Sanat ve Arkeoloji Dergisi 1. SAYI

Sümerlere göre kurulan medeniyetin ve gelişimin tek kaynağı dini inançlardır. Bir Sümerli,
ancak yukarıda bahsettiğimiz gibi tanrıların ihtiyaçlarını giderip onlara hizmet ettiği ve
tanrıların bundan memnun kaldığı ölçüde değer bulur ve saygınlık kazanırdı. Sümer
medeniyetinde tarım, ticaret, seyahat, ustalık gerektirici işler, hukuk, doğum, evlilik, ölüm,
cenaze merasimleri, yönetim, savaş, barış, sağlık, hastalık, bilim, astronomi, büyü, insan
ilişkileri gibi birçok konu “dini inanç ve uygulamalar” etrafında şekillenir ve dini ritüellerin
başlıca ana konularını oluştururdu. Sümerlilerin tanrılardan beklentileri ise sadece bu dünya
hayatı ile ilgiliydi. Tanrıların kendilerine sunacakları iyilik ve kötülüklerin sadece bu
dünyadaki hayatlarında etkili olacağına inanıyorlardı. İnançlarına göre yeryüzünde geçici bir
hayata layık görülen insanın da ölümden sonra yer altı dünyasına gideceği düşüncesi
bulunmaktaydı. “Kur” adı verilen bu dünyanın bir diğer ismi ise ölüler diyarıydı.
Sümer teolojisine göre bir kimse öldükten sonra o kişinin ruhu bedeninden ayrılır, gölge
veya hayalet gibi yarı cisme sahip bir varlığa dönüşürdü. “Edimmu” olarak isimlendirilen bu
ruh yükselir ancak ölümle tanışan bedenle tam olarak münasebeti kesilmediği için ancak
defnedildikten sonra rahat edebilirdi.
Sümerlerin inanç sisteminde kanlı ve kansız kurbanlar mevcuttu. Kansız kurbanlar meyve,
sebze, şarap ve su gibi ürünler iken kanlı kurbanlar bazı hayvanların öldürülmesi ile
gerçekleştirilirdi. Tanrıların en çok kuzu kurban edilmesinden hoşlandığına inanırlardı ve bu
yüzden insanlar daha çok koyun, kuzu ve oğlak kurban ederlerdi.
Sümerlilerin kurduğu bu çok tanrılı din inancı zamanla tek tanrılı inanca dönüşerek bu
günkü tek tanrılı dinlerin temelini oluşturmuştur.
Yazar
Bahar Zeren
Kırklareli Üniversitesi
25