03.06.2017 Views

Sanat ve Arkeoloji Dergisi 1. SAYI

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

kurmalarını <strong>ve</strong> içlerinden en zengini olan Korinthos’un bütün savaş gemilerinin en pahalısı olan<br />

Triremeyi inşa etmesini sağlamıştır. Trireme, M.Ö. 500’den M.Ö. 300’ün hemen öncesine kadar iki<br />

yüzyıl boyunca denizlerin hâkimi olacak <strong>ve</strong> Roma İmparatorluğu’nun görkemli zamanlarında bütün<br />

filolardaki en önemli gemi olarak hizmet <strong>ve</strong>rmeye devam etmiştir. Tarihsel öneminden dolayı Trireme<br />

hak ettiği değerini bulmuştur. Atina’nın Persler’e karşı zafer kazandığı, dünyanın en önemli<br />

savaşlarından birine sahne olan Salamis’te, her iki tarafında donanmasında yüzlerce trireme<br />

bulunuyordu. Triremeler, daha sonraları Doğu Akdeniz’de meydana gelen büyük savaşlarda kullanılan<br />

en önemli savaş gemileri olmuşlardır. Peloponnesos Savaş’ında bir tarafta Atina <strong>ve</strong> müttefikleri, diğer<br />

tarafta Sparta <strong>ve</strong> müttefiklerinin çarpışmasındaki en önemli savaş gemisi yine triremelerdir. Gemi<br />

komutanları, alışmış oldukları <strong>ve</strong> hayli etkili iki katlı Pentekonterler’ini, onlardan daha pahalı olan<br />

triremeler kendilerini kanıtlayana dek ıskartaya çıkarmak istememişlerdir. M.Ö. 500’e gelindiğinde<br />

Trireme, bunu intikam alırcasına başarmıştır. M.Ö. 480 yılındaki ünlü Salamis Savaşı’nda 400 ya da<br />

500 civarındaki gemiden oluşan Trireme filosu kendisinden iki kat güçlü <strong>ve</strong> triremelere de sahip Pers<br />

donanmasını bozguna uğratmıştır.<br />

Trireme, üçlü anlamına gelmektedir. Latince Triremis’in türevidir. Trireme, kürekçilerin üç sıra<br />

oturmasıyla bu ismi almıştır. Romalılar kadar Hellaslı denizciler de kadırganın teknik adını, yani<br />

Trieres’i tercih etmişlerdir. Bununla tam olarak neyin kastedildiği, uzun süren hararetli tartışmaların<br />

konusu olmuştur. Pentekonter <strong>ve</strong> triakonter’in böyle adlandırılmalarının nedeni kürekçilerinin<br />

sayısıdır. Antik yazarlar triremeler konusunda açıklama yapmaya gerek görmemişlerdir; çünkü<br />

okuyucuları zaten gemiyi biliyorlardı.<br />

1941‟de kürek çekme yöntemleri hakkında bilgi sahibi ingiliz eski çağ tarihçisi John Morrison, bir<br />

makale yayımlayarak sonu gelmeyen tartışmaya nokta koyma yolunda önemli bir mesafe<br />

kaydetmiştir. Trireme ile ilgili her bilgi kırıntısını, antik kaynaklardaki anlatımlar, denizcilik<br />

kayıtlarındaki detaylar, konuyla ilgili tasvirlerle birleştirerek, bütün kanıtlarla bağdaşan üç katlı bir<br />

kadırga planı çizmekle kalmadı, yaptığı ölçekli bir modelle iş görebileceğini de kanıtladı. Morrisson,<br />

gemi mühendisi John Coates ile işbirliği yaparak bir<br />

7

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!