Fachowy Instalator 6/2017

www.fachowyinstalator.pl 

GRUDZIEŃ 2017 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 6/2017

NOWOŚĆ

R. 

OD REDAKCJI 

Wydawałoby się, że koniec roku to zamknięcie 

pewnego etapu. W gruncie rze- 

czy tak nie jest. Jest to tylko – jakże przyjemna 

i potrzebna – przerwa od codzienności, możliwość 

spędzenia czasu w inny, świąteczny sposób. Kilka chwil 

po odkorkowaniu szampana wracamy w wir stałych obowiązków. 

Stwierdzenie „coś się kończy – coś się zaczyna” nie jest tu trafione, 

zwłaszcza w odniesieniu do branży instalacyjnej. Zmiany jakich jesteśmy 

świadkami, to ciągła ewolucja. Rozwój, który dąży do minimalizacji niemalże 

wszystkiego. Nie tylko gabarytowo – minimalizujemy zużycie energii, 

emisję szkodliwych substancji, wykorzystanie surowców naturalnych, 

a nawet wkład naszej pracy np. w instalację i obsługę systemów. I właśnie 

– mając na uwadze to ostatnie – życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, byście 

w ten świąteczny czas energię zużywali tylko na przyjemności, a napełnione 

w ten sposób akumulatory przygotowali na przyszłoroczne ciekawe 

wyzwania. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Marcin Kostyra 

tel. kom. 530 442 033 

marcin.kostyra@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 6 2017

ST.SPIS TREŚCI 

temat numeru 

WENTYLACJA 

HYBRYDOWA 

Fot. UNIWERSAL 

czytaj od strony 

74 

Informacje pierwszej wody ....................................................................................................................................................................... 8 

Nowości ............................................................................................................................................................................................................10 

Rozdzielacze ogrzewania podłogowego ......................................................................................................................................... 16 

Automatyka zaworów mieszających ................................................................................................................................................. 20 

Obrotowe zawory mieszające ARV ProClick i siłowniki elektryczne ARM ProClick. 

Nowa generacja produktów AFRISO! .......................................................................................................................................... 24 

Zawory grzejnikowe termostatyczne ............................................................................................................................................... 26 

Izolacja kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych ................................................................................................................ 30 

Nowy system w segmencie izolacji instalacji niskotemperaturowych– System TECLIT firmy ROCKWOOL ..... 34 

Przegląd pomp typu powietrze/woda .............................................................................................................................................. 36 

Niewidzialna kurtyna ................................................................................................................................................................................. 46 

Pompa ciepła i ogrzewanie grzejnikowe .......................................................................................................................................... 50 

Nagrzewnice wodne – czyli jak oszczędnie oraz skutecznie ogrzać powierzchnię 

średnio- i wielkogabarytową! .......................................................................................................................................................... 52 

Ogrzewanie podłogowe w systemie HERZ PipeFix ..................................................................................................................... 54 

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................................... 56 

Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe .............................................. 62 

Nowoczesne sterowanie Gree ............................................................................................................................................................... 66 

Czynniki wpływające na trwałość i jakość central wentylacyjnych ..................................................................................... 69 

Wybór elementów wentylacji hybrydowej ..................................................................................................................................... 74 

Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ............................77 

Warsztat ........................................................................................................................................................................................................... 82 

6 

Fachowy Instalator 6 2017

www.fachowyinstalator.pl

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

LG otwiera czwartą Akademię Klimatyzacji w Polsce 

w budynku Millennium Plaza i jest już 

czwartą placówką w Polsce, w której 

można zdobyć wiedzę o najnowszych 

systemach klimatyzacji LG. Podobnie jak 

wcześniejsze Akademie LG – również 

w Katowicach szkoleniowa sala ekspozycji 

wyposażona została w pracujące 

układy. Największy z nich system VRF 

HR – MULT V 5 jest wykorzystany jako 

jedyne źródło chłodu i ciepła dla całej 

Akademii. Podłączone jednostki klimatyzacyjne 

kasetonowe (4 i 2 stronne) zasilają 

pomieszczenia sali szkoleniowej oraz 

biura, jednostki naścienne typu ArtCool 

Gallery oraz nowa jednostka Standard 

–pomieszczenie kuchni i jadalni; jednostki 

stojące, kanałowe, podstropowe, 

kasetonowe i ścienny ArtCool Mirror 

– sale ekspozycji. Dodatkowo dla po- 

PROMOCJA 

13 października przedstawiciele LG 

Electronics dokonali uroczystego otwarcia 

kolejnej akademii klimatyzacji 

LG w Polsce. Po intensywnym okresie 

przygotowań, Akademia została oficjalnie 

otwarta wraz z nowym biurem regionalnym 

LG i będzie pełnić rolę specjalistycznego 

centrum szkoleniowego 

w zakresie systemów klimatyzacji. 

Uroczystego przecięcia wstęgi inaugurującego 

działalność biura dokonali: 

Kyongho Kim – LGE EU B2B President, 

Soonwook Kweon – LGE EU B2B Biz 

Leader, Jarosław Jóźwiak – LGE CE Air 

Solution Sales Director Poland & Baltics, 

Jinsu Lee – LGE CE Business Unit 

Director, Jinseob Song – Air Solution 

Sales Engineer, Piotr Pierzga – Prezes 

firmy Thermosilesia oraz Arkadiusz Kulik 

– Dyrektor Handlowy Action Energy. 

Katowicki oddział Akademii Klimatyzacji 

powstał przy ul. Sowińskiego 46 

Oficjalne przecięcie wstęgi inaugurujące otwarcie Akademii Klimatyzacji LG w Katowicach. 

Akademia Klimatyzacji LG to międzynarodowy projekt, którego celem jest stałe podnoszenie kwalifikacji wśród specjalistów 

i profesjonalistów branży klimatyzacyjno – grzewczej poprzez organizację cyklicznych bezpłatnych szkoleń i spotkań. Aktualnie 

w Polsce, LG Electronics posiada 4 Akademie Klimatyzacji: w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni i nowo otwarta w Katowicach. 

Wszystkie ośrodki oferują w pełni wyposażone sale wykładowe oraz sale zajęć praktycznych, w których zainstalowane zostały: 

klimatyzatory serii ArtCool Smart Inverter, systemy Multi Split, systemy VRF - Multi V, pompy ciepła Therma V oraz moduły 

grzewcze Hydro Kit. Taki układ pozwala pozyskaną wiedzę na temat najnowszych trendów i rozwiązań technicznych w dziedzinie 

klimatyzacji i ogrzewania uzupełnić o zajęcia montażowo-serwisowe. Szkolenia są prowadzone przez profesjonalistów 

dla profesjonalistów: dystrybutorów, handlowców, projektantów, instalatorów, serwisantów branży HVAC. 

Wszystkie szkolenia są bezpłatne a zdobyte nowe kwalifikacje zawodowe potwierdzone są odpowiednimi certyfikatami. 

8 


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

trzeb kurtyny powietrza zasilanej ciepłą 

wodą zastosowano moduł Hydro Kit. 

Poza wspomnianym systemem w strefie 

urządzeń VRF zainstalowano agregat 

MULTI V S również z podłączoną instalacją 

– m.in. centralką ERV-DX oraz 

agregat MULTI V Water. W strefie pomp 

ciepła – Therma V zamontowano układ 

symulujący produkcję C.W.U. oraz ogrzewania 

podłogowego z zainstalowaną 

pętlą wodną. Kolejne zainstalowane strefy 

urządzeń to odpowiednio systemy Multi 

Split oraz Multi Fdx z zainstalowanymi 

m.in. uniwersalnymi jednostkami ściennymi 

ArtoCool Mirror, Deluxe czy Standard 

Plus; strefie Split – Single z komercyjną 

jednostką naścienną oraz strefie ArtCool 

z zainstalowaną unikatową stylistycznie 

jednostką Stylist. 

Wspomnieć należy także o specjalnie 

przygotowanej strefie V-net, w której 

znajdziemy sterowniki centralne: 

AC Manager 5, ACP, AC Smart, AC Ez 

Touch, AC Ez; bramki BMS: BACnet 

/Modbus, LonWorks; podzielnik energii 

PDI Premium oraz sterowniki indywidualne: 

Premium, RS3, RS2, hotelowe 

i proste. 

LG Electronics od lat wiedzie prym 

w zakresie tworzenia innowacyjnych 

technologii i rozwiązań, przeznacza też 

znaczne nakłady na inwestycje w badania 

i rozwój. Działające do tej pory 3 akademie 

cieszyły się dużym zainteresowaniem 

profesjonalistów branży HVAC. 

Otwarcie kolejnego obiektu promującego 

wiedzę o najlepszych systemach 

klimatyzacyjnych przyczyni się do jeszcze 

szerszego upowszechnienia najlepszych 

praktyk i pozwoli nam dzielić się 

fachową wiedzą oraz doświadczeniem 

unikalnym w skali rynku – stwierdził 

szef Działu Technicznego LGE Damian 

Tomkiewicz. 

Tematyka prowadzonych szkoleń 

skupia się w szczególności na zagadnieniach: 

• Klimatyzatory pokojowe, komercyjne 

Split i Multi Split (RAC, CAC i 

Multi); 

• Systemy VRF Multi V (opis systemów, 

zasada ich działania oraz 

poprawnego doboru, a także szkolenie 

z zakresu montażu i serwisu 

systemów Multi V); 

• Pompy ciepła AWHP THERMA V 

(powietrze-woda); 

• Program diagnostyczno – serwisowy 

LGMV; 

• Program doboru urządzeń LATS- 

HVAC oraz projektowania przy użyciu 

programu AutoCAD LATS-CAD. 

Fachowy Instalator 6 2017 

9

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Oficjalne otwarcie Taconova Polska Sp. z o.o. 

W związku z dynamicznym rozwojem 

działalności na przestrzeni ostatnich 

lat, szwajcarska firma uruchomiła 

niedawno własną spółkę handlową 

w Polsce. Uroczysta impreza z tej 

okazji odbyła się w dniach 20 – 21 

października w Dolsku, niedaleko Poznania. 

Podczas części oficjalnej krótkie przemówienia 

wygłosili: Ralph Seewald, 

Prezes Taconova Group AG, Krzysztof 

Janowski, Prezes Zarządu Taconova 

Polska i Alexander Braun, prezes niemieckiego 

oddziału firmy. Podziękowali 

oni partnerom handlowym za 

owocną współpracę przez ostatnie 

lata i opowiedzieli o planach na przyszłość. 

Zostało również podkreślone, 

że powstanie polskiej spółki Taconova to wspólny sukces 

wszystkich partnerów, i że lokalna struktura pozwoli na dalsze 

podnoszenie wysokich standardów obsługi klienta i optymalizację 

procesów sprzedażowych. 

Aktualna siedziba i biuro Taconova Polska Sp. z o.o. znajduje 

się w Poznaniu, przy ul. Wrocławskiej 21/8. W skład Zarządu 

Przemówienie Krzysztofa Janowskiego, Prezesa Taconova Polska Sp. z o.o. 

wchodzą Krzysztof Janowski i Ralph Seewald. Koordynacją 

sprzedaży w biurze zajmują się Patrycja Okupniak i Agnieszka 

Kmieciak. Zespół przedstawicieli handlowych to: Jacek 

Kuczborski, Konrad Jaworski i Andrzej Komasiński. Mapa regionów 

znajduje się na stronie internetowej firmy Taconova. 

Taconova Polska Sp. z o.o. 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

INSTALACJE ON TOUR 2017 zakończone! 

Za nami już INSTALACJE ON TOUR, czyli wyjazdowa forma eliminacji 

do VI Mistrzostw Polski Instalatorów (MPI). Tegoroczny 

tour odwiedził piętnaście polskich miast w tym m.in. Warszawę, 

Gdańsk, Katowice, Kraków, Łódź i Olsztyn. Łącznie wzięło w nim 

udział ponad tysiąc instalatorów. Organizatorem całego przedsięwzięcia 

były Międzynarodowe Targi Poznańskie. 

Prawdziwy rekord czasowy (2 min 1 sek.) padł na ostatnim przystanku 

touru, czyli we Wrocławiu. Co więcej należał on do Adriana 

Puzio – instalatora, który dwa lata wcześniej, również osiągnął 

najlepszy wynik w eliminacjach. Drugi w tegorocznych eliminacjach 

był Kamil Owczarek z Warszawy (czas 2:08), a na trzecim 

miejscu podium stanęła, startująca również w stolicy, Magdalena 

Rędzińska (czas 2:16). 

W tym roku konkursowe zadanie polegało na zainstalowaniu 

przy pomocy dżojstika szeregu produktów w wirtualnym 

domu wyposażonym w instalacje grzewcze i sanitarne. 

Tegoroczną nowością było również to, że w eliminacjach 

wystartowali uczniowie szkół instalacyjnych. To dla nich zorganizowano 

specjalną kategorię: „Eliminacje do Mistrzostw 

Polski Instalatorów dla Szkół”. 

Zgodnie z regulaminem w każdej z 15-stu lokalizacji najlepsza 

trójka instalatorów otrzymywała nagrody rzeczowe i awans 

do finału Mistrzostw Polski Instalatorów (MPI), który odbędzie się 

Najlepszy czas (2:01) Instalacji On Tour 2017 należy do Adriana 

Puzio 

25 kwietnia 2018 w czasie targów INSTALACJE w Poznaniu. Tam 

nagrodą główną będzie samochód dostawczy. 

Instalatorzy, którzy nie zdążyli wziąć udziału w eliminacjach wyjazdowych 

mogą jeszcze spróbować swoich sił podczas dwóch 

pierwszych dni targów INSTALCJE, czyli 23 i 24 kwietnia 2018. 

Wtedy do finału zostanie zakwalifikowanych dodatkowa grupa 

zawodników. 

Międzynarodowe Targi Poznańskie 

10 Fachowy Instalator 6 2017

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

Strona internetowa Geberit 

w nowej odsłonie 

Grupa Geberit rozpoczęła wdrażanie nowej strony internetowej 

na wszystkich rynkach, na których istnieje. Kluczowym 

założeniem przy projektowaniu nowych funkcjonalności 

i wyglądu była chęć uproszczenia zarówno 

struktury strony jak i prezentowanych na niej treści. 

Podstawą było wprowadzenie na stronie głównej układu 

kafelkowego. Podniesiona została funkcjonalność 

strony poprzez dodanie dużej, czytelnej wyszukiwarki 

oraz połączenia podstron produktowych z katalogiem 

online. 

Geberit 

Targi dla fachowców 

XVI Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów 

Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA 2018 po raz 16-sty 

w Warszawie! Odbędą się one w dniach 31 stycznia – 2 lutego 

na terenie EXPO XXI. 

Targi ELEKTROTECHNIKA skierowane są do producentów 

i użytkowników sprzętu niskiego, średniego i wysokiego napięcia 

oraz systemów alarmowych i rozwiązań umożliwiających 

instalację przewodów elektrycznych w nowoczesnych 

budynkach. 

Równolegle odbędą się Targi ŚWIATŁO oraz Wystawa 

TELETECHNIKA. 

Wystawcy Targów ELEKTROTECHNIKA mają możliwość współprowadzenia 

konferencji, warsztatów i szkoleń skierowanych 

do prawie 2000 specjalistów - inżynierów budownictwa, inżynierów 

elektryków, inspektorów nadzoru oraz instalatorów. 

Współpraca z takimi organizacjami i stowarzyszeniami jak: 

Polska Izba Inżynierów Budownictwa, Stowarzyszenie Elektryków 

Polskich, Izba Architektów R.P., Stowarzyszenie Architektów 

Polskich, mobilizuje nas do działań zapewniających 

najwyższy profesjonalizm i gwarantuje dotarcie z ofertą 

do profesjonalistów branży elektrotechnicznej i budowlanej. 

Konferencje, szkolenia i warsztaty od lat są integralnym 

elementem Targów ELEKTROTECHNIKA. Najważniejsze 

wydarzenie to cykl szkoleń dla projektantów instalacji 

elektrycznych oraz wyższej kadry menadżerskiej odpowiedzialnej 

za nadzór, wykonawstwo, inwestycje oraz eksploatację 

instalacji w różnego typu obiektach organizowany 

wspólnie z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa. 

Tematyka szkoleń w 2018 roku: 

• Systemy utrzymania i zabezpieczenia budynków 

• Ochrona odgromowa i przeciwporażeniowa 

• Dobór i układanie kabli i przewodów w sieciach nn 

• Dobór Zabezpieczeń 

Konferencje, szkolenia i warsztaty od lat są integralnym elementem 

Targów ELEKTROTECHNIKA 

• Nowe wymagania w odniesieniu do kabli i przewodów 

i zespołów kablowych 

• Sprawdzanie instalacji elektrycznych po wykonaniu 

i w trakcie eksploatacji w budynku 

• Opłacalność inwestycji w OZE w obiektach użyteczności 

publicznej i małych firmach 

• Inteligentne Sieci Sn i nn – praktyczne rozwiązana Smart 

Grid 

• Rozwiązania inteligetnego oświetlenia 

• Kompensaja mocy biernej w układach nn – teoria 

i praktyka 

• Nowoczesne systemy wentylacyjne 

• Instalacja teletechniczna budynków mieszkalnych 

• Inteligetny budynek - wytyczne projektowe i rozwiązania 

• Wymagania techniczno-eksploatacyjne dla systemów zasilania 

gwarantowanego budynków 

• Narzędzia do projektowania 

• Aspekty Prawne 

Szczegółowe informacje na temat nadchodzącej edycji Targów 

można uzyskać na stronie www.elektroinstalacje.pl. 

Kontakt: office@elektroinstalacje.pl 

Agencja Soma 

Fachowy Instalator 6 2017 11

N. 

NOWOŚCI 

Innowacyjny system ProClick od AFRISO 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom 

klientów, powstała nowa generacja 

produktów AFRISO oparta 

na innowacyjnym systemie ProClick. 

Produkty o których mowa, to obrotowe 

zawory mieszające ARV ProClick 

i siłowniki elektryczne ARM ProClick. 

Mają one ułatwić montaż i rozwiązać 

problemy z jakim spotykają się 

instalatorzy w codziennej pracy. 

To co wyróżnia nową generację produktów to niewątpliwie 

nowy design. Oprócz zmiany wielkości pokręteł w zaworach 

mieszających ARV ProClick, które mają usprawnić ich obsługę 

ręczną, pojawia się również nowy, innowacyjny 

system ProClick, dzięki któremu 

montaż siłownika na zaworze odbywa się 

bez dodatkowych narzędzi i elementów łączących. 

Wystarczą dwa proste kroki – zdjęcie 

pokrętła z zaworu i nałożenie na niego 

siłownika. Aby natomiast zsunąć siłownik 

z zaworu, wystarczy jedynie nacisnąć i przytrzymać 

przycisk zwalniający blokadę. 

Zainteresował Cię temat? Więcej informacji o obrotowych 

zaworach mieszających ARV ProClick i siłownikach elektrycznych 

ARM ProClick znajdziesz na www.proclick.afriso.pl 

www.afriso.pl 


Kompaktowe centrale z odzyskiem ciepła 

Iglotech wprowadził do swojej ofert kompaktowe centrale z odzyskiem ciepła KNV 

LUX. Są to urządzenia przeznaczone do wentylacji mieszkań, domów, restauracji, 

biur itp. o powierzchni do 150 m2. Urządzenie gwarantuje obniżenie kosztów eksploatacyjnych 

w całym budynku, dzięki zastosowanym wysokiej jakości podzespołów 

i technologii wykonania. Dodatkowym atutem zastosowania centrali KNV LUX 

jest fakt, że powietrze dostarczone do pomieszczenia jest wolne od grzybów, pleśni 

i kurzu. Rekuperatory KNV LUX charakteryzuje estetyczny wygląd i łatwy montaż. 

Urządzenia są ciche. Wymiennik zapewniający sprawność odzysku do 92%, zabezpieczony 

jest dodatkowo przez bypass. Rekuperator zapewnia prawidłową wymianę powietrza, doprowadzając odpowiednią 

ilość świeżego i oczyszczonego powietrza do pomieszczenia. Centrale Neovent KNV LUX są urządzeniami w wersji pionowej 

z możliwością podwieszenia na ścianie. Urządzenie wyposażone jest w wymiennik krzyżowo-przeciwprądowy, wentylatory 

promieniowo-osiowe, filtry kasetowe, nagrzewnicę elektryczną, układ automatyki. Obudowa została wykonana z blachy ocynkowanej 

powlekanej, malowanej na kolor RAL 9006 z pokrywą inspekcyjną mocowaną do obudowy. Izolacja cieplno-akustyczna 

z maty kauczukowej. Filtr powietrza, kasetowy klasy G4. Wentylatory promieniowo-osiowe z bezpośrednim napędem, gwarantujące 

cichą i wydajną pracę urządzenia. Centrale znajdują zastosowanie w wielu obiektach: restauracje, domy jednorodzinne, 

sklepy, galerie handlowe. 

www.iglotech.com.pl 

Nowa, lepsza wersja central wentylacyjnych 

Firma Pro-Vent wprowadza interesujące zmiany w centralach 

wentylacyjnych z serii MISTRAL PRO i MISTRAL SMART, 

MISTRAL SLIM zarówno pod kątem nowej, wygodniejszej 

funkcjonalności, jak i samej estetyki wyglądu urządzeń. 

Znacznie ułatwiona zostaje wymiana filtrów powietrza, która od 

teraz nie wymaga zdejmowania dużej pokrywy inspekcyjnej, 

a jedynie wyjęcie 

dedykowanych 

bocznych klapek. 

Nowe „nóżki” central 

z materiału 

wibroizolującego, 

zapewniają lepszą 

amortyzację urządzeń 

i ograniczenie 

przenoszenia się 

ewentualnych wibracji na podłoże. Odpływ skroplin zlokalizowany 

jest od spodu centrali, co daje możliwość dosunięcia 

urządzenia bezpośrednio do ściany budynku lub 

do mocowania go w pozycji wiszącej. Łatwość zmiany konfiguracji 

króćców daje instalatorowi swobodę podłączenia 

w różnych instalacjach. 

Opcjonalne nagrzewnice PTC od teraz mogą być montowane 

nie tylko jako nagrzewnice wstępne, ale również jako wtórne. 

Zmianie ulega również sam wygląd central – jasno-szara obudowa 

wzbogacona jest ciemniejszymi akcentami, co nadaje 

centrali nowoczesny wygląd. Estetyka wykonania oraz znakomite 

parametry pracy odzysku ciepła i energooszczędności 

sprawiają, że rekuperatory z serii MISTRAL PRO, SMART, SLIM 

są rozwiązaniem idealnym dla wszystkich, którzy cenią sobie 

wysoki komfort i niskie koszty eksploatacji. 

www.pro-vent.pl 

12 


NOWOŚCI N. 

Pompa Ciepła Skalar Silent 260 

Powietrzne pompy ciepła do c.w.u. cieszą się coraz większą 

popularnością na rynku polskim. Przy pompie Skalar Silent 260 

MWU zastosowano dodatkowo wężownicę, która pozwala inwestorom 

podłączyć dodatkowy system grzewczy (kocioł węglowy, 

gazowy lub kominek). Dzięki temu rozwiązaniu w przypadku 

niskich temperatur płynnie przechodzi się na drugi 

system grzewczy. Powietrzne pompy ciepła wyróżniają się też 

niskimi kosztami eksploatacji – energię elektryczną zużywają 

głównie do zasilania sprężarki. Pompy pracują cicho i całkowicie 

automatycznie. W odróżnienia do pomp gruntowych montaż 

jest o wiele tańszy i nie ma potrzeby inwestowania w odwierty. 

Koszt budowy instalacji z powietrzną pompą ciepła zwraca się 

w postaci oszczędności już w 4 lata. Instalacja pompy ciepła to 

także znaczne zmniejszenie emisji CO² do środowiska. 

Charakterystyka pompy Skalar Silent 260 MWU: 

• Wszechstronna – zabudowana 

dodatkowa wężownica 

• Zasobnik 260 litrów to 

duży komfort przygotowania 

c.w.u. 

• Doskonała przy tworzeniu 

efektywnej instalacji 

• Posiada wysoki współczynnik efektywności COP 

• Uniwersalne podłączenie kanałów – pionowo i poziomo 

• Współpracuje z instalacją fotowoltaiczną - specjalny algorytm 

• Łatwy montaż i bardzo tania konserwacja 

• Posiada przyjazny użytkownikowi regulator 

• Klasa energetyczna A (A+ 2017) 

www.skalarsystems.pl 

Wysoka sprawność i nowoczesny wygląd 

Pompy ciepła Logatherm WLW przekształcają 

ciepło zgromadzone w powietrzu 

na zewnątrz domu w ciepło wykorzystywane 

do ogrzewania pomieszczeń i przygotowania 

c.w.u. Urządzenia są w stanie 

pokryć całe zapotrzebowanie na energię 

cieplną nawet przy temperaturze 

do -20°C. Nowe pompy Buderus dostępne 

są w wersjach z mocą wyjściową 6, 8, 11 

i 14 kW, dlatego doskonale sprawdzą się 

w nowym lub modernizowanym domu 

lub niewielkim budynku wielorodzinnym. 

W lecie wykorzystamy je także do chłodzenia. 

Pompy Logatherm WLW marki Buderus 

osiągają efektywność cieplną COP 

powyżej 4,0 (przy A2/W35). Urządzenia 

wyposażono w sprawdzony system sterowania 

Logamatic EMS Plus i moduł 

programowania Logamatic HMC300, 

dzięki czemu mają możliwość współpracy 

z internetem. Pompy Buderus 

Logatherm WLW są też przygotowane 

do współpracy z instalacją fotowoltaiczną. 

www.buderus.pl 

Nowe pompy ciepła od Wolf 

Pompy ciepła BWL-1 firmy Wolf GmbH, to nowoczesne urządzenia, które potrafią 

wykorzystać ciepło ukryte w naturze i przekształcić w ciepło do ogrzewania 

domu lub wody użytkowej. Decydując się na ich zastosowanie, można 

znacznie obniżyć rachunki za ogrzewanie oraz bez żadnego wysiłku zadbać 

o środowisko naturalne, powodując znaczne zmniejszenie emisji CO 2 

. Pompy 

ciepła nie spalają bowiem oleju, gazu, węgla czy drewna, są one również całkowicie 

bezpieczne i nie wymagają dodatkowego miejsca na uciążliwe składowanie 

paliwa. Charakteryzują się one wysokimi współczynnikami COP, uzyskując 

bardzo korzystną proporcję pomiędzy zużytą energią (prąd elektryczny), 

a energią cieplną pozyskaną z natury na cele grzewcze. Polecamy je przede 

wszystkim do ogrzewania nowych lub modernizowanych budynków, w których przeprowadzono termomodernizację. 

Od 2018 roku w ofercie firmy Wolf będzie można znaleźć dwie nowe splitowe pompy ciepła o mocy 5 i 16 kW. 

www.wolf-polska.pl 


13

N. 

NOWOŚCI 

Doskonała alternatywa w ogrzewaniu 

Dostępna w ofercie Stiebel Eltron pompa ciepła WPL 17 ACS 

Classic typu woda-powietrze to doskonała alternatywa dla 

drogiego ogrzewania elektrycznego czy szkodliwego dla środowiska 

kotła węglowego. Pompa sprzedawana jest w dwóch 

zestawach – WPL 17 ACS plus Set 1 oraz WPL 17 ACS plus 

Set 2, które zawierają wszystkie elementy niezbędne do prawidłowego 

działania systemu. Zestawy przeznaczone są z do domów 

jednorodzinnych o powierzchni od 120 do 250 m 2 . 

Wykorzystany przez firmę Stiebel Eltron system sterowania 

I-COOL Technology zapewnia wysoką wydajność i efektywność 

systemu, COP = 3.97 przy A2/W35 wg. EN 14511. Chłodzenie 

instalacji odbywa się poprzez system hydrauliczny 

pompy, co pozwala zoptymalizować cały proces. W pompie 

zastosowany został czynnik chłodniczy R 410A, który jest 

w pełni przyjazny dla środowiska. 

Z kolei monoblokowa konstrukcja pompy ciepła WPL 17 ACS 

Classic zapewnia hermetyczność układu termodynamicznego, 

a montaż pompy ogranicza się jedynie do wykonania prostych 

podłączeń hydraulicznych i elektrycznych. 

www.stiebel-eltron.pl 


Nowe jednostki kasetonowe 90x90 

Panasonic zmodernizował 

wewnętrzne jednostki 

kasetonowe 90x90 cm 

dedykowane systemom 

PACi i ECOi. 

Nowe modele 

z serii U2 zostały 

wyposażone 

w bardziej wydajny i cichy 

wentylator, system oczyszczania powietrza Nanoe oraz 

czujniki Econavi. Zapewniają dzięki temu większy komfort 

użytkownikom i o 15 proc. wyższe współczynniki 

efektywności energetycznej SEER i SCOP. Również konstrukcja 

nowych jednostek 

kasetonowych 

została zmodernizowana. 

Urządzenie zyskały 

nowoczesną, płaską 

obudowę, która idealnie 

wpisuje się w każdą 

przestrzeń. Ponadto modele 

wyróżnia bardzo cicha 

praca – na poziomie 

28 dB(A). Dzięki temu 

urządzenia idealnie sprawdzają się w biurach, hotelach 

i obiektach handlowych. 

www.aircon.panasonic.eu/PL_pl 

Komin od nowa 

– systemy elastyczne 

Podczas zmiany systemu ogrzewania dużą przeszkodą 

może okazać się wymiana komina. Dla wielu inwestorów 

trudne warunki montażowe, 

takie jak uskoki 

czy nieregularny 

kształt szachtu stanowi 

poważną przeszkodę 

w trakcie wymiany 

urządzeń grzewczych. 

W sukurs przychodzą 

im elastyczne produkty 

do odprowadzania spalin. Innowacyjne 

rozwiązanie stanowią gotowe 

pakiety przyłączeniowe FLEX KS-L, 

KS-XL, KC-L, KC-XL. Występują 

w dwóch długościach rury flex (L i XL). 

W skład pakietu wchodzi podwójna 

rura oraz złączka startowa FRS, zaprojektowana 

w taki sposób, aby z jednej 

strony łączyć się z kominkiem, a z drugiej 

z elastyczną rurą. Tworzy dzięki 

temu pewne i szczelne połączenie. 

Złączka FSC, która wchodzi w skład 

pakietu KC, służy do połączenia rury 

flex z kominem ceramicznym. 

www.mkzary.pl 

14 


NOWOŚCI N. 

Uniwersalny zawór pływakowy 

Zawory pływakowe to elementy spłuczek odpowiedzialne 

za regulację poziomu wody i uzupełnianie jej zapasu 

w zbiornikach. Wyznaczają bowiem właściwy poziom 

napełnienia i zabezpieczają system przed zalaniem. Zawór 

pływakowy F 10 firmy TECE to element spłuczki, który 

pasuje nie tylko do każdego stelaża TECEprofil. Może 

także służyć jako zamiennik w stelażach podtynkowych 

i natynkowych innych producentów (szczegółowy wykaz 

na opakowaniu produktu). Wszystko dzięki uniwersalnym 

adapterom przyłączeniowym, regulowanej długości rury 

wylotowej wody i kompaktowej budowie. Tak skonstruowany 

zawór pływakowy w znaczący sposób ułatwia pracę 

instalatorom. Wśród zalet produktu warto wymienić także 

cichą pracę zaworu, zgodnie z I klasą akustyczną. Maksymalne 

ciśnienie robocze wynosi 10 bar. 

www.tece.pl 

Termostat zanurzeniowy 

Termostat zanurzeniowy 

marki 

FERRO służy do sterowania 

pracą urządzeń 

grzewczych, 

w szczególności bojlerów, 

pomp, zaworów 

i przepustnic. 

Przeznaczony jest 

do montażu w zbiornikach 

z otworem 

na gwint przyłączeniowy 

G1/2. Za pomiar 

temperatury 

odpowiada czujnik 

kapilarowy, który 

jest zanurzony bezpośrednio 

w cieczy. 

Dzięki temu temperatura 

jest mierzona 

precyzyjnie, 

z większą dokładnością niż w termostatach przylgowych. 

Termostat nie wymaga zasilania do pracy i jest 

wyposażony w przekaźnik typu SPDT. Zasada działania 

przekaźnika jest następująca – po przekroczeniu temperatury 

nastawionej jedna para styków się rozwiera, 

a druga zwiera, co pozwala na wykorzystanie tego samego 

urządzenia zarówno w funkcji grzania, jak i chłodzenia. 

www.ferro.pl 

Doskonały design i komfort bezdotykowego spłukiwania 

Bezdotykowa elektroniczna płytka uruchamiająca do WC 

uzupełnia popularną serię Visign for Style firmy Viega. Model 

Visign for Style sensitive wyróżnia wysokiej klasy design i elegancka 

powierzchnia w kolorze głębokiej czerni z subtelnymi 

szarymi elementami. Technologia elektronicznego sterowania 

została zaczerpnięta ze sprawdzonego systemu znanego 

już z modeli Visign for More sensitive. Znak jakości „Design 

Plus powered by ISH 2017“ oraz prestiżowa międzynarodowa 

nagroda iF Label przyznane nowej płytce firmy Viega 

stanowią najlepsze potwierdzenie doskonałego wzornictwa 

i innowacyjności tego rozwiązania. 

System elektroniczny połączono z bezobsługowym, trwałym 

i niezawodnym cięgnem Bowdena. Rozwiązanie to 

może być zasilane sieciowo lub z baterii, co sprawdza się 

na przykład w łazienkach remontowanych. Visign for Style 

sensitive montuje się tak samo, jak inne bezdotykowe 

płytki uruchamiające do WC firmy Viega. Można je instalować 

także na równi z powierzchnią ściany. Visign for Style 

sensitive są kompatybilne ze wszystkimi spłuczkami Viega 

wyprodukowanymi po 1999 roku. 

www.viega.pl 


15

I. 

instalacje 

Rozdzielacze ogrzewania podłogowego 

Wodne ogrzewanie podłogowe cieszy się dużym uznaniem zarówno 

w budownictwie mieszkaniowym jak i w firmach oraz w obiektach użyteczności 

publicznej. Nic w tym dziwnego, bowiem taki system grzewczy 

zapewnia równomierny rozkład temperatury w całym pomieszczeniu bez 

większego wpływu na poziom wilgotności powietrza. Do tego jeszcze nie 

ma potrzeby montażu grzejników we wnętrzu pomieszczeń, co przekłada 

się na walory estetyczne wnętrza budynku. 

Fot. TECE 

Fot. 1. 

Rozdzielacz ogrzewania podłogowego. 

Wykonując instalację ogrzewania 

podłogowego konieczne jest zastosowanie 

specjalnych rozdzielaczy, 

które umożliwią rozdzielenie 

czynnika roboczego na poszczególne 

pętle grzewcze. Oprócz tego 

dobiera się odpowiedni sposób 

sterowania systemem grzewczym. 

Właściwości rozdzielaczy 

Oferowane na rynku rozdzielacze 

ogrzewania podłogowego wytwa- 

rza się z mosiądzu, stali nierdzewnej lub 

tworzywa sztucznego (np. z poliamidu). 

Jako typowe wyposażenie rozdzielacza 

zastosowanie znajdują zawory odcinające, 

które są przystosowane do współpracy 

z siłownikami elektrycznymi. Siłowniki 

można zamontować również za pomocą 

specjalnych adapterów. 

Ponadto ważne są zawory regulacyjno-pomiarowe. 

Chodzi bowiem 

o wyrównanie oporów przepływu 

w poszczególnych pętlach ogrzewania 

podłogowego, ze wskazaniem rzeczywistego 

przepływu wody. Najczęściej 

przewiduje się możliwość regulacji 

w zakresie 0,5–3 l/min. na każdą pętlę. 

Na typowy rozdzielacz ogrzewania podłogowego 

składają się również zawory 

kulowe odcinające po stronie zasilania 

i powrotu, zawory odpowietrzające 

na belce powrotnej i zasilającej oraz 

zawory spustowo-napełniające, które 

również umieszcza się na obu belkach. 

W praktyce dużym uznaniem cieszą 

16 


instalacje I. 

się gotowe rozdzielacze wraz z wyposażeniem. 

Zapewnia to gwarancję 

szczelności połączenia w porównaniu 

z samodzielnym złożeniem systemu 

rozdzielaczowego. Nabywając rozdzielacz 

wraz z kompletnym wyposażeniem 

obejmującym rotametry, zawory, odpowietrzniki, 

pompy itp. zyskuje się gwarancję 

na całościowy produkt. 

Przed zakupem odpowiedniego rozdzielacza 

warto zastanowić się nad 

miejscem jego montażu. Urządzenia 

tego typu zazwyczaj są montowane 

bezpośrednio przy kotle lub w specjalnych 

szafach. Najlepiej aby powstał projekt 

uwzględniający również przebieg 

pętli ogrzewania podłogowego. 

Rozdzielacze poliamidowe 

Wspomniane już rozdzielacze podłogowe 

wykonane z poliamidu (poliamid, 

PA 66) obsługują do 10 obiegów. 

Tak jak i w innych typach rozdzielaczy 

również i w tym przypadku, jako wyposażenie 

przewiduje się przepływomierze 

z zaworami regulacyjnymi, zawory 

termostatyczne, automatyczne odpowietrzniki 

poliamidowe, a także zawory 

do napełniania/opróżniania, termometry 

i elementy przedłużające. Oprócz 

tego zastosowanie znajdują kulowe 

zawory mosiężne, wieszaki oraz komplet 

uszczelek. Opcjonalnie rozdzielacz 

może być wyposażony w obejście z zaworem 

upustowym różnicy ciśnienia, 

dodatkowe obiegi grzewcze oraz siłowniki 

termoelektryczne. Temperatura 

pracy w zależności od ciśnienia wynosi 

do 60°C dla 6 bar oraz do 90°C dla 3 bar. 

Regulacja pętli 

Na etapie wyboru rozdzielacza trzeba 

uwzględnić odpowiedni sposób sterowania 

poszczególnymi pętlami grzewczymi. 

Za najprostszy sposób regulacji 

uznaje się instalacje z tzw. zaworem 

RTL. W takim rozwiązaniu czynnik roboczy 

zapewnia bezpośrednie zasilanie 

pętlami ogrzewania podłogowego. To 

właśnie zawór RTL odpowiada za ograniczenie 

przepływu cieczy grzewczej 

zapobiegając zbyt wysokiej temperaturze 

czynnika roboczego. Należy podkreślić, 

że instalacje z zaworem RTL nie 

mają układu mieszającego, zatem regulację 

temperatury w pętlach uzyskuje 

się poprzez ograniczenie przepływu. 

Zawór jest montowany na przewodzie 

powrotnym. 

Praktyka instalacyjna pokazuje, że instalacje 

ogrzewania podłogowego z zaworami 

RTL stosuje się w przypadku pomieszczeń, 

których powierzchnia nie 

przekracza 15 m 2 . Jeżeli pomieszczenia 

są większe to może wystąpić zjawisko 

nierównomiernego ogrzewania powierzchni 

podłogi. 

Nieco bardziej zaawansowanym rozwiązaniem 

są systemy ogrzewania podłogowego 

z podmieszaniem. Ciecz robocza 

jest wstępnie podmieszana po czym 

przepływa do pętli podłogowych. 

Za wstępne podmieszanie odpowiadają 

termostatyczne lub trójdrogowe zawory 

mieszające. Na etapie wyboru odpowiedniego 

rozwiązania bierze się pod 

Fot. AFRISO 

uwagę przede wszystkim preferencje 

użytkowników instalacji oraz uwarunkowania 

techniczne. Rozdzielacz z zaworem 

termostatycznym jest prostym, 

bezawaryjnym i tanim rozwiązaniem 

w zakresie sterowania temperaturą. Do 

pracy zaworów nie jest wymagane zasilanie 

energią elektryczną. Odpowiednia 

temperatura jest ustawiana za pomocą 

pokrętła a na wyjściu uzyskuje się stałą 

temperaturę cieczy roboczej. 

Innym rozwiązaniem jest podmieszanie 

w instalacji ogrzewania podłogowego 

wykorzystujące obrotowy trójdrogowy 

zawór mieszający. Dodatkowo zawór 

współpracuje z siłownikiem, przez co 

w odróżnieniu od rozwiązania z zaworem 

termostatycznym, gwarantuje dowolne 

regulowanie temperatury w obiegach 

grzewczych. Można np. zastosować regulację 

stałotemperaturową uwzględniając 

Fot. 2. 

Rozdzielacz ogrzewania podłogowego z tworzywa sztucznego. 


17

I. 

instalacje 

temperaturę zewnętrzną i wewnętrzną 

lub w oparciu o analizę temperatury 

zewnętrznej i korektę temperatury pomieszczenia. 

W praktyce ograniczenia 

w zakresie sterowania takim układem 

sprowadzają się jedynie do ograniczeń 

wynikających z funkcjonalność automatyki 

sterującej pracą siłownika. 

Grupy mieszające 

Z myślą o rozdziale ciepła na potrzeby 

poszczególnych pętli ogrzewania 

podłogowego oferuje się odpowiednio 

zaprojektowane grupy mieszające. 

Jako ich zalety należy wymienić przede 

wszystkim uniwersalność zastosowania 

ponieważ dostępne na rynku grupy 

mieszające są w stanie pracować niemal 

we wszystkich rozdzielaczach z typowym 

rozstawem belek. 

Standardowa grupa mieszająca bazuje 

na zaworze mieszającym, pompie 

elektronicznej, termometrze oraz odpowietrzniku 

ręcznym. Nabyć można 

grupy mieszające do rozdzielaczy 1” dla 

pompy 130 mm. Grupy tego typu bazują 

na zaworze mieszającym, termometrze, 

odpowietrzniku ręcznym oraz półśrubunkach 

do 1 1/2”. Ważne są również 

przyłącza do rozdzielacza z uszczelnieniem 

typu o-ring. 

Nowoczesne grupy mieszające wyposażane 

są w pompy elektroniczne, 

które w porównaniu z tradycyjnymi 

rozwiązaniami wyróżnia przede 

wszystkim oszczędność energii. Szacuje 

się, że dzięki odpowiednio dobranym 

trybom pracy zapotrzebowanie 

na energię elektryczną może wynosić od 

2–5 razy mniej niż pomp o konstrukcji 

tradycyjnej zachowując, taką samą wysokość 

podnoszenia. W efekcie różnica 

w cenie zakupu w porównaniu z klasyczną 

pompą powinna zwrócić się już 

po dwóch latach eksploatacji. 

Pompy elektroniczne wykorzystują sterowniki 

mikroprocesorowe. To właśnie 

dzięki nim jest możliwa analiza parametrów 

i warunków pracy. Uwzględniając 

bieżące zapotrzebowanie na ciepło 

pompa dobiera odpowiednią wydajność 

tłoczenia i moment obrotowy, co 

zapewnia niski poziom zużycia energii. 

W razie potrzeby jest możliwa ręczna, 

płynna regulacja wydajności i wysokości 

podnoszenia. 

Szafki montażowe 

Rozdzielacze wodnego ogrzewania 

podłogowego montuje się bezpośrednio 

przy kotle lub w specjalnych szafkach 

montażowych. Szafki tego typu 

zazwyczaj wykonywane są z blachy 

ocynkowanej. Dodatkowo powierzchnię 

szaf pokrywa się farbą nakładaną 

proszkowo. Jest możliwe regulowanie 

głębokości i wysokości. Szafka może 

być zamykana za pomocą zamka. 

Listwy sterujące 

Nowoczesne urządzenia sterujące 

umożliwiają precyzyjną regulację przepływu 

w poszczególnych pętlach ogrzewania 

podłogowego. Wykorzystać 

można do tego chociażby specjalne 

listwy sterujące. Urządzenia tego typu 

dobiera się przede wszystkim uwzględniając 

parametry zasilania siłowników. 

Listwy sterujące pozwalają nadzorować 

pracę nawet kilkunastu obiegów 

grzewczych, a także pompy obiegowej 

Fot. HERZ 

Fot. FERRO 

Fot. 3. Rozdzielacz do ogrzewania podłogowego HERZ 8532. 

Fot. 4. 

Grupa mieszająca ogrzewania podłogowego. 

18 


instalacje I. 

Fot. FERRO 

Fot. FERRO 

Fot. 5. 

Listwa sterująca ogrzewania podłogowego. 

Fot. 7. 

Szafka rozdzielacza. 

i kotła np. poprzez przełączny przekaźnik 

beznapięciowy. Można również skorzystać 

z funkcji testowego załączania 

wyjść. Chcąc zwiększyć ilość obsługiwanych 

obwodów moduły można łączyć 

równolegle. Przydatną funkcję stanowi 

sterowanie załączaniem pompy i siłownika 

poza sezonem grzewczym, celem 

zapobiegania ich zablokowaniu. 

Bardziej zaawansowane sterowniki 

współpracują z kilkoma pokojowymi 

czujnikami temperatury. Dzięki specjalnym 

modułowym sterowanie pracą instalacji 

może odbywać się przez Internet. 

Fot. FERRO 

Na rynku nie brakuje rozwiązań bazujących 

na bezprzewodowym przesyle 

sygnału pomiędzy sterownikiem a siłownikami. 

Panele obsługi 

Do obsługi systemu sterowania można 

wykorzystać specjalne panele. Zapewniają 

one zmianę parametrów temperatury 

uwzględniając np. harmonogramy, 

temperaturę zadaną i histerezę. W razie 

potrzeby określoną strefę grzewczą 

można wyłączyć. Wizualizację ekranu 

dotykowego dopasowuje się do indywidualnych 

preferencji użytkownika. 

Ekran może być również zablokowany. 

Systemy hotelowe 

Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowią 

systemy sterowania ogrzewaniem 

podłogowym przeznaczone do pensjonatów 

i budynków hotelowych. Dzięki 

instalacjom tego typu personel obiektu 

może stale kontrolować wartości temperatury 

w pomieszczeniach, a także 

je zmieniać w sposób ręczny lub 

używając do tego zadane programy. 

System jest obsługiwany za pomocą 

panelu administracyjnego. Udostępnia 

on szereg informacji dotyczących pracy 

instalacji. Oprócz tego powiadomienia 

mogą być wysyłane pocztą elektroniczną 

lub poprzez wiadomość SMS. 

Z poziomu recepcji użytkownik może 

podglądać i wyszukiwać strefy pogrupowane 

z uwzględnieniem wybranych 

kryteriów. 

Podsumowanie 

Rozdzielacze stanowią podstawowe 

elementy system ogrzewania podłogowego. 

To właśnie dzięki nim jest możliwy 

rozdział ciepła na poszczególne pętle 

grzewcze oraz regulacja temperatury 

i przepływów. 

Odpowiedni rozdzielacz dobiera się 

przede wszystkim pod kątem stopnia 

rozbudowy instalacji. W razie potrzeby 

wybierane jest odpowiednie sterowanie 

podmieszaniem. Nowoczesne instalacje 

bazują na szerokich możliwościach 

w zakresie regulacji ogrzewaniem. 

Fot. 6. 

Belka górna i dolna rozdzielacza.. 

Damian Żabicki 


19

I. 

instalacje 

Automatyka zaworów mieszających 

Zawory mieszające są nieodzownym elementem wyposażenia 

nowoczesnych instalacji grzewczych. To właśnie dzięki zaworom 

mieszającym ciecz robocza zasilająca jest mieszana z cieczą powrotną 

aby uzyskać stałą temperaturę na wyjściu. 

W praktyce instalacyjnej odróżnia 

się termostatyczne zawory 

mieszające od ręcznych (obrotowych) 

zaworów mieszających. 

Zasada działania obu zaworów 

jest taka sama. Dochodzi bowiem 

do zmieszania wody gorącej 

z zimną poprzez odpowiednią 

proporcję mieszania. 

W zaworze termostatycznym 

proporcja mieszania regulowana 

jest samoczynnie, bez 

względu na parametry zimnej 

i ciepłej wody. Automatyczna 

regulacja zapewnia dążenie zaworu 

do utrzymywania stałej 

temperatury. 

Z kolei w zaworze obrotowym 

(ręcznym) dla zapewnienia zmiany 

temperatury konieczne jest obracanie 

pokrętła zaworu mieszającego, 

co powoduje zmianę proporcji 

mieszania. I właśnie takie zawory 

można wyposażyć w siłowniki z ruchem 

płynnym lub skokowym, które 

powodują obracanie pokrętła 

zaworu mieszającego. Praca siłowników 

może być nadzorowana 

przez sterowniki, a te z kolei mogą 

uwzględniać szereg dodatkowych 

czynników takich jak chociażby 

temperatura wewnętrzna lub zewnętrzna 

budynku, a także warunki 

pogodowe, preferencje użytkowników 

itp. 

Cechy siłowników 

Zmiana położenia zaworów mieszających 

odbywa się za pomocą 

siłowników. W zależności od 

potrzeb dobierane są siłowniki 

wykorzystujące sygnał 3-punktowy 

z uwzględnieniem całego 

zakresu pracy siłownika. Urządzenia 

tego typu niejednokrotnie 

bazują na regulowanych wyłącznikach 

krańcowych, dzięki którym, w zależności 

od wersji, zakres roboczy może wynosić 

nawet do 270°. Sterowanie ręczne można 

wykonać za pomocą dźwigni i naciskając 

przycisk rozłączający. Z kolei siłowniki, które 

mają sygnał 2-punktowy wykorzystują 

skrajne położenia zakresu roboczego. Na 

rynku nie brakuje siłowników z zakresem 

pracy wynoszącym 90°. 

Siłowniki są sterowane poprzez sygnał 

prądowy lub napięciowy. Tym sposobem 

zapewniona jest precyzyjna kontrola 

pracy siłownika i zaworu. 

Nowoczesne siłowniki do zaworów mieszających 

wraz z odpowiednimi sterownikami 

cechuje wiele zalet. Należy zwrócić 

uwagę na duże pokrętło z wyraźnym 

wskaźnikiem nastawy, dzięki czemu zyskuje 

się precyzyjne i łatwe obracanie zaworem 

w trybie ręcznym. Niejednokrotnie 

zastosowanie znajduje skala nadrukowana 

dwustronnie. Stąd też z jednej strony znajduje 

się podziałka „od 0 do 10” a z drugiej 

Fot. ESBE 

Fot. 1. 

Siłownik zaworu mieszającego. 

Fot. AFRISO 

Fot. 2. Sterownik siłowników i zaworów 

mieszających. 

„od 10 do 0”. Takie rozwiązanie umożliwia 

montaż zaworu w różnych pozycjach. Pogrubiona 

część pokrętła zaworu określa 

położenie zawieradła zewnątrz zaworu, co 

zdecydowanie ułatwia nastawę i kontrolowanie 

poprawności pracy zaworu. Podczas 

diagnostyki pracy siłownika można wykorzystać 

diody LED jako sygnalizację kierunku 

obrotu. 

Za pomocą odpowiedniego przycisku 

zmienia się tryb pracy siłownika z automatycznej 

na ręczną. Zawory montowane 

za pomocą klucza ośmiokątnego. 

Kable z odpinaną wtyczką zapewniają 

szybkie podłączenie elektryczne. Połączenie 

siłownika z zaworem wykonuje się zaledwie 

w dwóch krokach montażowych. 

Parametry techniczne 

Jako najważniejsze właściwości techniczne 

typowego regulatora stałotemperaturowego 

należy wymienić parametry 

takie jak: moment obrotowy 

(np. 6Nm), zakres nastawy temperatury 

(np. 0-99°C), kąt obrotu (np. 90°), czas 

20 


instalacje I. 

Fot. FERRO 

Fot. ESBE 

Fot. 3. Zawór mieszający trójdrogowy. Fot. 4. Sterowniki siłowników i zaworów mieszających. 

obrotu o 90° (np. 120 s), napięcie zasilania 

(np. 230 V AC), zakres temperatury 

otoczenia (5-55°C), pobór mocy (np. 

1,5 VA), stopień ochrony obudowy (np. 

IP 42), wymiary – wys. x szer. x gł. (np. 

84 x 102 x 90 mm), masa (np. 492 g), 

materiał obudowy (np. czarny, PC), tryb 

pracy (np. grzanie lub chłodzenie), długość 

przewodu zasilającego (np. 2m, 

zakończony wtyczką), długość przewodu 

czujnika (np. 4 m), wymiary termoelementu 

(np. 20 x 6 mm – średnica), 

długość przewodu do pompy (np. 1 m), 

algorytm sterowania (np. PID). 

Fot. AFRISO 

Fot. 5. 

Systemy montażu 

bez użycia narzędzi 


innowacyjne systemy montażu 

siłowników na zaworze mieszającym. 

W efekcie montaż sprowadza się 

do dwóch kroków – zdjęcia pokrętła 

z zaworu oraz nałożenia z zakliknięciem 

siłownika na zawór. Nie ma przy tym 

potrzeby używania jakichkolwiek narzędzi. 

W niektórych siłownikach specjalne 

pokrętło i pierścień ograniczający montuje 

się na zaworze poprzez zatrzask, 

natomiast pod pokrętłem przykręcany 

Nowoczesne sterowniki informują o realizowanych funkcjach. 

jest adapter do siłowników elektrycznych. 

Siłownik instaluje się nasuwając 

go na zawór z adapterem uwzględniając 

najbardziej dogodną pozycję montażową. 

Chcąc zsunąć siłownik z zaworu 

należy nacisnąć i przytrzymać przycisk 

zwalniający mechanizm blokujący. 

Sterowanie siłownikami 

Nowoczesne sterowniki zaworów mieszających 

cechuje bogata funkcjonalność. 

Niektóre urządzenia tego typu mogą pracować 

jako regulatory pogodowe oraz 

jako sterowniki temperatury do kotła. 

W wielu aplikacjach sprawdzą się zintegrowane 

sterowniki stałotemperaturowe 

z siłownikami. Są to np. instalacje, które 

łączą funkcje ogrzewania i chłodzenia 

w tym samym obiegu. Wykorzystuje się 

wtedy dwa tryby pracy. Np. do trybu 

pierwszego przypisuje się ogrzewanie, 

zatem gorąca ciecz jest mieszana z cieczą 

powrotną przy uwzględnieniu zadanej 

temperatury. Z kolei w trybie drugim steruje 

się chłodzeniem w efekcie aktywacji 

poprzez sygnał zewnętrzny. Jeżeli dojdzie 

do aktywacji to sterownik zainicjuje zmianę 

kierunku pracy a ciecz zimna zmiesza 

się z cieczą powrotną uwzględniając alternatywną 

nastawę temperatury. 

Oprócz tego odpowiednie sterowniki 

z siłownikami można dobrać do instalacji, 

które wymagają regulacji stałotemperaturowej 

w zakresie pomiędzy 5 a 95°C. Temperatura 

jest ustawiana za pomocą prostego 

panelu z wyświetlaczem i przyciskami. 

Specjalne sterowniki dobierane są 

do aplikacji, gdzie trzeba zapewnić 


21

I. 

instalacje 

stałą temperaturę przepływu ale utrzymując 

temperaturę drugiego przepływu 

w zmiennych przedziałach. 

Fot. ESBE 

Sterowniki pogodowe 

Wspomniane już sterowniki pogodowe 

w zależności od wersji są urządzeniami niezależnymi 

lub bazującymi na zintegrowanym 

siłowniku zaworu mieszającego. Jako 

zalety urządzeń tego typu wymienia się 

przede wszystkim komfort obsługi wynikający 

z ustawiania idealnej krzywej charakterystycznej 

ogrzewania. Tym sposobem 

zapewniona jest optymalizacja zużycia 

energii niezbędnej do ogrzania budynku. 

W procesie regulacji analizowane są wyniki 

pomiarów zebrane poprzez czujnik zewnętrzny, 

w efekcie czego dopasowywana 

jest krzywa charakterystyczna ogrzewania. 

W razie potrzeby dla zapewnienia przesunięcia 

krzywej charakterystycznej ogrzewania 

zarówno poprzecznego jak i równoległego 

jest możliwe ręczne zainicjowanie 

zadziałania siłownika. Przydatne rozwiązanie 

stanowi funkcja filtru temperaturowego 

powodującego opóźnienie zmiany reakcji 

na zmiany temperatury zewnętrznej. 

Tym sposobem eliminuje się zjawisko braku 

równowagi względem szacowanych 

a rzeczywistych potrzeb grzewczych. 

Fot. ESBE 

Fot. 6. 

Fot. 7. Nowoczesne sterowniki siłowników mogą uwzględniać kilka parametrów 

zewnętrznych. 

Sterowniki siłowników dobiera się w zależności od preferencji użytkowników. 

Sterownik kotła 

Sterowanie siłownikiem zaworu mieszającego 

może odbywać się również poprzez 

sterownik kotła c.o. – np. z podajnikiem. 

Funkcjonalność nowoczesnych 

sterowników tego typu jest bardzo szeroka 

i nie sprowadza się jedynie do nadzorowania 

pracy siłowników zaworów 

mieszających. Zaawansowane sterowniki 

kotłów c.o. odpowiadają za pracę wentylatora 

i podajnika ślimakowego lub 

tłokowego, a także pompy: podłogowej, 

cyrkulacyjnej, c.o., c.w.u. Proces sterowania 

wykorzystuje algorytm PID. 

Do sterownika można podłączyć regulator 

pokojowy wykorzystując do tego 

komunikację RS oraz moduły GSM i Ethernet. 

Z kolei aktualizację oprogramowania 

można wykonać przy użyciu portu USB. 

Wyposażenie sterowników kotłów na paliwa 

stałe jest bardzo bogate i obejmuje 

chociażby kolorowy wyświetlacz LCD, 

a także czujniki temperatury: c.o., c.w.u., 

podłogówki, zaworu mieszającego, powrotu, 

zewnętrznej, podajnika. 

Jako najważniejsze parametry typowego 

sterownika pogodowego ze zintegrowanym 

siłownikiem zmieniającym położenie 

obrotowych zaworów mieszających należy 

wymienić zakres temperatur czujnika 

na rurę zasilającą (np. 5 do 95°C), zakres 

temperatur czujnika zewnętrznego (np. 

–50 do 70°C), rodzaj czujnika temperatury 

(np. NTC), a także moment obrotowy (np. 

6 Nm) i czas obrotu przy maksymalnej 

prędkości (np. 30 s). Oprócz tego w odniesieniu 

do sterowników określa się również 

temperaturę otoczenia (np. min.: 5°C, 

maks. 55°C), klasę ochrony (np. II), pobór 

mocy (np. 10 W, przy zasilaniu 230 V AC), 

klasę regulatorów temperatury wg ErP (np. 

III), stopień ochrony (np. IP 41) oraz udział 

w efektywności energetycznej (np. 1,5%). 

Podsumowanie 

Oferowane na rynku siłowniki współpracujące 

z obrotowymi zaworami mieszającymi 

znajdują zastosowanie w instalacjach 

c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych. Nowoczesne 

urządzenia tego typu cechują się optymalnymi 

parametrami działania, trwałością 

i wytrzymałością, dzięki sztywnej i solidnej 

obudowie. Wszystkie te właściwości 

przyczyniają się do precyzyjnej regulacji 

temperatury czynnika roboczego. W zależności 

od potrzeb instalacyjnych oferuje się 

przyłącza do DN50. Istotną rolę odgrywa 

zabezpieczenie przed przeciążeniem i blokowaniem, 

wysoki moment obrotowy 

oraz czytelny wskaźnik położenia zaworu. 

Z racji tego, że od prawidłowo dobranego 

zaworu mieszającego oraz urządzeń i elementów, 

które nim sterują zależy precyzja 

regulacji warto wybór odpowiedniego 

rozwiązania powierzyć projektantom i doświadczonym 

instalatorom. 


22 


I. 

instalacje 

Obrotowe zawory mieszające ARV ProClick 

i siłowniki elektryczne ARM ProClick. 

Nowa generacja produktów AFRISO! 

Obrotowe zawory mieszające ARV ProClick oraz siłowniki elektryczne 

ARM ProClick zostały zaprojektowane tak, aby ułatwić ich montaż i rozwiązać 

problemy z jakimi spotykają się instalatorzy w codziennej pracy. 

Największą przewagą nowej generacji produktów jest innowacyjny system 

montażu ProClick! 

PROMOCJA 

Wychodząc naprzeciw rosnącym 

oczekiwaniom klientów, 

firma AFRISO, stworzyła nową 

generację obrotowych zaworów 

mieszających ARV ProClick 

oraz siłowników elektrycznych 

ARM ProClick. Jest to już kolejny, 

po wypuszczeniu na rynek 

w 2016 roku, nowych termostatycznych 

zaworów mieszających 

ATM, ukłon w kierunku 

klientów i dowód na to, że fir- 

ma AFRISO wsłuchuje się w ich oczekiwania. 

Odświeżony design 

Większe pokrętła w obrotowych zaworach 

mieszających ARV ProClick 

oraz siłownikach ARM ProClick łączą 

ze sobą komfort obsługi ręcznej oraz 

nowoczesny design. Pokrętła wyposażone 

zostały w dwustronną skalę, 

znajdującą się na pokrywce, która 

montowana jest na zatrzask. To pro- 

Fot. 2. 3-drogowy obrotowy zawór 

mieszający ARV ProClick. 

Fot. 1. 

Siłownik elektryczny ARM ProClick. 

Fot. 3. 4-drogowy obrotowy zawór 

mieszający ARV ProClick. 

24 


instalacje I. 

zaworów mieszających ARV ProClick 

są mniejsze w stosunku do poprzedniej 

generacji. Dzięki temu zajmują mniej 

miejsca w instalacji. Wyposażone zostały 

również w nowe powierzchnie 

do złapania kluczem hydraulicznym, 

w formie ośmiokąta, co zdecydowanie 

ułatwia montaż w każdej możliwej 

pozycji. Dodatkowo gama zaworów 

3-drogowych poszerzona została 

o rozmiar DN 15, a zawory 4-drogowe 

o DN 20. Dzięki temu w ofercie 

AFRISO znalazły się rozwiązania 

do większej ilości zastosowań. 

Fot. 4. 

Montaż siłownika ARM ProClick na zaworze ARV ProClick. 

wadzi nas do największej przewagi nowej 

generacji zaworów mieszających 

i siłowników – systemu ProClick! 

INNOWACYJNY 

System ProClick! 

Dzięki systemowi ProClick, montaż siłownika 

elektrycznego ARM ProClick 

na obrotowym zaworze mieszającym 

ARV ProClick nie wymaga już użycia 

narzędzi oraz dodatkowych elementów 

łączących. Wystarczą dwa proste 

kroki – zdjęcie pokrętła z zaworu 

i nałożenie na niego siłownika. Aby 

natomiast zsunąć siłownik z zaworu, 

wystarczy nacisnąć i przytrzymać 

przycisk zwalniający blokadę. 

Obrotowe zawory mieszające 

ARV ProClick 

Kolejny krok w kierunku unowocześnienia 

nowej generacji produktów to 

konstrukcja wewnętrzna 3-drogowych 

obrotowych zaworów mieszających 

ARV ProClick, która została ulepszona, 

tak, aby zyskać mniejszy przeciek 

wewnętrzny, co ma szczególnie duże 

znaczenie, kiedy wykorzystujemy zawór 

w funkcji przełączania dwóch strumieni 

przepływu. Korpusy obrotowych 

Siłowniki elektryczne 

ARM ProClick 

Doskonałe elementy wewnętrzne 

siłownika ARM ProClick pozostały 

na najwyższym poziomie. Dużo zmieniło 

się jednak z zewnątrz. Siłowniki 

elektryczne ARM ProClick wyposażone 

zostały w przełącznik trybu pracy 

w formie przycisku. Zmiana trybu 

pracy z automatycznego na ręczny 

jest bardzo prosta. Wystarczy wcisnąć, 

żeby swobodnie operować siłownikiem 

ręcznie, poprzez pokrętło. 

Ponowne wciśnięcie przywraca siłownik 

do pracy automatycznej. Kolejną 

zaletą siłownika elektrycznego 

ARM ProClick jest odpinana wtyczka 

z przewodem elektrycznym, która 

umożliwia montaż siłownika bez 

przeszkadzającego kabla. Można go 

wygodnie podłączyć do sterownika 

i podpiąć w dowolnym momencie 

przed uruchomieniem instalacji. Siłownik 

został również wyposażony 

w nowe, znacznie większe diody ułatwiające 

diagnostykę w ciemnych 

kotłowniach. 

Dodatkowe informacje na temat obrotowych 

zaworów mieszających 

ARV ProClick i siłowników elektrycznych 

ARM ProClick AFRISO są dostępne 

na stronie www.proclick.afriso.pl. 

• 

Fot. 5. 

Nowe wygodne pokrętło. 

Fot. 6. Kabel elektryczny z odpinaną 

wtyczką. 


25

I. 

instalacje 

Zawory grzejnikowe termostatyczne 

Nowoczesne zawory termostatyczne gwarantują przede wszystkim 

komfort cieplny w pomieszczeniach uwzględniając warunki wewnętrzne 

oraz bieżące potrzeby użytkowników budynku. Niektóre systemy działają 

w oparciu o bezprzewodowe technologie przesyłu danych. 

Fot. DANFOSS 

Zawory z głowicą termostatyczną regulują 

temperaturę w pomieszczeniu, co 

jest efektem zmiany przepływu czynnika 

roboczego przez grzejnik. Budowa typowego 

urządzenia bazuje na pokrętle 

nastawy, czujniku cieczowym, trzpieniu 

bezpiecznika oraz złączce i dławiku 

zaworu. Na budowę zaworu składa się 

również sprężyna powrotna, grzybek, 

korpus, a także złączka zaciskowa. 

Zasada działania zaworu z głowicą termostatyczną 

jest prosta. Wraz ze wzrostem 

temperatury w pomieszczeniu czujnik cieczowy 

za pomocą bezpiecznika oddziałuje 

poprzez trzpień na grzybek zaworu. Tym 

samym zmniejsza się przepływ czynnika 

roboczego w grzejniku, przez co obniżana 

jest temperatura w pomieszczeniu. Jeżeli 

temperatura cieczy będzie mniejsza od 

określonej wartości to przepływ czynnika 

grzewczego zwiększy się a temperatura 

wzrośnie. Regulację temperatury ułatwia 

skala na pokrętle regulacyjnym. Poszczególne 

numery nastaw określają orientacyjną 

wartość zadanej temperatury. 

Wersje głowic termostatycznych 

Oferowane na rynku głowice termostatyczne 

występują w przynajmniej 

kilku wersjach wykonania, a najprostsze 

urządzenia bazują na wbudowanym 

czujniku. Siłownik, regulator i czujnik 

tworzą całość konstru0kcyjną, którą 

w praktyce nazywa się termostatami. 

Są również oferowane głowice termostatyczne 

z czujnikiem zdalnym. W takim 

przypadku większa część cieczy czułej 

na temperaturę znajduje się nie w głowicy 

termostatycznej lecz w czujniku 

zdalnym. To właśnie z tego miejsca ciecz 

przez rurkę kapilarną działa na głowicę 

termostatyczną. Kolejną grupę stanowią 

głowice termostatyczne sterowane poprzez 

siłownik i urządzenie nadrzędne, 

takie jak np. termostat pokojowy. 

26 


instalacje I. 

Fot. 1. 

Programator pokojowy głowic termostatycznych. 

Producenci oferują również głowice termostatyczne 

z konstrukcjami wzmocnionymi. 

Urządzenia tego typu znajdują 

zastosowanie w miejscach, gdzie trzeba 

zapewnić ochronę przed niepowołaną 

zmianą nastaw. Stąd też montaż i demontaż 

urządzenia odbywa się tylko 

za pomocą specjalnego uchwytu dociągającego 

i klucza. Nastawa wartości 

w zakresie pomiędzy 8 a 26°C jest przeprowadzana 

przy użyciu przyrządu odblokowującego. 

Wskaźnik nastaw w stanie 

zablokowanym jest ukryty. Nabyć 

można również zawory z powierzchnią 

chromowaną. 

urządzeniach przewidziano możliwość 

łatwego obniżania temperatury za pomocą 

tzw. przycisku obecności. 

W zależności od modelu wybrać można 

urządzenie pracujące na napięciu 

Fot. FERRO 

Fot. ESBE 

230 V lub 24 V. Jest również możliwe 

podłączenie zewnętrznego zegara. 

Za pomocą przełączników trybów pracy 

wybiera się pomiędzy ogrzewaniem, 

obniżaniem temperatury a chłodzeniem. 

Termostaty pokojowe są przystosowane 

do montażu na ścianie lub 

w puszkach rozdzielczych. W urządzeniach 

tego typu dokładną regulację 

uzyskano dzięki termicznemu sprzężeniu 

zwrotnemu. 

Termostat pokojowy mierzy temperaturę 

powietrza w pomieszczeniu i porównuje 

z nastawioną wartością zadaną. 

Uzyskane w ten sposób odchyłki są przetwarzane 

na sygnał elektryczny i wysyłane 

do siłownika. Siłowniki poprzez specjalne 

adaptery sterują pracą zaworów 

termostatycznych. Wybierając siłownik 

należy pamiętać o doborze odpowiedniego 

sygnału sterującego. Najczęściej 

jest to pętla napięciowa 0-10 V lub 2-10 V 

a niektóre wersje w połączeniu z rezystorem 

zewnętrznym mogą współpracować 

ze sterownikiem bazującym 

na sygnale pętli prądowej 0-20 mA 

lub 4-20 mA. 

Nowoczesne siłowniki cechuje cicha 

praca i niewielki pobór prądu. Obudowa 

siłownika jest najczęściej wykonana 

z tworzywa. Zawiera ona napęd, przekładnię, 

układ detekcji skoku oraz zintegrowany 

system sterowania mikroprocesorem. 

Określone położenie zaworu 

Siłowniki i termostaty pokojowe 

Zawór termostatyczny może być zdalnie 

sterowany poprzez odpowiedni 

siłownik. Zarządzanie pracą poszczególnych 

zaworów ma charakter centralny 

lub rozproszony przy czym bardzo często 

wykorzystuje się termostaty pokojowe. 

Standardowo wartość zadana jest 

regulowana w przedziale mieszczącym 

się pomiędzy 5°C a 30°C. W niektórych 

Fot. 2. 

Typowa głowica termostatyczna. 


27

I. 

instalacje 

Fot. 3. Głowica termostatyczna 

z wyświetlaczem. 

Fot. DANFOSS 

jest utrzymywane dzięki przekładni 

samohamownej. 

Sterowanie bezprzewodowe 

Na rynku dostępne są również zawory 

termostatyczne, które za pomocą radiowego 

przesyłu danych komunikują 

się ze sterownikiem. Zapewnia to nie 

tylko komfort cieplny w pomieszczeniach 

ale również zdalną obsługę. 

Niejednokrotnie na głowicy umieszcza 

się wyświetlacz. W niektórych modelach 

uwzględniono silnik krokowy, 

sterowany układem elektronicznym. 

Wygenerowanie sygnału sterującego 

silnikiem jest poprzedzone pomiarem 

temperatury oraz uwzględnieniem 

parametrów programu sterującego. 

W termostatach elektronicznych 

na uwagę zasługuje przede wszystkim 

miniaturyzacja poszczególnych 

urządzeń systemu. Termostat przeprowadza 

dwupunktowy pomiar 

temperatury uwzględniając model 

regulacji PID (proporcjonalno-całkująco-różniczkujący). 

Warto podkreślić, 

że w tradycyjnych zaworach regulacja 

bazuje natomiast na proporcjonalnym 

modelu regulacji. Cechuje się on jednak 

stosunkowo dużym odchyleniem 

temperatury utrzymywanej od wartości 

nastawy. Wadą takiego rozwiązania 

są więc straty energii. 

Na uwagę zasługują także gotowe 

programy użytkowe. Najczęściej są 

one dostosowane do typowego, dobowego 

cyklu życia domowników. 

Programy można modyfikować a więc 

dostosowywać do indywidualnych 

wymagań użytkowników. Na przykład 

chcąc utrzymać w pomieszczeniu stałą 

temperaturę korzysta się z trybu komfortowego. 

Z kolei dla obniżenia temperatury 

podczas nocy wybierany jest 

tryb nocny. W niektórych modelach zaworów 

przewidziano również program 

ekonomiczny obniżający temperaturę 

w ciągu dnia. 

Zawory z nastawą wstępną 

Niejednokrotnie montuje się zawory 

z nastawą wstępną, które wyrównują 

różnicę w przepływach przy dłuższych 

odgałęzieniach od głównego przewodu 

zasilającego. Jak wiadomo w takim 

przypadku opór hydrostatyczny w porównaniu 

z odcinkami krótszymi jest 

Fot. 5. 

Fot. 6. 

Zawór odcinający. 

Regulator pokojowy. 

Fot. FERRO 

Fot. ESBE 

Fot. FERRO 

Fot. 4. 

Typowa głowica termostatyczna. 

większy. To właśnie tę różnicę wyrównuje 

się zaworami z nastawą wstępną. 

W efekcie zmniejsza się zapotrzebowanie 

na energię elektryczną niezbędną 

do zasilania pompy obiegowej a instalacja 

grzewcza potrzebuje mniej ciepła. 

Nie mniej ważny jest przy tym komfort 

użytkowania instalacji grzewczej, który 

wynika z dokładnej regulacji wydajności 

systemu grzewczego. 

Konstrukcja nowoczesnych zaworów 

z nastawą wstępną ułatwia montaż 

urządzenia. Odpowiednią nastawę 

wprowadza się bowiem bez konieczności 

używania specjalistycznych 

narzędzi. Stąd też zdejmując tylko 

głowicę lub kołpak ochronny można 

zmienić wartość nastawy. Wystarczy 

do tego jedynie klucz oczkowy lub 

widełkowy. W niektórych konstrukcjach 

przewiduje się zmianę nastawy 

zaworu poprzez pierścień. Potrzebny 

jest wtedy klucz imbusowy. 

Typowy zawór z nastawą wstępną przewiduje 

od 5 do 8 nastaw. Minimalny przepływ 

medium przez grzejnik zyskuje się ustawiając 

zawór na najniższej wartości. Przepływ 

wody będzie wtedy tłumiony. Ustawiając 

zawór na najwyższej wartości przepływ 

osiągnie maksymalną wydajność. Zmniejszając 

przepływ wody w jednym z grzejników 

zwiększy się przepływ w pozostałych 

odbiornikach instalacji grzewczej. 

Jak wybrać zawór? 

Dobierając zawór termostatyczny należy 

kierować się zasadą aby pod względem 

wydajności, nie był on zbyt duży 

ani zbyt mały. Stosując zawór z nadmiernym 

zapasem przepływu to zamiast 

regulacji proporcjonalnej nastąpi 

działanie na zasadzie włącz/wyłącz. 

28 


instalacje I. 

W przypadku zaworu o zbyt małym 

przepływie dojdzie do dławienia czynnika 

grzewczego i zbyt dużego spadku 

ciśnienia na zaworze termostatycznym. 

Dojdzie więc do strat energii 

Fot. DANFOSS 

elektrycznej pompy obiegowej oraz 

do wystąpienia szumów. Zbyt mały 

zawór termostatyczny ograniczy również 

moc grzewczą grzejnika. Bardzo 

często niedopasowanie zaworów 

termostatycznych jest kompensowane 

kryzą, czyli doborem odpowiedniej 

nastawy wstępnej. 

Instalując głowicę termostatyczną 

na zaworze należy zadbać o prawidłową 

jej pozycję montażową. Powietrze 

powinno bowiem swobodnie 

przepływać przez zawór. Głowica nie 

może być zasłonięta, gdyż przepływ 

powietrza będzie ograniczony. Jeżeli 

warunki zabudowy nie są w stanie zapewnić 

swobodnego przepływu powietrza 

to można zastosować głowicę 

z czujnikiem wyniesionym. Połączenie 

pomiędzy czujnikiem a zaworem 

grzejnikowym bazuje wtedy na kapilarze. 

Ważne jest aby przy montażu 

nie uszkodzić, nie przebić czy też nie 

załamać kapilary. 

W przypadku dłuższej nieobecności 

podczas sezonu grzewczego głowica 

powinna być ustawiona w pozycji 

przeciwzamarzaniowej, co odpowiada 

temperaturze nie mniejszej niż 5°C. 

Poza sezonem grzewczym najlepszym 

rozwiązaniem jest ustawienie głowicy 

na maksymalne otwarcie. 

Producenci oferują również wersje 

głowic z zabezpieczeniem przeciwkradzieżowym. 

Ochrona jest zapewniona 

poprzez obudowę mocowaną 

za pomocą śrub ze specjalną główką. 

Są one obsługiwane przez jeden 

rodzaj klucza. Istnieje możliwość 

ograniczania nastawy temperatury. 

W niektórych zaworach przewidziano 

w tym celu specjalne pierścienie. 

Chcąc ograniczyć temperaturę należy 

przekręcić głowicę w pozycję 

całkowicie otwartą oraz odblokować 

pierścień, odsuwając go za pomocą 

śrubokrętu. W następnej kolejności 

należy przekręcić głowicę w nową 

pozycję maksymalnego otwarcia 

a następnie obrócić pierścień. Po tej 

czynności pierścień powinien być ponownie 

zablokowany. 

Niemal każdy nowy grzejnik jest wyposażony 

w zawór termostatyczny. 

Zawory tego typu umożliwiają niezależne 

regulowanie temperatury w każdym 

pomieszczeniu. Zakres regulacji typowego 

zaworu termostatycznego mieści 

się pomiędzy 7 a 28°C. 



29

I. 

instalacje 

Izolacja kanałów wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych 

Izolacje kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych pełnią niezwykle 

ważną rolę w każdej instalacji. Warunkują trwałość i bezpieczeństwo jej 

funkcjonowania, wpływają na energooszczędność instalacji oraz komfort 

i bezpieczeństwo osób z niej korzystających. W gruncie rzeczy dziś izolacje 

to nie kaprys, lecz przymus. Na szczęście wybór jest bardzo szeroki i dobór 

odpowiedniej izolacji cieplnej, która spełniać może różne funkcje – sprawa 

indywidualna w każdym przypadku – nie stanowi żadnego problemu. 

Cel, w jakim stosuje się wszelkie 

odmiany izolacji termicznych przeznaczonych 

dla kanałów wentylacyjnych, 

zawarty jest w samych ich 

nazwach. Mamy tu więc izolacje 

przeciwkondensacyjne (zabezpieczenie 

przed kondensacją, czyli 

skraplaniem się pary wodnej), izolacje 

przeciwogniowe oraz izolacje 

wygłuszeniowe (tłumienie hałasu). 

Każda zostanie pokrótce omówiona 

w kolejnych rozdziałach poniżej, 

lecz należy pamiętać, że absolutnie 

nadrzędnym zadaniem każdej 

z nich jest zabezpieczenie przewodów 

wentylacyjnych przed stratami 

lub zyskami ciepła, które są 

wprost proporcjonalne do różnicy 

temperatur między otoczeniem 

kanału, a powietrzem przechodzącym 

przez kanał – a jak wiadomo 

temperatura powietrza w sieci 

kanałów wentylacyjnych zawsze 

odbiega (mniej lub bardziej) od 

temperatury powietrza w pomieszczeniu, 

przez które przewody 

wentylacyjne przebiegają. 

Termiczne zadanie izolacji 

Uważny czytelnik zapewne już 

to sobie uzmysłowił, ale trzeba 

to napisać wprost: każda izolacja 

termiczna musi być zarazem 

przeciwogniowa, przeciwkondensacyjna 

i musi (w jakimś stopniu) 

wygłuszać hałas wygenerowany 

przez powietrze, którego ruch 

Fot. PAROC 

Fot. 1. 

Izolacja termiczna i wygłuszeniowa. 

30 


instalacje I. 

Fot. PAROC 

Fot. PAROC 

Fot. PAROC 

Fot. 2. Przekrój poprzeczny izolacji 

z wełny skalnej. 

Fot. 3. Izolacja przeciwogniowa 

okrągłych kanałów wentylacyjnych matą 

PAROC Hvac Fire Mat AluCoat. 

Fot. 4. Izolacja przeciwogniowa prostokątnych 

kanałów wentylacyjnych płytami 

PAROC Hvac Fire Slab. 

w kanałach – w połączeniu z drganiami 

wentylatora – tworzy nieprzyjemne efekty 

akustyczne. Jednak termiczna ochrona 

kanału to podstawowe zadanie każdej 

izolacji – obojętne czy jest to mata na bazie 

spienionego polietylenu, mata kauczukowa 

czy też płyta z wełny szklanej 

bądź skalnej – i na tym termicznym zadaniu 

obecnie się skupimy. 

Dlaczego jest to takie ważne? Niekontrolowane 

straty lub zyski ciepła, które pojawiają 

się przy rezygnacji z izolacji, prowadzą 

do zwiększenia zużycia energii przez 

instalację, co w konsekwencji podnosi 

koszty eksploatacji systemu, a czasem 

dodatkowo pogarsza warunki wewnątrz 

obiektu w którym instalacja pracuje. Krótko 

mówiąc rezygnacja z izolacji termicznej 

to torpedowanie pracy całego systemu 

wentylacyjnego – czasem na bardzo 

mała skalę, a czasem na dużą, odczuwalną 

zarówno w portfelu jak i w pomieszczeniach 

wewnątrz obiektu. Inwestycja 

w izolację termiczną wydaje się nieraz 

sporym wydatkiem, lecz w dłuższej perspektywie 

czasowej jest to posunięcie 

opłacalne – inna sprawa, że kwestie te regulują 

przepisy prawa i dziś od izolacji kanałów 

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 

de facto nie ma odwrotu. Poza tym należy 

mieć na uwadze to, że oprócz ochrony 

termicznej, każda izolacja termiczna pełni 

pozostałe zadania – niezwykle ważne 

– o czym w kolejnych rozdziałach. 

Wiodące materiały 

stosowane w izolacjach 

przewodów wentylacyjnych 

Absolutnym numerem jeden – ze względu 

na wszechstronność zastosowania 

- jest wełna mineralna, która dzieli się 

na dwa rodzaje – wełnę skalną i szklaną. 

Oba rodzaje tych izolatorów świetnie się 

sprawdzają i z pozoru są do siebie bardzo 

podobne, lecz w gruncie rzeczy istotnie 

się różnią, dlatego rozmawiając o wełnie 

mineralnej powinno się zawsze doprecyzować 

o który z tych dwóch rodzajów weł- 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Wełna mineralna to ogólne określenie dwóch rodzajów izolatorów 

– wełny skalnej i szklanej. Choć obie podlegają wytycznym tej samej normy, 

w istocie różnią się między sobą. Jakie są podstawowe różnice między nimi? 

Michał Nękanowicz, Doradca Techniczny ds. Współpracy z Biurami Projektowymi Paroc Polska 

Zarówno wełna kamienna, jak i wełna szklana posiadają bardzo 

dobre parametry termoizolacyjne i akustyczne. Główne różnice 

to reakcja na ogień oraz nasiąkliwość. W przypadku wełny 

kamiennej stosuje się lepiszcze organiczne, natomiast przy wełnie 

szklanej zazwyczaj używa się żywic fenolowo-formaldehydowych. 

W efekcie pierwszy materiał wytrzymuje temperatury 

do 1000⁰C, a drugi – do 600-700⁰C. Ponadto, ze względu na większą 

gęstość, wełna kamienna po zamoczeniu w wodzie i wysuszeniu 

wraca do swoich pierwotnych parametrów. W przypadku 

wełny szklanej następuje ich pogorszenie. 

W czym leży przewaga izolacji z wełny mineralnej nad izolacją na bazie syntetycznego 

kauczuku oraz spienionego polietylenu? 

Izolacje piankowe ulegają naturalnemu starzeniu. Na skutek 

różnic ciśnień cząstkowych, w miejsce gazów komórkowych 

do pianki wnika z powietrza tlen i azot, które zwiększają przewodność 

cieplną wyrobu. Izolacyjność termiczna wełny kamiennej 

nie ulega zmniejszeniu w wyniku upływu czasu. Z kolei 

w przeciwieństwie do izolacji na bazie syntetycznego kauczuku, 

wełna zapewnia najwyższą euroklasę reakcji na ogień (A1), 

a w warunkach pożaru nie wytwarza niebezpiecznego dymu. 

To szczególnie istotne z punktu widzenia obiektów, w których 

przebywają ludzie. 


31

I. 

instalacje 

Fot. ROCKWOOL 

Fot. 5. Najpowszechniejszą metodą 

mocowania płyt i mat do kanałów wentylacyjnych 

jest ich klejenie bezpośrednio 

na powierzchnię przewodów. Warunkiem 

jest, by powierzchnia była sucha, czysta 

i odtłuszczona. W zdecydowanej większości 

materiały izolacyjne oferowane są 

z gotową warstwą kleju, która upraszcza 

montaż do minimum. 

ny chodzi – o wełnę skalną czy mineralną. 

Nazwa każdej z nich zdradza pochodzenie: 

wełna skalna powstaje na bazie kruszyw 

wapiennych, bazaltów, dolomitów 

czy gabra (zasadowa skała głębinowa), zaś 

szklana powstaje (w bardzo podobnym 

procesie) z piasku kwarcowego i/lub ze 

stłuczki szklanej, czyli odpadów szklanych 

pozyskanych w drodze recyklingu. Przy 

produkcji obu wełen surowce bazowe zostają 

roztopione w bardzo wysokiej temperaturze 

po czym rozwłóknione. Włókna 

łączy się ze sobą przy użyciu specjalnych 

żywic fenolowo-formaldehydowych (powstałych 

na katalizatorach organicznych 

lub nieorganicznych), a na koniec formuje 

się finalne wyroby, czyli maty, otuliny, 

płyty, itp. 

Opisane wyżej zróżnicowane surowce bazowe 

wpływają na znaczące różnice między 

wełną skalną i szklaną, jeśli chodzi o ich 

parametry i właściwości. Wełna szklana jest 

lżejsza, bardziej elastyczna – lepiej się dopasowuje 

do kształtu przewodu wentylacyjnego. 

Za to jest mniej odporna na ogień 

– podczas gdy szklana zaczyna się topić 

przy 700º C, wełna skalna nadal zachowuje 

swoje właściwości i ulega ogniowi dopiero 

przy temperaturze około 1000º C. W kwestii 

izolacyjności akustycznej oba rodzaje 

wełny skutecznie tłumią energię akustyczną 

i są w tym na tyle dobre, że oba znajdują 

się na liście najbardziej polecanych do tego 

celu izolatorów. Natomiast z punktu widzenia 

izolacyjności temperaturowej lepszym 

wyborem jest wełna szklana, która osiąga 

wymagany współczynnik przewodzenia 

cieplnego przy gęstości o ponad połowę 

mniejszej, niż ma to miejsce w przypadku 

wełny skalnej. Za to oba rodzaje wełny 

mineralnej są niestety paroprzepuszczalne 

i dlatego by mogły pełnić funkcje izolacji 

przeciw-kondensacyjnej, muszą być wyposażone 

w szczelną powłokę, choćby 

taką, jaką niewątpliwie jest zbrojona folia 

aluminiowa. 

Kolejnym często stosowanym materiałem 

jest syntetyczny kauczuk (o bardzo 

niskim współczynniku przewodzenia ciepła), 

czyli tworzywo o bardzo wysokiej 

elastyczności, dobrych właściwościach 

akustycznych (tłumienie dźwięków) 

i – co bardzo ważne – cechujące się dużym 

oporem dyfuzyjnym, co jest równoznaczne 

z wysoką nieprzepuszczalnością 

parową. Można wręcz powiedzieć, że wilgoć 

nie wywiera wpływu na właściwości 

syntetycznego kauczuku, który mimo 

wszystko bywa pokrywany powłokami 

aluminiowymi dla zabezpieczenia kanałów 

wentylacyjnych przed skraplającą się 

na nich parą wodną. 

Elastyczny i odporny na dyfuzję parową 

spieniony polietylen jest trzecim najchętniej 

stosowanym materiałem (tworzywem), 

służącym do zabezpieczania kanałów 

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. 

Materiał ten przypomina syntetyczny 

kauczuk, a więc jest podobnie elastyczny, 

odporny na wilgoć i bywa też zabezpieczony 

od zewnątrz aluminiową folią, choć 

czasami folię tą zastępuje się... powłoką 

kauczukową. 

Wszystkie opisane wyżej materiały oferowane 

są jako gotowe wyroby w postaci 

samoprzylepnych płyt o zróżnicowanej 

grubości i gęstości, otulin samoprzylepnych 

czy też wszelkiego rodzaju mat klejonych 

za pomocą klejów kontaktowych. 

Jednak wełna mineralna czy rzadziej 

spotykana pianka poliuretanowa funkcjonują 

na rynku nie tylko jako izolatory dla 

powstałych już kanałów wentylacyjnych, 

ale też jako budulec na kanały wentylacyjne 

i zarazem izolacja w jednym. Sztywne 

płyty wykonane z tych materiałów tworzą 

ścianki kanałów w tak zwanych systemach 

samonośnych, które z zewnątrz pokrywane 

są najczęściej folią aluminiową. 

Funkcje przeciwogniowe izolacji 

Decydując się na ten czy inny rodzaj 

izolacji, należy mieć na uwadze jej właściwości 

przeciwpożarowe, co oznacza, 

że trzeba skierować wzrok na klasę odporności 

ogniowej wybranego produktu 

(najlepiej A1). Wysokiej jakości wyroby powinny 

ograniczać emisję ciepła ze źródła 

do otoczenia, gdy wejdą w bezpośredni 

kontakt z płomieniami ognia, z gorącymi 

gazami, cieczami, czy wszelkimi innymi 

czynnikami wysokotemperaturowymi. 

Jak to zostało już wspomniane, w tej 

kwestii prym wiodą płyty, maty i otuliny 

wykonane z wełny kamiennej, która nie 

tylko jest niemal niepalna, ale też ma niski 

stopień emisji dymu i płonących kropli 

gdy już dojdzie do wielogodzinnego pożaru 

w którym temperatura wokół izolacji 

przekroczy 1000 º C. 

Zdarza się, że na kanał wentylacyjny kładzie 

się wełnę skalną w wersji izolatora 

przeciwpożarowego, oraz w wersji izolatora 

przeciwkondensacyjnego – czyli 

korzysta się z dwóch wyrobów wykonanych 

na bazie tego samego tworzywa. 

W takich sytuacjach należy pamiętać, by 

izolacja przeciwpożarowa została naklejona 

bezpośrednio na ścianki kanału, zaś 

paroizolację w drugim kroku kładzie się 

bezpośrednio na nią. 

32 


instalacje I. 

Fot. 6. Izolacja akustyczna prostokątnych 

kanałów wentylacyjnych płytami 

PAROC InVent G5. 

Fot. 7. Izolacja do tłumików w kanałach 

wentylacyjnych PAROC Silencer 60 G5. 

Fot. 8. Izolacja z zastosowaniem mat 

na siatce z serii PAROC Pro Wired Mat. 

Fot. PAROC 

Fot. PAROC 

Fot. PAROC 

Funkcje przeciwkondensacyjne 

izolacji (zabezpieczenie przed 

skraplaniem pary wodnej) 

Kondensacja powierzchniowa pary zawartej 

w powietrzu ma miejsce wtedy, 

gdy powietrze ma kontakt z powierzchnią, 

której temperatura jest niższa od jego 

punktu rosy. Może to mieć miejsce zarówno 

na zewnątrz kanału wentylacyjnego, jak 

i wewnątrz i jest bardzo typową sytuacją 

dla przewodów z chłodnym powietrzem, 

przebiegających przez ciepłe pomieszczenie. 

Utrzymanie temperatury powierzchni 

takiego kanału wentylacyjnego na poziomie 

wyższym od punktu rosy powietrza 

bywa z reguły niemożliwe bez zastosowania 

osłony termicznej, izolującej temperaturowo, 

czyli wyrównującej temperaturę 

powierzchni kanału z temperaturą powietrza 

wokół niego. Należy zawsze dobrać 

taką grubość izolacji, która spowoduje, 

iż temperatura powierzchni kanału będzie 

co najmniej taka sama, jak temperatura 

otoczenia. Dla uzyskania gwarancji, że wilgoć 

mimo wszystko nie dotrze do ścianek 

kanału, izolację pokrywa się warstwą nieprzepuszczającą 

wody – to właśnie dlatego 

otuliny czy płyty z wełny mineralnej 

spotyka się w wykonaniu z warstwą np. 

folii aluminiowej, która jest całkowicie nieprzepuszczalna 

dla skroplonej na jej powierzchni 

wody. Izolacja która przepuszcza 

skroploną (skondensowaną) wodę do wewnątrz 

i pozwala jej dotrzeć do ścianek 

samego kanału, zwiększa ryzyko uszkodzenia 

przewodu wentylacyjnego wskutek 

korozji metalowych elementów. Ponadto 

dochodzi ryzyko stworzenia warunków 

dla rozwoju mikroorganizmów, co jest wysoce 

niewskazane. Inne „nieprzyjemności” 

spowodowane kondensacją pary wodnej 

na ściankach izolacji, to kapanie kropel 

wody i zbieranie się jej na powierzchniach 

znajdujących się bezpośrednio pod kanałami 

wentylacyjnymi – a często są to jakieś 

wyroby z metalu, które z czasem również 

mogą zacząć korodować – oraz spływanie 

kropel wody po ścianach pomieszczenia 

bądź gromadzenie się ich na posadzce 

i tworzenie przebarwień bądź nieestetycznych 

zacieków. 

Funkcje wygłuszeniowe 

Każdy z opisanych wcześniej materiałów 

wykorzystywanych do izolacji kanałów 

wentylacyjnych jest materiałem 

o wysokiej dźwiękochłonności, co sprawia, 

że jest w stanie ograniczyć hałas przenoszony 

– lub czasem nawet wzmacniany 

– przez poszczególne elementy instalacji. 

To ważne, gdyż ruch powietrza, praca wentylatora 

czy efekty akustyczne powstające 

w zagięciach kanałów bądź rozdzielaczach 

(np. trójnikach) wywołują hałas oraz drgania 

zmniejszające komfort użytkowników 

instalacji. Producenci izolatorów oferują 

wyroby stosowane na zewnątrz kanałów 

i skutecznie tłumiące dźwięki wytwarzane 

podczas pracy instalacji, jak też wyroby 

wykorzystywane do tłumienia hałasu wewnątrz 

kanałów, takie jak np. maty bądź 

płyty klejone do wewnętrznych ścian 

przewodów wentylacyjnych, zwane powszechnie 

tłumikami. W roli tłumika świetnie 

sprawdza się wełna kamienna, ale pozostałe 

materiały opisywane wyżej również 

dobrze sobie radzą. 

Mocowanie izolacji do kanałów 

w systemach wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych 

Najpowszechniejszą metodą mocowania 

płyt i mat do kanałów wentylacyjnych jest 

ich klejenie bezpośrednio na suchą, czystą 

i odtłuszczoną powierzchnię przewodów. 

W zdecydowanej większości produkty 

te (izolatory) oferowane są z już gotową 

warstwą kleju, która upraszcza montaż 

do minimum. Z pomocą przychodzą też 

gwoździe samoprzylepne lub zgrzewane 

do ścianek kanałów, których zadaniem 

jest zagwarantowanie trwałości połączenia 

i położenia izolatora (nie przesunie 

się nawet jeśli warstwa kleju straciłaby 

swoje właściwości klejące). A co z połączeniami 

pomiędzy poszczególnymi płytami 

klejonymi na ścianę kanału? – tutaj 

szczelność zapewniają specjalne taśmy 

wykonane m.in. z aluminium o grubości 

kilkudziesięciu mikronów, wzmacnianego 

naklejoną siatką z włókna szklanego. 

Podsumowanie 

Dobór izolacji dla kanałów wentylacyjnych 

i klimatyzacyjnych zależy nie tylko od warunków 

panujących wokół przewodów, 

nie tylko od funkcji, która – oprócz termoizolacyjnej 

– ma być w określonej sytuacji 

nadrzędna, ale też od wytycznych norm 

i przepisów prawnych, które może nie są 

szczególnie dokładne, ale jednak narzucają 

pewne ramy, w których specjalista musi się 

poruszać. Z pomocą przychodzą też kalkulatory, 

algorytmy i specjalistyczne oprogramowanie 

przygotowywane przez największych 

oferentów na rynku. Dzięki nim 

– przy założeniu, że wszystkie dane zostaną 

prawidłowo wprowadzone – można szybko 

i skutecznie opracować gotowy projekt 

izolacji dla całej instalacji funkcjonującej 

w danym budynku lub pomieszczeniu. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów publikowanych 

m.in. przez: Rockwool Polska Sp. z o.o., 

Steinbacher Izoterm Sp. z o.o. 

i Paroc Polska Sp. z o.o., 


33

I. 

instalacje 

Nowy system w segmencie izolacji 

instalacji niskotemperaturowych 

– System TECLIT firmy ROCKWOOL 

Izolacje z wełny skalnej są znane na rynku budowlanym już od ponad 

80 lat. W tym czasie, bardzo dynamicznie rozwijał się także segment 

izolacji technicznych i przemysłowych z wełny skalnej. Równocześnie 

powstawało wiele nowych materiałów izolacyjnych, z których część 

sprawdzała się również w niewielkim wówczas i powoli rozwijającym 

się segmencie izolacji instalacji niskotemperaturowych. 

PROMOCJA 

Branża sanitarna zapomniała 

o wielu dobrych rozwiązaniach, 

które ewoluowały przede wszystkim 

w kierunku instalacji wysokotemperaturowych. 

Na dzień 

dzisiejszy potencjał rynku izolacji 

niskotemperaturowych urósł 

niemal do wielkości jakie reprezentują 

izolacje stosowane w technice grzewczej 

– w krajach południowych o zdecydowanie 

cieplejszym klimacie, nawet 

je przekraczając. Praktycznie trudno wyobrazić 

sobie dzisiejsze budynki komercyjne 

bez instalacji chłodniczej. 

Firma ROCKWOOL wzbogaciła swoją 

ofertę o system TECLIT, przeznaczony 

głównie do izolowania instalacji niskotemperaturowych. 

Rdzeniem systemu 

jest oczywiście wełna skalna 

poddana procesowi zaawansowanej 

hydrofobizacji w procesie produkcyj- 

Cechy szczególne systemu TECLIT dzięki którym wyróżnia się na tle konkurencyjnych rozwiązań: 

• Najlepsza izolacyjność termiczna λ 0 

=0,032 [W/m·K] 

• Grubości izolacji zgodna z wymaganiami Rozporządzenia o Warunkach Technicznych załącznik nr 3 

– niewymagająca przeliczeń. Porównując izolacje innych producentów o tej samej grubości, dla systemu 

TECLIT uzyskujemy lepsze parametry. 

• Gwarancja niepalności – euroklasa A2 czyli liniowa izolacja Nie Rozprzestrzeniająca Ognia. 

• Krótszy czas izolowania instalacji oraz armatury aż o 30% 

• Systemowa izolacja, antykondensacyjna oraz powietrznoszczelna – spełnienie wymagań. Współczynnik 

oporu dyfuzyjnego μ=10 000. 

34 


instalacje I. 

System TECLIT składa się z 5 elementów: 

1. OTULINA TECLIT PS – niepalna otulina z wełny skalnej, pokryta wielowarstwową 

okładziną z folii aluminiowej wzmocnionej zbrojeniem z włókna szklanego, 

do izolacji rur na odcinkach prostych, kolanach i trójnikach. Otulina wyróżnia 

się najniższą lambdą wśród otulin do izolacji instalacji chłodniczych. 

2. TECLIT HA – optymalnie dopasowany uchwyt dla instalacji rurowych w systemie 

TECLIT. 

3. MATA TECLIT LM – mata lamelowa pokryta jednostronnie wielowarstwową 

okładziną z folii aluminiowej wzmocnionej zbrojeniem z włókna szklanego. 

Przeznaczona do izolacji armatury oraz innych niesymetrycznych i dużych elementów 

instalacji. 

4. TECLIT AT – samoprzylepna taśma aluminiowa, wzmocniona siatką z włókna 

szklanego, do izolacji połączeń pomiędzy poszczególnymi elementami izolacji. 

5. TECLIT FT – elastyczna taśma uszczelniająca. Charakteryzuje się doskonałą 

przyczepnością i elastycznością. Jest w stanie uszczelnić bardzo skomplikowane 

połączenia elementów o nieregularnym kształcie. 

nym, co czyni ją jeszcze bardziej odporną 

na zawilgocenie. Porównując 

TECLIT do powszechnie stosowanych 

izolacji zimnochronnych należy podkreślić: 

• Euroklasę A2 – produkt niepalny, NRO 

• Szybszy czas montażu – do 50% 

oszczędności czasu dla odcinków 

prostych i do 30% dla kompletnej instalacji. 

• Komfortowy montaż bez konieczności 

stosowania drażniącego kleju. 

• Stabilność wymiarową. Stosując TECLIT 

możemy być spokojni że nagła zmiana 

temperatury po uruchomieniu np. instalacji 

wody lodowej nie spowoduje 

miejscowego rozszczelnienia izolacji. 

TECLIT zapewnia trwałość izolacji oraz 

niezmienność wymiarów i parametrów 

technicznych. 

Jako powłokę paroszczelną zastosowano 

wzmocnioną, wielowarstwową 

folię aluminiową, zbrojoną siatką 

włókna szklanego. Dzięki temu system 

TECLIT jest odporny na uszkodzenia 

w trakcie montażu oraz innych 

prac budowlanych, jak również podczas 

codziennej eksploatacji obiektu. 

Nie zmienia szerokości i długości 

zarówno podczas pracy instalacji 

w niskich temperaturach od 0°C , jak 

również w wysokich temperaturach 

dochodzących do 250°C włącznie. 

Pozwala to na zastosowanie systemu 

TECLIT jako izolacji uniwersalnej, 

którą można zastosować praktycznie 

na wszystkich spotykanych w budynkach 

instalacjach HVACR. 

Niezaprzeczalną zaletą nowego systemu 

wynikającą wprost z właściwości 

wełny skalnej jest gwarancja 

niepalności w klasie A2 – najwyższa 

spośród izolacji niskotemperaturowych. 

Spełniamy dzięki temu 

z zapasem wymogi prawne stosując 

najbezpieczniejsze nierozprzestrzeniające 

ognia izolacje. 

Dzięki połączeniu doskonałych parametrów 

izolacyjnych z trwałością 

i wysoką odpornością na uszkodzenia 

w trakcie montażu i eksploatacji, 

system TECLIT jest znakomitym rozwiązaniem 

do izolacji rurociągów 

prowadzących czynniki chłodnicze, 

ale również zimną wodę lub odwodnienia 

prowadzonego wewnątrz budynku. 

Może być również stosowany 

do izolacji rurociągów instalacji 

ppoż. TECLIT jest uniwersalną izolacją 

instalacji pracujących w pełnym zakresie 

temperaturowym występującym 

w instalacjach HVACR. Stosując 

system TECLIT spełniamy wszystkie 

wymogi prawne oraz uzyskujemy 

bezpieczne i najbardziej efektywne 

rozwiązanie dostępne na rynku. 

Andrzej Taradyś 

Doradca Techniczny – Projektant 

ROCKWOOL Polska 


35

R. 

NA RYNKU 

Przegląd pomp typu powietrze/woda 

Producent BUDERUS BUDERUS FERVOR HOME COMFORT 

Model Logatherm WPT 250.1 IS Logatherm WPT270.3 AS LAVO 200 LS 

Zastosowanie c.w.u. c.w.u. c.w.u. 

Możliwe miejsca 

montażu 

Wewnątrz Wewnątrz Montaż wewnątrz budynku 

Rodzaj zasilania 230 V 1-fazowa 230 V 1-fazowa 1-faza 

Wielkość (szerokość x 

głębokość x wysokość) 

[mm] 

Zakres mocy grzewczej 

[kW] 

Maksymalna temperatura 

wody na wyjściu 

z pompy ciepła [ o C] 

Minimalna temperatura 

zewnętrzna pracy 

pompy bez podgrzewu 

pomocniczego [ o C] 

624 x 624 x 1932 700 x 735 x 1835 fi 600x1707 

1,5 1,7 1,9 

60 60 56°C bez grzałki, 70°C z grzałką 

+5 -10 -7 

COP (wg PN-EN16147) 

Klasa efektywności 

energetycznej 

Średnie roczne zużycie 

energii elektrycznej w 

klimacie umiarkowanym 

[kWh] 

2,93 (temp. powietrza 7°C, podgrzewanie wody 

z 10°C do 53°C, t ref > 52,5°C) 


z 10°C do 53°C, t ref >52,5°C) 

4,67 (A15/W15-45) 

3.54 (A15/W10-55) 

A A A (A+2017) 

1339 1454 636 

Rodzaj odszraniania Brak Gorącymi parami Aktywny, gorącym gazem 

Poziom hałasu [dB] 42 46 59 

Rodzaj wentylatora Promieniowy Promieniowy Odśrodkowy, sterowany elektronicznie 

Prędkość przepływu 

powietrza [m 3 /h] 

300-335 430-460 350/500 

Rodzaj sterowania Sterownik elektroniczny z wyświetlaczem Sterownik elektroniczny z wyświetlaczem 

Sterownik elektroniczny z programem czasowym 

Rodzaj zasobnika Emaliowany Emaliowany Stalowy emaliowany 

Pojemność 

zasobnika [l] 

Sposób podgrzewu 

wody w zasobniku 

250 260 200 

Poprzez wymiennik płytowy Poprzez wymiennik płytowy Skraplacz umieszczony na zewnątrz zbiornika 

Wyposażenie 

standardowe 

Grzałka elektryczna 1,5 kw, dodatkowa 

wężownica grzewcza w zasobniku 



Dodatkowa wężownica + tuleje czujnikowe 

Rozwiązania konstrukcyjne 

i technologiczne 

warte uwagi 

Podłączenie kanałów z boku, łączna długość 

kanałów ø160 mm do 30 m; współpraca 

z instalacją fotowoltaiczną, kolektorami 

słonecznymi, kotłami 

Podłączenie kanałów od góry, łączna długość 




Bezpośrednie połączenie z inwerterem PV 

i wejście cyrkulacji c.w.u. 

Okres gwarancji do 5 lat do 5 lat 5 lat 

Cena katalogowa netto 8 900 zł 9 900 zł 6890 zł 

36 


NA RYNKU R. 


FERVOR HOME COMFORT HEWALEX HEWALEX 

LAVO 260 LS PCWU 200eK-1,8kW PCWU 2,5kW 

c.w.u. c.w.u. c.w.u. 

Montaż wewnątrz budynku Wewnątrz Wewnątrz 

1-faza 1-fazowy 1-fazowy 

fi 600x2000 Φ 560 × 1773 720/600/485 

1,9 0,8-2,8 1-4,5 

56°C bez grzałki, 70°C z grzałką 60 60 

-7 -5 -5 

4,67 (A15/W15-45) 

3,54 (A15/W10-55) 

3,91 (wg 16147 A20/W15-45) 3,8 (wg 16147 A20/W15-45) 

A (A+2017) A+ A 

1040 809 1130 

Aktywny, gorącym gazem Gorącym gazem Gorącym gazem 

59 59 59 

Odśrodkowy, sterowany elektronicznie Promieniowy Promieniowy 

350/500 350 350-500 

Sterownik elektroniczny z programem czasowym 

Sterownik elektroniczny 

Sterownik elektroniczny rozbudowany 

o 9 schematów instalacji 

Stalowy, emaliowany Emalia Do wolnostojącego zasobnika 

260 200 Do wolnostojącego zasobnika 

Skraplacz umieszczony na zewnątrz zbiornika Skraplacz owinięty na płaszczu zasobnika Skraplacz przepływowy płaszczowo-rurowy 

Dodatkowa wężownica + tuleje czujnikowe Czujniki temperatury, sterownik Czujniki temperatury, sterownik 

Bezpośrednie połączenie z inwerterem PV 

i wejście cyrkulacji c.w.u. 

Elektroniczny zawór rozprężny, 

wysokie efektywności urządzenia 

Elektroniczny zawór rozprężny, wysokie efektywności 

urządzenia, możliwość sterowania 9 schematami 

instalacji również sterowania dodatkową grzałką 

elektryczną, kotłem automatycznym i kotłem 

stałopalnym. Rozbudowany program czasowy z 

osobnym podziałem weekendowym. 

5 lat 5 lat 3 lata 

7590 zł 6 110 zł 4 890 zł 


37

R. 

NA RYNKU 


Producent BOSCH BOSCH SKALAR SYSTEMS 

Model Compress 4000 DW Compress 5000 DW Silent 260 MWU 

Zastosowanie c.w.u. c.w.u. c.w.u. 


montażu 

Wewnątrz Wewnątrz Wewnątrz 

Rodzaj zasilania 230 V 1-fazowa 230 V 1-fazowa 1 faza 230 V/50 Hz 



624 x 624 x 1932 700 x 735 x 1835 Ø600 x 2000 

[mm] 


[kW] 

1,5 1,7 1,6 – 3,1 



60 60 70 






+5 -10 4 

COP (wg PN-EN16147) 


energetycznej 




[kWh] 


z 10°C do 53°C, t ref > 52,5°C) 


z 10°C do 53°C, t ref >52,5°C) 

2,6 (A20/W10-55) 

A A A+ 

1339 1454 1384 kw 

Rodzaj odszraniania Brak Gorącymi parami Gorący gaz 

Poziom hałasu [dB] 42 46 59 

Rodzaj wentylatora Promieniowy Promieniowy Odśrodkowy 



300-335 430-460 350 

Rodzaj sterowania Sterownik elektroniczny z wyświetlaczem Sterownik elektroniczny z wyświetlaczem Sterownik elektroniczny 

Rodzaj zasobnika Emaliowany Emaliowany Emaliowany 

Pojemność 

zasobnika [l] 

250 260 260 



Poprzez wymiennik płytowy Poprzez wymiennik płytowy Skraplacz na zewnątrz zbiornika 

Wyposażenie 

standardowe 



Grzałka elektryczna 1,5 kW, dodatkowa 


Dodatkowa wężownica 



warte uwagi 

Podłączenie kanałów z boku, łączna długość 




Podłączenie kanałów od góry, łączna długość 

kanałów Ø160 mm do 70 m; współpraca 



Możliwość podłączenia kanałów pionowo lub 

poziomo, dodatkowa wężownica 

Okres gwarancji do 5 lat do 5 lat 

2 lata + 2 lata po dokonaniu przeglądu 

u autoryzowanego instalatora 

Cena katalogowa netto 8 790 zł 9 990 zł 6 799 zł 

38 


NA RYNKU R. 


NILAN NILAN IGLOTECH/NEOHEAT FUJI ELECTRIC 

VT 3131 Compact P AIR 9 Neoheat Standard 8 

c.w.u. c.o. + c.w.u. c.o. + c.w.u. 

Wewnątrz 

Zewnątrz/wewnątrz 

Jednostka wewnętrzna – wewnątrz 

Jednostka zewnętrzna – na zewnątrz 

1- fazowe 1- fazowe i 3 fazowe 1-Fazowy 

1768 x Ø707 

jednostka wewnętrzna: 900 x 600 x 2065 

Jednostka zewnętrzna: 550 x 300 x 1100 

Jednostka wewnętrzna – 650 x 570 x 300 

Jednostka zewnętrzna – 830 x 900 x 330 

1421 W 0,5-8,4 8 

62 45 (temperatura zasilania instalacji podłogówki) 55 

-10 -22 (temperatura biwalentna, -10) -15 

3,61 (A20/W10-55) 5,11 4,2 

A+ A+++ A++ 

1245 1464 (Air 9) – 

Pompą ciepła 

Rewersyjne 

53 46 dB 42 

EC EC Modulowany, osiowy, inwerterowy 

200/300 

Rekuperator do – 430 m 3 /h 

Jednostka zewnętrzna air 9 – 3000 m 3 /h 

Elektroniczne 

Elektroniczne, sterownik dotykowy 

CTS 700 touch 

Dotykowe, bezprzewodowe w standardzie 

Emaliowany Emaliowany Bez zasobnika 

270 180 Bez zasobnika 

Skraplacz Skraplacz z pompy rekuperatora Wymiennik płytowy 

3600 

Wężownica dodatkowego źródła ciepła, grzałka 

elektryczna 2000 W, sterowanie pompą ładującą 

zasobnik, w wersji VT 3132 druga wężownica 

• moduł Compact P z pompą ciepła w rekuperatorze ze 

180 litrowym zbiornikiem cwu i grzałką elektryczną 

• zewnętrzna pompa ciepła AIR 9 z buforem 50 l 

i grzałkami elektrycznymi od 6 do 9 kW 

Kompletnia kompaktowa „kotłownia” 

z rekuperatorem 

z modułem pompy ciepła, zbiornikiem cwu 

i pompą ciepła do podłogówki 

Jedn. Wewnętrzna wraz z jednostką zewnętrzną: 

sterowanie WI-FI , wbudowane 8 l naczynie zbiorcze, 

pompa obiegowa, osobne wyjście na co i cwu, 

zintegrowana grzałka elektryczna 

• możliwość zdalnego serwisu 

• w standardzie sterowanie Wi-Fi ze smartfona/tabletu/ 

laptopa 

• intuicyjny dotykowy sterownik 

• czujka temp zew. „pogodynka” w zestawie 

• osobne wyjścia na CO i CWU – nie ma potrzeby 

montażu dodatkowych zaworów 

• monitorowanie pracy pompy 

• urządzenie rysuje wykresy pracy 

i podstawowych parametrów 

• dostęp do pełnej historii pracy urządzenia 

w postaci raportów Excel 

• opcja pracy w hybrydzie – sterowanie drugim źródłem 

biwalentnym 

• kontrola dwóch obiegów grzewczych 

do 5 lat do 5 lat do 5 lat 

7 560 zł od 35 000 zł 25 900 zł 


39

R. 

NA RYNKU 


Producent IGLOTECH/NEOHEAT FUJI ELECTRIC LG ELECTRONICS 

Model 

Neoheat Standard 8 Plus 

Pompa ciepła LG Therma V, split wysokotemperaturowy 16 kW 

HU161H/HN1610H 

Zastosowanie c.o. + c.w.u. c.o. + c.w.u. 


montażu 

Jednostka wewnętrzna – wewnątrz 

Jednostka zewnętrzna – na zewnątrz 

Jednostka zewnętrzna oraz jednostka wewnętrzna 

Rodzaj zasilania 1-fazowy 1 



[mm] 


[kW] 








Jednostka wewnętrzna – 2110 x 630 x 630 

Jednostka zewnętrzna – 830 x 900 x 330 

Jednostka zewnętrzna 950 x 330 x 1380 

Jednostka wewnętrzna 520 x 330 x 1080 

8 16 

55 80 

-15 -15 

COP (wg PN-EN16147) 4,2 COP 2,61, wydajność 16,00 


energetycznej 




[kWh] 

A++ A+ 

– 9395/7642 

Rodzaj odszraniania Rewersyjne Odwrócenie obiegu chłodniczego 

Poziom hałasu [dB] 42 57 

Rodzaj wentylatora Modulowany, osiowy, inwerterowy Wentylator śmigłowy 



3600 6600 

Rodzaj sterowania 

Dotykowe, bezprzewodowe w standardzie 

Sterowanie za pomocą sterownika przewodowego (możliwość instalacji 

do 50 m od jednostki wewnętrznej) 

Rodzaj zasobnika Zbiornik ze stali nierdzewnej Stal nierdzewna /pianka izolacyjna pur-poliuretan 

Pojemność 

zasobnika [l] 

200 200 



Wymiennik płytowy 

Z jedną lub dwiema wężownicami 

Wyposażenie 

standardowe 

J. Zew + j. Wew: sterowanie WI-FI, wbudowane 8 l naczynie wzbiorcze, 

pompa obiegowa, osobne wyjście na co i cwu, zintegrowana grzałka 

elektryczna 

Jednostka zewnętrzna i wewnętrzna, sterownik; 

standardowe wyposażenie modułu hydraulicznego: wymiennik płytowy 

ze stali nierdzewnej, czujnik przepływu 



warte uwagi 

• możliwość zdalnego serwisu 

• w standardzie sterowanie Wi-Fi ze smartfona/tabletu/laptopa 

• intuicyjny dotykowy sterownik 

• czujka temp zew. „pogodynka” w zestawie 

• osobne wyjścia na CO i CWU – nie ma potrzeby montażu 

dodatkowych zaworów 

• monitorowanie pracy pompy 

• urządzenie rysuje wykresy pracy 

i podstawowych parametrów 

• dostęp do pełnej historii pracy urządzenia 

w postaci raportów Excel 

• opcja pracy w hybrydzie – sterowanie drugim źródłem biwalentnym 

• kontrola dwóch obiegów grzewczych 

Sprężarka rotacyjna BLDC; 

silnik DC wentylatora jednostki zewnętrznej; 

wysokowydajna pompa obiegowa klasy A; 

ulepszony wentylator o niskim poziomie hałasu; 

wielopoziomowa kontrola procesu defrostu; 

obieg kaskadowy R410a/R134a pozwalający osiągnąć temperaturę 

zasilania powyżej 80°C 

automatyka pogodowa; 

powłoka antykorozyjna wymiennika jednostki zewnętrznej; sterowanie 

pracą na podstawie temperatury i ciśnienia czynnika chłodniczego; 

certyfi kat Eurovent i EHPA; atest higieniczny 

Okres gwarancji do 5 lat 36 miesięcy 

Cena katalogowa netto 34 900 zł 28 300 zł 

40 


NA RYNKU R. 

LG ELECTRONICS WOLF GMBH WOLF GMBH 

Pompa ciepła LG Therma V, 

split niskotemperaturowy 9 kW 

HU091/HN0914 

BWL-1-10-A 


BWL-1S-07 

c.o. + c.w.u. c.o. + c.w.u. c.o. + c.w.u. 

Jednostka zewnętrzna/jednostka wewnętrzna 

Na zewnątrz 

Konstrukcja typu split: jednostka wewnętrzna + jednostka 

zewnętrzna 

1 faza 3-fazowy 1-fazowy 

Jednostka zewnętrzna 950 x 300 x 834 

Jednostka wewnętrzna 490 x 315 x 850 

1505 x 1105 x 1665 

Moduł zewnętrzny: 964 x 363 x 862 

Moduł wewnętrzny: 440 x 340 x 790 

9 9,6 1,9 – 8,8 

57 +63 +55 

-20 -25 -20 

COP 4,38, wydajność 9,03 

3,6 

(wg Pn-En14511 z wliczoną mocą pomp obiegowych i 

wentylatora przy temperaturach 7 o C /35 o C ) 

4,8 

(wg Pn-En14511 z wliczoną mocą pomp obiegowych i 

wentylatora przy temperaturach 7 o C /35 o C ) 

A++ A++ A++ 

3902/4705 3 952 2 068 

Odwrócenie obiegu chłodniczego Gorący gaz Gorący gaz 

65 50 42 

Wentylator śmigłowy Osiowy Osiowy 

3480 3200 2600 

Standardowo: sterownik przewodowy, 

opcja: sterowanie przez WI-FI lub podłączenie do bms 

Elektroniczne: WPM-1, BM, MM 

AM, BM-2, MM-2 

Stal nierdzewna /pianka izolacyjna (pur-poliuretan) – – 

200 – – 

Jedna lub dwie wężownice – – 

Jednostka zewnętrzna i wewnętrzna, sterownik; 

standardowe wyposażenie modułu hydraulicznego: 

wymiennik płytowy ze stali nierdzewnej, czujnik 

przepływu, dwustopniowa grzałka elektryczna, zawór 

bezpieczeństwa, naczynie zbiorcze, fi ltr siatkowy 

Grzałka elektryczna 

Grzałka elektryczna, zawór 3-dr przełączający c.o./c.w.u., 

pompa obiegowa 

Sprężarka rotacyjna BLDC; silnik DC wentylatora jednostki 

zewnętrznej; wysokowydajna pompa obiegowa klasy 

A; ulepszony wentylator o niskim poziomie hałasu; 

wielopoziomowa kontrola procesu defrostu; automatyka 

pogodowa; powłoka antykorozyjna wymiennika 

jednostki zewnętrznej; sterowanie pracą na podstawie 

temperatury i ciśnienia czynnika chłodniczego; Certyfi kat 

Eurovent i EHPA; atest higieniczny 

praca do -25°C, czynnik roboczy R407C, bezgłośne 

przekaźniki SSR, cicha praca wentylatorów, czujnik zaniku 

faz i kolejności faz, możliwość rozbudowy do 6 obiegów 

grzewczych z mieszaczem, komunikacja internetowa – 

ISM7 

praca do -20°C, czynnik roboczy R410, sprężarka 

inwerterowa, możliwość rozbudowy do 6 obiegów 

grzewczych z mieszaczem, współpraca z rekuperatorem 

CWL EX, możliwość zabudowy z zasobnikiem c.w.u. 

oraz buforem c.o. , komunikacja internetowa 

– ISM7, chłodzenie aktywne 

36 miesięcy 5 lat* 5 lat* 

17 600 zł 42 550 zł 24 050 zł 

*- w przypadku zakupu urządzeń wchodzących w skład „Systemu Wolf”. 


41

R. 

NA RYNKU 

Pompy ciepła typu powietrze/woda 

– komfort i realne oszczędności dla portfela i środowiska 

Fot. BOSCH 

Powietrzne pompy ciepła zapewniają 

komfort korzystania z ciepłej wody 

i ogrzewania przy stosunkowo niskim 

zapotrzebowaniu na energię. 

W nowoczesnych pompach do przygotowywania 

c.w.u. stawia się na szerokie 

możliwości w zakresie funkcji poprawiających 

komfort użytkowania instalacji. 

Np. specjalna funkcja pozwala na ekspresowe 

podgrzanie wody, a inna zapobiega 

powstawaniu bakterii Legionella. 

Nie brakuje również rozwiązań zmniejszających 

zapotrzebowanie na energię. 

Chodzi tutaj np. o optymalizację pracy 

pompy czy tryby pracy dostosowane 

do potrzeb użytkowników instalacji. 

Jeżeli zasobnik ma dodatkową wężownicę 

to może być ona wykorzystana 

chociażby do połączenia z zewnętrznym 

źródłem ciepła – kolektory słoneczne, 

kocioł grzewczy itp. Sterownik pompy 

odpowiada za zarządzanie ciepłem. 

W miejscach o ograniczonej ilości przestrzeni 

można wybrać pompę o konstrukcji 

split. 

Typowa pompa ciepła wykorzystuje kilka 

trybów pracy. Np. w trybie ECO woda jest 

podgrzewana do temperatury 50°C, natomiast 

powyżej tej temperatury zostaje 

uruchomiona grzałka elektryczna. W innym 

trybie pracy może pracować zarówno 

pompa ciepła, jak i grzałka elektryczna, 

przez co zyskuje się szybkie przygotowanie 

wody. Urządzenia, które współpracują 

z dodatkowym źródłem ciepła – np. 

z kolektorem słonecznym – pozwalają 

na ustawienie czasu pracy kolektora słonecznego, 

a jeśli po jego upływie woda 

nie osiągnie zadanej temperatury, to zostanie 

uruchomiona pompa ciepła. Z kolei 

w przypadku współpracy urządzenia 

z kotłem c.o. pompa pracuje do czasu 

wzrostu temperatury w kotle. 

Pompy ciepła pozwalające na jednoczesne 

przygotowanie c.w.u. oraz zasilanie 

instalacji c.o. bardzo często wykorzystuje 

się w budynkach, które nie mają dostępu 

do sieci gazociągowej. W nowoczesnych 

pompach ciepła z reguły wykorzystuje 

się sprężarki inwertorowe zapewniające 

płynną regulację wydajności. Nie ma więc 

nadwyżek ciepła gdyż nie trzeba zachowywać 

minimalnych czasów pracy sprężarki. 

Ponadto płynna regulacja eliminuje 

potrzebę montowania dużych zbiorników 

buforowych. Rozwiązania ze sprężarkami 

uruchamianymi na zasadzie załącz/ 

wyłącz są coraz rzadziej stosowane. 

Ciekawe rozwiązanie stanowią pompy 

ciepła, które latem dodatkowo mogą 

być wykorzystane do chłodzenia pomieszczeń 

poprzez pracę jako klimatyzator 

lub osuszacz powietrza. W takim rozwiązaniu 

powietrze przetworzone przez 

pompę ciepła jest schładzane znacznie 

poniżej temperatury zasilającego powietrza 

zewnętrznego. Ponadto nie ma 

ono wilgoci ze względu na kondensowanie 

pary wodnej. W standardowych 

rozwiązaniach powietrze zasilające jest 

pobierane z zewnątrz, natomiast powietrze 

schłodzone może być kierowane 

do instalacji wentylacyjnej. Jeżeli 

obiekt wymaga ciepła przeznaczonego 

do przygotowania c.w.u. i jednocześnie 

powstaje ono przez cały rok, to układ 

kanałów może być tak odwrócony, aby 

za pomocą tego powietrza zasilać pompę 

ciepła, a przetworzone ciepło wydalać 

na zewnątrz. Typowym przykładem 

takiej aplikacji są małe punkty gastronomiczne, 

gdzie podczas przygotowywania 

potraw powstaje ciepło, które 

z reguły usuwa się poza pomieszczenia. 

Takie ciepło może być wykorzystane 

do zasilania pompy. Ważne aby w takich 

instalacjach zadbać o odpowiednie filtry 

odtłuszczające umieszczone na kanale 

dolotowym, przy czym nie mogą one 

powodować obniżenia spadku wydajności 

przepływu powietrza. 

Duże znaczenie dla komfortowej pracy 

pompy ciepła ma sterowanie. Możliwości 

wyboru są dość duże – od prostych 

sterowników zapewniających efektywną 

pracę systemu po aplikacje mobilne 

instalowane na smartfonach. Dzięki zaawansowanym 

technologiom zdalnego 

sterowania możliwe jest nie tylko dostosowanie 

systemu do indywidualnych 

potrzeb użytkowników instalacji ale 

również zyskuje się informacje na temat 

oszczędności kosztów. Korzyść takiego 

rozwiązania to możliwość sprawdzenia 

czy urządzenie działa poprawnie. • 

42 


NA RYNKU R. 


Producent GORENJE GORENJE 

Model TC80ZNT TC301ZGNT 

Zastosowanie c.w.u. c.w.u. 

Rodzaj konstrukcji Monoblok Monoblok 

Rodzaj zasilania 1-fazowy 1-fazowy 



[mm] 

Zakres efektywności 

COP DHW (EN 16147, 

A15/W10-55) 

Zakres efektywności 

COP DHW (EN 16147, 

A7/W10-55) 

Czas podgrzewania 

A15/W10-55 

Czas podgrzewania 

A7/W10-55 

Efektywność energetyczna 

podgrzewania 

wody nwh 


wody na zasilaniu 

c.w.u. [°C] 




pomocniczego [°C] 


energetycznej 

50,6 × 119,7 × 53,3 67 × 196 × 69 

3,1 3,38 

2,6 3,3 

4:40 8 h 

5:20 9:39’ 

111,3% 134,4% 

75 85 

-7 -7 

A+ A+ 

Poziom hałasu [dB] 39,5 48 



100-230 220-450 

Rodzaj sterowania Cyfrowe, wyświetlacz Cyfrowe, wyświetlacz 

Zasobnik w wyposażeniu 

standardowym 

TAK/NIE 

Możliwość chłodzenia 

TAK/NIE 



warte uwagi 

Tak 

Tak 

Małe wymiary umożliwiające zamontowanie zamiast tradycyjnego 

bojlera 

Tak 

Tak 

• Wloty i wyloty powietrza poziome i pionowe 

• Sterowanie prędkością wentylatora 

• Powierzchnia wężownicy do podłączenia kotłów stałopalnych 

– 2,7 m.kw. 

• Izolacja bez CFC i HCFC 

• Możliwość podłączenia do paneli PV 

Okres gwarancji 5/7 (elektronika, zbiornik) 5/7 (elektronika, zbiornik) 

Cena katalogowa netto 4 200 zł 7 500 zł 


43

R. 

NA RYNKU 


Producent ALPHA INNOTEC ALPHA INNOTEC PANASONIC 

Model LWAV 82R1/3 WR 2.1-1/3 LWAV 122R3 WR 2.1-1/3 Aquarea T-CAP SQ (KIT-WQC09H3E8) 

Zastosowanie c.o. i c.w.u. c.o. i c.w.u. c.o. i c.w.u. 

Rodzaj konstrukcji 

monoblok/split 

Monoblok Monoblok Split 

Rodzaj zasilania 1/3-fazowy 3-fazowy 1-fazowy 



[mm] 


(wg EN 14511, A7/W30-35) 

[kW] 

Zakres mocy zasilania 

(EN 14511, A7/W30-35) 

[kW] 

995 x 830 x 1480 995 x 830 x 1480 

Jednostka wewnętrzna: 500 x 340/43 x 892 

Jednostka zewnętrzna: 1283 x 320/151 x 1410 

2,75-7 5,10-11,50 9 

0,7-2,20 1,0-2,50 Max. 6,85 

COP (EN 14511, 

A7/W30-35) 

4,60 (obciążenie częściowe) 4,80 (obciążenie częściowe) 4,84 



c.o. [°C] 



c.w.u. [°C] 




pomocniczego [°C] 

60 60 60 

60 60 60 

-22 -22 -20 


energetycznej 

A++ A++ A++ 

Rodzaj odszraniania Sprężarką Sprężarką Odwrócenie obiegu 

Ciśnienie akustyczne 

[dB] 

48 48 

Jednostka wewnętrzna: 33 

Jednostka zewnętrzna: 47 

(10-12 w trybie Quiet) 

Rodzaj sprężarki Rotacyjna z podwójnym tlokiem Rotacyjna z podwójnym tłokiem Rotacyjna inwerterowa 



2500 2500 

Rodzaj sterowania Regulator Regulator 

Zasobnik w wyposażeniu 

standardowym 

TAK/NIE 

4608 (tryb grzania) 

5370 (tryb chłodzenia) 

Sterownik dotykowy odłączany od jednostki 

wewnętrznej oraz możliwość sterowania zdalnie 

przez internet 

NIE NIE NIE 

Możliwość chłodzenia 

TAK/NIE 

TAK TAK TAK 

Wyposażenie 

standardowe 

Regulator WR 2.1, pompa obiegowa górnego 

źródła, czujnik zewnętrzny 

Regulator WR 2.1, pompa obiegowa górnego 

źródła, czujnik zewnętrzny 

R410A 



warte uwagi 

Sprężarka inwerterowa (regulacja mocy), rewers 

(chłodzenie aktywne), zintegrowane przyłącza 

elastyczne górnego źródła ciepła i pomiar ilości 

wytworzonej energii 

Sprężarka inwerterowa (regulacja mocy), rewers 

(chłodzenie aktywne), zintegrowane przyłącza 

elastyczne górnego źródła ciepła i pomiar ilości 

wytworzonej energii 

- Jednostka zewnętrzna może pracować 

w trybie Quiet na poziomie 10 do 12 dB(A) 

- Specjalne oprogramowanie dla domów 

energooszczędnych 

Okres gwarancji 5 lat 5 lat 3 lata (5 lat na sprężarkę) 

Cena katalogowa netto 30 000 zł 36 000 zł 31 181 zł 

44 


NA RYNKU R. 


PANASONIC SAMSUNG SAMSUNG 

Aquarea All-in-One High Performance (KIT-AXC9HE8) EHS Mono 9 kW EHS Split 9 kW 

c.o. i c.w.u. c.o. i c.w.u. c.o. i c.w.u. 

Split Monoblok Split 

3-fazowy 1-fazowy 1-fazowy 

Jednostka wewnętrzna: 598 x 717 x 1800 

Jednostka zewnętrzna: 900 x 320 x 1340 

940 x 330 x 998 

940 x 330 x 998 (agregat zewn.), 

510 x 315 x 850 (moduł hydrauliczny) 

9 2,20 – 9,00 2,39 – 9,00 

Max. 6,27 0,49 – 2,14 0,54 – 2,01 

4,84 4,21 4,48 

60 55 55 

60 55 55 

-20 -25 -25 

A++ A++ A++ 

Odwrócenie obiegu Odwrócony obieg + grzałka tacy Odwrócony obieg + grzałka tacy 

Jednostka wewnętrzna: 33 

Jednostka zewnętrzna: 51 

48 50 (agregat zewn.), 26 (moduł hydrauliczny) 

Rotacyjna inwerterowa Podwójna rotacyjna Podwójna rotacyjna 

4608 (tryb grzania) 

5370 (tryb chłodzenia) 

3060 3960 

Sterownik dotykowy odłączany od jednostki 

wewnętrznej oraz możliwość sterowania zdalnie 

przez internet 

Wymagany moduł sterujący EHS MONO 

Sterownik w module hydraulicznym 

TAK NIE NIE 

TAK TAK TAK 

R410A Grzałka tacy, zawór EEV Grzałka tacy, grzałka pomocnicza, zawór EEV 

- Bezobsługowy zasobnik z wykończeniem inox 

- W urządzeniach serii All-in-One wszystkie przyłącza 

rurowe znajdują się z przodu, u dołu jednostki 

(łatwiejsza instalacja) 

Możliwość sterowania przez Wi-Fi, 

przy pomocy smartfona 

Możliwość sterowania przez Wi-Fi, 

przy pomocy smartfona 

3 lata (5 lat na sprężarkę) 3 lata (możliwość wydłużenia do 5 lat) 3 lata (możliwość wydłużenia do 5 lat) 

42 837 zł 14890 + 3400 moduł sterujący 22690 


45

O. 

ogrzewanie 

Niewidzialna kurtyna 

Najnowocześniejsze kurtyny powietrzne to energooszczędne urządzenia, 

dostosowujące swoją pracę do zapotrzebowania oraz błyskawicznie 

reagujące na informacje dostarczane przez dziesiątki czujników. 

Fot. FLOWAIR 

Fot. 1. 

Kurtyny powietrzne to najlepszy sposób na oddzielenie dwóch stref o rożnej temperaturze powietrza. 

Projektując systemy grzewcze hipermarketów, 

obiektów handlowych, 

biurowych czy przemysłowych, należy 

pamiętać o ich specyficznym 

sposobie funkcjonowania. Choć 

budynki te bardzo często charakteryzują 

doskonałą izolacją termiczną 

oraz nowoczesnymi systemami 

grzewczymi, utrzymanie w nich 

optymalnych warunków cieplnych, 

szczególnie w pobliżu wejścia, jest 

trudnym zadaniem. Bezustanne 

otwieranie drzwi zewnętrznych 

powoduje obniżenie komfortu termicznego, 

znaczne straty energii 

oraz przeciągi uciążliwe dla osób 

przebywających w pobliżu strefy 

drzwiowej. Konieczne jest zatem 

odizolowanie środowiska zewnętrznego 

od wnętrza obiektu, tak aby 

uniemożliwić wymianę powietrza. 

Dzięki kurtynom powietrznym możliwe 

jest ograniczenie wymiany powietrza przez 

otwartą strefą drzwiową. Zimą zabezpieczają 

wnętrze obiektu przed napływem 

zimnego, a latem ciepłego powietrza, 

a jednocześnie owadów, zanieczyszczeń 

oraz gazów spalinowych. Urządzenie wytwarza 

intensywny strumień powietrza 

ukierunkowany pionowo lub poziomo, 

który stanowi swego rodzaju barierę dla 

przepływającego powietrza. Co interesujące, 

zastosowanie kurtyny powietrznej 

w niewielkim obiekcie, np. sklepie czy 

warsztacie, pozwala całkowicie zrezygnować 

z innego rodzaju ogrzewania – takie 

rozwiązanie warto zatem zaproponować 

inwestorom chociażby w przypadku, gdy 

nie ma miejsca na standardową instalację 

np. grzejnikową. 

Część strumienia powietrza cyrkuluje 

wewnątrz pomieszczenia, część zaś (szacuje 

się, że około 20%) wypływa na zewnątrz 

obiektu wraz z powietrzem próbującym 

dostać się do wnętrza. Mimo 

iż oznacza to pewne straty energii, kurtyny 

powietrzne są jedną z najdoskonalszych 

metod ich ograniczania w strefie 

drzwiowej. 

Najczęściej stosuje się kurtyny powietrzne 

instalowane nad drzwiami 

– są nieskomplikowane w montażu, 

łatwo można je uwzględnić w projekcie 

architektonicznym wnętrza. Dobrze 

prezentują się z pewnością urządzenia 

przeznaczone do montażu w sufitach 

podwieszanych, są niemal niewidoczne. 

Na rynku znajdziemy również 

filary z kapturem wlotowym oraz kanałem 

podłogowym ze szczeliną. Powietrze 

jest tu wtłaczane od strony podłogi, 

a następnie zasysane przez boczny 

kaptur. 

46 


ogrzewanie O. 

Fot. FLOWAIR Fot. VENTURE INDUSTRIES 

Fot. 2. Przykład kurtyny przeznaczonej do montażu sufitowego 

(zabudowa), wyposażonej w nagrzewnice elektryczną. 

Usprawnienia w nowoczesnych 

kurtynach powietrznych 

Producenci nieustannie pracują nad udoskonalaniem 

oferowanych rozwiązań. 

Projektanci skupili się m.in. na zwiększeniu 

zasięgu strugi powietrza. Nowoczesne 

usprawnienia pozwalają na polepszenie 

wyników w tej dziedzinie o ok. 20% w porównaniu 

do tradycyjnych urządzeń. Niektóre 

modele charakteryzują się ponadto 

większą powierzchnią wlotu powietrza, co 

pozwala na pełniejsze wykorzystanie mocy 

wymiennika ciepła. 

Oczywiście, znacznemu polepszeniu uległy 

parametry związane z zużyciem energii 

–efektywniejsze wykorzystywanie zużywanej 

energii to trend, który obserwujemy 

w bardzo wielu dziedzinach. Interesującym 

rozwiązaniem jest tu z pewnością funkcja 

załączenia wentylatora jedynie przy otwartych 

drzwiach, co wymaga w zasadzie 

natychmiastowego, błyskawicznego uruchomienia 

urządzenia z pełną wydajnością. 

Jest to możliwe m.in. dzięki zastosowaniu 

specjalnej konstrukcji wirnika wykonanego 

z kompozytów, który mimo dużej wydajności 

charakteryzuje się niewielką bezwładnością 

oraz współpracy kurtyny z czujnikiem 

otwartych drzwi skomunikowanego 

ze sterownikiem. 

Ponadto coraz powszechniejsze jest wykorzystanie 

silników stałoprądowych EC, czyli 

komutowanych elektronicznie – posiadających 

elektroniczny układ regulacji obrotów, 

który umożliwia utrzymanie optymalnych 

obrotów pracy wentylatora oraz tym samym 

ograniczenie zużycia energii. Kurtyny 

z silnikami EC są ponadto cichsze niż standardowe 

i to w cały zakresie obrotów. 

W ograniczeniu zużycia energii pomaga 

również dwustopniowa regulacja mocy 

grzania (w kurtynach z nagrzewnicami 

elektrycznymi). Jeśli wentylator pracuje 

z zadaną niższą wydajnością, drugi stopień 

jest wtedy blokowany. Przydatną 

funkcjonalnością jest także możliwość 

szybkiego grzania, w ramach którego 

automatycznej zmianie ulega wydajność 

wentylatora, dostosowując się do pożądanej 

temperatury (urządzenie współpracuje 

tu z czujnikiem temperatury zamontowanym 

we wnętrzu). 

Fot. 3. Kurtyny powietrzne zimą zabezpieczają wnętrze obiektu 

przed napływem zimnego, a latem ciepłego powietrza, a jednocześnie 

owadów, zanieczyszczeń oraz gazów spalinowych. 

Fot. VTS 

Możliwości regulacji i sterowania 

Nowoczesne urządzenia swoją pracę opierają 

na zaawansowanych sterownikach. 

Technologia mikroprocesorowa to kamień 

milowy w wygodnym sterowaniu kurtynami 

powietrznymi. Sterowniki umożliwiają 

płynną regulację wydajności wentylatory, 

zmianę w nastawach temperatury, jak również 

zaprogramowanie urządzenia wedle 

danego trybu pracy (np. praca dla dni roboczych 

oraz w weekend, rano oraz wieczorem) 

czy integrację z systemami zarzadzania 

budynkiem BMS. 

Dobór odpowiedniej automatyki sterującej 

kurtynami powietrznymi jest kluczowy dla 

komfortowego użytkowania urządzenia. 

Najprostszym sposobem jest tu czujnik 

drzwiowy oraz przełącznik zmiany biegów, 

do znacznie zaawansowanych należy możliwość 

wyboru biegu jałowego oraz opóźnienia 

wyłączenia kurtyny. Przy biegu jałowym 

po otwarciu drzwi unikamy zjawiska 

opóźnienia powstania bariery powietrznej. 

Z kolei opóźnione wyłączenie zapobiega 

kilkukrotnemu załączaniu się i wyłączaniu 

urządzeniu, np. w przypadku, gdy osoba 

Fot. VENTURE INDUSTRIES 

Fot. 4. Kurtyny zaskakują swoim wyglądem. Producenci postawili 

na dyskretną elegancję. 

Fot. 5. Nowoczesne urządzenia swoją pracę opierają na zaawansowanych 

sterownikach. 


47

O. 

ogrzewanie 

Fot. VTS 

Fot. 6. 

Kurtyny powietrza nie ingerują w rysunek budynku ani nie wymagają wprowadzania żadnych zmian w projekcie architektonicznym. 

wchodząca czy wychodząca nadal znajduje 

się w pobliżu strefy drzwiowej. 

Mikroprocesorowe sterowniki, różnego rodzaju 

czujniki oraz współpraca z systemem 

BMS pozwalają jednak na znacznie, znacznie 

więcej. Urządzenie płynnie dostosowuje 

się do warunków panujących w przejściu. 

Wykrywa częstotliwość otwierania i zamykania 

drzwi, poddaje analizie temperaturę 

we wnętrzu oraz na zewnątrz, jak również 

temperaturę wody powrotnej, bierze pod 

uwagę warunki pogodowe. Nowością nie 

jest już też zdalne sterowanie pracą urządzenia 

nie tylko na poziomie prostych poleceń, 

ale i regulacji parametrów pracy. 

Którą wybrać? 

Możemy wybrać jedną z trzech wersji kurtyn, 

w zależności od specyfiki budynku i instalacji 

oraz potrzeb klienta: zimną, z wodnym 

wymiennikiem ciepła oraz z grzałkami 

elektrycznymi. Urządzenia zimne są przeważnie 

wykorzystywane w obiektach przemysłowych, 

w centrach przeładunkowych 

i magazynach, czyli w miejscach, w których 

podnoszenie oraz utrzymywanie danej 

temperatury we wnętrzu nie jest konieczne 

(kurtyna ma za zadanie jedynie ograniczenie 

strat energii oraz odizolowanie wnętrza 

obiektu od środowiska zewnętrznego). 

Najpowszechniejsze są kurtyny z wodnymi 

wymiennikami ciepła zasilane ciepłą 

wodą z instalacji centralnego ogrzewania. 

W ich przypadku zwraca się jednak uwagę 

na pewne straty przesyłowe na instalacji 

grzewczej. Zastosowanie znajdują także 

kurtyny z elektrycznym wymiennikiem. 

Z uwagi na dość wysokie ceny energii 

elektrycznej wykorzystuje się je głównie 

w obiektach, w których o montażu urządzenia 

pomyślano już po oddaniu budynku 

do użytku – kurtyny wodne wymagają poprowadzenia 

instalacji wodnej w okolicach 

drzwi. Rozwiązanie przekonuje do siebie 

brakiem strat przesyłowych czy konieczności 

zastosowania dodatkowych elementów 

zabezpieczających oraz niższymi kosztami 

instalacyjnymi. 

Dobry design 

Wcześniej powszechnie stosowane wiatrołapy 

nie pozwalają na pełne wykorzystanie 

reprezentatywnej przestrzeni. Kurtyny powietrza 

nie ingerują w rysunek budynku 

ani nie wymagają wprowadzania żadnych 

zmian w projekcie architektonicznym – to 

zatem rozwiązanie, które wpływa na estetykę 

obiektu oraz jego wnętrza. Producenci 

coraz większą uwagę zwracają również 

na estetykę samych urządzeń. Kurtyny 

powietrza wykorzystywane w obiektach 

użyteczności publicznej, biurowcach czy 

apartamentowcach to jeden z pierwszych 

elementów, które widzi osoba wchodząca 

do obiektu. Do takich zastosowań dedykowane 

są urządzenia o przemyślanym designie 

– eleganckie, ale dyskretne. Zdarzają 

się zatem kurtyny powietrzne z pokrywą 

boczną w kształcie diamentowego szlifu, jak 

również urządzenia o półokrągłym, owalnym 

profilu. 

O czym należy pamiętać, dobierając kurtyny? 

Oprócz standardowych zaleceń dotyczących 

dostosowania mocy i wydajności 

do zastosowania czy montażu na odpowiedniej 

wysokości czy w pozycji warto 

przypomnieć również o kwestii różnicy 

ciśnień. Optymalną wydajność urządzenie 

osiąga jedynie przy niezbyt dużej różnicy 

ciśnień pomiędzy pomieszczeniem a powietrzem 

na zewnątrz lub takich samych 

warunkach panujących w obu strefach. Należy 

o tym pamiętać instalując kurtyny powietrzne 

w miejscach, w których uwzględniono 

już inne urządzenia wentylacyjne. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów: 

VTS Group, Iglotech, Flowair, Frico,. 

48 


Nowość! 

Rooftop Cube 

chłodzenie, grzanie, wentylacja 

Instalacja 

kanałowa 

Instalacja 

bezkanałowa 

Zalety Cube 

Kompaktowość 

Wszystkie elementy konstrukcyjne 

zawarte w jednej obudowie. 

Decentralizacja 

Pozwala na uproszczenie instalacji, 

daje możliwość niezależnej regulacji 

i równomiernego obciążenia dachu. 

Szybki montaż 

Instalacja gotowego do pracy 

urządzenia sprowadza się zaledwie 

do kilku czynności. 

Cube 20-160 

Funkcje: 

chłodzenie 

Możliwości montażu: 

kanały 

od spodu 

grzanie 

kanały 

od boku 

Cube R8 / NW 

Cube 20-40 / NW 

wentylacja 

z odzyskiem ciepła 

podstawa 

z nawiewnikiem 

Ecodesign 

Urządzenia spełniają wymogi 

dotyczące ekoprojektu systemów 

wentylacyjnych UE nr 1253/2014. 

Polska produkcja 

Jest gwarancją elastyczności 

oraz szybkiej reakcji na wszelkie 

zapytania. 

Zapytaj nas o: 

• dane techniczne 

• biblioteki CAD 

• typoszereg urządzeń 

• rozwiązania niestandardowe 

www.flowair.com

O. 

ogrzewanie 

Pompa ciepła i ogrzewanie grzejnikowe 

Planujesz budowę domu, ale nie chcesz mieć wszędzie ogrzewania 

podłogowego. Co wtedy z ogrzewaniem za pomocą pompy ciepła? 

PROMOCJA 

Decydując się na pompę ciepła 

często słyszymy, że możemy 

zamontować tylko ogrzewanie 

podłogowe spowodowane niską 

temperaturą na wyjściu z urządzenia. 

Co zrobić, jeśli na piętrze 

budynku chcemy zainstalować 

ogrzewanie grzejnikowe? Pompa 

ciepła Neoheat Fuji Electric umożliwia 

nam sterowanie dwoma 

obiegami grzewczymi – jednym 

ustawionym na 35°C dla ogrzewania 

podłogowego, drugim o temperaturze 

55°C dedykowanemu 

grzejnikom. Jak uzyskujemy taką 

możliwość? Otóż w obiegu 

grzewczym montowany jest zawór 

mieszający, który będzie nam 

obniżał temperaturę dla ogrzewania 

podłogowego. Z urządzenia 

wychodzimy temperaturą 55°C 

Ustawienie temperatury na 

sterowniku jest bardzo proste. 

Z głównego Menu użytkownik 

przechodzi do ustawień obiektu, 

a następnie zmienia temperaturę 

dla ogrzewania grzejnikami 

(w poniższym przykładzie – temperatura 

pierwszego obiegu) 

i dla ogrzewania podłogowego 

(temperatura drugiego obiegu) 

Fot. 2. 

Fot. 1. Instalacja mieszana dwóch obiegów: ogrzewanie podłogowe (35°C) z ogrzewaniem 

grzejnikowym (55°C). 

Dodatkowo dzięki poprawnemu skorygowaniu 

czujki temperatury zewnętrznej 

tzw. „pogodynki” zwiększamy ekonomiczność 

naszej pompy ciepła. Możliwość 

wysterowania pogodynki mamy osobno 

Panel sterownika Neoheat, opcja sterowania dwoma obiegami ciepła. 

dla ogrzewania niskotemperaturowego 

(w naszym przypadku podłogowego) i dla 

ogrzewania grzejnikowego. W zależności 

od aktualnej temperatury zewnętrznej 

urządzenie bezobsługowo zmienia nam 

temperaturę na wyjściu urządzenia, dla 

przykładu przy temperaturze zewnętrznej 

+15°C na ogrzewaniu podłogowym 

ustawimy temperaturę 20°C, a przy temperaturze 

zewnętrznej –15°C już 35°C. 

Nie ma konieczności trzymania temperatury 

na wyjściu urządzenia w całym okresie 

grzewczym na poziomie 35°C, ponieważ 

zapotrzebowanie na ciepło budynku wzrasta 

nam razem ze spadkiem temperatury 

zewnętrznej. Dzięki rozwiązaniu z użyciem 

czujnika temperatury zewnętrznej nasza 

pompa ciepła staje się jeszcze bardziej ekonomiczna 

i bezobsługowa, co jest jedną 

z największych zalet posiadania pompy 

ciepła w domu jednorodzinnym. 

• 

50 


dedykowane do ogrzewania domów 

 

 

dedykowane do ogrzewania domów 

 

Projektujesz, budujesz lub przebudowujesz? 

 

 

• 

• 

• 

• 

• 

 

• 

 

• 

 

 

• 

 

 

BYDGOSZCZ

O. 

ogrzewanie 

Nagrzewnice wodne – czyli jak oszczędnie 

oraz skutecznie ogrzać powierzchnię 

średnio- i wielkogabarytową! 

PROMOCJA 

Ogrzewanie dużych i wysokich obiektów jest energochłonne ze względu 

na dużą objętość powietrza, które należy ogrzać. Poza tym ciepłe 

powietrze będzie szybko migrować do strefy przysufitowej, co będzie 

szczególnie odczuwalne w przypadku ogrzewania wysokich obiektów 

charakteryzujących się dużym zapotrzebowaniem cieplnym. 

Stosowanie w dużych i wysokich 

obiektach tradycyjnych 

grzejników o względnie niskich 

mocach grzewczych, generuje 

wysokie koszty eksploatacyjne. 

Firma Reventon, jako producent 

wysokiej jakości aparatów 

grzewczo-wentylacyjnych podsuwa 

nam rozwiązanie, jakim 

jest zastosowanie nagrzewnic 

wodnych, które przy bardzo 

kompaktowych wymiarach osiągają 

moce nawet do 70 kW. Dzięki 

dodatkowej automatyce moc 

urządzeń może być modulowana 

w szerokim zakresie, co pozwala 

w pełni dostosować pracę 

nagrzewnic do aktualnie panujących 

warunków w obiekcie. 

Co więcej, nagrzewnice Reventon 

wyposażone są w tackę na skropliny 

i mogą służyć także do chłodzenia pomieszczeń. 

Nagrzewnice Reventon zasilane są 

wodą grzewczą, co przy dzisiejszych 

trendach oraz cenach prądu elektrycznego, 

umożliwia znaczną redukcję 

kosztów eksploatacyjnych w stosunku 

do urządzeń wyposażonych w grzałki 

bądź żarniki. Producent proponuje nagrzewnice 

serii HC w obudowie ze spienionego 

polipropylenu, która nie ulega 

degradacji, serię S – dla zwolenników 

stalowej obudowy oraz serię FARMER 

z powłoką LCE, która idealnie nadaje się 

do pracy w agresywnym środowisku. 

Zastosowanie nowoczesnych technologii 

w urządzeniach grzewczych 

marki Reventon zapewnia im wysoką 

wydajność, a zarazem komfort 

użytkowania. Design urządzeń nadaje 

aparatom atrakcyjny wygląd, co 

umożliwi wkomponowanie się urządzeń 

Reventon do każdego wnętrza. 

Precyzja i dokładność wykonania 

produktu gwarantują trwałość urządzenia 

na wiele lat. Energooszczędne, 

3-biegowe wentylatory o stopniu 

ochrony IP 54, spełniają europejskiej 

normy ErP 2015. 

W ofercie producenta znajdują się 

również kurtyny powietrzne wodne 

i elektryczne oraz wentylatory przemysłowe 

tłoczące i ssące, dostępne 

w różnych wariantach. 

• 

Fot. 1. 

Nagrzewnica Seria HC standard. 

Nagrzewnica Seria HC z konfu- 

Fot. 2. 

zorem. 

Fot. 3. Nagrzewnica Seria HC z nawiewnikiem 

360 st. 

52 


O. 

ogrzewanie 

Ogrzewanie podłogowe 

w systemie HERZ PipeFix 

Od blisko 20 lat firma Herz dostarcza najwyższej jakości 

system instalacyjny HERZ PipeFix, służący do wykonywania 

ogrzewania podłogowego, jak również 

do montażu instalacji grzejnikowych i sanitarnych. 

PROMOCJA 

HERZ PipeFix 

Podstawowym elementem systemu 

HERZ PipeFix jest uniwersalna 

rura z tworzywa sztucznego 

i aluminium. Najwyższa jakość 

rury ma szczególne znaczenie 

w przypadku wykonywania systemów 

ogrzewania powierzchniowego 

tzw. mokrych, w których 

rura pracuje pod warstwą 

wylewki. Wielowarstwowa rura 

HERZ-FH jest wyjątkowo ekonomiczna 

w użyciu – cechują 

ją również wyjątkowa trwałość 

i niezawodność. Zastosowanie 

rury wielowarstwowej HERZ 

w prawidłowo wykonanej instalacji 

zapewnia wieloletnią, 

komfortową pracę całego syste- 

mu, gwarantując bezpieczne i bezawaryjne 

korzystanie z zalet tego sposobu 

ogrzewania. Rura Herz znajduje zastosowanie 

również w rozwiązaniach 

specjalnych, takich jak ogrzewanie 

murawy boisk, czy też w sufitach chłodząco-grzewczych. 

Drugim, z podstawowych komponentów 

tworzących system HERZ 

PipeFix, jest kompletny zestaw złączy 

zaprasowywanych i skręcanych. Bazując 

na wieloletnim doświadczeniu 

w produkcji złączy rurowych, Herz 

produkuje według własnych, opatentowanych 

rozwiązań wysokiej jakości 

radialne złączki zaprasowywane 

z mosiądzu odpornego na wypłukiwanie 

cynku, z tuleją ze stali szlachetnej. 

Bogata oferta złączek marki Herz, 

różnorodność ich kształtów i rozmiarów 

(średnice od 10 do 75 DN) 

w połączeniu z rurą wielowarstwową 

HERZ, umożliwiają wykonanie praktycznie 

każdej instalacji ogrzewania 

podłogowego. Warto podkreślić, 

że połączenie rury za pomocą złączek 

Herz zostało dokładnie zbadane pod 

kątem zgodności z europejskimi normami 

i dopuszczone do użytkowania 

przez niezależne, uznane laboratoria 

zewnętrzne. 

Oprócz rur i złączek, oferta firmy Herz 

obejmuje również kompletny zestaw 

artykułów niezbędnych do prawidłowego 

wykonywania instalacji ogrzewania 

połogowego. Są to: rozdzielacze, 

siłowniki, termostaty, zespoły regulacyjne, 

ograniczniki temperatury oraz 

kompletne stacje regulacyjne. 

54 


ogrzewanie O. 

HERZ 

– Klub Dobrego Fachowca + 

Pełny komfort, przy równoczesnym 

ograniczeniu zużycia energii zapewnić 

mogą wyłącznie systemy markowych 

producentów instalowane przez doświadczonych 

wykonawców. O takim 

idealnym połączeniu możemy mówić 

w przypadku systemów firmy Herz 

instalowanych przez profesjonalnych 

wykonawców uczestniczących w programie 

HERZ KDFplus. 

Klub Dobrego Fachowca firmy Herz, 

to grupa profesjonalnych instalatorów, 

potrafiących tak wykonywać instalacje, 

aby zapewnić ostatecznym użytkownikom 

możliwość skorzystania ze 

wszystkich zalet wyrobów marki Herz. 

Od 16 lat instalatorzy uczestniczący 

w programie zapewniają profesjonalne 

wykonawstwo instalacji sanitarnych 

i grzewczych na terenie całej Polski. 

Oprócz grona usatysfakcjonowanych 

użytkowników, najlepszym potwierdzeniem 

kompetencji uczestników programu 

jest 10 letni okres gwarancyjny, jakim 

firma Herz obejmuje wszystkie swoje produkty 

wykorzystane w wykonywanych 

przez nich instalacjach – w tym również 

instalacje ogrzewania podłogowego. 

Aplikacja HERZ FBH 

HERZ FBH to jedna z kilku aplikacji 

mobilnych firmy HERZ, napisana jako 

nowoczesne narzędzie służące do 

wspomagania projektowania i doboru 

produktów firmy. W trakcie doboru widoczna 

jest pełna oferta armatury, która 

może być dobierana lub dla której mogą 

być przeliczane nastawy. Aplikacja HERZ 

FBH przeznaczona jest do obliczania parametrów 

systemu ogrzewania podłogowego 

zgodnie z normą PN-EN-1264. 

Aplikacja HERZ FBH wykonuje obliczenia 

na podstawie wprowadzonych informacji, 

takich jak: całkowita powierzchnia 

ogrzewania podłogowego, rodzaj wykończenia 

podłogi, rozstaw rur, wymagana 

temperatura pomieszczenia, temperatura 

czynnika grzewczego. 

Aplikacja HERZ FBH oblicza i przedstawia 

graficznie następujące wyniki: 

• maksymalna powierzchnia grzejnika 

podłogowego z jedną pętlą (długość 

rur do 100 m), 

• łączna długość rur systemu ogrzewania 

podłogowego, 

• liczba obiegów grzewczych. 

Najważniejsze i najbardziej użyteczne 

informacje to: 

• sumaryczny przepływ czynnika 

grzewczego, 

• moc grzewcza systemu ogrzewania 

podłogowego, 

• spadek ciśnienia (do zwymiarowania 

pompy cyrkulacyjnej). 

Program automatycznie oblicza wartości 

wyjściowe w funkcji temperatury 

podłogi, tak by nie wpływała negatywnie 

na zdrowie człowieka. 

Aby uzyskać więcej informacji o produktach 

marki Herz zapraszamy do regularnych 

odwiedzin strony www.herz.com.pl, 

naszego fanpage`a na Facebooku oraz kanału 

HERZ na YouTube. Zapraszamy również 

do udziału w organizowanych cyklicznie 

szkoleniach produktowych – zarówno 

w polskiej centrali firmy HERZ w Wieliczce, 

jak również w każdym dogodnym dla Państwa 

miejscu w Polsce. 

• 


55

P. 

pompy i przepompownie 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Serce instalacji 

– pompa obiegowa 

W dobie ogrzewania 

niskoparametrowego oraz coraz 

bogatszej i dostępnej oferty automatyki 

regulacyjnej, pompa obiegowa staje się 

sercem systemu i jest niezastąpiona w 

instalacji. 

Fot. WILO 

56 


pompy i przepompownie P. 

Według specjalistów dobra instalacja grzewcza nie obejdzie się bez dobrej 

pompy obiegowej. To prawda. Dzięki temu niewielkiemu urządzeniu otrzymujemy 

płynny przepływ cieczy i w efekcie komfort cieplny w budynku. 

Jednak aby to osiągnąć nie wystarczy sama pompa. Konieczne jest jej właściwe 

nastawienie i wyrównanie instalacji. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć 

o „sercu” systemu podpowiadają nasi eksperci. 

1. Czy każda instalacja grzewcza powinna 

być wyposażona w pompę 

obiegową? 

Teoretycznie nie każda, w praktyce 

wszystkie. Nie każda ponieważ w przeszłości 

budowano tzw grawitacyjne 

instalacje grzewcze bazujące na różnicy 

gęstości medium oraz spadkach 

rurociągów, takie instalacji nie potrzebowały 

i dalej nie potrzebującą „wymuszaczy” 

obiegu wody. W praktyce 

instalacje tego typu nie są już stosowane 

w związku z szeregiem ograniczeń 

które oferowały użytkownikowi. W dobie 

ogrzewania niskoparametrowego 

oraz coraz bogatszej i dostępnej oferty 

automatyki regulacyjnej mającej za zadanie 

utrzymać odpowiedni „komfort 

cieplny” w budynku/pomieszczeniach, 

pompa obiegowa staje się sercem systemu 

i głównym wymuszaczem przepływu 

w instalacji. 

2. Na jakiej zasadzie dobrać optymalną 

pompę do instalacji? 

Ekspert Wilo radzi: „Dobór pomp obiegowych 

jest równie prosty jak i złożony. 

Prosty – ponieważ wystarczy posiadać 

projekt instalacji, w którym podane są 

wartości wymaganej wydajności oraz 

strat ciśnienia. Złożony – ponieważ nie 

we wszystkich nowych domach takie 

projekty powstają. Szczególnie złożony 

stanie się, jeżeli weźmiemy pod 

uwagę, iż praca pompy obiegowej 

bezpośrednio wpływa na pracę instalacji, 

i odwrotnie, sposób pracy instalacji 

przekłada się na działanie pompy 

obiegowej. W instalacjach starszego 

typu poddawanych modernizacjom 

problem jest nieco większy, ponieważ 

otrzymujemy system z całym dobrodziejstwem 

inwentarza różnego 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Bartosz Tywonek 

Specjalista ds. technicznych 

WILO POLSKA Sp. z o.o. 

Maciej Podraza 

Dyrektor Działu Technicznego 

FERRO S.A. 

rodzaju przeróbek, zmian grzejników 

(często na większa lub mniejsze) oraz 

całym szeregiem procesów eksploatacyjnych 

wpływających na wytarcie 

kryz przepływowych lub zarośnięcie 

poszczególnych odcinków rurociągów. 

Dobór optymalnej pompy obiegowej 

powinien stanowić równowagę 

między kosztami zakupu, parametrami 

wydajnościowymi oraz kosztami 

eksploatacyjnymi urządzenia o których 

nie można zapominać. Dlatego 

przed zakupem pompy warto wstępnie 

zwymiarować instalację w której 

będzie pracowała. Dobór pompy 

jest jednak pierwszych elementem 

składowym, ponieważ pompę trzeba 

odpowiednio ustawić. Optymalna 

nastawa „wysokości podnoszenia” 

wpłynie na komfort cieplny ale również 

zużycie energii oraz hałas w instalacji. 

Dlatego też powstały pompy 

ze zoptymalizowanymi zakresami trybów 

pracy dla poszczególnych typów 

i wielkości instalacji.” 

Andrzej Zarębski 

Kierownik ds. produktu HVAC, 

GRUNDFOS POMPY Sp. z o.o. 

3. Czy warto wymienić pompę obiegową 

wbudowaną w stary kocioł 

gazowy by poprawić jakość systemu 

grzewczego? 

Wymienić stary, szczególnie mało 

sprawny produkt, na nowy zawsze warto, 

jeżeli przyniesie to oczekiwane korzyści. 

W przypadku pomp wbudowanych 

w urządzenie innego producenta 

należy pamiętać, iż „stara” pompa posiadała 

odpowiednie parametry/nastawy 

lub sposób regulacji, który zapewniał 

najlepszą pracę kotła. Nie mniej jednak, 

dyrektywna nakazująca stosowanie 

pomp z płynną regulacją prędkości 

obrotowej na pompy wbudowane 

w urządzenia innych producentów zaczęła 

obowiązywać dopiero od 1 sierpnia 

2015 roku tym samym gro urządzeń 

posiada pompy stałoobrotowe. 

Specjalnie pod tym kątem dostępne są 

na rynku pompy wyposażone w funkcje 

pozwalającą na łatwą podmianę starej 

pompy na nową i jej właściwe ustawie- 


57

P. 


Fot. FERRO 

Fot. GRUNDFOS 

Fot. 1. Metodyka pomiaru przy określaniu sprawności EEI 

wymaga przeanalizowania wydajności pompy w czterech 

przedziałach pracy, a nie w jednym – zazwyczaj optymalnym 

– punkcie jej pracy, dzięki czemu dokładniej obrazuje rzeczywiste 

zużycie energii przez urządzenia. 

Fot. 2. Im mniejszy wskaźnik efektywności energetycznej EEI, tym 

pompa bardziej energooszczędna. 

nie zgodnie z wymaganiami instalacji. 

Szczególnie wymiana stałoobrotowej 

pompy na elektroniczną pozwoli „poczuć” 

korzyści jakimi jest cichsza praca, 

oraz niższe koszty eksploatacyjne. 

4. W jaki sposób, dostępne na rynku 

aplikacje na urządzenia mobilne, 

mogą pomóc instalatorom przy 

doborze pompy i równoważeniu 

instalacji? 

Espert Wilo wyjaśnia: „Wprowadzając 

nowe rozwiązania na rynek staramy 

się pamiętać o bardzo dla nas ważnym 

aspekcie jakim jest czas. Czas naszych 

klientów jest ograniczony, a każdą jego 

stratę można przeliczyć na złotówki. 

Dlatego przenieśliśmy część niezbędnych 

informacji do aplikacji dostępnych 

na smartphony. W Aplikacji Doradca 

Wilo instalator dobierze pompę obiegową 

lub cyrkulacyjną, zamieni starą 

pompę na nową, odczyta informację 

z kodów awarii jakie pokazują nowe 

pompy oraz zwymiaruje instalację. Dodatkowo 

nowa aplikacja Smart Balance, 

która jest aktualnie przygotowywana 

do wprowadzenia na rynek polski, da 

możliwość optymalnego równoważenia 

modernizowanych instalacji 

grzewczych. Taka forma mobilnej dokumentacji 

technicznej, daje wykonawcy 

gwarancję działania, poprawności 

wyboru oraz pewność, że nie będzie 

musiał wracać na obiekt celem wprowadzania 

korekt nastaw na pompach 

lub zaworach. Efektywnie wykorzystany 

czas pracy wykonawcy to również komfort 

dla użytkownika końcowego.” 

5. Co to jest indeks sprawności EEI? 

Oznaczanie EEI to nowy wskaźnik efektywności 

energetycznej który zgodnie 

z dyrektywą ErP musi być przedstawiany 

na pompach bezdławnicowych 

stosowanych do instalacji obiegów 

Rys. 1. Schemat pokazujący 

optymalny punkt pracy. 

Rys. WILO 

grzewczych i chłodniczych, które wprowadzane 

są do obrotu na rynku europejskim 

od 1 stycznia 2013 roku. 

Wskaźnik ten określa różnicę między 

mocą referencyjną pompy (punkt najlepszej 

sprawności i poboru mocy), 

a poborem energii dla referencyjnej 

krzywej kontrolnej, czyli dla 4 punktów 

w których pompa będzie pracowała 

w ciągu sezonu grzewczego: Q=100%, 

Q=75%, Q=50% oraz Q=25%. Tym 

samym nie odnosi się dla „najlepszej 

sprawności pompy” ale dla całego pola 

pracy pompy. Wskaźnik EEI przedstawiany 

jest wyłącznie dla pomp posiadających 

płynną regulację prędkości 

obrotowej i zgodnie z ostatnimi zmianami 

wymagane aby pompy charakteryzowały 

się indeksem EEI ≤ 0,23. 

6. Czy szumy i hałas przepływowy 

w instalacji c.o. mogą być efektem niewłaściwej 

pracy pompy obiegowej? 

Espert Wilo tłumaczy: „Niestety na szumy 

przepływowe bezpośredni wpływ 

ma pompa, ponieważ to ona wymusza 

obieg czynnika w instalacji. Niewłaściwe 

zwymiarowanie instalacji, oraz zbyt duża 

pompa bądź nastawa na jej charakterystyce 

pracy może wpłynąć na pojawianie 

58 



się pewnych dźwięków. Sama konstrukcja 

pomp bezdławnicowych jest gwarancją 

cichej pracy pompy, natomiast 

duża wartość wysokości podnoszenia 

(różnicy ciśnień), które jest następnie dławione 

na zaworach regulacyjnych może 

wpłynąć na pojawianie się hałasu w tych 

newralgicznych punktach. Dlatego też 

niezwykle ważny jest właściwy dobór 

pompy oraz zrównoważenie całej instalacji 

pod kątem przepływów. 

Zanim jednak przejdziemy do zmian nastaw 

na zaworach, czy stosowania dodatkowych 

elementów upustowych, niezbędne 

jest sprawdzenie, czy w instalacji 

jest odpowiednie ciśnienie statyczne oraz 

czy jest ona poprawnie odpowietrzona.” 

7. Jakie są przyczyny kawitacji? 

Maciej Podraza z FERRO wyjaśnia: „Przyczyną 

kawitacji jest nagłe zmniejszenie 

ciśnienia statycznego cieczy i jej gwałtowna 

przemiana z fazy ciekłej w fazę 

gazową. Dzieje się tak, ponieważ temperatura 

wrzenia cieczy zależy wprost 

od jej ciśnienia – im niższe ciśnienie, 

tym niższa temperatura wrzenia. Lokalny 

spadek ciśnienia prowadzi do wrzenia 

cieczy i powstania pęcherzyków, które 

natychmiast po opuszczeniu obszaru 

niskiego ciśnienia zapadają się, dochodzi 

do gwałtownej implozji i krótkotrwałego 

(liczonego w milisekundach) powstania 

lokalnej fali uderzeniowej o dużej energii 

– zmiana ciśnienia w mikroskali może 

przekraczać ogólne ciśnienie cieczy nawet 

kilkaset razy i praktycznie żaden z typowych 

materiałów nie będzie się mógł 

oprzeć takim mikrouderzeniom – drobinki 

materiału są po prostu wyrywane 

z elementów urządzenia. W skrajnych 

wypadkach nieodwracalne uszkodzenia 

następują nawet po kilku godzinach pracy 

w warunkach kawitacji. 

Zjawisko kawitacji w domowych instalacjach 

grzewczych jest najczęściej spowodowane 

zbyt dużą różnicą ciśnienia 

cieczy przed i za pompą, gwałtowne 

przyspieszanie cieczy w wirniku pompy 

powoduje dodatkowe lokalne obniżenie 

ciśnienia (w osi wirnika) i pompa zaczyna 

w charakterystyczny sposób szumieć. 

8. Jak zapobiec kawitacji? 

Maciej Podraza z FERRO radzi: „Typowym 

środkiem zapobiegającym powstawaniu 

kawitacji w pompie jest takie zapewnienie 

takiego rozkładu ciśnień w instalacji, 

aby ciśnienie na króćcu ssawnym 

pompy było wyższe od ciśnienia odparowania 

(wrzenia) cieczy o tzw. nadwyżkę 

antykawitacyjną. Określa się to jako 

NPSH (Net Positive Suction Head) i jest 

równoznaczne z określeniem zdolności 

pompy do samozasysania. Można to 

osiągnąć, unikając montażu elementów 

dodatkowo dławiących przepływ tuż 

przed pompą oraz montując pompę 

w miejscu, gdzie woda ma możliwie najniższą 

temperaturę, czyli na powrocie 

przed kotłem. Im wyższa temperatura 

cieczy, tym wyższe ciśnienie odparowania 

cieczy i tym większe będzie wymagane 

minimalne ciśnienie napływu 

czynnika do pompy. Kolejnym istotnym 

czynnikiem jest również prędkość 

cieczy (powiązana ściśle z wielkością 

pompy i średnicami rurociągów, czyli 

problem przewymiarowanej pompy) 

– zbyt wysoka prędkość w przewodzie 

ssawnym oznacza wzrost strat liniowych 

i miejscowych, spadek ciśnienia cieczy 

i kolejne zagrożenie kawitacją.” 

Warto również trzymać się zasady stosowania 

prostych odcinków rurociągów 

Fot. WILO 

Fot. 3. 

Najważniejszym elementem wpływającym na żywotność pompy jest jej praca zgodna z warunkami eksploatacyjnymi. 


59

P. 


Fot. WILO 

(atestu) Państwowego Zakładu Higieny. 

W praktyce producenci dzielą pompy 

na pompy do obiegów grzewczych, 

których hydraulika wykonana jest 

z żeliwa oraz na pompy cyrkulacyjne 

(do c.w.u) wykonane z brązu lub stali 

nierdzewnej. 

12. Które elementy pompy są kluczowe 

dla jej wieloletniej i bezawaryjnej 

pracy? 

Najważniejszym elementem pompy 

gwarantującym jej żywotność jest instalator 

oraz użytkownik. To od nich 

Fot. 4. Mobilna aplikacja techniczna daje wykonawcy wsparcie przy wyborze produktu, 

gwarancję poprawności działania urządzenia oraz pewności, że nie będzie musiał wracać 

na obiekt celem wprowadzania korekt nastaw na pompach lub zaworach. 

przed i za pompą o długości 5x średnica 

przyłącza pompy. 

9. W jakich przypadkach montuje się 

pompę na powrocie z kotła? 

Andrzej Zarębski z firmy Grundfos odpowiada: 

„Jeżeli istnieje możliwość, że może 

wystąpić wzrost temperatury cieczy powyżej 

dopuszczalnej temperatury pracy 

pompy montuje się ja na powrocie z kotła. 

Zazwyczaj temperatura wody powrotnej 

dla systemu grzejnikowego jest ok. 

20 st. C. niższa niż na zasilaniu.” 

W systemach z otwartymi naczyniami 

wzbiorczymi zastosowanie pompy 

na powrocie, czyli na rurze która jest niżej, 

daje dodatkową nadwyżkę ciśnienia 

i zabezpiecza pompę przed pojawieniem 

się kawitacji. 

10. Co daje możliwość indywidualnego 

programowania pompy? 

Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowaniem 

systemów które są ze sobą 

skomunikowane. Tym samym najlepsze 

warunki przepływowo-mocowe 

dla pracy pomp ociągamy gdy jej 

praca zarządzana jest przez nadrzędny 

sterownik kotła bądź automatykę 

budynku. 

11. Czy ten sam rodzaj pompy możemy 

zamontować w instalacji c.o. 

i c.w.u.? 

Instalacje wody pitnej podlegają innym 

przepisom, związanym z higieną. Tym 

samym, aby móc zastosować pompę 

w kontakcie z wodę pitną, niezbędne 

jest uzyskanie pozytywnej aprobaty 

60 



zależeć będzie czy pompa pracuje 

zgodnie z warunkami eksploatacyjnymi 

oraz czy instalacja jest okresowo 

konserwowana. 

13. Jaka jest zakładana fabrycznie 

„żywotność pompy”? 

W Niemczech żywotność pomp przy 

kalkulacjach LCC (life cycle cost) obliczana 

jest na 15 lat. W polskich realiach 

wykorzystuje się 10-cioletni okres „życia” 

urządzenia. Związane jest to głównie ze 

świadomością użytkowników do prowadzenia 

prac konserwacyjnych. 

14. W jaki sposób i jak często należy 

serwisować pompę podczas eksploatacji? 

Ekspert Wilo podkreśla: „Podobnie 

jak w przypadku całej instalacji, konserwacja 

i przygotowania do ruchu 

pompy obiegowej powinno mieć 

miejsce co roku, przed rozpoczęciem 

sezonu grzewczego. Należy sprawdzić 

podłączenie elektryczne, prądy 

oraz czy wirnik się kręci. Następnie 

zweryfikować ciśnienie na dopływie 

do pompy oraz czy pompa wytwarza 

odpowiednią różnicę ciśnień 

(w tym celu zawsze przed i za pompą 

powinny zostać zamontowane 

manometry).” 

Andrzej Zarębski z firmy Grundfos 

dodaje: „Jakość wody grzewczej i kotłowej 

powinna być zgodna z wytycznymi 

VDI 2035. Jeżeli tak, to pompy 

obiegowej (bezdławnicowej) nie 

serwisuje się. Natomiast jeżeli czynnik 

grzewczy nie odpowiada powyższym 

wymaganiom rekomenduje 

się po postoju letnim usunąć zanieczyszczenia 

z krytycznych obszarów 

w pompie. 

• 

Fot. WILO 

Fot. 5. Dobór optymalnej pompy obiegowej powinien stanowić równowagę między kosztami zakupu, parametrami wydajnościowymi oraz 

kosztami eksploatacyjnymi urządzenia. 


61

P. 

pomiary 

Kontrola pracy kotłów grzewczych 

Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe 

Do właściwego ustawienia parametrów pracy kotła grzewczego niezbędne 

jest użycie precyzyjnego analizatora spalin, który umożliwi szybki i wiarygodny 

pomiar O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie innych istotnych parametrów, 

takich jak: sprawność, strata kominowa, współczynnik nadmiaru 

powietrza, ciąg itd. Analizator jest więc podstawowym narzędziem pracy 

instalatora i serwisanta kotłów. 

PROMOCJA

pomiary P. 

Rynek dostaw ciepła ciągle się rozwija. 

Wprowadzane są systemy solarne, 

pompy ciepła, kotły kondensacyjne, 

systemy na paliwa stałe (w tym pelety) 

i inne technologie. Głównym celem 

nowoczesnego systemu grzewczego 

staje się dostawa ciepła na żądanie, przy 

jednoczesnym niskim zużyciu paliwa 

i minimalnej emisji zanieczyszczeń. Niezależnie 

od zastosowanej technologii, 

każdy system grzewczy musi działać 

optymalnie. Oznacza to jego stałą kontrolę 

i regulację. Optymalizacja zapewnia 

znaczącą oszczędność paliwa, a co 

za tym idzie – zmniejszenie kosztów. 

Przyrządy 

do pomiarów wielkości 

elektrycznych. 

Kryteria wyboru 

Analizator spalin to narzędzie codziennej 

pracy, ważne jest więc, aby jak najlepiej 

dobrać go do swoich potrzeb, 

zwracając uwagę na dopasowanie 

funkcji pomiarowych oraz akcesoriów. 

Istotną cechą jest także żywotność i niezawodność 

urządzenia, a w tym kontekście 

– zakres pomiarowy cel elektrochemicznych, 

które są „sercem” analizatora, 

a których właściwy dobór 

przesądza o wiarygodności pomiaru 

i bezawaryjnej pracy analizatora. 

Testo wprowadziło np. na rynek sensory 

pomiarowe o wydłużonej żywotności 

(Long Life), które charakteryzują się 

czasem pracy wynoszącym ponad 6 lat. 

Możliwa jest ponadto samodzielna wymiana 

tych sensorów przez użytkownika, 

dzięki czemu nie trzeba wysyłać 

urządzenia do serwisu. 

Koszt serwisu i kalibracji oraz dostępność 

i ceny części zamiennych, to kolejne 

istotne kryteria przy wyborze analizatora 

spalin. Atutem jest oczywiście 

dłuższa gwarancja, jak w przypadku 

analizatora testo 320 basic, do którego 

istnieje możliwość wydłużenia gwarancji 

do 5 lat. 

Przenośne analizatory 

testo 330LL i testo 320 basic 

Przenośne analizatory spalin testo 330LL 

i testo 320 basic są zaprojektowane oraz 

wyprodukowane zgodnie w wytycznymi 

zawartymi w normie PN-EN 50379. 

Charakteryzują się wzmocnioną konstrukcją, 

z klasą zabezpieczenia obudowy 

IP40. Ich atuty to m.in. wydłużona 

gwarancja na cele elektrochemiczne 

oraz możliwość samodzielnej wymiany 

cel przez użytkownika. 

Analizatory spalin Testo umożliwiają 

pomiar O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie 

innych istotnych parametrów 

właściwej pracy kotła, takich jak: sprawność, 

strata kominowa, współczynnik 

nadmiaru powietrza, ciąg itd. Wyniki 

pomiarowe są wyświetlane na czytelnym, 

kolorowym wyświetlaczu, przy 

czym użytkownik może wybrać jeden 

z trzech sposobów przedstawienia wyników: 

• wskazania cyfrowe, 

• wykres 

Fot. TESTO 

Rys. 1. 

SmartSondy testo. 

• tzw. macierz spalin, czyli rozwiązanie 

ułatwiające ocenę procesu spalania w 

sposób graficzny( testo 330). 

Dowodem wykonanej analizy może być 

wydruk raportu z drukarki bezprzewodowej 

Testo, zawierający pełny wynik 

przeprowadzonej analizy, datę i godzinę 

pomiaru, a także nazwę wykonawcy. 

Nowość – bezpłatna aplikacja 

na Androida do testo 330LL 

Analizator spalin testo 330LL, dzięki wyposażeniu 

w moduł Bluetooth, może 

wykorzystywać bezpłatną aplikację 

na Androida – TestoDroid. Aplikacja jest 

bardzo prosta w obsłudze, dzięki 

ograniczeniu do minimum liczby kliknięć. 

Można uruchomić i zatrzymać 

analizator na odległość, zobaczyć dane 

w formie wykresu czy tabeli, zapisać 

je w formie protokołu jako PDF, CSV lub 

XML. Aplikacja umożliwia ustawienia 

opcji przesyłania mailem zapisywanego 

protokołu na wskazany wcześniej 

adres. Pozwala także wydrukować dane 

na bezprzewodowej drukarce Testo. 

Aplikację można pobrać ze sklepów 

Google Play. Będzie ona kompatybilna 

ze wszystkimi, aktualnie dostępnymi 

analizatorami spalin Testo z modułem 

Bluetooth. 

SmartSondy od Testo 

– rewolucja w dziedzinie pomiarów 

Regulacja procesu spalania w kotle 

grzewczym nie opiera się tylko na wy- 


63

P. 

pomiary 

Fot. TESTO 

Fot. TESTO 

Rys. 2. 

Analizator spalin testo 330 LX. 

Rys. 3. 

Analizator spalin testo 320 basic. 

konaniu analizy spalin. Szereg informacji 

dotyczących całego systemu grzewczego 

wpływa na jego efektywność. 

Parametry takie jak np.: ciśnienie gazu 

podawanego na palnik lub temperatury 

zasilania i powrotu z instalacji grzewczej 

pozwalają na prawidłowe ustawienie 

systemu. 

Firma Testo wprowadziła na rynek rewolucyjne 

rozwiązanie pomiarowe 

– SmartSondy wyposażone w komunikację 

Bluetooth, współpracujące ze 

smartfonem lub tabletem, posiadającym 

system Android lub iOS. Wszystkie 

niezbędne parametry takie jak temperatura, 

wilgotność, prędkość przepływu 

powietrza oraz ciśnienie mogą zostać 

zmierzone w wygodny sposób, ponadto 

wykorzystanie bezpłatnej aplikacji 

zainstalowanej w smartfonie pozwala 

na archiwizację danych lub tworzenie 

raportów pomiarowych. 

Kompaktowe przyrządy pomiarowe łączą 

się bezprzewodowo ze smartfonem 

lub tabletem z zainstalowaną, darmową 

aplikacją mobilną „Testo SmartProbes 

App”. Odbywa się to w sposób automatyczny: 

należy włączyć SmartSondę, 

a następnie aplikację na urządzeniu 

mobilnym. Smartfon sam konfiguruje 

komunikację, a użytkownikowi pozostaje 

tylko skupienie się na swojej pracy, 

czyli wykonaniu pomiaru. 

Zalety systemu SmartSond 

oraz aplikacji mobilnej: 

• Wygodny odczyt danych pomiarowych 

na smartfonie czy tablecie za 

pośrednictwem Bluetooth. 

• W pełni automatyczna konfiguracja 

– wystarczy włączyć SmartSondę oraz 

aplikację mobilną i pomiary rozpoczynają 

się automatycznie 

• Wyświetlanie danych pomiarowych 

z sześciu sond w tym samym czasie. 

• Wizualizacja zmian wartości pomiarowych 

w postaci wykresu lub tabeli. 

• Wstępnie zdefiniowane tryby pomiarowe 

dla konkretnych zastosowań, 

m.in.: 

– Automatyczne obliczanie temperatury 

parowania i kondensacji czynnika 

chłodniczego, jak również przegrzania 

i dochłodzenia. 

– Pomiar strumienia objętości przepływu 

powietrza w kanałach lub 

na wylotach z kanałów wentylacyjnych, 

dzięki prostej konfiguracji 

geometrii oraz wymiarów kanałów 

lub kratek wentylacyjnych 

– Bezkontaktowy pomiar temperatury 

na podczerwień wraz ze zdjęciem 

miejsca pomiarowego z zaznaczonym 

obszarem za pomocą 

celownika laserowego oraz naniesioną 

wartością temperatury. 

– Raport pomiarowy może zawierać 

zdjęcia z miejsca pomiarowego, 

generowany jest natychmiast, 

bezpośrednio na miejscu pomiaru 

i wysłany w formie PDF lub pliku 

Excel. 

Łatwiej i bezpieczniej 

– przyrządy Testo do pomiarów 

wielkości elektrycznych 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom 

instalatorów sektora HVAC/R, jako 

64 


pomiary P. 

Wymagania, jakie powinien spełniać analizator spalin: 

• łatwość obsługi, przejrzyste menu 

• długi czas pracy bez ładowania akumulatorów 

• długa żywotność i szeroki zakres pomiarowy cel elektrochemicznych 

• niska cena i dostępność części zamiennych 

• niskie koszty serwisu i kalibracji urządzenia 

• długa gwarancja udzielana przez producenta 

światowy lider branży pomiarowej, 

Testo wprowadza do oferty innowacyjne 

rozwiązania również do sektora 

elektrycznego. Rodzina pięciu urządzeń 

pomiarowych pozwala użytkownikowi 

wykonać swoją pracę znacznie 

szybciej i wygodniej niż do tej pory. 

Bezdotykowy detektor napięcia testo 

745 charakteryzuje się zmiennym poziomem 

czułości, dzięki czemu wykrywa 

napięcie od poziomu 12V, a ponadto 

odporny jest na zakłócenia wysokich 

częstotliwości. 

Rodzina testerów napięcia testo 750 

wyróżnia się wskaźnikiem opartym 

na technologii światłowodowej, który 

jest widoczny z każdej strony urządzenia, 

dzięki czemu pozycja samego 

urządzenia podczas pomiaru nie ma 

istotnego wpływu na odczyt informacji 

o wielkości napięcia. 

Dwa modele z serii testo 755 to w pełni 

automatyczne testery napięcia i natężenia 

(hybryda testera napięcia z amperomierzem 

cęgowym z otwartymi 

cęgami), które w zależności od rodzaju 

rozpoczętego pomiaru same dobierają 

mierzony parametr oraz jego zakres. 

Automatyczne multimetry cyfrowe 

testo 760 łamią wszelkie stereotypy 

dotyczące pomiarów elektrycznych. Nie 

posiadają znanego do tej pory pokrętła 

wyboru funkcji pomiarowej, natomiast 

wybór mierzonego parametru następuje 

po podłączeniu przewodów pomiarowych 

do odpowiedniego gniazda. 

Ostatnia seria urządzeń pomiarowych 

testo 770 to amperomierze cęgowe 

z innowacyjnym mechanizmem cablegrabTM. 

Mechanizm ten ułatwia chwycenie 

jednego z przewodów w ciasnym 

otoczeniu. Oprócz standardowych 

funkcji pomiarowych, model testo 770-3 

posiada funkcję pomiaru mocy oraz 

komunikację Bluetooth ze smartfonem 

lub tabletem, za pomocą której istnieje 

możliwość wykonania dokumentacji 

pomiarowej i przesłania jej za pomocą 

wiadomości e-mail. 

• 

REKLAMA 


65

w. 

wentylacja i klimatyzacja 

Nowoczesne sterowanie Gree 

Klimatyzacja jest skutecznym sposobem na poprawienie komfortu 

i jakości życia. Urządzenia te przestają być w obecnych czasach dobrem 

luksusowym i stanowią powszechny standard wyposażenia nowo 

budowanych domów oraz budynków użyteczności publicznej. Zadaniem 

klimatyzacji jest zapewnienie jak najlepszych parametrów powietrza, 

które z punktu widzenia użytkowników będą wpływać na ich dobre 

samopoczucie. Jednym z najistotniejszych elementów, który pozwoli 

zapewnić wspomniane warunki jest właśnie możliwość sterowania. 

To dzięki niej użytkownik może zmienić szereg parametrów pracy 

klimatyzacji i precyzyjnie dostosować ją do swoich potrzeb. 

PROMOCJA 

Najprostszym elementem sterującym 

każdego klimatyzatora ściennego 

jest dołączany do urządzenia 

sterownik bezprzewodowy (pilot) 

działający najczęściej na podczerwień. 

Dzięki prostej obsłudze użytkownik 

w bardzo wygodny sposób 

może zdalnie sterować urządzeniem. 

Funkcje tych sterowników 

są na ogół zbliżone. Standardowymi 

ustawieniami, które możemy 

spotkać są między innymi: nastawa 

temperatury, wybór trybu pracy 

(chłodzenie, grzanie, osuszanie, 

wentylacja), prędkość wentylatora 

czy funkcja programatora czasowego. 

W sterownikach do urządzeń 

z bogatszymi funkcjami tych możliwości 

jest oczywiście nieco więcej. 

Na uwagę zasługują na przykład: 

funkcja trybu nocnego, funkcja 

I FEEL (pozwalając na pracę urządzenia 

na podstawie odczytu temperatury 

bezpośrednio z pilota) czy 

funkcja +8°, której zadaniem jest zapobieganie 

przed wychłodzeniem 

pomieszczeń w okresach gdy nie 

ma w nim ludzi. 

Mówiąc o sterowaniu urządzeniami 

ściennymi, nie można tutaj 

nie wspomnieć o coraz popularniejszym 

rozwiązaniu, które 

z dnia na dzień zyskuje nowych 

zwolenników. Mowa tutaj o sterowaniu 

za pomocą Wi-Fi. Korzystając z dowolnego 

urządzenia mobilnego bazującego 

Fot. 1. 

na systemie Android/iOS, możemy w bardzo 

łatwy sposób kontrolować nasz klimatyzator 

z dowolnego miejsca na świecie. 

Sterownik przewodowy XK49 z możliwością integracji z kartami hotelowymi 

66 


wentylacja i klimatyzacja w. 

Fot. 2. Indywidualny sterownik 

przewodowy XK55 przeznaczony do serii 

GMV Gree 

Warto dodać, że korzystanie z tego udogodnienia 

wcale nie musi oznaczać okrojoną 

ilość możliwości, ponieważ aplikacja 

do sterowania urządzeniem zawiera 

te same opcje, które możemy znaleźć 

w standardowym sterowniku bezprzewodowym. 

Takie ułatwienie pozwala na poprawę 

komfortu użytkownika w zakresie 

planowania pracy. W ofercie urządzeń 

z serii RAC Gree aż połowa z nich ma możliwość 

sterowania za pomocą Wi-Fi! 

Bardziej zaawansowaną możliwością 

sterowania klimatyzacją są niewątpliwie 

sterowniki przewodowe. W porównaniu 

do klasycznych pilotów posiadają przewody 

komunikacyjne, którymi należy 

połączyć sterownik z elektroniką jednostki 

wewnętrznej. Bardziej zaawansowane 

modele posiadają również własne 

zasilanie. Montaż sprowadza się najczęściej 

do puszki podtynkowej i montażu 

w ścianie. Wadą takiego rozwiązania jest 

niewątpliwie brak możliwości sterowania 

z dowolnego miejsca w pomieszczeniu, 

kierując pilota w stronę jednostki. 

Rekompensuje nam to jednak ilość funkcji, 

która przekracza zwykle możliwości 

sterowników bezprzewodowych. Oprócz 

tych standardowych, często spotykamy 

się z tygodniowym programatorem 

czasowym, funkcją blokady sterownika, 

funkcją przypominania o czyszczeniu 

filtra, wyświetlaniem kodu błędu, funkcją 

ustawienia czujnika temperatury otoczenia 

oraz szeregiem innych ciekawych 

udogodnień. Seria U-Match Gree ma 

możliwość podłączenia sterownika przewodowego 

Z4K351J, który w przypadku 

jednostek kanałowych jest w standardzie, 

natomiast przy jednostkach kasetonowych 

i przypodłogowo-sufitowych 

występuje jako sterownik opcjonalny. 

Podobna sytuacja jest w przypadku serii 

multi Free Match Gree. Największą różnicą 

jest fakt, że do jednostek dołączane 

są dwa rodzaje sterowników: przewodowy 

XK19 oraz bezprzewodowy (model 

w zależności od jednostki wewnętrznej). 

To użytkownik ma możliwość wyboru, 

który z nich będzie najbardziej dopasowany 

do jego potrzeb. Mało tego, może 

korzystać z obu sterowników naraz! 

Możliwości jakie daje nam odpowiednio 

skonfigurowany układ sterowania najlepiej 

widać na przykładzie dużych systemów 

VRF. Jest to bowiem jeden z najistotniejszych 

elementów bez których nie 

wyobrażamy sobie funkcjonowania takich 

układów. Układy nie wyposażone w rozbudowane 

i dające wiele możliwości sterowanie 

szybko klasyfikowane są dlatego 

przez projektantów, instalatorów oraz 

użytkowników jako niekompletne i niesatysfakcjonujące, 

stąd muszą być bardzo 

konkurencyjne i stale się rozwijać. Wśród 

producentów, którzy dokładają wyjątkowo 

wielkich starań w rozwój sterowników oraz 

systemów kontroli urządzeń klimatyzacyjnych 

jest marka Gree. Wśród klimatyzacji 

VRF Gree ze zmiennym przepływem czynnika 

chłodniczego wyróżniamy systemy 

dwu- jak i trzyrurowe serii GMV5. Wszystkie 

jednostki wewnętrzne systemów GMV5 

(Modular, NonModular, Slim, Mini, Heat Recovery, 

Home) standardowo wyposażone 

są w indywidualne sterowniki przewodowe 

XK46 oraz bezprzewodowe YAP1F. Poza 

standardowymi sterownikami Gree oferuje 

alternatywny pilot YV1L1 oraz szereg dodatkowych 

sterowników ściennych: XK49, 

XK55, CE52-24/F(C), CE53-24/F(C) oraz 

CE54-24/F(C). Sterowniki bezprzewodowe 

YAP1F oraz YV1L1 poza standardowymi 

funkcjami wyposażone są m.in. w blokadę 

rodzicielską, wyświetlanie kodów błędów 

oraz funkcję oszczędności energii. Znacznie 

szersze możliwości oferują jednak sterowniki 

ścienne. Standardowy XK46 umożliwia 

bowiem ustawienie 7 prędkości wentylatora, 

przypomnienia o czyszczeniu filtra, 

pełen podgląd parametrów pracy oraz 

odbioru sygnałów z pilota. Sterownikiem 

tym możemy ponadto kontrolować do 16 

jednostek wewnętrznych. Sterownik przewodowy 

XK49 często wykorzystywany jest 

w hotelach. Poza funkcjami dostępnymi 

Fot. 3. Sterownik centralny CE52-24/F(C) obsługujący aż 128 

jednostek wewnętrznych! 

Fot. 4. Sterownik centralny CE 53-24/F(C) serii GMV5 obsługujący 

32 jednostki wewnętrzne. 


67

w. 


Fot. 5. 

YV1L1 

Sterownik bezprzewodowy 

Fot. 6. Sterownik bezprzewodowy 

SAA1FB1F 

Fot. 7. 

YAP1F 


Fot. 8. 

YAN1F1 


w XK46 pozwala na zintegrowanie ze sterowaniem 

kartą hotelową/stykiem drzwiowym 

lub okiennym. Podobnie jak model 

standardowy może obsługiwać do 16 jednostek. 

Sterownikiem w pełni dotykowym 

częściowo łączącym dwa powyższe jest 

XK55. Urządzenia Gree mogą być ponadto 

sterowane z kilku punktów jednocześnie 

(np. pilota bezprzewodowego oraz dwóch 

sterowników ściennych). 

Bardziej zaawansowanymi sterownikami 

Gree są urządzenia grupowe 

i centralne. CE52-24/F(C), CE53-24/F(C), 

CE54-24/F(C), bo o nich mowa, pozwalają 

bowiem na pełną kontrolę sterowników 

przewodowych indywidualnych (również 

ich blokadę), możliwość ustawienia grup 

urządzeń, ustawienia tygodniowych planów 

pracy z określaniem wyjątków w skali 

roku, możliwość kontroli całego systemu 

i jego części składowych pod względem 

parametrów pracy oraz błędów, a także 

pozwalają na wstawianie danych przez 

użytkownika (nazwy urządzeń, opisy itp.) 

W zależności od modelu dedykowane są 

grupom jednostek od 32 (CE53-24/F(C)) 

do nawet 128 jednostek (CE52-24/F(C)). 

Układami, które rozwijają się na chwilę 

obecną najprężniej jest sterowanie 

zintegrowanie tzw. BMS (Building 

Management System). Dzięki bramkom 

BACnet oraz Modbus wszystkie systemy 

GMV5 dają możliwość sterowania z poziomu 

komputera w dowolnym miejscu 

na świecie. Ograniczeniem dla BACnet 

jest 48 kontrolowanych jednostek wewnętrznych, 

układy oparte na protokole 

Modbus połączą nawet do 128 

urządzeń. Nie są to jednak ostateczne 

granice ich możliwości. Układy GMV5 

można bowiem wyposażać w kilka bramek 

Modbus lub BACnet odpowiednio 

zwiększając możliwości przyłączenia 

kolejnych jednostek. 

Jak widać urządzenia GMV5 Gree dają 

bardzo szeroki wybór sposobów i możliwości 

sterowania. Mimo tego producent 

analizując potrzeby rynku nie 

zaprzestaje ich ciągłego ulepszania. 

Biorąc pod uwagę aspiracje marki Gree 

do ciągłego rozwoju w Europie oraz 

nowych projektów, w niedalekiej przyszłości 

możemy spodziewać się kolejnych 

nowości i innowacji w systemach 

sterowania zarówno układami VRF Gree 

jak również mniejszymi urządzeniami 

do użytku domowego. 

• 

68 



Czynniki wpływające na trwałość 

i jakość central wentylacyjnych 

W systemach wentylacji nawiewno-wywiewnej najważniejszym elementem 

jest centrala wentylacyjna. Złożona jest ona z kilku sekcji (zwanych 

segmentami, czasem blokami), odpowiadających za odzysk ciepła, wymuszenie 

napływu powietrza z zewnątrz (świeżego) i usuwanie na zewnątrz 

powietrza zużytego. Każda z sekcji, ze swoją jakością wykonania, 

sposobem montażu i zabezpieczeniami, wpływa na trwałość i jakość 

centrali jako całości. Ale nie należy zapominać też o innych czynnikach, 

takich jak automatyka i elektronika (powiązane z energooszczędnością), 

konserwacja czy serwis – wszystkie one wpływają na centralę wentylacyjną. 

W jaki sposób? – o tym poniżej. 

Budowa typowej 

centrali wentylacyjnej 

– krótkie przypomnienie 

Centrale wentylacyjne mogą się 

różnić nieco między sobą, ale są 

takie elementy, które występują 

w każdej z nich i przyporządkowane 

są do poszczególnych bloków 

(sekcji). Najistotniejszy wydaje 

się blok odpowiedzialny za odzysk 

ciepła, a więc ten, w którym 

znajduje się wymiennik ciepła 

– z reguły krzyżowy lub przeciwprądowy. 

W nim właśnie zużyte 

powietrze oddaje swoje ciepło 

świeżemu powietrzu przy zastosowaniu 

różnych metod, m.in. regeneracji 

(wymienniki obrotowe 

– nawet do 85% odzysku ciepła), 

czy rekuperacji (wymienniki płytowe 

– około 60% odzysku ciepła). 

Kolejny istotny blok stanowiący 

podstawę każdej centrali wentylacyjnej, 

to blok wentylatorowy. 

Znajdują się w nim dwa wentylatory 

– jeden wymusza napływ 

świeżego powietrza z zewnątrz, 

drugi zaś odpowiada za wypływ 

zużytego powietrza na zewnątrz. 

Dziś standardem jest to, że oba 

wentylatory to urządzenia z bezstopniową 

regulacją obrotów, co 

warunkuje płynną pracę całej centrali. Na 

pewno trzeba też wspomnieć o bloku filtrów, 

które czyszczą nie tylko powietrze 

napływające, ale też to usuwane (przede 

wszystkim dla ochrony wymiennika ciepła 

przed zanieczyszczeniami). Kolejne 

ważne sekcje to sekcja ogrzewania i sekcja 

chłodzenia powietrza. Ta pierwsza 

wykorzystuje najczęściej nagrzewnice 

różnego rodzaju (elektryczne, gazowe, 

Fot. PRO-VENT 

wodno-glikolowe), zaś ta druga korzysta 

chętnie z chłodnic freonowych bądź 

wodnych. Warto jeszcze wspomnieć 

o bloku nawilżania, w którym do powietrza 

dostarcza się wymaganą wilgoć. 

Istotny jest fakt, iż każda sekcja pracuje 

z powietrzem o innych parametrach, co 

oznacza, że panują w nich zróżnicowane 

warunki i w konsekwencji materiały 

oraz komponenty, z których zostały wy- 

Fot. 1. Centrala PRO 1200 wyposażona została w automatykę sterowaną z poziomu 

panela dotykowego. 


69

w. 


Fot. 2. 

Sterowanie pracą rekuperatora z poziomu smartfona jest bardzo intuicyjne. 

70 



WAŻNE! 

W sterowaniu pracą centrali wentylacyjnej 

– zwłaszcza tym prowadzonym 

na odległość, z poziomu 

tabletu czy smartfona poprzez odpowiednie 

aplikacje, lub z poziomu 

PC poprzez przeglądarkę WWW 

– chodzi w głównej mierze o komfort 

i oszczędności. Wracając zimą 

do domu po dłuższej nieobecności, 

można wcześniej przekazać do sterownika 

informację o podniesieniu 

temperatury, a wówczas po wejściu 

do pomieszczeń nie trzeba czekać 

na ogrzanie wyziębionego domu – 

on już będzie ciepły. To jest właśnie 

komfort. Wyjechawszy zaś na dłuższy 

czas i przypomniawszy sobie 

o niewyłączonym ogrzewaniu, można 

łatwo zredukować wentylację, 

czyli jej wydajność, zmniejszyć 

temperaturę powietrza wpuszczanego 

do pomieszczeń (rekuperator 

zmniejsza odzysk ciepła, nagrzewnice 

dodatkowe zostają wyłączone), 

ponadto zdecydować o innych 

aspektach, jak choćby o wilgotności, 

stężeniu dwutlenku węgla itd. I to są 

oszczędności. Pochodną tych rozwiązań 

jest nie tylko większa kontrola 

nad pracą układu wentylacyjnego 

(optymalizacja zużycia energii 

i uzyskiwanie wysokiego komfortu 

cieplnego), ale też zmniejszenie 

stopnia wyeksploatowania centrali 

i zwiększenie jej trwałości. 

konane, powinny być przygotowane 

w jednym przypadku na wilgoć, innym 

razem na wysokie temperatury. Jakość 

blach, gatunek użytej stali, odporność 

temperaturowa zastosowanych elementów 

z tworzyw sztucznych czy 

sposób zabezpieczenia wszystkich części 

przed wpływem wilgoci bądź nieco 

bardziej agresywnych związków – cały 

szereg aspektów wpływa na jakość 

i w efekcie trwałość centrali wentylacyjnych. 

Dochodzi do tego automatyka, 

która może poprawiać trwałość centrali 

poprzez zrównoważony i regulowany 

sposób eksploatacji poszczególnych 

sekcji bądź całej instalacji. 

Komponenty, materiały 

i ich zabezpieczanie 

Budowa praktycznie wszystkich central 

wentylacyjnych oparta jest na swoistym 

szkielecie wykonanym z profili stalowych 

bądź aluminiowych, których powierzchnia 

powinna być zabezpieczona 

przed korozją. Sięga się m.in. po stal 

nierdzewną, czy też anodowane aluminium, 

przy czym połączenia poszczególnych 

profili często wzmacnia się 

dodatkowo dla zwiększenia trwałości 

konstrukcji. Blachy stosowane w centralach 

wentylacyjnych to na przykład 

blachy ocynkowane, blachy z pokryciem 

galwanicznym (różne wykonania, 

np. pokrycie galwaniczne alucynkowe) 

lub blachy ze stali nierdzewnej. Pozostałe 

elementy w poszczególnych blokach 

centrali wentylacyjnej, wykonane 

z innych materiałów – na przykład rury 

miedziane w chłodnicach wodnych 

i freonowych czy króćce, kolektory itp. 

– są epoksydowane i w ten sposób 

zabezpieczane. W wersji epoksydowanej 

spotyka się też wymienniki ciepła. 

Coraz popularniejsza w wymiennikach 

ciepła jest też powłoka poliuretanowa, 

która nadaje się do stosowania zarówno 

na miedź (rurki w wymienniku), 

jak i na utlenione aluminium (lamele). 

Zabezpiecza całościowo ten element 

instalacji przed korozją, istotnie podnosząc 

trwałość systemu. 

Warto zauważyć pewną coraz częściej 

spotykaną regułę, która w gruncie 

rzeczy wiąże się z kwestią właściwej 

konserwacji central wentylacyjnych. 

Chodzi o to, że mimo iż większość elementów 

konstrukcyjnych central wykonuje 

się z materiałów już w jakimś 

stopniu zabezpieczonych przed niekorzystnym 

działaniem wody lub 

wszelkich związków chemicznych, ich 

użytkownicy (konserwatorzy) i tak decydują 

się na dodatkowe pokrycia zabezpieczające, 

czyli wszelkiego rodzaju 

warstwy epoksydów (epitlenków), bądź 

powłoki na bazie tworzyw termoplastycznych 

(poliuretan itp.). 

Wracając do serca centrali wentylacyjnej, 

czyli wymiennika ciepła, trzeba 

mieć świadomość, iż należy chronić 

go nie tylko przed korozją, ale też 

przed zamarznięciem wody w nim się 

znajdującej. Zjawisko to może skutkować 

rozsadzeniem miedzianych rurek 

(zwanych czasem wężownicami), które 

pękają na skutek zwiększenia objętości 

przez zamarzającą wewnątrz nich 

wodę. Wymiennik można zabezpieczyć 

przed tym poprzez zastosowanie 

automatyki – ale o tym w następnym 

rozdziale – lub też dzięki zmianie charakterystyki 

czynnika chłodniczego, 

co w praktyce oznacza dolanie glikolu 

do wody (roztwór ~35%). Dzięki takiemu 

zabiegowi temperatura zamarzania 

wody, znajdującej się w wymienniku, 

zostaje drastycznie obniżona. De 

facto nie jest to już czysta woda, lecz 

roztwór glikolowy, który zamarza dopiero 

przy temperaturach rzędu -30ºC. 

Finalny efekt jest taki, że wymiennik 

jest znacznie lepiej zabezpieczony 

przed oszronieniem i jego trwałość – 

oraz skuteczność – w długim przedziale 

czasu znacznie wzrasta. 

Wracając do zwiększania trwałości centrali 

wentylacyjnej, należy też wskazać 

pewne „poboczne” rozwiązania konstrukcyjne, 

które mają na to duży wpływ. 

Chodzi tu na przykład o specjalne zadaszenia 

ociekowe dla central zaprojektowanych 

do montażu na zewnątrz 

budynku – na przykład na jego dachu. 

Innym rozwiązaniem podnoszącym 

trwałość zewnętrznych central wentylacyjnych 

jest taki sposób zamontowania 

przepustnic przy wlotach powietrza, 

by znajdowały się wewnątrz obudowy 

i w ten sposób zostały zabezpieczone 

przed zamarzaniem. Kolejne rozwią- 


71

w. 


zania wpływające na trwałość central 

wentylacyjnych to wanny ociekowe dla 

odprowadzania wody, umieszczane od 

spodu central (wykonane z blach nierdzewnych) 

i tzw. wibroizolatory, czyli 

sprężynowe amortyzatory, na których 

osadza się ramy tych elementów central, 

które generują drgania i wibracje 

– choćby ramy wentylatorów. 

Automatyka i elektronika 

Automatyka ma ogromne znaczenie dla 

utrzymania stale wysokiej jakości i trwałości 

centrali wentylacyjnej. Wystarczy 

przeanalizować jej rolę w zarządzaniu 

pracą rekuperatora: płynna regulacja 

jego pracy pozwala przestawiać go 

w tryb małej wydajności gdy nie ma 

w domu nikogo lub na czas nocy, kiedy 

to intensywna wentylacja pomieszczeń 

jest niepotrzebna. W efekcie szybkość 

wyeksploatowania i zużycia tego elementu 

instalacji jest mniejsza. Wszystko 

to odbywa się dzięki zastosowanej 

elektronice i przy użyciu sterownika 

połączonego z całą armią czujników. 

Dziś standardem jest automatyka ze 

sterowaniem w oparciu o cykle dzienne 

lub tygodniowe, co pozwala użytkownikom 

zapomnieć na jakiś czas o ręcznych 

zmianach intensywności wentylacji 

za pośrednictwem manipulatorów 

naściennych czy pilotów zdalnego sterowania. 

Innym przykładem pozytywnego wpływu 

automatyki i elektroniki na trwałość 

central wentylacyjnych jest sposób odszraniania 

wymienników ciepła w czasie 

dużych mrozów, czy też raczej sposób 

zapobiegania ich oszronieniu. Do niedawna 

po prostu trzeba było wyłączyć 

wentylatory, co oznaczało zarazem 

wyłączenie całej wentylacji – wszystko 

dlatego, że bez czujników wilgotności 

i temperatury, do oszronienia dochodziło 

dość regularnie, co nie miało korzystnego 

wpływu na trwałość wymiennika 

ciepła. Dziś stosuje się glikol – o czym 

traktuje poprzedni rozdział – ale równolegle, 

a może przede wszystkim sięga 

się po automatykę, która za pośrednictwem 

czujników decyduje w odpowiednim 

momencie o uruchomieniu 

nagrzewnicy celem podgrzewania powietrza 

napływającego z zewnątrz. Jest 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 3. Centrala Smart 300 posiada wymiennik z nagrzewnicą chroniącą go przed 

zamrożeniem. 

to „zdrowsze” dla całej instalacji i wpływa 

na utrzymanie jej jakości. 

Należy zauważyć jedną ciekawą kwestię 

– automatyka w centralach wentylacyjnych, 

wsparta oczywiście elektroniką 

– rozwinęła się przede wszystkim mając 

na uwadze wymogi prawa w sferze 

energooszczędności i wygodę użytkowników. 

Jej korzystny wpływ na trwałość 

i jakość central jest niejako efektem 

ubocznym tego rozwoju, stało się to 

w pewnym sensie „przy okazji”, lecz nie 

da się zaprzeczyć, iż ten „uboczny efekt” 

jest efektem ze wszech miar pozytywnym 

i pożądanym. 

Konserwacja, inspekcje, serwis 

Regularna konserwacja i serwis poszczególnych 

sekcji central wentylacyjnych 

to konieczność. Nie można z tego 

zrezygnować i jednocześnie oczekiwać 

trwałości i wysokiej jakości w dłuższej 

perspektywie czasowej. Bez tego prędzej 

czy później musi dojść do sytuacji 

awaryjnej, co może spowodować 

konieczność wydania sporych kwot 

na naprawę systemu. Dobrze jest, gdy 

administratorzy systemu potrafią wyrobić 

w sobie nawyk regularnego kontrolowania 

stanu poszczególnych elementów 

składowych central, ale warto 

też posiłkować się rozwiązaniami, które 

poniekąd zmuszają administratorów 

do zaglądania do wnętrza poszczególnych 

sekcji. Przykładem takiego rozwiązania 

jest system kaset filtracyjnych, 

wymienianych przy przejściu z okresu 

letniego na zimowy. Gdy w okresie 

jesiennym przychodzi czas na zmianę 

kasety na tzw. „zimową”, czyli dedykowaną 

dla tego okresu, administrator 

chcąc dokonać zmiany po prostu musi 

otworzyć blok filtracyjny i mimowolnie 

dokonać naocznej inspekcji, czyli 

ocenić co się dzieje wewnątrz, jaki 

jest poziom zanieczyszczeń, jaki jest 

poziom wilgotności, stan materiałów 

i poszczególnych części, czyli blach, 

tworzyw sztucznych, zatrzasków, blokad 

i wszelkich innych elementów. To 

świetne rozwiązanie, które służy przedłużeniu 

trwałości central wentylacyjnych 

i zachowaniu wysokiej jakości ich 

pracy. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów 

publikowanych m.in. przez: 

Pro-Vent Systemy Wentylacyjne, 

Emiter Sp. z o.o., 

Lindab Sp. z o.o., 

Klimor S.A., 

Ciecholewski-Wentylacje Sp. z o.o. 

72 


w. 


Wybór elementów wentylacji hybrydowej 

Nasady hybrydowe odpowiadają za wytworzenie podciśnienia w przewodach 

wywiewnych wentylacji grawitacyjnej. To właśnie tym sposobem 

zapobiega się zjawisku ciągu wstecznego w wentylacji. Oprócz tego, 

dla zapewnienia prawidłowej pracy wentylacji hybrydowej, konieczne są 

właściwie dobrane nawiewniki ścienne lub okienne. Jak zatem wybrać 

odpowiednie elementy wentylacji hybrydowej? 

Wentylacyjne instalacje hybrydowe 

zapewniają usuwanie zużytego 

powietrza z pomieszczeń pomocniczych 

– np. toaleta, łazienka, kuchnia, 

natomiast za pomocą nawiewników 

świeże powietrze jest doprowadzane 

do wnętrza budynku. Należy 

podkreślić, że nasada wentylacyjna 

znajdująca się na zakończeniu przewodów 

wywiewnych powoduje 

podciśnienie w kanale bez względu 

na panujące warunki atmosferyczne. 

W zależności od potrzeb nasada pracuje 

w trybie ciągłym lub przez określony 

czas – np. uwzględniając wybrane 

przedziały czasowe określone 

przez użytkownika lub biorąc pod 

uwagę poziom wilgotności w pomieszczeniach. 

Może być również 

analizowane ciśnienie w przewodzie 

wentylacyjnym, temperatura powietrza 

w pomieszczeniu oraz siła, 

kierunek i rodzaj wiatru na zewnątrz 

budynku. 

Wybór nasad hybrydowych 

Dobrze wybrana nasada kominowa 

powinna w sposób dynamiczny wykorzystać 

siłę wiatru, celem poprawy 

ciągu w przewodzie wentylacyjnym. 

Należy sprawdzić czy zastosowany 

w nasadzie silnik elektryczny bazuje 

na technologii bezszczotkowej, która 

zapewni trwałość i niezawodność 

napędu. To właśnie silnik elektryczny 

zapewnia ruch turbiny niezależnie 

od rodzaju, kierunku i siły wiatru. 

Turbina obraca się w jednym kierunku 

tak aby na końcówce dolotowej 

nasady panowało podciśnienie. 

Silnik najczęściej jest zamocowany 

do ramy nośnej za pomocą śrub. 

Fot. 1. 

Urządzenia wentylacji hybrydowej. 

Fot. SCHIEDEL 

W przypadku zbyt małej siły wiatru, niepozwalającej 

na wprawienie turbiny w ruch, 

następuje samoczynne załączenie silnika 

elektrycznego tak, aby zapewnić odpowiednią 

prędkość obrotową turbiny znajdującej 

się w nasadzie. Z kolei jeżeli siła wiatru 

będzie zbyt duża, to prędkość turbiny 

zostanie ograniczona. Przy optymalnej sile 

wiatru zapewniającej odpowiednią prędkość 

obrotową nasada pracuje bez użycia 

napędu elektrycznego a więc nie pobiera 

prądu. 

Nasad nie należy dobierać do przewodów 

wentylacyjnych obsługujących pomieszczenia, 

gdzie pracują urządzenia gazowe 

z otwartą komorą spalania. Nasada powinna 

mieć taką konstrukcję aby nie występowały 

duże opory powietrza powodujące zakłócenia 

przepływu powietrza grawitacyjnego. 

Oprócz tego, dobierając nasadę wentylacji 

hybrydowej, uwzględnia się trwałość konstrukcji 

zwłaszcza pod kątem działania skrajnych 

warunków atmosferycznych. Stąd też 

materiał wykonania, którym najczęściej jest 

tworzywo sztuczne, powinien być wytrzymały 

i estetyczny. Odpowiednią konstrukcję 

powinny mieć również pręty stalowe 

zapewniające ochronę wylotu wentylatora. 

Ponadto nasada hybrydowa nie może generować 

drgań i nadmiernego hałasu, co 

z reguły uzyskuje się dzięki dynamicznemu 

wyważeniu wirnika. 

W nowoczesnych nasadach turbina ma 

bezpośrednie osadzenie na czopie silnika, 

a zespół krążka dociskowego z podkładką 

jest zabezpieczony. 

Średnica dolotowa nasady 

Nasady w wykonaniu standardowym 

mają średnicę 150 mm, a dzięki niewielkim 

wymiarom zewnętrznym, jest 

możliwy montaż na kominie kilku nasad 

74 



blisko siebie. Jednak na rynku nie brakuje 

nasad o większej średnicy – np. 200, 400, 

500 mm. Takie rozwiązania zazwyczaj są 

wybierane na kominy obiektów przemysłowych 

i budynków wielorodzinnych. 

Ponadto trzeba tak dobrać nasadę, aby 

zapewniała ona optymalne podciśnienie 

i wydajność ale przy niskim poborze energii 

elektrycznej. Ważna jest również cicha 

praca nasady. 

Wybór możliwości 

zabudowy nasady 

Na etapie wyboru nasady kominowej 

wentylacji hybrydowej trzeba wziąć pod 

uwagę przede wszystkim właściwości 

konkretnej instalacji wentylacyjnej oraz 

potrzeby użytkowników wentylacji. Ponadto 

nasadę dobiera się uwzględniając 

możliwość zabudowy na zakończeniu 

przewodu wentylacyjnego. Chodzi tutaj 

przede wszystkim o specjalne nasady, które 

można montować na pustakach wentylacyjnych 

osiowo i nie osiowo. Nie można 

zapomnieć o odpowiednich adapterach 

montażowych. 

Oprócz tego odpowiednie nasady dobiera 

się pod kątem dachówki ceramicznej, 

przy czym ważne są specjalne 

adaptery pozwalające na poziomowanie 

nasady względem kąta nachylenia połaci 

dachowej. 

Nasady hybrydowe 

do obiektów przemysłowych 

W aplikacjach przemysłowych najlepiej 

sprawdzą się wentylatory hybrydowe 

z talerzowymi wirnikami promieniowymi. 

Takie rozwiązania konstrukcyjne cechuje 

niski poziom hałasu, zatem niepożądane 

dźwięki nie przechodzą na kanały wentylacyjne 

i do otoczenia. Nasady przemysłowe 

powinny mieć niski współczynnik oporu 

miejscowego tak aby praca bez zasilania 

elektrycznego była swobodna. W razie potrzeby 

instalację można wyposażyć w układ 

pomiaru ciągu wentylacyjnego, który mierzy 

przepływ powietrza w przewodzie wentylacyjnym 

i dopiero w oparciu o wyniki po- 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Czym się kierować przy wyborze wentylacji hybrydowej? 

Jacek Gonera, projektant, Uniwersal 

Postęp techniczny wymusił znalezienie rozwiązań alternatywnych, 

łączących zalety wentylacji mechanicznej 

oraz naturalnej, co przyczyniło się do powstania systemu 

wentylacji hybrydowej – mieszanej, gdzie nasada wentylacyjna 

jest wywietrznikiem grawitacyjnym jeśli warunki 

pogodowe temu sprzyjają, lub niskoszumowym wentylatorem 

mechanicznym, który przejmuje kontrolę nad ciągiem 

wentylacyjnym w chwili gdy warunki wymuszające 

wentylację naturalną są niewystarczające dla uzyskania 

normatywów higienicznych w pomieszczeniach wentylowanych 

Aby dobrze dobrać wentylator hybrydowy musimy przede 

wszystkim określić, jakiego typu pomieszczenia będzie 

obsługiwał, czy chcemy sterować pracą wentylatora 

w sposób ciągły czy naprzemienny, a także czy pracą nasady 

będzie sterował czujnik i jakiego typu. 

Z technicznego punktu widzenia najważniejszymi parametrami 

są wydajność (ilość metrów sześciennych powietrza 

wyciąganych w przeciągu godziny) oraz podciśnienie, 

jakie jest wymagane do pokonania oporów instalacji. Ważnym 

czynnikiem jest również poziom hałasu generowany 

przez urządzenie – w pomieszczeniach, w których pracują 

ludzie, hałas musi być mniejszy, niż np. w magazynach czy 

halach produkcyjnych. Również bardzo ważnym czynnikiem 

na który zwracają użytkownicy jest energooszczędność 

i tutaj najlepiej nadają się nasady hybrydowe, które 

bardzo często wyposażone są w silniki EC (elektronicznie 

komutowane ), których pobór mocy waha się w granicach 

5–30 Wat co w porównaniu do standardowych wentylatorów 

pozwala zaoszczędzić wydatki na zużytą energię 

– nawet w przypadku kiedy wentylator hybrydowy pracowałby 

ciągle, łączny koszt zużytej energii elektrycznej 

wynosi dla pomieszczeń mieszkalnych nieco ponad 30 zł 

rocznie. 

Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wyposażenie wentylatora 

w różnego rodzaju systemy automatycznej kontroli, 

które mogą bazować na kierunku powietrza w kanale 

wentylacyjnym, jak to robi system EOL z automatycznym 

pomiarem prędkości strumienia powietrza. Systemy automatyki 

mogą być oparte na poziomie wilgotności względnej 

w pomieszczeniach jak to zastosowano w czujniku 

Higster, lub wywiewnej kratce wentylacyjnej typu Elan. 

Dobierając wentylację hybrydową należy również zwrócić 

uwagę na sposób montażu urządzenia na istniejącym 

kominie. Ważna jest konstrukcja kanału wentylacyjnego. 

W niektórych przypadkach hybrydowy system wentylacji 

mimo, że mógłby spełnić swoją funkcję, jest po prostu zakazany 

przepisami. Nie można stosować tego typu wentylacji 

na kanałach zbiorczych, jak również w przypadku, 

gdy pomieszczenie wentylowane wyposażone jest w inny 

system wentylacji mechanicznej. Szczególnie wtedy, gdy 

te systemy pobierają powietrze z zewnątrz. 


75

w. 


Fot. 2. 

Nasady wentylacji hybrydowej. 

miarów generowany jest sygnał załączenia 

turbiny wyciągowej. 

Konstrukcja i przekrój nasady przemysłowej 

zależy od oczekiwanej wydajności przepływu. 

Silniki bardzo często to maszyny 

asynchroniczne, gdzie stojan jest wirujący 

a w zależności od mocy zasilanie jest jednolub 

trójfazowe. 

Jak wybrać sterowanie nasadami 

wentylacyjnymi? 

Na etapie wyboru poszczególnych elementów 

wentylacji hybrydowej nie można 

zapomnieć o precyzyjnym sterowaniu 

pracą nasad. Właściwe rozwiązanie w tym 

zakresie dobiera się w zależności od potrzeb 

użytkowników i parametrów technicznych 

instalacji. 

W rozbudowanych systemach wentylacji 

hybrydowej wykorzystuje się również 

sterowniki zbierające sygnały z czujników 

poziomu wilgotności powietrza. Jest to 

przydatne nie tylko w obiektach przemysłowych 

ale np. w kuchniach restauracyjnych 

i innych miejscach o wysokim poziomie wilgotności 

powietrza. 

Nadzorowanie pracy nasad może odbywać 

się z poziomu oprogramowania 

instalowanego na komputerze PC. 

W efekcie za pomocą aplikacji komputerowej 

steruje się pracą wielu nasad przy 

możliwości zmiany prędkości obrotowej 

wentylatora również z uwzględnieniem 

wybranych przedziałów czasowych. Warto 

zadbać o specjalną szafę sterowniczą 

gdzie są doprowadzane wszystkie przewody 

tak aby sterowanie i zasilanie nasad 

odbywało się z jednego miejsca, co ułatwi 

prace konserwacyjne i serwisowe. Jeden 

układ sterowania może nadzorować pracę 

32 nasad. 

Fot. UNIWERSAL 

Jak uruchomić nasadę hybrydową? 

Instalator nasad kominowych musi zadbać 

o właściwy przebieg uruchomienia próbnego 

urządzeń. Przede wszystkim powinien 

sprawdzić czy układ wirujący działa 

poprawnie. Najlepiej aby uruchomić silnik 

na krótki czas i obserwować pracę nasad ze 

szczególnym uwzględnieniem drgań i podwyższonego 

poziomu hałasu. 

Ponadto należy zmierzyć napięcie zasilania, 

przy czym jego wartość nie może przekraczać 

±10% wartości napięcia znamionowego. 

Warto również zadbać o pomiar 

natężenia prądu pobieranego przez napęd 

elektryczny wentylatora. Nie powinno ono 

przekraczać wartości podanej w dokumentacji 

technicznej nasady. Pozytywne wyniki 

tych testów kwalifikują nasadę do pracy 

ciągłej. Podczas eksploatacji nasady wibracje 

konstrukcji wsporczej, drgania i podwyższony 

poziom hałasu mogą wskazywać 

na usterkę w pracy nasady. 

Wybór nawiewników 

– odpowiedni dopływ 

świeżego powietrza 

O prawidłowym doborze, montażu i funkcjonowaniu 

wentylacji hybrydowej świadczy 

przede wszystkim skuteczne usuwanie 

zużytego powietrza z wnętrza budynku. 

Jednak dla prawidłowej pracy systemu konieczny 

jest również dopływ świeżego powietrza 

z zewnątrz budynku. Trzeba przy 

tym zadbać o odpowiednią proporcję powietrza 

wywiewanego i nawiewanego. Wymiana 

powietrza w przypadku wentylacji 

hybrydowej powinna być więc optymalna. 

W efekcie konieczne jest uwzględnienie 

nawiewników w oknach lub w ścianach. 

Przydatnym rozwiązaniem są nawiewniki 

ścienne, których konstrukcja umożliwia regulowanie 

przepływu powietrza poprzez 

zmiany intensywności nawiewu. Ręczna 

regulacja wykorzystuje pokrętło sterujące 

przesłoną. To właśnie poziom otwarcia przesłony 

decyduje o ilości powietrza napływającego 

z zewnątrz. Ważne jest przy tym 

wstępne filtrowanie powietrza by do pomieszczeń 

przedostawała się mniejsza ilość 

zanieczyszczeń. Chcąc aby powietrze napływające 

było wstępnie podgrzane można 

zastosować nawiewniki wyposażone 

w grzałki elektryczne. Jednak trzeba liczyć 

się z poborem prądu potrzebnym do zasilania 

grzałek. 

Nawiewniki higrosterowane 

Oferowane na rynku nawiewniki higrosterowane 

mocowane są w specjalnych 

gniazdach wyfrezowanych w górnej części 

ramy okiennej. Niejednokrotnie mają one 

postać kasety żaluzji zwijanej lub przepustów 

ściennych. Część urządzenia odpowiedzialna 

za pomiar wilgotności powietrza jest 

montowana od strony pomieszczenia. 


nawiewniki zapewniające wytłumienie akustyczne. 

Warto je zastosować w miejscach, 

gdzie wymaga się skutecznej ochrony przed 

hałasem dochodzącym z zewnątrz. Tłumienie 

akustyczne osiąga 35–42 dB(A). Nawiewniki 

tłumiące akustycznie zapewniają wielkość 

przepływu przy wilgotności względnej 

30%, na poziomie 5 m3/h. Wzrost poziomu 

wilgotności względnej do 70% powoduje 

wzrost przepływu do 30 m 3 /h. 

Podsumowanie 

Najważniejszą zaletą wentylacji hybrydowej 

jest połączenie zalet wentylacji grawitacyjnej 

i mechanicznej. W typowym systemie 

wentylacji hybrydowej wykorzystuje się 

przede wszystkim specjalne nasady kominowe, 

w których umieszczone są nowoczesne 

silniki elektryczne o niskim zapotrzebowaniu 

na energię elektryczną. Silniki 

napędzają turbinę. Z kolei w nawiewnikach 

można regulować przepływ powietrza dostarczanego 

z zewnątrz budynku. Nawiewniki 

i wywiewniki w wentylacji hybrydowej 

muszą zapewnić odpowiednią wymianę 

powietrza w pomieszczeniach. 

Mówiąc o zaletach wentylacji hybrydowej 

trzeba mieć również na uwadze łatwą konserwację 

i cichą pracę urządzeń. 


76 



PROMOCJA 

Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania 

urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal 

Szeroko stosowany system wentylacji naturalnej, od dawna zakorzeniony 

w naszym budownictwie, ma szereg zalet. Ale ma również wady. 

Są chwile, gdy nie spełnia swej funkcji. Co wtedy? Wentylacja mechaniczna 

– odpowiedź wydaje się prosta. Prosta, ale z różnych przyczyn kosztowna. 

Dodajmy więc nieco finezji i praktycznie wykorzystajmy system mieszany. 

Jest nim wentylacja hybrydowa. 

Zacznijmy od początku. W wielu 

domach, zarówno jednorodzinnych 

jak i wielorodzinnych, w wielu 

obiektach biurowych i w halach 

produkcyjnych, szeroko stosowany 

jest obecnie system wentylacji 

naturalnej, zwanej również grawitacyjną. 

Praktycznie sprowadza 

się to do: kratki wentylacyjnej 

w pomieszczeniu wentylowanym, 

kanału wentylacyjnego wykonanego 

z różnego materiału (od cegieł 

począwszy, poprzez pustaki 

wentylacyjne, kształtki metalowe, 

przewody Spiro, na bloczkach typ 

Schiedel kończąc) oraz nasady 

wentylacyjnej, która wieńczy tak 

zbudowany system. 

Fot. 1. Praktyczne wykorzystanie wentylacji mechanicznej przy pomocy wentylatorów 

dachowych DAs. 

Zadaniem takiego układu jest zapewnienie 

norm higienicznych wymiany 

powietrza w pomieszczeniach w ilościach 

odpowiednio: 

• kuchnia z oknem zewnętrznym wyposażona 

w kuchenkę gazową lub węglową 

– 70 m 3 /h 

• kuchnia z oknem zewnętrznym, wyposażona 

w kuchenkę elektryczną 

– w mieszkaniu do 3 osób 

– 30 m 3 /h , 

– w mieszkaniu dla więcej niż 

3 osoby – 50 m 3 /h 

• kuchnia bez okna zewnętrznego wyposażona 

w kuchenkę elektryczną 

– 50 m 3 /h 

• kuchnia bez okna zewnętrznego, wyposażona 

w kuchenkę gazową, obowiązkowo 

z mechaniczną wentylacją 

wywiewną – 70 m 3 /h 

• łazienka z wc lub bez – 50 m 3 /h 

• oddzielny wc – 30 m 3 /h 

• pomieszczenie bezokienne (garderoba) 

– 5 m 3 /h 

• pokój mieszkalny oddzielony od pomieszczeń 

kuchni, łazienki i wc więcej 

niż dwojgiem drzwi lub pokój 

znajdujący się na wyższym poziomie 

w wielopoziomowym domu jednorodzinnym 

lub w wielopoziomowym 

mieszkaniu domu wielorodzinnego 

– 30 m3/h. Wymiana powietrza w ciągu 

godziny powinna być równa co najmniej 

kubaturze pokoju. 

Pytanie jest jednak czy zapewnia? 

Zdawać musimy sobie sprawę ze zmiennej 

skuteczności działania takiej wentylacji. 

Wielu użytkowników obserwuje w swoich 

mieszkaniach bezruch powietrza w kanałach 

wentylacyjnych, a w skrajnych przypadkach 

ciągi wsteczne, w których kratka 

wentylacyjna wywiewna zamienia 

się nagle w nawiewną i nieprzyjemne 

chłodne powietrze z różnymi zapachami 

w sposób niekontrolowany rozchodzi 

się po pomieszczeniu. Odpowiada za to 

wiele czynników, usytuowanie budynku 

względem najczęściej występujących kierunków 

wiatru, jego wysokość, umiejscowienie 

wywietrznika na dachu – częste 

są przypadki gdy wywietrznik jest zabudowany 

w strefie występujących zawirowań 

powietrznych, temperatury powietrza 

zewnętrznego, temperatury pomieszczenia, 

jak również sposobu doprowadzenia 

powietrza do budynku czy pomieszczenia. 


77

w. 


Fot. 2. Przykład wykorzystania nasad grawitacyjnych DUO do wentylacji szkoły 

w Bielsku-Białej. 

Fot. 3. Wywietrznik grawitacyjny WLO. Fot. 4. Wywietrznik grawitacyjny Sir. 

Oczywiście można zaradzić tym negatywnym 

efektom wentylacji naturalnej, 

spełniając wszystkie kryteria dobrego jej 

doboru i właściwego podejścia do niej 

już na etapie projektowym. Mamy jednak 

w naszej świadomości zakorzenioną termomodernizację 

i tym samym stosujemy 

ciepłą, wręcz hermetyczną stolarkę okienną, 

i trudno jest nas przekonać do stosowania 

nawiewnej kratki wentylacyjnej. 

A przecież nawet najlepiej zaprojektowany 

na świecie wywietrznik nie wytworzy, 

przy optymalnych dla jego pracy warunkach 

pogodowych, takiego podciśnienia, 

które wystarczy by przeciągnąć powietrze 

z pomieszczenia na zewnątrz. Skąd 

bowiem na jego miejsce ma napłynąć 

powietrze świeże, przecież nie ma możliwości 

przedostać się przez szczelną stolarkę, 

a mikroszczeliny okienne są zazwyczaj 

niewystarczające. 

Producenci wywietrzników prześcigają 

się w pomysłach, konstrukcje Zefir, Bora, 

Bryza, Sir, każdy z nich odpowiednio użyty, 

potrafi zapewnić normatyw wentylacyjny 

w pomieszczeniu, ale nie sam. Konieczny 

jest odpowiednio skonstruowany, o dużym 

przekroju kanał wentylacyjny, dobrze 

oczywiście zaizolowany, niskooporowa 

kratka wentylacyjna zamontowana w pomieszczeniu 

wentylowanym i właściwie 

rozwiązany sposób dopływu powietrza 

zewnętrznego do pomieszczenia i, wreszcie 

jakże istotny punkt – duża świadomość 

użytkownika, że bez spełnienia tych 

kryteriów dobrze nie będzie. 

Efekty negatywne widoczne są bardzo 

szybko, skraplająca się wilgoć na ścianach 

Fot. 5. Wywietrznik grawitacyjny Bora. Fot. 6. Wywietrznik grawitacyjny Bryza. Fot. 7. Wywietrznik grawitacyjny Zefir. 

78 



Fot. 8. Wentylator dachowy DAs-160 Fot. 9. Wentylator dachowy DAs-500 

Fot. 10. Wentylator dachowy FEN 

tworzy na początku nieciekawe zacieki, 

woda strużkami płynie po wewnętrznych 

szybach okna a wkrótce na ścianach, 

gdzie niedawno było mokro, pojawiają się 

czarne punkciki, początkowo małe, tworząc 

z czasem całą kolonię czarnych plam 

– zarodniki pleśni i grzybów. 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 

już ma na to definicję – ten budynek jest 

chory – a mieszkający w nim ludzie stają 

się mimowolnie ofiarami syndromu chorego 

budynku. Ogólna apatia, częste bóle 

głowy, niezadowolenie z występującego 

w pomieszczeniu mikroklimatu. 

Należy dodać, że wilgotność w pomieszczeniu 

już od 70 %, powoduje kłopoty 

z dotlenieniem organizmu, człowiek 

czuje się zmęczony, rozkojarzony 

i ma wrażenie „duszności”. 

Fot. 12. Układ automatycznej kontroli 

ciągu wentylacyjnego EOL. 

Fot. 11. Wentylator dachowy Sztil. 

Jak temu zaradzić? 

Oczywiście zapewnić właściwą wymianę 

powietrza. Bardzo dobrze, kiedy myśli się 

o tym już na etapie projektowym, kiedy 

jest jeszcze przestrzeń, kiedy można wyobrazić 

sobie i wykonać system wentylacyjny 

tak, by powietrze w niczym nie 

skrępowany sposób mogło swobodnie 

przepływać przez nasze mieszkania i biura, 

zapewniając higieniczne normatywy. 

Jeśli można rozwiązać to przy pomocy 

wentylacji naturalnej to mamy zysk w postaci 

niskiej ceny eksploatacyjnej i komfort 

wynikający z jej bezgłośnej pracy. 

Co jednak, gdy mimo starań projektowych, 

ten typ wentylacji nie wystarczy? 

Przejść na wentylację mechaniczną, 

chciałoby się powiedzieć, uwaga jak najbardziej 

trafna. Tutaj ciągła praca wentylatorów 

stworzy właściwe strumienie 

powietrza w kanałach wentylacyjnych i, 

jeśli projektant przeliczył dokładnie opory 

sieci i właściwie dobrał wentylatory, 

normatywy higieniczne ilości powietrza 

wywiewanego będą spełnione. 

Pojawia się problem hałasu i zasilania 

elektrycznego. Te dwa czynniki zmuszają 

do stosowania urządzeń nowoczesnych, 

wyposażonych w energooszczędne silniki, 

a wentylatory nierzadko muszą być wyposażane 

w tłumiki akustyczne i to zarówno 

od strony wlotowej jak i wylotowej. 

Co jednak będzie, gdy z różnych powodów 

następuje zatrzymanie pracy koła 

wirnikowego wentylatora? Oczywiście 

do czasu usunięcia usterki, pomieszczenia 

są całkowicie „ zakorkowane”, wirnik wentylatora, 

wraz z całą jego konstrukcją, skutecznie 

blokuje drogę dla ruchu powietrza 

w kanale wentylacyjnym i wentylacja 

w sposób naturalny ustaje. 

Wróćmy więc do początku tekstu tego 

artykułu i „dodajmy nieco finezji”. 

Wykorzystajmy system 

wentylacji hybrydowej 

Jest to swoisty znak czasu w rozwoju 

technik wentylacyjnych, wykorzystujący 

zalety działania obu systemów – mechanicznego 

i naturalnego. 

System taki działa naprzemiennie, wykorzystując 

siły natury, gdy potrafią być 

na tyle wydolne by zapewnić poprawną 

jakość powietrza w budynku lub 

mechanikę pracy wirnika wentylatora, 

Fot. 13. Nasada hybrydowa FENKO. 


79

w. 


Fot. 14. Nasada hybrydowa FENKO na pustak wentylacyjny Schiedel. 

stwarzającego w tym przypadku warunki 

podobne jak siły natury. Wentylacja 

hybrydowa, działa więc naprzemiennie 

w sposób mechaniczny lub naturalny. 

Pozwala to użytkownikowi czerpać 

z zalet tych dwóch systemów w sposób 

jednoczesny, zarazem minimalizując 

koszty wynikające z uciążliwości pracy 

mechanicznej wentylatora. Jeśli dodamy 

do tego układ automatyki sterującej, 

otrzymamy system, który w zależności 

od wybranego sposobu kontroli będzie 

nadzorował poziom i kierunek przepływu 

powietrza w kanale wentylacyjnym 

lub poziom wilgotności względnej 

w pomieszczeniach, w których będzie 

czujnik zamontowany. 

Wentylatory hybrydowe są urządzeniami 

energooszczędnymi, wystarczy powiedzieć, 

że dwubiegowy silnik wentylatora 

FENKO zużywa odpowiednio 9,5 W lub 6,2 

W w zależności od wybranego biegu pracy 

silnika i zapewnia, dla jednego pomieszczenia, 

wydajność na poziomie 180 m 3 /h 

lub odpowiednio na niższym biegu 

120 m 3 /h. Proste przeliczenie cen mówi, 

że nawet w przypadku gdyby wentylator 

pracował ciągle na wyższym biegu, łączny 

koszt zużytej energii elektrycznej wynosiłby 

nieco ponad 30 zł rocznie. 

Niebagatelną zaletą jest również jego cicha 

praca. 41 dBA lub 33 dBA bezpośrednio 

przy nim, powoduje, że w pomieszczeniu 

jest praktycznie niesłyszalny. 

Można go również montować na przewodach 

wentylacyjnych różnej konstrukcji, 

jest wariant montowany na: 

kanale tradycyjnym z cegły, pustak 

wentylacyjny typ P, rurę wentylacyjną 

Fot. 15. Nasada hybrydowa FENKO 

na rurę PCV. 

Fot. 16. Nasada hybrydowa FENKO 

na dachówkę Braas. 

Fot. 17. Sterownik HIGSTER. 

80 



Fot. 18. Nasada hybrydowa FENKO w wariantach montażowych na pokrywach cokołów wentylacyjnych wg indywidualnych potrzeb 

wymiarowych inwestora. 

Fot. 19. Zastosowanie wentylacji hybrydowej – montaż nasad hybrydowych typu MAG. 

Fot. 20. Cichobieżne wentylatory typu 

Sztil wyposażone w podstawy tłumiące 

dodatkowo obniżające ciśnienie akustyczne 

– Kraków Bocianie Gniazdo. 

o średnicy 160 mm, istnieją adaptację 

na dachówkę typ Brass, jak również 

szeroko rozpowszechnione bloczki 

wentylacyjne typ Schiedel, na który 

w zależności od konfiguracji budowlanej 

stworzono kilka odmian wentylatora. 

Co z regulacją pracy wentylatora? 

Wydaje się, że zaproponowany przez 

producenta system HIGSTER, jest sposobem 

najwłaściwszym. Pozwala on 

automatycznie wybrać między pracą 

mechaniczną, a grawitacyjną wentylatora 

FENKO. Jego działanie polega bowiem 

na ciągłym pomiarze wilgotności 

względnej panującej w pomieszczeniu. 

Przekroczenie progu nastawionego 

przez użytkownika, powoduje automatyczne 

włączenie pracy mechanicznej. 

Dodatkową funkcją jest wykorzystanie 

czujnika światła, w który również wyposażony 

jest HIGSTER. W tym przypadku 

wentylator pracuje mechanicznie. 

Tak długo jak czujnik światła „wychwytuje” 

działające oświetlenie, nie jest aktywna 

funkcja pomiaru wilgotności. Wilgoć 

przejmuje kontrolę nad pracą wentylatora 

w chwili gdy oświetlenie jest wyłączone. 

W przypadku, gdy próg wilgotności 

względnej nie jest przekroczony, 

wentylator hybrydowy FENKO pracuje 

jako nasada wentylacyjna grawitacyjna, 

gdyż tak w swoim zamyśle projektowym 

został przez swoich konstruktorów stworzony. 

• 


81

W. 

WARSZTAT 

Kamera inspekcyjna 

Bosch wprowadza na rynek pierwszą kamerę inspekcyjną 

dla majsterkowiczów. Model UniversalInspect umożliwia 

szybkie sprawdzenie zaciemnionych i trudno dostępnych 

miejsc w domu i poza nim. Narzędzie ma niemal nieograniczone 

możliwości zastosowań: z pomocą kamery inspekcyjnej 

UniversalInspect można np. zdiagnozować zatkane 

odpływy i rury spustowe, zbadać rynny dachowe lub zajrzeć 

do środka urządzeń AGD, takich jak zmywarki lub suszarki, 

aby sprawdzić możliwe usterki. Wyniki badania można 

dokumentować na zdjęciach. Kamera jest wyposażona 

w 8-milimetrową głowicę, dzięki czemu bez trudu można ją 

wprowadzić nawet w bardzo wąskie miejsca. 


Źródło: Bosch 

Śruba do wielokrotnego użytku 

Rozwój techniki montażowej sprawił, że śruby w mocowaniach 

przelotowych są równie skuteczne, jak kotwy mechaniczne 

czy chemiczne. Znajdują zastosowanie przy mocowaniu podwieszeń 

instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnych, sanitarnych, 

elektrycznych, rurociągów lub tras kablowych. Mając na uwadze 

zmieniające się potrzeby rynku powstało rozwiązanie, które 

pozwala usprawnić prace montażowe. Wielokrotny montaż tej 

samej śruby jest możliwy dzięki ząbkowanej geometrii gwintu. 

Po każdym demontażu wystarczy nasunąć specjalną tuleję 

na gwint i sprawdzić stopień jego zużycia. Jeśli śrubę dałoby się 

przełożyć tak, aby jej koniec wystawał przez tulejkę, oznacza to, 

że gwint jest już zużyty i śruba nie nadaje się do ponownego zastosowania 

zgodnie z aprobatą. W przeciwnym wypadku – jeśli 

nie ma śladów korozji ani innych uszkodzeń – możemy ponownie 

posłużyć się śrubą ULTRACUT. 

Źródło: Fischer Polska 

Podejmij rękawicę! 

Solidne rękawice robocze Power Tufgrip z dodatkowymi 

wzmocnieniami na kostkach, kciuku i pozostałych 

palcach doskonale chronią dłonie podczas ciężkich 

prac budowlanych. Ergonomiczny, zakrzywiony 

krój, idealne dopasowanie do dłoni i antypoślizgowe 

wzmocnienia zapewniają nadzwyczajną pewność chwytu 

i wygodę pracy. Dla zwiększenia komfortu rękawice 

wyposażono we frotkę do ocierania potu i specjalną wyściółkę 

na kciuku. 

Źródło: Snickers Workwear 

82

Fachowy Instalator 6/2017

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?