oświetlenia. (W trybie 

programowania LED świeci w sposób ciągły, 

a przy zmianie oprogramowania szybko 

miga. W zaprogramowanej i działającej stacji 

LED jest zgaszona.) 


57

INTELIGENTNY 

budynek 

Fot. 6. 

Warszawa 

Panel Gira G1 służy do podawania warunków pogodowych 

rozpoznanych przez stację oraz do wyświetlania informacji 

i prognoz on line 

Fot.: GIRA 

Wybrane zastosowania 

Ochrona techniczna budynku polega na zapobieganiu powstawaniu 

strat na skutek niesprzyjających warunków atmosferycznych. 

Najczęściej wspomina się o ochronie markiz i zewnętrznych rolet, 

które zwijają się, gdy rozpoznany zostanie silny wiatr. Sygnał do ich 

zwinięcia przychodzi, gdy siła wiatru zaczyna wzrastać ponad zadana 

wartość graniczną. Jednak przy porywistym silnym wietrze warto 

zastanowić się, czy zwijanie pofałdowanej markizy przyniesie większy 

pożytek, czy stratę. Dzięki odpowiedniemu ustawieniu wartości 

granicznych oraz inercji można zapobiec większości niekorzystnych 

zdarzeń. Ale silny wiatr, to też zagrożenie dla okien, które mogą 

zostać rozbite niesionymi przez wiatr przedmiotami. Opuszczenie 

zewnętrznych żaluzji względnie zamknięcie okiennic zabezpieczy 

je przed uszkodzeniami. Sygnałem do natychmiastowego zwinięcia 

markiz, opuszczenia lub podniesienia (w zależności od rodzaju) żaluzji, 

zamknięcia okien może być rozpoznanie przez stację nagłych 

zmian ciśnienia sygnalizujących prawdopodobieństwo coraz częściej 

spotykanych w naszej strefie klimatycznej huraganowych wiatrów 

czy trąb powietrza. Śledzenie przez stację pogodową KNX zmian 

temperatury pozwala uchronić zewnętrzną instalację wodną przed 

stratami spowodowanymi zamarznięciem. Zwłaszcza gdy znajdują 

się w niej elementy wykonane z metalowych odlewów i materiałów 

wrażliwych na uszkodzenia mechaniczne. Gdy temperatura niebezpiecznie 

zbliża się do zera, zawory zasilające mogą zostać zamknięte, 

a zewnętrzna instalacja przedmuchania sprężonym powietrzem. Bardzo 

wrażliwą na temperaturę jest instalacja z kolektorami słonecznymi 

służąca do pozyskiwania ciepłej wody. Aby nie doszło do ich 

uszkodzenia, musi być zapewniony stały odbiór energii. Czujnik 

promieniowania globalnego wraz z czujnikiem temperatury zadbają 

o ochronę w postaci całkowitego lub częściowego zasłonięcia kolektorów 

specjalnymi żaluzjami lub zwiększenia odbioru ciepła. 

Niektóre z powyżej opisanych reakcji systemu KNX na dane pogodowe 

służą także do redukcji strat energetycznych. W zależności 

od wielkości promieniowania słonecznego i temperatury stacja 

pogodowa wpływa na pracę żaluzji, rolet i okien. W okresach, gdy 

Zastosowanie stacji pogodowej 

Komunikaty wysyłane ze stacji pogodowej 

KNX można wykorzystywać na wiele sposobów. 

Wszystkie zastosowania są ze sobą połączone, 

ale można je podzielić na kilka grup: 

• ochrona techniczna budynku, 

• minimalizowanie strat energetycznych, 

• informowanie o stanie pogody i subiektywnym 

jej odbiorze, 

• symulacja obecności, 

• sterowanie panelami fotowoltaicznymi. 

System magistralny KNX pozwala na zintegrowane 

sterowanie całym technicznym 

wyposażeniem budynku. Każda informacja 

wychodząca ze stacji pogodowej może 

być wykorzystywana do wielu celów, 

w różnych instalacjach. 

Parametry stacji pogodowej Gira – wartości wielkości bezpośrednio mierzonych 

Czujnik fi zyczny Zakres pomiarowy Rozdzielczość 

pomiarowa 

Dokładność 

pomiaru 

Natężenie oświetlenia (1-4) 0...150 klx 0,1 klx +/- 4,5 klx 

Zmierzch 0...900 lx 1 lx +/- 10 lx 

Prędkość wiatru 0...40 m/s 0,1 m/s +/- 1,5 m/s 

Kierunek wiatru 1...360 ° 1 ° +/- 10 ° 

Promieniowanie globalne 0...1300 W/m² 1 W/m² +/- 130 W/m² 

Opady 

0/1 (NIE/TAK) 

Temperatura -30...+60 °C 0,1 °C +/- 1 °C 

Wilgotność względna 0...100 % 0,1 % +/- 10 % 

Ciśnienie atmosferyczne 300...1100hPa 0,1 hPa +/- 0,5 hPa 

GPS/GLONASS 

Data 

Godzina 

Wysokość położenia 

Szerokość geografi czna 

Długość geografi czna 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot. 7. 

Wykres parametrów pogodowych odbieranych przez ludzi jako komfortowe/przyjemne 

Fot.: GIRA 

o temperaturze odczuwalnej oraz o poczuciu 

komfortu. O ile w prognozach internetowych 

można odczytać ogólną wartośc temperatury 

odczuwalnej, o tyle za pośrednictwem stacji 

pogodowej można ten parametr dostosować 

do własnych preferencji. Na subiektywne odczucie 

temperatury wpływ ma kilka czynników: 

prędkość wiatru, temperatura powietrza, 

aktywność, promieniowanie słoneczne oraz 

wzrost i waga. Także obszar poczucia komfortu 

może być indywidualnie dostosowywany 

do konkretnych osób. Stacja pogodowa przydaje 

się także do symulacji obecności. Proces ten 

zwykle polega na odtwarzaniu wcześniej zaprogramowanych 

lub zapamiętanych działań. 

Czasem w wprowadzaniem błędów losowych. 

Obserwator szybka zorientuje się, jeśli w domu 

będzie się świecić światło w dzień lub w sypialni 

mimo niezasłoniętych rolet czy zasłon. 

Stacja pogodowa zablokuje działania, które stanowią 

dysonans. Zapisane wcześniej funkcje 

realizowane będą tylko wtedy, gdy zewnętrzne 

warunki pogodowe uzasadniają takie działanie. 

wnętrze musi być ogrzewane, system KNX, 

na podstawie danych pogodowych zapewnia 

maksymalizację ilości energii cieplnej docierającej 

do budynku. Wszystkie oszklone powierzchnie 

zostają odsłonięte. Ale nie zawsze, 

gdyż wprowadzając algorytm strat ciepła wynikających 

z różnicy temperatury wewnętrznej 

i zewnętrznej, czasem lepiej jest zamknąć żaluzje. 

Konieczne jest to wtedy, gdy wielkość strat 

ciepła przewyższa ilość energii dostarczanej 

przez słońce. Dzieje się tak przy silnym mrozie, 

wietrze i dużym zachmurzeniu. Natomiast 

w okresach letnich stacja pogodowa zapobiega 

przegrzewaniu, powodując osłanianie okien 

od stron wystawionych na silną ekspozycję słoneczną. 

Także w okresach dużych dobowych 

zmian temperatury instalacja KNX porównuje 

temperaturę zewnętrzną z wewnętrzną. Gdy 

w domu zbyt ciepło, uchyla okna lub otwiera 

lufciki zapewniając naturalne, grawitacyjne 

przewietrzanie domu. W zależności od potrzeb 

podnosząc lub opuszczając temperaturę we 

Tabela wartości obliczanych 

wnętrzach. Sterowanie oknami jest szczególnie 

ważne w przypadku okien połaciowych, które 

muszą być natychmiast zamykane przy załamaniach 

pogody. Nie tylko, aby nie wychładzać, 

ale też wiatr deszcz nie zalewał pomieszczeń, 

a wiatr nie nanosił jesiennych liści i pyłu. 

Dla poczucia komfortu istotne jest posiadanie 

dobrych informacji o warunkach pogodowych. 

Do podstawowych należy informacja 

o temperaturze, ciśnieniu i wilgotności. Istotna 

jest też wiedza na temat zachodzących zmian. 

W systemie KNX można obserwować zmiany 

temperatury, ciśnienia atmosferycznego czy 

wilgotności względnej na wykresach wyświetlanych 

na panelach dotykowych, urządzeniach 

mobilnych czy uniwersalnych urządzeniach 

obsługowych, jakimi są Gira G1. Oprócz tych 

konkretnych informacji do dyspozycji są także 

wartości subiektywne obliczone przez stację 

pogodową na podstawie odczytanych parametrów 

oraz indywidualnych upodobań użytkownika. 

Do tej dziedziny należy informacja 

Wielkość obliczona Zakres pomiaru Rozdzielczość pomiaru Dokładność pomiaru 

Maks. jasność czujników 1-4 0...150 klx 0,1 klx 0,1°C 

Wilgotność absolutna 0...100 g/m³ 0,01 g/m³ - 

Temperatura odczuwalna -30...+60 °C 0,1 °C +/- 1°C 

Komfort - - - 

Sprzyjający klimat 

dla automatycznych pogodynek 

Powyżej opisane funkcje nie obejmują 

wszystkich zastosowań nowych stacji pogodowej 

Gira. Na przykład jednym z najnowszych 

jest jej wykorzystanie do sterowania 

panelami fotowoltaicznymi, ale to 

„inna bajka”. 

Na możliwość zastosowania automatycznej 

pogodynki zasadniczo wpływa wyposażenie 

techniczne budynku. Ale nie mniej ważna 

jest inwencja projektanta. Mając do dyspozycji 

wiele danych pomiarowych można 

znajdować kolejne sposoby ich wykorzystania. 

Nie tylko w domach mieszkalnych, ale 

także w obiektach przemysłowych. Także 

do celów technologicznych. 

Warto podkreślić, że sama stacja jest niewielka 

i wszystkie czujniki znajdują się 

w jednej półprzezroczystej obudowie. Łatwy 

montaż oraz odporność na czynniki 

zewnętrzne stanowią jej ważne zalety. Aby 

móc teraz i w przyszłości skorzystać z jej 

możliwości, należy we wszystkich planowanych 

instalacjach przewidzieć miejsca 

do jej montażu oraz instalację pozwalającą 

na jej przyłączenie do najlepiej dopracowanego 

systemu automatyki budynkowej, 

jakim jest system KNX. 

Andrzej Dubrawski 

PROMOCJA 


59

POMIARY 


Do pomiaru poboru energii 

Liczniki energii elektrycznej 

Liczniki energii elektrycznej odgrywają kluczową rolę przy rozliczeniach między dostawcą 

a odbiorcą energii elektrycznej. Potocznie mówi się często o dostawach prądu i rachunkach 

za prąd. Robią to nawet operatorzy energetyczni, powszechnie – media informacyjne. 

W rzeczywistości mierzona jest energia i faktury wystawiane są za pobór energii 

w określonych okresach rozliczeniowych, podawany w kilowatogodzinach [kWh]. 

W układach zasilania większej mocy dostawca i odbiorca rozliczają się również 

w zakresie energii biernej – jednostka miary warogodzina [var·h]. Dla prosumentów, 

producentów wykorzystujących OZE, którzy zarówno pobierają, jak i oddają energię do 

sieci elektroenergetycznej, stosuje się liczniki dwukierunkowe. 

Dziś coraz częściej licznik energii 

elektrycznej jest niemal minikomputerem, 

który oprócz wskazania 

poboru energii wykonuje wiele innych 

pomiarów, czynności i zadań, 

o których jeszcze dwie dekady temu 

nikomu się nie śniło. Powróćmy jednak 

na razie do podstaw. 

Powszechnie używaną jednostką 

miary energii elektrycznej czynnej 

w układzie SI jest dżul, lecz z powodów 

praktycznych za podstawową 

jednostkę wskazywaną przez liczniki 

montowane przy gospodarstwach 

domowych uznano kilowatogodzinę. 

Gdy w grę wchodzą znacznie większe 

ilości energii, liczniki wyskalowane 

muszą być w megawatogodzinach 

[MWh]. Niezależnie jednak 

od jednostek, w jakich wyskalowane 

są liczniki, wyróżnia się wśród nich 

dwa dominujące rodzaje – elektromechaniczne 

i elektroniczne, zwane 

też statycznymi lub cyfrowymi. Oba 

rodzaje są stosowane i funkcjonują 

w infrastrukturze, przy czym każdy 

oparty jest na mechanizmie liczącym 

przepływającą energię elektryczną 

w zupełnie inny sposób. 

elektrycznej, którego zasada działania była 

oparta na ruchu wahadła. Był on ojcem kolejnych 

pokoleń liczników mocy czynnej, 

które z czasem otrzymały miano indukcyjnych, 

zaś w Polsce są dziś najstarszym powszechnie 

stosowanym rodzajem licznika 

Licznik indukcyjny 

Licznik indukcyjny jest mechanizmem, 

w którym aluminiowa tarcza wprawiona jest 

w ruch obrotowy (obraca się wokół własnej 

osi) dzięki wytworzonemu przez dwie cewki 

wirowemu polu magnetycznemu. Przez 

jedną z cewek przepływa prąd proporcjonalny 

do natężenia prądu pobieranego przez 

konsumenta, zaś przez drugą prąd proporcjonalny 

do napięcia sieci. Cewki, dzięki 

swojemu rozlokowaniu, generują moment 

napędowy proporcjonalny do iloczynu 

chwilowej wartości prądu i napięcia, który 

jest równoważony przez moment hamujący, 

jaki powstaje w wyniku obrotu tarczy między 

biegunami magnesu trwałego. Moment 

hamujący jest tu proporcjonalny do prędkości 

obrotowej tarczy, ale należy pamiętać, 

że może zostać osłabiony wskutek uszkodzenia 

magnesu trwałego – na przykład poprzez 

oddziaływanie na niego zewnętrznym 

polem magnetycznym. Wówczas naliczanie 

energii elektrycznej będzie przekłamane. 

Fot.: POZYTON 

Rodzaje liczników 

i zasady ich działania 

W 1883 roku berliński naukowiec 

– Herman Aron – urodzony w polskim 

obecnie Kępnie – opatentował 

pierwszy dokładny licznik energii 

Fot. 1. 

Licznik sEAB firmy Pozyton 


POMIARY 


Liczniki indukcyjne liczą obroty tarczy 

– każdy obrót to określona ilość pobranej 

energii. Przy jednej taryfie całodobowej 

licznik indukcyjny ma jeden miernik podający 

informację o zużytych kWh (MWh), 

zaś w układzie dwutaryfowym (dzień/noc 

lub weekend/robocze dni), w liczniku pracują 

dwa mierniki – każdy oddzielnie dla 

każdej z taryf. Dla prawidłowego rozliczenia 

dostawca energii musi oczywiście mieć 

informację z obu mierników. 

Fot. 2. 

Fot.: LEGRAND 

Licznik energii elektrycznej EMDX3, 

1-fazowy firmy LEGRAND; pomiar 

bezpośredni do 63 A, z wyjściem 

impulsowym 

Licznik elektroniczny 

Licznik elektroniczny opiera swoje działanie 

na specjalnych półprzewodnikowych 

układach scalonych (stąd druga nazwa dla 

tych liczników: półprzewodnikowe), generujących 

impulsy pod wpływem przepływającego 

prądu i przyłożonego napięcia. 

Impulsy te powstają w ilości proporcjonalnej 

do pobieranej energii elektrycznej i następnie 

ich ilość jest sumowana (liczona) 

przez licznik w określonej jednostce czasu. 

Dzięki temu, że licznik elektroniczny 

liczy gęsto generowane impulsy, a nie samą 

energię elektryczną, jest o wiele dokładniejszy 

od indukcyjnego, a dzięki procesorom 

i oprogramowaniu oferuje znacznie więcej 

funkcji. Jedna z nich jest wręcz przełomowa 

z punktu widzenia historii rozwoju 

tych urządzeń – liczniki elektroniczne komunikują 

się z osobami odpowiedzialnymi 

za ich kontrolowanie, z dostawcą energii 

elektrycznej oraz jej konsumentem. Co więcej 

– ta komunikacja nie jest jednostronna, 

lecz dwustronna. Między innymi dlatego 

liczniki elektroniczne otrzymały miano 

„inteligentnych”. Ich konstrukcja sprowadza 

się do układu wiążącego ze sobą mikrokontroler, 

przetworniki A/C oraz C/A, 

czujnik który mierzy prąd i napięcie, baterię 

– stanowiącą zapasowe zasilanie potrzebne 

licznikowi dla zapewnienia nieprzerwanego 

działania, wyświetlacz LCD i moduł do komunikacji 

bezprzewodowej – w Polsce bardzo 

często jest to komunikacja przy użyciu 

transmisji PLC (Power Line Communication), 

umożliwiającej przesył danych za 

pośrednictwem istniejącej linii sieci energetycznej, 

ale spotyka się też wykorzystanie 

tkich standardów jak (WiFi, Bluetooth, 

GSM i inne metody/standardy komunikacyjne). 

Liczniki można podzielić też według innego 

kryterium, grupując je w dwóch kategoriach: 

liczniki jednofazowe i trójfazowe. 

Te pierwsze są najpowszechniejsze i liczą 

prąd w instalacji jednofazowej o napięciu 

230 V, trójprzewodowej, podczas gdy druga 

grupa to liczniki montowane w instalacjach 

3-fazowych o napięciu 400 V, pięcioprzewodowych. 

Te instalacje tworzone są 

z myślą o obsłudze urządzeń wysokoenergochłonnych, 

takich jak np. maszyny stosowane 

w warsztatach produkcyjnych (duże 

piły w warsztatach stolarskich itp.), lub 

zasilania rozwiązań takich jak ogrzewanie 

elektryczne. Każdy licznik ma oznakowanie 

z informacją, jaką instalację obsługuje. 

Pozostała ostatnia klasyfikacja, według której 

można wyróżnić: 

• liczniki bezpośrednie (zainstalowane 

w gospodarstwach domowych, w których 

zapotrzebowanie na moc i energię 

jest małe), których obwody prądowe 

włączone są bezpośrednio w obwód objęty 

pomiarem, a obwody napięciowe 

zasilane są napięciem obwodu objętego 

przez nie pomiarem, 

• liczniki półpośrednie, których obwody 

prądowe zasilane są przez przekładniki 

prądowe zainstalowane w obwodzie objętym 


zasilane są napięciem obwodu objętego 

pomiarem. Z reguły układy półpośrednie 

instalowane są przy zabezpieczeniu 

przedlicznikowym wyższym niż 63 A 

i przy zasilaniu napięciem 400 V. 

• liczniki pośrednie, których obwody 

prądowe zasilane są przez przekładniki 

prądowe zainstalowane w obwodzie objętym 


zasilane są przez przekładniki napięciowe. 

Stosowane są przy zasilaniu SN lub 

WN. 

Co mogą najnowocześniejsze 

liczniki elektroniczne? 

Możliwości liczników cyfrowych są dziś bardzo 

szerokie i pozwoliły całkowicie zmienić 

sposób ich wskazań. Dzięki funkcji odczytywania 

ich wskazń drogą radiową udało się 

uniknąć konieczności wizyt przedstawicieli 

dostawcy energii elektrycznej – to duże 

udogodnienie dla konsumentów. Ale to nie 

jedyna ich zaleta. W przypadku ewentualnej 

awarii, licznik elektroniczny natychmiast powiadamia 

o tym dostawcę, odciążając w tym 

konsumentów – dzięki temu reakcja dostawcy 

jest z reguły bardzo szybka i skuteczna. 

Liczniki cyfrowe pozwalają na bieżąco kontrolować 

zużycie energii (niektóre mierzą 

czynną jak i bierną energię), a więc i monitorować 

koszty, przy czym są to koszty za 

realnie wykorzystaną energię, dzięki czemu 

zakłady energetyczne mogły zrezygnować 

ze zryczałtowanych rachunków. Co więcej 

– pozwalają na rozliczenia na zasadzie 

przedpłaty (system prepaid), czyli zakupy 

określonych porcji energii za pomocą 

kodów doładowujących. Dzięki realnemu 

wskazaniu zużycia energii i możliwości 

jego kontroli pozwalają uniknąć sytuacji 

wystąpienia zadłużenia, co świetnie sprawdza 

się w motelach, hostelach i domkach 

lub lokalach pod wynajem. Wyświetlacze 

LCD liczników elektronicznych prezentują 

obecnie cały szereg informacji, takich jak 

choćby całkowite zużycie energii wyrażone 

w kWh, koszt zużytej energii, bieżące 

zapotrzebowanie na energię, aktualny koszt 

pojedynczej kWh, liczbę jednostek pozostałych 

do zużycia po wykupieniu porcji 

energii poprzez system przedpłaty czy też 

parametry aktualnej taryfy. 

Liczniki elektroniczne mają jednak pewną 

wadę, o której należy wspomnieć – same 

pobierają energię – za którą konsument 

musi zapłacić, jest to wyraźniej widoczne 

w układzie kaskadowym (licznik główny 

i znaczna liczba podliczników – np. w przy- 


61

POMIARY 




Zbigniew Piętka, 

dyrektor naczelny 

Zakład Elektronicznych 

Urządzeń Pomiarowych 

POZYTON Sp. z o.o. 

padku ogródków działkowych). To powoduje 

wzrost kosztów, jakkolwiek wiąże się 

z tym w większym stopniu wzrost emocji 

płatnika, niż ponoszonych przezeń kosztów. 

Wracając do kwestii komunikacji, należy 

zauważyć, że obecnie dostawcy energii 

otrzymują znacznie więcej informacji o zużyciu 

energii, niż miało to miejsce dwie, 

czy trzy dekady temu. Nowoczesne liczniki 

przekazują informacje o stanie licznika 

w regularnych odstępach czasowych, 

np. co 15 lub 30 minut, dzięki czemu dostawcy 

mogą wychwycić trendy i powtarzalne 

wahania w poborze prądu i na ich podstawie 

lepiej zarządzać siecią energetyczną, 

na przykład poprzez wysyłanie większej 

porcji energii tam, gdzie realne zapotrzebowanie 

na nią jest większe. Informacje 

od liczników, umożliwiające im prowadzenie 

lepszego monitoringu prądu, pozwalają 

na minimalizację strat handlowych i technicznych. 

Na poparcie warto przytoczyć 

oficjalne dane od grupy ENERGA, która 

w 2014 r., w okręgach, w których zainstalowała 

liczniki inteligentne, zaobserwowała 

zmniejszenie się różnicy bilansowej o około 

10%. Oznacza to oszczędność milionów 

złotych, po części inwestowanych w dalsze 

unowocześnianie infrastruktury – z pożytkiem 

dla wszystkich. 

Ważną cechą komunikacji z licznikami cyfrowymi, 

jest jej dwukierunkowość. Kierunek 

od konsumenta do dostawcy energii 

elektrycznej jest rzeczą oczywistą, lecz komunikacja 

dostawcy z licznikiem to dość 

nowa sprawa. To rozwiązanie jest bardzo 

przydatne, gdyż pozwala dostawcy energii 

zdalnie aktualizować oprogramowanie 

licznika oraz stawki cenowe i informacje 

dotyczące taryf. Co więcej – konsument też 

może wejść w komunikację z własnym licznikiem, 

otrzymując pakiety danych na temat 

zużytych kWh, bieżących kosztów, napięcia 

elektrycznego, zmierzonej mocy itp. Służą 

do tego indywidualne konta, na których 

– po zalogowaniu się – konsumenci sprawdzają 

aktualne zużycie energii, miesięczne 

lub roczne podsumowanie itp. Mogą tam 

nawet sprawdzić swoje zwyczaje dotyczące 

poboru energii w cyklu dobowym, przedstawiane 

choćby w postaci wykresu graficznego, 

oraz dokonać zmian w wyborze taryf, lub 

– jak zostało to wspomniane wcześniej 

– dokonać rozliczenia rzeczywistego poboru 

albo też dokonać przedpłaty i zapłacić 

z góry za kolejną ilość energii. 

Kody OBIS 

Aby móc odczytać na ekranie licznika statycznego 

konkretne dane, należy zapoznać się z kodami 

i treścią, jaka do nich jest przypisana. Objaśnienie 

tych międzynarodowych kodów powinno 

zawsze znajdować się na obudowie licznika. 

Najważniejsze kody prezentują się następująco: 

• 0.0.0 lub C.1.0 – Numer identyfikacyjny 

licznika 

• 1.8.0 lub E lub 15.8.0 – Całkowite zużycie 

– suma pobranej energii czynnej 

Przyszłość cyfrowych liczników energii elektrycznej 

– w jaką stronę zmierza ich rozwój? 

Najlepszym fizycznym przykładem kierunku rozwoju 

statycznych (cyfrowych) liczników energii 

elektrycznej do rozliczeniowych pomiarów mocy 

i energii elektrycznej jest prezentowany na stronie 

www.pozyton.com.pl. w zakładce „Produkty” licznik 

LP-1. Jego karta katalogowa i instrukcja obsługi 

w zakładce „Dla projektantów” wyczerpująco opisują 

jego funkcjonalność oraz budowę. Opcjonalnie preferujemy i przewidujemy 

rozwój liczników tzw. małogabarytowych (na szynę TH-35), których odpowiednim 

fizycznym przykładem jest prezentowany na stronie www.pozyton.com.pl 

w zakładce „Produkty” licznik sEAB. 

Istotnym elementem tych liczników są interfejsy komunikacyjne lokalnych sieci 

intranet, a także globalnych sieci np. internet, GSM z dedykowanym systemowym 

oprogramowaniem bazodanowym i analitycznym (w ofercie Pozytonu: 

SOLEN, SKADEN, SEL, SPEL.) 

Nie zalecamy i przestrzegamy przed stosowaniem w technice pomiarowo-rozliczeniowej 

transmisji w technologii PLC! 

Fot. 3. 

Fot.: LEGRAND 

Licznik energii elektrycznej EMDX3, 

3-fazowy firmy LEGRAND, pomiar 

przez przekładniki prądowe, 

z wyjściem RS485 

• 1.8.1 lub EA lub 15.8.1 – Zużycie w strefie 

pierwszej (gdy taryfa 2-strefowa) 

• 1.8.2 lub EB lub 15.8.2 – Zużycie w strefie 

drugiej (gdy taryfa 2-strefowa) 

• 1.8.3 lub EC lub 15.8.3 – Zużycie w strefie 

trzeciej (gdy taryfa 3-strefowa) 

• 0.9.1 – Aktualny czas 

• 0.9.2 – Aktualna data 

• 0.2.2 – Grupa taryfowa 

• 1.6.0 lub 16.0.0 lub 16.6.0 – Moc maksymalna 

(pobrana czynna) w aktualnym 

okresie obrachunkowym. 

Przyszłość liczników 

energii elektrycznej 

Na pewno rysuje się ona w pozytywnych barwach 

dla najnowszych generacji liczników 

cyfrowych, spełniających wymagania stawiane 

im przez Operatorów Systemów Dystrybucyjnych 

(OSD), gdyż zgodnie z dyrektywą unijną 

2009/72/WE dotyczącą wspólnych zasad rynku 

wewnętrznego energii elektrycznej, 80% 

starych liczników ma być wymienione na liczniki 

elektroniczne. Dla Polski oznacza to, iż 

na jej terenie będzie zainstalowanych około 

13-14 milionów liczników inteligentnych. 

Zdecydowanie zauważalnym trendem wyznaczającym 

przyszły rozwój liczników 

inteligentnych, jest wzrost ilości danych, 

przekazywanych do dostawcy energii elektrycznej. 

Zawierają one m.in. ważne informacje, 

które można wykorzystywać 

do tworzenia trafnych prognoz lub statystyk 

w odniesieniu do pojedynczych od- 


POMIARY 


REKLAMA 

Fot.: APATOR 

Fot. 4. 

Przedpłatowy liczniki energii elektrycznej 

– LEW 323PNE firmy APATOR 

LICZNIKI 

ENERGII 

„MID” 

biorców energii elektrycznej. Zdaniem GIODO liczniki cyfrowe 

stają się jednak zagrożeniem dla prywatności konsumentów. 

Za ich pośrednictwem dostawcy prądu mogą obserwować nawyki 

konsumentów, identyfikować urządzenia, jakie konsument ma 

w domu, tworzyć wręcz ich „profile energetyczne” i później te informacje 

sprzedać lub udostępnić na przykład dystrybutorom sprzętów 

AGD, RTV itp. Dlatego bardziej spodziewać się należy rozwiązań 

prawnych, polegających na tym, iż szczegółowe dane dotyczące zużycia 

energii przez konsumenta będą traktowane jak dane osobowe 

(podlegające ochronie), niż faktycznego ograniczania ilości danych, 

przekazywanych przez liczniki do dostawców energii. 

Innym trendem jest stopniowa miniaturyzacja liczników cyfrowych, 

czyli zmniejszanie ich rozmiarów – cecha typowa dla wszystkich 

urządzeń bazujących na układach scalonych i technologiach półprzewodnikowych 

– przy jednoczesnym ich wzmacnianiu i uszczelnianiu 

– tak by mogły pracować w nieprzyjaznych środowiskach. 

Kolejną cechą rozwijaną przez producentów jest coraz łatwiejsza 

dwustronna komunikacja z licznikiem (poprzez sieci WiFi, protokół 

BlueTooth, GSM, sieci Ethernet, wykorzystanie transmisji 

PLC w wariancie DLMS lub OSGP), którą już dziś prowadzi się 

przy użyciu stosownych aplikacji instalowanych w tabletach lub 

smartfonach. W przyszłości należy spodziewać się gwałtownego 

rozwoju struktur IoT, czyli tzw. Internetu Rzeczy, w które liczniki 

energii elektrycznej na pewno zostaną włączone – wówczas 

przejdą one na kolejny poziom komunikacji: M2M, czyli Machine 

To Machine (wymiana danych między urządzeniami). Jak bardzo 

zmieni to życie nas, konsumentów energii elektrycznej, oraz jak 

wpłynie to na same liczniki – przyszłość pokaże. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 lat gwarancji producenta 

 

Łukasz Lewczuk. 


63

POMIARY 


Szósty zmysł dzięki kamerom termowizyjnym 

W styczniu 2017 r. firma FLIR Systems, Inc. ogłosiła wprowadzenie na rynek pięciu nowych 

kamer termowizyjnych. Ich premiera miała miejsce na targach Consumer Electronics 

Show (CES) 2017, które odbyły się w pierwszym tygodniu stycznia w Las Vegas. Wśród 

zaprezentowanych produktów były dwie nowe przystawki termowizyjne do smartfonów 

– FLIR ONE trzeciej generacji, dwie nowe kamery termowizyjne z podwójnym czujnikiem do 

dronów oraz wzmocniona niewielka kamera termowizyjna dla techników i rzeczoznawców 

pracujących w domach i innych budynkach. 

We wszystkich pięciu produktach 

zastosowano FLIR Lepton ® – rewolucyjny 

element termowizyjny FLIR 

– oraz opatentowaną przez FLIR 

technologię Multispectral Dynamic 

Imaging (MSX ® ), która znacznie 

zwiększa jakość i czytelność obrazów 

poprzez dynamiczne nanoszenie 

szczegółów z pasma widzialnego 

na obraz termowizyjny. 

„Te innowacyjne, nowe urządzenia 

termowizyjne jeszcze bardziej rozszerzają 

zakres zastosowań i ofertę 

przystępnych cenowo rozwiązań 

termowizji przeznaczonych dla pojedynczych 

klientów i niewielkich 

przedsiębiorstw” – mówi prezes i dyrektor 

generalny FLIR, Andy Teich. 

„Dzięki nieprzerwanemu zaangażowaniu 

w miniaturyzację technologii, 

rozbudowę jej funkcji i obniżanie cen 

dostępność termowizji jest dziś nieporównywalnie 

większa niż kiedyś. 

Z niecierpliwością czekamy na wprowadzenie 

do sprzedaży „szóstego 

Fot. 2. 

FLIR-Duo 

zmysłu” termowizji w postaci FLIR ONE 

trzeciej generacji, FLIR Duo dla dronów 

i kamery FLIR C3 dla użytkowników profesjonalnych”. 

FLIR ONE, jak i FLIR ONE Pro 

Omówienie urządzeń zacznijmy od przystawki 

kamer do smartfonów FLIR ONE. 

trzeciej generacji (fot. 1). Wykorzystano 

w niej osiągnięcia poprzednich wersji FLIR 

ONE, umożliwiając połączenie kamer termowizyjnych 

klasy podstawowej z urządzeniami 

iOS lub Android. Urządzenia FLIR ONE 

trzeciej generacji są wyposażone w nowe 

złącze o regulowanej wysokości OneFit , 

dostępna jest też wersja ze złączem USB-C 

dla Androida. Dzięki temu FLIR ONE można 

łatwo podłączyć do szerokiej gamy smartfonów 

bez konieczności zdejmowania ich etui. 

Trzecia generacja FLIR ONE jest obecnie 

najbardziej przystępna cenowo, zaledwie 

€ 249 (z VAT), co pozwala przybliżyć zalety 

termowizji szerokiej gamie odbiorców. 

Z kolei całkowicie nowa FLIR ONE Pro to 

najbardziej zaawansowana w historii kamera, 

wersja FLIR ONE. Charakteryzuje 

się ona wzmocnioną 

konstrukcją, nowym złączem 

o regulowanej wysokości One- 

Fit oraz rozszerzoną gamą funkcji 

obrazowania przydatnych 

w miejscu pracy. Urządzenie, 

dostępne za € 499 (z VAT), jest 

przeznaczone szczególnie dla 

profesjonalistów, korzystających 

w pracy z zalet termowizji. 

Dzięki zaawansowanym 

funkcjom przetwarzania obrazu: 

MSX i VividIR , FLIR ONE 

Pro oferuje niezrównaną jakość 

i szczegółowość obrazów. 

Wśród funkcji profesjonalnych 

Fot. 1. 

FLIR-ONE Pro V3 

można wymienić pomiar wielopunktowy 

oraz raportowanie przy użyciu jednego 

przycisku, umożliwiające szybką interpretację 

i udostępnianie wyników. FLIR ONE 

Pro jest w pełni zintegrowana z aplikacją 

FLIR Tools w celu szczegółowej analizy 

danych. Urządzenie daje do ręki funkcje 

profesjonalnej kamery termowizyjnej pracownikom, 

którzy wymagają od swoich 

urządzeń mobilnych większych możliwości 

w zakresie termowizji. 

Zarówno FLIR ONE, jak i FLIR ONE Pro 

będą dostępne w sprzedaży w pierwszej połowie 

2017 r. w salonach partnerów FLIR 

i na FLIR.com. Klienci mogą się zapisać 

na listę w ofercie przedsprzedaży FLIR ONE 

i FLIR ONE Pro na www.flir.com/ces2017. 


POMIARY 


Kamery FLIR Duo do dronów 

FLIR Duo (fot. 2) to pierwsza w branży 

kamera wieloczujnikowa do dronów, wyposażona 

w mikrokamerę termowizyjną 

FLIR Lepton, kamerę światła widzialnego 

o rozdzielczości high-definition (HD) 

1080p oraz opatentowaną przez FLIR technologię 

MSX. FLIR Duo oferuje różne tryby 

rejestracji danych na karcie Micro SD, 

a funkcjami kamery można zdalnie sterować 

w czasie rzeczywistym. 

Urządzenie można zamontować do ramy 

dowolnego urządzenia latającego, zdolnego 

obsługiwać większość popularnych kamer 

sportowych. Operatorzy mogą przełączać 

między kamerą termowizyjną i widzialną 

FLIR Duo w trakcie lotu lub wyświetlać 

obraz z obu w trybie „obraz w obrazie”. 

FLIR Duo, w cenie € 949,99 (z VAT), jest 

przeznaczona dla hobbystów i profesjonalistów 

wykorzystujących drony. 

FLIR Duo R, w cenie € 1239,99 (z VAT), 

ma dodatkowo funkcje dokładnego pomiaru 

temperatury, przydatne w zastosowaniach 

komercyjnych, takich jak rolnictwo, konstrukcje 

lądowe i wodne, kontrole budynków 

i bezpieczeństwo publiczne. 

Kamery FLIR Duo i Duo R można zamówić 

już teraz u autoryzowanych partnerów FLIR 

i na www.flir.com/duo. 

Kamera termowizyjna FLIR C3 

– dla profesjonalistów 

z branży mieszkaniowej 

FLIR C3 (fot. 3) to kieszonkowa kamera 

termowizyjna, o wzmocnionej konstrukcji. 

Do jej głównej grupy użytkowników należą 

rzeczoznawcy budowlani, specjaliści 

w zakresie konserwacji domów i mieszkań, 

główni wykonawcy oraz pozostali partnerzy 

handlowi, którzy potrzebują zaawansowanego 

narzędzia diagnostycznego do szybkiego 

wykrywania ukrytych problemów 

z instalacjami elektrycznymi, stratami energii 

i wilgocią. FLIR C3 jest wyposażona 

w jasny wyświetlacz dotykowy 3” i moduł 

Wi-Fi służący do łatwego przesyłania obrazów. 

Natomiast wyższa czułość termowizyjna 

i możliwość wykonywania pomiarów 

zapewniają dokładny odczyt temperatury. 

Fot. 3. 

FLIR-C3 

Urządzenie ma też nową funkcję „obraz 

w obrazie”, która ułatwia porównywanie 

obrazów w terenie. FLIR C3 będzie dostępna 

w pierwszym kwartale 2017 r. w cenie € 699 

(netto) w sieci autoryzowanych partnerów 

dystrybucyjnych FLIR i w sklepie FLIR.com. 

Klienci mogą się zapisać na listę w ofercie 

przedsprzedaży na www.flir.com/ces2017. 

http://www.ablwerbung.de/press-PL.html 

REKLAMA 


65

POMIARY 


Innowacyjne przyrządy dla sektora elektrycznego 

Firma Testo przedstawia nową serię urządzeń dedykowanych do pomiarów parametrów 

elektrycznych. Spełniając oczekiwania instalatorów sektora HVAC/R, jako światowy lider 

branży pomiarowej, Testo wprowadza do oferty innowacyjne rozwiązania również do 

sektora elektrycznego. Rodzina pięciu urządzeń pomiarowych pozwala użytkownikowi 

wykonać swoją pracę znacznie szybciej i wygodniej niż do tej pory. Każde z serii urządzeń 

do pomiarów elektrycznych wyróżnia się spośród znanych rozwiązań na rynku przynajmniej 

jedną unikalną cechą. 

Bezdotykowy detektor napięcia 

testo 745 charakteryzuje się zmiennym 

poziomem czułości, dzięki czemu 

wykrywa napięcie od poziomu 12 V. 

Ponadto, poprzez zastosowanie filtra 

dolnoprzepustowego, odporny jest 

na zakłócenia wysokich częstotliwości. 

Obudowa mająca stopień ochrony IP67 

(pyłoszczelna i wodoodporna) skrywa 

w sobie również wbudowaną latarkę 

LED. Wykrycie napięcia sygnalizowane 

jest sygnałem akustycznym oraz 

optycznym. Detektor testo 745 spełnia 

kategorię bezpieczeństwa CAT IV 600V 

i CAT III 1000V 

Rodzina testerów napięcia testo 750 

wyróżnia się wskaźnikiem diodowym, 

który jest widoczny z każdej strony 

urządzenia, dzięki czemu pozycja samego 

urządzenia podczas pomiaru nie 

ma istotnego wpływu na odczyt informacji 

o wielkości napięcia. Solidna 

konstrukcja oraz materiały najwyższej 

jakości dają użytkownikowi gwarancję 

bezpieczeństwa podczas wykonywania pomiarów. 

Producent nie zapomniał o tak istotnych 

kwestiach związanych z bezpieczeństwem, 

jak chociażby pierścienie antypoślizgowe dookoła 

obudowy testera, znacznie obniżające 

ryzyko przypadkowego ześlizgnięcia się dłoni 

podczas dokonywania pomiaru. Tester napięcia 

testo 750 zaprojektowany został w kategorii 

bezpieczeństwa CAT IV 600V i CAT III 

1000V, spełnia ponadto wymogi normy 

DIN EN 61243-3:2010 mówiącej o konieczności 

wykrycia niebezpiecznego napięcia w przypadku, 

gdy baterie zasilające tester są rozładowane. 

W obudowie o klasie zabezpieczenia 

IP64 nie zabrakło również latarki LED umożliwiającej 

podświetlenie miejsca pomiaru. Tester 

napięcia testo 750-3 umożliwia wykonanie 

pomiarów poziomu napięcia, testu ciągłości 

obwodu, kierunku wirowania faz, jednobiegunowego 

wykrycia fazy i testu wyłącznika różnicowoprądowego. 

Dwa modele z serii testo 755 to w pełni automatyczne 

testery napięcia i natężenia (hybryda 

testera napięcia z amperomierzem cęgowym 

z otwartymi cęgami), które w zależności od rodzaju 

rozpoczętego pomiaru same dobierają 

mierzony parametr oraz jego zakres. Brak jakichkolwiek 

elementów sterujących pracą urządzenia 

ma istotny wpływ na trwałość miernika 

oraz możliwość uszkodzenia mechanicznego, 

ponadto obudowa wykonana jest w standardzie 

IP64. Wbudowana w cęgi pomiarowe latarka 

LED, umożliwia oświetlenie miejsca pomiaru. 

Natomiast duży, podświetlany wyświetlacz 

LCD wskazuje następujące parametry: natężenie 

prądu przemiennego, napięcie AC i DC, 

kierunek wirowania faz, test ciągłości obwodu 

oraz spełnia funkcję jednobiegunowego wykrywacza 

fazy. Tak samo jak w przypadku 

testerów z serii testo 750, testo 755-2 został 

również zaprojektowany w kategorii bezpieczeństwa 

CAT IV 600V i CAT III 1000V 

i spełnia normę DIN EN 61243-3:2010. 

Automatyczne multimetry cyfrowe testo 760 

łamią wszelkie stereotypy dotyczące pomiarów 

elektrycznych. Nie mają znanego do tej pory 

pokrętła wyboru funkcji pomiarowej, natomiast 

wybór i ustawienie mierzonego parametru nastę- 

Fot. 1. 

Detektor napięcia 

testo 745 

Fot. 2. 

Tester napięcia 

testo 750 

Fot. 3. 

Tester napięcia i natężenia 

testo 755 

Fot. 4. 

Multimetr cyfrowy 

testo 760 

Fot. 5. 

Amperomierz cęgowy 

testo 770 


POMIARY 


puje po podłączeniu przewodów pomiarowych 

do odpowiedniego gniazda. Zakres pomiarowy 

dobierany jest automatycznie, więc możliwość 

popełnienia błędu podczas pomiarów jest ograniczona 

do minimum. Za wysoką dokładność 

pomiarów odpowiada funkcja True RMS, natomiast 

wysoki stopień zabezpieczenia obudowy 

IP64 gwarantuje możliwość pracy w trudnych 

warunkach. Zakres pomiaru napięcia do 1000 V, 

zakres częstotliwości do 30 MHz (w tym funkcja 

pomiaru współczynnika wypełnienia sygnału) 

i pojemności elektrycznej do 60 000 μF 

oznacza, że multimetr testo 760-3 może być 

używany również w zastosowaniach przemysłowych. 

Zintegrowany filtr dolnoprzepustowy pozwala 

osiągnąć dokładniejsze wyniki pomiarów 

na instalacjach z zainstalowanymi inwerterami. 

Dodatkowe akcesoria takie jak adapter do podłączenia 

termopar lub amperomierz cęgowy 

umożliwiający pomiar wyższych prądów dopełniają 

całość. Tak samo jak pozostałe produkty 

Testo służące do pomiarów parametrów elektrycznych, 

również i multimetry cyfrowe testo 

760 spełniają wymagania kategorii bezpieczeństwa 

CAT IV 600V i CAT III 1000V. 

Podsumowując, seria multimetrów cyfrowych 

testo 760 jest bardzo rozbudowaną i zaawansowaną 

technologicznie propozycją dla elektryków, 

łącząc prostotę obsługi i bezpieczeństwo 

pomiarów. 

Ostatnia seria urządzeń pomiarowych 

testo 770 to amperomierze cęgowe z innowacyjnym 

mechanizmem cable-grabTM. 

Mechanizm ten ułatwia chwycenie jednego 

z przewodów w ciasnym otoczeniu, gdzie 

gęsto ułożone przewody utrudniają chwycenie 

jednego z nich. Ruchome ramię cęgów 

pomiarowych może być całkowicie wsunięte 

w obudowę miernika, dzięki czemu tworzy 

się hak umożliwiający chwycenie jednego 

z przewodów, a następnie zamknięcie ramion 

cęgów. Oprócz standardowych funkcji pomiarowych 

takich jak pomiar natężenia i napięcia, 

pomiar rezystancji i pojemności, test diody 

oraz ciągłość obwodu, model testo 770-3 ma 

także funkcję pomiaru mocy oraz komunikację 

Bluetooth ze smartfonem lub tabletem, za 

pomocą której istnieje możliwość wykonania 

dokumentacji pomiarowej i przesłania jej za 

pomocą wiadomości e-mail. Ponadto miernik 

cęgowy testo 770-3 pozwala na wykonanie 

kilku wyspecjalizowanych pomiarów, takich 

jak pomiar prądu rozruchowego lub prądu 

jonizacji w μA. Dodatkowy adapter umożliwia 

również podłączenie termopar typu K. Dwuliniowy, 

podświetlany wyświetlacz LCD pozwala 

na wywołanie wartości minimalnej lub 

maksymalnej z danego pomiaru oraz wartości 

średniej. Wszystkie amperomierze cęgowe 

z serii testo 770 posiadają funkcję TrueRMS 

oraz spełniają kategorię bezpieczeństwa 

CAT IV 600V i CAT III 1000V. 

Coraz wyższe wymagania praktycznych rozwiązań 

pomiarowych sprawiają, że proponowane 

metody muszą odpowiadać indywidualnym 

potrzebom użytkowników. Precyzyjna 

identyfikacja oczekiwań klientów, jak i bezustanne 

śledzenie rozwoju nowych technologii 

są celami nadrzędnymi Testo. Innowacyjne 

rozwiązania zastosowane w przyrządach Testo, 

służących do pomiarów wielkości elektrycznych 

wyróżniają je spośród wielu rozwiązań 

proponowanych na rynku. Wyznaczają nowe 

standardy w pomiarach, czyniąc pracę prostszą, 

szybszą i bezpieczniejszą. 

• 

PROMOCJA 

REKLAMA 


67

PRODUKTY 


Fot. 1. 

Miernik instalacji elektrycznych MPI-530 firmy Sonel S.A. 

Uniwersalny miernik instalacji 

elektrycznych MPI-530 

Przystępując do pomiarów instalacji elektrycznych, chcemy, aby były one wykonane szybko 

i sprawnie, ale również w sposób jak najbardziej profesjonalny i zgodny z obowiązującymi 

standardami. Takie podejście pozwala na weryfikację prowadzonych badań oraz ułatwia 

porównanie ich w przyszłości, w celu oceny stopnia ich zmian w czasie. Stopień skuteczności 

ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym wymaga sprawdzenia wielu parametrów. 

W przypadku instalacji odbiorczych, 

które występują najpowszechniej 

w obiektach mieszkalnych i użyteczności 

publicznej, najwygodniej jest 

korzystać z mierników uniwersalnych, 

które mogą wykonać wszystkie 

pomiary opisane w PN-HD 60364-6. 

Jest to rozwiązanie wygodne, ponieważ 

nie wymaga od pomiarowca 

korzystania z wielu mierników 

do różnych pomiarów. Przyrząd skonstruowany 

przez firmę Sonel S.A., 

miernik MPI-530, spełnia w tym zakresie 

wymagania nawet najbardziej 

wymagających użytkowników. 

Funkcje pomiarowe MPI-530, zgodne 

z PN-HD 61557, pozwalają na 

zmierzenie, we wszystkich konfiguracjach, 

kompletnego zestawu danych, potrzebnych 

do kompleksowej oceny bezpieczeństwa 

badanej instalacji. Zmierzymy nim również 

rezystancje uziemienia kilkoma metodami 

Fot. 2. 

technicznymi, rezystywność gruntu, natężenie 

oświetlenia, sprawdzimy kolejność 

wirowania faz dla instalacji elektrycznej 

jak i silnika. Możemy także skorzystać 

z wbudowanego rejestratora i jednofazowo 

Przykład ustawienia typu zabezpieczenia dla oceny warunku samoczynnego wyłączenia 

zasilania 


PRODUKTY 


rejestrować i analizować wartości napięcia, 

prądu i mocy wraz z zakłóceniami harmonicznymi 

napięcia i prądu. Dla wszystkich 

funkcji pomiarowych przyrząd ma możliwość 

oceny, czy wynik pomiaru mieści 

się w dopuszczalnych granicach narzuconych 

przez użytkownika lub wynikających 

z norm, co znakomicie przyśpiesza przegląd 

instalacji elektrycznej. 

Niewątpliwym atutem MPI-530 jest unikalna, 

drzewiasta struktura pamięci. Można 

z niej korzystać na bieżąco podczas pomiarów, 

dokonując pełnych opisów punktów 

pomiarowych (klawiatura QWERTY połączona 

bezprzewodowo z miernikiem) lub 

strukturę pomiarów przygotować wcześniej 

na komputerze PC i przetransmitować 

do miernika. Każdy, kto chociaż raz 

prowadził takie badania, wie, że tworzenie 

dokumentacji po pomiarach jest równie pracochłonne 

jak same pomiary. Takie rozwiązanie, 

w połączeniu z programem SONEL 

PE5, pozwoli zaoszczędzić czas i wyeliminować 

większość możliwych do popełnienia 

błędów, które mogłyby się pojawić przy 

obliczeniach w protokole. 

Wraz z przyrządem otrzymuje się wszystko, 

co niezbędne do wykonywania pomiarów 

(przewody, sondy, krokodylki, 

podstawowe adaptery, podstawowy zestaw 

do pomiaru uziemień, futerał na miernik 

i akcesoria, zasilacz sieciowy oraz samochodowy). 

Przewody, sondy i krokodylki 

spełniają najnowsze, niezwykle rygorystyczne 

normy dotyczące bezpieczeństwa 

podczas pomiarów. Do zasilania przewidziano 

wydajny, specjalnie dopasowany 

do miernika akumulator, co w połączeniu 

z wbudowaną szybką ładowarką zmniejsza 

koszty związane z zasilaniem. Możliwe 

jest również zasilanie urządzenia ze 

standardowych baterii. Miernik na bieżąco 

monitoruje stan naładowania baterii lub 

akumulatorów, a nieużywany – automatycznie 

się wyłącza (czas samowyłączenia 

jest ustawiany). 

Fot. 3. Pomiary instalacji odgromowej 

Fot. 4. 

Sprawdzanie gniazda elektrycznego 

Miernik MPI-530 firmy Sonel S.A. to niezwodny 

przyrząd wysokiej jakości o zaawansowanych 

możliwościach, a jednocześnie 

niezastąpione narzędzie pracy każdego profesjonalnego 

pomiarowca, chcącego w szybki 

i efektywny sposób przeprowadzić pomiary 

instalacji elektrycznych. 

Roman Domański 

Sonel S.A. 

REKLAMA 


69

POMIARY 


Testery i mierniki instalacji elektrycznej 

Wyposażenie każdego elektryka obejmuje m.in. zestaw kilku podstawowych przyrządów 

pomiarowych, takich jak testery, wskaźniki napięcia, mierniki cęgowe, mierniki rezystancji 

izolacji i parametrów wyłączników RCD czy multimetry. W związku z szybkim postępem 

technicznym na przestrzeni ostatnich kilku lat zmieniają się ich możliwości pomiarowe, 

rozmiary i ergonomia. Udostępniono użytkownikom nowe funkcje, co w znaczący sposób 

zmieniło sposób pracy fachowców. 

Fot.: WEIDMÜLLER 

Fot. 2. 

Tester Digi Check Pro 

Fot. 1. 

Detektor napięcia testo 745 w akcji 

Wskaźniki i próbniki napięcia 

Te najprostsze narzędzia jeszcze niedawno 

wyłącznie wykrywały napięcie 

w niezbyt szerokim zakresie i sygnalizowały 

to dźwiękiem lub za pomocą 

wskaźnika optycznego bądź na oba 

sposoby naraz. Ich ergonomia pozostawiała 

wiele do życzenia. Dziś nawet 

detektory i próbniki średniej klasy 

wyposaża się w wyświetlacze diodowe 

oraz LCD i kilka dodatkowych funkcji 

i własności, takich jak m.in. szczelna 

obudowa IP65 (lub powyżej IP65), 

szeroki zakres wykrywanego napięcia 

(12-1000 V AC/DC), latarka LED, zgodność 

z wymaganiami dla wysokich kategorii 

bezpieczeństwa (CAT IV 600 V, 

CAT III 1000 V), czy też zgodność 

z normą DIN EN 61243-3:2010, która 

wymaga, by próbnik wykrywał niebezpieczny 

poziom napięcia również 

w sytuacji rozładowania baterii narzędzia. 

Nowoczesne testery pozwalają 

na określenie poziomu napięcia, wykonanie 

testu przewodności, kontroli następstwa 

faz, kontroli polaryzacji, często 

też na kontrolę RCD – i wszystkie 

sygnalizują to poprzez dźwięk, światło 

i/lub wibracje. Coraz częściej komunikują 

się z tabletem, smartfonem lub serwerem 

w postaci centralnego komputera bądź chmury 

obliczeniowej, przesyłając do nich dane drogą 

bezprzewodową. Niektóre modele nawiązują 

komunikację z innymi miernikami, takimi jak 

kompleksowe mierniki parametrów instalacji 

elektrycznych. Stanowią wówczas jeden z elementów 

całej „armii” przyrządów, służących 

operatorowi natychmiastowo dostarczanym 

pakietem danych, które można analizować 

na miejscu, lub wysłać do biura drogą mailową. 

Mierniki cęgowe 

Te przyrządy pomiarowe przechodzą właśnie 

kolejną ewolucję. Od strony konstrukcji stają 

się smuklejsze, zgrabniejsze, ich cęgi są sukcesywnie 

odchudzane – często do grubości zaledwie 

10 mm i pozwalają się częściowo schować 

w obudowie miernika, co umożliwia chwytanie 

wiązek lub pojedynczych kabli o średnicach 

40 czy nawet 50 mm. Umożliwiają efektywną 

pracę w ciasnych przestrzeniach (rozdzielnie). 

Ich ergonomia, łatwość korzystania z nich 

i odczytywania wyników z wyświetlaczy LCD 

nigdy nie była tak duża, zwłaszcza że wyświetlacze 

są coraz częściej wieloliniowe i podświetlane. 

Układy elektroniczne umieszczone 

wewnątrz pozwalają na wywoływanie na wyświetlaczu 

wartości minimalnej, maksymalnej, 

lub średniej, jak też oferują funkcję HOLD, 

czyli funkcję zatrzymania właśnie zmierzonej 

i wyświetlanej wartości – niekoniecznie 

maksymalnej lub minimalnej. Oczywiście dzisiejsze 

mierniki cęgowe oferują coraz więcej 

funkcji, są więc zarówno miernikami wielkości 

elektrycznych, jak też nierzadko analizatorami 

jakości energii, czy mocy. Ich funkcje komunikacyjne 

są wręcz oczywistością, ale dość 

Fot.: TESTO 


POMIARY 


Fot.: www.art-med-sklep.com 

Fot. 3. 

Tester gniazd z próbnikiem zabezpieczeń 

różnicowoprądowych 

Testavit Schuki 1 

nowym trendem jest instalowanie w nich minikamer 

termowizyjnych, dzięki którym elektryk 

może dostrzec różnice temperaturowe i określić 

miejsce, w którym dzieje się coś niepożądanego, 

np. dochodzi do przegrzania się jakiegoś 

elementu instalacji. Takie rozwiązanie znacznie 

wpłynęło na sposób pracy z tymi narzędziami 

– ułatwiło pracę elektryka i skróciło czas, jaki 

musi poświęcić na jej wykonanie. 

Mierniki rezystancji izolacji 

To niezwykle ważne przyrządy, ze względu 

na to, iż stan izolacji – która chroni przed 

dotykiem bezpośrednim – ma chyba największy 

wpływ na bezpieczeństwo elektryka 

oraz na prawidłowe funkcjonowanie instalacji. 

Stan izolacji z biegiem czasu pogarsza 

się, ulega degradacji pod wpływem narażeń 

elektrycznych, termicznych, mechanicznych, 

lub agresji ze strony związków chemicznych, 

dlatego systematyczne wykonywanie badań 

stanu izolacji jest podstawowym elementem 

prac kontrolno-pomiarowych. 

Obecnie oferowane na rynku elektroniczne 

mierniki rezystancji izolacji, dzięki szerokiemu 

zakresowi napięć (np. 50-1000 V) 

znajdują zastosowanie nie tylko przy pomiarach 

w instalacjach, ale też silnikach 

elektrycznych lub transformatorach. Przy 

tym wszystkim są bardzo kompaktowe, 

można je stosować niemal w każdym miejscu, 

mają wieloliniowe wyświetlacze, funkcje 

zapamiętywania i przesyłania wyników 

bezprzewodowo oraz wiele innych. Funkcja 

pamięci poprzednich długoterminowych pomiarów 

daje możliwość określania trendów, 

co pozwala formułować stosowne wnioski. 

W przeciwieństwie do swych poprzedników 

sprzed 15-20 lat, te małe poręczne narzędzia 

charakteryzują się bardzo szerokim zakresem 

rezystancji izolacji, sięgającym do 20 GΩ, 

lub jeszcze więcej. Standardem stało się wyposażanie 

ich w ograniczenia prądowe, dla 

ochrony podłączonych do badanej instalacji 

i przypadkowo tak pozostawionych odbiorników. 

Wiele mierników oferuje możliwość 

dokonania pomiaru ciągłości izolacji kabli 

wielożyłowych bez konieczności ręcznego 

przełączania poszczególnych żył, a ponadto 

Fot. 4. 

Tester gniazd z próbnikiem zabezpieczeń 

różnicowoprądowych 

i przewodu PE Bennning SDT 1 

coraz częściej podczas testowania rezystancji 

użytkownik może równocześnie przeprowadzać 

pomiary innych parametrów. 

W przypadku mierników rezystancji izolacji 

– podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu 

do właściwie wszystkich ręcznych kompaktowych 

mierników parametrów instalacji 

elektrycznych – również obserwuje się tendencję 

do zwiększania ich ergonomii (mniejsze 

rozmiary, zoptymalizowany kształt), 

wzbogacania ich o nowe funkcje pomiarowe, 

komunikacyjne oraz o jedną kluczową: wykonywanie 

tego wszystkiego jednocześnie, 

dla skrócenia pracy operatora. Czas elektryków 

jest coraz bardziej szanowany . 

Fot.: MEGGER 

Fot.: BENNING 

Fot.: SONEL 

Fot. 5. 

Miernik rezystancji izolacji i ciągłości 

elektrycznej napięciem do 2,5 kV 

z zakresem pomiarowym do 200 G 

Megger MIT2500 Fot. 6. Uniwersalny miernik instalacji elektrycznych SONEL MPI-530 


71

POMIARY 


Mierniki parametrów 

wyłączników RCD 

Podobnie jak mierniki rezystancji izolacji, 

również i te mierniki odgrywają ważną 

rolę, gdyż kontrolują prawidłowość działania 

wyłączników, których wpływ na bezpieczeństwo 

jest niebagatelny. Funkcją 

wyłącznika RCD jest ochrona dodatkowa 

przed porażeniem prądem elektrycznym 

poprzez odłączenie zabezpieczanego obwodu 

od zasilania – w sytuacji gdy w tym 

obwodzie pojawi się nadmierny prąd doziemny. 

Czego więc oczekuje się dziś od nowoczesnego 

i wszechstronnego testera (miernika) 

wyłączników RCD? Przede wszystkim powinien 

móc badać wyłączniki wszystkich 

typów (AC, A,B zwykłe, selektywne) i robić 

to bez wyzwalania wyłącznika. Dobrze, 

jeśli równolegle przeprowadza dodatkowe 

pomiary: identyfikuje nieprawidłowe połączenia 

i uszkodzenia przewodów ochronnych, 

czy też określa wartość rezystancji 

uziemienia. Jednocześnie nowoczesny 

tester wyłączników RCD musi być kompaktowy, 

poręczny, musi prezentować 

wszystkie pomiary w zrozumiały sposób 

na wyraźnym ekranie LCD i pozwalać 

na przesłanie ich do tabletu lub innego 

komputera – obojętne czy pracującego pod 

systemem Windows, Android czy też IOS. 

Fot.: MEGGER 

Fot. 7. 

Tester wielofunkcyjny instalacji Megger MFT1835 

Mierniki wielofunkcyjne 

– optymalna alternatywa? 

Te narzędzia potrafią bardzo wiele, m.in. 

zmierzyć rezystancję izolacji napięciem 

DC do 1000 V, sprawdzić parametry wyłączników 

RCD bez wyzwolenia, przeprowadzić 

impedancję linii, pętli zwarcia, zmierzyć napięcie 

True RMS, zmierzyć częstotliwość, kolejność 

następstwa faz, moc oraz harmoniczne 

– słowem mogą wykonać bardzo dużo pomiarów, 

zastępując co najmniej trzy czy cztery 

inne przyrządy pomiarowe, opisane powyżej. 

Nazywa się je często „kombajnami”, gdyż 

stanowią kombinację wielu przyrządów, spakowaną 

do rozmiarów niewiele większych niż 

rozmiar każdego z nich z osobna. Od lat producenci 

promują je jako optymalne narzędzia, 

nieodzowne każdemu elektrykowi. Chwilami 

można odnieść wrażenie, że posiadanie ich to 

sprawa dobrego tonu, że to jest „trendy” – zupełnie 

jak w świecie mody – tak przynajmniej 

sugerują ulotki i katalogi wydawane przez 

producentów kompleksowych mierników. 

Głównym argumentem oferentów tych przyrządów 

jest możliwość ograniczenia kosztów 

z tytułu kalibracji oraz efekt „odchudzenia” 

torby elektryka, który i tak musi sporo dźwigać. 

To faktycznie ważkie argumenty. Wydaje 

się jednak, że głównym kryterium wyboru 

– kompleksowy miernik czy kilka mniejszych 

– powinna być częstotliwość wykorzystywania 

wszystkich funkcji. Jeśli praca elektryka 

kontrolującego instalacje elektryczne ogranicza 

się na przykład do regularnego sprawdzania 

rezystancji izolacji i monitorowania jej 

ewentualnej degradacji oraz do sprawdzania 

stanu wyłączników różnicowoprądowych, to 

zakup takiego kombajnu jest rzeczą wysoce 

dyskusyjną, a często po prostu bezcelową. 

Fot. 8. Kompaktowy miernik cęgowy testo 770 

Fot.: TESTO 

Ewolucja testerów i mierników 

i jej wpływ na pracę elektryków 

To oczywiste, że dzisiejsze przyrządy mierzące 

parametry instalacji elektrycznych są wyposażane 

w coraz więcej funkcji – rozwój technologii 

jest czymś naturalnym i oczekiwanym 

w każdej dziedzinie i każdej branży – również 

tutaj. Stąd obecność modułów komunikacyjnych 

i wyświetlaczy LCD w niemal każdym 

rodzaju miernika czy testera – dotyczy to zarówno 

modeli z tzw. górnej półki, jak też tych 

z półki średniej. Ale przecież nie chodzi tu o to, 


POMIARY 




Czy mierniki parametrów instalacji 

elektrycznych będą stanowić część 

infrastruktury Internetu Rzeczy (IoT)? 

Roman Domański, 

główny inżynier wsparcia 

technicznego w spółce 

SONEL S.A. 

Obecnie można stwierdzić, 

że mierniki już 

stają się częścią infrastruktury 

rzeczy. Jest 

to proces nieunikniony 

ze względu na 

konieczność szybkiej 

i łatwej obróbki danych. Praca z danymi umieszczonymi 

w „chmurze” pozwala na dostęp do nich 

z każdego miejsca na ziemi i dodatkowo skraca czas 

od pomiaru do opracowania wniosków, co niewątpliwe 

stanowi o konkurencyjności na zaawansowanym 

technologicznie rynku. Poza tym zmniejsza się zdecydowanie 

niebezpieczeństwo utraty wyników wykonanej 

pracy. 

REKLAMA 

by na siłę wyposażać te przyrządy we wszelkie nowinki techniczne. 

Taki, a nie inny kierunek rozwoju przyrządów mierzących parametry 

instalacji elektrycznych wynika z prostej i oczywistej idei: producenci 

starają się zastosować technologie i rozwiązania, które w ostatecznym 

rozrachunku pozwalają specjaliście wykonywać pracę szybciej, 

bezpieczniej i bardziej kompleksowo. Wiąże się to nierozerwalnie 

z natychmiastowym przekazywaniem mu informacji o wszelkich 

zmierzonych parametrach w sposób taki, który pozwoli mu błyskawicznie 

zdiagnozować sytuację, podjąć właściwe kroki zmierzające 

do rozwiązania ewentualnych problemów i jednocześnie wszystkie 

te parametry zapisać dla ewentualnej późniejszej pogłębionej analizy. 

Należy zauważyć jednak, że pakowanie coraz bardziej złożonych 

układowych elektronicznych do tych narzędzi, wymusza 

na ich operatorach posiadanie pewnej wiedzy o oprogramowaniu, 

systemach operacyjnych, sposobach realizowania komunikacji 

bezprzewodowej itd. Wymaga też pewnej biegłości w poruszaniu 

się po menu tego typu urządzeń i ogólnej obsłudze cyfrowych 

narzędzi. To może być barierą trudną do pokonania dla fachowców 

starszej daty. Z ich perspektywy przejście na nowoczesne cyfrowe 

mierniki jest nieraz równie trudne, jak opanowanie najnowocześniejszego 

smartfona. Dla takich osób gwałtowny rozwój 

technologii stosowanej w miernikach instalacji elektrycznych jest 

zjawiskiem negatywnym, potęgującym poczucie niepewności, 

wykluczenia. 

Rozważając dalszy rozwój wyżej opisanych mierników i testerów, 

nie sposób nie wspomnieć o rozwijającej się strukturze Internetu 

Rzeczy (IoT). Choć dziś dla wielu jest to nadal idea z gatunku „science-fiction”, 

bardzo szybko może się okazać, że ta swoista czwarta 

rewolucja niepostrzeżenie ogarnie niemal każdą dziedzinę i branżę 

w ciągu najbliższej dekady lub dwóch. Można oczekiwać, że wywrze 

swój wpływ również na wszelkie testery i mierniki parametrów 

instalacji elektrycznych, po raz kolejny przyspieszając ich ewolucję. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Łukasz Lewczuk 


73

PRODUKTY 


Zasilacze awaryjne UPS 

We wszystkich dziedzinach życia stajemy się coraz bardziej zależni od dostępności 

energii elektrycznej. Przed chwilowym jej brakiem, mimo przyłączenia do sieci 

elektroenergetycznej, można się zabezpieczać przy użyciu systemów zasilania awaryjnego, 

w tym zasilaczy bezprzerwowych UPS (Uninterruptible Power Supply). 

Fot. 1. 

Seria zasilaczy Tajfun Eco PLUS 1 Fast Group 

Fot.: FAST GROUP 

Wahania i zaniki napięcia zasilającego, 

udary i przepięcia, szumy, 

wahania częstotliwości i występowanie 

harmonicznych to powody 

niekontrolowanych przerw w pracy 

pojedynczych komputerów i ich systemów, 

serwerowni i centrów danych, 

urządzeń telekomunikacyjnych, 

zatrzymań maszyn oraz linii 

technologicznych, zakłóceń w pracy 

banków, biur, administracji itd. Aby 

im zapobiec, należy zainstalować system 

zasilania gwarantowanego, który 

może zapewnić ciągłość dostaw energii 

elektrycznej oraz częstokroć poprawić jej 

jakość. Jego głównymi komponentami są 

zasilacze bezprzerwowe UPS – indywidualne 

lub centralne. 

Dobierając je, trzeba mieć na uwadze 

standaryzację, szereg rozwiązań pozwalających 

na skuteczny monitoring 

pracy zasilaczy, a także decentralizację 

i dyspozycyjność. Nowoczesne zasilacze 

wykorzystują budowę modułową i są redundantne, 

zapewniając wysoki poziom 

skalowalności. 

W warunkach przemysłowych wykorzystuje 

się zasilacze wykonane w obudowach odpornych 

na działanie czynników zewnętrznych. 

Niektóre konstrukcje obudów są wzmacniane, 

co zabezpiecza przed uszkodzeniami fizycznymi, 

a także cieczami i zanieczyszczeniami. 

Warto wspomnieć o wewnętrznych 

układach nadmiarowych, które umożliwiają 

pracę zasilacza również w przypadku, gdy 

dojdzie do awarii jednego z jego elementów. 

W praktyce zastosowanie znajdują trzy typy 

(tryby pracy) zasilaczy awaryjnych. W trybie 

maksymalnej poprawy zasilania (IEC62040 

-3 VFI) zapewniona jest podwójna konwersja 

przy kondycjonowaniu zasilania na najwyższym 

poziomie. Odbiorniki mają ochronę 

przed zakłóceniami różnego typu, pochodzącymi 

od sieci elektrycznej, ale przy nieco 

niższym poziomie sprawności. Sprawność 

z pełnym obciążeniem przy uwzględnieniu 

w zasilaczu najnowszej technologii beztransformatorowej 

osiąga ponad 95%. 

Jeżeli urządzenie pracuje w trybie maksymalnej 

oszczędności energii (IEC 62040 

-3 VFD), to rozpoznawane są sytuacje, 

kiedy kondycjonowanie jest zbędne, 

a linia obejściowa pozwala na przepływ 

energii. Takie rozwiązanie zapewnia 

sprawność na poziomie 99%, jednak 

przy mniejszej ochronie w porównaniu 

do trybu VFI. 

Fot. 2. 

UPS Socomec Delphys GP 

od 160 do 800 kW 

Fot.: SOCOMEC 


PRODUKTY 


W przypadku trzeciego trybu: wysokiej 

wydajności i kondycjonowania zasilania 

(IEC 62040-3 VI) poprzez kompensowanie 

zakłóceń w postaci współczynnika mocy 

obciążenia, spadków i wzrostów napięcia 

zasilającego czy THDi obciążenia energię 

wytwarza falownik. W tym trybie pracy 

w zależności od wartości wejściowych parametrów 

linii zasilającej sprawność wynosi 

97-98,5%. 

Chcąc zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa 

zasilanych odbiorników, wykorzystuje 

się układy redundantne, czyli nadmiarowe 

systemów zasilania awaryjnego. Standardowo, 

pracują wszystkie zasilacze dzieląc obciążenie 

równo między siebie. Jednak nie wszystkie 

z nich muszą pracować po to, aby zasilić odbiorniki. 

W praktyce najczęściej zastosowanie 

znajdują systemy redundantne „N+1” a więc 

Fot. 4. 

określona liczba jednostek („N”) UPS musi 

pracować, żeby moc systemu była wystarczająca 

do zasilania odbiorników. Uszkodzenie 

lub wyłączenie jednego z UPS nie ma wpływu 

na ciągłość zasilania odbiorników. Takie połączenie 

UPS nazywane jest systemem pracy 

równoległej i w razie potrzeby zapewnia możliwość 

rozbudowy systemu o kolejne zasilacze. 

Systemy redundantne są dużo bardziej niezawodne, 

niż pojedynczy UPS. Optymalnym, co 

do niezawodności, układem jest układ redundantny 

„1+1”, ale jednocześnie jest on najdroższy 

(inwestując weń płaci się za 100% więcej, 

niż potrzeba, mocy). 

Technologia online i offline 

W zasilaczach UPS typu online układ 

wyjściowy jest całkowicie odseparowany 

od wejściowego, co zapewnia podwójne 

Zasilacz Modułowy EcoPower DPA 250 z pięcioma modułami 50 kVA 


Fot. 3. 

Zasilacz modułowy UPScale RI22 

o mocy 2x20 kW montowany w szafie 

rack dowolnego producenta 

przetwarzanie. Układ prostownikowy przetwarza 

napięcie sieciowe na stałe, przez co 

w układzie falownikowym powstaje napięcie 

przemienne. Takie rozwiązanie zapewnia 

stabilność napięcia wyjściowego oraz 

odporność na zaniki zasilania wejściowego 

i na zakłócenia. Jeżeli dojdzie do zaniku 

napięcia na wejściu, to falownik ma ciągle 

podawane napięcie z akumulatora, ponieważ 

jest do niego na stałe podłączony. Na 

wyjściu nie pojawiają się zakłócenia, gdyż 

układ przełączający działa natychmiastowo. 

Zasilacze typu online bardzo często 

są wykorzystywane w aplikacjach z dużymi 

zakłóceniami napięcia wejściowego, 

najczęściej przy zapotrzebowaniu na moc 

powyżej 5000 VA. 

Jako zalety zasilaczy typu online należy 

wymieć przede wszystkim wspomnianą już 

odporność na duże zakłócenia wejściowe, 

zapobieganie jakimkolwiek przerwom napięcia 

wejściowego oraz zastosowanie wbudowanego 

układu poprawiającego współczynnik 

mocy. Mówi się również o wadach 

układów online, takich jak duża masa urządzenia 

oraz wyższa cena w porównaniu 

z tradycyjnymi rozwiązaniami. Cena takich 

zasilaczy w dużej mierze wynika z konieczności 

zastosowania prostownika, falownika 

oraz transformatora o znacznych mocach. 

Trzeba również mieć na uwadze wystąpienie 

strat w czasie pracy sieciowej. Tym 

sposobem krótsza jest trwałość urządzenia 

– w efekcie podwyższonej temperatury pracy 



75

PRODUKTY 


Fot. 5. 

Jedno z rozwiązań firmy COMEX 

Fot.: COMEX 

– i trzeba zastosować dodatkowe chłodzenie; 

zasilacze online są również głośniejsze, 

bowiem hałas generuje ciągła praca falownika. 

Odmiennym rozwiązaniem konstrukcyjnym 

są zasilacze typu offline. W urządzeniach 

tego typu przewiduje się bezpośrednie 

podłączenie do sieci oraz 

podładowywanie akumulatorów niewielkim 

prądem. Przy pracy sieciowej zasilanie 

ma wyłącznie układ sterowania, co 

minimalizuje straty energii. Ważna jest 

ciągła analiza napięcia zasilania, aby 

wykrywać wszystkie zmiany jego parametrów 

– podwyższenia, obniżenia, 

zaniki. Jeżeli dojdzie do zakłócenia, to 

zasilacz odłączy zasilanie sieciowe, natomiast 

odbiornik będzie zasilany poprzez 

akumulatory. Falownik przekształca napięcie 

stałe z akumulatora na napięcie 

przemienne, które jest obecne na wyjściu 

zasilacza. Układ sterowania synchronizuje 

fazy falownika z siecią zasilającą, 

aby zmniejszyć zakłócenia oraz przerwy 

w napięciu wyjściowym w czasie, gdy 

następuje przełączenie z pracy sieciowej 

na zasilanie z akumulatora i odwrotnie. 

Brak synchronizacji mógłby spowodować 

zanik napięcia np. przy początku górnej 

połówki sinusoidy na wejściu, a falownik 

dawałby na wyjściu akurat początek 

dolnej połówki. Nawet przy natychmiastowym 

przełączeniu na wyjściu mogłyby 

pojawić się dwie kolejne połówki sinusoidy. 

W efekcie może nastąpić opóźnienie 

będące skutkiem nieodpowiedniej fazy 

startu falownika, co stanowi dodatkowe 

10 ms (przy 50 Hz). 

Jako zalety rozwiązań tego typu wymienia 

się przede wszystkim niewielkie straty 

energii przy pracy sieciowej, a co za 

tym idzie, większą trwałość i bezawaryjność 

w efekcie niskiej temperatury pracy. 

Na uwagę zasługuje także niski koszt 

eksploatacji, dzięki mniejszej liczby podzespołów 

zasilacza. Warto podkreślić, 

że falownik hałasuje tylko podczas pracy 

w trybie awaryjnym. 



UPS-y – rozwój czy stabilizacja? 

Michał Redlich, 

v-ce prezes 

FAST Group sp. z o.o. 

Wedle mojej oceny zasilacze UPS 

od pewnego czasu są w stagnacji 

– brakuje nowych koncepcji 

i rozwiązań. Każdy z producentów 

przyjął swoją filozofię, technologie 

i stara się je rozwijać. W chwili 

obecnej wśród czołówki walka 

w parametrach rozgrywa się 

o dziesiąte części procentów. 

Widać coraz większe zainteresowanie 

technologiami modułowymi, 

co bardzo cieszy zwłaszcza, 

że nasza firma postawiła na 

te technologie już w roku 2004, 

wprowadzając pierwsze moduły 

hot-swap pozbawione pojedynczych 

punktów awarii, dzięki czemu 

posiadamy ogromną wiedzę w 

tym zakresie oraz setki instalacji 

referencyjnych w Polsce. 

Mimo rozwoju rynku zasilania gwarantowanego i świadomości 

konsumentów w Polsce dalej widzimy ogromne ciśnienie na 

cenę, co tworzy dużą przestrzeń dla produktów niższej jakości 

o znacznie gorszych parametrach. Formuła przetargów publicznych 

oraz kryterium najniższej ceny potęguje tę rynkową 

patologię, przez co nasz rynek kształtuje się zupełnie inaczej 

niż rynki zachodnie. 

Mamy nadzieję, że kolejne lata oraz zaangażowanie naszej 

firmy i reszty czołowych producentów będzie metodycznie 

zwiększać świadomość konsumenta, a zmieniona ustawa PZP 

pozwoli uciec z pułapki kryterium 100% cena, gdzie produkty 

lepsze technologicznie będą premiowane. 

Zasilacze przemysłowe są segmentem, w którym cena nie 

gra takiego znaczenia, a ma być jedynie przeciwwagą do kalkulacji 

ewentualnych strat poniesionych poprzez zatrzymanie 

produkcji. 

Ważna jest jakość oraz bezawaryjna praca. W naszej ofercie 

znajdują się zasilacze przemysłowe wysokiej jakości wykorzystujące 

superkondensatory. Pozwala to zmniejszyć koszty 

eksploatacyjne oraz zapewnić lepszą pewność działania i bezawaryjność 

układu przy niższych nakładach na serwis. Żywotność 

takich układów to ponad 20 lat. W przypadku dłuższych 

czasów podtrzymania można je stosować wraz z agregatami 

prądotwórczymi w układach tandemowych. 

Dostępne są konfiguracje zarówno na niskim napięciu (400 V), 

jak również na średnim napięciu, co pozwala zasilić cały zakład 

produkcyjny zabezpieczając go przez zanikami zasilania 

bez ingerowania w instalację całej hali. 

Najważniejszym jest, aby zasilacz UPS był dopasowany do potrzeb 

klienta, stąd najlepiej zwrócić się do specjalistycznej firmy 

– takiej jak np. nasza celem doboru optymalnego urządzenia. 

Na pewno parametrami, na jakie należy zwrócić uwagę, są: 

sprawność UPSa w trybie podwójnego przetwarzania w zakresie 

25-100% (producenci często podają jedynie sprawność w jednym 

punkcie pracy, gdzie ta sprawność jest najwyższa), stosunek 

mocy wyrażonej w kVA jak i w kW, parametry przeciążalności, 

które zdradzają, czy urządzenie zostało wyśrubowane do 

granic swoich możliwości czy też jest konstrukcją stabilną mogącą 

pracować w trybie ciągłym z obciążeniem 100%, a także typ 

baterii, które mają istotny wpływ na cenę końcową urządzenia. 

Należy również dobrać dostawcę, który posiada stabilną bazę 

serwisową (własny doświadczony serwis) oraz magazyn części 

zamiennych. Zasilacze UPS wymagają wyspecjalizowanego 

serwisu, który gwarantuje długą, bezawaryjną pracę urządzeń. 


PRODUKTY 


Fot.: COMEX 

Fot. 6. 

Modularna budowa i łatowść konfigurowania zestawów UPS 

REKLAMA 


77

PRODUKTY 


Jednak zasilacze offline mają również wady. 

Chodzi przede wszystkim o zakłócenia napięcia 

wejściowego, które mogą przenosić się 

również na wyjście urządzenia. Istotną wadą 

jest także opóźniona reakcja po zaniku napięcia 

(kilka milisekund). Jeżeli jednak energia 

elektryczna jest dostarczana do urządzenia 

z zasilaczem impulsowym, to przerwa o długości 

10 ms będzie niezauważalna. Wynika 

to stąd, że zgodnie z obowiązującymi standardami 

napięcie wyjściowe z zasilacza musi 

być utrzymywane przez co najmniej 10 ms. 

Podczas przełączania trybu pracy do napięcia 

wyjściowego mogą zostać wprowadzone 

zakłócenia. Zasilacze offline bardzo często 

stosuje się do zasilania pojedynczych stacjonarnych 

komputerów osobistych. 

Budowa modułowa 

Nowoczesne zasilacze awaryjne UPS wykorzystują 

konstrukcję modułową, zatem 

na kompletny zasilacz składają się moduły 

w postaci paneli. Każdy z modułów ma 

własną jednostkę CPU (Central Processing 

Unit), prostownik, falownik, ładowarkę 

baterii, a także baterie, obejście serwisowe 

oraz panel kontroli i sterowania. Takie 

rozwiązanie stanowi układ pozbawiony pojedynczych 

punktów awarii. Jeżeli dojdzie 

do konieczności wymiany lub zainstalowania 

nowych modułów, to bez dodatkowych 

połączeń kablowych czynności serwisowych 

można wykonać przy załączonym 

urządzeniu. Takie rozwiązanie nie przewiduje 

modułów pełniących rolę nadrzędną 

(Master), bowiem wszystkie moduły są 

w stanie realizować funkcję urządzenia 

nadrzędnego, który odpowiada za sterowanie 

całym systemem. Stąd też w przypadku 

awarii jednego z modułów kolejny jest 

w stanie przejąć jego rolę, samoczynnie 

przechodząc w tryb pracy Master. 

Modułowe zasilacze awaryjne mają jedną 

cechę – skalowalność. Oznacza to możliwość 

zwiększenia mocy w czasie pracy 

urządzenia z uwzględnieniem zapotrzebowania 

na moc. Warto podkreślić, że w przypadku 

tradycyjnych zasilaczy docelową 

moc trzeba uwzględnić od razu. 

Nowoczesne zasilacze projektuje się stosując 

technologię beztransformatorową, 

przez co osiągają sprawność ok. 95% przy 

niskim poziomie zawartości harmonicznych 

w prądzie wejściowym (25-100% obciążenia 

< 3,5%). Wejściowy współczynnik mocy 

Fot. 7. 

Jedna z aplikacji zrealizowanych przez firmę Socomec – 4 x Delphys GP 500 kW 

jest bliski 1 w całym zakresie obciążenia 

(25-100% obciążenia < 0,92-0,99). 

Standardy wymiany danych 

W nowoczesnych zasilaczach UPS, zwłaszcza 

tych, które znajdują zastosowanie 

w systemach przemysłowych, stawia się 

na szerokie możliwości w zakresie wymiany 

danych. Stąd też za pomocą odpowiednich 

interfejsów komunikacyjnych zasilacz 

może współpracować ze zdalnymi panelami 

kontrolno-sygnalizacyjnymi. Używane 

są głównie porty szeregowe RS-232, 

RS-485 i np. protokoły komunikacyjne 

JBUS/MODBUS lub PROFIBUS. Coraz 

częściej wykorzystuje się port Ethernet, przy 

czym zasilacz uzyskuje własny adres IP. 

W efekcie urządzenie może być zarządzane 

poprzez http, https, telnet lub ssh. Wiele 

urządzeń wykorzystuje również technologie 

komunikacji GPRS i protokół SNMP. 

Oprogramowanie 

do zarządzania zasilaczami UPS 

Nowoczesne oprogramowanie współpracujące 

z zasilaczami UPS zapewnia wizualizację 

funkcji, które realizuje zasilacz. 

Chodzi głównie o rejestrowanie wszelkich 

Fot.: SOCOMEC 

zmian w statusie pracy i przesyłanie odpowiednich 

informacji w postaci ostrzeżeń 

i komunikatów do innych urządzeń pracujących 

w sieci. Oprogramowanie jest w stanie 

wysyłać wiadomości e-mail lub sms 

pod określone adresy i numery telefonów. 

Do wymiany danych wiele aplikacji wykorzystuje 

modem GPRS. Oprogramowanie 

jest w stanie wykonać testy diagnostyczne 

UPS-a i wyniki sprawdzenia przedstawić 

w formie graficznej. W odniesieniu do zdarzeń 

o charakterze krytycznym szczególnemu 

nadzorowi poddaje się czas podtrzymania 

bateryjnego, poziomy obciążenia oraz 

stan naładowania baterii. 

W bardziej rozbudowanych instalacjach 

oprogramowanie nadzoruje pracę kilku zasilaczy. 

Warto zwrócić uwagę na funkcjonalność 

w zakresie samoczynnego zamykania 

zasilanych serwerów i komputerów 

w czasie, gdy przerwa w dostawie energii 

elektrycznej wydłuża się. Uwzględniany 

jest przy tym ściśle zaplanowany harmonogram 

wyłączeń. Nadzorowaniu poddawane 

są także układy równoległe UPS oraz zasilacze 

redundancyjne. 

• 


NOWOŚCI 


Urządzenie wykrywające iskrzenie przewodów 

zwiększające bezpieczeństwo elektryczne 

Firma Eaton wprowadziła na rynek urządzenie 

wykrywające iskrzenie przewodów 

(Arc Fault Detection Device, AFDD+) zapewniające 

ochronę osób i mienia przed pożarami 

spowodowanymi przez powstawanie 

łuków elektrycznych i w konsekwencji iskrzenie 

przewodów. Nowe urządzenie firmy 

specjalizującej się w zarządzaniu zasilaniem 

wykrywa wzorce o wysokiej częstotliwości 

w obwodzie elektrycznym, które wskazują 

na zbliżające się zwarcie łukowe, oraz aktywuje 

samoczynny wyłącznik, aby wyeliminować 

zagrożenie. 

Oprócz funkcji wykrywania iskrzenia przewodów 

nowe urządzenie wyposażone zostało 

w wyłącznik różnicowoprądowy (residual 

current device, RCD) oraz zabezpieczenie 

przed zwarciami i przeciążeniami – daje to 

wszechstronne rozwiązanie, które cechuje 

opłacalność, zgodność z wymogami, solidne 

wykonanie, niezawodność i łatwość 

montażu. Oczekuje się, że urządzenie będzie 

cieszyć się szczególnym zainteresowaniem 

w sektorze mieszkaniowym, w tym w budynkach 

współdzielonych przez wielu mieszkańców, 

takich jak domy opieki czy schroniska, 

gdzie wystąpienie zwarcia łukowego oraz 

iskrzenia może mieć katastrofalne skutki. 

Jak mówi Alexander Jellenigg, kierownik 

ds. marketingu produktów w Eaton: – Skutki 

wystąpienia zwarcia łukowego mogą być 

poważne w przypadku każdego budynku, 

a szczególnie budynków mieszkalnych o dużej 

liczbie mieszkańców, gdzie w bardzo krótkim 

czasie może dojść do zagrożenia życia 

wielu ludzi. Wprowadzane przez nas urządzenie 

wykrywające zwarcia łukowe pozwala 

zminimalizować ryzyko, wykrywając nieprawidłowe 

sygnały i reagując na nie. Co więcej, 

czyni to z zachowaniem wysokiej precyzji 

w celu znacznego zmniejszenia liczby przypadków 

niepotrzebnego wyzwolenia. 

Iskrzenie przewodów, których typową przyczyną 

jest uszkodzenie izolacji przewodów, 

wtyczek lub przyłączy, stanowią bezpośrednie 

zagrożenie dla osób znajdujących się 

w pobliżu, ponieważ powodują uszkodzenie 

sieci elektrycznej i łatwo mogą wywołać pożar. 

Szacuje się, że przyczyną przynajmniej 

Fot.: EATON 

25 procent pożarów jest awaria elektryczna, 

w wyniku której dochodzi do zwarcia łukowego 

i iskrzenia przewodów. 

Bezpieczne i sprawne wykrywanie iskrzenia 

przewodów jest bardzo istotne, a tradycyjne 

wyłączniki różnicowoprądowe i wyłączniki 

nadprądowe (miniature circuit breakers, 

MCB) przeważnie nie są w stanie wykryć 

takich zjawisk. 

Urządzenie wykrywające iskrzenie przewodów 

Eaton zapewnia szybkie wykrywanie 

zwarć łukowych z zachowaniem 

wysokiej precyzji, co ma duże znaczenie 

dla minimalizacji liczby przypadków niepotrzebnego 

wyzwolenia. Urządzenie zostało 

zaprojektowane w taki sposób, aby 

precyzyjnie rozróżniać prawdziwe zagrożenia 

od innych sygnałów o wysokiej częstotliwości, 

które często występują w środowisku 

domowym. Aby jeszcze bardziej 

poprawić jakość wykrywania, Eaton zaleca 

umiejscowienie urządzeń blisko potencjalnych 

źródeł łuków elektrycznych. Poza 

tym test zapewnia, że urządzenie zadziała, 

gdy wykryje istotny sygnał. 

Globalne wymagania dotyczące urządzeń 

wykrywających zwarcia łukowe oraz iskrzenie 

przewodów określono po raz pierwszy 

w 2013 r., gdy Międzynarodowa Komisja 

Elektrotechniczna wprowadziła normę 

IEC 62606. Zgodnie z tą normą urządzenia 

wykrywające zwarcia łukowe powinny reagować 

w przypadku wykrycia łuku elektrycznego 

o energii wynoszącej 100 dżuli 

lub więcej, a w przypadku silnych prądów 

łukowych reakcja powinna nastąpić w ciągu 

120 milisekund od momentu wykrycia. 

Urządzenie wykrywające zwarcia łukowe 

stanowi najnowszy dodatek do katalogu produktów 

Eaton przeznaczonych do zmniejszania 

zagrożeń związanych z występowaniem 

zwarć łukowych oraz iskrzenia 

przewodów. Produkty te stanowią część 

z szerokiej gamy technologii zabezpieczających 

opracowanych przez Eaton z myślą 

o ochronie życia osób, mienia i reputacji 

przy minimalizacji zakłóceń w aktywności 

mieszkańców budynków. 

www.eaton.pl. 


79

KIERUNKI 

rozwoju techniki 

Energia wiatru – zyskać więcej 

Człowiek już dawno nauczył się zamieniać kinetyczną energię strumienia wiatru w energię 

mechaniczną. Liczne i różne pod względem budowy młyny wiatrowe ułatwiały życie ludziom 

tamtych czasów. Idea generatora wiatrowego do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem 

energii wiatru liczy sobie trochę ponad 100 lat. Po zbilansowaniu zalet i wad energetyki wiatrowej, 

branża ta w ostatnich kilkunastu latach szybko się rozwija, głównie z wykorzystaniem dużych 

farm wiatrowych, chociaż warto docenić także małą energetykę wiatrową. 

Według Europejskiego Stowarzyszenia 

Energetyki Wiatrowej, w 2015 r. 28 

państw członkowskich UE w sumieprzyłączyło 

do sieci turbiny wiatrowe 

o całościowej mocy 12,8 GW. Było 

to 44% wszystkich nowych mocy 

opartych na OZE, zainstalowanych 

w przedostatnim roku. Z 12,8 GW nowych 

mocy blisko 9,8 MW należało 

do instalacji na lądzie a 3,0 MW to instalacje 

morskie, typu offshore. Przyrost 

nowych mocy w EU wyniósł w 2015 r. 

6,3% więcej, niż w 2014 r. W sumie 

całkowita moc zainstalowana w energetyce 

wiatrowej w Europie na dzień 

dzisiejszy to 142 GW, co pokrywa 

11,4% zapotrzebowania na energię elektryczną 

w Europie. Co istotne, w 2015 r. 

wszystkie nowe instalacje związane 

z energetyką odnawialną – we wszystkich 

jej rodzajach – stanowiły łącznie 

77% nowych mocy. Na ubiegłoroczne 

statystyki jeszcze czekamy. 

Blaski i cienie 

energetyki wiatrowej 

Pomysłowość wynalazców zaowocowała 

wielką rozmaitością konstrukcji instalacji 

wiatrowych. Różnią się one m.in.: 

• położeniem osi obrotu skrzydeł wiatraka 

(pozioma, pionowa lub nachylona), 

• liczbą skrzydeł wiatraka (1, 2, 3 lub 

więcej), 

• kształtem skrzydeł (śmigów), 

• mocą generacji (od dziesiątków watów 

do kilku, kilkunastu megawatów), 

• konstrukcją generatorów itd. 

Pogoń za zwielokrotnieniem mocy spowodowała 

równoczesne pojawienie się nowych 

problemów. 

Gabaryty współczesnych generatorów wiatrowych 

i dynamiczne obciążenia przejmowane 

przez nie ograniczały parametry wytrzymałościowe 

materiałów używanych do budowy 

elektrowni wiatrowych. Dalsze powiększanie 

mocy (gabarytów) tych elektrowni okazywało 

się możliwe tylko z zastosowaniem bardzo 

nowoczesnych, a zatem znacznie droższych 

materiałów. To odpowiednio przekłada się 

na wzrost, i bez tego wysokich, cen produkowanej 

przez nie energii. 

Elektrownie wiatrowe wielkiej mocy wymagają 

również większych prędkości wiatru. 

Obecnie coraz trudniej znaleźć miejsca 

do rozmieszczenia takich instalacji, a nowoczesnemu 

rozwiniętemu społeczeństwu 

potrzeba coraz więcej energii. 

Obecnie energetyka wiatrowa przeżywa okres 

dużego wzrostu. Jego tempo osiąga w niektórych 

regionach świata i okresach nawet 

30% w roku (choć akurat w Polsce, za sprawą 

zmian ustawodawczych, energetyka wiatrowa 

znalazła się w odwrocie). Pojawiają się też 

i sceptycy. Energetyka wiatrowa mająca takie 

zalety, jak ekologicznie czysta produkcja 

energii elektrycznej i wykorzystywanie odnawialnego 

źródła energii, ma również szereg 

rzeczywistych wad: zmienna wydajność, niska 

jakość produkowanej energii elektrycznej, 

stwarzanie możliwych zaburzeń tele- i radio 

sygnałów, negatywne oddziaływanie na faunę 

w obszarze niektórych częstotliwości dźwięku, 

konieczność posiadania uzupełniających 

rezerw mocy generacyjnej w konwencjonalnych 

elektrowniach itd. 

Wciąż na nowo stawiane są pytania dotyczące 

perspektyw energetyki wiatrowej. 

Czy zajmie ona na dłużej ekonomicznie 

znaczące miejsce w światowej energetyce? 

Czy usprawiedliwione są znaczne inwestycje 

w energetykę wiatrową? Jak uwolnić 

ją od wad i jak zwiększyć jej efektywność? 

Jeden z ciekawych i korzystniejszy, niż 

dotychczas stosowane, wariantów wytwarzania 

energii elektrycznej z energii wiatru, 

omawiamy poniżej. 

wiatr turbina wiatrowa 

Rys. 1. Techniczny system „wiatr – turbina wiatrowa” Rys. 2. Przykładowy schemat konstrukcji wieżowego generatora wiatrowego 


KIERUNKI 


Rys. 3. 

Rys. 4. 

Rys. 5. 

Schemat porównawczych laboratoryjnych pomiarów generacji wiatrowej typu wieżowego 

Produkcja energii elektrycznej generatorów wiatrowych 

Względny przyrost produkcji energii dla generacji w wieży wiatrowej 

Lepiej wykorzystać wiatr 

Przykładowo: cała energetyka wiatrowa 

obejmuje dwa elementy: źródło energii 

(wiatr) i odbiornik energii (generator wiatrowy). 

Od pierwszych kroków wykorzystywania 

energii wiatru po nasze czasy, budowniczowie 

(twórcy) zajmowali się udoskonaleniem 

odbiornika energii, a źródło energii (wiatr) 

jawił się im jako dany przez przyrodę i niepoddający 

się sterowaniu. 

W znacznym stopniu wywołało to większość 

niedostatków przypisanych współczesnej 

energetyce wiatrowej. 

W systemie technicznym (schemacie) „wiatr 

– turbina wiatrowa” oba składowe elementy 

są jednako ważne. Tylko zarządzanie wszystkimi 

elementami tego układu pozwala uzyskać 

wysoką efektywność jego pracy. 

Doskonaląc odbiornik energii, pominięto 

ideę sterowania strumieniem powietrza 

– została odrzucona jako nieistotna. A dlaczego? 

Przy współczesnym stopniu rozwoju 

technicznego sterowania takimi systemami 

można to zrealizować bardzo efektywnie. 

Rozwój energetyki wiatrowej poszedł jednak 

inną drogą. W obecnym czasie praktycznie 

wszystkie generacje wiatrowe pracują 

wg jednej zasady: przejęcia energii 

od swobodnie napływającego strumienia 

wiatru. 

Zespół naukowców z Ukrainy postanowił 

opracować zasadę nowego technicznie systemu, 

który pozwala sterować tak źródłem 

energii, jak i jej odbiornikiem. W ten sposób, 

wykorzystując doświadczenie i wiedzę 

pozyskaną dotychczas w obszarze budowy 

i eksploatacji turbin wiatrowych, można 

znacząco powiększyć ich efektywność 

pracy poprzez zastosowanie sterowania 

parametrami strumienia powietrza (źródła 

energii). 

Jednym z rezultatów wieloletnich badań 

stała się konstrukcja turbiny wiatrowej typu 

wieżowego. Pozwala ona, z różnym stopniem 

efektywności, sterować strumieniem 

powietrza wprowadzanym do turbiny oraz 

elementami samej turbiny. 

Turbina wiatrowa typu wieżowego składa 

się z następujących podstawowych elementów: 

aparatu gromadzenia energii, generatora, 

aparatu koncentracji energii i systemu 

sterowania. 

Aparat gromadzenia energii wykonany 

jest w postaci pionowego cylindra, które- 


81

KIERUNKI 


Rys. 6. 

Schemat porównywalnych pomiarów w warunkach poligonowych 

go ściany zmontowane są z profilowanych 

powierzchni, tworzących kanały wlotowe, 

łączące zewnętrzne powierzchnie cylindra 

z jego wewnętrznym pionowym kanałem 

(zwężające się kanały konfuzorowe). Ich 

zadaniem jest zbieranie do wnętrza nadchodzącego 

strumienia powietrza i skierowanie 

go w górę, wzdłuż pionowej osi 

urządzenia oraz przesunięcie na łopatki 

turbiny generatora. 

Generator z łopatkami turbiny umiejscowiony 

jest wewnątrz aparatu koncentracji 

energii. Generator przemienia energię kinetyczną 

strumienia powietrznego w energię 

elektryczną. 

Aparat koncentracji energii konstrukcyjnie 

wypełnia pionową rurę, której przekrój 

wewnętrzny płynnie zmniejsza swą średnicę 

ku jej środkowi: tam umieszczony jest 

generator. Wewnętrzna przestrzeń tej rury 

jest przedłużeniem pionowego kanału aparatu 

gromadzenia energii. Taka konstrukcja 

tego węzła pozwala zwiększać koncentrację 

energii kinetycznej strumienia powietrza 

kierowanego na łopatki turbiny generatora. 

System sterowania (na rysunkach niepokazany) 

zapewnia we właściwym czasie otwarcie 

kanałów konfuzorowych wieży od strony 

nawiewu zewnętrznego strumienia powietrza 

i jednocześnie zamknięcie wszystkich pozostałych 

kanałów konfuzorowych. 

Czym zasadniczo różni się konstrukcja wieżowa 

od turbin wiatrowych przeobrażających 

energię swobodnego przepływu strumienia 

powietrza? 

• Konstrukcja ta pozwala kierować 

energią strumienia powietrza, drogą 

jej koncentracji na łopatkach turbiny 

generatora. 

• Nie ma konieczności sterowania, ukierunkowania 

łopatek turbiny generatora 

„na wiatr”. Generator z pionową osią 

obrotu stacjonarnie umieszczoną w górnej 

części urządzenia ma ukierunkowany 

na siebie strumień powietrza, dzięki 

odpowiedniej konstrukcji aparatu gromadzenia 

energii. 

• Znacząco podwyższa się moc strumienia 

powietrza kierowanego na łopatki 

Rys. 7. 

P1 

turbiny generatora. Konstrukcja aparatu 

koncentracji energii pozwala na zwiększenie 

prędkości strumienia powietrza 

w pionowym wewnętrznym kanale 

urządzenia, powiększając odpowiednio 

jego moc. 

Prowadzone eksploatacyjne badania modeli 

tej generacji wiatrowej w tunelu aerodynamicznym 

(rys. 3) wykazały zwiększenie 

produkcji energii generatora, uzyskane 

w wieży ponad 4-krotnie, a dla małych 

prędkości strumienia powietrza ponad 

10-krotnie (rys. 4 i 5). 

W celu potwierdzenia otrzymanych laboratoryjnie 

rezultatów został wykonany optymalny 

dla eksperymentu model w skali 

20:1. Porównawczy schemat pomiaru (analogicznie 

do wykonywanych w laboratorium) 

przedstawia rysunek 6. 

W badaniach porównawczych na poligonie 

wykorzystywany był generator na stałych 

magnesach CB-1.2/30. 

Średnica turbiny wiatrowej 

Startowa prędkość wiatru 

Maks. eksploatacyjna prędkość wiatru 

Nominalna częstotliwość obrotów 

Nominalne napięcie generatora 

Nominalna moc generatora przy 8 m/s 

Masa 

1,2 m 

3 m/s 

35 m/s 

800/min 

12 V 

150 W 

9 kg 

Analiza otrzymanych rezultatów pokazuje 

znaczący wzrost efektywności produkcji generatora 

przy jego umiejscowieniu w konstrukcji 

wieżowej – w koncentratorze: 

Produkcja energii elektrycznej w wieżowym i tradycyjnym generatorze 

P2 

P1- wieżowa elektrownia wiatrowa o osi pionowej 

P2- standardowa elektrownia wiatrowa o osi poziomej 


KIERUNKI 


• startowa prędkość wiatru jest dwukrotnie 

niższa od uzyskanej w generatorach 

tradycyjnej konstrukcji; 

• prędkość wiatru, przy której generator 

pracuje z nominalną mocą jest 2 razy 

mniejsza; 

• współczynnik wykorzystania znamionowej 

mocy generatora może sięgać 

wartości 0,6...0,7 (otrzymany drogą 

obliczeniową); 

• uzyskano 2-3 krotnie wyższą ilość wyprodukowanej 

energii; 

• ilość energii wyprodukowanej z jednostkowej 

powierzchni omiatanej wirnikiem 

turbiny, dla wszystkich przedziałów 

prędkości strumienia powietrza 

wzrósł 5-krotnie, a w przedziale niskich 

prędkości – więcej nawet niż 10-krotnie; 

• powierzchnia terenu zajęta pod pojedynczo 

ustawioną elektrownię wiatrową 

dla konstrukcji wieżowej jest zdecydowanie 

mniejsza niż w przypadku innych 

typów generacji wiatrowych. 

Konstrukcyjna innowacyjność turbiny wieżowej 

pozwala uniknąć wielu poniższych 

niedostatków przypisanych turbinom wiatrowym 

tradycyjnych konstrukcji. 

• Emisja hałasu szkodliwa dla człowieka, 

która może powstawać podczas pracy 

generacji wiatrowej, w pracy generatora 

typu wieżowego praktycznie nie 

wychodzi poza konstrukcyjne gabaryty 

urządzenia. Uzyskujemy to dzięki 

umiejscowieniu generatora z łopatkami 

turbiny wewnątrz pionowego kanału 

generacji wieżowej. Współczesne materiały 

pozwalają efektywnie tłumić lub 

wygaszać wytwarzane szkodliwe emisje 

hałasu i wibracje. Dzięki temu generator 

i łopatki turbiny w wieżowej instalacji 

Rys. 8. 

Względne zwiększenie generacji energii w generatorze wieżowym 

wiatrowej nie będą również przeszkodą 

w propagacji sygnałów telewizyjnych 

i radiowych. 

• Urządzenia te nie zagrażają ptakom. 

Jako zabezpieczenie przed wpadaniem 

ptaków na łopatki generatora może 

być założenie ochronnych siatek na 

wlotach do kanałów konfuzorowych. 

W celu zapobieżenia zderzeniom ptaków 

z konstrukcją wieżową w czasie 

nocy, jej zewnętrzne powierzchnie 

oświetla się. Pozwala to także zwiększyć 

widoczność wieży. 

Pozytywne prognozy 

Konstrukcja wieżowa instalacji wiatrowej 

znacznie przewyższa pod względem charakterystyki 

technicznej wszystkie współczesne 

instalacje wiatrowe tradycyjnej konstrukcji 

pracujące w swobodnie napływającym 

strumieniu powietrza. 

Tym samym, instalacje wiatrowe typu wieżowego 

mogą być korzystną alternatywą 

wobec tradycyjnych konstrukcji. 

• Mogą one pracować przy znacznie niższej 

prędkości wiatru, a więc mogą bardzo 

efektywnie, z mniejszymi przestojami, 

działać tam, gdzie prędkość wiatru 

zmienia się w szerokich granicach oraz 

być wykorzystywane w rejonach o małych 

prędkościach wiatru. 

• Pozwalają znacznie zwielokrotnić produkcję 

energii elektrycznej. 

• Ich uzyskiwana efektywność nie jest niższa 

od tradycyjnych elektrowni wykorzystujących 

paliwa kopalne: gaz, węgiel, mazut, 

ropa, a ekologiczna czystość procesu wytwarzania 

energii jest nieporównywalna. 

• Instalacje generacji wiatrowych typu 

wieżowego zajmują mniejszą powierzchnię 

terenu niż jakiekolwiek inne 

o tej samej mocy. 

• Dzięki swojej budowie takie instalacje 

wieżowe służyć mogą jako lokalne, autonomiczne 

oraz zapewniające użytkownikowi 

samowystarczalność, źródła energii. 

mgr inż. Tomasz Sumera 

audytor KAPE, 

wykładowca na szkoleniach 

dla instalatorów OZE, Eco-Doradztwo 

Rys. 9. 

Koncentracja energii wiatru na łopatach turbiny 

inż. Stanisław Gusak 

konstruktor elektrowni wiatrowej, 

Eco-Doradztwo 


83

WARSZTAT 


Bezpieczeństwo i ergonomia w pracy zawodowej 

– tu nie ma miejsca na kompromisy 

Dolegliwości i choroby ze strony układu mięśniowo-szkieletowego stanowią jeden 

z najważniejszych problemów zdrowia w kilku ostatnich dziesięcioleciach. Zgodnie 

z danymi opublikowanymi w SHARP Report No. 40-4a-2000 liczba dolegliwości mięśniowo- 

-szkieletowych stanowiła 26% wszystkich zgłaszanych, natomiast ich koszt wynosił 40% 

wszystkich kosztów związanych z dolegliwościami. Problem dotyczy zwłaszcza chorób 

zawodowych, które stanowią kłopot nie tylko dla pracownika, ale i pracodawcy. Skąd tak 

wysokie wartości i czy można je skutecznie zredukować? 

Choroby zawodowe 

i ich konsekwencje 

Dolegliwości układu ruchu związane 

z pracą zawodową to przede wszystkim 

choroby tzw. parazawodowe 

– a wśród nich bóle pleców (najczęściej 

w okolicy odcinka lędźwiowo 

-krzyżowego kręgosłupa) oraz choroby 

zawodowe takie jak: zapalenie 

Fot. 1. 

Wiha oferuje ergonomiczne i bezpieczne rozwiązania w zakresie narzędzi ręcznych 

nadkłykcia kości ramiennej (tzw. łokieć tenisisty 

i golfiarza), zespół cieśni nadgarstka, 

zapalenie kaletki stawu kolanowego, zapalenie 

ścięgna i jego pochewki, zapalenie kaletki 

maziowej, uszkodzenie łąkotki u osób 

wykonujących pracę w pozycji klęczącej 

lub kucznej, zapalenie okołostawowe barku. 

W Polsce choroby układu mięśniowo-szkieletowego 

to ok. 4% wszystkich chorób zawodowych, 

ale jednocześnie (łącznie z chorobami 

parazawodowymi) – ok. 14 % przyczyn 

absencji chorobowej. Choroby układu ruchu 

to oczywiście znaczne dolegliwości bólowe 

i ograniczenia aktywności życiowej, ale także 

znaczące koszty ekonomiczne związane 

ze zwolnieniami lekarskimi, kosztami leczenia, 

rehabilitacji i ewentualnych rent. 

Skąd się biorą urazy i kontuzje? 

– Z jednej strony przyczyn takiego stanu rzeczy 

można upatrywać w zwiększonej długości 

życia (a również aktywności zawodowej), 

z drugiej – zmniejszającej się aktywności 

fizycznej pozazawodowej, a z trzeciej – warunkach, 

w jakich wykonywana jest praca 

zawodowa – podkreśla dr inż. Zbigniew 

Jóźwiak na co dzień pracujący w Instytucie 

Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera. 

– Ryzyko wystąpienia dolegliwości ze strony 

układu mięśniowo-szkieletowego bardzo 

często utożsamiane jest z tzw. ergonomicznymi 

czynnikami ryzyka zawodowego – zależnymi 

m.in. od geometrii przestrzennej 

stanowisk pracy (np. warunków antropometrycznych 

rozmieszczenia elementów pracy, 

informacyjnych i sterujących, wysokości 

powierzchni roboczej), sposobu wykonywania 

pracy (nawyki indywidualne lub sposoby 

wymuszone konstrukcją stanowiska), 

a wreszcie urządzeń i narzędzi wykorzystywanych 

w procesie pracy – dodaje. 

Dobrym przykładem podstawowego i powszechnie 

używanego narzędzia ręcznego 

jest wkrętak. Jest to z pozoru narzędzie 

stosunkowo proste w swojej budowie i użyciu, 

jednak okazuje się, że właśnie jego 

konstrukcja ma ogromny wpływ na wiele 

elementów pracy – przede wszystkim jej 

ilość i jakość. Nie bez znaczenia jest także 

wpływ budowy wkrętaka na zdrowie użyt- 


WARSZTAT 


kownika – począwszy od „zwykłych” otarć 

naskórka dłoni i odcisków, a skończywszy 

na przeciążeniach stawów nadgarstkowych 

i łokciowych oraz zmęczeniu mięśni ręki, 

przedramienia, ramienia i barku. A przeciążenie 

i zmęczenie elementów układu ruchu 

prowadzi nie tylko do mniej efektywnej 

pracy, zwiększa także ryzyko wystąpienia 

wypadku przy pracy. 

Jak przeciwdziałać temu zjawisku? 

– Między innymi używać dobrych, ergonomicznych 

wkrętaków dla których podstawowe 

zasady konstrukcyjne opracowano 

już w ostatnich dziesięcioleciach ubiegłego 

wieku. O wadze problemu ergonomii wkrętaków 

najlepiej świadczy choćby duża liczba 

prac naukowych poświęconych zarówno 

samej ich budowie, jak i wpływowi na zdrowie 

pracowników – zauważa ergonomista 

Zbigniew Jóźwiak. 

Jednym z producentów wysokiej jakości 

wkrętaków jest firma WIHA. W jej topowych 

produktach – SoftFinish ® zastosowano 

wszystkie osiągnięcia teoretyczne 

dotyczące budowy tych narzędzi, co zaowocowało 

m.in. zdobyciem przez nie nagrody 

iF Design (International Forum Design). 

– Rękojeść o ergonomicznym kształcie, dobrze 

dopasowanym (4 rozmiary) do wielkości 

ręki użytkownika i rodzaju wykonywanych 

zadań to jedno z najważniejszych 

założeń naszego bezpiecznego podejścia 

do projektu, usprawniającego i chroniącego 

pracę każdego specjalisty – podkreśla Wojciech 

Gradowski, ekspert firmy Wiha. 

Duża średnica tylnej części uchwytu pozwala 

na uzyskanie większego momentu 

siły (faza początkowa odkręcania i końcowa 

wkręcania śruby), odpowiednio mniejsza 

średnica przedniej części uchwytu 

wraz z obrotowym zakończeniem chwytu 

znakomicie ułatwia wykonywanie pozostałych 

faz wkręcania/odkręcania. Taka budowa 

oraz użyte materiały (polipropylenowy 

trzon uchwytu i nakładki z termoplastycznego 

elastomeru zapewniające pewny i wygodny 

chwyt) pozwalają na pełną kontrolę 

nad użyciem wkrętaka zarówno podczas 

konieczności użycia dużej siły, jak i wysokiej 

precyzji ruchu. Trzpień i końcówka 

wykonane zostały z wysokiej jakości 

stali chromowo-wanadowo-molibdenowej 

pokrytej chromem, odpornej na korozję 

i zużycie mechaniczne. 

Fot. 2. 

Interacja układu mięśniowo-szkieletowego z narzędziem ręcznym powinna spełniać 

wymagania ergonomii, za takie rozwiązania otrzymuje się prestiżowe nagrody 

Wkrętaki SoftFinish ® są dostępne w kilkunastu 

wersjach pozwalających wykorzystać 

je do praktycznie wszystkich potrzeb, 

a w tym: 

• o 4 rozmiarach uchwytu, 

• ze stalową końcówką uchwytu odporną 

na uderzenia młotkiem, 

• z różnymi końcówkami, 

• dla elektryków (SoftFinish ® electric) 

z izolacją o mniejszej grubości 

(slim blade) pozwalające dotrzeć do 

śrub umieszczonych w wąskich otworach, 

• antyelektrostatyczne (SoftFinish ® ESD), 

• odporne na działanie oleju (MicroFinish 

® ), 

• precyzyjne itp. 

Projekt poparty badaniami 

Wkrętaki SoftFinish ® wykorzystywano 

w kilku badaniach porównawczych 

jakości ergonomicznej, np. różnicy subiektywnego 

odczucia dolegliwości ze 

strony układu mięśniowo-szkieletowego 

po użyciu wkrętaka SoftFinish ® i typowego 

wkrętaka budżetowego (wg. K. Kluth, 

H.-C. Chung, H. Strasser: Ergonomic 

Quality and Design Criteria of Professional-Grade 

Screwdrivers, Assessment 

of the Ergonomic Quality of Hand-Held 

Tools and Computer Input Devices, H. 

Stresser (Ed.), IOS Press, 2007), w którym 

wkrętaki SoftFinish uzyskały bardzo 

wysokie noty. 

Z kolejnego badania porównawczego, 

w którym oceniano 10 profesjonalnych 

wkrętaków (M. Penzkofer, A.-S. Henke, 

K. Kluth: Assessment of the Ergonomic 

Quality of European Screwdrivers, Advances 

in Physical Ergonomics and Human 

Factors: Part I pod redakcją Tareq 

Ahram, Renliu Jang) wynika, że wkrętaki 

SoftFinish ® firmy WIHA plasują 

się na pierwszych miejscach ze względu 

na maksymalny moment siły możliwy 

do użycia, wygodny kształt uchwytu, minimalizację 

obciążenia statycznego mięśni 

kończyny górnej podczas użycia czy 

minimalizację odczucia subiektywnych 

dolegliwości w okolicy dłoni. 

Z urazami stawów podczas wykonywania 

codziennych obowiązków zawodowych 

nie ma żartów. To nie tylko duży problem 

dla specjalisty, którego bolące dłonie prowadzą 

do konieczności przerwania pracy 

zawodowej, ale i niełatwa sytuacja dla 

pracodawcy, który był odpowiedzialny za 

właściwie przygotowanie miejsca pracy. 

Sytuacji można jednak zapobiec używając 

odpowiednio skonstruowanych narzędzi, 

przez szkolenia pracowników i podnoszenie 

świadomości o skutkach zaniedbań 

podstawowych założeń BHP. Pracujmy 

więc mądrze, za pomocą dobrze dobranych 

narzędzi, a przyniesie to liczne korzyści 

– nie tylko te materialne. 

Źródło:Wiha Polska 


85

NOWOŚCI 


Do cięcia twardych, hartowanych i miękkich drutów 

Firma Würth Polska znana przede wszystkim 

jako specjalizująca się w technice montażu, 

zaprezentowała nowość w jej ofercie 

– szczypce dla elektryków do cięcia boczne 

KRAFT ZEBRA. Wzmocnione szczypce z linii 

Zebra są przeznaczone do cięcia twardych, 

hartowanych i miękkich drutów. Narzędzie 

służy do pracy przy urządzeniach pod napięciem 

do 1000 (AC), do 1500 (DC) z zachowaniem 

przepisów bezpieczeństwa. Szczypce 

umożliwiają czyste cięcie dzięki frezowanym 

i szlifowanym ostrzom. Stal narzędziowa wysokiej 

jakości gwarantuje długą żywotność 

i precyzję cięcia przy najcięższych pracach. 

Komfort pracy podnoszą ergonomiczne i antypoślizgowe 

rękojeści z dwukomponentowego 

tworzywa sztucznego. 

Ostrza hartowane indukcyjnie przecinają 

druty hartowane do średnicy 3 mm. Powierzchnia 

szczypiec jest szlifowana i chromowana. 

Produkt jest dostępny w sklepach 

stacjonarnych Würth Polska oraz w e-sklepie 

pod numerem artykułu 0714 01 597. 

Polski oddział firmy Würth ma obecnie 

23 sklepy rozmieszczone na terenie całego 

kraju. Centralna firmy mieści się w Warszawie, 

gdzie dysponuje nowoczesnym centrum 

logistycznym o powierzchni niemal 

5000 m 2 . W sklepach stacjonarnych Würth 

Polska można obejrzeć i nabyć przeszło 

2 tys. produktów. W e-sklepie można skorzystać 

z oferty ponad 100 tys. produktów, 

rozwiązań i patentów. Firma podkreśla, 

że prowadzi sprzedaż wyłącznie firmom 

lub osobom z własną działalnością gospodarczą. 

www.wurth.pl 

Fot.: WÜRTH 

Szafki przemysłowe serii SR 

firmy Elektro-Plast Nasielsk 

Oferta szafek przemysłowych serii SR jest skierowana przede 

wszystkim do elektroników, automatyków i teletechników. Są 

one odporne na działanie środków chemicznych, bezhalogenowe, 

a dodatkowo umożliwiają pracę w szerokim zakresie temperaturowym. 

Hermetyczne szafki z serii SR zapewniają bezpieczeństwo 

instalacji również w wyjątkowo wymagających warunkach. Ze 

względu na to, że szafki skierowane są głównie dla przemysłu, 

bardzo dużą rolę odgrywa uszczelnienie pokryw, dzięki czemu stają 

się one jeszcze pewniejszym rozwiązaniem dedykowanym m.in 

dla działów utrzymania ruchu. 

Przy doborze komponentów producent kładzie nacisk także 

na idealnie dopasowaną pokrywę puszki. Produkty z rodziny 

INDUSTRIAL są dostępne m.in. z przezroczystymi pokrywami, 

które pozwalają na użytkowanie zabudowanej aparatury z wyświetlaczem 

bez konieczności otwierania puszki. Możliwy jest wybór 

szafki SR zarówno z niższą pokrywą, jak i wysoką, co pomaga w zabudowaniu 

nietypowych i specjalistycznych urządzeń. 

• Szafki hermetyczne IP65 

• Płyta montażowa ze stali ocynkowanej w zestawie 

• Bezhalogenowe 

• Odporność na uderzenia IK08 

• Pokrywa górna na zawiasach 

• Materiał ABS 

Wybór dostępnych wersji oraz rozmiarów sprawia, że z łatwością 

dobierzemy model doskonale spełniający wymagania dla danej instalacji. 

www.elektro-plast.com.pl 


WARSZTAT 


ENERGOTYTAN - PROMOCJE 1/2017 

. ciara taowa do linii napowietrznych 

• 

• 

 

• 

• 

• 

. ielore do linii napowietrznych z lin 

• 

• 

• 

PROMOCJA 

Model Obciążenie Pas Cena netto 

E1500L 1500 kg 2 m 1250 zł 

2. ciari linowe rczne do linii napowietrznych 

• 

• 

• 

Model Iina Cena netto 

WS60/20 8 mm/20m 550 zł 

WS80/30 10mm/30m 700 zł 

WS100/40 12mm/40m 1200 zł 

. ciari acchowe 

• 

• 

• 

Model Obciążenie Waga Cena netto 

E94 2000 kg 4,2 kg 1200 zł 

E93 1500 kg 4,0 kg 1000 zł 

3. Uchwyt do napinania przewodów ALF i AL 

• 

• 

Model Obciążenie Waga Cena netto 

P500 500 kg 4 kg 700 zł 

P750 750 kg 4,5 kg 800 zł 

P1500 1500 kg 5,5 kg 1100 zł 

6. Uchwyt do napinania przewodów nieizolowanych 

• 

• 

Model Zakres Uciąg Cena netto 

12801 25-35 mm 1000 kg 350 zł 

12818 16-70 mm 1700 kg 450 zł 

12825 50-150 mm 3000 kg 600 zł 

12856 120-400 mm 3500 kg 950 zł 

12863 240-800 mm 4000 kg 1200 zł 

Model Zakres Uciąg Cena netto 

12528 16-70 mm 4500 kg 430 zł 

12535 50-150 mm 7000 kg 520 zł 

www.enerotytan.co 


87

WARSZTAT 


Dynamometry 

i wciągarki 

do linii napowietrznych 

PROMOCJA 

W dobie dynamicznego rozwoju elektroenergetyki oraz ciągłego jej unowocześniania 

firma Energotytan spełniając oczekiwania klientów połączyła swe siły z Grupą 

Tractel, która jest wiodącym w świecie producentem profesjonalnych urządzeń dynamometrycznych 

oraz wciągnikowych. Firma ma w ofercie 6 modeli dynamometrów 

standardowych, jak również zajmuje się różnego rodzaju rozwiązaniami na zamówienie 

indywidualne. Dzięki zawansowanej technologii produkcji oraz własnemu działowi 

projektowemu, jest w stanie zaprojektować przyrządy pomiarowe praktycznie do 

każdego istniejącego na rynku dźwigu, suwnicy lub innego urządzenia do transportu 

bliskiego. 

Topowymi modelami z gamy dynamometrów 

przenośnych stosowanych 

w energetyce są Dynafor 

LLX2 (fot. 4) oraz LLXh (zakres 

pomiaru 0,5 t-250 t). To urządzenia 

o bardzo dużej precyzji działania 

(0,1% wartości końcowej) wyposażone 

w pulpit sterowniczy (fot. 

2), który można użytkować zdalnie 

(zasięg 80 m). Pasmo częstotliwości 

2,4 GHz umożliwia jednoczesną 

pracę aż do 16 dynamometrów 

obok siebie bez wzajemnego zakłócania 

się. Poza tym jeden panel 

sterowniczy może wskazywać 

4 wartości z 4 różnych przyrządów 

pomiarowych. Dzięki temu operator 

dźwigu może np. kontrolować 

za pomocą panelu rozkład ciężaru 

obciążenia zawieszonego w kilku 

punktach. Użyteczna funkcja 

sumowania umożliwia operatorowi 

wyświetlanie łącznego ciężaru 

z 4 dynamometrów jednocześnie. 

Sprzęt ma stopień ochrony IP66, 

dzięki czemu jest odporny na działania 

wpływów atmosferycznych 

(kurz, woda) i może być użytkowany 

na wolnym powietrzu przez 

cały rok (zakres temperaturowy 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Odporna na udary walizka 

Pulpit sterowniczy do dynamometru Dynafor LLX2 


WARSZTAT 


Fot. 3. 

Wciągarki łańcuchowa 

Fot. 4. 

Fot. 5. 

Dynamometr przenośny Dynafor LLX2 

Dynamometr LLZ2 

od -20°C do 40°C). Przyrząd LLX2 jest 

wyposażony w opatentowane uchwyty, 

które są kompatybilne ze standardowymi 

akcesoriami łańcuchowymi. Wpływa to 

na wygodę użytkowania oraz możliwość 

współpracy z szeroką gamą zawiesi. Dodatkową 

opcją jest możliwość połączenia 

urządzenia poprzez port USB z komputerem. 

Specjalne oprogramowanie 

umożliwia jednoczesną edycję wartości 

z 8 przyrządów pomiarowych. Wartości 

mogą być pokazywane zarówno w formie 

cyfrowej, jak i graficznej. Cała analiza 

może być łatwo eksportowana do arkusza 

Excel. Gama modeli Dynafor LLX2 oraz 

LLXh znajdzie zastosowanie w każdym 

przemyśle. Zakres pomiaru od 0,5 t aż 

do 250 t daje nieograniczone możliwości 

pomiaru największych nawet obciążeń. 

Najnowszym obecnie dynamometrem 

z wyświetlaczem cyfrowym służącym 

do pomiarów sił ciągnięcia i podnoszenia 

podczas budowy linii napowietrznych 

jest model LLZ2 (fot. 5). Szeroki zakres 

pracy tych modeli to 1 t, 3,2 t, 6,3 t, 12,5 t 

oraz 20 t z precyzją działania 0,3%, natomiast 

czas pracy urządzenia to aż 350 godzin. 

Każde urządzenie dostarczane jest 

w odpornej na udary walizce z piankowym 

wypełnieniem zabezpieczającym 

urządzenie przed uszkodzeniem w transporcie 

(fot. 1). 

Kolejną grupą narzędzi stosowanych 

do budowy i konserwacji linii napowietrznych 

są wciągarki łańcuchowe 

(fot. 3). Rozbudowana gama tych urządzeń 

o dopuszczalnej obciążalności roboczej 

od 500 kg do 6000 kg wykonana 

jest z wysoko rozciągliwego gatunku stali. 

Wciągarki mogą być używane w każdej 

pozycji zarówno na placu budowy, 

jak i w hali fabrycznej ze względu na zastosowanie 

w mechanizmie podwójnego 

hamulca zapadkowego. 

www.energotytan.com 


89

POZYTYWNE WIBRACJE 

Fachowego Elektrykaka 

••• 

Do lekarza psychiatry przychodzi kobieta i mówi: 

– Panie doktorze, z moim mężem dzieje się coś 

dziwnego. Jak wypije kawę, wpada w szał i zjada 

całą filiżankę. Zostawia tylko uszko. 

– To faktycznie dziwne. Uszko jest najlepsze. 

Fot. ze zbiorów redakcji 

••• 

Palma na Maderze – może skusić niejednego 

••• 

Sekretarka spogląda przez okno, muska przycisk 

interkomu na telefonie i komunikuje prezesowi: 

– Szefie, zima przyszła! 

Prezes na to: 

– Pani Alu, niech jej Pani powie, żeby przyszła jutro 

albo najlepiej umówi ją na konkretną godzinę. 

••• 

Adwokat odwiedza swojego klienta w areszcie i mówi, 

że ma dla niego dwie wiadomości: dobrą i złą. 

– No to dawaj pan tę złą. 

– Jak pan chce. Niestety badanie śladów krwi 

znalezionych na miejscu zbrodni wskazuje 

jednoznacznie – to jest jednak pana krew. 

– A ta dobra? 

– Cholesterol i cukier w normie. 

••• 

Pielęgniarka wsuwa głowę do gabinetu: 

– Panie doktorze, w poczekalni mamy natrętnego 

pacjenta. Chce być konieczne przyjęty i to 

jak najszybciej. Twierdzi, że odwiedził już 

wszystkich lekarzy w mieście – informuje 

siostra. 

– A na co on się uskarża? 

– Na tych lekarzy! 

••• 

Wędkarz poszedł na ryby. Znów miał szczęście. 

Jak za każdym razem złapał złotą rybkę. 

Poirytowana burknęła do niego: 

– No nie. Zapomnij o trzech życzeniach! Ale mogę 

dać Ci radę... 

– Wal śmiało! 

– Rzadziej tu przychodź... rogaczu! 

••• 

Nauczyciel napisał na tablicy wzór chemiczny: 

– Jasiu, co ten wzór oznacza? 

– To jest, ojej, mam to na końcu języka... 

– Dziecko wypluj to natychmiast, bo to kwas 

siarkowy! 

Włamywacz skarży się koledze: 

– Ja to mam pecha. Wczoraj włamałem się do domu 

prawnika, a on mnie nakrył. Powiedział, żebym 

zmykał i więcej się nie pokazywał. 

– No to można powiedzieć, że miałeś szczęście! 

– Szczęście? Nie chciałbyś wiedzieć, ile policzył sobie 

za poradę! 

••• 

– Czy nauczyciel nie zorientował się jeszcze, że 

pomagam ci w odrabianiu lekcji? – pyta ojciec 

syna. 

– Nie, ale mówi, że jestem coraz głupszy i jak tak 

dalej pójdzie to wezwie cię do szkoły.

Fachowy Elektryk 1/2017

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?