Fachowy Instalator 2/2017

www.fachowyinstalator.pl 

KWIECIEŃ 2017 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 2/2017

R. 

OD REDAKCJI 

Targi i spotkania branżowe to najlepsze miejsca na poznanie nowych 

trendów i kierunków rozwoju branży. To też najlepsze miejsca do obejrzenia 

najnowszych rozwiązań i urządzeń. Tej wiosny wiele się w tej 

dziedzinie wydarzyło. Niewątpliwie największe znaczenie miały odbywające 

się co dwa lata targi ISH we Frankfurcie. Wnioski jakie płyną po 

ich odwiedzeniu nasuwają się same. Branża kieruje się w stronę ekologii, 

energooszczędności i ułatwiania życia. Większość urządzeń, wykorzystując 

automatykę i programowanie, może być niemal bezobsługowych. 

Tylko co to znaczy? Czy możemy pozostać bezmyślni i zdać się na 

technologię. Gdzie w tym wszystkim jest człowiek? Czy jego rola ogranicza 

się tylko do naciśnięcia guzika OFF/ON? Na te pytania już każdy 

z nas musi sobie sam odpowiedzieć. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Marcin Kostyra 

tel. kom. 530 442 033 

marcin.kostyra@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 2 2017

Dobry klimat w Twoim domu 

 

 

 

 

 

max 82% 

 

Funkcja 

KLASA 

 

 

E N E R G E T Y C Z N A 

 

 

Rekuperator HRU-MinistAir-W-450 

Rekuperator HRU-Ergo 

 

 

 

 

klasa A 

Funkcja 

 

klasa F7 

 

 

 

KLASA 

E N E R G E T Y C Z N A 

 

 

 

 

klasa A 

 

 

 

 

 

ALNOR Systemy Wentylacji Sp. z o.o. 

Aleja Krakowska 10 

05-552 Wola Mrokowska 

Tel.: + 48 22 737 40 00 

www.alnor.com.pl

ST.SPIS TREŚCI 

Fot. HYDRO-VACUUM 

temat numeru 

POMPY 

ZATAPIALNE 

DO ŚCIEKÓW 

czytaj od strony 

55 

Informacje pierwszej wody ........................................................................................................................................................................ 8 

Nowości ........................................................................................................................................................................................................... 12 

Rury wielowarstwowe .................................................................................................................................................................................18 

Od profesjonalistów dla profesjonalistów – czyli pompy i rozdrabniacze do zastosowań komercyjnych ........24 

Zawory mieszające 3- i 4-drogowe HERZ – precyzyjna regulacja instalacji grzewczych ............................................28 

Zespoły pompowe i rozdzielacze .........................................................................................................................................................29 

Grupy pompowe PrimoTherm i RTA do instalacji c.o. ..................................................................................................................32 

Inteligentne sterowanie ogrzewaniem – przegląd wybranych rozwiązań .......................................................................36 

Inteligentne sterowanie ogrzewaniem KISAN ................................................................................................................................37 

Pytania czytelników .....................................................................................................................................................................................38 

POWER X 50 R.S.I. – nowy kocioł kondensacyjny wysokiej mocy marki Beretta. 

Kompleksowe rozwiązanie w atrakcyjnej cenie .......................................................................................................................42 

Grzejniki łazienkowe ....................................................................................................................................................................................44 

Przegląd zasobników cwu.........................................................................................................................................................................50 

Pompy zatapialne do ścieków .................................................................................................................................................................55 

Analizatory spalin ..........................................................................................................................................................................................60 

Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe ................................................64 

Montaż klimatyzatorów typu split ........................................................................................................................................................68 

Klimatyzatory ścienne Gree, czyli funkcjonalność, jakość i design ........................................................................................72 

Sterowanie pracą rekuperatora (centrali wentylacyjnej) ............................................................................................................74 

Efektywne systemy wentylacyjne..........................................................................................................................................................78 

Wentylacja wywiewno-nawiewna z odzyskiem ciepła LUNOS e 2 e go w ofercie Iglotech ............................................80 

Warsztat ............................................................................................................................................................................................................82 

6 

Fachowy Instalator 2 2017

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Rekordowe Forum Wentylacja 

– Salon Klimatyzacja 2017 już za nami 

Strefa instalatora 

Po raz drugi na targach Stowarzyszenie Polska Wentylacja zorganizowało 

specjalną strefę dedykowaną branżystom – instalatorom 

systemów wentylacji, klimatyzacji i chłodzenia. Strefa 

Instalatora była wydzielonym miejscem pośród ekspozycji 

targowej, w którym można było podnieść swoje umiejętności 

zawodowe, a także zapoznać się z ciekawymi rozwiązaniami 

technicznymi. Na modelowej instalacji wentylacyjnej można 

było przetestować różne typy urządzeń pomiarowych i regulacyjnych 

oraz uzyskać bezpośrednie porady z zakresu technik 

pomiarowych od ekspertów branżystów. Instalatorzy mogli 

wziąć udział w pokazach montażu kanałów wentylacyjnych 

z płyt. Osobny punkt konsultacyjny poświęcony był technikom 

mocowania kanałów wentylacyjnych. W stanowisku prezentującym 

montaż klimatyzatorów możliwe było samodzielne 

przeprowadzenie czynności instalacyjnych: przygotowanie 

przewodów, łączenie elementów. Instruktorzy pokazywali także 

techniki lutowania przewodów chłodniczych. 

15 jubileuszowa edycja Międzynarodowych Targów Techniki 

Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej zakończyła 

się dużym sukcesem. Były to największe targi od 15 lat z rekordową 

liczbą wystawców, rekordową liczbą uczestników, 

rekordową powierzchnią targów oraz rekordowa liczbą wydarzeń 

towarzyszących targom. 

Targi odbyły się w dniach 7-8 marca 2017r. w Warszawie i były 

największym w Polsce wydarzeniem dedykowanym branżom: 

wentylacyjnej, klimatyzacyjnej i chłodniczej. Gośćmi targów 

byli: producenci, dystrybutorzy, projektanci, instalatorzy, 

użytkownicy instalacji, architekci, inwestorzy, przedstawicieli 

fi rm wykonawczych, pracownicy naukowi, przyszli inżynierowie 

oraz przedstawiciele organizacji i mediów branżowych. 

W targach udział wzięło 182 wystawców oraz 6000 gości. 

Seminaria 

W czasie dwóch dni, równolegle z targami, odbywały się 

specjalistyczne seminaria. W dwóch salach odbyło się aż 

66 wykładów i prezentacji dostępnych dla wszystkich odwiedzających 

targi. Wśród poruszanych tematów znalazły się między 

innymi: zagadnienia związane ze zmianami w przepisach i normach, 

blok tematów – energia w klimatyzacji, wentylacja pożarowa, 

instalacje w obiektach służby zdrowia, wentylacja naturalna 

i technika kominowa oraz zagadnienia z praktyki projektowej. 

Arena technologii 

Tegoroczna Arena Technologii miała dwa odrębne tematy: 

systemy VRF oraz wentylatory oddymiające. W jednym miejscu 

można było zobaczyć 20 urządzeń. 

Konkurs Najciekawszy Produkt 2017 

Do konkursu Najciekawszy Produkt 2017 wystawcy zgłosili aż 

52 nowości – produkty i urządzenia wprowadzone na rynek 

Polski po dniu 1 stycznia 2016r. Głosami odwiedzających targi 

tytuł Najciekawszy Produkt 2017 zdobyli: 

Kategoria wentylacja: 

Sterownik C6.1 do współpracy z automatyką zastosowaną 

w centralach wentylacyjnych z typoszeregu Komfovent 

DOMEKT – zgłaszający VENTIA Sp. z o.o. 

http://forumwentylacja.pl/produkt/197 

Kategoria klimatyzacja: 

Klimatyzatory Serii M: MSZ-LN – zgłaszający MITSUBISHI ELEC- 

TRIC EUROPE oddział w Polsce 

http://forumwentylacja.pl/produkt/168 

Warsztaty projektanta 

Ciekawostką programu seminaryjnego były WARSZTATY PROJEK- 

TANTA. Podczas warsztatów zaprezentowane zostały przykłady 

najciekawszych rozwiązań instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

w budynkach oddanych do użytku w latach 2015-2016 

i zgłoszonych przez biura projektowe do Nagrody Pascal 2017. 

Warsztaty chłodnicze 

Podczas warsztatów przygotowanych we współpracy 

z Fundacją Ochrony Klimatu PROZON omawiane były między 

innymi takie tamaty jak: nowelizacja ustawy F-gazowej 

i jej wpływ na działalność branży chłodniczej i klimatyzacyjnej, 

Chemours Opteon – profesjonalne rozwiązania 

dla chłodnictwa, Akademia CO 2 

– wprowadzenie branży 

w chłodnictwo oparte na dwutlenku węgla, REAL Alternatives 

– europejski program edukacyjny dla techników chłodnictwa 

i klimatyzacji, Doświadczenia UDT z kontroli – prawa i obowiązki 

przedsiębiorcy. 

8 


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

Pokaz Mini-Laboratorium 

Drugiego dnia targów w stoisku Fundacji PROZON odbył się 

pokaz w ramach Mini-laboratorium. Można było dowiedzieć 

się jakie parametry czynnika chłodniczego należy badać i dlaczego, 

jak rozpoznać postępujący proces degradacji oleju 

sprężarkowego, dlaczego należy wzorcować urządzenia pomiarowe 

oraz jak odróżnić wagę legalizowaną od wagi nieposiadającej 

legalizacji. 

Warsztaty CAD 

W ramach Akademii BIM AEC Design odbyły się praktyczne 

warsztaty dla producentów oraz dla projektantów instalacji 

wewnętrznych. 

Strefa wiedzy SPW 

W Strefi e wiedzy, której pomysłodawcą i organizatorem było 

Stowarzyszenie Polska Wentylacja, można było zaopatrzyć 

się w literaturę fachową w stoisku Księgarnia SPW, zapoznać 

się z 12 projektami instalacji zgłoszonymi do Nagrody Pascal 

2017 oraz zapisać się na bezpłatną prenumeratę dwumiesięcznika 

CYRKULACJE. 

Na kolejną 16 edycję Międzynarodowych Targów Techniki 

Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej Forum Wentylacja 

– Salon Klimatyzacja 2018 zapraszamy już za rok! 

www.forumwentylacja.pl 

„Najciekawszy Produkt 2017” 

dla urządzeń serii MSZ-LN od Mitsubishi Electric 

Mitsubishi Electric przedstawiła zwiedzającym 

tegoroczne targi Forum Wentylacja 

Salon Klimatyzacja urządzenia wszystkich kategorii 

produktowych oferowanych w Polsce. 

Poza kilkudziesięcioma obecnymi na stałe 

w ofercie urządzeniami zaprezentowanych 

zostało kilka nowości, w tym najnowsze jednostki 

wewnętrzne Serii M – MSZ-LN. Właśnie 

te produkty otrzymały tytuł „Najciekawszy 

Produkt 2017”. 

Urządzenia Serii M – MSZ-LN przeznaczone są do mieszkań, 

domów, hoteli oraz niewielkich przestrzeni komercyjnych. 

Zastosowany w urządzeniu czujnik 3D i-see tworzy perfekcyjne 

strefy odczuwalnego komfortu, a jednocześnie 

zapewnia najwyższą efektywność energetyczną: ten innowacyjny 

czujnik skanuje pomieszczenie i tworzy odpowiedni 

klimat w pomieszczeniu. 

MSZ-LN można obsługiwać za pomocą urządzeń mobilnych. 

Wbudowany poczwórny fi ltr plazmowy oczyszcza 

powietrze i unieszkodliwia wirusy i bakterie. Nowe MSZ-LN 

mogą działać w trybie Single Split (R32) i Multi Split (R410). 

Model MSZ-LN oferowany jest w czterech wersjach wydajności 

25, 35, 50, 60. 

Gwarantowany zakres pracy w trybie chłodzenia i grzania 

zawiera się w przedziale od -25°C do +46°C. Efektywność 

energetyczna A++/A+++; SEER – 10,3. 

Źródło: Mitsubishi 

Fachowy Instalator 2 2017 

9

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Wielkie otwarcie centrum 

szkoleniowego Gree w Krakowie! 

Firma Free Polska 

jako wyłączny 

przedstawiciel marki 

Gree w Polsce od 

tego sezonu rozpoczyna 

szkolenia 

instalatorów i partnerów 

w tematyce 

doboru, montażu oraz serwisowania urządzeń klimatyzacyjnych. 

Szkolenia będą prowadzone w nowo wybudowanej 

siedzibie fi rmy w Krakowie i dotyczyć mają zarówno klimatyzatorów 

RAC jak i CAC oraz VRF. W nowoczesnym centrum 

prowadzone będą wykłady oraz pokazy. Uczestnicy będą 

ponadto mogli poznać wszystkie urządzenia z oferty Gree. 

Poza showroom’em urządzeń RAC w centrum zainstalowany 

zostanie system VRF GMV5 z różnymi jednostkami wewnętrznymi, 

centrala wentylacyjna Gree, a także wszystkie 

sterowniki. Instalatorzy oprócz wiedzy teoretycznej będą 

mieli również możliwość nauki na działających urządzeniach 

i systemach. Informacja o rozpoczęciu szkoleń już 

wkrótce na stronie www.gree.pl 

Źródło: Gree Polska 

GROHE Truck Tour wyrusza 

w trasę po Polsce 

W trasę po Polsce rusza GROHE Truck Tour. Polska jest 

pierwszym krajem na trasie, którą mobilne centrum 

GROHE przebędzie po prestiżowych targach ISH we 

Frankfurcie. Mobilne centrum GROHE to doskonałe miejsce 

do zapoznania się z nowościami marki. W odpowiednio 

wyposażonym trucku będzie można wziąć udział 

w profesjonalnych warsztatach z ekspertami oraz z bliska 

przyjrzeć się nowoczesnym sprzętom. 

Źródło: GROHE 

REKLAMA 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

10 


N. 

NOWOŚCI 

Nowoczesne baterie łazienkowe 

Baterie łazienkowe marki FERRO wychodzą naprzeciw oczekiwaniom 

najbardziej wymagających klientów. Dla osób 

ceniących aktualne trendy doskonałą propozycją jest nowość 

w ofercie producenta – model Algeo Square dostępny 

w wersji dla wszystkich urządzeń łazienkowych, co pozwala 

na spójny wystrój. 

Algeo Square posiadają głowice ceramiczne, pozwalające 

na szybkie i łatwe ustawianie optymalnej temperatury 

i wypływu wody. Ponadto zostały wyposażone w wydajne 

regulatory strumienia i wykończone elegancką chromowaną 

powłoką. 

www.ferro.pl 


Prysznic do kwadratu 

Duża, nowoczesna, kwadratowa lub prostokątna deszczownia to nie tylko 

sposób na doskonały relaks, ale też modny detal, który wzbogaci łazienkową 

aranżację. Moda na geometryczne wzory nie ominęła deszczownic. Kwadratowe 

i prostokątne deszczownie są chętnie wybierane do nowoczesnych 

stylizacji. Są proste i minimalistyczne, a jednocześnie wyraziste i eleganckie. 

Nie mogło ich więc zabraknąć wśród nowości na rok 2017 w ofercie firmy 

Invena. Pierwsza z nowych propozycji to kolumna natryskowa Patras z kwadratowym 

natryskiem górnym o wymiarach 25 x 25 cm. 

Odrobinę mniejszą deszczownię w tym samym kształcie zawiera również 

Florina z ramieniem w kształcie łuku. Nyks natomiast posiada natrysk górny 

prostokątny, z delikatnie zaokrąglonymi rogami. Wszystkie nowe modele poszczycić 

się mogą niebanalnym designem i najwyższą jakością materiałów. 

www.invena.pl 

Rewolucyjny system czujników wody 

GROHE Sense oraz GROHE Guard zostały stworzone, by rozwiązać problem zagrożeń, 

takich jak zalanie domu. GROHE stawia sobie za cel sprawianie, by korzystanie 

z wody zawsze wiązało się z przyjemnością, nie zaś z zagrożeniami. Stworzenie inteligentnych 

urządzeń do monitorowania i zapobiegania zniszczeniom spowodowanym 

przez wodę, było naturalnym krokiem w obszarze innowacji produktowych. 

GROHE Sense to inteligentny czujnik wody. Wystarczy umieścić go na podłodze, by 

wykrywał zalanie oraz monitorował poziom wilgotności oraz temperaturę w pomieszczeniu. 

Umieszczenie kilku urządzeń w różnych pokojach pozwala na natychmiastowe 

powiadamianie właściciela o każdej sytuacji awaryjnej, by dać mu szansę 

na szybką reakcję. GROHE Sense Guard to inteligentny moduł sterujący siecią wodociągową 

w domu, 

który wykrywa ryzyko 

zamrożenia, małe wycieki wody oraz pęknięcia rur. Urządzenie 

to zamontowane na głównym dojściu wody przez profesjonalistę, 

automatycznie odcina doprowadzenie wody 

w przypadku sytuacji awaryjnej. 

www.grohe.pl 

12 


Grupy pompowe przeznaczone 

są do pompowania medium 

w instalacjach grzewczych. Grupy PrimoTherm 

180-1 wyposażono w zintegrowane 

termometry oraz zabezpieczenia 

przed przepływem zwrotnym. 

W wersji PrimoTherm 180-2 dodatkowo 

zastosowano zawór mieszający do regulacji 

temperatury zasilania instalacji. Jest 

to 3-drogowy obrotowy zawór mieszający, 

który może zostać doposażony 

w siłownik elektryczny ARM lub regulator 

stałotemperaturowy ACT. Pozwalają one 

na automatyczną regulację temperatury 

medium płynącego do instalacji. 

Grupy pompowe PrimoTherm 180-3 

przeznaczone są do zabezpieczenia 

kotła na paliwo stałe lub kotła dwupaliwowego. 

Zostały wyposażone 

w zawór temperaturowy do zabezpieczenia 

minimalnej temperatury medium 

do powrotu kotła lub ładowania 

zbiornika akumulacyjnego. 

Wszystkie grupy pompowe 

PrimoTherm AFRISO umieszczone są 

w estetycznej izolacji cieplnej i posiadają 

3 lata gwarancji. 

Uzupełnieniem oferty są grupy pompowe 

RTA z wbudowanym zaworem 

temperaturowym. Przeznaczone są 

do montażu na powrocie do źródła 

ciepła i zabezpieczają kocioł na paliwo 

stałe przed korozją wywołaną zbyt niską 

temperaturą powracającej z instalacji 

wody. 

Wystarczą 2 lub 3 grupy pompowe 

PrimoTherm, połączone rozdzielaczem 

KSV, aby zrealizować wszystkie funkcje 

instalacji c.o. + c.w.u. Dzięki temu rozwiązaniu 

w szybki sposób uzyskamy np. 

zasilanie instalacji c.w.u., grzejnikowej 

i podłogowej wraz z regulacją, przy jednoczesnym 

uproszczeniu instalacji i poprawieniu 

walorów estetycznych samej 

kotłowni. 

KSV 

Zalety grup pompowych 

PrimoTherm: 

• wyposażone w pompę o wysokiej 

sprawności wraz z wtyczką elektryczną 

(w wersji z pompą) 

• możliwość zamiany stron zasilania 

i powrotu 

• zintegrowane kieszenie na czujniki 

temperatury 

13

N. 

NOWOŚCI 

Zawór regulująco-odcinający 

Równoważenie hydrauliczne to jedna z głównych kompetencji 

fi rmy Taconova. Szwajcarski producent oferuje 

optymalne rozwiązania do każdej sytuacji projektowej, 

niezależnie od wielkości przepływu wody. TacoSetter 

Bypass Kołnierz to optymalny wybór do dużych instalacji. 

W zależności od wersji nadaje się on do przepływów od 

60 do nawet 650 l/min, a jego waga wynosi od 13,9 do 

19,7 kg. Korpus wykonany jest z żeliwa szarego, część pomiarowa 

z mosiądzu, a szybka wziernika z żaroodpornego 

tworzywa, odpornego na uderzenia. Gwarantuje to 

trwałość i bezawaryjną eksploatację przez wiele lat. Ważna 

zaletą tego zaworu jest doskonały stosunek ceny do wielkości 

przepływu, przy jakiej może on pracować. TacoSetter 

Bypass Kołnierz to również świetne rozwiązanie z punktu 

widzenia instalatora. Pomimo tego, że przeznaczony jest 

do dużych instalacji, do jego montażu nie potrzebujemy 

żadnych specjalistycznych narzędzi. Zawory te mogą być 

Inteligentna izolacja 

ThermaSmart PRO to system izolacji technicznych wykonany 

z najwyższej jakości pianki poliolefinowej. Posiada klasą 

ogniową BL-s1;d0 (otuliny) i B-s2;dO (maty), spełniając wymagania 

techniczne i prawne w zakresie nierozprzestrzeniania 

ognia na instalacjach, zgodnie z normą PN-EN 13501-1. 

ThermaSmart PRO z europejską klasą palności „B”, najwyższą 

montowane w pozycji pionowej, poziomej lub pod kątem. 

Należy tylko zwrócić uwagę na kierunek przepływu oznaczony 

strzałką na korpusie zaworu. 

www.taconova.com 

dla materiałów spienionych, klasyfikuje się, według przyjętych 

terminów w Rozporządzeniu, jako materiał niezapalny 

i nie rozprzestrzeniający ognia. Pod wpływem działania ognia 

ThermaSmart Pro wydziela minimalną ilość nietoksycznego 

dymu. Zarówno otuliny jak i maty ThermaSmart PRO nie tworzą 

płonących kropel przy spalaniu (d0), minimalizując przenoszenie 

ognia w inne części budynku. 

ThermaSmart PRO to kompletny system, o nie tylko wysokiej 

odporności mechanicznej, ale także o polepszonym współczynniku 

przewodzenia ciepła. Z uwagi na zamkniętą strukturę 

komórek i opór działaniom wilgoci ThermaSmart PRO 

to gwarancja niezmienności parametrów technicznych podczas 

całego okresu użytkowania, pod warunkiem poprawnego 

wykonania montażu, zgodnego z zaleceniami Thermaflex. 

www.thermaflex.com/pl 


Nowości Viega na targach ISH 2017 

Podczas najważniejszej tegorocznej imprezy branżowej, która 

odbyła się w połowie marca we Frankfurcie nad Menem, 

firma Viega zaprezentowała między innymi swoje kompetencje 

z obszaru techniki instalacyjnej. Warto tu przybliżyć nowe 

elementy w systemie do rur ze stali grubościennej Megapress. 

Złączki XL o średnicach 2½, 3 i 4” doskonale nadają się do dużych 

projektów instalacyjnych. System Megapress firmy Viega 

był pierwszym na rynku rozwiązaniem umożliwiającym zaprasowywanie 

rur ze stali grubościennej o średnicach od 3/8 do 2”. 

Nowe złączki o wymiarach 2½, 3 i 4” pozwalają na wykorzystanie 

go również w dużych instalacjach chłodniczych, grzewczych, 

tryskaczowych lub sprężonego powietrza. 

www.viega.pl 

14 


NOWOŚCI N. 

Zestaw wymiennikowo- 

-pompowy z pompami GPAII 

Zestawy wymiennikowo-pompowe z oferty firmy 

FERRO bazują na elektronicznych pompach cyrkulacyjnych. 

Dzięki zespołom tego typu można 

połączyć instalacje systemu otwartego i zamkniętego 

oraz inne systemy wymagające przekazania 

ciepła bez kontaktu płynów w obiegu pierwotnym 

i wtórnym. 

Zestaw składa się z wymiennika płytowego ze skuteczną 

izolacją termiczną. Oprócz tego zespół zawiera 

pompy cyrkulacyjne, wskaźnik temperatury 

oraz zawory odcinające i filtry siatkowe. Szczelność 

jest gwarantowana przy ciśnieniu do 1,0 MPa. 

W zestawach dostępne są wymienniki 10 i 20-płytowe 

(z pompami 25-4) oraz 24- i 30-płytowe 

(z pompami 25-6), które mogą pracować w odpowiednich 

zakresach mocy: 10-15 kW, 15-25 kW, 

25-30 kW oraz 35-45 kW. 


www.ferro.pl 

REKLAMA 

Viega Megapress 

3 kroki do szybszej instalacji 

ze stali grubościennej 

viega.pl/Megapress 

Megapress: szybkie i bezpieczne zaciskanie stali grubościennej 

System Megapress jest przeznaczony do instalacji grzewczych, chłodniczych i przemysłowych wykonanych 

z rur stalowych grubościennych spełniających wymogi norm PN-EN 10255 i PN-EN 10220. W zależności od 

średnicy nominalnej (½ do 2 cali), oszczędność czasu montażu może wynieść nawet do 60% w porównaniu 

z tradycyjnymi technikami łączenia jak spawanie, skręcanie lub połączenia rowkowe. Montaż jest tak samo 

łatwy jak w innych systemach zaprasowywanych Viega: wystarczy przyciąć rurę na pożądaną długość, osadzić 

złączkę i zacisnąć. Dodatkowo kształtki Megapress wyposażone są w opatentowany profil SC-Contur, 

zapewniający wymuszoną nieszczelność w stanie niezaprasowanym. Viega. Connected in quality.

N. 

NOWOŚCI 

MISTRAL SLIM – centrale podwieszane przeciwprądowe 

Nowa seria rekuperatorów z wymiennikiem przeciwprądowym zaspokoi wymagania tych klientów, którzy chcą, aby zamontowana 

centrala wentylacyjna zajmowała mało miejsca, a jednocześnie spełniała wysokie parametry odzysku ciepła. 

Sprawność odzysku ciepła central Mistral Slim na poziomie 89-78% z nawiązką spełnia wymagania Ekoprojektu. Małe zużycie 

prądu przez wentylatory przekłada się na ekonomiczną pracę i wysoką klasę energetyczną A. 

Rekuperator Mistral Slim posiada wbudowany bypass wymiennika ciepła, co pozwala na brak odzysku ciepła, gdy tego będziemy 

potrzebować np. w lecie. Wąska obudowa i lekka konstrukcja doskonale nadaje się przy montażu urządzeń w strefach sufitu podwieszanego. 

Wachlarz wyboru sterowania 

central jest również szeroki – od sterowania 

manualnego po dotykowe i programowalne 

manipulatory, dzięki czemu każdy klient 

dopasuje automatykę do swoich potrzeb. 

Sterowanie pozwala min. na płynną regulacja 

wydajności dla obydwu wentylatorów 

niezależnie, co umożliwia instalatorowi 

wstępne wyregulowanie instalacji. 

www.pro-vent.pl 

Nowe pompy ciepła do c.w.u. 


Marka Junkers-Bosch wprowadza 

na rynek kolejną generację łatwych 

w montażu i obsłudze, a także wyjątkowo 

efektywnych pomp ciepła 

do przygotowania ciepłej wody 

użytkowej w domu. Bosch Compress 

4000 i 5000 DW z 1kWh energii 

elektrycznej potrafi ą wygenerować 

nawet 3kWh energii cieplnej, 

która następnie wykorzystywana 

jest do zapewnienia odpowiedniej 

temperatury ciepłej wody. Te 

dodatkowe 2kWh to bezpłatna 

energia, którą pompa ciepła generuje 

z otaczającego ją powietrza, co 

pozwala na duże oszczędności wydatków 

eksploatacyjnych. 

Nowa linia pomp ciepła to cztery modele 

– Bosch Compress 4000 DW CW4000 

DW 250-1 FI z zasobnikiem 250 litrowym 

oraz trzy modele z zasobnikami 

o różnej pojemności wyposażonymi 

w dodatkową wężownicę: Bosch Compress 

5000 DW CW5000DW 270-3 CFO 

(zasobnik 260 litrów); Bosch Compress 

4000 DW CW4000DW 250-1 CFI (250 

litrów) i Bosch Compress 4000 DW 

CW4000DW 200-1 CFI (200 litrów). 

www.junkers.pl 

Grzejnik z czujnikiem ruchu 

Za pomocą wbudowanego czujnika ruchu grzejnik Oniris rozpoznaje czas obecności i nieobecności 

w mieszkaniu, a następnie zapamiętuje te dane. Co tydzień są one weryfikowane 

i analizowane. Dzięki temu Oniris włącza się przed powrotem użytkowników do domu, tak 

aby zapewnić komfortową temperaturę, gdy wrócą. Natomiast w czasie, gdy sensor nie 

wykryje ruchu, gdyż domownicy są w pracy lub szkole, temperatura jest obniżana. 

Ten radiator potrafi dostosować się do nieprzewidzianych sytuacji, gdyż wbudowany sensor 

pozwala zarejestrować wcześniejszy powrót do domu. Dzięki temu szybko nagrzewa pomieszczenie. 

Dzięki inteligentnemu sterowaniu, możemy zaoszczędzić 45% kosztów ogrzewania 

elektrycznego. Jeśli chcemy sterować grzejnikiem zdalnie, przy użyciu aplikacji mobilnej 

w smartfonie, wówczas oprócz zakupu centralki Cozytouch, niezbędny będzie również zakup 

zewnętrznego sterownika Cozytouch Pass. 

www.atlantic-polska.pl 

16 


I. 

instalacje 

Rury wielowarstwowe 

Rury warstwowe, zwane często wielowarstwowymi, składają się 

– jak sama nazwa sugeruje – z kilku naniesionych na siebie powłok, 

łączonych klejem. W potocznym rozumieniu funkcjonuje przekonanie, 

iż środkową warstwą zawsze jest jakiś metal, najczęściej aluminium, 

lecz jest to swoisty stereotyp, gdyż wielowarstwowość obejmuje 

również struktury wykorzystujące różne rodzaje tworzyw sztucznych 

z pominięciem warstwy metalu, choć faktycznie takie rury stanowią 

rynkową mniejszość. Jednakże o który wariant by nie chodziło, 

zawsze mamy do czynienia z doskonałym rozwiązaniem, stosowanym 

w wielu różnych typach instalacji z uwagi na jego całkowitą gazową 

antydyfuzyjność. 

Konstrukcja rur 

wielowarstwowych 

i używane w nich materiały 

Typowa rura warstwowa składa 

się z pięciu warstw: zewnętrznej 

polietylenowej (PE, HDPE), 

wewnętrznej również polietylenowej 

(ta warstwa często jest 

usieciowiona) oraz znajdującej 

się między nimi rury aluminiowej, 

zgrzewanej doczołowo lub 

na tzw. zakładkę, i łączących 

je wszystkie ze sobą dwóch 

warstw kleju. Zastosowany poli- 

etylen to zawsze jego odmiana o podwyższonej 

odporności temperaturowej 

i zgodna z obowiązującymi normami 

krajowymi i europejskimi (m.in. PN EN 

ISO-22391-1). Symbolika rur warstwowych 

– najczęściej „PE / AL / PE” prezentuje 

nie tylko zastosowane materiały, ale 

też i kolejność wszystkich warstw, przy 

czym rzeczą oczywistą jest, że klej znajdujący 

się między AL i zewnętrznym 

PE oraz AL i wewnętrznym PE nie jest 

uwzględniany w symbolice, gdyż nie 

ma większego znaczenia dla parametrów 

użytkowych tych rur. 

Fot. 1. Typowa rura warstwowa składa się z pięciu warstw: zewnętrznej polietylenowej, 

wewnętrznej również polietylenowej (ta warstwa często jest usieciowiona) 

oraz znajdującej się między nimi rury aluminiowej i łączących je wszystkie ze sobą 

dwóch warstw kleju. 

Fot. KISAN 

Jak już wcześniej zostało to wspomniane, 

istnieje niewielka oferta rur 

warstwowych, które nie uwzględniają 

aluminium, lecz wciąż cechują się 

nieprzepuszczalnością gazową. Ich 

wewnętrzną warstwę stanowić może 

sieciowany polietylen o wysokiej odporności 

temperaturowej i wysokim 

stopniu sieciowania (~70%), zaś zewnętrzną 

odpowiednio dobrana przez 

producenta warstwa antydyfuzyjna, 

zapewniająca 100% nieprzepuszczalności 

tlenu. Taką warstwą może być 

np. EVOH, czyli żywica kopolimerowa 

alkoholu etylowinylowego – tworzywo 

chętnie stosowane w branży opakowań 

ze względu na skuteczną barierowość 

dla tlenu. Obie warstwy takich rur 

łączy się klejem. Rury wielowarstwowe 

bez aluminium znajdują zastosowanie 

w ogrzewaniu podłogowym, przy podłączeniach 

do grzejników, ale też w zamkniętych 

układach hydraulicznych, 

gdzie trzeba zapewnić ochronę metalowych 

elementów instalacji przed 

korozją. Co ważne – maksymalne parametry 

pracy takich rur są niemal identyczne, 

jak w przypadku rur PE/AL/PE. 

Jednak znakomitą większość oferty 

rynkowej stanowią rury warstwowe 

łączące cechy polietylenu z cechami 

aluminium, dostępne w dość du- 

18 


instalacje I. 

Fot. 2. Instalacje wykonane w oparciu o dowolny system łączenia, wymagają przeprowadzenia 

centralnej próby szczelności, podczas której przy ciśnieniu rzędu 3-5 bar testuje się 

całą instalację bez konieczności sprawdzania każdego połączenia z osobna. 

żych zakresach średnic, na przykład 

14/16/18/20/25/32/40/50/63/75 mm 

i sprzedawane w postaci kilkumetrowych 

odcinków lub w dużych rolkach 

50/100 mb. 

Warto przyjrzeć się grubościom poszczególnych 

warstw i ogólnym parametrom 

technicznym rur, z których 

łatwo można wyczytać cechy i właściwości 

odpowiedzialne za ich popularność. 

Dla przykładu typowe dane jednego 

z najpopularniejszych rozmiarów 

dla instalacji ogrzewania podłogowego, 

czyli 16,0 x 2,0 mm (tabelka). 

Fot. 3. 

Wewnętrzna warstwa aluminium gwarantuje zerową przepuszczalność dyfuzyjną dla tlenu. 

Fot. HERZ Fot. TECE 

Jak wynika z powyższego, wystarczy 

bariera w postaci wewnętrznej rury aluminiowej 

o grubości rzędu 0,25 mm, by 

uzyskać zerową przepuszczalność dyfuzyjną 

dla tlenu i porównywalną z rurami 

metalowymi rozszerzalność liniową. 

Parametry rur wielowarstwowych 

i instalacji z nich wykonywanych 

Pierwsze parametry wszelkich rur 

instalacyjnych, o jakie pytają specjaliści, 

to maksymalne parametry pracy, 

czyli temperatura i ciśnienie. Dla 

rur warstwowych te graniczne dane 

wyglądają z reguły bardzo podobnie, 

niezależnie z której fabryki pochodzą: 

około 90-95 0 C i około 10-13 bar 

(przy temperaturze 65 0 C). Warto 

w tym kontekście wspomnieć też 

o ich odporności na działanie niezbyt 

agresywnych chemikaliów, a więc 

i wszelkich inhibitorów – dodatków 

do wody grzewczej. 

Średnica zewnętrzna / wewnętrzna / grubość ścianki 

16 / 12 / 2 mm 

Grubość warstwy aluminium 

~0,2 – 0,3 mm 

Klasa palności 

B2 (DIN 4102) / Euroklasa E 

Waga rury 

~110 g / mb 

Gęstość ~0,95 g / cm 3 

Przewodność cieplna przy temperaturze 20 0 C 

~0,4 W / m X 

K 

Współczynnik rozszerzalności liniowej (kompensacja) 

~0,025-0,030 mm / m X 

K 

Maksymalna temperatura pracy 

90-95 0 C 

Maksymalne ciśnienie pracy 10 bar (przy 70 0 C) 

Przepuszczalność tlenu 

0,0 mg / L X 

D 

Kolejną – chyba najistotniejszą cechą rur 

warstwowych jest ich gazoszczelność, 

dzięki której nie dochodzi do przedostawania 

się przez ich strukturę tlenu 

– jednego z głównych winowajców odpowiedzialnych 

za szybką degradacje 

pozostałych rodzajów rur. Instalacje wykonane 

z rur warstwowych są wewnętrznie 

gładkie, dzięki czemu nie dochodzi 

do ich „zarastania” i szybkiego korodowania, 

ani do rozwoju niepożądanych drobnoustrojów 

powodujących zanieczyszczenie 

(skażenie) wody, lub przynajmniej 

obniżenie jej jakości. Zastosowane w instalacjach 

grzewczych, wykazują dobrą 

odporność cieplną (krótkotrwale do 

100-110 0 C) oraz skuteczne tłumienie szumów. 

Można je z powodzeniem wsuwać 

w otuliny dla zabezpieczenia instalacji 

ZW przed roszeniem lub CW przed stratami 

cieplnymi – obojętne czy następnie 


19

I. 

instalacje 

mocowane są naściennie, podwieszane 

podsufi towo, czy też wpuszczane w ścianę 

bądź zatapiane w betonie (lub innych 

rodzajach mas i zapraw). 

Istotnym parametrem rur wielowarstwowych 

jest ich elastyczność – łatwo 

poddają się ręcznemu gięciu, lub maszynowemu, 

gdy należy osiągnąć niewielki 

promień gięcia. W przypadku 

małych promieni, stosuje się tzw. giętarki, 

dzięki którym w trakcie zaginania nie 

dochodzi do żadnych załamań ani zwężenia 

światła rury – najczęściej przyjmują 

postać narzędzi ręcznych. 

Rury warstwowe są oferowane przez 

niektórych producentów w kilku wariantach, 

m.in. jako rury całkowicie 

elastyczne – stosowane chętnie w zabudowie 

suchej oraz w instalacjach naściennych, 

oraz jako rury o stabilnym 

kształcie – stosowane w instalacjach 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Na czym polega przewaga rur warstwowych nad innymi 

systemami instalacyjnymi 

Karol Marzejon, Menedżer produktów, Pipelife Polska S.A. 

Wewnętrzne systemy instalacyjne z tworzyw termoplastycznych 

przeznaczone są do ogrzewania płaszczyznowego, 

instalacji grzewczych, przesyłu zimnej i ciepłej 

wody wodociągowej, instalacji chłodniczych oraz przemysłowych. 

Do najbardziej popularnych z uwagi na najszersze 

spektrum zastosowania należą rury wielowarstwowe 

z polietylenu sieciowanego PE-X/Al/PE-X z warstwą 

antydyfuzyjną z aluminium (Al) oraz rury z polietylenu 

PERT/Al/PERT z warstwą antydyfuzyjną z aluminium lub 

PERT/EVOH/PERT z warstwą antydyfuzyjną z alkoholu 

poliwinylowego. PE-RT jest to kopolimer octanowy polietylenu 

średniej gęstości o podwyższonej stabilności 

cieplnej. Warstwa aluminium pełni kilka istotnych funkcji, 

a mianowicie pełni rolę bariery dyfuzyjnej dla gazów czyli 

przeciwdziała przedostawaniu się tlenu przez ścianki rury, 

stanowiąc doskonałą ochronę przed korozją kluczowych 

i drogich metalowych elementów instalacji, np.: grzejników, 

pomp. Zastosowanie warstwy aluminiowej powoduje 

ponad 6-krotne zmniejszenie wydłużenia termicznego 

rur w stosunku do zwykłych rur PE-X, PE-RT oraz rur z warstwą 

antydyfuzyjną z alkoholu poliwinylowego (EVOH). 

Należy podkreślić, że nie wolno mieszać różnych systemów 

zarówno z uwagi na gwarancję, jak i stosowane 

narzędzia. Rury mają inne grubości ścianek, stosowane są 

różne profi le szczęk zaciskarek, złączki oraz kalibrowniki. 

Połączenia rur wielowarstwowych wykonywane są poprzez: 

• kształtki mosiężne mechaniczne zaprasowane lub 

złączki skręcane 

• kształtki mosiężne przejściowe zaciskowe z gwintem 

zewnętrznym lub wewnętrznym (złącza gwintowane) 

• złączki typu Eurokonus zaciskane mechanicznie za 

pomocą nakrętki i uszczelniane poprzez uszczelki 

elastomerowe 

Złączki zaprasowywane mogą być układane pod posadzką, 

natomiast skręcane powinny być układane 

nadtynkowo. 

Kształtki RADOPRESS wykonane są ze specjalnego stopu 

cynowanego mosiądzu o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie 

min. 280 N/mm 2 (czyli 2800 kg/cm 2 ) oraz odporności 

chemicznej umożliwiającej przemysłowe zastosowanie 

np.: przesyłania sprężonego powietrza, środków 

spożywczych, chemikaliów. 

Należy odnotować nowej generacji rury z polipropylenu 

PP-RCT o krystalicznej budowie tzw. czwartej 

generacji o wyższej odporności na temperaturę i ciśnienie 

oraz rury wielowarstwowe PP-RCT/PP-RCT+CF/ 

PP-RCT z warstwą stabilizowaną włóknem węglowym. 

Rury z warstwą z włókna węglowego stanowią alternatywę 

do rur PP-R z warstwą z aluminium. Rury PP-RCT 

w klasie PN 20 w porównaniu do zwykłych rury PP-R 

PN 20 posiadają o ok. 50% mniejsze opory hydrauliczne 

na przepływie, umożliwiając zastosowanie rury 

o mniejszej średnicy. 

Rury wielowarstwowe PP-RCT z warstwą z aluminium lub 

włóknem węglowym są stosowane do instalacji centralnego 

ogrzewania dla maksymalnej temperatury roboczej 

do 90° C (klasa 5), ogrzewania niskotemperaturowego 70° C 

(klasa 4) oraz ciepłej i zimnej wody użytkowej (klasa 

2). Połączenia rur wykonywane są poprzez zgrzewanie 

polifuzyjne kielichowe z kształtkami PP-R oraz kształtki 

PP-R z zatopionymi metalowymi Cr-Ni gwintowanymi 

wkładkami. Rury muszą posiadać informację o klasie zastosowania, 

ciśnieniu oraz maksymalnej temperaturze 

roboczej wraz z przywołaniem odpowiednich norm PN 

-EN ISO. Rury PE-X/Al/PE-X mogą być stosowane w instalacjach 

grzewczych oraz sanitarnych dla maksymalnej 

temperatury roboczej do 95° C i ciśnienia 10 bar. 

20 


instalacje I. 

Fot. VIEGA 

Fot. TECE 

Fot. 4. Przy systemach zaciskanych 

i małych średnicach zastosowanie 

znajdują ręczne zaciskarki napędzane 

siłą mięśni operatora, zaś dla średnic od 

25 mm wzwyż – zaciskarki o napędzie 

elektrohydraulicznym. 

Fot. 5. Spektrum zastosowań rur warstwowych jest szerokie. Doskonale sprawdzają się 

między innymi w instalacjach ogrzewania płaszczyznowego. 

podtynkowych i ze względu na dobrą 

estetykę wykonania również w natynkowych. 

Jeśli chodzi o przewodnictwo cieplne 

rur warstwowych, należy zauważyć, 

że są słabymi przewodnikami cieplnymi 

i straty ciepła przy nich ponoszone są 

nawet 800-krotnie mniejsze niż w przypadku 

rur miedzianych. Gdy przychodzi 

do palności, tu znów rury warstwowe 

mają mocne argumenty za – trudno się 

zapalają, natomiast gdy już do tego dojdzie, 

wówczas silnie dymią. Odporność 

wewnętrznej warstwy rur PE/AL/PE 

Fot. HERZ 

na ścieranie jest bardzo wysoka – nawet 

przy dużych prędkościach przepływu 

uszkodzenie materiału po długim czasie 

użytkowania jest minimalne. 

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż rury 

warstwowe nie przewodzą ładunków 

elektrycznych, dlatego nie można ich 

wykorzystywać do wyrównywania potencjałów 

i uziemiania. 

Bardzo istotną kwestią jest odporność 

rur warstwowych na środki chemiczne. 

Jest to kwestia pojawiająca się w przypadku 

zakażenia wody w instalacji sanitarnej, 

kiedy to należy dokonać dezynfekcji 

albo termicznej (80-85 0 C), 

albo właśnie chemicznej. W takich sytuacjach 

stosuje się z reguły dwutlenek 

(ditlenek) chloru. Jeśli dezynfekcja przeprowadzana 

jest w temperaturze około 

25 0 C, wówczas typowa rura warstwowa 

wykazuje niemal całkowitą odporność 

na działanie CLO 2 

. Praktyka podpowiada 

jednak, że często powtarzane dezynfekcje 

mają z czasem negatywny wpływ 

na trwałość instalacji. Odporność chemiczna 

ma znaczenie w jeszcze jednej 

sytuacji – podczas działań zmierzających 

do niezamarzania wody w rurach 

warstwowych. Praktycznie wszystkie 

rury PE/AL/PE nadają się do stosowania 

środków przeciwzamrożeniowych, takich 

jak glikol etylenowy (maksymalne 

stężenie do 35%) czy używany w branży 

spożywczej glikol propylenowy (maksymalne 

stężenie do 25%). 

Fot. 6. 

Rury warstwowe dostępne są w różnych zakresach średnic. 

Systemy łączenia rur 

wielowarstwowych 

Producenci systemów instalacyjnych 

opartych na rurach warstwowych oferują 

różne rozwiązania w zakresie metod 

ich łączenia ze sobą lub z rurami 

innego typu. Jednym z takich rozwiązań 

jest technologia połączeń zaprasowywanych 

pozwalająca uzyskać trwałe 

połączenie w kilka sekund poprzez 

wprasowanie rury w profi l kształtki. 


21

I. 

instalacje 

Korpus takiej złączki, wykonany np. z niklowanego 

mosiądzu lub brązu, wyposażany 

jest w polipropylenowe gniazdo 

tulei z doszczelniającym o-ringiem. 

Gniazda wykonywane są też z PPSU 

(polisulfon fenylenu) – każdy producent 

preferuje nieco inne rozwiązania 

lub oferuje kilka zamiennych rozwiązań. 

Wewnętrzne szczęki, tworzące połączenie, 

kompensują naprężenia poprzez 

odpowiednio ułożone strefy docisku, 

zaś zamontowana wstępnie tuleja stalowa 

(stal nierdzewna) odpowiada za 

trwałe zaprasowanie rury w korpusie 

złączki. Wygodnym rozwiązaniem 

w przypadku większości stosowanych 

złączek i kształtek jest wziernik, czyli 

otwór kontrolny, umożliwiający stałą 

kontrolę prawidłowości umiejscowienia 

rury wewnątrz kształtki. Jeszcze słowo 

o sprzęcie – przy systemach zaciskanych 

i małych średnicach zastosowanie 

znajdują ręczne zaciskarki napędzane 

siłą mięśni operatora, zaś dla średnic od 

25 mm wzwyż – zaciskarki o napędzie 

elektrohydraulicznym. 

Innym sposobem łączenia rur warstwowych 

jest technologia połączeń 

skręcanych, która pozwala uzyskiwać 

szczelne połączenia poprzez zagniecenie 

na rurze przeciętego pierścienia, 

wykonanego np. z mosiądzu. Taki 

montaż odbywa się przy użyciu narzędzi 

ręcznych – np. różnych odmian 

kluczy płaskich – i możliwy jest wyłącznie 

w miejscach, w których złącze 

jest widoczne, a nakrętka dostępna dla 

narzędzia. Połączenie doszczelniane 

jest dwoma o-ringami wykonanymi 

z EPDM, sama zaś złączka wykonana 

jest z mosiądzu odpornego na korozję 

– dotyczy to zarówno korpusu jak i nakrętki. 

Ponadto pomiędzy zaciskającym 

się mosiądzem, a warstwą aluminiową 

w rurze funkcjonuje dodatkowa przekładka 

tefl onowa. System połączeń 

skręcanych jest systemem rozłącznym 

i w tym leży jego lekka przewaga nad 

systemem połączeń zaprasowywanych, 

ale oczywiście oba systemy można 

stosować jednocześnie i wymiennie 

w obrębie tej samej instalacji. 

Część producentów rur warstwowych 

oferuje też złączki zakończone trzpieniem, 

na który rurę wystarczy wcisnąć. 

Połączenia takie są szczelne dzięki zastosowaniu 

odpowiednio wyprofi lowanych 

trzpieni z zabezpieczeniem przeciwko 

zsunięciu się rury oraz dzięki 

o-ringom. 

Instalacje wykonane w oparciu 

o dowolny system łączenia, wymagają 

przeprowadzenia centralnej próby 

szczelności, podczas której przy ciśnieniu 

rzędu 3-5 bar testuje się całą 

instalację bez konieczności sprawdzania 

każdego połączenia z osobna. Jeśli 

podczas próby, w wyniku wadliwie 

wykonanego połączenia, dochodzi 

do ujścia medium (wody, powietrza), 

taką sytuację wykazuje manometr 

poprzez wskazanie spadku ciśnienia. 

Jeśli tylko to możliwe, zaleca się wykonanie 

suchej próby zamiast mokrej, 

gdyż eliminuje ona ryzyko higieniczne 

powodowane przez wodę użytą 

w próbie mokrej i zalegająca do momentu 

uruchomienia instalacji. 

Fot. TECE 

Fot. 7. Technologia połączeń skręcanych odbywa się przy użyciu narzędzi ręcznych – np. różnych odmian kluczy płaskich – i możliwa jest 

wyłącznie w miejscach, w których złącze jest widoczne, a nakrętka dostępna dla narzędzia. Połączenie doszczelniane jest dwoma o-ringami 

wykonanymi z EPDM. 

22 


instalacje I. 

Fot. TECE 

Fot. VIEGA 

Fot. 8. System połączeń skręcanych jest systemem rozłącznym 

i w tym leży jego lekka przewaga nad systemem połączeń zaprasowywanych, 

ale oba systemy można stosować jednocześnie i 

wymiennie w obrębie tej samej instalacji. 

Fot. 9. Producenci systemów instalacyjnych opartych na rurach 

warstwowych oferują różne rozwiązania w zakresie metod ich 

łączenia ze sobą lub z rurami innego typu. Jednym z takich rozwiązań 

jest technologia połączeń zaprasowywanych pozwalająca 

uzyskać trwałe połączenie w kilka sekund poprzez wprasowanie 

rury w profil kształtki. 

Przewaga rur wielowarstwowych 

nad konkurencyjnymi 

rozwiązaniami 

Podstawową przewagą rur wielowarstwowych 

nad tradycyjnymi jest ich 

szerokie spektrum zastosowania. To, 

że wykorzystuje się je w instalacjach 

wody zimnej i ciepłej – zarówno tej 

dla celów spożywczych, jak i każdej 

innej – to sprawa oczywista. Do tej listy 

dopisać należy jeszcze instalacje 

grzewcze, w tym i instalacje podłogowego 

ogrzewania, instalacje gazowe, 

instalacje sprężonego powietrza oraz 

– coraz częściej - specjalistyczne instalacje 

technologiczne w przemyśle, czy 

też instalacje do transportowania wody 

na pokładach samolotów lub w samochodach. 

Dlaczego warstwowe rury takim szturmem 

weszły na rynek i na wielu polach 

wręcz wyparły rury z metali oraz 

tradycyjne rury z tworzyw sztucznych? 

Pytanie jest zasadne szczególnie 

w przypadku rur z tworzyw sztucznych, 

których struktura nie jest warstwowa, 

a które przecież są odporne na korozję, 

są lekkie, przenoszą minimalne drgania, 

niwelują szumy wewnątrz instalacji, 

są chemicznie obojętne i nie reagują 

w kontakcie z wodą, ani też nie posiadają 

smaku, barwy czy zapachu, są 

bardzo lekkie – słowem, posiadają cały 

katalog cech przynależnych rurom warstwowym. 

W czym cała rzecz? - w tlenie, 

a dokładnie w jego przepuszczalności, 

która prowadzi do szybkiej degradacji 

takich rur, czyli obniżenia ich jakości, 

wydajności i przyspieszenia ich korozji. 

To niebagatelny powód dla zastąpienia 

tradycyjnych rur z PCV czy PE/ PP rurami 

warstwowymi z wewnętrznym płaszczem 

aluminiowym, gdyż aluminium 

stanowi nieprzepuszczalną barierę dla 

tlenu i generalnie dla wszystkich gazów. 

Rury warstwowe mają ponadto większą 

żywotność – około 50 lat przy pracy 

w temperaturach określonych przez 

producenta jako bezpieczne i nie powodujące 

przyspieszenia ich degradacji. 

Cechują się ponadto sporą odpornością 

na promieniowanie UV i zwiększoną 

wytrzymałością na udary i mechaniczne 

obciążenia, przy zachowaniu niezłej elastyczności, 

co stanowi następny punkt 

przewagi nad tradycyjnie stosowanymi 

rodzajami rur we wszelkiego rodzaju instalacjach. 

Kolejnym niezwykle istotnym parametrem 

rur warstwowych jest ich wydłużalność 

termiczna – około półtora 

do dwóch razy większa w porównaniu 

do rur stalowych. To bardzo niewiele 

w porównaniu do tradycyjnych rur 

z tworzyw sztucznych o około 8-krotnie 

większej rozszerzalności, których 

zastosowanie zmusza instalatorów 

do częstej (zbyt częstej) kompensacji 

wydłużeń w instalacjach CW i CO. Rury 

warstwowe zawdzięczają to wewnętrznej 

warstwie aluminium, nieco grubszej 

w przypadku rur o dużych średnicach 

i stanowiącej czynnik decydujący o wydłużaniu 

się rur w sytuacji gdy znajduje 

się w nich ciepła lub gorąca woda. 

Niemniej jednak zjawisko wydłużalności 

termicznej w rurach warstwowych 

istnieje, jednak instalatorzy zdają sobie 

sprawę z prostego faktu: część wydłużenia 

cieplnego może zostać przejęta 

przez elastyczność rurociągu lub przez 

izolację, należy jednak pamiętać o prostej 

zasadzie: grubość izolacji konieczna 

do przejęcia wydłużenia cieplnego 

musi być 1,5-krotnie większa niż wielkość 

wydłużenia cieplnego. 

Podsumowanie 

Rury warstwowe to wykazują większą 

odporność na korozję i są znacznie lżejsze 

od rur metalowych, w porównaniu 

zaś do rur z tworzyw sztucznych w lepszym 

stopniu zachowują swój kształt 

i są trwalsze – to umożliwia ich łatwe 

gięcie i montaż we wszelkich typach 

instalacji. Jest jeszcze jeden czynnik, 

który sprawia, że rury warstwowe należy 

lubić – ekologia. Gdy rura warstwowa 

przeznaczona jest już do usunięcia, 

wystarczy wyeliminować z niej warstwę 

aluminium (nadającego się do powtórnego 

użytku), zaś pozostałe warstwy 

przekazać do punktu zajmującego się 

recyklingiem tworzyw z których są zbudowane. 

Bardzo często punktem takim 

jest sam producent rur, co upraszcza 

całą sprawę. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów publikowanych 

przez: Viega Sp. z o.o., Geberit 

Sp. z o.o., Vesbo Poland Sp. z o.o. 

i Tece Sp. z o.o. 


23

I. 

instalacje 

Od profesjonalistów dla profesjonalistów 

– czyli pompy i rozdrabniacze do zastosowań komercyjnych 

Adaptacje budynku do zupełnie nowych funkcji może nastręczać 

problemów. Jednym z nich jest umieszczenie kuchni w nowym miejscu, 

w którym brakuje pionów kanalizacyjnych. 

PROMOCJA 

Wiele osób chcących stworzyć 

własny bar czy restaurację 

staje przed problemem 

rozmieszczenia pomieszczeń 

sanitarnych w istniejącym budynku. 

Bardzo często zdarza 

się że instalacja kuchni lub łazienki 

w żądanym miejscu jest 

utrudniona lub nawet niemożliwa 

ze względu na usytuowanie 

pionów kanalizacyjnych. 

W takich wypadkach często 

zagląda nam w oczy widmo 

kosztownego i czasochłonnego remontu 

i przeprojektowania kanalizacji 

na nowo. Jednak na szczęście nie 

jest to jedyne wyjście. 

Z pomocą przychodzą specjalne 

pompy do tłoczenia wody i ścieków 

szarych. Umożliwiają one przetłaczanie 

wody i ścieków szarych z różnych 

przyborów (zlew, umywalka, 

zmywarka, pralka, prysznic) do oddalonych 

pionów kanalizacyjnych. 

Zasada działania takiego urządzenia 

jest niezwykle prosta. Po osiągnięciu 

odpowiedniego poziomu wody 

w zbiorniku, załącza się pompa, która 

wypompowuje ścieki do wykonanej 

instalacji. Ścieki są usuwane ze zbiornika, 

natomiast sama pompa wyłącza 

się gdy ich poziom w zbiorniku zostanie 

obniżony do minimum. Parametry 

tłoczenia uzależnione są od rodzaju 

i mocy urządzenia i mogą dochodzić 

nawet do 110 m w poziomie i 11 m 

w pionie. Montaż pomp nie przysparza 

problemów. W sposób szybki 

i prosty możemy podłączyć wszystkie 

Fot. 1. 

Przykład zastosowania pompy SANICOM 1 – zakład fryzjerski. 

24 


instalacje I. 

Fot. 2. 

SANICUBIC 2 CLASSIC. 

przybory do urządzenia. Rzeczą najważniejszą 

jest aby przewód tłoczny 

z urządzenia, którym będą tłoczone 

ścieki był wykonany w technologii 

zgrzewanej lub klejonej. Ścieki podawane 

są pod ciśnieniem i zastosowanie 

rur na uszczelkach może spowodować 

przecieki. Dlatego zawsze 

pamiętajmy o tej zasadzie. Przewody 

wykonywane są rurami cienkimi 

o średnicach 40 i 50 mm. 

Jaką pompę wybrać? 

Wybierając pompę musimy zadać sobie 

pytanie jakie i ile przyborów chcemy 

do niej podłączyć. W małej kuchni 

i kawiarni bardzo dobrze sprawdzi 

się pompa SANISPEED. Jest to bardzo 

wydajna pompa przeznaczona 

do intensywnej pracy. Odprowadza 

ścieki ze zlewozmywaków, umywalek 

i umożliwia podłączenie wszystkich 

(z wyjątkiem WC) pozostałych urządzeń 

sanitarnych. Może pompować 

ścieki do 7 m w pionie lub do 70 m 

w poziomie. Maksymalna temperatura 

ścieków to 75°C dlatego też doskonale 

się sprawdzi przy podłączeniu 

zmywarki lub pralki. Moc silnika 400W, 

klasa ochrony IP44. 

Dla bardziej wymagających osób 

przeznaczone są pompy o wyższej 

mocy, dzięki którym można obsłużyć 

Fot. 3. 

Przykład zastosowania pompy SANICUBIC 2 CLASSIC – siłownia i sauna. 

kompletną kuchnię w dużej restauracji, 

barze lub pubie. Przykładem 

takiego urządzenia jest SANICOM 1. 

Jest to pompa przeznaczona do przepompowywania 

ścieków szarych 

(bez fekaliów) i wyposażona w jeden 

silnik o mocy 750 W. Tłoczy ścieki 

na wysokość 10 m lub na odległość 

100 m w poziomie. Urządzenie ma 

możliwość podłączenia zewnętrzne- 

Fot. 4. SANISPEED. Fot. 5. Przykład zastosowania pompy SANISPEED – kawiarnia. 


25

I. 

instalacje 

Fot. 6. 

Przykład zastosowania pompy SANICUBIC 2 XL – fitness. 

go alarmu informującego o każdym 

nieprawidłowym działaniu. Pompa 

idealnie nadaje się do montażu 

w restauracjach i pubach, gdzie trzeba 

przepompować duże ilości wody 

na znaczne odległości. 

Osoby, które nie uznają kompromisów 

ucieszy fakt, że na rynku obecna 

jest pompa z podwójnym silnikiem 

SANICOM 2. Wyposażona jest w dwie 

pompy o mocy 1500 W każda. Tłoczy 

ścieki na odległość 11 m w pionie lub 

na 110 m w poziomie. Bardzo wysoka 

wydajność na poziomie ok. 340 l/min 

pozwala znaleźć jej zastosowanie 

w dużych kuchniach restauracyjnych, 

barach, oraz pubach. Odporność 

na wysokie temperatury rzędu 

90°C sprawia, że SANICOM 2 świetnie 

sprawdzi się także w małych i średnich 

pralniach. 

od ilości przyborów które chcemy 

do niego podłączyć. W niewielkiej łazience 

(3-4 miski WC, 3-4 umywalki) 

sprawdzi się urządzenie 1 silnikowe 

typu SANICUBIC 1 WP. Przepom- 

Fot. 7. SANICOM 2. 

Łazienka w obiekcie komercyjnym 

bez kanalizacji? To nie problem! 

Jeśli inwestor zażyczy sobie aby 

stworzyć w lokalu łazienkę w miejscu 

oddalonym od kanalizacji wtedy 

należy zastosować przepompownie 

wyposażoną w rozdrabniacz. Wybór 

modelu tak jak w przypadku pomp 

do ścieków szarych uzależniony jest 

Fot. 8. SANICUBIC 2 XL. 

26 


instalacje I. 

Fot. 9. SANICOM 1. 

pownie wyposażono w silnik o mocy 

1500 W, z zaawansowanym systemem 

rozdrabniania, oraz 4 wejścia 

o różnych średnicach (100/40 mm). 

Może zostać zamontowane na podłodze 

w piwnicach, lub w studzienkach. 

Odprowadza ścieki na wysokość 

do 11 m i do 110 m w poziomie. 

W przypadku większej ilości łazienek 

należy wybrać przepompownie wyposażoną 

w 2 silniki. W przypadku 

małej ilości ścieków załącza się automatycznie 

jeden silnik, jeżeli ilość 

ścieków się zwiększa drugi silnik 

włącza się zwiększając tym samym 

jego wydajność. Dodatkowo silniki 

uruchamiane są naprzemiennie, co 

równocześnie wydłuża ich żywotność. 

W przypadku awarii jednego 

z silników urządzenie może pracować 

dalej, zmniejsza się tylko jego 

wydajność. 

Przykładem tego typu urządzenia 

jest SANICUBIC 2 Classic. Jest to 

pompa tłocząca z wbudowanymi 

rozdrabniaczami, która doskonale 

nadaje się do odprowadzania wszystkich 

ścieków z lokali typu: mały hotel, 

restauracja, pub, niezależnie od 

pionów i spadków. Wyposażona jest 

w dwa silniki, każdy o mocy 1500 W, 

z zaawansowanym systemem rozdrabniania, 

oraz 4 wejścia o różnych 

średnicach (100/40 mm). Urządzenie 

zapewnia optymalną wydajność i wysoki 

poziom bezpieczeństwa. Odprowadza 

ścieki na wysokość do 11 m 

(do 110 m w poziomie). Urządzenie 

może współpracować z systemem 

BMS (Building Management System). 

W przypadku kiedy chcielibyśmy aby 

urządzenie obsłużyło nam kilka lokali 

jednocześnie trzeba postawić na bezkompromisowe 

rozwiązania jakim jest 

SANICUBIC 2XL. Jest to przepompownia 

oparta na dwóch pompach 

typu VORTEX o przelocie 55 mm i pojemności 

zbiornika 120 l. Moc silników 

to 2000 W każdy. Urządzenie pozwala 

na przetłaczanie ścieków szarych 

i czarnych na wysokość do 10m lub 

110 m w poziomie. Odprowadzenie 

ścieków odbywa się rurą DN 80 lub 

DN 100. Urządzenie jest zaopatrzone 

w control box montowany na ścianie, 

system alarmowy przewodowy 

oraz zawór odcinający na przewodzie 

tłocznym. Wykonany w klasie ochrony 

IP 68. Może być stosowany w obiektach 

komercyjnych i dużych domach. 

® 

® 

Dlaczego SFA? 

To my 60 lat temu wymyśliliśmy 

ideę pomporozdrabniaczy. Przez ten 

czas staliśmy się światowym liderem 

w branży i zaufały nam miliony klientów 

na całym świecie. Nasi naukowcy 

od lat prowadzą badania nad ciągłym 

ulepszaniem produktów i szukaniem 

nowych rozwiązań. Wszystkie nasze 

urządzenia i podzespoły pochodzą 

z certyfikowanych fabryk z Francji. 

Więcej informacji na temat pomp 

i pozostałych urządzeń znajdziecie 

na naszej stronie internetowej 

www.sfapoland.pl 

• 

> 

® ® ® 

REKLAMA 


27

I. 

instalacje 

Zawory mieszające 3- i 4-drogowe HERZ 

– precyzyjna regulacja instalacji grzewczych 

PROMOCJA 

Firma HERZ należy do absolutnych prekursorów polskiego rynku 

zaawansowanych technologii instalacyjnych. HERZ oferuje 

nowoczesną armaturę i systemy instalacyjne, a także wysoko 

zaawansowane urządzenia z zakresu odnawialnych źródeł energii. 

Warto zaznaczyć, że wszystkie produkty 

marki Herz wytwarzane są 

wyłącznie na terenie Europy, 

w 22 zakładach produkcyjnych. 

W przeciwieństwie do większości 

firm konkurencyjnych, to właśnie 

z naszego kontynentu produkty 

z symbolem serca trafiają do ponad 

80 krajów świata. W tym również 

na rynek azjatycki. 

Od 27 lat HERZ systematycznie 

wprowadza na rynek polski szeroki 

asortyment nowoczesnej armatury 

regulacyjnej, zapewniającej 

racjonalne, a więc oszczędne gospodarowanie 

energią. 

W odpowiedzi na rosnące wymagania 

rynku instalacyjnego, firma 

Herz poszerzyła swoją ofertę 

o nową generację zaworów mieszających: 

trzydrogowych (2137) 

oraz czterodrogowych (2138). 

Fot. 1. Zawór trzydrogowy 

HERZ 2137 

Fot. 2. Zawór czterodrogowy 

HERZ 2138 

Fot. 3. Napęd elektryczny 

do zaworu czterodrogowego 

HERZ 2137/2138 

Parametry pracy zaworów HERZ 2137/2138: 

• ciśnienie nominalne: 10 barów, 

• temperatura pracy: -10÷110 o C, 

• maksymalna, chwilowa temperatura pracy: 120 o C 

• moment obrotowy: < 5 Nm, 

• kąt obrotu elementu zamykającego: 0÷90 o , 

• medium: woda, wodny roztwór glikolu o stężeniu do 50%. 

Zastosowanie: regulacja strumienia 

czynnika grzewczego, chłodzącego, 

instalacje kotłowe. 

Parametry pracy napędu elektrycznego: 

• moment obrotowy: 5 Nm, 

• kąt obrotu elementu zamykającego: 

0÷90 o , 

• czas pełnego otwarcia: 140 s, 

• napięcie sterujące: 230 V, 50 Hz, 

• rodzaj regulacji: 3-punktowa. 

Przystosowane do współpracy z napędami 

ręcznymi i siłownikami elektrycznymi, 

zawory trzy- i czterodrogowe 

(DN 15 do DN 50) zostały zaprojektowane 

do stosowania w instalacjach grzewczych 

oraz chłodzących (tzw. wody 

lodowej), do stałej kontroli lub regulacji 

temperatury czynnika grzewczego lub 

chłodzącego. Zawory mogą pracować 

jako zawory mieszające lub rozdzielające 

i najczęściej znajdują zastosowanie 

w obiegach hydraulicznych kotłowych, 

jako zabezpieczenie przed tzw. zimnym 

powrotem czynnika grzewczego. 

Korpusy zaworów wykonane są z kutego 

mosiądzu CW602N. Odlewany metodą 

kokilową z mosiądzu CC754S82 element 

zamykający obrabiany jest mechanicznie 

dla nadania mu odpowiedniego kształtu 

– idealną gładkości uzyskuje się poprzez 

szlifowanie i polerowanie. Do uszczelnienia 

zaworów służą o-ringi wykonane z tworzywa 

sztucznego EPDM. Trzpienie oraz tuleje 

wykonano z mosiądzu CW614N, a króćce 

posiadają przyłącza gwintowane z gwintem 

wewnętrznym zgodnie z normą ISO 7-1. 

Zawory mieszające HERZ serii 2137 i 2138 

posiadają specjalnie drążone zawieradło, 

(w postaci walca) dla uzyskania właściwej 

charakterystyki hydraulicznej, istotnej 

w trakcie regulacji. Zawory mogą współpracować 

z napędami ręcznymi lub napędami 

elektrycznymi obrotowymi (fot. 3) 

w standardzie regulacji 3-punktowej. Oferowane 

zawory regulacyjne stanowią 

jedno z najnowocześniejszych rozwiązań 

firmy Herz w zakresie armatury regulacyjnej. 

Zawory regulacyjne serii 2137 i 2138 

charakteryzują się dużą niezawodnością 

pracy, prostotą budowy i zabudowy oraz 

minimalnymi wymiarami geometrycznymi. 

Technologia ich wykonywania pozwala 

na automatyzację produkcji, co oprócz 

wysokiej jakości wykonania pozwala 

uzyskać wysoką powtarzalność. Efektem 

końcowym są zawory o bardzo dobrych 

walorach użytkowych, dostępne w bardzo 

atrakcyjnych cenach. 

• 

28 


instalacje I. 

Zespoły pompowe i rozdzielacze 

Jako zalety zespołów mieszających należy wymienić przede wszystkim 

uniwersalność zastosowania. Wynika to stąd, że w grupach mieszających 

uwzględnia się standardowe rozstawy przyłączy. 

Oferowane na rynku grupy pompowe 

umożliwiają wykonanie 

układów bezpośrednich, z buforem 

ciepła oraz instalacji ogrzewania 

podłogowego. Elementy 

składowe systemu są dobierane 

w zależności od wymagań i potrzeb 

użytkowników instalacji. 

Odpowiednie grupy pompowe 

zapewniają możliwie najefektywniejszą 

dystrybucję energii. Oprócz 

tego oferowane są zespoły zaprojektowane 

z myślą o obiegach 

grzewczych, gdzie potrzebna jest 

stała regulacja temperatury. Warto 

zwrócić uwagę na zespoły przeznaczone 

do obiegów ogrzewania wymagających 

precyzyjnej regulacji przepływu i temperatury. 

Specjalną grupę można dobrać do 

instalacji grzewczych z regulacją temperatury 

przepływu i z wydajnym wykorzystaniem 

energii. 

Ciekawe rozwiązanie stanowią grupy 

pompowe z możliwością regulacji pogodowej. 

Typowe urządzenie tego typu 

ma obrotowy zawór mieszający oraz 

siłownik zintegrowany ze sterownikiem 

pogodowym. Na rynku nie brakuje grup 

pompowych z regulacją i kontrolą temperatury 

wody powrotnej. 

Grupy pompowe dostępne jako 

rozwiązania z zabudowaną pompą 

(DN 25), z pompą i 3-drogowym zaworem 

mieszającym z siłownikiem 

(DN 25), bez pompy i 3-drogowym 

zaworem mieszającym z siłownikiem 

(DN 25) oraz z przyłączami do 

zamontowania pompy (DN 25). Oprócz 

tego oferowane są zespoły DN 32 

również z pompami i bez pomp, z zaworem 

mieszającymi i siłownikiem 

oraz z przyłączami do zamontowania 

pompy, z zaworem temperaturowym 

45 i 60°C oraz z regulatorem stałotemperaturowym. 

Fot. APINEX INSTALACJE 

Fot. 1. 

Montując grupę pompową zyskuje się fabryczny, gotowy, a zarazem szczelny zespół pozwalający na połączenie kotła z instalacją c.o. 


29

I. 

instalacje 

Cechy grup pompowych 

Montując grupę pompową zyskuje się 

fabryczny, gotowy, a zarazem szczelny 

zespół pozwalający na połączenie kotła 

z instalacją c.o. Typowy zespół składa się 

z pompy, zaworów kulowych z termometrami 

oraz zaworów odcinających, 

które umożliwiają wymontowanie 

pompy bez konieczności opróżniania 

wody z instalacji. Dzięki dokładnie dopasowanej 

izolacji zmniejszają się straty 

temperatury. W zależności pod potrzeb 

instalacji zespół może mieć zamienione 

strony zasilania i powrotu. 

W oferowanych na rynku grupach pompowych 

przewody zasilające i powrotne 

mogą być w prosty sposób zamienione 

miejscami. Tym sposobem zyskuje 

się łatwe dostosowanie do potrzeb 

instalacji. Warto podkreślić, że grupy 

pompowe mają dwuczęściową izolację 

termiczną. Ponadto przydatne są kieszenie 

dla czujników temperatury zapewniające 

łatwy montaż. 

Do kotłów na paliwa stałe 

Na rynku oferowane są grupy produktów 

przeznaczone do współpracy z kotłami 

na paliwa stałe. Pamiętać przy tym należy, 

że producenci kotłów opalanych paliwem 

stałym udzielenie gwarancji warunkują 

zabezpieczeniem przed zbyt niską 

temperaturą powrotu. Zespoły tego typu 

mają 3-drogowy obrotowy zawór mieszający 

oraz siłownik. Ważna jest możliwość 

wstępnego zrównoważenia układu i bardzo 

dobre właściwości w zakresie regulacji 

wydajności. Należy przy tym podkreślić 

możliwość współpracy z większością dostępnych 

na rynku sterowników. 

Warto również zwrócić uwagę na zawory 

temperaturowe, które pozwalają na wydajne 

zasilanie zbiorników akumulacyjnych 

oraz ochronę kotłów na paliwa stałe przed 

zbyt niską temperaturą wody powrotnej. 

W efekcie zyskuje się zwiększenie wydajności 

kotła, wydłużenie czasu jego eksploatacji 

oraz zmniejszenie osadzania smoły. Zawory 

dobierane są w zależności od mocy kotła. 

Rozdzielacze 

Jeżeli trzeba zastosować kilka grup 

pompowych w jednej instalacji to warto 

uwzględnić rozdzielacze, które są 

dostępne zarówno ze sprzęgłem hydraulicznym 

jak i bez. Dzięki nim zyskuje 

się możliwość szybkiego podłączenia 

dwóch, trzech lub czterech grup pompowych 

do jednego źródła ciepła. Strumień 

czynnika roboczego jest rozdzielany 

zgodnie z normą PN – EN 12828. 

Typowy rozdzielacz ma 2, 3 lub 4 pary 

przyłączy zasilających i powrotnych 

obiegów pompowych. Całe urządzenie 

jest pokryte zdejmowaną izolacją 

termiczną. W rozdzielaczu znajdują się 

również przyłącza do montażu zaworów 

spustowych lub czujników temperatury. 

Przy instalacji rozdzielacza wykorzystuje 

się uchwyty ścienne. 

Specjalne rozdzielacze mosiężne są przeznaczone 

do instalacji ogrzewania podłogowego. 

Typowy rozdzielacz składa się 

z dwóch belek rozdzielacza pozwalają- 


Fot. 2. 

Elementy składowe grupy pompowej dobierane są w zależności od wymagań i potrzeb użytkowników instalacji. 

30 


instalacje I. 

cych na podłączenie od 2-ch do 11-tu 

pętli. Oprócz tego w skład zestawu wchodzą 

zawory odcinające oraz nyple na belce 

zasilającej i powrotnej, automatyczny 

zawór odpowietrzający higroskopijny, 

a także kurki: spustowy, kulowy z półśrubunkiem 

oraz korek. Zestaw zawiera komplet 

uchwytów stalowych. 

Dostępne są również rozdzielacze z zaworami 

termostatycznymi na belce powrotnej, 

wyposażone w pokrętła do ręcznej 

regulacji. Jest przy tym możliwe podłączenie 

głowicy termoelektrycznej. Ponadto 

można zastosować rozdzielacze 

z zaworami odcinającymi i bez zaworów 

odcinających na belkach. Są również rozdzielacze 

z przepływomierzami na belce 

zasilającej do regulacji przepływów. 

Sprzęgło hydrauliczne 

Wspomniane już sprzęgło hydrauliczne 

znajduje zastosowanie w instalacjach, które 

mają kilka obiegów, przy czym każdy 

z nich bazuje na odrębnej pompie. Takie 

rozwiązanie równoważy ciśnienie i przepływy 

pomiędzy kotłem a instalacją odbiorczą. 

Ze względu na to, że we wnętrzu 

sprzęgła jest pusta przestrzeń to w ten 

sposób przepływ może odbywać się we 

wszystkich kierunkach. Na szczegółowe 

parametry ostatecznie wpływa rodzaj zastosowanych 

zaworów i pomp. Sprzęgła 

zazwyczaj wykonuje się ze stali węglowej 

lub nierdzewnej, przy czym ważna jest 

izolacja ograniczająca straty ciepła. 

Montując sprzęgło hydrauliczne w instalacji 

grzewczej zyskuje się zwiększenie 

trwałości pomp bowiem eliminowane są 

zakłócenia ich wzajemnej pracy. Ważne są 

przy tym odpowietrzniki automatyczne 

i zawory spustowe przeznaczone do odpowietrzania 

instalacji. Oprócz tego kotły 

mogą pracować w sposób płynny eliminując 

nagłe wzrosty mocy grzewczej. Jeżeli 

kocioł jest uruchamiany z zamkniętym 

przepływem na instalację grzewczą to 

zyskuje się ochronę powrotu przez zbyt 

niską temperaturą. Ponadto sprzęgło hydrauliczne 

umożliwia wykonywanie instalacji 

wielokotłowych. 

Z regulatorem 

stałotemperaturowym 

Na rynku oferowane są zespoły pompowe 

wyposażone w regulator stałotemperaturowy, 

który pozwala na utrzymanie 

stałej temperatury wody zmieszanej. 

Urządzenie można zastosować zarówno 

w zaworach 3 jak i 4-drogowych. Moment 

obrotowy zazwyczaj wynosi 6 Nm 

przy zakresie obrotowym 90°. Czas obrotu 

o 90° wynosi 120 s. W razie awarii za pomocą 

przełącznika można zmienić tryb 

pracy z automatycznego na ręczny. Niektóre 

regulatory mają przyciski dotykowe 

pozwalające na regulowanie temperatury 

i poruszanie się po ustawieniach. Temperatura 

jest regulowana w zakresie 0-99°C, 

przy czym jest możliwy wybór trybu pracy 

zarówno z przeznaczeniem do instalacji 

grzewczych jak i chłodniczych. Temperatura 

wody zmieszanej oraz aktualnej 

temperatury cieczy zmierzonej jest wyświetlana 

na wyświetlaczu. 

Na rynku oferowane są również regulatory 

z dodatkowym czujnikiem ciepła 

pozwalającym na pomiar temperatury 

źródła ciepła (np. kotła). 

Cechy pomp obiegowych 

W nowoczesnych pompach obiegowych 

jakie znajdują zastosowanie 

w zespołach pompowych uwzględnia 

się silnik z wirnikiem umieszczony w tulei 

osłonowej. Wirnik silnika ma magnesy 

trwałe i kompaktowy stojan. W efekcie 

pompa z silnikiem są całością i nie ma 

przy tym potrzeby uszczelniania wału. 

Takie rozwiązanie wymaga jedynie 

dwóch uszczelek stałych a łożyska są 

smarowane pompowaną cieczą. Przydatne 

rozwiązanie stanowi funkcja autoadaptacji. 

Regulacja ciśnienia może być 

proporcjonalna, stałociśnieniowa oraz 

wykorzystywać charakterystyki stałych 

prędkości. Wyświetlacz może wskazywać 

aktualny pobór mocy [W] lub aktualną 

wydajność [m 3 /h], przy rozdzielczości 

[0,1 m 3 /h]. Wał i łożyska promieniowe 

są wykonane z ceramiki. Z kolei ze stali 

nierdzewnej wytwarza się osłonę wirnika, 

płytę łożyskową i tuleję osłonową wirnika. 

W zależności od urządzenia korpus 

może być wykonany z żeliwa lub ze stali 

nierdzewnej. Ważna jest kompaktowa 

budowa z głowicą pompy, która ma zintegrowaną 

skrzynkę sterowniczą i panel 

sterujący. Zakłócenia w instalacji są sygnalizowane, 

przy czym pompa odpowietrza 

się automatycznie. 


Fot. 3. Odpowiednie grupy pompowe 

zapewniają możliwie najefektywniejszą 

dystrybucję energii. 

Montaż i uruchomienie grupy 

pompowej 

Montując grupę pompową w pierwszej 

kolejności należy zdjąć izolację oraz 

przykręcić urządzenie na zamontowanym 

uprzednio rozdzielaczu za pomocą 

nakrętek z uszczelnieniem płaskim, które 

zazwyczaj stanowi element rozdzielacza. 

Przykręca się przewody instalacji 

grzewczej do górnych przyłączy grupy, 

po czym zakłada izolację. Przy montażu 

do ściany zdejmuje się przednią część 

izolacji i przykłada grupę do ściany. Ważne 

jest wypoziomowanie urządzenia 

i zaznaczenie otworów do wywiercenia. 

Zaznaczenie miejsca na otwory ułatwiają 

wycięcia w tylnej części izolacji. 

Bezpośrednio przed uruchomieniem 

trzeba upewnić się czy zawory kulowe 

są otwarte. Trzeba wykonać próbę 

ciśnieniową oraz sprawdzić szczelność 

wszystkich połączeń gwintowanych. 

W następnej kolejności zawory kulowe 

ustawia się w pozycji przekręconej o 45° 

celem napełnienia instalacji po czym 

ustawić zawory w pozycji otwartej. 

Prawidłowa pracy grupy pompowej 

odbywa się wtedy gdy zarówno zawory 

kulowe z termometrami w pokrętle, jak 

i zawory odcinające są otwarte. • 


31

I. 

instalacje 

Grupy pompowe PrimoTherm i RTA 

do instalacji c.o. 

Nowoczesna instalacja c.o. składa się z wielu podzespołów. Wykonując taką 

instalację bazując na grupach pompowych PrimoTherm ograniczamy liczbę 

oddzielnych elementów, a także skracamy czas oraz poziom skomplikowania 

montażu, uzyskując przy tym gwarancję szczelności i niezawodności. 

PROMOCJA 

Grupy pompowe przeznaczone 

są do pompowania medium 

w instalacjach grzewczych. Grupy 

PrimoTherm 180-1 wyposażono 

w zintegrowane termometry 

oraz zabezpieczenia przed 

przepływem zwrotnym. 

W wersji PrimoTherm 180-2 dodatkowo 

zastosowano zawór 

mieszający do regulacji temperatury 

zasilania instalacji. Jest 

to 3-drogowy obrotowy zawór 

mieszający, który może zostać 

doposażony w siłownik elektryczny 

ARM lub regulator stałotemperaturowy 

ACT. Pozwalają 

one na automatyczną regulację 

temperatury medium płynącego 

do instalacji. 

Grupy pompowe PrimoTherm 

180-3 przeznaczone są do zabezpieczenia 

kotła na paliwo stałe 

lub kotła dwupaliwowego. Zostały 

wyposażone w zawór temperaturowy 

do zabezpieczenia minimalnej 

temperatury medium 

do powrotu kotła lub ładowania 

zbiornika akumulacyjnego. 

Wszystkie grupy pompowe 

PrimoTherm AFRISO umieszczone 

są w estetycznej izolacji cieplnej 

i posiadają 3 lata gwarancji. 

Uzupełnieniem oferty są grupy 

pompowe RTA z wbudowanym 

zaworem temperaturowym. 

Przeznaczone są do montażu 

na powrocie do źródła ciepła i zabezpieczają 

kocioł na paliwo stałe 

przed korozją wywołaną zbyt 

niską temperaturą powracającej 

z instalacji wody. 

Fot. AFRISO 

Fot. 1. Zastosowanie nowoczesnych grup pompowych gwarantuje szczelności i niezawodności 

instalacji. 

32 


instalacje I. 

Fot. AFRISO 

Fot. AFRISO 

Fot. 2. Grupa pompowa PrimoTherm 180-2, DN 32, z zaworem 

mieszającym i siłownikiem ARM 343 oraz pompą Wilo-Stratos PARA 

30-1/7 r. K. 

Fot. 3. Grupa pompowa PrimoTherm 180-2, DN25, pompa 

Grundfos Alpha 2 L25 -60, 3-drogowy zawór mieszający z siłownikiem 

ARM 343. 

Wystarczą 2 lub 3 grupy pompowe 

PrimoTherm, połączone rozdzielaczem 

KSV, aby zrealizować wszystkie funkcje 

instalacji c.o. + c.w.u. Dzięki temu rozwiązaniu 

w szybki sposób uzyskamy np. 

zasilanie instalacji c.w.u., grzejnikowej 

i podłogowej wraz z regulacją, przy jednoczesnym 

uproszczeniu instalacji i poprawieniu 

walorów estetycznych samej 

kotłowni. 

Zalety grup pompowych 

PrimoTherm: 

• wyposażone w pompę o wysokiej 

sprawności wraz z wtyczką elektryczną 

(w wersji z pompą) 

• możliwość zamiany stron zasilania 

i powrotu 

• zintegrowane kieszenie na czujniki 

temperatury 

• zabezpieczają instalację przed powrotem 

zimnej wody do kotła 

(PrimoTherm 180-3 lub RTA) 

Zastosowanie grup pompowych 

PrimoTherm: 

• 180-1 – montowana gdy nie ma potrzeby 

żadnej regulacji na instalacji 

(montaż grzejników lub zbiornika na 

ciepłą wodę użytkową) 

• 180-2 – montowana kiedy konieczna 

jest regulacja temperatury (np. ogrzewanie 

podłogowe) 

• 180-3 oraz RTA – montowane gdy 

musimy zabezpieczyć powrót do 

kotła przed zbyt niską temperaturą 

powracającą, bądź w instalacji wyposażonej 

w bufor ciepła 

Rozdzielacze KSV 

do grup pompowych PrimoTherm 

W razie konieczności zastosowania kilku 

grup pompowych PrimoTherm w jednej 

instalacji, można je podłączyć za pomocą 

rozdzielacza KSV w wersji ze sprzęgłem 

hydraulicznym lub bez. Rozdzielacze 

KSV umożliwiają szybkie i łatwe podłączenie 

dwóch, trzech lub czterech grup 

pompowych PrimoTherm do jednego 

źródła ciepła. Rozdzielają strumień wody 

grzewczej, w instalacji zgodnej z normą 

PN – EN 12828. 

Rozdzielacze KSV składają się z 2, 3 lub 

4 par przyłączy zasilających i powrotnych 

obiegów pompowych. Całość 

znajduje się w zdejmowanej izolacji 

termicznej. Wersje rozdzielaczy KSV HW 

wyposażone są dodatkowo w sprzęgło 

hydrauliczne, do rozdzielania obiegów 

oraz 2 przyłącza do zamontowania 

zaworów spustowych lub czujników 

temperatury. W zestawie z każdym 

rozdzielaczem dołączony jest również 

zestaw uchwytów ściennych do montażu 

rozdzielacza. Co istotne, przy użyciu 

rozdzielaczy KSV nie ma potrzeby 

mocowania do ściany kotłowni samych 

grup pompowych PrimoTherm. Zdecydowanie 

ułatwia i przyspiesza to montaż 

instalacji. 

Zmiana na lepsze 

Oferta rozdzielaczy AFRISO KSV 

2- i 3-obiegowych została w ostatnim 

czasie zmodyfi kowana. Rozdzielacze KSV 

w obu wersjach są spawane laserowo. 

Dodatkowo przyłącza do grup pompowych 

z nakrętkami zostały lekko wydłużone, 

dzięki czemu można je łatwiej spasować 

z izolacją grup pompowych. 

Do oferty 2- i 3-obiegowych rozdzielaczy 

KSV zostały dołożone dodatkowe 

rozdzielacze na 4 obiegi grzewcze, 

aby oferta była jeszcze bardziej kompletna. 

Szczegółowe informacje znajdują się 

na stronie www.afriso.pl w Katalogu 

online AFRISO w Rozdziale 2 – Armatura 

Regulacyjna – Grupy pompowe 

Primo-Therm i PrimoSol. 

• 


33

O. 

ogrzewanie 

Inteligentne sterowanie ogrzewaniem 

– przegląd wybranych rozwiązań 

Jeszcze 20 lat temu idea kontrolowania temperatury w każdym pomieszczeniu 

domu bez ruszania się z fotela, brzmiała jak pomysł zaczerpnięty 

z filmów science-fiction. Dziś zaś każdy, kto staje przed wyzwaniem jakim 

jest budowa, przebudowa lub remont domu i mieszkania, może przebierać 

w kilku lub kilkunastu ofertach systemów sterowania ogrzewaniem 

o różnym stopniu zaawansowania technologicznego, które poprzez inteligentną 

kontrolę temperatury gwarantują oszczędności nawet do 30% 

w skali roku (wg niektórych oferentów). 

Nie musimy być w domu, by 

włączyć lub wyłączyć ogrzewanie, 

możemy zaplanować 

tygodniowe cykle dopasowane 

do godzin pobytu rodziny 

w domu i do okresów, gdy wszyscy 

są poza domem – i w ten 

sposób uwolnić się od myślenia 

o niezakręconych lub zbyt mocno 

rozkręconych grzejnikach, 

kaloryferach oraz o kosztach 

z tym związanych. Możliwości są 

ogromne, rozwiązania dostępne 

dla wszystkich i opłacalne. 

Elektroniczne głowice 

termostatyczne 

Te niewielkie urządzenia (waga 

około 150–200 g z bateriami, 

długość ~10 cm, średnica 

~ 50 mm) dzięki elektronice regulują 

pracę grzejników. Są najprostszym 

sposobem na rozpoczęcie 

przygody z inteligentnym sterowaniem 

ogrzewaniem w domu. 

To łatwe w użytkowaniu, wygodne 

i eleganckie urządzenia, 

które coraz częściej zastępują 

tradycyjnie montowane w Polsce 

na grzejnikach wodnych głowice 

mechaniczne. Najciekawszymi 

z nich są oferowane przez wielu 

producentów głowice z wyświetlaczem, 

bezprzewodową 

komunikacją (zasięg do 30 m) 

i możliwością łączenia się w sieci 

ogólnodomowe. Pozwalają 

na bardzo dokładną regulację temperatury, 

zaprogramowanie cykli dobowych 

i wielodniowych i ponadto coraz częściej 

wyposażane są w funkcję wykrywania 

otwartego okna. Polega to na tym, 

że podczas wietrzenia pokoju czujnik 

wykrywa gwałtowny spadek temperatury, 

co odczytuje jako sygnał o otwartym 

Fot. LARS 

Fot. 1. Sterownik Auraton z najmniejszą 

istniejącą głowicą. Każda głowica 

Auraton indywidualnie uczy się jak szybko 

zmienia się temperatura w pomieszczeniu. 

Dzięki temu przewiduje o ile 

powinna zmienić pozycję, by zachować 

właściwą temperaturę w pomieszczeniu 

i, co się z tym łączy, zaoszczędzić energię. 

Największą przewagą głowicy Auraton, 

oprócz małego rozmiaru, jest fakt, iż nie 

mierzy ona temperatury bezpośrednio 

przy grzejniku. Inne głowice dostępne na 

rynku mierzą temperaturę wokół siebie, 

przez co następuje duże przekłamanie, 

szczególnie gdy np. zasłona nachodzi 

na grzejnik lub padają na nią promienie 

słoneczne. W systemie Auraton temperatura 

mierzona jest przez sterownik, który 

znajduje się w dowolnym miejscu i wysyła 

informację do głowicy. 

oknie. Ogrzewanie wówczas się wyłącza 

i uruchamia dopiero po wykryciu wzrostu 

temperatury powyżej ustalonego 

progu. Jest też inne rozwiązanie – współpraca 

głowicy z inteligentną klamką wyposażoną 

w nadajnik informujący o jej 

pozycji, a zatem o stopniu otwarcia okna. 

Głowica otrzymuje sygnał o zamkniętym, 

rozszczelnionym lub otwartym 

oknie i reaguje adekwatnie do każdego 

z tych trzech wariantów. 

Ogromną zaletą wielu zawansowanych 

głowic elektronicznych jest wspomniana 

już możliwość łączenia je w swoiste 

sieci domowe - można wówczas sterować 

nimi wszystkimi na raz lub pojedynczo, 

oczywiście w zakresie temperatur, 

na jakie pozwolił producent, czyli 

z reguły od 5ºC do około 40ºC. Obsługa 

manualna elektronicznych głowic zawsze 

jest bardzo łatwa, gdyż w praktyce 

sprowadza się do opanowania funkcji 

na 3–5 przyciskach, które zabezpiecza 

się przed manipulacją dzieci i którym 

towarzyszy najczęściej podświetlany 

ekran LCD. Podobnie łatwy jest montaż, 

który najczęściej polega na włożeniu 

baterii, ustawieniu danych (data, godzina, 

język obsługi, itp.), zdemontowaniu 

starej głowicy, zamontowaniu łącznika 

zaworu i na koniec samej głowicy. Bywa, 

że potrzebny jest specjalny adapter, jeśli 

grzejnik wyposażony jest w przyłącze 

inne od standardowego (M30 x 1.5), 

lecz to nie stanowi problemu – adaptery 

są powszechnie dostępne, zaś wiele 

elektronicznych głowic oferuje się od 

34 


ogrzewanie O. 

z d a n i e m 


Dlaczego systemy inteligentnego sterowania ogrzewaniem wchodzą 

do polskich domów, biur budynków w tempie znacznie niższym 

niż to się dzieje w krajach strefy EU?” 

Sebastian Brzoza, Technical Support Manager, DHS-SREDTS 

Odpowiadając na tak sformułowane pytanie, należałoby rozdzielić 

rynek budownictwa mieszkaniowego od rynku budownictwa 

niemieszkaniowego. Jeżeli chodzi o budownictwo nie 

mieszkaniowe, takie jak biurowce, centra handlowe czy hotele, 

to pobudki inwestora przemawiające za zastosowaniem tego 

typu rozwiązań będą inne, niż czynniki wpływające na decyzję 

o zakupie tego typu systemu w przypadku właściciela domu 

jednorodzinnego czy mieszkania. W budynkach niemieszkaniowych 

system inteligentnego sterowania instalacją grzania czy 

chłodzenia jest częścią większego systemu automatyki budynku 

i o jego przydatności raczej nikt nie dyskutuje, bo zastosowanie 

takiego rozwiązania przynosi nie tylko wymierne oszczędności 

w zakresie zużycia energii, ale też jest częścią budowania komfortu 

użytkowników takiego obiektu – jednego z najważniejszych 

elementów, gwarantujących sukces rynkowy takiej inwestycji. 

Nie mniej ważnym elementem wydaje się też certyfi kacja budynków 

niemieszkalnych, taka jak Breeam czy Leed – inteligentne 

sterowanie instalacjami ciepła czy chłodu pozwala na uzyskanie 

dodatkowych punktów przy udzielaniu tego typu certyfi katu. 

Inwestor związany z rynkiem budownictwa niemieszkaniowego 

zazwyczaj nie kwestionuje zasadności tego typu rozwiązań, 

a raczej o fi nalnej konfi guracji systemu. Natomiast jeżeli chodzi 

o klienta indywidualnego, to bazując na badaniach rynku można 

wysunąć wniosek, iż tego typu inwestorzy przy wyborze automatyki 

budynku kierują się częściej popularnością rynkową tego 

typu rozwiązań, czy osobistymi zainteresowaniami, niż oszczędnością 

energii, wychodząc z założenia, że inteligentne rozwiązanie 

ma przede wszystkim poprawiać komfort użytkowania 

domu. 

Obserwując nasz rynek uważam, że systemy inteligentnego 

sterowania ogrzewaniem stają się coraz popularniejsze i jestem 

niezmiernie zadowolony (jak zadeklarowany fan np. internetu 

rzeczy), że fi rma Danfoss w której pracuję, jest prekursorem tego 

typu systemów dedykowanych do budynków mieszkaniowych, 

a także niemieszkaniowych średniej wielkości – doskonałym 

przykładem jest system Danfoss Link, który z wielkim powodzeniem 

wprowadziliśmy na rynek i cały czas dbamy o jego popularyzację 

poprzez kampanię reklamową w telewizji i innych 

mediach, dostępność informacji technicznych na dedykowanej 

stronie internetowej czy też sieć przeszkolonych instalatorów. 

razu z jednym lub dwoma adapterami 

w komplecie. 

Sterowniki pomp, 

centralki ogrzewania podłogowego 

Te urządzenia współpracują z pompami 

cyrkulacji ciepłej wody użytkowej 

– często wykrywają je automatycznie – 

i przeznaczone są do automatycznego 

załączania i wyłączania pomp obiegowych 

w zależności od zmierzonej temperatury. 

Zasada działania jest prosta: 

zespół STEROWNIK-POMPA wymusza 

obieg wody w instalacjach C.O. oraz 

ciepłej wody użytkowej – obojętne czy 

są to instalacje z kotłem węglowym, 

czy też gazowym – bazując na zmierzonej 

temperaturze i kierując się wpisanymi 

programami. Sterowniki pomp 

mogą też współdziałać w ramach układów 

C.O. z termokominkami lub nawiewowymi 

kotłami na miał i węgiel. 

Cechują się dużym zakresem sterowania 

temperaturą: od ~10ºC do nawet 

90ºC i coraz większą multizadaniowością, 

obsługiwaną poprzez przyciski 

lub dotykowy wyświetlacz LCD i obejmującą 

m.in. takie funkcje, jak funkcja 

maksymalnej mocy wentylatora nawiewowego, 

funkcja awaryjnego odbioru 

ciepła, funkcja dokładania paliwa 

do paleniska, funkcja utrzymywania 

stałej temperatury wody w zasobniku 

lub w instalacji ciepłej wody użytkowej, 

funkcja ustawiania programów 

dobowych i tygodniowych, funkcja automatycznego 

ustawiania daty, godziny, 

czasu czy też funkcja automatycznego 

przestawiania się między czasem 

letnim i zimowym. 

Warto mieć na uwadze fakt, iż wiele 

z tych sterowników pozwala na mobilne 

sterowanie ich pracą, dzięki sprzęgnięciu 

ich z siecią internetową i wyposażeniu 

w moduł komunikacyjny 

i jednocześnie dzięki adekwatnej aplikacji 

instalowanej na smartfonie, tablecie 

lub w komputerze PC. Aplikacje 

takie dają również wgląd w informacje 

o stanie pracy kotła, ewentualnych 

problemach technicznych, usterkach, 

temperaturach wewnątrz pomieszczeń, 

jak też o temperaturze na zewnątrz 

i kilku innych parametrach. 

Część sterowników – montowanych 

najczęściej naściennie – bywa nazywana 

„regulatorami pogodowymi”, ze 

względu na to, iż regulują temperaturę 

wewnątrz budynku opierając się 

na wskazaniach temperatury na zewnątrz 

i zestawiając jej poziom z bieżącą 

temperaturą wewnątrz budynku. Te 

zaś, które opierają się na wskazaniach 

wyłącznie temperatury zmierzonej 

wewnątrz pomieszczeń, nazywa się 

czasem „regulatorami pokojowymi”. 

Jest to de facto wyłącznie kwestia nomenklatury 

przyjętej przez producenta 

– w gruncie rzeczy zawsze chodzi 

o sterownik współpracujący z pompą 

ciepłej wody. 

Część producentów wyróżnia osobną 

grupę sterowników – tzw. centrale 

ogrzewania podłogowego. Tego 

rodzaju sterowniki to urządzenia, 

które zarządzają kilkoma strefami 

grzewczymi (każdy pokój to inna 

strefa) i wykrywają siłowniki termoelektryczne 

montowane na listwach 

rozdzielacza ogrzewania podłogowego. 


35

O. 

ogrzewanie 

Fot. GIRA 

Fot. 2. Gira G1 jest genialnym rozwiązaniem, 

gdyż służy do sterowania 

wszystkim, co znajduje się w danym 

pomieszczeniu. A także poza nim. 

Pierwszą funkcję uruchamia się przez 

przyłożenie dłoni do urządzenia. To 

niezwykle wygodne, gdy wchodzi się do 

ciemnego pomieszczenia. Tym bardziej, 

że równocześnie podświetla się ekran 

umożliwiając wybranie dowolnej funkcji. 

Jedną z nich jest sterowanie ogrzewaniem 

oraz klimatyzacją. Przesuwając 

palcem po czytelnym wykresie można 

ustawić pożądana temperaturę. 

A lekkimi dotknięciami skorygować 

pożądany tryb pracy, który zwykle 

ustawiamy automatycznie za pomocą 

wbudowanego zegara sterowniczego. 

Czytelnie jest też wskazana aktualnie 

panująca w pomieszczeniu temperatura. 

Podobnie można sprawdzić temperaturę 

w każdym innym pokoju i w razie 

potrzeby skorygować ją. Bez potrzeby 

wędrowanie do innego pomieszczenia. 

Lista zalet Gira G1 jest znacznie większa, 

gdyż spełnia on także funkcję wideo 

domofonu, sterownika żaluzji i rolet oraz 

wyłącznika i ściemniacza oświetlenia. 

Dzięki temu, że instalacja komunikuje się 

także za pośrednictwem WiFi, można go 

zainstalować zawsze i niemal wszędzie. 

Inteligentne systemy sterowania 

ogrzewaniem w całym domu 

Sterowniki są dziś „obudowywane” 

mnóstwem innych elementów – czujnikami, 

włącznikami, manipulatorami 

w każdej strefie dla jej indywidualnego 

regulowania, siłownikami, głowicami 

i klamkami inteligentnymi – i w takiej 

rozbudowanej postaci oferowane jako 

inteligentne systemy grzewcze dla domów, 

sygnowane atrakcyjnymi nazwami 

handlowymi. Wszystkie wymienione 

elementy systemu komunikują się ze 

sobą bezprzewodowo, np. drogą radiową 

w oparciu o protokół LMS, osiągając 

z reguły zasięg do 30 metrów 

– przy założeniu, że ściany mają średnio 

do 30 cm grubości. Oczywiście 

możliwość mobilnego sterowania ich 

działaniem też wchodzi w grę i działa 

to na zasadach opisanych w poprzednim 

rozdziale. Podobnie z ogrzewaniem 

podłogowym (wodnym lub elektrycznym) 

– nie ma przeszkód by włączyć 

je w system. Jednak jeśli użytkownik 

chce pójść dalej i zdecyduje się na pełną 

automatykę domu, czyli połączenie 

w jeden system wszystkich możliwości 

sterowania – ogrzewaniem i wentylacją, 

oświetleniem, roletami, alarmem, kontrolą 

obecności ludzi w domu, oknami, 

itd. – wówczas musi sięgnąć po ukoronowanie 

wszystkich rozwiązań w zakresie 

automatyki domu, czyli po system KNX. 

KNX – sterowanie ogrzewaniem 

jako jednym z elementów 

sterowania budynkiem 

KNX to nic innego, jak integracja wszystkich 

funkcji zarządzania domem. Ten 

europejski system oparty jest na obwodach 

sterujących (24 V, bezpieczne dla 

człowieka), poprowadzonych całkowicie 

oddzielnie od zasilających. Wszystkie 

informacje dla realizacji funkcji sterowniczych, 

pomiarowych, kontrolnych i regulacyjnych 

– kierowane do każdego 

odbiornika – przekazywane są w trybie 

szeregowej transmisji symetrycznej za 

pomocą jednego przewodu magistralnego, 

który dosłownie oplata cały dom. 

Przy każdym odbiorniku znajduje się 

element magistralny z mikroprocesorem 

i właściwym rodzajem pamięci, dla którego 

główna magistrala jest źródłem informacji 

oraz oczywiście zasilania. W gruncie 

rzeczy KNX tworzy zdecentralizowany 

system automatyki domu, z rozproszoną 

inteligencją, multitaskingiem i relacjami 

peer to peer pomiędzy poszczególnymi 

elementami systemu, co oznacza, że np. 

pojedyncza wiadomość może powodować 

działanie dziesiątek wręcz urządzeń 

podłączonych do systemu KNX (gaszenie 

Fot. DANFOSS 

Fot. 3. Systemem Danfoss Link można 

sterować z poziomu tabletu lub smartfona 

dzięki bardzo intuicyjnej aplikacji. 

Aplikację tą można pobierać za darmo ze 

sklepu Google Play (dla systemu Android) 

oraz App Store (dla systemu IOS). 

lamp w całym budynku jednym przyciskiem 

itd.). 

W kontekście systemów inteligentnego 

ogrzewania, KNX pozwala na ogromne 

oszczędności dzięki sprzężeniu tych systemów 

z systemami wentylacyjnymi, 

systemami kontroli okien i rolet. Czujniki 

i wprogramowane w nie wartości 

progowe, w połączeniu z systemem 

KNX, mogą spowodować wysunięcie 

rolet przy zbyt mocnym nasłonecznieniu 

pomieszczeń, domknięcie okien 

przy nagłym ochłodzeniu na zewnątrz 

i jednocześnie uruchomienie ogrzewania 

w określonych pomieszczeniach lub 

odwrotnie – wyłączenie grzejnika pod 

oknem, które zostało otwarte. 

Podsumowanie 

Ogrzewanie sterowane to nadal rozwiązanie 

z rodzaju tych luksusowych 

– przynajmniej w Polsce. Jednak gwałtownie 

rosnąca popularność wszelkich 

wariantów realizacji tej idei stopniowo 

zmienia sytuację. Osiągany komfort, 

oszczędności i szybki zwrot kosztów, to 

argumenty przemawiające do wyobraźni 

coraz większej i coraz szybciej rosnącej 

rzeszy użytkowników tych systemów. 

Łatwość skutecznego sterowania 

tymi systemami z poziomu smartfonu, 

tabletu lub panelu dotykowego zamontowanego 

na ścianie daje coś jeszcze 

– ogromną satysfakcję i tzw. „frajdę”. 


36 


ogrzewanie O. 

Inteligentne sterowanie ogrzewaniem KISAN 

W ofercie fi rmy KISAN pojawiła się już III-a generacja cyfrowego systemu 

sterowania instalacjami grzewczymi i chłodzącymi. System WLM3 

umożliwia regulację temperatury w pomieszczeniach z ogrzewaniami 

płaszczyznowymi, grzejnikami lub oboma jednocześnie. 

PROMOCJA 

Sterowanie temperaturą w poszczególnych 

pomieszczeniach odbywa 

się nie tylko poprzez przyporządkowane 

do pomieszczeń 

elementy wykonawcze (siłowniki). 

W celu optymalizacji działania systemu 

grzewczego, system WLM3 

steruje również pracą źródeł ciepła 

i chłodzenia, pomp obiegowych 

oraz zaworów mieszających. Daje 

to znaczącą redukcję w zużyciu 

energii przy utrzymaniu założonego 

poziomu komfortu cieplnego. 

Możliwe jest również dwustopniowe 

sterowanie ogrzewaniem, 

to znaczy że dodatkowe źródło 

ciepła będzie uruchomione, gdy 

pierwsze będzie miało niewystarczającą 

moc. 

Dzięki zastosowaniu regulacji 

czasowo-proporcjonalnej (typ 

PI), system WLM3 w bardzo 

precyzyjny sposób utrzymuje 

zadaną temperaturę w pomieszczeniach, 

pozostawiając daleko 

w tyle systemy analogowe. 

W systemie WLM3 termostaty 

mogą być podłączone do modułów 

głównych bezprzewo- 

Fot. 3. 

Moduł główny WLM3-1BA. 

Fot. 1. Termostat pokojowy z wyświetlaczem 

programowalny WLCT3. 

dowo lub przewodowo, system może 

jednocześnie obsługiwać termostaty 

podłączone na oba sposoby. W przypadku 

podłączenia przewodowego, 

występuje tam bezpieczne napięcie 

+5V. Oprócz pomiaru temperatury powietrza 

w pomieszczeniu termostaty 

mogą kontrolować temperaturę podłogi 

przez zastosowanie czujnika temperatury 

podłogi, zabezpieczając podłogi 

drewniane przed przegrzaniem. 

Fot. 2. Termostat pokojowy z przełącznikiem 

trybu pracy WLTM3. 

Termostaty wyposażone są w wyświetlacze 

3,2” umożliwiające kontrolę i regulację 

temperatury, jak i wybór trybu 

pracy (Auto, Komfort, Obniżenie, Dyżurna 

temperatura). Termostaty programowalne 

mają możliwość zadania 4 zmian 

temperatury na dobę, a także sterowanie 

całym systemem lub przyporządkowaną 

strefą grzewczą. 

Moduł główny systemu zapewnia inteligentną 

pracę systemu grzewczego 

razem ze wszystkimi jego komponentami. 

Umożliwia niezależną kontrolę 

8 stref grzewczych oraz rozszerzenie 

o kolejne 6 stref przez podłączenie modułu 

rozszerzającego. Moduły można łączyć 

w sieć co daje możliwość rozbudowy 

systemu do kontroli aż do 1890 stref. 

Do zarządzania systemem grzewczym 

z poziomu komputera lub urządzeń 

mobilnych można rozbudować system 

o bramkę zdalnego dostępu FMS. 

System WLM3 ma możliwość podłączenia 

z systemami zarządzania budynkiem 

BMS, które korzystają z protokołu 

komunikacji MODBUS. 

• 


37

P. 

pompy i przepompownie 

Ciepło z natury 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Wprawdzie okres grzewczy mamy już za sobą, to nadchodzi czas, aby pomyśleć 

o przyszłej zimie. Jeżeli budujecie dom czy planujecie remont systemu 

grzewczego – to w zasadzie ostatnia chwila na decyzje. Zwłaszcza 

jeśli myślicie o pompie ciepła zasilanej kolektorem gruntowym. Montaż 

takiego systemu oznacza prace ziemne, a na te czas najlepszy przed nami. 

A jeżeli macie jakieś wątpliwości postaramy się je rozwiać odpowiadając 

na najczęściej zadawane pytania, które dotyczą gruntowych pomp ciepła. 

1. Czy na każdej działce budowlanej 

można wykonać 

kolektor gruntowy? 

W zasadzie tak, trzeba jednak 

wziąć pod uwagę to, jakiego typu 

dolne źródło ciepła zostanie zastosowane 

w systemie. 

Jeżeli chcemy wykorzystać poziomy 

kolektor ciepła musimy dysponować 

działką o stosunkowo 

dużym metrażu. Moc kolektora 

zależy w tym przypadku od jego 

powierzchni. Ta z kolei będzie wynikiem 

badania gruntu, które określi 

nam czy na naszej działce znajdują 

się gleby wilgotne, dobrze 

oddające ciepło, a więc korzystne 

dla naszej instalacji, czy też niekorzystne 

gleby piaszczyste i suche. 

Dla gruntów wilgotnych przyjąć 

możemy moc kolektora w granicach 

30–40 W/m², natomiast dla 

gruntów suchych wynosi ona 10– 

15 W/m², w grę wchodzą więc tu 

jedynie działki o wielkości kilkuset 

metrów kwadratowych 

Gdy chcemy wykorzystać kolektory 

pionowe działka może być 

dużo mniejsza. Z drugiej strony i tu 

pewne warunki zależą od mocy 

kolektora. Moc kolektora rośnie 

oczywiście wraz z długością sond, 

a więc kolektor dużej mocy oznacza 

głęboki odwiert. Poza tym im 

głębiej sięga sonda tym stabilniejszy 

temperaturowo jest cały 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Grzegorz Łukasik 

Product Manager 

BOSCH TERMOTECHNIKA 

Magdalena 

Sawicka-Balcerzak 

DAIKIN 

system. Dlatego odwierty mogą sięgać 

nawet 200 m w głąb ziemi. Do montażu 

takich systemów nie nadają się więc działki 

położone na terenach skalistych. 

2. Czy miesiąc uruchomienia instalacji 

z pompą ciepła w nowym budynku 

ma znaczenie? 

Zanim odpowiemy na to pytanie, przypominamy 

– aby instalacja grzewcza 

z pompą ciepła pracowała w sposób 

poprawny, optymalny a także ekonomiczny, 

procedury pierwszego uruchomienia 

powinny zostać wykonane przez 

osobę do tego uprawnioną i odpowiednio 

przeszkoloną. Taki fachowiec posiada 

wiedzę na temat specyfi ki uruchamianego 

urządzenia, jego automatyki oraz 

wytycznych producenta. Oczywiście 

Robert Kałużny 

Promotor A2W 

PANASONIC 

Magdalena Skórska 

Projektant instalacji 

sanitarnych 

PRO-VENT 

instalacje towarzyszące (czyli dolnego 

i górnego źródła) muszą być prawidłowo 

przygotowane, co oznacza ich napełnienie 

i odpowietrzenie. W przypadku montażu 

ogrzewania podłogowego należy 

odczekać 21–28 dni po wylaniu posadzek, 

do wyschnięcia jastrychu. 

Na pytanie odpowiada specjalista firmy 

Bosch: „Pompę ciepła można uruchamiać 

o każdej porze roku, gdy temperatura 

dolnego źródła jest nieco niższa niż górnego 

(centralnego ogrzewania). W okresie 

zimowym, jeśli instalacja grzewcza 

uruchamiana jest po raz pierwszy, może 

się okazać, że temperatura w gruncie jest 

wyższa niż w instalacji grzewczej. Jaki ma 

to wpływ na uruchomienie pompy ciepła? 

W prawidłowo działającym obiegu 

chłodniczym można wyróżnić dwie strefy: 

wysokiego i niskiego ciśnienia. Strefa 

38 


pompy i przepompownie P. 

wysokiego ciśnienia związana jest z instalacją 

grzewczą, a niskiego z instalacją 

dolnego źródła i to temperatura w nich 

panująca wpływa na poziom tych ciśnień. 

Jeśli temperatura w dolnym źródle jest 

wyższa/równa niż w centralnym ogrzewaniu 

to jest to stan zaburzony, ponieważ 

normalnie taka sytuacja nie występuje. 

Skutkiem tego pompa ciepła uruchamia 

się, ale nie dostarcza ciepła. Czasami urządzenie 

wchodzi w awarię niskiego ciśnienia. 

Aby uniknąć tej sytuacji i rozpocząć 

grzanie pompą ciepła, należy podwyższyć 

temperaturę w instalacji grzewczej, 

co wpłynie na podwyższenia ciśnienia 

w układzie chłodniczym pompy ciepła 

po stronie skraplacza (wymiennik ciepła 

współpracujący z instalacją c.o.). Podwyższenie 

temperatury wykonuje się poprzez 

rozgrzanie całej instalacji grzewczej lub 

jej fragmentu dodatkowym źródłem ciepła 

(grzałka elektryczna lub inne źródło). 

Po rozgrzaniu instalacji nie ma problemu 

z uruchomieniem pompy ciepła.” 

Opisane wyżej warunki sprawiają również, 

że systemy z pompą ciepłą nie 

nadają się do wygrzewania i osuszania 

nowo powstałych budynków. Do tego 

celu najlepiej wykorzystać specjalistyczne 

dmuchawy dużej mocy – nie 

tylko unikniemy awarii systemu, urządzenia 

te wykonają zadanie szybciej 

oraz taniej. 

Fot. DAIKIN 

Fot. BOSCH 

Fot. 1. Przy wyborze pompy ciepła wystarczy by klient wiedział do jakich celów chce 

wykorzystywać urządzenie. Mając tę informację, dostawca zaproponuje odpowiednie 

urządzenie. 

Fot. 2. Do chłodzenia budynku latem można wykorzystać każdą pompę ciepła, która ma 

dostępną funkcję chłodzenia. 

3. Co powinniśmy uwzględnić dobierając 

powietrzną pompę ciepła do 

nowo wybudowanego domu? 

Specjalista z firmy Pro-Vent podpowiada: 

„Przede wszystkim należy zastanowić 

się czy pompa ciepła ma być jedynym 

źródłem grzewczym budynku czy też 

w okresach najniższych temperatur będzie 

wspomagana pracą alternatywnego 

źródła ciepła. Moc grzewcza powietrznych 

pomp ciepła jest zależna od chwilowej 

temperatury dolnego źródła. W przypadku 

rozwiązań systemowych, w których wydajne 

dolne źródło ciepła (np. powietrzny 

bezprzeponowy gruntowy wymiennik 

ciepła) współpracuje z pompą ciepła przez 

cały rok wówczas można śmiało rozważyć 

takie rozwiązanie jako jedyne źródło ciepła 

i chłodu dla budynku. Jeżeli budynek ma 

być ogrzewany ciepłym powietrzem, niezmiernie 

ważna staje się kwestia poprawnej 

lokalizacji nawiewników oraz ich typu: 

ciepłe powietrze powinno być kierowane 

w dół, ku podłodze aby uniknąć sytuacji 

tworzenia się ciepłej poduszki powietrznej 

pod stropem. Z kolei w okresie letnim 

nawiew powietrza powinien odbywać się 

poziomo. Stąd, wybrany rodzaj nawiewnika 

powinien mieć możliwość regulacji kierunku 

nawiewu.” 

4. Czy każdą pompę ciepła można wykorzystać 

do chłodzenia budynku 

latem? 

Nie każda pompa ciepła może zostać 

wykorzystana jako urządzenie chłodzące 

pomieszczenia budynku. Do tego celu 

stosujemy pompy wyposażone w funkcję 

chłodzenia. W przypadku gdy budynek 

ogrzewany jest ciepłym powietrzem 

wentylacyjnym pochodzącym z pracy 

pompy ciepła, wówczas w okresie letnim 

tymi samymi kanałami wentylacyjnymi 

możemy doprowadzać do budynku 

chłodne powietrze. W związku z tym pamiętać 

trzeba, aby już na etapie projektu 

uwzględnić odpowiedni do takiej pracy 

rodzaj elementów nawiewnych. 


39

P. 


Fot. 3. W celu wykorzystywania przez powietrzną pompę ciepła tańszej, nocnej taryfy 

za energię elektryczną należy mieć na uwadze amplitudę temperatur powietrza oraz 

rachunek ekonomiczny, z którego wynika, że co najmniej 40% energii musi być konsumowane 

w tańszej taryfie, aby zabieg był opłacalny. 

5. Czy w celu wykorzystania powietrznej 

pompy ciepła do chłodzenia 

latem konieczne jest wcześniejsze 

zaplanowanie takiego systemu? 

Zdecydowanie tak. W zasadzie wszystkie 

elementy takiego systemu mogą bowiem 

różnić się od systemu spełniającego 

jedynie funkcję grzewczą. Idealnym 

systemem dla ogrzewania i chłodzenia 

jest zastosowanie systemu jednolitego 

– klimakonwektorów lub wymiennika 

ciepła w instalacji wentylacji mechanicznej. 

Tradycyjne grzejniki nie są bowiem 

przystosowane do funkcji chłodzenia, 

natomiast system płaszczyznowy ma 

na tym polu ograniczone możliwości. 

W poprzednim punkcie wspomnieliśmy już 

o wykorzystaniu odpowiednich elementów 

nawiewnych. Agnieszka Pióro z firmy 

Daikin dodaje: „Pamiętajmy, że należy zaplanować 

też rozmieszczenie urządzeń wykorzystywanych 

do chłodzenia (np. klimakonwektorów), 

doprowadzenie przewodów 

rurowych i odprowadzenie skroplin. Jeżeli 

wykorzystujemy instalację ogrzewania podłogowego 

do grzania, a klimakonwektory 

do chłodzenia pomieszczeń, koniecznie jest 

zabezpieczenie instalacji podłogowej przed 

wykropleniem wilgoci w posadzce.” 

Fot. PANASONIC 

6. Które elementy pomp ciepła mają 

największy wpływ na ich efektywność 

energetyczną? 

Robert Kałużny z Panasonica tłumaczy: 

„Największy wpływ na efektywność energetyczną 

ma instalacja odbierająca ciepło 

z pompy ciepła, a dokładnie projektowa 

temperatura zasilania. Oznacza to, 

że efektywność jest najlepsza, gdy system 

ogrzewania jest niskotemperaturowy, 

a przygotowanie ciepłej wody również 

dostosowane do współpracy z pompą 

ciepła (odpowiednia wężownica grzewcza, 

pojemność podgrzewacza oraz nastawa 

temperatury). Z punktu widzenia 

układu chłodniczego na efektywność ma 

wpływ powierzchnia odbioru ciepła od 

powietrza, efektywność sprężarki, konstrukcja 

chłodnicza oraz automatyka.” 

7. Czy podczas pracy pompy ciepła 

w upalny dzień powstaje nadwyżka 

energii, podobnie jak w przypadku 

kolektorów słonecznych? 

W przypadku pomp ciepła współpracujących 

z kolektorem gruntowym takie 

zjawisko nie występuje. Przyczyną jest 

względnie stała temperatura gruntu, 

która utrzymuje się w ciągu roku nawet 

na stosunkowo niskiej głębokości, 

na której zakopywany jest kolektor 

poziomy. Z tego samego powodu nie 

używamy w zasadzie (w polskim klimacie) 

pojęcia temperatur granicznych dla 

systemów wykorzystujących odzysk 

ciepła z gruntu czy wody gruntowej. 

Poza tym automatyka wyłączy urządzenie 

po osiągnieciu zadanej temperatury 

czynnika grzewczego. 

8. Czy pompę ciepła można tak skonfigurować 

by wykorzystywała tańszą, 

nocną taryfę za energię elektryczną? 

Nowoczesne pompy ciepła to urządzenia 

posiadające szerokie możliwości 

programowania. Mówimy tu oczywiście 

o temperaturze, jaka ma być utrzymywana 

w domu oraz temperaturze ciepłej 

wody użytkowej, ale również o pracy 

według harmonogramu ustalonego 

przez użytkownika, czyli godzinach kiedy 

występuje tańsza taryfa za energię 

elektryczną. Przypomnijmy – tzw. „taryfa 

nocna” obowiązuje nie tylko nocą, ale 

również w ciągu dwóch godzin w ciągu 

dnia. Najczęściej są to godziny od 22.00 

do 6.00 oraz od 13.00 do 15.00. 

9. Co wpływa na wieloletnią i bezawaryjną 

pracę pomp ciepła? 

Na bezawaryjną pracę każdego urządzenia, 

w tym pompy ciepła wpływa przede 

wszystkim użytkowanie ich zgodnie 

z zaleceniami producenta. Dotyczy to 

zarówno ich montażu, jak i zapewnienia 

im prawidłowych warunki eksploatacji. 

Mówimy tu o właściwym miejscu 

montażu urządzenia, odpowiednim 

osprzęcie oraz poprawnym podłączeniu 

elektrycznym i hydraulicznym, zapewnieniu 

stabilnego zasilania prądem itp. 

Niemniej ważny jest cykliczny przegląd 

serwisowy. 

Pamiętajmy – to, czy pompa ciepła będzie 

spełniać swe zadanie największy 

wpływ ma pierwsza decyzja, której dokonujemy 

przy jej wyborze. Cały system 

zasilany przez pompę musi być zaprojektowany 

tak, aby spełniać wszystkie 

wymagania techniczne oraz pokrywać 

zapotrzebowanie budynku na moc 

cieplną. 

• 

40 


Pompy ciepła, 

energooszczędne w każdej instalacji grzewczej. 

Daikin Altherma HPSU Compact 

Powietrzna pompa ciepła ze zintegrowanym buforem wodnym 300/500 

litrów, który stanowi idealny magazyn energii dla ciepłej wody użytkowej. 

Urządzenie składa się z wysokoefektywnej jednostki zewnętrznej COP 

A7/W35 do nawet 5,04 ,oraz z modułu hydraulicznego zabudowanego 

na buforze. Najistotniejsze elementy energooszczędności: 

- grzanie z inwerterową modulacją wydajności stosownie 

do zapotrzebowania, ale z pominięciem bufora co oszczędza energię 

- przepływowe grzanie c.w.u, zapewnia czystą higienicznie wodę 

i eliminuje ryzyko rozwoju bakterii 

- możliwość podłączenia kolektorów słonecznych Drain-back, lub innych 

źródeł ciepła jak kominek czy kocioł. 

Hybrydowa Pompa ciepła Daikin Altherma 

Unikatowa konstrukcja hybrydowa łączy powietrzną pompę ciepła 

i gazowy kocioł kondensacyjny. Współpraca dwóch atrakcyjnych 

pod względem efektywności źródeł ciepła pozwala w pełni 

wykorzystać ich zalety w poszczególnych zakresach temperatur. 

Najbardziej interesujący i energooszczędny jest jednak 

tryb pracy hybrydowej. Jest on realizowany w zakresie 

najczęściej występujących w sezonie temperatur od około 

-4 do +4 o C. Ponieważ w całym sezonie grzewczym źródło ciepła 

pracuje najwięcej godzin właśnie w tym przedziale temperatur 

zewnętrznych istnieje tu największy potencjał oszczędności. 

Daikin Altherma Gruntowa Pompa ciepła 

W przeciwieństwie do powszechnie stosowanych sprężarek on/off 

(włącz/wyłącz), sprężarka inwerter dzięki modulacji ogranicza 

intensywność odbioru ciepła z dolnego źródła powodując, 

w cyklu pracy, mniejsze obniżenie temperatury wokół wymiennika 

o około 4oC. Modulacja wydajności zapewnia również oszczędności 

dzięki pracy przy częściowych obciążeniach, które występują przez 

ponad 90 % sezonu grzewczego co oznacza głównie pracę w obszarze 

wyższych efektywności niż nominalne. Sezonowa efektywność 

gruntowej pompy ciepła Daikin Altherma jest dużo wyższa 

w porównaniu do większości analogicznych rozwiązań na rynku. 

www.daikin.pl

O. 

ogrzewanie 

POWER X 50 R.S.I. – nowy kocioł kondensacyjny 

wysokiej mocy marki Beretta 

Kompleksowe rozwiązanie w atrakcyjnej cenie 

PROMOCJA 

Na początku tego roku firma RUG Riello Urządzenia Grzewcze S.A. z fabryką 

kotłów gazowych w Toruniu, wprowadziła do swojej oferty wysokiej mocy wiszący 

kocioł kondensacyjny Power X 50 R.S.I. do zastosowań komercyjnych, montażu 

w willach i domach wielorodzinnych. Jest to urządzenie jednofunkcyjne, 

z szeroką modulacją w zakresie mocy 13,5–45 kW (przy par. pracy 50/30°C), 

z możliwością sterowania trzema obiegami grzewczymi: strefami wysokiej 

i niskiej temperatury oraz temperaturą ciepłej wody użytkowej w zasobniku. 

Sercem urządzenia jest wymiennik 

wysokiej jakości, posiadający 

dużą powierzchnię wymiany ciepła 

i charakteryzujący się doskonałą 

odpornością na korozję. Jest on 

zbudowany z karbowanej wężownicy 

bimetalicznej (wykonanej 

z miedzi po stronie wody kotłowej 

i stali kwasoodpornej AISI316L 

po stronie spalin). W środku wymiennika 

umieszczony jest palnik 

PREMIX, do którego dostarczana 

jest odpowiednia mieszanka gazu 

i powietrza, potrzebna do spalania. 

Ogromną zaletą tego wymiennika 

jest fakt, że powstające na skutek 

spalania gazu spaliny mają temperaturę 

maksymalnie o 5°C wyższą 

od temperatury wody powracającej 

z instalacji. To świadczy o bardzo 

dobrym odbiorze ciepła ze spalin. 

Standardowe wyposażenie 

Kocioł POWER X 50 RSI posiada 

wbudowaną energooszczędną 

pompę modulowaną i zawór trójdrogowy 

do podłączenia zasobnika 

c.w.u., a więc elementy które 

zazwyczaj nie stanowią standardowego 

wyposażenia w przypadku 

kotłów wysokiej mocy. Dzięki zastosowaniu 

nowoczesnej i energooszczędnej 

pompy GRUNDFOS 

UPM3 15-70 AO-AC RO z modulacją 

synchroniczną PWM o współ- 

Fot. 1. Power X 50 R.S.I. to wysokiej 

mocy jednofunkcyjny wiszący kocioł 

kondensacyjny do zastosowań komercyjnych, 

montażu w willach i domach 

wielorodzinnych. 

Fot. POWER X 

czynniku efektywności energetycznej 

EEI≤0,20 i wymiennika kondensacyjnego, 

POWER X 50 R.S.I. charakteryzuje się niższym 

zużyciem energii elektrycznej i gazu 

w stosunku do standardowych rozwiązań. 

Akcesoria dodatkowe 

Marka Beretta proponuje kompleksowe 

rozwiązanie, oferując również akcesoria 

dodatkowe dedykowane do kotła POWER 

X 50 R.S.I. Aby podłączyć nowe urządzenie 

do instalacji wystarczy skorzystać z naczynia 

wzbiorczego (do zabudowy w kotle), 

z zestawu zaworów odcinających c.o. czy 

sprzęgła hydraulicznego. POWER X 50 R.S.I. 

wyposażony jest w przyłącze powietrznospalinowe 

rozdzielone ø80+80. Aby móc 

wyrzucić spaliny za pomocą odpowiednio 

dobranego systemu (rozdzielonego albo 

koncentrycznego), należy użyć odpowiedniego 

adaptera, uwzględniając maksymalne 

długości przewodów kominowych 

określone przez producenta. Wszystkie elementy 

systemu spalinowego dedykowanego 

do kotła POWER X 50 R.S.I. wykonane 

są ze stali kwasoodpornej 1.4404, posiadają 

wymaganą klasę szczelności gazowej H1, 

i są oznakowane symbolem CE. 

Kocioł Power X może pracować z wszystkimi 

rodzajami gazu. Fabrycznie przystosowany 

jest do spalania gazu G20, zestaw 

przezbrojeniowy na gaz płynny LPG znajduje 

się na wyposażeniu kotła, natomiast przezbrojenie 

na gazy G27 oraz G2.350 polega 

na wprowadzeniu odpowiednich wartości 

parametrów na panelu sterowania kotła. 

Fot. 2. Dzięki podłączeniu programatora 

BeSMART, kotłem kondensacyjnym POWER 

X 50 R.S.I. można sterować na odległość 

z niemal każdego miejsca na świecie. 

Fot. BESMART 

42 


ogrzewanie O. 

Fot. 3. Wszystkie elementy systemu 

spalinowego dedykowanego do kotła 

POWER X 50 R.S.I. wykonane są ze stali 

kwasoodpornej 1.4404, posiadają wymaganą 

klasę szczelności gazowej H1, i są 

oznakowane symbolem CE. 

Inteligentne sterowanie 

Kotłem kondensacyjnym POWER X 50 R.S.I. 

można sterować na odległość z dowolnego 

miejsca na świecie (gdzie jest dostęp 

do Internetu) z poziomu mobilnej aplikacji 

dzięki podłączeniu do urządzenia programatora 

BeSMART (akcesoria dodatkowe). 

Bezpłatna aplikacja umożliwia użytkownikowi 

zdalne sterowanie i zarządzanie komfortem 

cieplnym w budynku, a także włączaniem 

i wyłączaniem kotła poprzez WiFi 

za pośrednictwem smartfona lub tabletu. 

Z poziomu mobilnego urządzenia można 

sprawdzić stan systemu ogrzewania, jak 

również zaprogramować przedziały czasowe, 

regulować temperaturę czy zmieniać 

tryby pracy instalacji. Dzięki aplikacji Be- 

SMART można się przekonać, jak z pozoru 

skomplikowane programowanie sterownika 

i zarządzanie pracą kotła, jest intuicyjne 

i łatwe. Programator BeSMART należy podłączyć 

do kotła POWER X 50 R.S.I. w trybie 

termostatu załącz/wyłącz. Więcej na temat 

systemu BeSMART na specjalnej stronie internetowej 

www.besmart-home.com. 

5 lat gwarancji 

Power X 50 R.S.I. 

objęty jest 5-letnią 

gwarancją producenta, 

której warunki 

znajdują się w karcie 

gwarancyjnej dołączonej 

do kotła oraz 

na stronie internetowej www.beretta.pl. 

Dzięki rejestracji kotła (http://rejestracja. 

beretta.pl), użytkownik zostanie poinformowany 

o planowanym przeglądzie 

urządzenia, a w przypadku zagubienia 

karty gwarancyjnej, wszystkie dane odnośnie 

serwisowania kotła dostępne są 

w bazie danych producenta. 

Nowy kocioł kondensacyjny POWER X 

50 R.S.I. marki Beretta jest bogato wyposażony, 

jest odpowiedzią na potrzebę 

kompleksowych rozwiązań i dostępny 

jest w atrakcyjnej cenie. 

Grażyna Bentkowska 

Product Manager 

REKLAMA 


43

O. 

ogrzewanie 

Fot. ATLANTIC 

Grzejniki łazienkowe 

Jak prawidłowo dobrać moc grzewczą do pomieszczenia? Podpowiadamy, 

czy każdy grzejnik jest dedykowany do każdej łazienki i na co 

warto zwrócić uwagę podczas instalacji ogrzewania. 

44 


ogrzewanie O. 

Nie jest tajemnicą, że moc grzewcza 

grzejnika powinna być dopasowana 

do wielkości pomieszczenia. 

Generalnie zapotrzebowanie 

na ciepło wynosi od 60 do 200 W/m 2 . 

Jeśli instalacja jest rozprowadzona 

po ścianach budynku, wskazane 

jest, aby zainstalować ogrzewanie 

boczne. Jeżeli instalacja umieszczona 

jest w podłodze, można zainstalować 

grzejniki z podejściem od 

dołu. Grzejnik powinien być zainstalowany 

w minimalnej odległości 

10 cm od podłogi lub ściany. Jeśli 

ten warunek z jakiś względów nie 

może być spełniony, należy założyć 

grzejnik o mniejszej wysokości. Długość 

grzejnika powinna być zależna 

od zapotrzebowania pomieszczenia 

na ciepło. 

Ile za ile? 

Obliczenia dotyczące mocy grzejnika 

adekwatnej do wielkości pomieszczenia 

niestety zazwyczaj nie 

występują w produktach gotowych. 

Uproszczona metoda, która obowiązuje 

nas w takich wypadkach, jest następująca: 

jak już wspomnieliśmy, zapotrzebowanie 

na ciepło wynosi od 60 do 

200 W/m 2 . Jednak metoda ta jest 

obarczona sporym błędem. Dobierając 

grzejnik do łazienki, warto zwrócić 

szczególną uwagę na dwie rzeczy: walory 

estetyczne, ponieważ taki grzejnik 

jest zazwyczaj wyeksponowany, oraz 

na moc cieplną, o której była mowa 

wcześniej. Dobrze jest pokusić się 

o zaplanowanie ogrzewania łazienkowego 

już na etapie projektowania 

lokalu, w tym łazienki czy łazienek 

– wówczas straty ciepła pomieszczeń 

są obliczone i moc cieplną grzejnika 

określa projektant. Jeśli nie znamy rzeczywistego 

zapotrzebowania na ciepło, 

to możemy je obliczyć w sposób przybliżony. 

Rodzaje i typy 

grzejników łazienkowych 

Na rynku możemy znaleźć bardzo bogatą 

ofertę grzejników łazienkowych, 

przebierać w kształtach i kolorach coraz 

nowocześniejszych urządzeń. Ale dla nas 

ważna jest także moc, ponieważ nasz 

klient najprawdopodobniej nie tylko będzie 

chciał ogrzewać pomieszczenie, ale 

też może chcieć wykorzystać nasz grzejnik 

do suszenia mokrych ręczników czy 

ubrań. Grzejniki łazienkowe wykonuje się 

też z różnych materiałów. Mogą być wyposażone 

w dodatkowe akcesoria, np.: 

wieszaki, uchwyty, grzałki elektryczne 

czy lustra. Pamiętajmy, że bardzo często 

to z pozoru banalne urządzenie pełni 

funkcje dekoracyjną – jest umieszczane 

w centralnym punkcie łazienki. Większość 

grzejników ma jednak konstrukcję 

drabinkową, składają się więc z pionowych 

kolektorów, te zaś są połączone 

poziomymi rurkami. To bardzo istotny 

walor użytkowy – na takim urządzeniu 

można bardzo łatwo wysuszyć ręcznik 

lub mniejsze elementy garderoby. Ich 

zaleta jest również to, że są bardzo proste 

w montażu, a rynek oferuje wiele kształtów 

i kolorów tego typu grzejników 

odpowiednich do aranżacji niejednego 

wnętrza. 

Kilka słów o budowie 

Do budowy grzejników łazienkowych 

stosuje się wysokiej jakości rurki i profi 

le ze stali, aluminium lub miedzi. Ponieważ 

w łazienkach panuje wilgoć, 

zabezpiecza się je materiałami antykorozyjnymi 

najwyższej jakości. Te wykończenia 

różnią się zasadniczo od 

tych stosowanych w grzejnikach 

umieszczanych w bardziej suchych 

pomieszczeniach. Powłoki urządzeń 

grzewczych bywają natomiast lakierowane, 

chromowane i metalizowane 

lub satynowane. Na specjalne życzenie 

instalatora producenci chętnie malują 

poszczególne elementy grzejników 

na dowolny kolor. 

Wodne czy elektryczne? 

Grzejniki wodne zasilane są z instalacji 

centralnego ogrzewania, natomiast 

instalacje elektryczne obsługiwane 

są przy pomocy grzałki elektrycznej. 

Coraz bardziej popularne stają się 

grzejniki wodno-elektryczne, których 

zasilanie jest sezonowe – w czasie sezonu 

grzewczego są zasilane ciepłem 

z instalacji c.o., a po sezonie grzałką 

elektryczną. To zasilanie ma sporą zaletę 

– nasz klient może mięć ciepło 

w łazience w chłodniejsze wiosenne 

czy jesienne dni, kiedy to ogrzewanie 

centralne jest wyłączone. 

Zaletą dla naszych klientów będzie 

także to, że grzejniki czynne przez cały 

rok nadają sie doskonale na suszarki 

do ręczników. Grzałka kojarzy się 

z reguły z wysokimi kosztami za prąd, 

ale warto uprzedzić naszych klientów, 

że wcale nie musi tak być. 


45

O. 

ogrzewanie 

Fot. PURMO 

Fot. PURMO 

Fot. 1. Grzejnik Java świetnie nadaje się do suszenia małych elementów 

garderoby. 

Mauritius firmy Purmo to przykład ciekawej kolory- 

Fot. 2. 

styki. 

Oferowane są już grzałki sterowane 

elektronicznie, które pobierają zaledwie 

0,1 W energii w stanie czuwania, 

co kosztuje 0,43 zł na rok. Do ogrzania 

łazienki i wysuszenia garderoby 

latem, czyli wtedy, kiedy w lokalu jest 

ciepło, wystarczy zaledwie kilkadziesiąt 

watów z rana i wieczorem. Warto 

zainwestować w pełna automatykę 

grzałki, takie rozwiązanie pozwala zaoszczędzić 

w dłuższej perspektywie 

sporo pieniędzy. 

Fot. 3. Czasem warto postawić na efektowny 

design. 

Fot. PURMO 

Dobry grzejnik 

w korzystnym miejscu 

Trochę inaczej należy podejść do ogrzewani 

dużych łazienek, które dodatkowo 

posiadają jeszcze okna, którymi ciepło 

lubi uciekać i które zabierają nam powierzchnię, 

którą normalnie moglibyśmy 

przeznaczyć na zagospodarowanie 

ogrzewaniem. Aby ogrzać je przy 

pomocy grzejników drabinkowych, 

należałoby zastawić nimi niemal całe 

pomieszczenie. Dlatego w takich miejscach 

stosuje sie pomysły na ogrzewanie 

łączone – zarówno ścienne, jak 

i podłogowe. 

To ostatnie daje też naszym klientom 

efekt ciepłej podłogi. Pamiętajmy, 

że wentylacja w łazience jest z reguły 

tak zainstalowana, że przepuszcza nam 

ciepło z innych pomieszczeń - musimy 

więc tak naprawdę tylko dogrzać łazienkę. 

Jak prawidłowo 

podłączyć grzejnik? 

Podłączenie grzejnika w nowym lokalu 

powinno być ujęte w projekcie technicznym. 

Oczywiście powinien on zawierać 

lokalizację punktów grzejnych, 

przebieg rur i sposób podłączenia. 

Grzejniki podłącza się do centralnego 

ogrzewania za pomocą dwóch rur. 

Pierwsza, zasilając doprowadza gorącą 

wodę ze źródła ciepła, np. kotła czy 

kominka z płaszczem wodnym. Druga, 

powrotna odpowiada za odprowadzenie 

wody schłodzonej. Typy podłączeń 

46 


ogrzewanie O. 

z d a n i e m 


Czy montować grzałkę elektryczną do grzejnika? 

Marta Pazgrat, ekspert ds. grzejników dekoracyjnych Zehnder Polska Sp. z o.o. 

Większość grzejników łazienkowych można wyposażyć 

w dodatkową grzałkę elektryczną, aby w chłodniejsze 

dni poza sezonem grzewczym zapewnić w łazience 

odpowiedni komfort cieplny lub wysuszyć wilgotne 

ręczniki. Różnorodność dostępnych grzałek daje możliwość 

zaprogramowania pracy w określonym czasie, co 

pozwala na oszczędne ich użycie. 

W przypadku istniejącej instalacji c.o. należy sprawdzić, 

czy mamy możliwość montażu elementu grzejnego 

bezpośrednio w pionowy kolektor grzejnika. Jeśli nie 

mamy takiej opcji trzeba rozważyć montaż grzałki za 

pomocą trójnika, co również może się wiązać z przeróbką 

instalacji. 

W nowo projektowanej łazience mamy dowolność wyboru 

opcji, o ile producent dopuszcza zastosowanie 

grzałki dla danego modelu. Najprostszym rozwiązaniem 

jest zastosowanie grzejnika wodnego ze złączami 

na środku w dolnej części (zazwyczaj o rozstawie 50 

mm) i wprowadzenie grzałki w pionowy kolektor boczny. 

Zehnder proponuje gotowe rozwiązanie w grzejnikach 

Zehnder Subway, Zehnder Quaro czy Zehnder 

Metropolitan z wmontowaną fabrycznie grzałką Safir. 

są dwa – boczne i dolne. W wypadku 

grzejników dolnych istnieje tez możliwość 

podłączenia ich z boku. Każde 

podłączenie grzejnika w ciąg instalacji 

powinno składać się z zaworów grzejnikowych 

montowanych na zasilaniu, 

zaworów odcinających na powrocie 

oraz odpowietrznika w formie automatycznej 

lub ręcznej. Istotnym elementem 

są również gwinty końcówek 

przyłączeniowych oraz rury. konieczne 

jest, przed przystąpieniem do pracy, 

sprawdzenie ich wymiaru i rodzaju. 

Montaż powinien konweniować z zasadami 

efektywnego ogrzewania. Za 

podstawowe wartości należy uznać lokalizację 

grzejnika oraz jego położenie 

w stosunku do parapetu. Grzejnik nie 

z d a n i e m 


Jak prawidłowo zamontować grzałkę elektryczną? 

Robert Skomorowski, Menadżer Produktu – Grzejniki Specjalne Purmo 

Grzejnik wyposażony w grzałkę elektryczną zapewnia 

wysoki komfort użytkowania łazienki również poza 

sezonem grzewczym. Grzałkę możemy zastosować 

w większości grzejników łazienkowych, zawsze jednak 

należy zapoznać się z zaleceniami producenta grzejnika 

w tym zakresie. 

Jeżeli grzejnik posiada wolny króciec, to podłączamy 

do niego grzałkę bezpośrednio. W innym przypadku 

korzystamy z trójnika cienkościennego, który najczęściej 

dostarczany jest razem z grzałką. Grzałkę umieszczamy 

na przelocie trójnika, a do jego odejścia doprowadzamy 

instalację. 

Grzałka powinna być zamontowana od dołu grzejnika – 

gwarantuje to właściwą cyrkulację wody w urządzeniu. 

Przed uruchomieniem grzałki należy zamknąć jeden z zaworów 

grzejnikowych, najlepiej zawór termostatyczny, w celu 

uniknięcia zbędnego dogrzewania innych pomieszczeń. 

Natomiast drugi z zaworów powinien pozostać otwarty 

na wypadek awarii grzałki – w ten sposób zapobiegniemy 

niekontrolowanemu wzrostowi ciśnienia w grzejniku. 


47

O. 

ogrzewanie 

z d a n i e m 


Jak prawidłowo dobrać moc grzewczą do pomieszczenia 

Arkadiusz Myśliwiec, Dyrektor Handlowy Atlantic Polska Atlantic Polska 

Moc grzejnika dobiera się do powierzchni pomieszczenia 

i jego zapotrzebowania w ciepło, uwzględniając 

kubaturę pomieszczenia w m3. Zapotrzebowanie 

to zależy od przenikalności cieplnej danego budynku, 

na którą wpływ mają konstrukcja budynku, jego 

izolacja, grubość i rodzaj przegród (ściany, stropy, 

podłogi), ilość i powierzchnia okien. Jej wyliczenie 

nie jest specjalnie łatwe i w większości wypadków 

należy posłużyć się wyliczeniami projektowymi. 

Istnieje jednak uproszczony sposób doboru mocy 

grzejników elektrycznych dla potrzeb danego pomieszczenia. 

Przyjmuje się, że aby ogrzać powierzchnię 1 m 2 należy jej 

dostarczyć: 

• 70 W – budynki nowo budowane, bardzo dobrze 

izolowane 

• 100 W – budynki dobrze izolowane 

• 140 W – budynki stare, słabo izolowane, bloki 

(technologia wielkiej płyty). 

Uwzględnia się też fakt, że w łazienkach, gdzie dla podniesienia 

komfortu użytkownika, temperatura powietrza powinna 

być wyższa, najczęściej przyjmuje się współczynnik 

wyższy od ogólnie przyjętego. 

Fot. ZEHNDER 

Fot. 4. 

Zehnder Quaro w wersji Mix z wmontowaną fabrycznie grzałką Safir. 

48 


ogrzewanie O. 

Fot. 5. 

Fot. ATLANTIC 

Odległość grzejnika od ściany powinna wynosić 15 cm. 

Fot. ATLANTIC 

powinien wystawać poza parapet, dlatego 

wymiary grzejnika powinniśmy 

zawsze dostosowywać do zamontowanych 

wcześniej parapetów okiennych. 

Czasem chodzi o kilka centymetrów, 

które potrafi ą wzajemnie ze sobą kolidować. 

Na rynku są juz w sprzedaży 

węże rozciągliwe, które pozwalają 

na dokładne dopasowanie parapetu 

do powierzchni, jaką mamy zagospodarować. 

Przy połączeniach dolnych 

rury muszą znajdować się w podłodze 

lub w ścianie tuż nad podłogą oraz należy 

pamiętać, że podłączenie odbywa 

się przy pomocy konsoli przyłączeniowej 

wyposażonej w zawory odcinające 

na zasilaniu i powrocie. Przy podłączeniach 

bocznych niezwykle istotne 

jest, aby zestaw rur przyłączeniowych 

prowadzony był w bruździe w ścianie 

(zakończenie rur powinno być wykonane 

z miedzi). Mamy jeszcze połączenie 

krzyżowe – tutaj należy zastosować 

układ krzyżowy (rodzaj podłączenia 

bocznego) odpowiedzialny za równomierny 

rozkład temperatury na powierzchni 

grzewczej. 

Instalacja grzejników 

aluminiowych, drabinkowych 

oraz pex 

Instalacje tych trzech typów grzejników 

różnią sie między sobą. Grzejniki 

aluminiowe zastępują zazwyczaj piece 

w starych budynkach mieszkalnych lub 

użytkowych. Bywa, że zastępują grzejniki 

żeliwne – mają one identyczny rozstaw 

króćców przyłączeniowych, dzięki 

czemu montaż staje sie dość prosty. 

Takie grzejniki z reguły maja podłączenia 

boczne. 

Grzejniki drabinkowe można podłączyć 

podłączeniem dolnym lub bocznym. 

Bardziej estetyczny jest ten ostatni. 

Stosuje się go zazwyczaj w nowych 

budynkach. Grzejniki typu pex natomiast 

musi uwzględniać właściwości 

tego tworzywa, które nie wygina się 

na małym promieniu. W takim przypadku 

konieczne jest wprowadzenie 

kolanek miedzianych w obrębie przyłącza. 

Fot. 6. 

Niektóre z grzejników posiadają dodatkowe szczeble do suszenia ubrań. 

Małgorzata Szcześniak 


49

R. 

NA RYNKU 

Przegląd zasobników cwu 

Producent/Dystrybutor RUG RIELLO URZĄDZENIA GRZEWCZE S.A./BERETTA RUG RIELLO URZĄDZENIA GRZEWCZE S.A./BERETTA 

Model Idra 100SV IDRA TOP 120 

Zastosowanie 

(współpracujące 

urządzenia grzewcze) 

Do podgrzewu c.w.u. 

(gazowe kondensacyjne kotły wiszące marki Beretta) 

Do podgrzewu c.w.u. 

(gazowe kondensacyjne kotły wiszące marki Beretta) 

Klasa efektywności 

energetycznej podgrzewania 

wody 

C 

C 

Sposób podgrzewu 

wody 

Wężownica w zasobniku 

Wężownica w zasobniku 

Strata ciepła [W] 55 58 

Pojemność 

magazynowa [l] 

102 113 

Sposób montażu 

(wiszący/stojący) 

Stojący 

Stojący 

Zabezpieczenie 

antykorozyjne 

Anoda magnezowa 

Anoda magnezowa 

Ułatwienia 

dla użytkownika 

Możliwość zabudowy pod kotłem gazowym 

Możliwość zabudowy pod kotłem gazowym 

Ułatwienia 

dla instalatora 

Wszystkie przyłącza hydrauliczne w jednym miejscu 

- Szybki montaż 

Wszystkie przyłącza hydrauliczne w jednym miejscu 

- Szybki montaż 

Okres gwarancji 36 miesięcy 36 miesięcy 

Cena katalogowa netto Dostępny w pakiecie z kotłem Dostępny w pakiecie z kotłem 

50 


NA RYNKU R. 


BUDERUS BUDERUS GALMET 

Logalux S120/5 Logalux SU160/5W SG (S) Fusion 

Wiszące i stojące źródła ciepła 

o temperaturze zasilania 95ºC lub niższej 

Wiszące i stojące źródła ciepła 

o temperaturze zasilania 95ºC lub niższej 

Dwufunkcyjny kocioł gazowy 

B B C 

Wężownica grzewcza Wężownica grzewcza Warstwowo 

45 46 61 

116 157 104 

Stojący Stojący stojący 

Zabezpieczenie za pomocą specjalistycznej emalii 

oraz anody magnezowej 

Zabezpieczenie za pomocą specjalistycznej emalii 

oraz anody magnezowej 

Emalia ceramiczna + anoda magnezowa 

Króciec i zawór spustowy w komplecie z zasobnikiem, 

lakierowana obudowa stalowa w kolorze białym 

Lakierowana obudowa stalowa w kolorze białym 

oraz pokrywa PS 

Zwiększenie komfortu c.w.u. 

Podłączenia hydrauliczne od góry, 

nóżki z regulowaną wysokością 

Podłączenia hydrauliczne od tyłu, 

króciec do podłączenia przewodu cyrkulacyjnego, 


Wszystkie przyłącza hydrauliczne od góry, 


2 lata 2 lata 60 miesięcy 

2749 PLN 3463 PLN 1985 PLN 


51

R. 

NA RYNKU 


Producent/Dystrybutor GALMET JUNKERS-BOSCH 

Model SGW(S)M Tower Multi ST 120-5Z 

Zastosowanie 



Różne typy: kocioł c.o., kolektory słoneczne, kominek 

Wiszące i stojące gazowe kotły kondensacyjne 



wody 

C 

C 


wody 

3 wężownice spiralne Wężownicowy wymiennik ciepła 


Pojemność 


268 116 



Stojący 

Stojący 


antykorozyjne 

Emalia ceramiczna + anoda magnezowa 

Zbiornik i wężownica grzewcza pokryte emalią 

zabezpieczającą oraz anoda magnezowa 

Ułatwienia 


Możliwość podłączenia kilku źródeł ciepła 

Króciec i zawór spustowy oraz czujnik temperatury c.w.u. 

o charakterystyce zgodnej z automatyką kotłów Junkers i Bosch 

w komplecie z zasobnikiem 

Ułatwienia 


Wszystkie przyłącza hydrauliczne od tyłu, 


Podłączenia od góry, opcjonalny zestaw do cyrkulacji, 

regulowane nóżki umożliwiające wypoziomowanie, kolejność króćców 

zgodna z wiszącymi kotłami Junkers i Bosch 

Okres gwarancji 60 miesięcy 2 lata 

Cena katalogowa netto 3269 PLN 2300 PLN 

52 


NA RYNKU R. 

JUNKERS-BOSCH STIEBEL ELTRON STIEBEL ELTRON 

Storacell ST 160-2E PSH Classic - NOWOŚĆ PSH WE L/R - NOWOŚĆ 

Wiszące i stojące gazowe kotły kondensacyjne 

Ciśnieniowy, pojemnościowy, energooszczędny 

elektryczny ogrzewacz wody do jednego 

lub kilku punktów poboru 

Ciśnieniowy, pojemnościowy, energooszczędny 

elektryczny ogrzewacz wody do jednego lub kilku 

punktów poboru, współpraca z kominkami, kotłami c.o., 

kotłami na pellet, solarami i innymi źródłami ciepła. 

C 

C/D 

w zależności od pojemności 

B/C 

w zależności od pojemności 

Wężownicowy wymiennik ciepła 

Grzałka elektryczna ze stali nierdzewnej 

Grzałka elektryczna ze stali nierdzewnej 

i wymiennik ciepła 

61 - - 

149 50, 80, 100, 120, 150 i 200 80, 120, 150 i 200 

Stojący Wiszący Wiszący 

Zbiornik i wężownica grzewcza pokryte emalią 

zabezpieczającą oraz anoda magnezowa 

Zbiornik stalowy, pokryty specjalną emalią CoPro, 

anoda magnezowa, wysokiej jakości izolacja cieplna 

z twardej pianki poliuretanowej 

Zbiornik stalowy, pokryty specjalną emalią CoPro, 

anoda magnezowa, wysokiej jakości izolacja cieplna 

z twardej pianki poliuretanowej 

Design dostosowany do stylistyki kotłów wiszących 

marki Junkers, termometr, króciec i zawór spustowy oraz 

czujnik temperatury c.w.u. o charakterystyce zgodnej 

z automatyką kotłów Junkers i Bosch 

w komplecie z zasobnikiem 

Wskaźnik temperatury, 

bezstopniowe ustawienie temperatury 30°C-70°C, 

automatyczne ogrzewanie poniżej wartości zadanej 

Pokrętło wyboru i wskaźnik temperatury, lampka pracy, 

bezstopniowe ustawienie temperatury 7°C-75°C, 

automatyczne ogrzewanie poniżej wartości zadanej 

Dodłączenia od góry, opcjonalny zestaw do cyrkulacji, 

regulowane nóżki umożliwiające wypoziomowanie, 

kolejność króćców zgodna z wiszącymi kotłami 

Junkers i Bosch 

Prosty montaż przez uniwersalny uchwyt ścienny. 

W zakresie dostawy: zawór bezpieczeństwa i przewód 

elektryczny z wtyczką ze stykiem uziemiającym długości 

120 cm. 

Pokrywa dolna ułatwia obsługę serwisową bez konieczności 

odłączania przewodów elektrycznych. Przewód 

elektryczny bez wtyczki o długości ok. 1 m. Wersja PSH 

WE-L: podłączenie wymiennika ciepła i króćca cyrkulacji 

lewostronne, PSH WE-R: prawostronne. Przyłącza wody 

zimnej i ciepłej w dolnej części. W zakresie dostawy: 

zawór bezpieczeństwa, korek przyłącza cyrkulacji G 1/3 cala, 

zestaw do montażu na ścianie. 

2 lata 2 lata 2 lata 

4027 PLN Od 480 PLN Od 990 PLN 


53

R. 

NA RYNKU 


Producent/Dystrybutor WOLF WOLF 

Model CSW-120 SE-2-150-750 

Zastosowanie 



Do współpracy z jednofunkcyjnymi kotłami wiszącymi 

z górnym podłączeniem orurowania 

Do współpracy z jednofunkcyjnymi kotłami wiszącymi oraz stojącymi, 

a także do przyłączenia bezpośrednio do sieci cieplnej 



wody 

B 

B 


wody 

Wężownica grzejna 

Wężownica grzejna 


Pojemność 


115 140 – 750 



Stojący 

Stojący 


antykorozyjne 

Ochrona przeciwkorozyjna poprzez podwójną warstwę emalii 

na wewnętrznej ścianie zasobnika i na wężownicy grzejnej 

wg DIN 4753 cz. 3. 

Dodatkowa ochrona przed korozją 

poprzez magnezową elektrodę ochronną 

Ochrona przeciwkorozyjna poprzez podwójną warstwę emalii 

na wewnętrznej ścianie zasobnika i na wężownicy grzejnej 

wg DIN 4753 cz. 3. 

Dodatkowa ochrona przed korozją 

poprzez magnezową elektrodę ochronną 

Ułatwienia 


Możliwość dodatkowej, estetycznej obudowy 

na orurowanie pomiędzy kotłem a zasobnikiem. 

Krótki czas nagrzewania i wysoka wydajność ciągła c.w.u 

Krótki czas nagrzewania i wysoka wydajność ciągła c.w.u, 

Ułatwienia 


Regulowane stopki umożliwiają korektę nierówności podłoża, 

prosty montaż i podłączenie do kotła 

Otwór rewizyjny ułatwiający konserwację, 

przyłącze dla dodatkowego ogrzewania elektrycznego, 

Zasobnik może być stosowany niezależnie od jakości wody 

i parametrów sieci 

Okres gwarancji 

5 lat gwarancji na zasobnik, 

2 lata gwarancji na części elektryczne i ruchome 

5 lat gwarancji na zasobnik, 

2 lata gwarancji na części elektryczne i ruchome 

Cena katalogowa netto 2 590 PLN od 3 250 PLN 

54 



Pompy zatapialne do ścieków 

W nowoczesnych pompach zatapialnych stawia się na duże wysokości 

podnoszenia oraz znaczne wydajności. Ważny jest przy tym wysoki poziom 

sprawności urządzeń. Zastosowanie pomp bardzo często obejmuje 

instalacje odprowadzania ścieków z domków jednorodzinnych i gospodarstw 

rolnych. 


Pompy zatapialne znajdują zastosowanie 

przy transportowaniu 

ścieków komunalnych i przemysłowych. 

Ich budowa bazuje na monoblokowym 

zatapialnym agregacie 

o konstrukcji stacjonarnej lub przenośnej. 

W konstrukcji urządzeń przewidziano 

wirniki typu otwartego, 

jednokanałowe lub wielokanałowe. 

Pompy zatapialne najczęściej 

używane są w przepompow- 

niach, studzienkach zbiorczych, a także 

w oczyszczalniach ścieków. Urządzenia 

tego typu bardzo dobrze sprawdzają się 

przy odwadnianiu budynków i gruntów. 

Ponadto pompy zatapialne uwzględnia 

się przy transportowaniu ścieków agresywnych, 

komunalnych i przemysłowych, 

które zawierają materiały długowłókniste. 

Szlamy wydzielające i nie wydzielające 

gaz, woda deszczowa, powodziowa 

i rzeczna to substancje, które bardzo często 

są transportowane za pomocą pomp 

zatapialnych. 

Cechy konstrukcyjne 

Konstrukcja pompy decyduje o jej przeznaczeniu. 

Urządzenia, w których uwzględniono 

wielołopatkowy wirnik jednostronnie 

otwarty są przeznaczone do pompowania 

wody, roztworów gnojowicy, fekaliów, 

a także cieczy zanieczyszczonych, gazujących 

i nie zawierających wytrąceń abrazyj- 


55

P. 


Fot. BORYSOWSKI 

Fot. BORYSOWSKI 

Fot. 1. 

Zabudowa przepompowni ścieków. 

Fot. 2. Przepompownie ścieków pozwalają na transportowanie 

ścieków w miejscach, gdzie nie ma możliwości bezpośredniego 

podłączenia do sieci odbiorczej. 

nych o średnicy większej od 6 mm. Oprócz 

tego zastosowanie obejmuje transportowanie 

zanieczyszczeń włóknistych. 

Pompy z wielołopatkowym wirnikiem 

zamkniętym są przeznaczone do pracy 

z wodą i cieczami czystymi lub lekko 

zanieczyszczonymi. Dostępne są także 

pompy wyposażone w wielołopatkowy 

wirnik jednostronnie otwarty o przepływie 

swobodnym, szczególnie sprawdzające 

się przy substancjach gazujących 

o średnicy do 30 mm. W pompach z wielołopatkowym 

wirnikiem jednostronnie 

otwartym przewidziano urządzenia rozdrabniające, 

które umożliwiają pompowanie 

cieczy zanieczyszczonych ciałami 

długowłóknistymi. 

W pompach na szczególną uwagę zasługują 

wodoszczelne wloty kablowe 

niejednokrotnie wykonywane ze stali nierdzewnej 

z dodatkowym uszczelnieniem 

w postaci poliuretanu. Odpowiednio 

uszczelniony musi być również wał pompy. 

Zastosowanie znajduje przy tym podwójny, 

mechaniczny, kasetowy system 

uszczelnienia wału, co zapewnia dłuższy 

czas pracy pompy. Montaż uszczelnienia 

można wykonać bez konieczności używania 

narzędzi, co zapewnia specjalny system 

zacisków. 

W przypadku pomp z rozdrabniaczem 

uwzględnia się stopy w dolnej części korpusu, 

zapewniające ochronę systemu 

rozdrabniającego. Instalacje wolnostojące 

przewidują nóżki w celu ułatwienia ssania. 

Odpowiednią konstrukcję mają również 

uchwyty do podnoszenia pompy niezależnie 

od sposobu jej instalacji i pozycji. 

Szereg rozwiązań uwzględnia się w konstrukcji 

wirnika zwłaszcza w odniesieniu 

do szybkiej i prostej regulacji szczeliny 

wirnika. Regulacja może być przeprowadzona 

bez konieczności demontowania 

urządzenia. 

Specjalne uszczelki znajdujące się na kołnierzu 

odpływowym zapewniają szczelne 

połączenie pomiędzy pompą i złączem. 

W niektórych wersjach przewidziano systemy 

zaciskowe zapewniające nie tylko 

szybkie odłączenie silnika od obudowy ale 

również możliwość obracania silnika o 180° 

w stosunku do korpusu pompy. Z racji 

tego, że silnik może być obracany w obie 

strony można wybrać odpowiednie umiejscowienie 

przewodu zasilającego. 

W niektórych modelach uwzględnia się 

montaż za pomocą systemu specjalnych 

złączy. W systemie tym podstawa jest zamocowana 

do dna studzienki a pompę 

opuszcza się do za pomocą dwóch układów 

prowadnic. Pompa automatycznie 

jest mocowana do zespołu podstawy 

w pozycji przechylonej w celu usunięcia 

powietrza, które mogło zgromadzić się 

w kadłubie tłocznym pompy. Inny sposób 

montażu przewiduje podstawę zamocowaną 

na poprzeczce ponad poziomem 

cieczy w studzience. Pompa opuszczana 

jest do wnętrza studzienki wraz z rurą tłoczną 

oraz częścią systemu złączy. W momencie 

przyłączenia do podstawy, pompa zamocowana 

będzie w pozycji przechylonej. 

Pompy do osadów i szlamu 

Interesujące rozwiązanie stanowią pompy 

o konstrukcji eliminującej zatykanie. Urządzenia 

tego typu szczególnie sprawdzają 

się przy pompowaniu płynów, w których 

występują duże cząstki stałe. W pompach 

tych bardzo często są stosowane wirniki 

typu Vortex. Ze względu na wysoki poziom 

odporności na korozję i ścieranie 

zastosowanie bardzo często obejmuje 

przemysł morski oraz procesy produkcyjne 

obejmujące przygotowanie żywności (np. 

przesiewanie i klasyfikacja składników). 

Oprócz tego pompy nie zatykające stosuje 

się w przemyśle betoniarskim i w oczyszczalniach 

ścieków. Na rynku nie brakuje 

urządzeń, które są całkowicie wykonane ze 

stali nierdzewnej. 

Moc silników w typowych pompach 

mieści się w zakresie od 4,5 kW – 7,5 kW 

przy wydajności od 95 l/min do ponad 

1300 l/min przy wysokości tłoczenia od 

3 m do 29 m. W niektórych urządzeniach 

56 



uwzględnia się cynkowe anody, które 

mają za zadanie zapewnienie ochrony 

przed zasoloną cieczą. Dostępne są także 

wersje wykonane z aluminium i żeliwa lub 

ze stali szlachetnej. Istotną rolę odgrywają 

automatyczne wyłączniki termiczne z późniejszym 

załączeniem dla zabezpieczenia 

silników. Konstrukcja niektórych pomp 

uwzględnia wymienialne płytki ścieralne 

pokryte kauczukiem nitrylowym, co optymalizuje 

sprawność pompy. 

Pływaki do pomp 

Szereg nowatorskich rozwiązań uwzględnia 

się także w pływakach przeznaczonych 

do sterowania pracą pomp. Niektóre urządzenia 

tego typu mają pozłacane styki 

zapewniające ochronę przed zaśniedzeniem. 

Ponadto w pływakach uwzględnia 

się systemy zapewniające zmniejszenie 

zakresu przełączania. Ważna jest całkowita 

izolacja uzyskana dzięki wewnętrznej 

komorze wykonanej w sposób bezszwowy 

poprzez całkowite otoczenie izolującą 

warstwą polipropylenu. 

Korpusy pływaków najczęściej wykonane 

są z polipropylenu, co zapewnia wysoki 

poziom odporności mechanicznej 

i chemicznej. W nowoczesnych pływakach 

ważne są neoprenowe przewody 

przyłączeniowe. Niektóre pływaki mogą 

sterować pracą silnika w sposób bezpośredni. 

Jak dobierać pompę? 

Dobierając pompę należy wziąć pod 

uwagę zarówno kryteria konstrukcyjne 

jak i materiałowe. W pierwszej kolejności 

trzeba przeanalizować typ instalacji 

hydraulicznej i silnika oraz rodzaj uszczelnienia 

mechanicznego. Jeżeli może dojść 

do zatkania pompy to warto uwzględnić 

urządzenia z wirnikami o konstrukcji otwartej 

typu Vortex. Ich cechą jest duży 

przelot, natomiast wada to niska sprawność. 

W przypadku gdy tłoczone ścieki 

są już oczyszczone z elementów stałych 

o dużych rozmiarach można uwzględnić 

wysokosprawne, zamknięte wirniki kanałowe. 

W miejscach, gdzie występują osady 

o dużej gęstości i lepkości, zastosowanie 

znajdują pompy z wirnikami śrubowymi. 

Pompy, które montowane są w rurociągu 

o dużych przekrojach z reguły mają wirniki 

śmigłowe. 

Ważny jest materiał wykonania korpusu 

i wirnika pompy. Najczęściej wykorzystuje 

się żeliwo szare lub żeliwo sferoidalne. 

W razie potrzeby należy zastosować pompy 

zabezpieczone przed substancjami 

agresywnymi. Ochronę w tym zakresie 

zapewniają powłoki ceramiczne i żeliwo 

utwardzone. Jeżeli środowisko pracy 

pompy jest szczególnie agresywne można 

zastosować pompy wykonane ze stali 

nierdzewnej. 

Fot. METALCHEM 

Fot. 3. 

Przepompownia ścieków wyposażona w dwie pompy. 


57

P. 


z d a n i e m 


Nowoczesne pompy i ich eksploatacja 

Michał Wolnik, LFP 

Jakie nowatorskie rozwiązania stosuje się w oferowanych 

na rynku pompach do ścieków? 

Główną cechą pomp LFP przeznaczonych do tłoczenia 

ścieków jest ich niezawodność. Uzyskuje się ją poprzez 

zastosowanie: 1.odpowiedniego rodzaju wirnika np: typu 

vortex (patrz fot. 1 pompa typu IF1 300/80T), jednokanałowego 

lub wielokanałowego – adekwatnego do rodzaju 

pompowanych ścieków 2. specjalnej konstrukcji części 

hydraulicznej zabezpieczającej wirnik przed blokowaniem 

się. Stosowane są w pompach także rozwiązania 

w postaci specjalnych tarcz rozcierających i systemów 

rozdrabniających w wykonaniu chromowo-niklowym 

(X102 CrMO17KU) osiągających do 69 000 obr/min -1 

(patrz fot. 2 pompa typu DM 100). Pewność działania 

uzyskujemy również poprzez zastosowanie w pompach 

odpowiednich zabezpieczeń. Jednym z ich jest ochrona 

silnika pompy przed przegrzaniem za pomocą zabezpieczenia 

termicznego znajdującego się w uzwojeniu 

silnika. Dodatkowo można zastosować czujnik wilgoci 

(umieszczony w komorze olejowej), dający sygnał 

o uszkodzeniu uszczelnienia i przedostawaniu się cieczy 

do silnika. Specjalna konstrukcja dławików przewodu 

zasilającego zabezpiecza silnik przed wnikaniem wody 

do jego wnętrza. Dzięki zastosowaniu płaszcza chłodzącego, 

który odbiera ciepło wytwarzane przez silnik istnieje 

możliwość zamontowania niektórych typów pomp 

w tzw. komorach suchych lub odpompowaniu cieczy 

poniżej wysokości martwej pompy. Innym nowatorskim 

rozwiązaniem jest zastosowanie w korpusie pompy zaworu 

mieszającego, który automatycznie otwiera się 

po uruchomieniu pompy a wypływająca z niego ciecz 

wytwarza wir w obrębie dna zbiornika zapobiegając sedymentacji 

ścieków. W zależności od rodzaju tłoczonej 

cieczy można zastosować także różne materiały konstrukcyjne. 

Powszechnie elementy pomp wykonane są 

z żeliwa. W przypadku gdy ciecz jest agresywna chemicznie 

istnieje możliwość wytworzenia pompy ze stali 

kwasoodpornej lub brązu. 

Jak wybrać odpowiednią pompę? 

Wybór zastosowanej pompy zależy przede wszystkim od 

rodzaju przetłaczanych ścieków, co wiąże się z dobraniem 

odpowiedniego rodzaju wirnika, który ma największy 

wpływ na sprawność pompy i jest warunkiem jej energooszczędnej 

pracy. Następnie powinno się określić wymagane 

parametry pracy pompy: wysokość podnoszenia 

i wydajność, uwzględniając przy tym opory posiadanej 

(projektowanej) instalacji. Dla ustalonego punktu pracy 

należy z katalogu dobrać pompę o jak najwyższej sprawności. 

Należy również zwrócić uwagę na producenta 

pompy: jaką ma renomę, czy posiada punkty serwisowe 

oraz czy zapewnia części zamienne. 

Jak właściwie eksploatować pompę? 

Prawidłową eksploatację pompy użytkownik zapewni poprzez 

zastosowanie się do wytycznych zawartych w instrukcji 

obsługi producenta . Aby pompa mogła służyć przez długi 

czas należy zwrócić uwagę na następujące aspekty pracy 

pompy: 

• czy napięcie zasilania odpowiada wartościom podanym 

na tabliczce znamionowej, 

• czy hałas i wibracje nie odbiegają od normy, 

• czy pompa oraz pływak (jeśli takowy posiada) nie są oblepione 

przez osad i części stałe znajdujące się w cieczy, 

• w przypadku pomp wyposażonych w silniki trójfazowe 

należy zbadać asymetrię faz, oraz czy wskazania są zgodne 

z wartościami podanymi na tabliczce znamionowej silnika, 

• olej w komorze olejowej powinien być wymieniany raz 

w roku. 

Fot. 1. Fot. 2. 

58 



Fot. METALCHEM 


Fot. 4. Przepompownia ścieków 

w przekroju. 

Fot. 6. 

Przepompownie ścieków 

Przepompownie najczęściej znajdują zastosowanie 

w miejscach, gdzie wykonanie 

grawitacyjnej kanalizacji jest znacznie 

utrudnione. Przede wszystkim chodzi 

o obszary z niekorzystnym ukształtowaniem 

terenu i budową geologiczną lub 

z rozproszoną zabudową. W takich miejscach 

konieczne jest zastosowanie kanalizacji 

ciśnieniowej. Przepompownie 

ścieków uwzględnia się zatem w miejscach, 

które są oddalone od kolektorów 

kanalizacyjnych – indywidualne posesje, 

gospodarstwa rolne, osiedla jednorodzinne, 

zakłady przemysłowe. Oprócz 

tego systemów takich używa się przy 

przepompowywaniu ścieków bytowogospodarczych, 

wód drenażowych i opadowych, 

a także ścieków przemysłowych 

do kolektorów zbiorczych lub wprost 

do oczyszczalni ścieków. W systemach 

kanalizacyjnych przepompownie występują 

jako systemy pośrednie, strefowe 

i centralne. 

Zalet wynikających ze stosowania przepompowni 

jest wiele. Przede wszystkim 

zwraca się uwagę na wysoką sprawność 

układu tłocznego oraz na poprawę bilansu 

tlenowego ścieków. Podkreśla się 

małe przekroje przewodów tłocznych 

oraz niskie koszty budowy instalacji. 

Eksploatacja pomp 

Przyczyną niewłaściwej pracy silnika 

mogą być ciała obce uniemożliwiające 

poprawne funkcjonowanie wyłączników 

pływakowych, awarie zasilania, wahania 

i spadki napięcia, a także brak fazy 

oraz uszkodzenia instalacji elektrycznej. 

Oprócz tego należy mieć na uwadze 

zadziałanie zabezpieczeń, uszkodzony 

wyłącznik pływakowy, a także zapchanie 

przez ciało obce. Może dojść również 

do spalenia silnika czy uszkodzenia łożyska 

silnika. 

Zabudowa przepompowni ścieków w stosunku do poziomu terenu. 

Przykład przepompowni ście- 

Fot. 5. 

ków. 

Wyłączanie pompy pod krótkim czasie 

w efekcie zadziałania zabezpieczenia 

termicznego może być skutkiem zbyt 

długiej pracy pompy na sucho lub nadmiernej 

temperatury pompowanego 

medium. Jeżeli pompa pracuje ze zbyt 

małą wydajnością to warto sprawdzić 

czy urządzenie nie ma nieprawidłowego 

kierunku obrotów. Oprócz tego brak 

odpowiedniej wydajności niejednokrotnie 

wynika ze znacznego spadku ciśnienia, 

zbyt dużej wysokości podnoszenia, 

a także nadmiernych strat w instalacji 

rurowych, pracy przy niskim poziomie 

wody. Trzeba również sprawdzić czy 

pompa nie została zatkana przez wlot 

pompy. Zbyt duży hałas i drgania pompy 

mogą być skutkiem zatkania urządzenia. 

Podsumowanie 

Należy pamiętać, że obliczając wydajność 

tłoczenia pompy należy wziąć pod uwagę 

wymagania normy PN EN 12056-4 

oraz przeanalizować całkowitą ilość napływających 

ścieków i całkowitą wydajność 

tłoczenia. Pompa o zbyt małej 

wydajności może spowodować niewydolność 

instalacji. Z kolei pompa z nadmierną 

wydajnością będzie pracowała 

przy dużych stratach energii. Dla wyeliminowania 

powstawania osadów i zatykania 

przewodów należy zapewnić minimalny 

przepływ o prędkości nie mniejszej 

od 0,7 m/s. 

Damian Żabicki 

Fot. KINGSPAN ENVIRONMENTAL 


59

P. 

pomiary 

Analizatory spalin 

Wybierając odpowiedni analizator warto w pierwszej kolejności zapoznać 

się z normą PN - EN 50379. Zawiera ona wymagania względem przyrządów, 

które są używane przy pierwszym uruchomieniu i bieżącej eksploatacji 

urządzeń grzewczych. 

Chodzi głównie o pomiar stężenia 

gazów i innych parametrów zapewniających 

prawidłowe spalanie. 

Jak wiadomo tlenki azotu, które są 

zawarte w spalinach to substancje 

szkodliwe dla zdrowia. W oparciu 

o zawartość tlenku siarki można 

określić jakość spalanego paliwa. 

Budowa analizatorów 

Pomiar O 2 

, CO i NO wykorzystuje 

elektromechaniczne ogniwo pomiarowe 

z dynamiczną kompensacją 

H 2 

. Dla jego ochrony w momencie 

uzyskania maksymalnego 

zakresu pomiarowego przyrząd jest 

samoczynnie wyłączany. Wznowienie 

pomiaru następuje po regeneracji 

ogniwa. Wykonując pomiar 

spalin zastosowanie znajduje specjalna 

pompka, która odprowadza 

spaliny do ogniwa pomiarowego. 

Z kolei mierząc ciąg kominowy 

używany jest czujnik piezoelektryczny wykorzystujący 

wewnętrzną kompensację 

temperatury. Można również zastosować 

metodę pracy ogniw pomiarowych z eliminacją 

wpływu zabrudzenia filtra na dokładność 

pomiaru. 

Trzeba wspomnieć o filtrze cząstek stałych 

i o pułapce kondensatu, przy czym 

w zależności od wersji urządzenia filtr 

może znajdować się w sondzie lub 

w analizatorze. Co prawda sonda z filtrem 

waży więcej to jednak zyskuje się wyższy 

poziom bezpieczeństwa analizatora. Są 

również rozwiązania, gdzie filtr i pułapka 

kondensatu jest umieszczona w obudowie 

przyrządu. Należy jednak pamiętać, 

że nieopróżniona pułapka kondensatu 

nie powinna znajdować się blisko ogniw. 

Ponadto pułapka kondensatu wraz z filtrem 

umieszczona w sondzie zapewnia 

lepszą kontrolę nad kondensatem. 

Trzeba również zwrócić uwagę na bardzo 

szybkie przechodzenie urządzenia 

w stan gotowości pomiarowej. W zakresie 

wymiany danych warto wspomnieć 

o możliwościach komunikacyjnych zapewniających 

współpracę z komputerem 

– RS-232, port USB, Irda, Bluetooth. 

Zastosowanie 

Analizatory spalin są niezbędne podczas 

pracy z nowoczesnymi kotłami. Przyrządy 

tego typu umożliwiają jakościowe 

i ilościowe analizowanie produktów spalania 

zwłaszcza pod kątem sprawności 

źródła ciepła. Dzięki analizatorom ocenia 

się zawartość: dwutlenku siarki (SO 2 

), 

wielotlenków azotu (NOx), tlenku azotu 

(NO), tlenu (O 2 

), tlenku węgla (CO), a także 

dwutlenku węgla (O 2 

). Określa się również 

współczynnik nadmiaru powietrza i spełnianie 

norm, które dotyczą emisji spalin. 

Mierzone jest stężenie tlenku węgla oraz 

temperatura spalin i otoczenia. Jak wiadomo 

szkodliwy dla zdrowia tlenek azotu 

jest obecny w każdych spalinach. 

Fot. Afriso 

Fot. 1. 

pomiar. 

W nowoczesnych analizatorach stawia się na szybki i ergonomiczny 

Pamięć zdarzeń 

Specjalny dziennik rejestruje zdarzenia 

zachodzące podczas pomiarów a wraz 

z przekroczeniem pojemności komórek 

starsze dane są automatycznie usuwane. 

Odpowiednie bloki pamięci zapewniają 

zapamiętywanie pomiarów umożliwiając 

przechowywanie nawet kilkuset grup 

danych. Niektóre przyrządy pomiarowe 

mają dwa niezależne rodzaje pamięci. 

Tym sposobem można np. automatycznie 

zapisywać wartości szczątkowe oraz 

wszystkie mierzone wartości. Oprócz 

tego przyrząd jest w stanie zapamiętywać 

zdarzenia w efekcie samoczynnego 

zapisywania zaistniałych zdarzeń poprzez 

stany alarmowe i wartości maks. Ważne 

jest przy tym rejestrowanie wszystkich 

wyłączeń i załączeń przyrządu oraz niskiego 

poziomu naładowania akumulatorów. 

60 


pomiary P. 

Fot. Testo 

Fot. 2. 

Do dyspozycji użytkownika jest kolory wyświetlacz. 

Fot. 3. Odpowiedni analizator jest dobierany w zależności od 

zastosowania. 

Aktywne poziomy pracy 

Warto mieć na uwadze możliwość pracy 

przy wykorzystaniu dwóch aktywnych 

poziomów. Wybierane jest wtedy spalanie, 

które mieści się w optymalnym 

przedziale (tzw. rdzeń spalin) przy jednoczesnym 

wykonywaniu pozostałych 

pomiarów z wynikami udostępnianymi 

na wyświetlaczu w tle elementów grafi 

cznych. Przyrząd automatycznie przeprowadza 

diagnostykę, dzięki czemu 

użytkownik zyskuje informacje o błędach 

w pracy urządzenia z jednoczesnym 

opisem i diagnozą usterki. 

Możliwości pomiarowe 

Przyrządy do pomiaru spalin mogą mierzyć 

wilgotność powietrza, temperaturę 

gazu, a także różnicę ciśnień. Oprócz tego 

przeprowadzają analizy temperatury 

spalin i powietrza, a także stężenia tlenku 

węgla i tlenu. Można zmierzyć ciąg 

kominowy, ciśnienie, ciśnienie różnicowe 

oraz stężenie tlenku azotu. Obliczany jest 

współczynnik nadmiaru powietrza, stężenie: 

tlenków azotu, punktu rosy, a także 

straty kominowe. W oparciu o wyniki 

pomiarów oblicza się sprawność kotła. 

Nieszczelności można wykrywać dzięki 

automatycznej kalibracji w powietrzu 

przy jednoczesnym pomiarze ciągu/ciśnienia. 

Jeżeli będzie przekroczony zakres 

pomiarowy to sensor CO zostanie odłączony 

automatycznie. W razie potrzeby 

przełącza się jednostki pomiarowe ppm, 

mg, mg (O 2 

) i mg/kWh. Przydatne rozwiązanie 

stanowi elektroniczna kontrola 

procesu pomiaru sadzy. Dzięki ogrzewanej 

sondzie zapobiega się zjawisku kondensacji 

w czasie pomiaru stopnia sadzy. 

Wynik pomiaru dwutlenku węgla i tlenku 

Fot. Afriso 

Fot. 4. Analizatory są niezbędne przy 

regulacji zapewniającej optymalne spalanie. 

węgla jest podawany w procentach objętości, 

z kolei węglowodory i tlenki azotu 

są mierzone w częściach na milion (ppm). 

Analizatory przemysłowe 

Przy kontroli pracy urządzeń przemysłowych 

bardzo często wykorzystuje 

się analizatory stacjonarne, pracujące 

w trybie ciągłym. Są one w stanie przeprowadzić 

pomiar temperatury spalin, 

tlenu (O 2 

), tlenku węgla (CO), tlenku 

azotu (NO), dwutlenku azotu (NO 2 

) oraz 

dwutlenku siarki (SO 2 

). Bardzo często 

zastosowanie znajduje system kondycjonowania 

spalin przy użyciu chłodnicy 

Peltier’a. Na potrzeby sterowania 

analizatory generują nie tylko sygnały 

cyfrowe ale również sygnały w postaci 

analogowej – 0-10 V, 4-20mA. Z kolei 

rozbudowane systemy diagnostyczne 

bazują na multiplekserach, które łączą 

pracę kilku analizatorów stacjonarnych. 

Wybór analizatora 

Wybierając odpowiedni analizator należy 

mieć na uwadze fakt, że powinien 

on być wyposażony w funkcje, dzięki 

którym jest możliwe przeprowadzenie 

dokładnego pomiaru. Istotną rolę 

odgrywa pomiar CO z kompensacją 

wodoru. Jak wiadomo wodór fałszuje 

dokładność pomiaru CO w spalinach, 

przy czym cele pomiarowe z kompensacją 

wodoru umożliwią dokładny od- 


61

P. 

pomiary 

czyt. Oprócz tego ważną funkcją jest 

wyszukiwanie rdzenia spalin, co pozwala 

umiejscowić sondę w miejscu 

przewodu kominowego przy zapewnieniu 

najwyższego poziomu precyzji. 

Z kolei pułapka kondensatu to system, 

który filtruje zanieczyszczenia ze spalin 

separując wilgoć. Tym sposobem 

spaliny w celach pomiarowych są czyste 

i suche. 

Wybierając odpowiedni analizator 

spalin warto rozważyć koszty 

eksploatacji przede wszystkim 

w odniesieniu do kosztów napraw, 

a także kalibracji i przeglądów. Urządzenie 

powinno być dostosowane 

do indywidualnych potrzeb instalatora. 

Np. wykonując tylko prace związane 

z montażem i naprawą gazowych 

podgrzewaczy wody powinno 

wystarczyć urządzenie spełniające 

wymagania normy PN-EN 50379-3. 

Z kolei używając przyrządu do wykonywania 

przeglądów, które wynikają 

z przepisów prawa lub realizowania 

prac serwisowych kotłów zasilanych 

paliwem innym niż gaz warto zadbać 

o analizator spełniający wymagania 

normy PN-EN 50379-2. Z pewnością 

przyda się wydłużona gwarancja 

na cele elektrochemiczne oraz prosty 

montaż umożliwiający samodzielną 

ich wymianę. 

Warto zadbać o odpowiednie akcesoria 

zapewniające usprawnienie 

pomiarów. Chodzi głównie o oprogramowanie 

komputerowe wspomagające 

interpretacje danych. 

Dzięki specjalnym zestawom przyłączeniom 

można mierzyć różnicę 

ciśnień. Wykorzystać można również 

specjalną pompkę do sadzy wyposażoną 

w skalę zadymienia. Walizka 

o odpowiednim kształcie i dobranym 

wymiarze zapewni bezpieczeństwo 

przyrządu podczas transportu. Wyniki 

pomiarów mogą być drukowane za 

pomocą drukarki bezprzewodowej. 

Norma PN-EN 50379 

Wspomniana już norma PN-EN 50379 

składa się z trzech części, z której wynika 

zarówno funkcjonalność jak i zakresy 

pomiarowe analizatorów. W normie 

PN-EN 50379-1 można znaleźć wymagania 

ogólne oraz metody badań kotłów, 

natomiast część druga dokumentu zawiera 

wymagania w zakresie charakterystyki 

przyrządów, które są używane podczas 

wymaganych przeglądów i ocen kotłów. 

Oprócz tego zawarte są wymagania 

względem charakterystyk przyrządów stosowanych 

do nieokreślonego przepisami 

prawa serwisowania urządzeń grzewczych 

opalanych gazem. 

W efekcie przeznaczenie i funkcjonalność 

przyrządów wpływa na konieczność spełniania 

określonych norm. Przy pomiarach 

wykonywanych wyłącznie przy pracach 

związanych z przeglądami, które są wymagane 

przepisami lub wykonywaniu 

prac serwisowych kotłów opalanych paliwem 

innym niż gaz wykorzystuje się 

Fot. Afriso 

Fot. Testo 

Fot. 5. Warto zadbać o odpowiednie akcesoria zapewniające 

usprawnienie pomiarów. 

Fot. 6. Wybierając odpowiedni analizator spalin warto rozważyć 

koszty eksploatacji przede wszystkim w odniesieniu do kosztów 

napraw, a także kalibracji i przeglądów. 

62 


pomiary P. 

z d a n i e m 


Czym się kierować przy wyborze analizatora spalin 

Adam Kusz, specjalista ds. serwisu, AFRISO Sp. z o.o. 

Analizator spalin jest niezbędnym narzędziem do wykonywania 

regulacji nowoczesnych kotłów, dlatego 

jego właściwy dobór dostosowany do indywidualnych 

potrzeb jest ważny. Oferta firmy AFRISO zawiera podstawowe 

analizatory spełniające normę PN-EN 50379-2, 

a dla pomiaru CO normę PN-EN 50379-3, oraz takie, 

które spełniają normę PN-EN 50379-2 dla całego urządzenia. 

Przykładem podstawowego analizatora spalin 

jest BLUELYZER ST, przeznaczony do kotłów na gaz oraz 

olej opałowy, wyposażony w sensory elektrochemiczne 

O 2 

i CO bez kompensacji wodoru. Może zostać opcjonalnie 

wyposażony w czujnik ciśnienia do pomiaru 

ciągu kominowego i ciśnienia na palniku. Tak jak inne 

analizatory najnowszej generacji z serii BlueLine posiada 

on moduł Bluetooth Smart do bezprzewodowej komunikacji 

ze smartfonem lub z urządzeniami z rodziny 

Modułowego Systemu Pomiarowego CAPBs® oraz slot 

na kartę pamięci micro SD do zapisywania wyników 

wykonanych pomiarów. Zaletą podstawowych analizatorów 

spalin takich jak wspomniany BLUELYZER ST są 

przeważnie niskie koszty eksploatacji związane z tańszymi 

czujnikami elektrochemicznymi. Ważna cechą 

najnowszej generacji analizatorów AFRISO, jest również 

prostota działania oprogramowania opierająca się 

na wykorzystaniu panelu nawigacyjnego oraz dwóch 

przycisków funkcyjnych: menu/enter oraz wstecz. 

W połączeniu z dużym kolorowym wyświetlaczem dostajemy 

bezproblemową i intuicyjną obsługę. 

Dla pomiarów obwarowanych przepisami prawa należy wyposażyć 

się w analizator wyższej klasy taki jak EUROLYZER STx 

firmy AFRISO, który realizuje pomiary tlenków węgla skorygowane 

o kompensację wodoru. Sensor CO charakteryzuje 

się ponadto podwyższonym zakresem pomiarowym, dlatego 

poza kotłami na gaz czy olej, analizator ten nadaje się 

również do kotłów opalanych pelletem. Dodatkowo może 

on zostać wyposażony w czujnik tlenków azotu (NO X 

), nawet 

jeśli przy zakupie wybraliśmy opcję bez tego czujnika. Cechą, 

która odróżnia ten analizator od podstawowych urządzeń 

jest wydłużona żywotność czujnika tlenu do 7 lat z gwarancją 

producenta do 5 lat, dzięki czemu znacznie ograniczamy 

koszty utrzymania. 

Przykładem analizatora spalin, który poradzi sobie w wysokimi 

stężeniami CO występującymi w spalinach z kotłów na paliwa 

stałe jest MULTILYZER STe serii BlueLine, który wyposażony jest 

w te same czujniki co w przypadku w/w analizatora EUROLY- 

ZER STx, jednak może zostać uzupełniony w dodatkowe: CO 

wysokie (niezbędny do kotłów na paliwa stałe), SO 2 

oraz NO 2 

. 

W związku z rosnącymi wymaganiami odnośnie czystości spalin, 

coraz większe znaczenie zaczynają mieć pomiary cząstek 

stałych. Miernik emisji pyłu STM 225 doskonale spełni to zadanie 

wykonując pomiar metodą optyczną. Na pomiar tą metodą, 

w przeciwieństwie do pomiaru grawimetrycznego, nie 

wpłyną żadne wstrząsy czy uderzenia, a podgrzewana sonda 

wraz z systemem filtracji zapewni odpowiednią próbkę do pomiaru 

zawartości pyłu. 

przyrządy spełniające wymagania normy 

PN-EN 50379-2. Jeżeli analizator będzie 

używany przy pracach uruchomieniowo 

-naprawczych przepływowych podgrzewaczy 

wody to wystarczy urządzenie spełniające 

wymagania normy PN-EN 50379-3. 

Można więc powiedzieć, że oferowane 

na rynku analizatory to urządzenia niespełniające 

wymagań normy, przyrządy 

pomiarowe o zastosowaniu profesjonalnym 

zgodnie z normą PN-EN 50379-2 

oraz urządzenia działające jako wskaźniki 

(norma PN-EN 50379-3), gdzie przy pomiarze 

CO nie ma kompensacji H 2 

. 

Podsumowanie 

Nowoczesne analizatory spalin cechuje 

wiele zalet. Kluczową rolę odgrywają 

sensory elektrochemiczne bazujące 

na najnowszych technologiach produkcji. 

Na uwagę zasługuje również bardzo szybkie 

przejście urządzenia w stan gotowości 

pomiarowej. Proces testowania i kalibrowania 

urządzenia z reguły nie przekracza 

30 s. Ogniwa pomiarowe eliminują wpływ 

zabrudzeń na dokładność pomiarów. 

Ważny jest również wykraplacz kondensatu 

zabudowany w przyrządzie pomiarowym. 

Warto podkreślić możliwość wykonywania 

testów szczelności instalacji 

gazowych i kontrolowania cel elektrochemicznych 

pod kątem ich kondycji. Można 

tworzyć indywidualne konfiguracje w ramach 

programów pomiarowych tworząc 

tzw. makra programowe. 

Komfort użytkowania zapewni możliwość 

zmiany kolejności wyświetlanych 

wartości pomiarowych. Niektóre urządzenia 

mają wbudowaną drukarkę. 

Urządzenie samoczynnie wykrywa sondy, 

którą podłącza się poprzez specjalne 

szybkozłączki. 

• 


63

P. 

pomiary 

Kontrola pracy kotłów grzewczych 

Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe 

Do właściwego ustawienia parametrów pracy kotła grzewczego niezbędne 

jest użycie precyzyjnego analizatora spalin, który umożliwi szybki i wiarygodny 

pomiar O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie innych istotnych parametrów, takich 

jak: sprawność, strata kominowa, współczynnik nadmiaru 

powietrza, ciąg itd. Analizator jest więc podstawowym 

narzędziem pracy instalatora i serwisanta kotłów. 

PROMOCJA 

Rynek dostaw ciepła ciągle się 

rozwija. Wprowadzane są systemy 

solarne, pompy ciepła, 

kotły kondensacyjne, systemy 

na paliwa stałe (w tym pelety) 

i inne technologie. Głównym 

celem nowoczesnego systemu 

grzewczego staje się dostawa 

ciepła na żądanie, przy 

jednoczesnym niskim zużyciu 

paliwa i minimalnej emisji 

zanieczyszczeń. Niezależnie 

od zastosowanej technologii, 

każdy system grzewczy musi 

działać optymalnie. Oznacza 

to jego stałą kontrolę i regulację. 

Optymalizacja zapewnia znaczącą 

oszczędność paliwa, a co za tym idzie 

– zmniejszenie kosztów. 

Kryteria wyboru 

Analizator spalin to narzędzie codziennej 

pracy, ważne jest więc, aby jak najlepiej 

dobrać go do swoich potrzeb, zwracając 

uwagę na dopasowanie funkcji pomiarowych 

oraz akcesoriów. Istotną cechą 

jest także żywotność i niezawodność 

urządzenia, a w tym kontekście – zakres 

pomiarowy cel elektrochemicznych, które 

są „sercem” analizatora, a których właściwy 

dobór przesądza o wiarygodności 

pomiaru i bezawaryjnej pracy analizatora. 

Testo wprowadziło np. na rynek sensory 

pomiarowe o wydłużonej żywotności 

(Long Life), które charakteryzują 

się czasem pracy wynoszącym ponad 6 

lat. Możliwa jest ponadto samodzielna 

wymiana tych sensorów przez użytkownika, 

dzięki czemu nie trzeba wysyłać 

urządzenia do serwisu. 

Koszt serwisu i kalibracji oraz dostępność 

i ceny części zamiennych to kolejne 

istotne kryteria przy wyborze analizatora 

spalin. Atutem jest oczywiście dłuższa 

gwarancja, jak w przypadku analizatora 

testo 320 basic, do którego istnieje możliwość 

wydłużenia gwarancji do 5 lat. 

Wymagania, jakie powinien 

spełniać analizator spalin 

• Łatwość obsługi, przejrzyste menu 

• Długi czas pracy bez ładowania akumulatorów 

• Długa żywotność i szeroki zakres pomiarowy 

cel elektrochemicznych 

• Niska cena i dostępność części zamiennych 

• Niskie koszty serwisu i kalibracji urządzenia 

• Długa gwarancja udzielana przez 

producenta 

Przenośne analizatory 

testo 330LL i testo 320 basic 

Przenośne analizatory spalin testo 

330LL i testo 320 basic są zaprojektowane 

oraz wyprodukowane zgodnie 

w wytycznymi zawartymi w normie 

64 


pomiary P. 

PN-EN 50379. Charakteryzują się wzmocnioną 

konstrukcją, z klasą zabezpieczenia 

obudowy IP40. Ich atuty to m.in. wydłużona 

gwarancja na cele elektrochemiczne 

oraz możliwość samodzielnej wymiany 

cel przez użytkownika. 

Analizatory spalin Testo umożliwiają pomiar 

O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie 

innych istotnych parametrów właściwej 

pracy kotła, takich jak: sprawność, 

strata kominowa, współczynnik nadmiaru 

powietrza, ciąg itd. Wyniki pomiarowe 

są wyświetlane na czytelnym, 

kolorowym wyświetlaczu, przy czym 

użytkownik może wybrać jeden z trzech 

sposobów przedstawienia wyników: 

• wskazania cyfrowe, 

• •wykres 

• tzw. macierz spalin, czyli rozwiązanie 

ułatwiające ocenę procesu spalania 

w sposób grafi czny( testo 330). 

Dowodem wykonanej analizy może być 

wydruk raportu z drukarki bezprzewodowej 

Testo, zawierający pełny wynik 

przeprowadzonej analizy, datę i godzinę 

pomiaru, a także nazwę wykonawcy. 

Nowość - bezpłatna aplikacja 

na Androida do testo 330LL 

Analizator spalin testo 330LL, dzięki wyposażeniu 

w moduł Bluetooth, może 

wykorzystywać bezpłatną aplikację 

na Androida – TestoDroid. Aplikacja jest 

bardzo prosta w obsłudze, dzięki ograniczeniu 

do minimum liczby kliknięć. 

Można uruchomić i zatrzymać analizator 

na odległość, zobaczyć dane w formie 

wykresu czy tabeli, zapisać je w formie 

protokołu jako PDF, CSV lub XML. 

Aplikacja umożliwia ustawienia opcji 

przesyłania mailem zapisywanego protokołu 

na wskazany wcześniej adres. Pozwala 

także wydrukować dane na bezprzewodowej 

drukarce Testo. Aplikację 

można pobrać ze sklepów Google Play. 

Będzie ona kompatybilna ze wszystkimi, 

aktualnie dostępnymi analizatorami 

spalin Testo z modułem Bluetooth. 

SmartSondy od Testo 

– rewolucja w dziedzinie pomiarów 

Regulacja procesu spalania w kotle 

grzewczym nie opiera się tylko na wykonaniu 

analizy spalin. Szereg infor- 


65

P. 

pomiary 

macji dotyczących całego systemu 

grzewczego wpływa na jego efektywność. 

Parametry takie jak np.: ciśnienie 

gazu podawanego na palnik lub temperatury 

zasilania i powrotu z instalacji 

grzewczej pozwalają na prawidłowe 

ustawienie systemu. 

Firma Testo wprowadziła na rynek 

rewolucyjne rozwiązanie pomiarowe 

– SmartSondy wyposażone w komunikację 

Bluetooth, współpracujące ze 

smartfonem lub tabletem, posiadającym 

system Android lub iOS. Wszystkie 

niezbędne parametry takie jak 

temperatura, wilgotność, prędkość 

przepływu powietrza oraz ciśnienie 

mogą zostać zmierzone w wygodny 

sposób, ponadto wykorzystanie 

bezpłatnej aplikacji zainstalowanej 

w smartfonie pozwala na archiwizację 

danych lub tworzenie raportów pomiarowych. 

Kompaktowe przyrządy pomiarowe 

łączą się bezprzewodowo ze 

smartfonem lub tabletem z zainstalowaną, 

darmową aplikacją mobilną 

„Testo SmartProbes App”. Odbywa 

się to w sposób automatyczny: należy 

włączyć SmartSondę, a następnie 

aplikację na urządzeniu mobilnym. 

Smartfon sam konfiguruje komunikację, 

a użytkownikowi pozostaje tylko 

skupienie się na swojej pracy, czyli 

wykonaniu pomiaru. 

Zalety systemu SmartSond 

oraz aplikacji mobilnej: 

• Wygodny odczyt danych pomiarowych 

na smartfonie czy tablecie za 

pośrednictwem Bluetooth. 

• W pełni automatyczna konfi guracja 

– wystarczy włączyć SmartSondę oraz 

aplikację mobilną i pomiary rozpoczynają 

się automatycznie 

• Wyświetlanie danych pomiarowych 

z sześciu sond w tym samym czasie. 

• Wizualizacja zmian wartości pomiarowych 

w postaci wykresu lub tabeli. 

• Wstępnie zdefi niowane tryby pomiarowe 

dla konkretnych zastosowań, 

m.in.: 

• Automatyczne obliczanie temperatury 

parowania i kondensacji 

czynnika chłodniczego, jak również 

przegrzania i dochłodzenia. 

• Pomiar strumienia objętości przepływu 

powietrza w kanałach lub 

na wylotach z kanałów wentylacyjnych, 

dzięki prostej konfi guracji 

geometrii oraz wymiarów kanałów 

lub kratek wentylacyjnych 

• Bezkontaktowy pomiar temperatury 

na podczerwień wraz ze zdjęciem 

miejsca pomiarowego z zaznaczonym 

obszarem za pomocą 

celownika laserowego oraz naniesioną 

wartością temperatury. 

• Raport pomiarowy może zawierać 

zdjęcia z miejsca pomiarowego, generowany 

jest natychmiast, bezpośrednio 

na miejscu pomiaru i wysłany 

w formie PDF lub pliku Excel. 

Łatwiej i bezpieczniej 

– przyrządy Testo do pomiarów 

wielkości elektrycznych 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom instalatorów 

sektora HVAC/R, jako światowy 

lider branży pomiarowej, Testo wprowadza 

do oferty innowacyjne rozwiązania również 

do sektora elektrycznego. Rodzina pięciu 

urządzeń pomiarowych pozwala użytkownikowi 

wykonać swoją pracę znacznie 

szybciej i wygodniej niż do tej pory. 

Bezdotykowy detektor napięcia testo 

745 charakteryzuje się zmiennym poziomem 

czułości, dzięki czemu wykrywa 

napięcie od poziomu 12V, a ponadto 

odporny jest na zakłócenia wysokich 

częstotliwości. 

66 


pomiary P. 

Rodzina testerów napięcia testo 750 

wyróżnia się wskaźnikiem opartym 

na technologii światłowodowej, który 

jest widoczny z każdej strony urządzenia, 

dzięki czemu pozycja samego 

urządzenia podczas pomiaru nie ma 

istotnego wpływu na odczyt informacji 

o wielkości napięcia. 

Dwa modele z serii testo 755 to w pełni 

automatyczne testery napięcia i natężenia 

(hybryda testera napięcia z amperomierzem 

cęgowym z otwartymi 

cęgami), które w zależności od rodzaju 

rozpoczętego pomiaru same dobierają 

mierzony parametr oraz jego zakres. 

Automatyczne multimetry cyfrowe 

testo 760 łamią wszelkie stereotypy 

dotyczące pomiarów elektrycznych. Nie 

posiadają znanego do tej pory pokrętła 

wyboru funkcji pomiarowej, natomiast 

wybór mierzonego parametru następuje 

po podłączeniu przewodów pomiarowych 

do odpowiedniego gniazda. 

Ostatnia seria urządzeń pomiarowych 

testo 770 to amperomierze cęgowe 

z innowacyjnym mechanizmem cablegrabTM. 

Mechanizm ten ułatwia chwycenie 

jednego z przewodów w ciasnym 

otoczeniu. Oprócz standardowych funkcji 

pomiarowych, model testo 770-3 

posiada funkcję pomiaru mocy oraz 

komunikację Bluetooth ze smartfonem 

lub tabletem, za pomocą której istnieje 

możliwość wykonania dokumentacji 

pomiarowej i przesłania jej za pomocą 

wiadomości e-mail. 

• 

REKLAMA 


67

w. 

wentylacja i klimatyzacja 

Montaż klimatyzatorów 

typu split 


Montując poszczególne podzespoły klimatyzatora typu split należy 

przede wszystkim wziąć pod uwagę zalecenia producentów, którzy 

z reguły bardzo szczegółowo opisują sposób montażu. Ważne jest przy tym 

sprawdzenie szczelności instalacji. 

Ze względu na sposób montażu 

oferowane na rynku klimatyzatory 

typu split są dostępne 

jako ścienne, podstropowe lub 

przypodłogowe (stojące), a także 

kasetonowe oraz kanałowe. 

Z kolei biorąc pod uwagę ilość 

jednostek wewnętrznych, które 

podłączono do jednostki zewnętrznej 

zastosowanie znajdują 

instalacje pojedyncze, multisplity 

oraz systemy VRV (VRF). 

W odniesieniu do trybu pracy 

oferowane są klimatyzatory tylko 

z opcją chłodzenia oraz klimatyzatory 

grzewczo-chłodzące, 

które pracują jednocześnie 

jako pompa ciepła lub są wyposażone 

w nagrzewnicę elek- 

Fot. 1. Jednostka zewnętrzna zamontowana na ścianie a jednostka wewnętrzna 

w suficie. 

Fot. ZYMETRIC 

68 


wentylacja i klimatyzacja w. 

tryczną. Uwzględniając sposób sterowania 

i budowę podzespołów można 

zamontować klimatyzatory klasyczne 

(ze zwykłą sprężarką - stałe obroty, zawsze 

100%) oraz inwerterowe z płynnie 

regulowanymi obrotami sprężarki. 

Pod kątem sterowania można wyróżnić 

klimatyzatory tradycyjne i inwertorowe. 

W tradycyjnych rozwiązaniach klimatyzatory 

załączają się jeżeli temperatura 

w pomieszczeniu przekroczy określoną 

wartość. Wadą takiego rozwiązania są 

znaczne wahania temperatury i wyższe 

koszty eksploatacji, które wynikają 

z poboru przez sprężarkę dużego prądu. 

Nieco bardziej zaawansowane klimatyzatory 

bazują na inwerterach. Co prawda 

są one droższe w porównaniu do klasycznych 

rozwiązań ale mają mniejsze 

zapotrzebowanie na energię elektryczną. 

Wydajność jest regulowana płynnie 

co zapewnia lepsze dopasowanie temperatury 

w pomieszczeniu. Nie ma więc 

uderzeń prądowych, a co za tym idzie, 

zbędnych strat energii. Za pomocą inwerterów 

można precyzyjniej utrzymać 

temperaturę w pomieszczeniu. 

Montaż jednostki zewnętrznej 

Jednostki zewnętrzne najczęściej montuje 

się na sztywnej podstawie co pozwala 

na wyeliminowanie poziomu 

drgań i hałasu. Ważne jest określenie 

kierunku wylotu powietrza bez jakichkolwiek 

elementów blokujących. 

W miejscach montażu, które są narażone 

na działanie silnych podmuchów 

powietrza jednostkę zewnętrzną trzeba 

zamontować wzdłuż ściany, ewentualnie, 

zapewnić jej odpowiednią osłonę 

przeciwpyłową lub ekran. Oprócz tego 

miejsce montażu powinno zapobiegać 

przyjmowaniu wiatru przez urządzenie. 

Wszelkie wsporniki instalacyjne przeznaczone 

do podwieszenia jednostki 

powinny spełniać właściwe wymagania 

w zakresie techniki połączeń. Ściany 

bez odpowiedniej gęstości muszą mieć 

odpowiednie wzmocnienia i podparcia 

wytłumiające. Wszelkie połączenia 

znajdujące się pomiędzy wspornikiem 

a ścianą oraz wspornikiem a klimatyzatorem 

muszą być mocne, stabilne i niezawodne. 

Rozchodzenie powietrza nie 

może być blokowane przez przeszkody. 


Fot. 2. Jednostka zewnętrzna zamontowana 

nad poziomem terenu. 

Jeżeli jednostka zewnętrzna będzie montowana 

na dachu to należy pamiętać o dokładnym 

wypoziomowaniu urządzenia. Ponadto 

ważne jest sprawdzenie konstrukcji 

dachu i elementów mocujących pod 

względem współpracy z jednostką urzą- 

z d a n i e m 


Czym różnią się dostępne na rynku różne rodzaje filtrów 

stosowane w klimatyzatorach? 

Rafał Piguła, inżynier do spraw produktu, Free Polska 

Rosnące oczekiwania klientów dotyczące zapewnienia świeżego 

i czystego powietrza w pomieszczeniach sprawiają, 

że producenci klimatyzatorów prześcigają się w prezentowaniu 

nowych rozwiązań filtracyjnych i filtrów. Aktualnie 

na rynku dostępnych jest ich wiele rodzajów. Czym się różnią? 

Najczęściej oferowanymi filtrami są: filtr plazmowy, filtr z jonami 

srebra, filtr katechinowy, filtr fotokatalityczny, aktywny 

filtr węglowy, filtr antybakteryjny oraz filtr polifenolowy. 

Filtr plazmowy spotykany w urządzeniach Premium ma za 

zadanie generować pole jonowe dzięki któremu do 95% kurzu, 

cząsteczek zawieszonych i dymu tytoniowego jest neutralizowanych, 

filtr pokryty jonami srebra skutecznie zabija 

i usuwa wirusy oraz mikroorganizmy. Ponadto uniemożliwia 

on ich rozwój i rozmnażanie. Filtr wzbogacony o katechinę 

z zielonej herbaty sterylizuje i oczyszcza powietrze z wirusów 

i bakterii, a także dymu tytoniowego. Filtrem wykorzystującym 

do walki z bakteriami, roztoczami i nieprzyjemnymi zapachami 

katalizę jest filtr fotokatalityczny. Dzięki bakteriobójczym 

substancjom filtr antybakteryjny jest jednym z najprostszych, 

a zarazem najbardziej skutecznych filtrów. Nowością jest filtr 

polifenolowy, który dzięki elektrostatyce pochłania kurz, mikroorganizmy 

i grzyby. Ich rozwój hamuje polifenol z jabłek. 

Jak widać filtrów jest wiele, a ciągły rozwój sposobów oczyszczania 

powietrza w najbliższej przyszłości na pewno przyniesie 

kolejne rozwiązania i techniki. 


69

w. 


Fot. LINDAB 

Fot. 3. Jednostka wewnętrzna zamontowana 

na ścianie. 

dzenia. W razie potrzeby należy uwzględnić 

lokalne przepisy dotyczące montażu urządzeń 

na dachu. Pamiętać należy, że jednostki 

zewnętrzne pracujące na dachu lub 

na ścianach zewnętrznych mogą generować 

nadmierny hałas i drgania. 

Istotną rolę odgrywa ochrona przed bezpośrednim 

światłem słonecznym, przy 

czym montując daszki i inne osłony trzeba 

sprawdzić czy nie ograniczają one promieniowania 

cieplnego ze skraplacza. Odstęp 

z tyłu i z lewej strony urządzenia powinien 

wynosić nie mniej niż 30 cm z kolei odstęp 

z przodu musi przekraczać 200 cm. Miejsce 

montażu jednostki zewnętrznej powinno 

uwzględniać masę klimatyzatora. Pamiętać 

należy, że hałas i drgania mogą być 

uciążliwe dla sąsiadów. 

Fot. 4. W nowoczesnych klimatyzatorach 

stawia się na estetykę wykonania. 

Fot. DAIKIN 

Montaż jednostki wewnętrznej 

Wybierając miejsce montażu jednostki 

wewnętrznej klimatyzatora należy pamiętać 

aby nie było ono narażone na działanie 

wysokiej temperatury i pary. Zarówno 

przed jak i za urządzeniem nie mogą 

znajdować się jakiekolwiek przeszkody. 

Ważne jest zapewnienie wygodnego 

odprowadzania kondensatu. Jednostek 

wewnętrznych klimatyzatorów typu 

split z reguły nie montuje się w pobliżu 

drzwi a obszar na lewo i na prawo jednostki 

powinien być większy niż 12 cm. 

Montując poszczególne elementy warto 

użyć wykrywaczy elementów aluminiowych 

po to aby uniknąć niepotrzebnego 

uszkodzenia ściany. Minimalny poziom 

drgań i hałasu uzyska się używając rur 

o długości do 3 m. Jednostkę wewnętrzną 

montuje się na wysokości 2,3 m od 

podłogi przy czym odstęp od sufitu nie 

powinien być mniejszy niż 15 cm. Zmiany 

długości rury mogą wymagać skorygowania 

ilości czynnika chłodniczego. 

Z kolei bezpośrednie działanie promieni 

słonecznych może spowodować wyblaknięcie 

obudów wykonanych z tworzywa 

sztucznego. Stąd też w razie potrzeby 

warto zadbać o ochronę przed światłem 

słonecznym. 

Montując jednostkę wewnętrzną 

w pierwszej kolejności instaluje się płytę 

montażową. Jest ona montowana 

poziomo do konstrukcji nośnej ściany 

przy zachowaniu odstępów wokół płyty 

montażowej. Odpowiednią wytrzymałość 

mocowania należy uwzględnić 

w przypadku ścian wykonanych z konstrukcji 

lekkich. Płytę montażową mocuje 

się poprzez wywiercenie otworów 

w ścianie wykorzystując punkty mocujące 

na płycie montażowej. 

Instalacja elektryczna 

Jeżeli instalacja elektryczna u klienta nie 

spełnia określonych wymagań to instalator 

powinien odmówić podłączenia 

elektrycznego urządzenia. Napięcie zasilania 

musi mieścić się w przedziale od 90% 

do 110% napięcia znamionowego. Ważne 

jest również zabezpieczenie nadprądowe 

i wyłącznik główny. Podłączenie należy wykonać 

zgodnie ze schematem producenta 

zwracając szczególną uwagę na właściwe 

uziemienie. Trzeba zapewnić oddzielne 

odgałęzienie obwodu i pojedyncze gniazdo 

tylko dla tego klimatyzatora. 

z d a n i e m 


Dlaczego tak ważne jest niepowiększanie maksymalnej 

długości – zalecanej przez producenta urządzeń – przewodów 

łączących agregat z jednostkami wewnętrznymi? 

Robert Kałużny, Promotor A2W w Panasonic 

Układ chłodniczy projektowany jest na optymalną długość 

przewodu łączącego agregat z jednostką wewnętrzną. Dłuższe 

połączenie będzie powodować spadek nominalnej wydajności. 

Przykładowo, jeśli połączenie wydłużymy do 20 m 

układ będzie pracował z wydajnością 83%, a przy 30 m wydajność 

spadnie do 77%. 

70 



Odpowietrzanie 

Warto pamiętać, że powietrze i wilgoć znajdujące 

się w układzie chłodniczym mogą 

powodować wzrost ciśnienia w układzie 

oraz większą wartość prądu roboczego. Niejednokrotnie 

występuje przy tym spadek 

wydajności chłodzenia i grzania. Ponadto 

wilgoć w układzie czynnika chłodniczego 

może zamarznąć i zatkać przewody kapilarne. 

Oprócz tego woda jest przyczyną 

korozji elementów układu chłodzenia. Stąd 

też jednostka wewnętrzna i instalacje znajdujące 

się pomiędzy jednostką centralną 

i zewnętrzną należy poddać badaniu szczelności 

ale przy usuniętych resztkach wilgoci 

z układu. Odpowietrzanie można wykonać 

za pomocą pompy próżniowej. Wcześniej 

trzeba sprawdzić czy każda rura znajdująca 

się pomiędzy jednostką wewnętrzną i zewnętrzną 

jest poprawnie podłączona. Kompletne 

powinno być również okablowanie 

wykorzystywane przy testach. 

Błędy montażowe 

W oparciu o powyższe wymagania, które 

należy zachować przy montażu klimatyzatorów 

typu split, można wymienić 

przynajmniej kilka typowych błędów instalacyjnych. 

Przede wszystkim jednostki 

zewnętrznej nie należy montować w miejscu 

narażonym na duże nasłonecznienie. 

Bezpośrednie działanie promieni słonecznych 

nie tylko negatywnie wpływa na obudowę 

urządzenia ale również zmniejsza 

sprawność klimatyzatora. Miejsce montażu 

w miarę możliwości nie powinno być 

Fot. ZYMETRIC 

Fot. 6. 

Przykład instalacji klimatyzacyjnej w budynku. 

nasłonecznione a jeżeli urządzenie będzie 

zamontowane na ścianie to najlepiej gdyby 

znajdowała się ona od strony północnej. 

W odniesieniu do wspomnianych już 

osłon na jednostki zewnętrzne należy zadbać 

o to aby nie były one zbyt szczelne. 

Błędem jest umieszczanie jednostek we 

wnękach ściennych lub w miejscach przykrytych 

gęstymi krzewami. Nie uzyska się 

wtedy skutecznej wymiany powietrza co 

może doprowadzić do przegrzewania 

klimatyzatora. Jeżeli konstrukcja mocująca 

jednostki zewnętrznej nie będzie stabilna 

to może dojść do przesuwania się 

urządzenia w efekcie działania wibracji 

a w konsekwencji uszkodzenia przewodów 

z czynnikiem chłodniczym. 

Błędem jest ustawianie klimatyzatora zbyt 

nisko w bezpośrednim kontakcie ze śniegiem, 

błotem czy liśćmi, natomiast odprowadzenia 

nie powinny powodować kałuż. 

Jeżeli rurka będzie podłączona do kanalizacji 

to połączenie trzeba tak wykonać aby 

gazy wydostające się z rur nie przepływały 

przez klimatyzator do wnętrza pomieszczeń. 

Stąd też w takich rozwiązaniach 

można wykorzystać podłączenie przez 

istniejący przybór z syfonem. Oprócz tego 

nie zaleca się aby rurkę odpływową z klimatyzatora 

wyposażać w syfon, bowiem 

przy tak niewielkiej ilości wody nie będzie 

uzyskana odpowiednia separacja. 

Okresowe przeglądy klimatyzatorów 

Okresowe przeglądy powinny objąć przede 

wszystkim kontrolę bezpieczeństwa 


Fot. 5. 

Urządzenie w wersji stojącej. 

instalacji elektrycznej oraz szczelności. 

W zakresie instalacji elektrycznej ważna 

jest odpowiednia rezystancja izolacji oraz 

skuteczność uziemienia. Wykonuje się przy 

tym pomiar rezystancji uziemienia, oględziny 

wzrokowe instalacji oraz sprawdzenie 

połączenia za pomocą odpowiednich 

testerów. Rezystancja uziemienia nie powinna 

przekraczać 4 Ω. Ważne jest sprawdzenie 

prądów upływowych wykonując 

odpowiedni pomiar. Jeżeli dojdzie do upływu 

prądu to należy znaleźć i usunąć jego 

przyczynę. 

W zakresie kontroli szczelności gazu wykorzystuje 

się metodę wody mydlanej 

poprzez użycie wody z mydłem lub neutralnego 

detergentu w płynie. Taką substancję 

nakłada się na połączenia jednostki 

wewnętrznej lub jednostki zewnętrznej 

używają przy tym miękkiej szczoteczki 

sprawdzając szczelność punktów łączenia 

przewodów rurowych. Jakiekolwiek 

pęcherzyki powietrza świadczą o nieszczelności. 

Niejednokrotnie wykorzystywane 

są również specjalne wykrywacze 

nieszczelności. Montując klimatyzator 

typu split instalator powinien pamiętać 

aby przewody łączące poszczególne urządzenia 

były możliwie najkrótsze oraz nie 

stanowiły przeszkody dla innych instalacji. 

Montaż powinien zapewnić szczelność, 

czystość oraz brak wycieków. Nie można 

zapomnieć o okresowych sprawdzeniach 

instalacji klimatyzatora. 

• 


71

w. 


Klimatyzatory ścienne Gree, 

czyli funkcjonalność, jakość i design 

Jak pokazują wyniki badań rynku HVAC w 2016 roku niemal połowa 

instalowanych w Polsce urządzeń klimatyzacyjnych należała do systemów 

RAC, a wśród układów komercyjnych CAC stanowiących niemal 1/3 

wszystkich klimatyzatorów, aż 41% to rozwiązania multi-split zawierające 

również jednostki ścienne. W najbliższych latach przewidywany jest 

ponadto dalszy gwałtowny rozwój rynku klimatyzacji w Polsce. 

PROMOCJA 

Aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu 

i oczekiwaniom 

klientów indywidualnych marka 

Gree od lat rozwija swoją 

ofertę poprzez prezentowanie 

nowych, udoskonalanie 

konstrukcji i parametrów pracy 

istniejących modeli oraz 

wprowadzanie nowych designów 

i stylów. O intensywnych 

staraniach mających utrzymać 

ofertę klimatyzatorów 

ściennych Gree jako najlepszą 

w Polsce świadczyć może fakt, 

że to właśnie Gree jako jedyna 

z liczących się marek na rynku 

oferuje aż 8 modeli ściennych 

typu split! Jednak silna pozycja 

i uznana marka to nie tylko bogata 

oferta. Jakie są zatem zalety i cechy 

wyróżniające klimatyzatory Gree 

na tle innych klimatyzatorów? 

Zmianą, która w najbliższym roku 

jeszcze bardziej umocni pozycję 

marki na rynku jest wprowadzona 

od marca bieżącego roku 5-letnia 

gwarancja na wszystkie urządzenia 

z oferty. Tak długim okresem gwarancji 

może pochwalić się jedynie 

kilku najlepszych producentów. Na 

decyzję Free Polska, czyli wyłącznego 

przedstawiciela Gree w Polsce 

wpływ miało 14 lat działalności, które 

potwierdziły niską awaryjność i niezawodność 

urządzeń. Wśród klimatyzatorów 

ściennych nowa gwarancja 

obejmuje modele Lomo Economic, 

Lomo Luxury, Viola Perfect, Cozy 

Mirror, Cozy Silver, Change, U-Crown 

oraz nowość roku 2017 Bora. 

Wśród klimatyzatorów serii Premium 

jedną z najciekawszych propozycji 

jest Gree U-Crown. Fabrycznie wyposażony 

w możliwość sterowania 

przez Wifi ze smartfonu czy tabletu, 

ustawienie kierunku nawiewu powietrza 

w pionie i poziomie, 7 prędkości 

wentylatora oraz czujnik temperatury 

w pilocie model ten dedykowany jest 

dla najbardziej wymagających klientów. 

Dzięki możliwość pracy w try- 

Fot. 1. 

72 



Fot. 2. 

bie grzania już od -30°C i chłodzenia 

do 54°C jest to jeden z najlepiej przygotowanych 

do pracy w skrajnych 

temperaturach model na świecie! Tak 

szeroki zakres pracy daleko w tyle zostawia 

klimatyzatory takich marek jak 

Daikin (urządzenia z serii Cold mogą 

grzać do temperatury -25 °C i chłodzić 

do 46 °C), Fujitsu (urządzenia 

serii Nordic grzeją do -25°C, chłodzą 

do 43°C) czy LG (grzanie -15°C, chłodzenie 

48°C). Parametrem o który 

zadbali inżynierowie Gree jest także 

niskie zużycie energii elektrycznej 

(nawet 600 W w trybie chłodzenia), 

a dzięki cichej pracy, skutecznym filtrom 

oraz łatwemu sterowaniu jest 

on wygodny i komfortowy w użytkowaniu. 

Nowością 2017 jest Gree Bora zawierająca 

ekologiczny czynnik R32. 

Podobnie jak U-Crown dzięki wbudowanemu 

sterowaniu przez Wifi, jonizatorowi 

plazmowemu, szerokiemu 

kątowi nawiewu oraz wielu funkcjom 

zaliczana jest do urządzeń Premium. 

Zastosowanie czynnika R32 poza zaletami 

ekologicznymi pozwala nawet 

do 8 % zredukować koszty eksploatacyjne. 

Szeroki zakres mocy chłodniczej 

modeli od 2,5 do 6,2 kW pozwala 

na zastosowanie klimatyzatora Bora 

zarówno do małych pomieszczeń 

mieszkalnych, jak i dużych sal komercyjnych. 

Modelem charakteryzującym się 

atrakcyjną ceną, praktycznymi funkcjami 

i prostotą jest Lomo Economic. 

Cechą wyróżniającą ten model 

na rynku jest możliwość doposażenia 

w moduł sterowania Wifi, pomimo 

ogólnego trendu wyposażania klimatyzatorów 

serii Basic w podstawowe 

funkcje. Lomo Economic pomimo 

niskiej ceny może poszczycić się szerokim 

zakresem pracy (grzanie nawet 

do -22°C, chłodzenie do 48°C) oraz 

wysoką klasą efektywności energetycznej 

(A++/A+). 

Aby spełnić oczekiwania klientów 

ceniących sobie design i prezencję 

oferta Gree zawiera również modele 

Cozy Mirror oraz Cozy Silver, które 

dzięki stylowym panelom idealnie 

komponują się praktycznie w każdym 

wnętrzu. 

Dbając o właściwy klimat Gree wyposażyło 

swoje urządzenia w skuteczne 

filtry wstępne, a większość 

z nich posiada również funkcję samooczyszczenia 

i jonizator plazmowy. 

Co więcej każdy z modeli ściennych 

daje możliwość zastosowania dodatkowych 

filtrów antybakteryjnych, 

fotokatalitycznych, z jonami srebra, 

z aktywnym węglem oraz katechninowych. 

Dużą zaletą klimatyzatorów 

ściennych Gree są korzystne ceny zakupu. 

W porównaniu do podobnych 

pod względem funkcji i parametrów 

urządzeń konkurencyjnych producentów 

są one tańsze nawet o 35%. 

Wszystko to sprawia, że produkty 

marki Gree są coraz częściej wybierane 

zarówno przez instalatorów jak 

i inwestorów, a trend ten dzięki ciągłemu 

dynamicznemu rozwojowi 

marki utrzymuje się na wysokim poziomie 

od wielu lat. 

• 


73

w. 


Sterowanie pracą rekuperatora 

(centrali wentylacyjnej) 

Automatyka w mieszkaniach, biurach, czy całych domach i budynkach 

powoli staje się czymś normalnym. Pozwala ona sterować wieloma aspektami 

funkcjonowania pomieszczeń, z wentylacją, chłodzeniem i ogrzewaniem 

ich na czele. 

To nie powinno nikogo dziwić 

– wszak w pomieszczeniach spędzamy 

przeciętnie nieco ponad 

70% naszego czasu. Dlatego instalacje 

automatyki domowej, łączące 

komfort i energooszczędność, 

wkrótce szturmem wejdą do pomieszczeń 

w których przebywamy 

– czy tego chcemy czy nie. 

A ponieważ nasze domy i biura to 

swoiste systemy obiegu powietrza, 

którego parametry można 

i trzeba regulować, właśnie za ten 

żywioł producenci automatyki 

domowej zabrali się w pierwszej 

kolejności już wiele lat temu. 

Centrala (rekuperator) Zehnder ComfoAir Q350. 

Po co sterować pracą 

rekuperatora? 

Wentylacja jest procesem dostarczania 

świeżego powietrza w miejsce 

usuwanego równolegle powietrza 

zużytego i zanieczyszczonego. Aby 

była skuteczna, trzeba z reguły sięgnąć 

po wentylację mechaniczną 

lub rekuperację. Dzięki temu wymiana 

powietrza odbywa się niezależnie 

od warunków atmosferycznych 

czy konstrukcji budynku. Rekuperator, czyli 

wymiennik ciepła umożliwiający rekuperację 

(odzyskiwanie) ciepła z powietrza 

wywiewanego z pomieszczenia, budynku 

lub instalacji przemysłowej, jest istotnym 

elementem całego systemu komfortowej 

Fot. ZEHNDER 

wentylacji, umożliwiającym osiągnięcie odzysku 

ciepła na poziomie nawet 95% – pod 

warunkiem, że działanie centrali wentylacyjnej 

poddane jest umiejętnemu i rozsądnemu 

sterowaniu. Uważny czytelnik zauważy, 

że już w tym pierwszym akapicie udzielona 

została część odpowiedzi na zadane w tytu- 

Fot. PRO-VENT 

Fot. PRO-VENT 

Centrala (rekuperator) PRO 1200 Centrala (rekuperator) Smart 300 

74 



Sterowanie pracą rekuperatora z poziomu 

smartfona. 

Fot. ZEHNDER 

le rozdziału pytanie. Chodzi w głównej mierze 

o komfort i oszczędności. Sterowanie 

pracą centrali wentylacyjnej, zwłaszcza 

to prowadzone na odległość, z poziomu 

tabletu czy smartfona poprzez odpowiednie 

aplikacje, lub z poziomu PC poprzez 

przeglądarkę www, daje niespotykany 

wcześniej komfort. Wracając zimą do domu 

po dłuższej nieobecności, można wcześniej 

przekazać do sterownika informację o podniesieniu 

temperatury, a wówczas po wejściu 

do pomieszczeń nie trzeba czekać na ogrzanie 

wyziębionego domu – on już będzie 

ciepły. To jest właśnie komfort. Wyjechawszy 

zaś na dłuższy czas i przypomniawszy sobie 

o niewyłączonym ogrzewaniu, można łatwo 

zredukować wentylację, czyli jej wydajność, 

zmniejszyć temperaturę powietrza wpuszczanego 

do pomieszczeń (rekuperator 

zmniejsza odzysk ciepła, nagrzewnice dodatkowe 

zostają wyłączone), ponadto zdecydować 

o innych aspektach, jak choćby o wilgotności, 

stężeniu dwutlenku węgla itd. I to 

są oszczędności. Jednym zdaniem: większa 

kontrola nad pracą układu wentylacyjnego 

to optymalizacja zużycia energii i uzyskiwanie 

wysokiego komfortu cieplnego. 

Sterowniki i manipulatory 

By centrala wentylacyjna i jej wszystkie 

składniki, z wymiennikiem ciepła na czele, 

mogły służyć w sposób opisany w poprzednim 

rozdziale, muszą być wyposażone w odpowiednią 

automatykę na którą składają 

się sterowniki – umieszczone z reguły wewnątrz 

centrali – oraz manipulatory umieszczane, 

czy raczej montowane w miejscach 

wybranych przez użytkowników central. 

W potocznym języku bardzo często manipulatory 

określane są mianem sterowników. 

Sterownik Zehnder ComfoSwitch C. 

Wynika to z tego, że oba elementy automatyki 

utożsamiane są odruchowo z tym, 

z którym użytkownicy mają fizyczny kontakt 

i poprzez który sterują centralą. 

Oba te elementy mają kluczowy wpływ 

na możliwości funkcjonowania centrali, 

czyli m.in. na obsługę nagrzewnic, chłodnic, 

przepustnic, wentylatorów oraz sterowanie 

pracą samego wymiennika ciepła. 

Manipulatory mają różną postać – od prostych 

paneli z kilkoma fizycznymi przyciskami, 

po ciekłokrystaliczne i dotykowo sterowane 

ekrany, przypominające dzisiejsze 

smartfony lub tablety. Niezależnie jednak 

od swego wyglądu i konstrukcji, zawsze 

są one podłączane do centrali za pośrednictwem 

przewodów o niskim i bezpiecz- 

Fot. ZEHNDER 

z d a n i e m 


Jakie są najnowsze trendy w Polsce i na świecie 

w zakresie systemów sterujących pracą rekuperatorów? 

Magdalena Skórska, Projektant Instalacji Sanitarnych, PRO-VENT Systemy Wentylacyjne 

Przede wszystkim sterowanie powinno być dopasowane 

do potrzeb użytkownika. Instalacje wentylacyjne oraz potrzeby 

klientów są różne, stąd ważną sprawą jest umiejętność 

kreowania przez system wentylacyjny takich warunków 

jakie są potrzebne w danej chwili. Przy równoczesnej 

minimalizacji kosztów eksploatacyjnych. 

Część inwestorów jest zainteresowana intensyfi kacją 

wentylacji w konkretnych godzinach, innym będzie zależało 

na skutecznej wentylacji w okresach zwiększonej 

ilości użytkowników (np. sterowanie poziomem stężenia 

CO 2 

), kolejna grupa może być zainteresowana ogrzewaniem 

powietrznym czy sterowaniem również na podstawie 

czujnika wilgotności. 

Możliwości jest wiele, dlatego nowoczesne systemy wentylacyjne 

to przede wszystkim szyte na miarę rekuperatory 

wraz z dopasowanym do potrzeb sterowaniem. 

Poza tym, coraz większym zainteresowaniem cieszą się 

manipulatory umożliwiające zdalne sterowanie systemem 

wentylacji lub takie rekuperatory, które mają możliwość 

wpięcia do wspólnego systemu zarządzania budynkiem. 


75

w. 


nym napięciu – może to być na przykład 

skrętka komputerowa, czyli przewód UTP 

kategorii 5. Manipulatory montuje się 

w miejscach łatwo dostępnych dla dorosłych 

użytkowników (najczęściej na ścianach), 

pozwalających na łatwy podgląd 

i regulację parametrów pracy systemu, 

przy czym nic nie stoi na przeszkodzie by 

do jednej centrali podłączyć dwa lub więcej 

manipulatorów, dzięki czemu można 

sterować nią z różnych miejsc. 

Aplikacja do sterowania rekuperatorem 

HRU-MinistAir-W-450 za pomocą WiFi. 

Fot. ALNOR 

Parametry pracy i funkcje centrali 

podlegające sterowaniu 

Regulowanie pracy centrali wentylacyjnej 

odbywa się dzięki wspomnianym manipulatorom 

lub systemom instalowanym 

w telefonach, tabletach lub PC, które pozostają 

w łączności ze sterownikiem centrali. 

Sterowanie rekuperatorem może się 

odbywać ręcznie z poziomu manipulatora 

lub przenośnego urządzenia, ale można 

je tez zaprogramować i będzie się odbywać 

zgodnie z zapamiętanym przez cyfrowy 

układ harmonogramem dziennym 

lub tygodniowym. Jest to możliwe dzięki 

wielu czujnikom wspierającym sterowanie 

– to one dostarczają do systemu informacji 

o temperaturze (czujniki kanałowe), wilgotności 

(kanałowe higrometry), stężeniu 

CO 2 

(kanałowe i pokojowe czujniki oparte 

na bezdyspersyjnym analizatorze podczerwieni) 

czy ciśnieniu (wielozakresowe różnicowe 

przetworniki ciśnienia). 

Jednym z najważniejszych parametrów 

podlegających kontroli jest oszronienie 

wymiennika ciepła. Do takiej sytuacji 

dochodzi w czasie silnych mrozów, gdy 

wymiennik nie pracuje i gdy jednocześnie 

usuwane powietrze ma niską wilgotność. 

Procesorowy moduł antyzamroże- 

z d a n i e m 


Czy najnowsze systemy sterujące pracą rekuperatorów 

zasługują już na miano inteligentnych? 

Paweł Kozyra, manager w Departamencie Technicznym Zehnder Polska Sp. z o.o. 

Grupa Zehnder jest wiodącym europejskim innowatorem systemów 

wentylacyjnych. Wprowadzając do oferty nową generację 

central wentylacyjnych ComfoAir Q, stała się prekursorem 

zupełnie nowej filozofii tworzenia urządzeń, zapewniających 

praktycznie bezobsługową, efektywną i energooszczędną 

wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Poprzez zastosowanie 

rewolucyjnych technologii oraz innowacyjnych funkcji, 

Zehnder ComfoAir Q zasługuje na miano inteligentnego sytemu 

dla budynków jedno- i wielorodzinnych 

Przy opracowywaniu nowych central wentylacyjnych szczególny 

nacisk położono na polepszenie komfortu obsługi całego 

systemu. Nowatorska funkcja kontroli przepływu „flow 

control” zapewnia zrównoważony przepływ powietrza w budynku, 

umożliwiając jeszcze bardziej wydajne działanie. 

Obsługa manualna jednostek wentylacyjnych Zehnder 

ComfoAir Q jest prostsza i bardziej intuicyjna niż kiedykolwiek. 

Zintegrowany wyświetlacz pokazuje wszystkie dane 

operacyjne w czasie rzeczywistym, a użytkownik uzyskuje 

informacje na temat zużycia, oszczędności energii, czy 

wymiany fi ltrów. Dodatkowym aspektem jest bezpieczeństwo 

np. podczas czyszczenia lub wymiany fi ltrów, system 

automatycznie uruchamia funkcję ochrony. 

System wentylacyjny może być również obsługiwany za 

pomocą paneli ComfoSwitch C, ComfoSense C, sterowania 

bezprzewodowego RFZ, zewnętrznych czujników 

dwutlenku węgla oraz wilgotności. Dla bardziej wymagających 

istnieje możliwość sterowania poprzez urządzenia 

mobilne, dzięki zastosowaniu modułu aplikacji mobilnej 

ComfoConnect LAN C. Pobierając odpowiednią, darmową 

aplikację Zehnder ComfoControl z App Store oraz Google 

Play, użytkownik ma pełną kontrolę oraz podgląd pracy 

systemu zarówno w domu jak i w pracy. 

Szeroka gama rozwiązań umożliwia również sterowanie poprzez 

moduł przyłączeniowy KNX. Rozwiązanie to zapewnia 

połączenie pomiędzy systemem wentylacyjnym a infrastrukturą 

automatyki inteligentnego domu. Dzięki temu istnieje 

możliwość współpracy pomiędzy wszystkimi zastosowanymi 

elektrycznymi elementami w danym budynku. 

Podczas rozwoju central wentylacyjnych Zehnder Comfo- 

Air Q brane były również pod uwagę praktyczne aspekty 

montażu i inteligentnego uruchomienia. Oprogramowanie 

umożliwia prostą i szybką zamianę wersji urządzenia 

(prawa – lewa). Dzięki temu znacznie zwiększono elastyczność 

montażu oraz obsługi. 

76 



Centrala z serii Zehnder ComfoAirQ. 

Fot. ZEHNDER 

niowy, który kontroluje stan oszronienia 

wymiennika, sygnalizuje sytuację i wówczas 

funkcja rozmrażania może zostać 

uruchomiona ręcznie przez użytkownika 

z poziomu manipulatora, lub też może 

się uruchomić automatycznie. Samo rozmrażanie 

może być realizowane na kilka 

sposobów: poprzez wyłączenie wentylatora 

nawiewu, poprzez uruchomienie 

nagrzewnicy powietrza nawiewanego 

lub poprzez uruchomienie wymiennika 

i recyrkulację powietrza. 

Pozostałe parametry pracy centrali 

wentylacyjnej, którymi można sterować, 

tworzą dość długą, lecz ciekawą 

listę. Oto najważniejsze z nich: 

• wydajność wentylacji – z reguły jest 

kontrolowana poprzez wybór jednego 

z kilku (czterech-pięciu) zakresów 

lub płynnie poprzez procentowe 

ustawianie tego parametru. Jest to 

zarazem pośrednia regulacja poboru 

energii elektrycznej – najniższy zakres 

wydajności to najmniejsze zużycie 

energii elektrycznej. Przy przełączeniu 

na automatyczne sterowanie wydajnością, 

system podejmuje decyzje 

w oparciu o informacje płynące 

z czujników wilgotności i/lub czujników 

dwutlenku węgla, 

• odzysk ciepła w centrali, sterowany 

w oparciu o wskazanie temperatury 

poprzez regulowanie przepustnicy 

bypassu (obejście rekuperatora), 

• temperatura powietrza wpuszczanego 

do pomieszczeń – kształtowana 

w drodze fi nalnej obróbki realizowanej 

końcową nagrzewnicą, 

• ilość świeżego powietrza dopływającego 

do pomieszczeń i ilości powietrza 

usuwanego (funkcja wietrzenia) – sterowanie 

odbywa się poprzez regulowanie 

pracy przepustnic, klap odcinających 

i wentylatorów, oraz wpływanie 

na czas przez jaki te elementy działają, 

• ciśnienie powietrza – ten parametr 

to znowu wypadkowa współpracy 

kilku elementów systemu wentylacyjnego, 

który można ustawiać ręcznie 

lub programować i przekazywać pod 

opiekę elektronice, 

• dystrybucja powietrza – realizowana 

dzięki podziałowi instalacji wentylacyjnej 

na strefy i poprzez wpływanie 

na pracę przepustnic strefowych. 

Fot. PRO-VENT 

Wyświetlacz na obudowie rekuperatora 

Zehnder ComfoAir Q. 

Do powyższych można dopisać też kilka 

innych ciekawych możliwości, swoistych 

funkcji dodatkowych takich jak m.in. 

współpraca centrali z okapem kuchennym 

(wymuszone wietrzenie pomieszczenia), 

kominkiem (wymuszenie pracy 

centrali) lub współpraca z systemem alarmowym 

(gdy w budynku nikogo nie ma). 

Istotna jest dokładność z jaką każdy z wyżej 

opisanych parametrów można ustawiać. 

Bardzo często jest to sterowanie poprzez 

procentowe wskazania, a więc z dokładnością 

do 1/100. Pozwala to na wręcz 

idealne dopasowanie poziomu każdego 

z tych parametrów do potrzeb użytkowników 

centrali wentylacyjnej. 

Podsumowanie 

Nawet laik po lekturze powyższych rozdziałów 

będzie w stanie wskazać na to 

„coś”, co odpowiada za działanie manipulatorów 

i sterowników oraz za prawidłowe 

reagowanie centrali i rekuperatora 

na sygnały wysyłane przez użytkownika 

– na to „coś”, co jest najszybciej rozwijającą 

się dziedziną techniki we współczesnym 

świecie, a bez czego sterowanie wentylacją 

nie byłoby możliwe. To elektronika. Jest 

w każdym sterowniku, czujniku, w każdym 

module sieciowym umożliwiającym systemowi 

wentylacyjnemu połączyć się z manipulatorem 

naściennym, tabletem czy 

komputerem PC. Elektronika jest wszędzie 

i umożliwia nam prowadzić lepsze, zdrowsze 

i oszczędniejsze zarazem życie. Możliwości, 

jakie nam daje – zaprezentowane 

tutaj na przykładzie obecnie oferowanych 

central wentylacyjnych sterowanych ręcznie 

i automatycznie – cały czas się poszerzają, 

ale najlepsze jeszcze przed nami. 

Przekonamy się w nadchodzącej dobie 

Internetu Rzeczy. 

• 


Fot. ZEHNDER 

Centrala wentylacyjna (rekuperator) Mistral Slim 1100 EC. 

Na podstawie materiałów 

publikowanych przez: 

Pro-Vent Systemy Wentylacyjne, 

Emiter Sp. z o.o., Lindab Sp. z o.o., 

Zehnder Polska Sp. z o.o. 


77

w. 


Efektywne systemy wentylacyjne 

Pytanie: Jakie uwarunkowania i parametry techniczne powinien brać 

projektant pod uwagę dobierając rekuperator (centralę wentylacyjną), 

aby uzyskać jak największe oszczędności energetyczne i skuteczna pracę 

systemu? 

Współczesne budownictwo i rozwój 

technologii sprawiają, że nikt nie 

ma już złudzeń co do skuteczności 

wentylacji grawitacyjnej. Dziś takie 

rozwiązanie jest po prostu niewystarczające, 

zwłaszcza, gdy mowa 

o budynkach energooszczędnych. 

Zdaniem ekspertów nie ma na rynku 

alternatywy lepszej, niż wentylacja 

mechaniczna nawiewno-wywiewna 

(potocznie zwana rekuperacją). 

Aby jednak dokonać właściwego 

wyboru rekuperatora, zawsze najlepiej 

poradzić się eksperta. 

Wymierne korzyści 

Planując wykonanie wentylacji mechanicznej 

z odzyskiem ciepła chcemy 

być pewni, że instalacja taka 

przyniesie nam wymierne korzyści. 

Dzięki takiemu rozwiązaniu otrzymamy 

nie tylko wymianę zużytego 

powietrza na świeże ale ponadto 

oszczędność energii pochodzącej 

z odzysku ciepła, a także z zastosowania 

w centralach oszczędnych 

wentylatorów EC. 

Kolejna korzyść to filtrowanie powietrza. 

Jest to szczególnie ważne 

jeśli żyjemy na obszarach uprzemysłowionych 

i gęsto zaludnionych. 

Ponadto nowoczesne sterowanie 

da nam możliwość automatycznej 

pracy systemu. 

Oszczędności energetyczne zależą 

od optymalnie zaprojektowanej 

i wykonanej instalacji oraz od parametrów 

technicznych centrali wentylacyjnej. 

Celem ich uzyskania konieczne jest: 

• prawidłowe rozpoznanie zapotrzebowania 

ilości powietrza 

świeżego, 

Znaczne oszczędności i poprawę mikroklimatu w pomieszczeniu można wygenerować 

poprzez instalację centrali, która współpracuje z płytowym gruntowym wymiennikiem ciepła 

PRO-VENT GEO. 

• optymalna organizacja przepływów powietrza 

wentylacyjnego, 

• określenie zysków ciepła dla lata (jeśli 

zastosujemy GWC dla chłodzenia biernego). 

Jaka centrala wentylacyjna? 

Kiedy te parametry są już znane, kolejnym 

etapem jest wybór centrali wentylacyjnej 

(rekupertora). 

Podstawowym parametrem na który zwracamy 

uwagę jest efektywność odzysku 

ciepła central wentylacyjnych czyli „temperaturowa 

sprawność odzysku ciepła”. Zawsze 

powinna być podana charakterystyka 

w formie wykresu określająca sprawność 

odzysku w funkcji ilości powietrza. 

W przypadku central z wymiennikiem 

(rekuperatorem) płytowym – przeciwprądowym 

(mają najwyższą sprawność) bardzo 

ważna jest efektywna praca urządzenia 

podczas mrozów gdyż z racji dużego 

odzysku ciepła łatwiej od krzyżowych 

ulegają zamarzaniu. 

Układy zapobiegające temu zjawisku zawsze 

powodują okresowe zmniejszanie 

sprawności odzysku ciepła (bypass, wyłączanie 

nawiewu) lub znaczne nakłady 

energetyczne na podgrzanie powietrza 

dolotowego. 

Firma Pro-Vent stara się by proces zamarzania 

wymienników przebiegał w sposób 

jak najmniej inwazyjny. W centralach 

MISTRAL PRO szronienie wymiennika jest 

dużo wolniejsze i proces rozmrażania odbywa 

się w cyklach co ok. 50–80 minut. 

W takim przypadku roczny koszt energii 

elektrycznej nagrzewnic wstępnych jest 

4-6 krotnie niższy niż w konkurencyjnych 

rozwiązaniach gdzie nagrzewnice potrafią 

ogrzewać powietrze na wlocie do centrali 

w sposób ciągły. W centralach Mistral Pro 

możliwe jest też w pełni efektywne rozmrażanie 

recyrkulacyjne dodatkowym powietrzem 

obiegowym. 

Na efektywną pracę centrali istotny 

wpływ ma też czystość powierzchni płyt 

samego wymiennika. Osadzające się 

78 



zabrudzenia utrudniają proces przejmowania 

ciepła. Szybkość z jaką dochodzi 

do istotnego zabrudzenia wymiennika 

zależy od klasy filtrów powietrza jak 

również środowiska pracy. Nie wszystkie 

wymienniki można myć, bo niektóre wykonane 

są z papieru a aluminiowe łatwo 

ulegną deformacji. Jednak te w centralach 

Pro-Vent w stosunkowo łatwy sposób 

można wyjąć i umyć. 

Bardzo ważna jest lokalizacja central 

rekuperacyjnych. Nie montujemy ich 

w miejscach bardzo zimnych, bo wpływa 

to na zmniejszenie sprawności odzysku. 

Rekuperator MISTRAL PRO 400. 

Powietrze przechodząc przez płytowy wymiennik PRO-VENT GEO w okresie zimowym ogrzewa 

się energią zgromadzoną w gruncie, a latem ochładza. Gwarantuje to wysokie oszczędności 

na ogrzewaniu pomieszczeń i stabilną pracę centrali wentylacyjnej podczas silnych mrozów. 

GWC PRO-VENT GEO działa też antybakteryjnie. Naturalna mikroflora gruntu powoduje 

redukcję grzybów i bakterii w nawiewanym powietrzu odpowiednio o ponad 86% i 97%. 

Efektywność wymiany ciepła 

a GWC 

Inne czynniki wpływające na efektywność 

wymiany ciepła w instalacji to straty 

cieplne kanałów, zbilansowanie nawiewu 

i wywiewu, o który musimy dopytać instalatora 

po wykonaniu instalacji. Dodatkowe 

znaczne oszczędności i poprawę mikroklimatu 

w pomieszczeniu można też wygenerować 

poprzez instalację centrali, która 

współpracuje z płytowym gruntowym 

wymiennikiem ciepła PRO-VENT GEO. 

W takim połączeniu powietrze nawiewane 

zimą do pomieszczeń jest już wstępnie 

ogrzane. 

Powietrze przechodząc przez płytowy wymiennik 

PRO-VENT GEO w okresie zimowym 

ogrzewa się energią zgromadzoną 

w gruncie, a latem ochładza. Gwarantuje to 

wysokie oszczędności na ogrzewaniu pomieszczeń 

i stabilną pracę centrali wentylacyjnej 

podczas silnych mrozów. Zimą powietrze 

jest dodatkowo dowilżone. GWC 

PRO-VENT GEO działa też antybakteryjnie. 

Naturalna mikroflora gruntu powoduje redukcję 

grzybów i bakterii w nawiewanym 

powietrzu odpowiednio o ponad 86% 

i 97%! 

Ostatecznie gwarancją skutecznej i wydajnej 

pracy instalacji z GWC jest wybór skutecznego 

wymiennika gruntowego i dobór 

centrali wentylacyjnej dedykowanej 

do pracy z danym wymiennikiem gruntowym. 

W ofercie Pro-Vent jest to np. centrala 

MISTRAL PRO i płytowy wymiennik 

gruntowy PRO-VENT GEO. Zaprojektowane 

do wzajemnej współpracy urządzenia 

zapewnią optymalny i energooszczędny 

tryb pracy. 

Sterowanie ma znaczenie 

Ważną kwestią jest zastosowana w wybranym 

przez nas urządzeniu automatyka. 

Dzięki przemyślanym przez producenta 

rozwiązaniom w tym zakresie zyskujemy 

np. możliwość ustawiania programów 

tygodniowych, zapisywania własnych 

programów, ustawiania stref pracy czy 

zredukowania wentylacji, kiedy wychodzimy 

z domu. Te elementy są niezwykle 

istotne, bo przyczyniają się dodatkowo 

do oszczędności zużywanej energii. Dlatego 

Pro-Vent proponuje do swoich urządzeń 

zaawansowane sterowniki procesorowe, 

które pozwalają na zapisywanie 

własnych programów pracy centrali stworzonych 

przez użytkownika. – Oczywiście 

zdajemy sobie sprawę, że nie każdy czuje 

się pewnie w takich „technicznych” aspektach 

obsługi. Jeśli więc użytkownik nie 

chce samodzielnie zapisywać własnych 

programów, ma do dyspozycji wbudowane 

programy tygodniowe – podkreśla 

ekspert firmy Pro-Vent. 

Oferowane przez Pro-Vent różne typy centrali, 

różne rodzaje wymienników ciepła 

i kilka rodzajów sterowników sprawiają, 

że klient – z pomocą fachowego personelu 

firmy – może dobrać rekuperator do swoich 

potrzeb. 

Zapewnione przez instalatora poprawne 

zaprojektowanie układu wyjściowego połączone 

z mądrą eksploatacją użytkownika 

dają gwarancję satysfakcji z właściwie działającego 

systemu wentylacji. 

• 


79

w. 


Wentylacja wywiewno-nawiewna 

z odzyskiem ciepła LUNOS e 2 e go 

w ofercie Iglotech 

Systemy wentylacyjne LUNOS z odzyskiem ciepła mogą być stosowane 

wszędzie. Zdecentralizowana konstrukcja umożliwia instalację 

poszczególnych jednostek wyposażenia wentylacyjnego dokładnie 

w miejscach, gdzie są potrzebne 

PROMOCJA 

Wentylacja w salonie jest 

taka sama jak w sypialni z e 2 

Zastosowanie wentylatorów e 2 

jest preferowane w pomieszczeniach 

mieszkalnych, w których zazwyczaj 

pracują równolegle dwa 

urządzenia. Dlatego zawsze należy 

zainstalować parzystą liczbę wentylatorów, 

aby zapewnić prawidłowe 

funkcjonowanie systemu e² 

działa tak samo jak regeneracyjny 

wymiennik ciepła. Element rekuperatora 

ładuje się w podobny 

sposób jak akumulator – energią 

cieplną w procesie odwracalnym 

– i przenosi ciepło do powietrza 

dostarczanego z zewnątrz. Wentylator 

z odzyskiem ciepła wykazuje 

bardzo niskie zużycie energii elektrycznej 

wynoszące tylko 1,4 W w trybie 

obciążenia podstawowego (0,09 W/m 3 /h) 

i emituje ledwie słyszalny dźwięk na poziomie 

16,5 dB(A). 

Wentylacja łazienek, toalet 

i kuchni za pomocą e go 

Wentylatory e go opracowano w celu 

lepszego dostosowania e 2 do wentylacji 

łazienek, toalet i kuchni. Praca w parach 

nie jest konieczna, ponieważ dwa 

niewielkie e 2 w ego zapewniają wlot 

i wylot powietrza z odzyskiem ciepła. 

e go działa tak samo jak regeneracyjny 

wymiennik ciepła. Element rekuperatora 

ładuje się energią cieplną tak samo, jak 

dobrze znany e 2 . Ciepło jest rozdzielane 

pomiędzy 2 wentylatory, dzięki czemu 

nawiew i wywiew zachodzą jednocześnie. 

Praca drugiego urządzenia nie jest 

konieczna. System można przełączyć 

na tryb wywiewu, w którym jest usuwana 

bardzo duża ilość powietrza (przepływ: 

45 m 3 /h) w celu umożliwienia świeżemu 

powietrzu szybkiego wlotu do pomieszczenia 

(np. toalety lub łazienki). 

W przypadku pomieszczeń bez okien 

należy zainstalować odpowiedni system 

wentylacji wywiewnej (np. typu Silvento), 

ponieważ systemy e²/ ego nie mogą 

być podłączone do szybów ani rurociągów. 

Wynika to z konstrukcji urządzeń 

i niestety nie da się tego wyeliminować. 

Wynik obliczeń 

przy zastosowaniu e 2 w połączeniu 

z systemem wentylacji wywiewnej 

AB 30/60 obciążenie grzewcze jest 

mniejsze o 15% a straty ciepła przez 

wentylację o 43% (oszczędność 57%). 

Zasada działania systemu wentylacyjnego. 

80 



Porównanie wentylacji bez regulacji z modelem odzysku ciepła dla domu wolnostojącego 

Obciążenie grzewcze i straty ciepła przez wentylację 

Obciążenie grzewcze i straty ciepła przez wentylację 

w przypadku wentylacji bez regulacji 

w przypadku użycia e 2 z odzyskiem 

ciepła 

Obliczenia strat cieplnych wykonuje 

zazwyczaj wykwalifi kowany projektant, 

który na podstawie oszczędności określonych 

w % oblicza w wymiarze fi nansowym, 

ile w ciągu roku może zaoszczędzić 

właściciel. 

• 16,5 dB przy 18 m 3 /h 

• 19,5 dB przy 31 m 3 /h 

• 26 dB przy 38 m 3 /h 

• 1,4 W przy 18 m 3 /h 

• 2,8 W przy 31 m 3 /h 

• 3,3 W przy 38 m 3 /h 

Jedna funkcja zwrotnego przepływu 

powietrza na wentylatorze e 2 . 

W celu zbilansowania powietrza 

nawiewnego i wywiewnego należy 

zainstalować co najmniej dwa lub 

inną parzystą liczbę urządzeń. 

Wymiary wentylatora: Ø x długość: 

160 x 300 do max. 700 mm, sprawność 

odzysku ciepła: do 99,5 % 

Kompatybilny ze wszystkimi urządzeniami 

serii 160 wraz z LUNOtherm 

jako zewnętrznym końcem. 

Można go stosować w budynkach 

nowych i modernizowanych. 

Grubość ściany – min. 300 mm 

• 16,8 dB przy 5 m 3 /h 

• 24,0 dB przy 10 m 3 /h 

• 38,1 dB przy 20 m 3 /h 

• 38,1 dB przy 45 m 3 /h w trybie 

wentylacji wywiewnej 

• 1,0 W przy 5 m 3 /h 

• 1,7 W przy 10 m 3 /h 

• 4,5 W przy 20 m 3 /h 

• 4,9 dB przy 45 m 3 /h w trybie 

wentylacji wywiewnej 

Dwa silniki EC dostarczają jednocześnie 

dwa zwrotne strumienie 

powietrza na potrzeby wentylacji. 

Wymiary wentylatora: Ø x długość: 

160 x 300 do max. 700 mm, sprawność 

odzysku ciepła: do 87,7 % 

Kompatybilny ze wszystkimi urządzeniami 

serii 160; może być używany 

z panelami wewnętrznymi 

i zewnętrznymi ego. 

Można go stosować w budynkach 

nowych i modernizowanych. 

Grubość ściany – min. 300 mm 

Założenia do przykładu 

obliczeniowego: 

obszar wentylowany: 124,90 m 2 , kubatura 

pomieszczeń wentylowanych: 

312,25 m 3 , średnia wysokość pomieszczeń: 

2,50 m, normalna temperatura 

wewnątrz i na zewnątrz: Θi = 20°C 

i Θa=-12°C, nowo zbudowany dom 

wolnostojący, standard KFW70, współczynnik 

przepływu ciepła (wartość U): 

ściana zewnętrzna U = 0,16 W/m 2 K, 

okno U= 1,10 W/m 2 K, dach U= 0,20 W/ 

m2K, płyta podstawy U=0,23 W/m 2 K 

Generalnym Dystrybutorem systemu 

wentylacyjnego Lunos jest Iglotech sp. 

z o.o. Iglotech jest wiodącym na rynku 

polskim dystrybutorem produktów 

w branży systemów wentylacyjnych, 

klimatyzacyjnych, chłodniczych oraz 

czynników chłodniczych. 

Szeroka oferta handlowa, rozbudowana 

sieć dystrybucji oraz sprawnie zorganizowana 

logistyka zapewniają szybką 

realizację każdej inwestycji. Oferta spółki 

skierowana jest do instalatorów, hurtowni 

branżowych, projektantów oraz 

indywidualnych inwestorów. 

www.iglotech.com.pl 


81

W. 

WARSZTAT 

Uszczelniacz-klej do wszystkiego 

Jeden produkt, który z powodzeniem zastąpi wiele 

narzędzi, gwoździe, wkręty, różnego rodzaju 

uszczelniacze oraz kleje dedykowane do ściśle 

określonych podłoży. 

Uszczelniacz-klej X-POLYMER DO WSZYSTKIEGO, 

jak sama nazwa wskazuje, cechuje się doskonałą 

przyczepnością do niemalże wszystkich 

materiałów budowlanych. Warto podkreślić, 

że produkt ten, oprócz swojej uniwersalności, 

posiada wiele zalet użytkowych. Gwarantuje 

100% szczelność i zachowuje elastyczność, 

nawet w ekstremalnych temperaturach 

(od -40ºC do +90ºC). Tworzy równą fugę, która 

nie pęka pod wpływem drgań i pracy podłoża. 

Jest odporny na działanie czynników atmosferycznych 

i promieniowanie UV, a także niepodatny 

na rozwój grzybów i pleśni. Po utwardzeniu 

może być malowany bez obaw o powstanie 

rys czy spękań w powłoce farby. Produkt jest 

dostępny w czterech kolorach – białym, brązowym, 

szarym i czarnym. 

Źródło: Den Braven 


Inteligentny kołek do wszystkich podłoży 

Nowy kołek fischer sam dopasowuje się do konkretnego rodzaju 

podłoża dzięki kombinacji dwóch składników – tworzywa 

miękkiego i twardego. Po osadzeniu w otworze kołek fischer 

ulega takiemu odkształceniu, które lepiej zespaja się z danym 

materiałem, przez co uzyskuje wyższą nośność. 

DuoPower to pierwsze inteligentne mocowanie, które aktywuje 

jedną ze swoich 3 funkcji w zależności od podłoża. W pustakach 

ceramicznych czy gazobetonie zapętla się, w betonie rozpiera, 

a np. w płycie g-k rozkłada. Wszystko po to, by osiągnąć 

najwyższe możliwe parametry wytrzymałościowe. 

Źródło: fischer 

3 skrzynie – 3 razy więcej możliwości 

10, 20, czy 30 kg? – niezależnie od tego 

ile sprzętu trzeba przetransportować 

3 nowe skrzynie STANLEY FATMAX® 

TSTAK zmieszczą w sobie wszystko co 

potrzebne. Skonstruowane z wytrzymałego 

plastiku, z wygodnymi uchwytami 

są pojemne, ergonomiczne i gwarantują 

wygodę pracy. 

Gdy do pracy potrzeba niewielu narzędzi 

idealnie sprawdzi się głęboka 

skrzynia narzędziowa o udźwigu do 

20 kg. Kosz STANLEY FATMAX® TSTAK 

TOTE w przestronnym wnętrzu zmieści 

do 20 kg obciążenia. Zapewni porządek 

drobnym, jak i nieco większym 

narzędziom. Pozwoli także przechowywać 

je pionowo. Do zadań wymagających 

dużej liczby narzędzi potrzebna 

będzie skrzynia z nośnością do 30 kg. 

Z łatwością przetransportuje ona potrzebny 

sprzęt, dzięki solidnym, 7-calowym 

kołom i wygodnemu uchwytowi 

teleskopowemu, który wytrzyma nawet 

50 kg obciążenia. 

Źródło: StanleyBlack& Decker 

82

Fachowy Instalator 2/2017

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?