DONA FLOR DHE DY BURRAT E SAJ

dona flor dhe dy burrat e saj 

1


3 

Jorge Amado 

Dona Flor dhe dy burrat e saj 

Një histori dashurie e morali 

roman 

Përktheu: 

Abdurrahim Myftiu 

Onufri

Titulli në origjinal: 

Dona Flor e Seus Dois Maridos 

Copyright © 2008, Grapiúna Produções Artísticas Ltda 

Published in Brazil by Editora Companhia das Letras, São Paulo 

All rights reserved 

ISBN 978-9928-226-19-8 

PRINTED AND BOUND IN ALBANIA BY ONUFRI 

Rr. “Konferenca e Pezës”, Nr. 71, Kodi Postar 1027, Tiranë; 

Tel & Fax 00355 42 220 017 / 270 399 

www.onufri.com; E-mail: info@onufri.com

Dona Flor dhe dy burrat e saj

Për Zelian, në pasdreken e qetë, në kopshtin me kotele, 

në ngrohtësinë e ëmbël të këtij prilli; për Zhoaon dhe 

Paloman, në mëngjesin e leximeve të para dhe ëndrrave 

të para. 

Për kumbarën time, Norma dos Gimaraes Sampaio, 

rastësisht personazh, prania e së cilës u bën nder e u jep jetë 

këtyre faqeve të zbehta libri. Për Beatris Koshtan, të cilën 

Vadinjo e adhuronte me gjithë zemër. Për Eneidan, e cila 

pati përparësinë të dëgjojë Himnin Kombëtar, të luajtur në 

fagot nga Dr. Teodoro Madureira. Për Zhovana Boninon, 

që mban një portret në bojë vaji të dona Florit në moshë 

të vajzërisë, në okër e të verdhë, nga piktori Zhozé de 

Dome. Katër shoqe, të mbledhura bashkë këtu me respektin 

e autorit. 

Për Diaulas Riedelin dhe Luis Monteiron.

“Zoti është i bëshëm” 

(zbulim i vadinjos pas kthimit) 

“Toka është blu” 

(pohon gagarini, pas fluturimit të parë në kozmos) 

“Nga një vend për çdo gjë, 

dhe çdo gjë në vendin e vet” 

(mbishkrim në murin e farmacisë së dr. teodoro madureirës) 

“Ah” 

(ofshani dona flor)

I dashuri miku im Zhorzhi Amadu, 

Të them të vërtetën, ndonjë recetë të saktë për atë ëmbëlsirën me miell misri a 

manioke nuk kam. Unë e bëj ashtu si ma ka rrëfyer dona Alda, e shoqja e zotit 

Renato të muzeut, dhe shpirti ma di ç’kam hequr derisa e mësova tamam. 

(Se, a nuk mësova të dashuroj, duke dashuruar? A nuk mësova të jetoj, duke 

jetuar?) 

Mund të piqni njëzet topçe brumi, a më shumë, varet sa dëshironi. Do 

t’i jepja një këshillë dona Zelias: herën e parë të bëjë shumë, sepse të gjithë 

e pëlqejnë dhe kërkojnë përsëdyti. (Edhe ata të dy, sado të ndryshëm nga 

njëri-tjetri, në këtë pikë ishin njësoj: të dy linin kokën pas tortës prej misri a 

manioke. Edhe pas asaj gjësë tjetër? Mos më nga, zoti Zhorzhi, mos më nga; 

ta lemë me kaq). Sheqer, kripë, djathë i grirë, gjalpë, qumësht kokoje, të trashë 

e të hollë, të dy duhen. (Pa më thoni Ju, si të shkrimeve nëpër gazeta që jeni: 

përse njeriu ka nevojë për dy dashuri, e përse zemrës nuk i mjafton vetëm 

një?) Përpjesëtimet – punë shijesh, gjithsekush ka parapëlqimin e vet – disa e 

duan më të ëmbël, disa më të kripur, apo jo? Brumi të mos jetë shumë i rrahur. 

Furra e nxehtë. 

Shpresoj t’ju kem kënaqur me këtë, zoti Zhorzhi, sado që nuk është 

tamam recetë, por një skicë e aq. Provojeni edhe tortën, që po ta dërgoj bashkë 

me të, e po t’ju pëlqejë, më çoni fjalë. 

Si jeni nga shtëpia? Ne këndej të gjithë jemi mirë. Blemë edhe një pjesë 

tjetër të farmacisë dhe morëm për verim një shtëpi në Itaparika, shumë e 

këndshme. Sa për atë tjetrën, që Ju e dini, i thonë një fjale ç’është e shtrembër 

nuk drejtohet më. Nuk dua t’ju rrëfej si jam, kur më del gjumi në mëngjes,

12 

nuk bën t’ua them. Por në fund të fundit ky njeri jam unë, njeriu që ndez 

rrezet e para të ditës mbi det. 

E juaja besnike, 

Florípedes Paiva Madureira – dona Flor dos Gimaraes. 

(Pusullë e kohëve të fundit nga dona Flori për autorin)

I 

PËR VDEKJEN E VADINJOS, 

BURRIT TË PARË TË DONA FLORIT, 

PËR PËRGJIMIN DHE 

VARRIMIN E TRUPIT TË TIJ 

(Nën shoqërimin e magjistarit të kitarës, 

Karlinjos Maskarenjas)

SHKOLLA E KUZHINËS 

“SHIJA DHE ARTI” 

kur dhe çfarë të servirim 

natën e përgjimit? 

(Përgjigjja e dona Florit pyetjes së një nxënëseje) 

Pse është ditë andrallash, plot dhimbje, brengë e vaj, nuk do të thotë se 

përgjimi mund të kalojë pa bërë zakonin. Nëse zonja e shtëpisë, ngaqë 

derdh lot e i bie të fikët dhe nuk është në vete, siç nuk është në vete as 

i vdekuri në tabut, nuk ka si të marrë punët në dorë, atëherë një nga të 

afërmit apo shoqet merr përsipër punët e ritit, sepse njeriu nuk mund 

t’i lërë të ikin pa ngrënë e pa pirë, në të gdhirë, qëllon edhe në të ftohtët 

e dimrit, ata miq për kokë, që kanë kaluar gjithë natën pranë të ndjerit. 

Se, që përgjuesi ta ndiejë veten mirë, ta nderojë vërtet të ndjerin e 

t’ia lehtësojë atë natë të parë e plot andralla të vdekjes, përgjimi lipset të 

bëhet me merak e me përkujdesje për gjendjen shpirtërore dhe oreksin 

e njerëzve. 

Kur lipset nxjerrë për të ngrënë? 

Gjatë gjithë natës, që nga fillimi e deri në fund. Medoemos kafe, 

filxhan pas filxhani, domethënë, kafe të zakonshme. Vakt i plotë për 

mëngjes, domethënë, kafe me qumësht, bukë, gjalpë, djathë, galeta; kuskus 

me vezë syza nxirret vetëm kur të zbardhë dita, dhe vetëm për ata që 

kanë kaluar gjithë natën aty.

16 jorge amado 

E mira e të mirave është që ibriku i kafesë të jetë gjithë kohën në 

zjarr, kështu do të ketë gjithmonë kafe, sepse njerëzit hyjnë e dalin pa 

pushim. Me kafe shkojnë biskotat dhe galetat. Herë pas here nxirret 

një tabaka me të ftohta: sanduiçë me djathë, proshutë, salsiçe; gjëra të 

thjeshta, sepse i ndjeri është një sebep i mjaftueshëm, që njerëzit të mos 

ndihen të qetë. 

Por, në qoftë se përgjimin duam ta bëjmë më të bollshëm, nga 

ato ku paratë rrjedhin lumë, atëherë lipset që në mesnatë të nxirret një 

kupë me kakao, e nxehtë dhe e trashë, ose një supë pule e shijshme. 

Në fund edhe qofte të vogla bakaljau 1 , kroketa gjithfarësh, ëmbëlsira të 

ndryshme, fruta të thata. 

Kur familja është nga derë e madhe, përveç kafesë, mund të nxirret 

birrë ose verë, por vetëm një gotë sa për të shoqëruar supën apo qoftet. 

Kurrsesi shampanjë, shampanja merret për keq. 

Por qoftë i pasur, qoftë i varfër, përgjimit nuk bën t’i mungojë në 

asnjë mënyrë bukuroshi rum. Çfarëdo tjetër mund të mungojë, madje 

dhe kafeja, por rumi kurrsesi. Pa atë prehje që jep rumi, as që ia vlen të 

flitet për përgjim. Kur në përgjim mungon rumi, atëherë kemi mungesë 

respekti për të ndjerin, një mungesë e tillë merret si shpërfillje dhe 

mungesë dashurie për të. 

1 

bakaljau – lloj peshku. (Shënimet janë të përkthyesit.)

1 

Vadinjo, burri i parë i dona Florit, vdiq një të diel karnavalesh para dreke, 

kur, i veshur si grua bahiane, po kërcente në kulmin e qejfit një samba 

brenda një grupi, në sheshin “Dy Korriku”, jo larg shtëpisë së tij. Nuk 

kishte qenë që në fillim me atë grup kërcimtarësh – kishte ardhur aty 

më pas, bashkë me katër shokë të vet, të gjithë të maskuar si bahianka. 

Vinin nga një bar i Kabesas, ku uiski derdhej lumë me paratë e njëfarë 

Mojzés Alves, plantator kakaoje, njeri i pasur dhe dorëshpuar. 

Grupin e shoqëronte një orkestër e vogël e mrekullueshme kitarash 

e flautesh; kavakinjos 2 i binte stërhelli thatim Karlinjos Maskarenjas, me 

nam në shtëpitë publike – ah, hyjnor në kitarë! Djemtë qenë veshur si 

ciganë, kurse vajzat si fshatare hungareze apo rumune, mirëpo kurrë nuk 

ishte parë një hungareze apo rumune, madje asnjë bullgare apo sllave, 

të tundte e të shkundte vithet si ato, si kjo mulatja në lule të rinisë dhe 

nurit të bukurisë. 

Vadinjo, më çapkëni i çapkënëve, sapo pikasi grupin që po dilte nga 

kthesa dhe sapo dëgjoi atë Maskarenjas gërdallën, që u binte katër telave 

të kavakinjos hyjnore, nuk e zgjati, por u sul, u ndal para një rumuneje të 

bëshme, me një okë të kuq në faqe, një hijerëndë, monumentale si kishë 

– madje tamam si kisha “San Fransisco”, e mbuluar me vello e xhinglamingla 

të praruara – dhe i foli me zë të plotë: 

- Ja ku më ke, moj bukuroshja ime ruse nga Tororó. 

2 

kavakinjo – kitarë me katër tela.


Cigani Maskarenjas, edhe ai i stolisur me rruaza e pllaka të vockla 

prej qelqi dhe me vathë të mëdhenj, që i vareshin gjer poshtë veshëve, u 

mëshoi më fort telave të kavakinjos; flautet dhe kitarat spanjolle ia morën 

me të qarë, Vadinjo u sul në vallen e sambas me atë zjarr të pashoq, me të 

cilin bënte çdo gjë përveç punës. Tek po vinte rrotull pa pushim në mes 

të grupit, duke ndalur hapat para mulates e duke tundur barkun ngjitur 

me të, befas ia dha një gulçimi të ngjirur, u lëkund për një çast, u anua e u 

shemb përtokë, me jargë të verdheme në buzë; megjithatë, ngërdheshja 

e vdekjes nuk pati fuqi ta shuajë plotësisht buzagazin lozonjar të atij 

çapkëni të pandreqshëm, siç kishte qenë gjithmonë. 

Shokët e tij ende kujtonin se e kishte nga rumi, jo nga ato kupa 

uiski të qerasura nga plantatori. Katër-pesë kupa nuk i bëjnë gjë një 

pijetari të klasit të parë si Vadinjo, i bërë thumb me rum, nga ai rum 

që kishte hedhur duke filluar nga mbrëmja e kaluar e deri në atë orë 

të mesditës së djeshme, kur karnavalet u çelën zyrtarisht në barin 

“Triunfo”, në Sheshin e Bashkisë - nga gjithë ajo pije, që i kishte rënë 

në kokë dhe e këputi. Por mulatja e bëshme nuk u gënjye. Infermiere 

nga profesioni, ajo e kuptonte vdekjen me sy, ishte mësuar në spital me 

fytyrën e vdekjes. Por nuk ishte mësuar me atë vdekje, që të del përpara 

duke tundur barkun, duke të luajtur syrin, duke kërcyer samba me ty. 

Ajo u përkul mbi Vadinjon, ia vuri dorën në zverk dhe u drodh me 

dridhma që ia rrëqethën gjithë trupin, nga barku përpara e deri lart mbi 

shpinë prapa: “O Zot, paska vdekur!” 

Edhe të tjerët ia prekën trupin, ia prekën pulsin, ia ngritën kryet me 

atë krifë të verdhë flokësh, ia vunë veshin te zemra. Më kot. Vadinjo u 

kishte lënë shëndenë përgjithmonë karnavaleve të Bahias.

Në rrugë dhe në grupin e kërcimtarëve plasi rrëmuja, një turr andejkëndej 

rreth sheshit, një “o Zot, o Zot” që u kallte dridhmën gjithë 

qejflinjve të karnavalit dhe, sikur të mos mjaftonte kjo skenë, u desh 

edhe Aneta, mësuesja e re romantike e histerike, me krizë nervash të 

rastit, me ulërima e gati për të rënë pa ndjenja. Dhe e gjithë kjo, prej 

atij kapadaiut Karlinjos Maskarenjas, për të cilin ofshante shpirti i saj i 

ndjeshëm, ose sikundër thoshte edhe vetë “tepër i molisur”, gjithmonë 

në prag të vilanisë, duke u rrëqethur si mace kërleshe teksa ai i luante 

gishtërinjtë mbi telat e kavakinjos, tani të rënë në heshtje, të varur pa 

vlerë në duart e mjeshtrit, a thua se Vadinjo i kishte marrë me vete në 

botën tjetër tingujt e saj të fundit. 

Njerëzit vinin turravrap nga të gjitha drejtimet. Lajmi mori dhenë 

nëpër rrethina dhe sosi deri në San Pedro, në Avenida Sete, në Kampo 

Grande, kudo duke tërhequr kureshtarë. Rreth trupit pa jetë u mblodh 

një turmë e vogël njerëzish, me të shtyra e me komente pa mbarim. 

Thirrën një mjek nga Sodréja, kurse një polic trafiku zuri t’i binte bilbilit 

pa pushim, si tellall, a thua se donte që gjithë qyteti e gjithë karnavali, ta 

merrnin vesh se Vadinjo kishte mbaruar. 

- Ou, qenka Vadinjo, i shkreti! - thirri një nga hokatarët, tek po 

bjerrte bashkë me maskën, edhe vrullin e tij gazmor. Të gjithë e njihnin 

të vdekurin, me emër gjithandej për karakterin e rrëmbyer, mustaqet e 

holla, krenarinë prej harapçiu, i dashur, sidomos në ato vende ku pija, 

bixhozi dhe orgjitë ishin dorë e parë. Pastaj, kaq afër shtëpisë së vet, 

2


doemos që e njihnin i madh e i vogël. 

Një tjetër me maskë, i veshur me cohë thasësh e me një kokë ariu 

përsipër, çau turmën e ngjeshur dhe mundi të avitej për ta parë mirë. 

Hoqi maskën, prej nga doli një fytyrë e pikëlluar, me mustaqe të lëshuara 

e kokën tullace, dhe mërmëriti: “Vadinjo, vëllaçko, ç’të paskan bërë?” 

- Ç’pati, nga se vdiq? - pyesnin njerëzit njëri-tjetrin, e doemos dilte 

dikush që përgjigjej: “Rumi, rumi” – shpjegim ky tepër i thjeshtë për një 

vdekje kaq të papritur. Një plakë gërmuqe nuk ia hoqi sytë për minuta 

të tëra derisa tha: - Gjynah, sa i ri! Pse të ikte kaq shpejt? 

Pyetjet e përgjigjet kryqëzoheshin me njëra-tjetrën, kurse mjeku, si 

mbajti veshin në gjoksin e Vadinjos, dha më pas vlerësimin përfundimtar 

dhe shoi çdo shpresë. 

- Ashtu si e kërcente sambën në kulm të qejfit, pa nxjerrë fjalë nga 

goja, ashtu u shemb e dha shpirt, - shpjegoi njëri nga katër shokët e tij, 

të cilit i doli pija menjëherë, si nga një dorë magjike. Ngrirë kallkan më 

këmbë, pa luajtur vendit, ai nuk dinte ç’të bënte nga sikleti prej veshjes 

si grua bahiane, me mollëzat e faqeve ngjyer në të kuq e me sytë e nxirë 

pis me tapë të djegur. 

Fakti që ishin veshur me rroba tipike grash bahiane nuk linte 

ndonjë dyshim për mashkullinë e të pesë shokëve. Ishin veshur asisoj 

për t’ua hedhur sa më mirë të tjerëve, për të bërë qejf e për t’u harbuar, 

e jo se kishin ndonjë pasion mëkatar, ku mund të dyshoje. Falë Zotit, 

mes tyre nuk kishte ndonjë homo. Vadinjo, madje, kishte lidhur poshtë 

fundit të tij të bardhë të kollarisur një tuberkul të madh manioke dhe, 

në çdo hap, ngrinte palat e fundit dhe tregonte atë trofé të bëshëm të 

pahijshëm, që i bënte gratë të zinin fytyrën me duar e të qeshnin idhtas 

nën hundë me hi-hi-hi. Kurse tani tuberkuli i varej mbi kofshën lakuriq 

dhe nuk bënte njeri për të qeshur. Njëri nga shokët e Vadinjos e vuri 

re dhe ia zgjidhi nga brezi. Po dhe pa të, i vdekuri nuk dukej i hijshëm 

e i përkorë. Ai mbetej viktimë e karnavalit, e megjithatë, nuk kishte 

kurrfarë shenje gjaku prej plage plumbi apo kame në gjoks, që do t’ia 

hiqte pamjen joserioze të karnavalierit me maskë. 

Dona Flori, doemos bashkë me dona Normën, e cila i printe duke 

lëshuar urdhra e duke çarë turmën, mbërriti thuajse në një kohë me


21 

policinë. Kur u dha te qoshja, e mbajtur për krahu prej shoqeve, të 

gjithë e morën me mend se ajo qe e veja, sepse ishte ajo që ofshante e 

rënkonte pa i përmbajtur dënesat e lotët çurg. Për më tepër, ishte me 

një fustan të zhubrosur, që e mbante për punët e shtëpisë, e me pantofla 

fetri të dhomës së gjumit, dhe as flokët nuk i kishte krehur. Po edhe 

kështu, dukej e bukur. Ta kishte ënda ta shihje: trupvogël, e plotë, por 

jo e ngjallur; lëkurë bronzi, flokë të drejtë, aq të zinj saqë merrnin një 

hije mavi; sy me bisht dhe buzë epshore të trasha, të hapura paksa mbi 

dhëmbët borë të bardhë. Meze e shijshme, siç e kishte bërë zakon ta 

quante vetë Vadinjo në ato shpërthimet e tij të ngrohtësisë me të, të 

rralla vërtet, por mu për këtë arsye – të paharrueshme. Mbase ajo punë 

e kulinarisë e së shoqes e kishte bërë Vadinjon që, në ato çaste idilike, ta 

thërriste “o kulaçi im me mjaltë, o akarazheja 3 ime e butë, o zogëza ime 

topolake”. Këto metafora gastronomike shprehnin bukur atë nur sensual 

shtëpiakeje, që dona Flori fshihte brenda natyrës së saj të qetë e të urtë. 

Vadinjo ia njihte dobësitë dhe dinte si t’ia zgjonte atë dëshirë të thellë 

e të fortë të një njeriu të druajtur, atë vetëpërmbajtje, që shpërthente 

furishëm e pa kufi, kur ia lëshoje frerët në krevat. Kur ishte në orë të 

mira, nuk kishte njeri më magjepsës se Vadinjo, nuk kishte grua që t’i 

bënte ballë. Dona Flori asnjëherë nuk i kishte shpëtuar magjisë së tij. As 

atëherë kur kishte qenë e vendosur në kulm për të mos iu nënshtruar, 

kur ziente nga zemërimi prej fyerjeve të tij. Herë pas here i ngjallej 

urrejtja për të dhe mallkonte ditën kur pati lidhur fatin me atë harapçi. 

Mirëpo tani, tek po i avitej e rrëgjuar Vadinjos së shkretë, të prerë 

në mes të jetës kaq papritur, dona Flori përkundej në shastí të plotë; nuk 

mendonte më për asgjë, nuk i kujtohej më asgjë – as ato çaste ngrohtësie 

e, aq më pak akoma, as ato ditë të tmerrshme vuajtjesh dhe vetmie, a 

thua se vdekja ia kishte zhveshur të shoqin nga të gjitha cenet e veset, 

ose ai nuk kishte pasur fare të tilla “gjatë udhëtimit të tij të shkurtër 

nëpër këtë luginë lotësh”. 

- I shkurtër qe udhëtimi i tij nëpër këtë luginë lotësh, - tha i 

nderuari mësues Epaminondas Souza Pinto, në çastin kur, i ligështuar e 

3 

akarazhé – petull ëmbëlsirë.


i hutuar, i doli para vejushës për ta ngushëlluar, madje përpara se ajo të 

kishte mbërritur te kufoma e të ndjerit. 

Dona Zhiza, edhe kjo mësuese, dhe e nderuar deri diku, e përmbajti 

nxitimin e kolegut të saj, si dhe buzagazin e vet. Është e vërtetë se 

udhëtimi i Vadinjos në këtë jetë kishte qenë i shkurtër – ai sapo kishte 

mbushur tridhjetë e një vjetët – po dona Zhiza e dinte bukur mirë se 

kjo botë nuk kishte qenë luginë lotësh për të, por një fushë loje me 

ngashënjime, mashtrime e mëkate. Disa syresh mjaft të ngatërruara e të 

rrezikshme, që pa dyshim ia vinin shpirtin para brengash e provash të 

rënda: borxhe për të larë, kambiale që u kalonte afati, ortakë që donte 

t’i vinte nën vete, detyrime të marra përsipër, pagesa që nuk mund të 

shtyheshin më, ankesa, kërcënime për ta çuar në gjyq, banka, sarafë, 

fytyra të vrenjtura, miq që ia kthenin shpinën, për të mos zënë në gojë 

vuajtjen fizike dhe shpirtërore të dona Florit. Sepse, mendonte dona 

Zhiza, me atë portugalishten e saj të çalë (ajo ishte amerikano-veriore 

e natyralizuar, kishte marrë shtetësinë braziliane, dhe e ndiente veten 

braziliane, veçse ajo djall gjuhe e pengonte, s’e mësoi që s’e mësoi mirë!), 

në kishte pasur lot gjatë udhëtimit të shkurtër të Vadinjos në jetë, këto 

ishin derdhur nga dona Flori, madje aq me shumicë, saqë mjaftonin për 

të dy. 

Mirëpo kjo vdekje kaq e papritur e bëri dona Zhizën të mendonte 

për Vadinjon vetëm me pikëllim e keqardhje: për të ai kishte qenë i 

këndshëm dhe, pavarësisht nga kusuret, kishte pasur anën e vet 

tërheqëse. Kjo nuk nënkuptonte, ama, se tani, kur ai, i maskuar si grua 

bahiane, po dergjej pa jetë, i shtrirë përtokë në sheshin “Dy Korriku”, 

ajo duhej menjëherë ta adhuronte, ta ndrydhte zemrën e të sajonte një 

Vadinjo tjetër. Këtë ia tha edhe dona Normës, fqinjë dhe shoqe e ngushtë 

me të, por nuk mori pëlqimin e pritur. Dona Norma herë pas here ia 

kishte thënë Vadinjos troç ç’mendonte. Ishte zënë me të, i kishte bërë 

predikime të atilla, që do të preknin edhe një zemërgur, dhe, madje, një 

ditë e kishte kërcënuar me policí. Mirëpo, në këtë orë të fundit pikëllimi, 

ajo nuk donte të bënte fjalë për kusuret e pakëndshme të të ndjerit, 

donte vetëm të lëvdonte cilësitë e tij të mira – dashamirësinë e lindur, 

gatishmërinë e përhershme për të ndihmuar të tjerët, përkushtimin ndaj


23 

miqve, bujarinë e padiskutueshme (më së shumti me paratë e të tjerëve), 

gëzimin pa fre e pa fund për jetën. Për më tepër, ajo e kishte mendjen 

aq shumë te ndihma e përkujdesja për dona Florin, saqë nuk kishte 

kohë për të dëgjuar dona Zhizën dhe të vërtetat e hidhura. Ashtu ishte 

prerë dona Zhiza: vinte të vërtetën mbi gjithçka dhe prandaj nganjëherë 

dukej zemërgur dhe e pashpirt, mirëpo mbase ky ishte mekanizmi për 

t’u mbrojtur nga natyra e saj plot mirësi, sepse ishte e padjallëzuar deri 

në marrëzi dhe besonte tek të tjerët pafundësisht. Jo, jo, tani nuk po i 

zinte në gojë kusuret e Vadinjos për ta qortuar dhe fajësuar, i kishte 

pëlqyer Vadinjo dhe shpesh kishin ndenjur e biseduar vetëm për vetëm: 

dona Zhiza – e interesuar për t’u njohur me psikologjinë e botës së 

nëndheshme, ku lëvrinte qenia e tij, kurse ai, tek rrëfente të fshehtat 

e thella të aventurave të veta, kulloste sytë te dekolteja e saj mu në 

pjerrësinë e gjinjve të plotë e me prenka. Mbase dona Zhiza e pati 

kuptuar Vadinjon më mirë se dona Norma, por, ndryshe prej saj, nuk 

ia falte cenet dhe nuk kishte ndër mend të gënjente vetëm sepse kishte 

vdekur. Dona Zhiza nuk gënjente, madje, as vetveten, përveçse kur nuk 

kishte rrugë tjetër. Por ky rast nuk ishte i tillë. 

Dona Flori po çante mes turmës pas dona Normës, e cila ia hapte 

rrugën sa me bërryla e sa me popullaritetin e madh, që gëzonte ndër 

njerëzit: - Hajde, milet, hapuni pak, të kalojë kjo e shkreta… 

Atje poshtë, mbi gurët e kalldrëmit, shtrihej Vadinjo, ende me gazin 

ndër buzë, flokëverdhë e i bukur, fytyra e vetë paqes dhe pafajësisë. Dona 

Flori qëndroi për një çast më këmbë, duke e vështruar me një sy të atillë, 

sikur nuk po e njihte kollaj të shoqin. Ose kushedi, me gjasë, sikur nuk 

e pranonte kollaj të vërtetën, tani të pamohueshme, të vdekjes së tij. Por 

vetëm për një çast. Me një kujë ulërime, që i doli nga puset e thella të 

shpirtit, ajo iu hodh Vadinjos përsipër, ia mbërtheu trupin e ngrirë dhe 

ia mbuloi me të puthura flokët, faqet e lyera me të kuq, sytë e hapur, 

mustaqet e kërcyera, gojën pa jetë, pa jetë përgjithmonë.

Ishte e diel karnavali dhe kush qe ai, që nuk mori pjesë në karvanin 

me makina të asaj nate, në ato festime e dëfrime deri në orët e para 

të mëngjesit? E megjithatë, përgjimi i Vadinjos shkoi si s’ka më mirë, 

“sukses i jashtëzakonshëm”, sikundër e cilësoi dhe e shpalli me mburrje 

dona Norma. 

Ata të funeralit e shtrinë trupin në shtratin e dhomës së gjumit, 

ndërsa më pas fqinjët e nxorën në sallon. Punonjësit e morgut ishin me 

ngut, se karnavali ua kishte shtuar punën. Të tjerët bënin qejf, kurse ata 

ishin të zënë deri në grykë me të vdekurit, me viktimat e aksidenteve apo 

të përleshjeve. Prandaj nuk bënë tjetër veçse i hoqën kufomës çarçafin 

e ndotur, me të cilin e kishin mbështjellë, dhe i dhanë vejushës aktin e 

vdekjes. 

Vadinjo mbeti i shtrirë lakuriq, siç e kishte bërë nëna, në atë krevat 

dysh prej hekuri, me ballë e këmbë të stilizuara, që dona Flori e kishte 

blerë të përdorur, në një ankand, para gjashtë vjetësh, para martesës. 

Dona Flori, vetëm për vetëm në dhomë, e hapi zarfin dhe lexoi me 

kujdes mendimin e mjekëve. Tundi kokën: E pabesueshme! Kush e 

mendonte? Ai dukej aq i fortë e i shëndetshëm, aq i ri! 

Vadinjo mburrej se nuk kishte vuajtur nga asnjë sëmundje dhe se 

mund të rrinte tetë ditë e tetë net pa fjetur fare – duke luajtur bixhoz, 

duke pirë, duke bërë qejf me gra. A nuk kishte ndodhur vërtet, herë 

pas here, që të mos dukej një javë të tërë në shtëpi, duke e lënë dona 

Florin të dëshpëruar e gjysmë të shkalluar? Mirëpo raporti i mjekëve të 

3


25 

Fakultetit të Mjekësisë ishte i qartë: njeri me ditë të numëruara, mëlçia 

e shkatërruar, veshkat copë-copë, zemra e mbaruar. Mund të merrte 

fund në çdo çast, sikundër mori fund tani, pa dhënë kurrfarë shenje. 

Rumi, netët nëpër kazinó, orgjitë, marifetet e llojllojta për të gjetur pará 

për bixhoz, kishin luajtur kukafshehtas me atë trup të bukur e të fortë, 

duke mos i lënë gjë tjetër veç paraqitjes së jashtme. S’ke ç’i thua, kjo 

ishte e vërteta; sepse, duke e parë vetëm nga boja, kush ishte ai që do të 

kujtonte se ai trup ishte bërë i tëri shkrumb? 

Dona Flori nuk ia ndau sytë trupit të të shoqit derisa thirri 

komshinjtë e gjindshëm e të gatshëm për të bërë atë punën delikate të 

veshjes së të vdekurit. Ja tek e kishte, lakuriq, ashtu sikundër ia kishte 

pasur ënda gjithmonë në shtrat, me këmbët dhe krahët mbuluar me push 

të praruar, me gjoksin leshverdhë, me një blanë brisku në shpatullën 

e majtë. Sa i hijshëm, mashkull e artist i vërtetë në krevat! Lotët ia 

rrëmbushën sytë përsëri vejushës së re. Merr mundimin për t’i davaritur 

mendimet, që nuk shkonin me një ditë si kjo. 

Mirëpo, tek e shihte kështu, të lëshuar e krejt lakuriq, dona Flori, 

sado që u përpoq, nuk mundi të mos e kujtonte në orët kur e rrëmbente 

vrulli i dëshirës: Vadinjo nuk duronte dot as rrobën më të vogël mbi 

trupat e tyre, as edhe ndonjë mbulesë për cipë e turp. Cipa e turpit 

nuk ishte pikë e fortë e Vadinjos. Kur e thërriste në krevat, i thoshte: 

“Hajde t’i puqim bashkë një çikë dy të ëmblat, vogëlushe”. Dashuria për 

të ishte një festë e vërtetë gëzimi dhe lirie të pafund, së cilës ai i jepej 

me zjarrin e njohur të tij dhe nuk i linte asgjë mangët, me mjeshtërinë 

dhe zotësinë, që ia dinin një batalion i tërë grash, shtresash shoqërore 

e markash të ndryshme. Gjatë ditëve të para të martesës, dona Flori 

kishte qenë e turbulluar shumë, nuk kishte ditur ç’të bënte, sepse ai e 

donte të tërën lakuriq. 

- E ku është dëgjuar që femra të mbërthehet në krevat me këmishë 

nate? Përse mbulohesh? Mbërthimi është gjë e bekuar. E ka dhënë Zoti 

në parajsë, nuk e ditke? 

Jo vetëm e zhvishte cullak, por, sikur të mos mjaftonte me aq, e 

përkëdhelte gjithandej dhe luante me trupin e saj, me ato harqe dhe 

qoshe të thella, ku në një harmoni misterioze kryqëzoheshin drita dhe


hija. Dona Flori bënte të mbulohej, Vadinjo ia shkulte çarçafin mes 

gajasjesh, ia nxirrte jashtë gjinjtë e fortë, vithet e bukura e barkun e 

lëmuar, tamam si prej skulpture. E merrte për lodër, për lodër apo për 

gonxhe trëndafili të paçelur, dhe e çelte pak e nga pak për çdo natë 

kënaqësie. Dona Flori zuri ta ndrydhë druajtjen e turpin, zuri t’i 

dorëzohej atij bashkimi epshor e t’i përgjigjej përherë e më me duf, 

duke u bërë vërtetë dashnore e zjarrtë dhe qejflie e thekur. Megjithatë, 

ajo kurrë nuk e humbi përkorën dhe drojën; duhet ta pushtoje sërish për 

çdo herë, sepse, pas lakuriqësisë dhe rënkimeve të kënaqësisë, sapo vinte 

në vete, bëhej përsëri bashkëshortja e ndrojtur e parë. 

Në këtë çast, kur mbeti vetëm për vetëm me vdekjen e Vadinjos, 

dona Flori e ndjeu me vetëdije të plotë, se ishte bërë vejushë, se nuk 

do ta kishte më kurrë, e se nuk do të përhumbej më në përqafimin 

e tij. Sepse, që nga ai çast, kur lajmi tragjik u përhap gojë më gojë, e 

derisa mbërriti makina e funeralit, mësuesja e artit të kulinarisë kishte 

përjetuar një lloj ëndrre të keqe e njëherazi plot emocione: rrufeja e 

lajmit, rruga në lot deri te sheshi “Dy Korriku”, pamja e kufomës, turma 

përreth që përkujdesej për të, fjalët e ngrohta dhe ngushëlluese, kthimi 

në shtëpi thuajse në krahët e dona Normës dhe dona Zhizës, mësuesit 

Epaminondas dhe spanjollit të tavernës Mendez. Të gjitha këto kishin 

ndodhur kaq rrufeshëm e në rrëmujë, saqë nuk kishte pasur kohë ta 

mendonte e ta kuptonte plotësisht vdekjen e Vadinjos. 

Kufomën e shpunë nga sheshi në morg, por edhe pas kësaj, nuk e 

ndjeu veten të qetë për asnjë çast. Papritur ishte bërë qendra jo vetëm 

e rrugicës, por e gjithë rrugës kryesore aty afër e, kur pa, në një të diel 

karnavalesh! Derisa e sollën në shtëpi, të mbështjellë me çarçaf dhe me 

atë fustan gruaje bahiane, të mbledhur si boçe e vogël ngjyra-ngjyra, 

me të cilin ai kishte qenë veshur për karnaval, dona Flori pa pushim 

priti një radhë të gjatë fqinjësh, të njohurish e miqsh, që i shprehnin 

ngushëllimet, në shenjë miqësie e mirësie. Dona Norma dhe dona 

Zhiza i lanë krejt mënjanë punët e shtëpisë, të mbetura pa bërë edhe për 

shkak të karnavalit, për t’ua ngarkuar përgatitjen e drekave dhe darkave 

shërbëtorëve. As njëra, as tjetra nuk iu ndanë dona Florit, kush e kush 

më e përkushtuar se shoqja.


27 

Kurse jashtë, në rrugë e sheshe, karnavali vazhdonte me njerëzit 

e veshur me maska, me grupe dhe klube sambash, me arabatë e tyre 

gazmore plot ngjyra e lulka. Vazhdonte me muzikën e shumë orkestrave, 

me këngë, me trumbeta e bori, me litavra e tambure. Herë pas here 

dona Normës nuk i rrihej – sulej në dritare, nxirrte kokën e hidhte 

sytë përjashta në rrugë, këmbente shaká me ndonjë maskë që arrinte 

ta njihte, rrihte shuplakat për ndonjë arabá me kostumet më origjinale 

të ndonjë grupi të bukur. Dhe kur afrohej ndonjë klub sambash më 

tërheqës, thërriste dona Zhizën. Dhe, kur aty nga orët e mbrame të 

pasdrekes, në rrugë u shfaq figura e hyjnisë së Djemve të Detit, me 

përmasat gjigante e origjinale të pashoqe të tij, shoqëruar nga një turmë 

e madhe që kërcenin samba, dhe dona Flori, duke mbajtur lotët me zor, 

iu afrua dritares dhe i hodhi një sy atij klubi karnavalesh të reklamuar 

aq shumë nga gazetat si numri më i shkëlqyer i karnavaleve të Bahias. 

Vetëm një sy e aq, pa u dukur, fshehur prapa shpatullave të gjera të dona 

Zhizës. Kurse dona Norma e harroi fare të vdekurin, me gjithë zakone, 

dhe duartrokiste hareshëm. 

Dhe kështu kaloi gjithë dita. Madje edhe dona Nensi, një 

argjentinase e paafruar, e ardhur rishtas në atë lagje, e martuar me 

pronarin e një fabrike qeramikash, një Bernabo, që nuk merrej vesh 

ç’njeri ishte, doli nga shtëpia e saj e pasur, e la krenarinë dhe erdhi për 

ta ngushëlluar e ndihmuar dona Florin, duke u treguar grua e edukuar 

dhe e këndshme, me ato bisedat e saj me dona Zhizën për shkurtësinë 

dhe pasigurinë e jetës. 

Dona Flori, sikundër qe e natyrshme, nuk kishte kohë të mendonte 

për rrjedhën e re të jetës së vet. Vetëm kur e sollën Vadinjon nga morgu 

dhe e shtrinë në krevatin, ku ata kishin bërë dashuri sa e sa herë, vetëm 

atëherë e pa veten ballë për ballë me vdekjen e të shoqit dhe e ndjeu se 

tashmë kishte mbetur e vé. Kurrë më nuk kishte për ta rrokullisur në 

atë krevat hekuri, duke ia shkulur fustanin, këmishën, të brendshmet, 

duke flakur tej çarçafin mbi komó e pastaj duke shpërthyer me furi mbi 

gjithë trupin dhe qenien e saj, e duke e bërë të harbohej e të tërbohej nga 

kënaqësia. 

“Ah, kurrë më”, mendoi dona Flori, dhe ndjeu një gjyç në grykë


e një lektisje ndër gjymtyrë, kur kuptoi se gjithçka kishte marrë fund. 

Qëndronte pa fjalë e pa lot, e ngurosur, e tjetërsuar nga gjithë ky ritual, 

që shoqëron vdekjen. E vetme me Vadinjon e zhveshur dhe të ikur 

përgjithmonë nga jeta. Kurrë më nuk kishte për ta pritur gjer në të 

gdhirë, as nuk kishte për t’ia fshehur pagesat e nxënësve, as për t’i bërë 

sytë katër se mos i ngatërrohej gjë me nxënëset e saj më të bukura, as për 

t’ia duruar shpullat, kur pinte shumë apo s’ishte në orë të mira, e as kishte 

për të dëgjuar më thumbat hidh e prit të komshinjve. As nuk kishte për 

t’u rrokullisur në krevat me të, duke iu dhënë tërësisht dëshirës së tij, 

duke u zhveshur nga rrobat, çarçafët dhe përkora para riteve të dashurisë, 

atyre riteve të paharrueshme. Gjyçi në grykë gati sa s’po i zinte frymën; 

dhimbja në gjoks vinte si nga një kamë e ngulur thellë. 

- Flor, a nuk erdhi koha ta veshim? - u dëgjua zëri i ngjirur i dona 

Normës nga dhoma e ndenjjes. - Të mos vonohemi, do zëne të vijnë 

njerëzit. 

Vejusha e hapi shtëpinë; tashmë serioze, e përmbajtur, e ftohtë, 

pa u ngashëryer e pa rënkuar. Fillikat në këtë botë. Fqinjët erdhën për 

t’iu gjendur. Zoti Vivaldo, i agjencisë së funeraleve “Parajsa e luleve”, 

kishte ardhur vetë për të sjellë arkivolin e thjeshtë – ia kishte zbritur 

çmimin shumë, si shok i Vadinjos që kishte qenë në tavolinat e ruletës 

e të bakarasë, ku kishte luajtur kumar me paratë e arkivoleve e të gurëve 

të varrit – dhe me mjeshtërinë e përvojën e vet ndihmoi shumë për ta 

paraqitur sa më bukur kufomën e atij harapçiu. Dona Flori e ndoqi 

gjithë këtë punë pa nxjerrë një fjalë nga goja, pa derdhur një pikë loti. 

Fillikat, sikundër ishte, e vetme në këtë botë.

Trupin e Vadinjos e vunë në arkivol dhe arkivolin e kaluan në dhomën 

e pritjes, mbi një mbështetëse të sajuar me karrige. Zoti Vivaldo solli 

lule, dhuratë nga agjencia e funeraleve. Dona Zhiza kishte vënë një lule 

skabioze bojalli midis duarve të vëna kryq të Vadinjos. Një gjest pa mend 

ky për zotin Vivaldo: më mirë të vinin midis duarve të të vdekurit një 

fish loje, se, në vend të muzikës dhe gazit të karnavalit, do të dëgjohej 

poterja e tavolinave të bixhozit, zëri i ngjirur i krupjerit, që mbledh 

paratë nga tavolina, kërcitja e zareve, britmat nervoze të lojtarëve. Se 

atëherë kishte shumë të ngjarë që Vadinjo të ngrihej nga arkivoli, të 

shkundte vdekjen nga shpatullat, ashtu si dinte ai, me një gjest origjinal 

të vetin, të shkundte ato ngatërresa të mbledhura nyjë në jetën e tij, dhe 

të shkonte te vendi ku vinte bast me numrin 17, numri më fatlum për të. 

E ç’do të bënte ai me një lule skabioze bojalli? Pas pak ajo do të vyshkej 

e thahej fare; nuk do ta pranonte asnjë krupjer. 

Zoti Vivaldo nuk qëndroi shumë. I dhënë me mish e me shpirt pas 

karnavalit, ai e kishte hapur zyrën e funeraleve atë ditë të diel pushimi 

vetëm për t’iu gjendur një shoku të tillë si Vadinjo. Po të kishte qenë 

ndonjë tjetër, nuk do ta kishte prishur terezinë. Vivaldo nuk ishte nga 

ata që e bënin qejfin qeder. 

Shumë vetëve iu prishën planet e karnavalit. Një radhë e gjatë 

vizitorësh vërshoi vonë natën e përgjimit të këtij njeriu bohem. 

Disa kishin ardhur, sepse Vadinjo rridhte nga një bisk i varfër dhe 

i paligjshëm i fisit të njohur Gimaraes. Një nga të parët e tij kishte 

4


qenë senator shteti, kokë politike. Njëri nga xhaxhallarët, ai me nofkën 

Shimbo, kishte qenë për disa muaj ndihmëskomisar i Policisë. Ishte ky 

xhaxha, një nga të paktët Gimaraes, që e njihte Vadinjon për farefis të 

ligjshëm, që i kishte gjetur një punë në bashkinë e qytetit: rojë parqesh, 

domethënë punë shërbëtori, me një pagë aq të ulët, saqë nuk mjaftonte 

as për shpenzimet e një nate në “Tabaris”. Merret me mend, nuk është 

nevoja të themi se ky nëpunës i ri i bashkisë ia kishte varur punës me 

gjithsej. Jo vetëm nuk shkelte nëpër parqe, por dukej vetëm një herë në 

muaj në zyrën e llogarisë, sa për të tërhequr pagën e mjerë. Ose, sa për të 

provuar pa sukses t’ia mbushte mendjen përgjegjësit për ndonjë hua, a 

t’u zhvaste kolegëve njëzet a pesëdhjetë mil-rejs 4 . Nuk e kishte mendjen 

e qejfin te parqet - drurët dhe lulet ishin kohë e humbur për të. Le të 

fshiheshin nga faqja e dheut të gjitha parqet e qytetit; kurrë nuk do ta 

merrte malli për to. Ai ishte zog nate. Fidanishte lulesh për të ishin 

tavolinat e bixhozit, kurse për lule, sikundër mendonte zoti Vivaldo me 

të drejtë, ai kishte zaret dhe letrat. 

Ata që erdhën në emër të fisit Gimaraes numëroheshin me gishtat 

e dorës – vetëm ca farefis të largët, nga zori. Të gjithë të tjerët, në radhë 

pa mbarim, erdhën për t’i dhënë lamtumirën Vadinjos, për ta parë 

për herë të fundit, për t’i dhënë një buzëqeshje falë ndonjë kujtimi të 

këndshëm, për t’u ndarë me të. E kishin për zemër, e donin, prandaj ia 

falnin marrëzitë, ia çmonin anën e mirë. 

Ndër të parët që erdhi, i veshur si për rast, sepse më pas iku, meqë 

do të shpinte të bijat, tri vajza të reja tërheqëse, në një mbrëmje te një 

klub me rëndësi, ishte komendadori 5 Selestino, portugez nga prejardhja, 

bankier dhe tregtar eksportesh. Ai nuk ndenji veçse një minutë, sa për 

të bërë adetin, nga halli. Pasi bëri kryeshëndoshë me dona Florin e i 

shprehu gatishmërinë për ta ndihmuar, qëndroi në dhomën e pritjes dhe 

përmendi meritat e Vadinjos. Nga vinte kjo begenisje për këtë nëpunës 

të ulët të bashkisë, bohemin e kabareve të dorës së dytë, bixhozçiun e 

mbytur tërë jetën në borxhe? 

4 

mil-reis – njësi monetare e vjetër, u zëvendësua më 1942 me kruzeiron. 

5 

komendador – titull i vjetër, përkatësisht gradë ushtarake, që u jepej për nderim 

civilëve.


31 

Vadinjo dinte si ta vërtiste, si ustá i mbaruar! Në një rast kishte 

arritur t’i zhvaste këtij portugezi të pasur një kambial prej disa mijëra 

reisësh. Nuk harroi se duhej shlyer, sepse nuk harronte kurrë afatet e 

kambialeve të ndryshme, që kishte firmosur, sa në një bankë në një 

tjetër, në duart e peshkaqenëve sarafë. Nuk mundi ta paguajë, por kjo 

qe punë tjetër. Si rregull kurrë nuk ishte në gjendje për të paguar, dhe 

as paguante. Megjithatë, numri i dëftesave dhe i kreditorëve rritej. Si ia 

dilte mbanë? 

Selestino nuk kishte firmosur kambial të dytë për të; nuk ishte nga 

ata që e linin grerëzën t’i pickonte për së dyti. Megjithatë, ai nxirrte 

nga tufa diçka – ca kartëmonedha mil-rejs qindëshe, dyqindëshe, madje 

edhe pesëqindëshe, sa herë që Vadinjo i dilte përpara fytyrëvrerosur, pa 

një dysh në xhep, e në prag të rrënimit të plotë. Të tjerë edhe i kishin 

firmosur kambiale dy a tri herë, sikur Vadinjo të ishte borxhliu më i 

besueshëm, i rangut financiar më të lartë. Këtyre të gjithëve ai ua kishte 

hedhur me ligjërimin e tij prej aktori, usta për t’ia mbushur mendjen 

tjetrit. 

Edhe Zé Sampaio, i shoqi i dona Normës, që kishte një dyqan 

këpucësh në qendër të qytetit dhe, ndryshe nga e shoqja, ishte tip fjalëpak, 

i ftohtë, që nuk shkonte e vinte me të afërmit apo me fqinjët, edhe ai, 

pra, e pati ngrënë nga Vadinjo e, megjithatë, vazhdoi ta respektojë dhe 

as nuk ia ndërpreu veresien në dyqan. 

Madje as kur i zbuloi një marifet jashtëzakonisht të dyshimtë. Një 

ditë, në mëngjes, Vadinjo i mori veresie disa palë këpucë nga më të mirat 

e më të shtrenjtat, dhe ia shiti aty për aty, para syve të shastisur të çirakëve 

të Sampaios, me një çmim të ulët tepër skandaloz, një konkurrenti që 

sapo kishte hapur një dyqan aty afër. Me para të thata në dorë, sepse 

Vadinjo kishte parandjenjë të fortë për numrin e radhës. 

Tregtari, edhe pse ishte mashtrim në dritë të diellit, pa dyshim mori 

parasysh ato rrethana zbutëse, që e shpjegonin dhe e përligjnin fajin. 

Po atë pasdreke, ky Vadinjo harapçi e moskokëçarës, i tha se gjithë 

natën e natës kishte parë në ëndërr sikur dona Zhiza ishte kthyer në zog 

struci e po e ndiqte pas në një rrafshinë të pafund, pa qenë e qartë nëse 

po e ndiqte për të bërë dashuri në ndonjë lëndinë – struci ishte femër

Askush nuk habitet kur sharmanti e kokëforti Vadinjo dos 

Gimaraes, një kumarxhi i famshëm për humbjet e tij, vdes gjatë 

Karnavaleve. Vejusha e tij e përvuajtur, i kushtohet gatimit në 

shkollë dhe miqve të saj, të cilët e nxisin të rimartohet. Shpejt, ajo 

tërhiqet pas një farmacisti i cili është gjithçka që Vadinjo nuk ishte 

dhe është plotësisht e gatshme të martohet me të. Por pas dasmës, 

ajo nis të ëndërrojë për vëmendjen erotike të burrit të saj të parë; 

dhe një mbrëmje, vetë Vadinjo, shfaqet pranë krevatit të saj, si 

hamshor i vërtetë, për të rimarrë të drejtat e tij martesore. 

“Vulgar, brilant, njerëzor dhe humoristik … plot me kënaqësi të 

papritura. Gjithçka që një roman modern duhet të jetë.” 

–The Denver Post 

“Një rrëfyes karizmatik … Asnjë shkrimtar tjetër latino-amerikan 

nuk admirohet kaq sinqerisht nga kolegët e tij dhe asnjë tjetër nuk 

ka pasur këtë ndikim krijues në rrjedhën e letërsisë latinoamerikane.” 

–The New York Times Book Review 

“Një kryevepër sentimentale.” 

“Poetike, komike dhe vërtet njerëzore.” 

–Los Angeles Times 

–Chicago Tribune 

“Një prej shkrimtarëve më madhështorë … gjithashtu edhe një 

nga më argëtuesit.” 

–Mario Vargas Llosa 

ISBN 978-9928-226-19-8 

9 789928 226198 

www.Onufri.com 

Piktura në ballinë 

© Jack Vettriano 

The Singing Butler 

Çmimi 1500 lekë

DONA FLOR DHE DY BURRAT E SAJ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?