Fachowy Instalator 1/2018

www.fachowyinstalator.pl 

LUTY 2018 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 1/2018

R. 

OD REDAKCJI 

Zaparowane szyby od wewnątrz, skraplająca się po nich woda, wilgoć pod parapetem 

i we wnękach okiennych. Oprócz tego niedziałający przepływowy podgrzewacz 

wody z otwarta komorą spalania. Często wisienką na torcie są zaklejone 

kratki wentylacyjne – bo sąsiad często gotuje kapustę na obiad i czuć to w całym 

domu! Wiele osób mieszkających w blokach z lat 70-tych i 80-tych zastanawia 

się, co jest tego przyczyną. Przecież jeszcze parę lat temu wszystko było dobrze. 

Może trochę wiało po plecach przez nieszczelne okna ale w domu nie było wilgoci 

i lepiej się oddychało… No właśnie – po plecach już nie wieje, bo są nowe okna, 

a budynek został docieplony grubą warstwą styropianu. W mieszkaniu zrobiło się 

jak w termosie, a brak cyrkulacji powietrza zakłóca normalne funkcjonowanie. Blok 

cierpi na „syndrom chorego budynku”. Niestety dopiero w takich sytuacjach zaczynamy 

się zastanawiać nad rolą właściwej wentylacji w domu. Pamiętajmy, że zadaniem 

dobrego instalatora jest nie tylko poprawiane błędów innych, ale również 

informowanie inwestorów o wadach i zaletach konkretnych rozwiązań. Dlatego 

warto się przyjrzeć temu co dzieje się na rynku wentylacji i odwiedzić targi Forum 

Wentylacja i Salon Klimatyzacja w Warszawie. Każde takie wydarzenie jest bowiem 

okazją do poszerzenie wiedzy i zaczerpnięcia informacji o nowościach w branży. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Marcin Kostyra 

tel. kom. 530 442 033 

marcin.kostyra@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 1 2018

2018 2018 

NAJWIĘKSZE 

WYDARZENIE 

BRANŻOWE 

27 – 28 LUTEGO 

WARSZAWA 

WYDARZENIA TARGOWE 

SEMINARIA 

ARENA TECHNOLOGII 

STREFA INSTALATORA 

KONKURS 

MIĘDZYNARODOWE 

TARGI TECHNIKI 

WENTYLACYJNEJ 

KLIMATYZACYJNEJ 

I CHŁODNICZEJ 

Pomysłodawca i organizator: 

CHCESZ WIEDZIEĆ 

WIĘCEJ? 

spw@wentylacja.org.pl | tel. fax 22 542 43 14 

www.forumwentylacja.pl 

Wejdź na www.forumwentylacja.pl 

i zostaw e-mail – prześlemy dodatkowe informacje

ST.SPIS TREŚCI 

Fot. ALNOR 

temat numeru 

REKUPERACJA 

czytaj od strony 

45 

Informacje pierwszej wody ....................................................................................................................................................................... 8 

Nowości ............................................................................................................................................................................................................12 

HERZ – uniwersalne zawory kulowe ................................................................................................................................................... 14 

Skuteczna i bezpieczna instalacja kanalizacyjna .......................................................................................................................... 15 

Ochrona przeciwzalewowa budynku ................................................................................................................................................ 20 

Nowa generacja przepompowni SANICUBIC na 60-lecie firmy SFA .................................................................................... 22 

Gazowe przepływowe podgrzewacze wody ................................................................................................................................. 24 

EXCLUSIVE GREEN E – idealne rozwiązanie dla każdego domu jednorodzinnego ...................................................... 26 

Ugruntowana pozycja na rynku gruntowych pomp ciepła .................................................................................................... 28 

Co warto wiedzieć o systemach sterowania wentylacją mechaniczną w garażach? ..................................................32 

Analizatory spalin ........................................................................................................................................................................................ 35 

Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiedni analizator spalin ............................................................. 38 

Przegląd wentylatorów ............................................................................................................................................................................ 40 

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................................... 45 

Centrale typu rooftop ................................................................................................................................................................................ 54 

Urządzenia rooftop – ciekawa alternatywa dla centrali wentylacyjnej ............................................................................. 57 

Montujemy klimatyzatory typu split ..................................................................................................................................................60 

Czy warto inwestować w nowoczesne urządzenia HVAC na czynnik R32 ....................................................................... 66 

Gotowi na R32 z całkiem nowymi urządzeniami! ........................................................................................................................ 68 

Ceramiczne systemy kominowe .......................................................................................................................................................... 70 

Warsztat ........................................................................................................................................................................................................... 74 

6 

Fachowy Instalator 1 2018

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Promocja na kamery Fluke TiS45 

Firma Fluke przygotowała promocję na kamerę termowizyjną z serii TiS. Kamera 

TiS45 dostępna jest teraz w zestawie promocyjnym w cenie obniżonej 

o 30 procent od ceny regularnej i dodatkowo z latarką diodową na czapkę/ 

kask L206 Deluxe. Promocja będzie obowiązywała do końca marca 2018 roku. 

Kamery termowizyjne Fluke z serii użytkowej TiS zapewniają wysoką jakość 

pomiarów w przystępnych cenach. Wszystkie modele tej linii współpracują 

z systemem Fluke Connect, umożliwiającym łączność bezprzewodową ze 

smartfonami, przechowywanie danych w chmurze oraz współpracę całego 

zespołu techników bez względu na dzielące ich odległości. Charakteryzują 

się też bardzo wysoką jakością obrazu. 

Fluke 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

Targi dla fachowców 

XVI Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów 

Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA 2018 po raz 16-sty 

w Warszawie! Odbędą się one w dniach 31 stycznia – 2 lutego 

na terenie EXPO XXI. 

Targi ELEKTROTECHNIKA skierowane są do producentów 

i użytkowników sprzętu niskiego, średniego i wysokiego napięcia 

oraz systemów alarmowych i rozwiązań umożliwiających 

instalację przewodów elektrycznych w nowoczesnych 

budynkach. 

Równolegle odbędą się Targi ŚWIATŁO oraz Wystawa 

TELETECHNIKA. 

Wystawcy Targów ELEKTROTECHNIKA mają możliwość współprowadzenia 

konferencji, warsztatów i szkoleń skierowanych 

do prawie 2000 specjalistów - inżynierów budownictwa, inżynierów 

elektryków, inspektorów nadzoru oraz instalatorów. 

Współpraca z takimi organizacjami i stowarzyszeniami jak: 

Polska Izba Inżynierów Budownictwa, Stowarzyszenie Elektryków 

Polskich, Izba Architektów R.P., Stowarzyszenie Architektów 

Polskich, mobilizuje nas do działań zapewniających 

najwyższy profesjonalizm i gwarantuje dotarcie z ofertą 

do profesjonalistów branży elektrotechnicznej i budowlanej. 

Konferencje, szkolenia i warsztaty od lat są integralnym 

elementem Targów ELEKTROTECHNIKA. Najważniejsze 

wydarzenie to cykl szkoleń dla projektantów instalacji 

elektrycznych oraz wyższej kadry menadżerskiej odpowiedzialnej 

za nadzór, wykonawstwo, inwestycje oraz eksploatację 

instalacji w różnego typu obiektach organizowany 

wspólnie z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa. 

Tematyka szkoleń w 2018 roku: 

• Systemy utrzymania i zabezpieczenia budynków 

• Ochrona odgromowa i przeciwporażeniowa 

• Dobór i układanie kabli i przewodów w sieciach nn 

• Dobór Zabezpieczeń 

Konferencje, szkolenia i warsztaty od lat są integralnym elementem 

Targów ELEKTROTECHNIKA 

• Nowe wymagania w odniesieniu do kabli i przewodów 

i zespołów kablowych 

• Sprawdzanie instalacji elektrycznych po wykonaniu 

i w trakcie eksploatacji w budynku 

• Opłacalność inwestycji w OZE w obiektach użyteczności 

publicznej i małych firmach 

• Inteligentne Sieci Sn i nn – praktyczne rozwiązana Smart 

Grid 

• Rozwiązania inteligetnego oświetlenia 

• Kompensaja mocy biernej w układach nn – teoria 

i praktyka 

• Nowoczesne systemy wentylacyjne 

• Instalacja teletechniczna budynków mieszkalnych 

• Inteligetny budynek - wytyczne projektowe i rozwiązania 

• Wymagania techniczno-eksploatacyjne dla systemów zasilania 

gwarantowanego budynków 

• Narzędzia do projektowania 

• Aspekty Prawne 

Szczegółowe informacje na temat nadchodzącej edycji Targów 

można uzyskać na stronie www.elektroinstalacje.pl. 

Kontakt: office@elektroinstalacje.pl 

Agencja Soma 

8 Fachowy Instalator 1 2018

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

Purmo edukuje 

Purmo nie tylko proponuje najwyższej jakości urządzenia grzewcze. 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, marka dokłada 

wszelkich starań, aby ich wybór był optymalny, czego efektem 

są m.in. poradniki w formie filmów, udostępnione na kanale 

PurmoPolska w YouTube. W zwięzły i przystępny sposób przekazują 

one informacje dotyczące zasadniczych kwestii. Jak dobrać 

grzejnik do instalacji? Czy eksploatacja ogrzewania podłogowego 

jest tańsza od tradycyjnych grzejników? Jakie rozwiązanie 

grzewcze sprzyja alergikom? Czy ogrzewanie ścienne jest równie 

efektywne jak podłogowe? Odpowiedzi na te i wiele innych 

pytań niewątpliwie pomogą podjąć właściwe decyzje wszystkim 

tym, którzy w nadchodzącym roku planują modernizację 

instalacji grzewczej lub będą poszukiwać najkorzystniejszego 

źródła ciepła do nowego domu. 

Purmo 

Tosot wkracza do polski 

Na polskim rynku klimatyzacyjnym pojawił się nowy gracz 

– TOSOT. Wyłącznym dystrybutorem marki w Polsce została 

fi rma TOSOT Air Conditioning Systems, która poza importem 

produktów, zapewnia również wsparcie magazynowe, 

techniczne, projektowe i serwisowe. 

TOSOT jest jedną z dwóch (obok Gree) wiodących marek należących 

do międzynarodowej grupy Gree Electric Appliances Inc. 

of Zhuhai, czyli jednego z największych producentów urządzeń 

klimatyzacyjnych na świecie. Markę powołano w 2003 roku, ale 

w przeciwieństwie do Gree, nie była ona do tej pory obecna 

w Polsce. TOSOT korzysta z doświadczenia, zaplecza badawczorozwojowego 

oraz produkcyjnego Grupy Gree Electric Appliances 

Inc. of Zhuhai i specjalizuje się w dystrybucji systemowych 

rozwiązań klimatyzacyjnych dla obiektów komercyjnych, w tym 

m.in. dla biur, hoteli, obiektów sportowych oraz galerii handlowych 

i sklepów. W swojej ofercie posiada także całe spectrum 

rozwiązań dla segmentu wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego 

oraz klientów indywidualnych. 

TOSOT zamierza budować swoją pozycję w oparciu o współpracę 

z projektantami, fi rmami wykonawczymi oraz inwestorami 

i generalnymi wykonawcami inwestycji. Firma skupi się 

na rozwoju własnych kanałów sprzedażowych i nie planuje 

w tym momencie budowy szerokiej sieci dystrybucji. Niektóre 

z produktów (wybrane oczyszczacze, klimatyzatory) będą 

jednak dostępne w partnerskich sklepach internetowych. 

Tosot 

Nowa mikrostrona firmy Viega 

Viega Smartpress to ekonomiczny system rur tworzywowych z metalowymi 

złączkami o zoptymalizowanym przepływie. Rozwiązanie jest 

na tyle innowacyjne, że firma Viega uruchomiła specjalną mikrostronę 

z multimedialną prezentacją, która w przejrzysty sposób tłumaczy 

wszystkie zalety produktu: smartpress.viega.pl 

System Viega Smartpress przeznaczony jest do instalacji wody użytkowej 

i grzewczych. Jego najważniejszym atutem są innowacyjne 

złączki ze stali nierdzewnej i brązu, wyróżniające się minimalnymi 

stratami ciśnienia, niższymi nawet o 80% od standardowych złączek 

zaprasowywanych do rur z tworzywa sztucznego. 

Viega 

Fachowy Instalator 1 2018 9

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Instalator rzecznikiem marki kotłów 

na paliwa stałe 

Decyzję o marce montowanego kotła na paliwa stałe podejmują przede 

wszystkim instalatorzy – wynika z najnowszego raportu Instytutu Keralla 

Research, który badał profesjonalistów montujących kotły na paliwa stałe 

w mieszkalnictwie. 


Instalatorzy aktywnie uczestniczą 

w procesie decyzyjnym dotyczącym 

instalowanych marek i de facto wpływają 

na jego wybór. Prawie 92 proc. 

wykonawców polega wyłącznie 

na swoich preferencjach, a pozostałe 

8 proc. profesjonalistów przy wyborze 

marki producenta kotłów bierze 

pod uwagę opinię klienta końcowego. 

Okazuje się zatem, że wykonawcy 

występują nie tylko w roli 

montera, ale również doradcy, który 

rekomenduje końcowemu użytkownikowi 

kotły na paliwa stałe danego 

producenta. 

Z badania wynika również, że ponad 

65 proc. profesjonalistów ocenia 

doradztwo sprzedawcy podczas 

zakupu kotłów na paliwa stałe 

jako użyteczne. Co jednak zwraca 

uwagę, blisko 54 proc. badanych 

w ogóle nie bierze go pod uwagę. 

Jak mówią sami instalatorzy, jest to 

efekt niedostatecznego w ich opinii 

przygotowania sprzedawców do fachowego 

doradztwa, co w praktyce 

sprowadza się do przekazywania im 

parametrów produktu, które można 

znaleźć w katalogu producenta. 

Instalatorom brakuje natomiast pomocy 

sprzedawców w zakresie najnowszych 

rozwiązań, zwłaszcza jeśli 

chodzi o kotły spełniające wymagania 

emisji piątej klasy. Oznacza, że nie 

do końca skutecznie producenci informują 

instalatorów o kwestiach 

środowiskowych i doboru kotłów. 

A jeśli to robią to nie docierają efektywnie 

do wszystkich potencjalnych 

odbiorców swoich marek. Jak wynika 

z badania oczekiwania profesjonalistów 

wobec doradztwa dotyczącego 

kotłów bardziej przyjaznych środowisku 

są duże i można spodziewać 

się, że z uwagi na zmieniające się 

przepisy będą one jeszcze większe. 

Z analizy Instytutu Keralla Research 

wynika, że instalatorzy kotłów 

na paliwa stałe to grupa zawodowa, 

która chętnie uczestniczy w branżowych 

szkoleniach. Już ponad 83 

proc. profesjonalistów potwierdza, 

że bierze w nich udział, z czego 

blisko połowa robi to nawet kilka 

razy w roku. Co więcej, okazuje się, 

że tego rodzaju kursy to najbardziej 

zyskujące na znaczeniu tradycyjne 

źródło pozyskiwania informacji. 

Aktualnie częściej niż przed trzema 

laty wiedzę o nowościach za pośrednictwem 

tego kanału czerpie 

21,8 proc. profesjonalistów. 

Dorota Czerwińska, 

Research Manager Keralla Research 

Źródło: Instytut Keralla Research 

Raport Managerski Z Badania 

W Firmach „Aktualne praktyki 

zakupowe fi rm instalacyjnych 

i potencjał marek w kategorii kotłów 

na paliwa stałe”. 

10 


N. 

NOWOŚCI 

Nowości z firmy SAS 

Firma SAS wprowadziła na rok 2018 wiele nowości i innowacyjnych 

rozwiązań w zakresie spalania paliw stałych. Jako jedyni 

na rynku oferują dwupaliwowy kocioł z automatycznym podajnikiem 

tłokowym ECO-PELL o mocy w zakresie 100÷300 

kW, który posiada certyfikat klasy 5 wg normy PN-EN 303 

-5:2012 oraz EcoDesign przy spalaniu paliw: eko-groszek, pelet. 

W standardzie kocioł wyposażony jest w zasilacz awaryjny UPS 

– układ zabezpieczający przed cofnięciem żaru do zasobnika 

paliwa w przypadku braku zasilania. Dodatkowo powiększony 

został typoszereg cenionych na rynku kotłów na ekogroszek 

– SOLID oraz peletowych – BIO SOLID. Dla uzyskania wysokiej 

sprawności oraz efektywności procesu spalania zastosowano 

w konstrukcji wymiennika ciepła kanały spalinowe w postaci 

poziomych i pionowych 

płomieniówek (rury) 

oraz panele ceramiczne 

bezpośrednio nad paleniskiem. 

Teraz można 

nabyć te kotły nie tylko 

w podstawowym 

typoszeregu ale również 

o mocach 72 kW, 100 kW, 125 kW, 150 kW, 175 kW, 200 kW. 

Tak jak w przypadku podstawowego typoszeregu, kotły SOLID 

i BIO SOLID dużych mocy spełniają wymagania 5 klasy wg normy 

PN-EN 303-5:2012 oraz posiadają certyfikat EcoDesign. 

www.sas.busko.pl 


Wysoce efektywna pompa ciepła do nowych i modernizowanych systemów 

Pompa ciepła solanka-woda Logatherm 

WSW196iT jest dowodem kompetencji systemowych 

marki Buderus: pompa jest przeznaczona 

do samodzielnej pracy, ale w razie 

potrzeby może współpracować z innymi urządzeniami 

grzewczymi, np. kotłem grzewczym 

lub instalacją solarną. Pompa pracuje w modulowanym 

zakresie mocy od 3 do 12 kW, 

dopasowując się do aktualnego zapotrzebowania 

na ciepło. Korzyści dla domowników 

to energooszczędna praca i bardzo wysoka 

sprawność: Logatherm WSW196iT osiąga 

klasę efektywności A++ w obszarze ogrzewania 

(przy temperaturze zasilania 55°C) 

oraz klasę efektywności A w odniesieniu 

do c.w.u. Sezonowy współczynnik efektywności 

energetycznej (SCOP) wynosi aż 5,5. Oznacza 

to, że w całym sezonie grzewczym z energii 

Zrób krok w przyszłość z Gree! 

włożonej w zasilanie pompy można uzyskać 

nawet pięć i pół razy więcej energii grzewczej 

(sprawność 550%). 

Nowa pompa Buderus to także innowacyjny design. 

Urządzenie wyposażone w szklany frony jest dostępne 

w kolorze białym i czarnym. Pompę wyróżnia 

bardzo cicha praca (49 dB). Logatherm WSW196iT 

jest też seryjnie wyposażona w komfortowy system 

regulacji EMS plus, panel obsługowy Logamatic 

HMC300 i złącze IP umożliwiające zdalną obsługę 

przez internet. Dodatkowo zasobnik c.w.u. o pojemności 

190 litrów ma seryjnie zintegrowane w obudowie 

wszystkie istotne komponenty, takie jak zawór 

przełączający, pompę obiegu górnego i dolnego. 

Ułatwia to instalację i pozwala zaoszczędzić miejsce 

w pomieszczeniu, gdzie instalowana jest pompa. 

www.buderus.pl 

Od 2018 roku wyłączny przedstawiciel Gree w Polsce – Free Polska wprowadza 

do swojej oferty urządzenia na ekologiczny czynnik R32. Prezentowane 

rozwiązania pozwolą na wprowadzenie nowych funkcji i możliwości. 

Wśród pojedynczych ściennych klimatyzatorów pojawią się dwa całkiem 

nowe modele serii Standard i Premium. Dwa inne urządzenia dostępne 

w poprzednim roku na czynnik R410A zostaną dodatkowo przystosowane 

do pracy na R32. W ofercie pojawią się ponadto systemy multi 

z nowym czynnikiem. Pełną ofertę Gree na 2018 rok, w tym urządzenia 

i systemy na R410A i R32 oraz ich wyjątkowe możliwości poznać można 

podczas warszawskich targów branżowych w dniach 27-28.02.2018 r. 

Serdecznie zapraszamy na stoisko Free Polska, obsługiwane przez zespół 

inżynierów i doradców handlowych. 

www.gree.pl 

12 


NOWOŚCI N. 

Adresowalny system detekcji gazów toksycznych i wybuchowych 

Cyfrowe detektory 

DG.EN/M z wymiennym 

modułem sensora 

przeznaczone są do ciągłej 

kontroli obecności 

tlenku węgla, gazów 

wybuchowych, czynników 

chłodniczych 

lub innych, wykrywanych 

za pomocą 

stosowanych przez firmę Gazex sensorów. Kontrola polega 

na cyklicznym pomiarze stężenia danego gazu w monitorowanym 

obiekcie. Z chwilą przekroczenia określonych wartości 

stężenia włączana zostaje optyczna sygnalizacja alarmowa 

detektora, a informacja przekazana jest do modułu nadzorczego 

MDD-256/T. Moduł ten może nadzorować i zarządzać 

siecią detektorów 

(do 224 szt., w 7 strefach) 

oraz modułów dodatkowych 

(do 21 szt.) Komunikacja 

w standardzie 

RS 485 (MODBUS RTU). 

Ma wbudowaną nieulotną 

pamięć konfiguracji 

systemu, rejestr zdarzeń 

i może współpracować z zewnętrznym komputerem. Zastosowanie 

modułów dodatkowych MDD-L32/T (wizualizacja 

stanów 32 detektorów), MDD-C32/T (32 wyjścia typu OC), 

MDD-R4/T (dodatkowe wyjścia stykowe) pozwala nie tylko 

łatwo i czytelnie wizualizować stany alarmowe detektorów ale 

również realizować skomplikowane scenariusze pracy urządzeń 

wykonawczych. 

www.gazex.pl 

Wszechstronny system instalacyjny 

Wysoka jakość systemów rurowych 

przekłada się zarówno na ich trwałość, 

jak i komfort pracy instalatora na etapie 

montażu. System rurowy Cleverfit marki 

Purmo to innowacyjne rozwiązanie, którego 

niezawodność zagwarantowana 

jest dzięki szczegółowej kontroli na każdym 

etapie procesu produkcyjnego. 

Purmo Cleverfit stanowi kompletny 

system perfekcyjnie dopasowanych 

do siebie elementów. Obejmuje wielowarstwowe 

rury nowej generacji, zaprasowywane 

kształtki z mosiądzu lub 

tworzywa PPSU oraz profesjonalne narzędzia, 

takie jak zaciskarki, kalibratory i nożyce, 

które znacznie przyspieszają i ułatwiają 

montaż instalacji. System Purmo Cleverfit 

odznacza się bardzo uniwersalnym zastosowaniem. 

Możemy go z powodzeniem 

wykorzystać do wykonania instalacji 

grzewczych, chłodniczych, zimnej i ciepłej 

wody użytkowej oraz wody pitnej. 

System objęty jest 10-letnim okresem 

gwarancji i podlega ubezpieczeniu 

do 1 000 000 euro. 

www.purmo.pl 

Nowe złączki przejściowe i przyłączeniowe Megapress 

Od tego roku system Megapress umożliwia zaprasowywanie 

na zimno nawet grubościennych rur stalowych o dużych 

średnicach. Bogata oferta obejmuje odpowiednie elementy 

do każdego zastosowania instalacyjnego, od złączki gwintowanej 

po trójnik. Standardowe złączki zaprasowywane, mufy, 

łuki, złączki przejściowe, redukcje, trójniki i kołnierze systemu 

Megapress są teraz dostępne w rozmiarze od 3/8 do 4”. Dzięki 

temu instalator jest przygotowany na każde wyzwanie, jakie 

może go czekać na placu budowy. Dodatkowe możliwości 

oferują nowe złączki przejściowe i przyłączeniowe o średnicach 

1½ i 2”. Sprawdzają się one znakomicie zwłaszcza podczas prac 

w eksploatowanych już budynkach. Złączki te wykorzystuje się 

między innymi do bezpośredniego podłączenia kotłów grzewczych, 

wężownic chłodzących, czy mieszaczy. 

www.viega.pl 

Fachowy Instalator 1 2018 

13

I. 

instalacje 

HERZ – uniwersalne zawory kulowe 

Od 28 lat, od momentu rozpoczęcia swojej działalność w Polsce 

HERZ wprowadza na nasz rynek szeroki asortyment nowoczesnej 

armatury regulującej, zapewniającej racjonalne, a więc 

oszczędne gospodarowanie energią cieplną. Armatura HERZ-a 

w pełni sprawdza się w polskich warunkach eksploatacyjnych – najlepszym 

tego dowodem jest ponad 6 milionów sprzedanych termostatów. 

PROMOCJA 

W ostatnich kilku latach, w grupie 

armatury regulacyjnej i odcinającej 

marki HERZ coraz większy udział 

stanowią zawory kulowe – dedykowane 

do pracy w instalacjach 

grzewczych, klimatyzacyjnych, sanitarnych 

(woda pitna, ciepła woda 

użytkowa) i cyrkulacji. 

Największa oferta zaworów kulowych 

HERZ-a przeznaczona jest 

do instalacji grzewczych i chłodzących. 

Zawory te dostarczane są 

w średnicach od 8 do 80 DN, a ich 

maksymalny zakres pracy obejmuje 

ciśnienia od 16 do 63 barów oraz 

temperatury od -30 do 150°C. 

Zawory kulowe przeznaczone 

do instalacji wody pitnej – do instalacji 

wody zimnej, ciepłej wody 

użytkowej i cyrkulacji – produkowane 

są w zakresie średnic od 15 

do 50 DN. Korpusy tych zaworów 

wykonywane są z kutego mosiądzu, 

odpornego na wypłukiwanie 

cynku, zaś uszczelnienie 

przeznaczone do instalacji wody 

pitnej nie zawiera substancji 

Przekrój zaworu kulowego Herz. 

szkodliwych dla zdrowia. Grupa zaworów 

do wody pitnej, ze względu na zastosowanie 

specjalnego uszczelnienia do celów 

sanitarnych, posiada niższe parametry 

pracy, które wynoszą od 0 do 85°C. 

Jednym z ciekawszych rozwiązań w ofercie 

zaworów kulowych ze znakiem serca są zawory 

kulowe z termometrami. Zawory te, 

oprócz wbudowanego termometru posiadają 

specjalne oznaczenia (czerwony, niebieski), 

co wpływa na czytelność instalacji. 

Szeroka oferta zaworów kulowych firmy 

Herz w zakresie konstrukcji, parametrów 

Atuty zaworów kulowych marki HERZ to przede wszystkim: 

• solidne korpusy z wysokiej jakości kutego mosiądzu, który jest 

plastyczny i bardziej odporny na zgniatanie, skręcanie, zginanie 

itp. 

• korpusy zaworów wykonywane w stu procentach z mosiądzu 

• specjalna konstrukcja uszczelnienia trzpienia napędzającego 

kulę, która pozwala na doszczelnienie w trakcie pracy 

• najwyższej jakości chromowana kula bez przewężenia 

• wysokie parametry pracy 

• szerokie zastosowanie – praca z wszystkimi nieagresywnymi 

mediami (woda, powietrze, olej opałowy, olej smarny). 

Zawór kulowy HERZ do wody pitnej. 

Zawory kulkowe HERZ Modul z termometrem. 

pracy, średnic, standardów i wariantów 

wykonania oraz ich najwyższa jakość pozwalają 

zaspokajać potrzeby najbardziej 

wymagających klientów. 

Aby uzyskać więcej informacji o produktach 

marki Herz zapraszamy do regularnych 

odwiedzin strony www.herz.com.pl, 

naszego fanpage`a na Facebooku oraz 

kanału HERZ na YouTube. Zapraszamy 

również do udziału w organizowanych 

cyklicznie szkoleniach produktowych – 

zarówno w polskiej centrali firmy HERZ 

w Wieliczce, jak również w każdym dogodnym 

dla Państwa miejscu w Polsce. 

• 

14 


instalacje I. 

Skuteczna i bezpieczna 

instalacja kanalizacyjna 

Mimo niezwykłej prostoty konstrukcji i zasad działania zasuwa burzowa 

nie ma konkurencji w ochronie budynków przed zalaniem. Jeśli dodatkowo 

uwzględnimy w projekcie specjalne rewizje, stworzymy skuteczną 

i bezpieczną instalację kanalizacyjną. 

Wyjątkowo intensywne opady 

mogą doprowadzić do zalania 

budynku. Wbrew pozorom nie 

dotyczy to tylko i wyłączenie 

źle zaizolowanych konstrukcji, 

a wszystkich obiektów posiadających 

kanalizację. Tzw. przepływ 

zwrotny, czyli cofanie wody 

i ścieków, spowodowany jest ich 

spiętrzeniem się wewnątrz instalacji. 

Na zalanie narażone są nie 

tylko ulokowane w podpiwniczeniu 

garaże czy kotłownie, ale 

również pomieszczenia na poziomie 

gruntu. Jedyną receptą 

na zapobieganie cofania ścieków 

jest montaż zasuwy burzowej, 

czyli zaworu zwrotnego zapewniającego 

zachowanie tylko jednego 

kierunku przepływu w kanalizacji. 

działają automatycznie, nie ma potrzeby 

sterowania czy regulowania pozycji klapy 

z zewnątrz. 

Zasuwy burzowe pomimo prostoty 

funkcjonowania i budowy powinny 

spełniać wymagania specjalnej normy 

EN-13564 (Urządzenia przeciwzalewowe 

w budynkach). Podczas zakupu 

należy zwrócić uwagę, czy produkt posiada 

znak CE. 

Gdzie montujemy? 

Na wmontowanie zasuwy w instalację pozwalają 

m.in. kielichy i bose końce. W zależności 

od wymagań, warunków technicznych 

obiektu czy wreszcie kosztów, 

możliwych jest kilka wariantów montażu 

zaworów zwrotnych. Niezależnie jednak 

od lokalizacji musimy dopilnować, aby 

została zamocowana poza strefą przemarzania. 

Montaż na zewnątrz budynku pozwoli 

na zabezpieczenie przed zalaniem 

jednego obiektu lub kilku obiektów. 

Od typu inwestycji (ochrona jednego 

lub paru budynków) zależy miejsce 

montażu zaworu oraz jego średnica. 

W przypadku mocowania zewnętrznego 

przy jednym budynku mamy najczęściej 

do czynienia z instalacją opartą na przewodach 

o średnicy 160 mm – oczywiście 

dopasowujemy taki sam przekrój zasuwy 

Zasuwa burzowa 

– co to takiego? 

Dostępne na rynku urządzenia są 

najczęściej oparte na bazie dość 

prostej konstrukcji – klapy zawieszonej 

luźno w korpusie, dodatkowo 

wyposażonej w uszczelkę. 

Klapa swobodnie odchyla się pod 

naporem przepływających przez 

przewód ścieków, urządzenie nie 

ma więc wpływu na ich odprowadzanie 

i nie zakłóca tego procesu. 

Swoją podstawową funkcję 

zasuwa zaczyna spełniać w momencie 

wystąpienia przepływu 

zwrotnego – cofająca się ciecz 

dociska klapę zaworu do korpusu, 

nie dochodzi więc do zalania 

budynku. Oznacza to, że zawory 

Fot. KARMAT 

Fot. KESSEL 

Fot. 1. Pumpfix – automatyczny zawór przeciwzalewowy z pompą do ścieków umożliwiający 

korzystanie z przyborów sanitarnych, także podczas występowania cofki, wersja do montażu na 

przewodzie swobodnym. 


15

I. 

instalacje 

Fot. KARMAT 

burzowej, mocujemy ją zwykle 

w studzience rewizyjnej na przykanaliku 

lub czasami w studzience zbiorczej. 

Natomiast mocowanie jedynie 

w studzience zbiorczej wskazane jest 

w przypadku zasuwy zabezpieczającej 

przed zalaniem kilka obiektów. 

Tu zawór będzie miał większą średnicę 

– min. 200 mm. 

Z kolei przy montażu wewnątrz 

obiektu możemy wybrać rozwiązanie 

zabezpieczające tylko jedno urządzenie 

lub cały budynek. W pierwszym 

przypadku zaawansowane metody 

ochrony nie są konieczne – zarażona 

zalaniem jest np. tylko umywalka, 

wystarczy więc jedna zasuwa o średnicy 

50 mm, łącząca się bezpośrednio 

z syfonem oraz z końcówką instalacji 

kanalizacyjnej. Jeśli jednak na poziomie 

gruntu lub w podpiwniczeniu 

zaplanowano kuchnię, łazienkę itp., 

których zalanie wiązałoby się z kosztownym 

remontem, mocujemy zawór 

na końcu głównego przewodu kanalizacyjnego 

(zwykle o średnicy 110 mm; 

na rurze poziomej lub pionowej). 

Poza tym zawór możemy zamontować 

w ciągu rur (zachowując spadek zdefi - 

niowany zapisami normy PN-EN 13 564) 

lub na końcu przewodu kanalizacyjnego 

(np. przy miejscu wylewania ścieków 

do szamba). 

Co ciekawego na rynku? 

Na rynku oprócz zaworów poziomych są 

również dostępne pionowe (np. gdy rura 

pionowa jest jedynym możliwym miejscem 

mocowania zasuwy) oraz wspomniane 

urządzenia o średnicy jedynie 50 mm 

dedykowane do mocowania przy umywalkach, 

zmywarkach itd. Tego rodzaju 

zasuwy projektuje się jako bardziej estetyczne, 

niejednokrotnie są bowiem widoczne, 

podobnie jak syfon. 

PAMIĘTAJ! 

Błędy montażowe 

Najczęściej popełnianymi błędami podczas montażu zasuw burzowych są: 

• zakopanie zamontowanej na rurze zasuwy razem z całą instalacją, bez zapewnienia 

odpowiedniego dostępu, 

• niedopilnowanie, aby tak jak cała sieć, tak i zawór zwrotny został usytuowany 

poza strefą przemarzania, 

• dobór mniejszej średnicy zaworu niż użytych rur powodujący zmniejszenie 

średnicy przepływu prowadzonej instalacji, 

• montaż niesprawdzonego urządzenia – taniego i zazwyczaj wykonanego 

z materiałów złej jakości. 

Interesującym rozwiązaniem są również 

zasuwy burzowe drenarskie, czyli takie, 

które mocujemy bezpośrednio na rurze 

karbowanej odprowadzającej wodę 

nagromadzoną w odwodnieniu zbudowanym 

wokół obiektu. Zawór w przewodzie 

drenarskim będzie ponadto zapobiegać 

przechodzeniu gryzoni przez 

instalację. 

Dostępne są też zawory z dwiema 

klapami zwrotnymi, dzięki czemu 

cofanie się ścieków wskutek wzmożonych 

opadów itp. jest praktycznie 

niemożliwe. Producenci oferują przede 

wszystkim zasuwy mechanicznie 

reagujące na zmianę kierunku przepływu, 

ale także takie, których praca 

bazuje na siłowniku skomunikowanym 

z sondą umieszczoną w klapie 

(informacja o wystąpieniu przepływu 

Fot. 2. Kinety z zasuwą burzową to 

urządzenia które w skuteczny sposób 

blokują cofające się ścieki. Główną ich 

zaletą jest wyjmowana na powierzchnię 

klapa zwrotna. 

Fot. KESSEL 

Fot. 3. Staufix Control – nowość na rynku polskim. Mechaniczny zawór przeciwzalewowy, 

który w przypadku przepływu zwrotnego emituje ostrzeżenie wizualne i akustyczne. 

16 


instalacje I. 

WAŻNE! 

Typy zasuw burzowych 

Generalnie zasuwy burzowe, czyli tzw. urządzenia przeciwzalewowe, dzielą się 

na kilka typów. Norma PN-EN 13564 wyróżnia 6 typów zasuw burzowych. Najpopularniejsze 

to: 

• Zasuwy burzowe typ 1 – są to urządzenia przeznaczone do zabudowy 

w przewodach poziomych, wyposażone w mechanizm automatycznego zamknięcia 

oraz mechanizm awaryjnego zamknięcia. 


w przewodach poziomych, wyposażone w dwa mechanizmy automatycznego 

zamknięcia oraz mechanizm awaryjnego zamknięcia. 


w przewodach poziomych, wyposażone w mechanizm automatycznego 

zamknięcia uruchamiany za pośrednictwem energii zewnętrznej oraz mechanizm 

awaryjnego zamknięcia. 

Fot. KARMAT 

zwrotnego – np. przy 80% wypełnienia 

przewodu – zgłaszana jest za pomocą 

alarmu, następnie automatycznie 

zamknięte zostają klapy zasuwy). 

Poza tym zasuwa burzowa może być 

wyposażona w dźwignię ręcznego zamknięcia 

klapy. Możliwość manualnego 

sterowania pozycją klapy przydaje 

się przede wszystkim podczas dłuższej 

nieobecności domowników czy 

użytkowników. 

Inwestycja w jakość 

Mimo iż zasuwy burzowe to nieskomplikowane 

urządzenia, aby 

skutecznie pełniły swoją rolę, muszą 

być wykonane z najlepszych jakościowo 

materiałów oraz prawidłowo 

zamontowane. Po pierwsze, element 

powinien służyć przez wiele lat bez 

konieczności wymiany. Po drugie, 

miejmy na uwadze, że zasuwa burzowa 

to w zasadzie jedyny element, 

który może ochronić właścicieli 

obiektu przed kosztownym remontem. 

Podczas projektowania instalacji 

warto więc postawić na sprawdzony 

produkt renomowanej marki. 

Niebagatelne znaczenie ma tu 

wspomniana jakość materiałów. 

Z uwagi na środowisko pracy tworzywo 

sztuczne musi być odporne 

Fot. 4. Na rynku dostępne są zasuwy 

burzowe przeznaczone do zamontowania 

na pionowych odcinkach kanalizacji. 

Fot. KESSEL 

Fot. 5. Staufix FKA – automatyczny zawór przeciwzalewowy Typ 

3 do ścieków zawierających fekalia, wersja do montażu w posadzce. 

Fot. 6. Zasuwy burzowe OTTIMA zapewniają bezpieczny odpływ 

do kanalizacji i równocześnie oferuje pewną ochronę przez przepływem 

zwrotnym. 

Fot. MARLEY 


17

I. 

instalacje 

WAŻNE! 

Przyczyny powstawania przepływu 

zwrotnego: 

• Silne (ponadprzeciętne) opady 

powodujące spiętrzenie w kanale 

• Zatkanie, pęknięcie rury lub 

uszkodzenie kanału 

• Awaria pompy, jeśli system odwadniania 

jest podłączony do 

• przepompowni 

• Przelanie odbiornika ścieków 

(staw lub rzeka), ponieważ na terenach 

leżących niżej odprowadzanie 

jest niemożliwe 

• Odcięcie lub obejście kanału 

z powodu prac naprawczych 

• Zwiększony odpływ ścieków, 

przykładowo podczas płukania 

kanałów, odprowadzania wody 

gaśniczej lub dodatkowych, 

pierwotnie nieprzewidzianych 

podłączeń do sieci kanalizacyjnej 

kanału. 

na wysokie temperatury cieczy oraz 

zawarte w ściekach środki chemiczne. 

Trwałości i wytrzymałości wymaga 

się również od uszczelek, to 

bowiem elementy, które – teoretycznie 

– najszybciej ulegają zużyciu. Ponadto 

wszelkie elementy metalowe 

muszą być wykonane ze stali nierdzewnej 

(np. chromoniklowej lub 

powlekanej galwanicznie, co zabezpieczy 

je przed skutkami długotrwałego 

kontaktu z agresywną cieczą). 

Rewizje kanalizacyjne 

Elementami, o których nie możemy zapomnieć, 

projektując kanalizację, są rewizje 

kanalizacyjne, nazywane często 

czyszczakami. Umożliwiają one przeprowadzanie 

okresowych przeglądów 

za pomocą kamer inspekcyjnych oraz 

czyszczenie kanalizacji. Z punktu widzenia 

konstrukcji rewizje to elementy 

kanalizacji zewnętrznej – swego rodzaju 

kształtki z zaślepką, odkrywanym 

deklem, po zdjęciu którego pracownik 

przeprowadzający przegląd może 

dostać się do pionu lub poziomu kanalizacyjnego. 

Klapa zwrotna, w którą 

KESSEL 

Rys. 1. Według normy PN EN 12056-4 pomimo przeprowadzenia doboru urządzenia 

zgodnie z obowiązującymi zasadami techniki oraz przy dołożeniu wszelkiej staranności 

podczas eksploatacji, może wystąpić przepływ zwrotny. 

KESSEL 

Rys. 2. Przy wyborze zaworu przeciwzalewowego duże znaczenie ma dokonanie rozróżnienia 

pomiędzy ściekami zawierającymi fekalia i ściekami bez fekaliów. 

a. W przypadku przewodów odprowadzających ścieki zawierające fekalia nie zaleca się stosowania 

zaworów zwrotnych z zamykaniem mechanicznym (klapy swobodnie zawieszone). 

b. Klapy na przewodach do ścieków zawierających fekalia są w normalnym stanie zawsze 

otwarte (swobodny przepływ przez rurę). W razie przepływu zwrotnego następuje zamknięcie. 

Rys. 3. Należy odwadniać przez urządzenie przeciwzalewowe wyłącznie miejsca odpływu 

rzeczywiście zagrożone przepływem zwrotnym. Nie należy go montować bezpośrednio na 

głównym przewodzie odprowadzającym. 

KESSEL 

również mogą być wyposażone czyszczaki, 

sprawia, że nawet wskutek bardzo 

silnych opadów deszczu woda nie 

będzie cofała się do budynku. Jednocześnie 

uniemożliwia przedostawaniu 

się gryzoni do wnętrza. 

Co istotne, również zasuwy burzowe 

mogą pełnić funkcję rewizji odcinka kanalizacyjnego. 

Warunkiem prawidłowej 

pracy urządzenia oraz spełnienia jego 

funkcji ochronnych jest prawidłowe 

serwisowanie. 

Miejsce montażu rewizji 

Aby czyszczaki spełniamy swoją podstawową 

funkcję, należy je prawid- 

18 


instalacje I. 

łowo zaprojektować, tzn. rozmieścić 

w miejscach szczególnie narażonych 

na zatory. Jednocześnie ich lokalizacja 

powinna zapewniać dostęp do każdego 

fragmentu kanalizacji. Aby ustalić 

odległości pomiędzy poszczególnymi 

elementami, należy kierować się średnicą 

przewodów. Rozstaw rewizji może 

być większy przy większej średnicy rur. 

Czyszczaki montuje się przede wszystkim 

na długich podejściach kanalizacyjnych 

– gdy podejście jest dłuższe niż 

1 m w przypadku misek ustępowych 

i 3 m dla pozostałych urządzeń. Poza 

tym w przypadku pionów zaleca się 

zamocowanie rewizji ok. 0,5 m nad 

podłogą (z deklem w kierunku pomieszczenia, 

nie ściany), powyżej 

przejścia z pionu w poziom i powyżej 

odsadzki na pionie, na poziomach 

– w miejscach kaskad kanałowych 

i na zakończeniach dłuższych odcinków. 

Na długich odcinkach rewizję 

montujemy w odległościach nie większych 

niż 15 m. 

Fot. MARLEY 

WAŻNE! 

Jakie pomieszczenia są narażone na zalanie: 

Na zagrożenie cofającymi się ściekami narażone są przede wszystkim: 

• pomieszczenia znajdujące się pod maksymalnym poziomem studzienek, 

• budynki posiadające zbiorniki bezodpływowe połączone z instalacją wewnętrzną, 

• pomieszczenia na niższych poziomach podłączone do sieci kanalizacyjnej 

w budownictwie wielopoziomowym w wyniku zatoru pionu kanalizacyjnego, 

• budynki znajdujące się w strefi e zalewania. 

Dodatkowo obowiązek stosowania takich urządzeń określa Rozporządzenie 

Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, 

jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, 

poz. 690). Oto cytat: § 124. Skanalizowanie piwnic i innych pomieszczeń w budynku, 

położonych poniżej poziomu, z którego krótkotrwale nie jest możliwy 

grawitacyjny spływ ścieków, może być wykonane pod warunkiem zainstalowania 

w miejscach łatwo dostępnych urządzeń przeciwzalewowych, o konstrukcji 

umożliwiającej ich szybkie zamknięcie ręczne lub samoczynne, a w budynkach 

użyteczności publicznej – zamknięcie samoczynne. 

Rewizja kanalizacyjna to prosty, wykorzystywany 

od lat produkt. W systemach 

podposadzkowych zastosowanie 

znajdują przede wszystkim rewizje 

płytowe, np. ze stali nierdzewnej lub 

kwasoodpornej, zbudowane z okrągłego 

korpusu, pokrywy, uszczelki zabezpieczającej 

przed dostaniem się wody 

i nieprzyjemnych zapachów oraz śruby 

mocującej. W przypadku budynków 

użyteczności publicznej czy domów 

mieszkalnych chętnie wykorzystuje się 

rewizje pod wypełnienie płytkami, dzięki 

czemu element ten staje się niemal 

niewidoczny. 

Niezależnie od rodzaju inwestycji, nie 

możemy zapomnieć o zapewnieniu 

dostępu do instalacji kanalizacyjnej. 

Niektórzy producenci w swoich zaleceniach 

wspominają o konieczności 

otwarcia pokrywy rewizyjnej raz 

na pół roku, inni sugerują dokonywanie 

przeglądu i w razie potrzeby 

czyszczenia min. co miesiąc. Dzięki 

temu na bieżąco będziemy mogli 

kontrolować stan uszczelek, drożności 

zasuwy oraz czystości przewodów. 

Jeśli stan klap zwrotnych, uszczelek 

pokrywy, klap czy innych elementów 

będzie budził nasze zastrzeżenia, 

pamiętajmy o ich wymianie. 

Iwona Bortniczuk 

Fot. 7. Rewizje kanalizacyjne umożliwiają przeprowadzanie okresowych przeglądów za 

pomocą kamer inspekcyjnych oraz czyszczenie kanalizacji. 

Na podstawie materiałów fi rm: 

Karmat, Capricorn, Marley, Kessel 


19

I. 

instalacje 

Ochrona przeciwzalewowa budynku 

Krótkotrwałe, intensywne opady deszczu coraz częściej powodują przeciążenie 

kanalizacji. Cofająca się w kanałach woda wdziera się do przykanalików, 

a dalej do piwnic i innych nisko usytuowanych pomieszczeń. Prowadzi to do 

ich częściowego bądź całkowitego zalania, powodując znaczne zniszczenia. 

PROMOCJA 

Wielu inwestorów i właścicieli 

domów często nie ma o tym 

zagrożeniu pojęcia, dlatego to 

fachowcy muszą ich poinformować, 

jak właściwie chronić się 

przed przepływem zwrotnym. 

Profesjonalne i dostosowane 

do sytuacji odwadnianie posesji 

zapewnia jej stałą ochronę. Najwłaściwszym 

rozwiązaniem jest 

wyposażenie budynku w wysokiej 

jakości urządzenia przeciwzalewowe, 

np. fi rmy KESSEL, 

dostosowane do potrzeb użytkownika, 

charakteru nieruchomości i wymagań 

budowalnych. 

Rozwiązania do ochrony 

przeciwzalewowej 

Jeśli przybory sanitarne i odwadniające 

są zlokalizowane poniżej poziomu zalewania, 

ale ścieki odpływają do kanału ze 

swobodnym spadkiem, można zastosować 

odpowiednie zawory przeciwzalewowe. 

Wymagania normy PN-EN 

12056-4 są tutaj następujące: 

• Pomieszczenia muszą pełnić podrzędną 

funkcję. W przypadku przepływu zwrotnego 

nie może dojść do uszkodzenia 

wartości materialnych, ani do wystąpienia 

zagrożenia dla mieszkańców 

• Liczba użytkowników musi być niewielka 

• Musi być dostępna inna toaleta powyżej 

poziomu zalewania 

W zależności od sytuacji budowlanej 

można w tym wypadku zastosować automatyczne 

urządzenia przeciwzalewowe 

do wody brudnej KESSEL Staufix SWA, 

do ścieków zawierających fekalia KESSEL 

Fot. 1. Prawidłowo zainstalowana ochrona przeciwzalewowa za zewnątrz budynku: przybory zlokalizowane poniżej poziomu zalewania 

są zabezpieczone zaworem zwrotnym w studzience. Przybory zlokalizowane powyżej poziomu zalewania oraz odpływy 

z rynien włączone do studzienki za urządzeniem przeciwzalewowym. 

20 


instalacje I. 

Fot. 2. Urządzenie KESSEL Pumpfix F w normalnym trybie pracy 

odprowadza ścieki grawitacyjnie do kanału. 

Fot. 3. W przypadku przepływu zwrotnego KESSEL Pumpfix F 

wtłacza ścieki do zalanego kolektora umożliwiając nieprzerwane 

korzystanie z przyborów sanitarnych. 

Staufix FKA oraz zawory z pompą KESSEL 

Pumpfix F. 

Staufix FKA posiada dwie stale otwarte klapy 

zwrotne (gwarancja swobodnego odpływu 

ścieków), które zamykają się i blokują 

automatycznie w momencie wystąpienia 

cofki. Wówczas następuje również uruchomienie 

alarmu w szafce sterowniczej. Po 

ustąpieniu cofki, następuje automatyczne 

podniesienie się klapy, a system kanalizacyjny 

wraca do normalnego trybu pracy. 

Podobnym urządzeniem jest KESSEL Pumpfix 

F, a jego dodatkową zaletą jest możliwość 

korzystania z przyborów sanitarnych, 

także podczas występowania cofki. Jest to 

szczególnie użyteczne w budynkach, w których 

nie ma możliwości poinformowania 

wszystkich użytkowników o wystąpieniu 

przepływu zwrotnego i konieczności zaprzestania 

używania przyborów sanitarnych. 

Przepompownie 

Według normy PN-EN 12056, jeśli przybory 

sanitarne lub odwadniające znajdują 

się poniżej poziomu zalewania, a instalacja 

kanalizacyjna budynku nie jest 

poprowadzona ze spadkiem do kolektora, 

ścieki powinny być odprowadzane 

do systemu kanalizacyjnego za pomocą 

przepompowni ścieków. Kessel oferuje 

przepompownie o różnorodnym zakresie 

stosowania, dopasowane do konkretnych 

warunków i potrzeb: do ścieków 

zawierających fekalia i bez fekaliów, 

montowane wewnątrz lub na zewnątrz 

budynków. 

Jednak w wielu sytuacjach budowlanych 

występuje naturalny spadek przewodów 

kanalizacyjnych do kolektora. W celu zapobiegania 

przepływowi zwrotnemu 

wystarczyłby w takich przypadkach 

zawór przeciwzalewowy, jednak ze 

względu na spełnienie wymagań normy 

PN-EN 12056 musi zostać zastosowana 

przepompownia ścieków. W takiej sytuacji 

idealnie sprawdzi się przepompownia 

hybrydowa KESSEL Ecolift, która jest 

innowacyjnym rozwiązaniem łączącym 

w sobie bezpieczeństwo przepompowni 

ścieków z wydajnością i oszczędnością 

urządzeń wykorzystujących naturalny 

spadek do kolektora. Urządzenie hybrydowe 

w normalnym trybie pracy wykorzystuje 

grawitacyjny spadek do kanału 

i działa bez wykorzystania energii 

elektrycznej, podczas gdy klasyczna 

przepompownia nieustannie pompuje 

napływające ścieki. Ecolift załącza pompę 

tylko podczas przepływu zwrotnego, 

a klapy zaworu automatycznie blokują 

napływ ścieków, chroniąc obiekt przed 

zalaniem. Pozwala to zaoszczędzić 

na kosztach energii zużywanej na stałe 

przepompowywanie ścieków, a także 

umożliwia istotne ograniczenie kosztów 

konserwacji. 

Zmiany klimatu powodujące nagłe, 

silne ulewy skłaniają do poważnego 

zajęcia się tematem przepływu zwrotnego. 

Jako, że zawsze „lepiej zapobiegać 

niż leczyć”, fachowe oraz dostosowane 

do sytuacji odwadnianie posesji 

i budynku zapewnia stałą ochronę nieruchomości 

i spokojny sen zarówno 

właścicieli, jak i profesjonalnych instalatorów. 

• 

Fot. 4. 

Przepompownie hybrydowe KESSEL Ecolift XL. 


21

I. 

instalacje 

Nowa generacja przepompowni SANICUBIC 

na 60-lecie firmy SFA 

PROMOCJA 

Przepompownie do ścieków umożliwiające podłączenie kilku pomieszczeń 

sanitarnych sprzedają się coraz lepiej i wydaje się, że nie jest to tylko 

chwilowa moda ale jak najbardziej pozytywny trend. 

Technologia stosowana w przepompowniach 

jest coraz bardziej 

efektywna i dostępna cenowo. 

W związku z tym francuska fi r- 

ma SFA obchodząca w tym roku 

60-lecie swojego istnienia wypuściła 

na rynek nową generację 

przepompowni z serii Sanicubic. 

Teraz mają one nie tylko nowy, 

atrakcyjniejszy design ale stały 

się jeszcze bardziej praktyczne! 

Zmiany objęły 2 najpopularniejsze 

modele: Sanicubic 1 WP 

oraz Sanicubic 2 Classic. Nowa 

generacja charakteryzuje się ułatwionym 

i szybkim dostępem 

serwisowym. W celu wymiany 

silników lub systemu załączania 

nie ma potrzeby demontażu 

elementów zbiornika. Obie przepompownie 

cechują się także 

w pełni automatyczną pracą z systemem 

sterowania i monitorowania 

poza urządzeniem, a samo 

wykonanie zbiornika w technologii 

IP68 pozwala na zabudowanie 

go w studzience. Oba urządzenia 

wyposażone są w niezawodny 

i sprawdzony system rozdrabniania 

z nożem tnącym ProX K2 

wykonanym ze stali nierdzewnej. 

ProX K2 został opracowany 

w oparciu o wieloletnie doświadczenie 

SFA i wiedzę w dziedzinie 

przetłaczania ścieków. Jego 

konstrukcja znacząco minimalizuje 

zatkanie pompy i pozwala 

na przepompowywanie ścieków 

szarych i czarnych. 

Kolejnym urządzeniem, które 

przeszło zmiany w 2018 roku 

jest Sanicom 2. W nowym modelu 

wyposażyliśmy zbiornik 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Nowa generacja Sanicom 2 NM. 

Sanipump - nowość w ofercie SFA. 

w specjalny otwór rewizyjny ułatwiający 

czyszczenie lub usunięcie zatoru. 

Ponadto Sanicom 2 NM wyposażony 

jest w nowe wejście o średnicy DN80 

z możliwością redukcji do DN50/40. 

Nad prawidłowym działaniem pracy 

pomp czuwa specjalny Control Box, 

który znajduje się poza urządzeniem. 

Nowością w ofercie SFA jest zatapialna 

pompa do ścieków – SANIPUMP, przeznaczona 

do pracy w wewnętrznych 

i zewnętrznych studzienkach ściekowych. 

Lekka, bo ważąca jedynie 13 kg, SANI- 

PUMP została wyposażona w taki sam system 

rozdrabniania z nożem tnącym ProX 

K2 jak w urządzeniach Sanicubic. 

22 


instalacje I. 

Fot. 3. Sanicubic 1 WP NM. Fot. 4. Sanicubic 2 Classic NM. 

Pompa SANIPUMP zasilana jest silnikiem 

o mocy 1500 W. Motor o takiej 

mocy zapewnia maksymalną wysokość 

tłoczenia aż 14 metrów i wydajność dochodzącą 

do 10,5 m 3 /h! 

SANIPUMP została ponadto wyposażona 

w podwójne zabezpieczenia – termiczne, 

zapobiegające przegrzaniu się 

silnika oraz system pływakowy, który 

zabezpiecza przed pracą „na sucho”. 

Firma SFA 

To my ponad 60 lat temu wymyśliliśmy 

ideę pomporozdrabniaczy. Przez ten 

czas staliśmy się światowym liderem 

w branży i zaufały nam miliony klientów 

na całym świecie. Nasi naukowcy 

od lat prowadzą badania nad ciągłym 

ulepszaniem produktów. Wszystkie nasze 

urządzenia i podzespoły pochodzą 

z certyfi kowanych fabryk z Francji. Cały 

proces produkcji podlega rygorystycznym 

normom. 

Wszystkie urządzenia objęte są dwuletnią 

gwarancją. Ważnym elementem 

jest bardzo dobrze działająca sieć 

55 punktów serwisowych na terenie 

kraju. Naprawa urządzeń następuje 

bezpośrednio w miejscu zainstalowania 

urządzenia. 

Fot. 6. Łatwa, czysta i szybka obsługa 

serwisowa. W nowych urzadzeniach z serii 

Sanicubic, wymiana silników i systemu 

załączania osbywa się bez konieczności 

odłączania elementów zbiornika. 

Więcej informacji na temat urządzeń 

SFA znajdziecie Państwo na stronie internetowej 

www.sfapoland.pl 

Marcin Wojciechowski 

REKLAMA 


23

O. 

ogrzewanie 

Gazowe przepływowe podgrzewacze wody 

W nowoczesnych gazowych przepływowych podgrzewaczach wody 

liczy się przede wszystkim ich wysoka sprawność oraz bardzo precyzyjna 

regulacja temperatury wody. 

Typowy gazowy przepływowy podgrzewacz 

wody cechuje się dużą 

sprawnością. Z kolei moc może 

przekraczać 40 kW, a przepływ 

wody przy temperaturze ΔT=25°C 

wynosi ok. 27 l/min. Ważny jest 

bezwzględny priorytet utrzymania 

nastawy temperatury wody (±1°C). 

Minimalne ciśnienie wody to 0,3 bar 

(1,9 l/min). Jest możliwe podwyższenie 

temperatury wody wylotowej 

do 85°C. 

Nowoczesne urządzenia mają zamkniętą 

komorę spalania i wentylator 

nadmuchu powietrza, co 

pozwala na stabilną pracę bez 

względu na ilość powietrza w pomieszczeniu. 

Ponadto jest możliwe 

wyprowadzenie spalin w układzie: 

B23, C13, C33, C43, C53, C83, 

C93. Paliwem może być gaz ziemny, 

a gaz płynny po przezbrojeniu 

urządzenia. W rozbudowanych 

instalacjach wykorzystywane są 

kaskady nawet z kilkunastoma 

podgrzewaczami. 

W oferowanych na rynku podgrzewaczach 

gazowych stawia się 

na możliwość współpracy z systemem 

solarnym, pompami ciepła, 

kotłem, zasobnikiem, a także układem 

cyrkulacji c.w.u. Należy również 

zwrócić uwagę na niską emisję 

NOx, wielofunkcyjne elektroniczne 

panele sterowania, kompaktowe 

rozmiary oraz niewielką masę. 

W podgrzewaczach uwzględnia się 

szereg czujników – jonizacyjny płomienia, 

temperatury wody na powrocie, 

temperatury w zamkniętej 

komorze spalania, przepływu 

wody, temperatury na wlocie i wylocie, 

ochrony przed przegrzaniem. 

W konstrukcji urządzeń zastosowanie 

znajduje również palnik ze 

wstępnym zmieszaniem o dużej 

mocy, zawór regulacyjny gazu 

z możliwością ustawienia stałego stosunku 

gazu do powietrza, elektroniczna modulacja 

palnika oraz zawór regulacyjny 

przepływu wody. W efekcie kontroluje się 

pracę urządzenia, a jego eksploatacja jest 

bezpieczna i komfortowa. 

Do zapłonu dochodzi samoczynnie w momencie 

poboru wody. Brak świeczki dyżurnej 

zmniejsza zapotrzebowanie na gaz. 

Otwarta lub zamknięta 

Do spalania gazu w podgrzewaczach 

i w kotłach gazowych potrzebna jest odpowiednia 

ilość powietrza. Zakłada się, 

że do spalenia 1 m 3 potrzeba ok. 10 m 3 

powietrza. Podgrzewacze z otwartą komorą 

spalania pobierają do komory powietrze 

z otoczenia. Zatem dla prawidłowej pracy 

urządzenia należy dostarczyć odpowiednią 

ilość powietrza do budynku. 

Z kolei kotły bazujące na zamkniętej komorze 

spalania mają dostarczane powietrze 

bezpośrednio z zewnątrz budynku bez 

względu na przepływ powietrza w pomieszczeniach. 

Takie urządzenia wykorzystują 

koncentryczne przewody spalinowo 

-powietrzne lub oddzielne przewody dla 

powietrza i spalin. 

Fot. BERETTA 

Fot. 1. Pomieszczenie, gdzie przewiduje 

się montaż podgrzewaczy gazowych 

z otwartą komorą spalania musi mieć 

kubaturę wynoszącą co najmniej 8 m³. 

Jako zalety urządzeń z zamkniętą komorą 

spalania należy wymienić przede wszystkim 

brak zjawiska wychładzania wnętrza 

budynku powietrzem, które napływa z zewnątrz. 

Ważny jest wysoki poziom bezpieczeństwa 

w wyniku wyeliminowania zjawiska 

odwrotnego ciągu spalin i zasysania 

spalin z komory otwartej. Ponadto średnica 

przewodu spalinowego może być mniejsza, 

ze względu na wykorzystywanie nadciśnienia 

wytwarzanego przez wentylator. 

Podgrzewacze z zamkniętą komorą spalania 

z powodzeniem sprawdzają się w modernizowanych 

budynkach ze względu 

na mały przekrój przewodu spalinowego 

i powietrznego. Przewód spalinowy może 

być również wyprowadzany bezpośrednio 

przez ścianę zewnętrzną budynku. Powietrze 

do spalania jest wstępnie podgrzane 

zatem wzrasta sprawność energetyczna. 

Warto podkreślić, że podgrzanie powietrza 

dostarczanego do spalania to efekt równoległego 

prowadzanie spalin i powietrza 

w przewodzie koncentrycznym. 

Konwencjonalne i kondensacyjne 

Oferta rynkowa w zakresie podgrzewaczy 

gazowych obejmuje urządzenia konwencjonalne 

(tradycyjne) i kondensacyjne. 

W kotłach konwencjonalnych nie jest wykorzystywana 

cała energia zawarta w spalanym 

paliwie. Część tej energii, nazywana 

ciepłem utajonym, traci się z parą wodną 

oddawaną do atmosfery wraz ze spalinami. 

Jak wiadomo pary wodnej przy spalaniu 

gazu ziemnego powstaje bardzo dużo. 

W kotłach konwencjonalnych ważne jest 

utrzymywanie temperatury spalin na poziomie, 

który nie powoduje kondensacji. 

Co prawda część energii zostaje utracona 

ale elementy kotła i system kominowy 

nie są narażone na działanie agresywnych 

skroplin. 

Kotły kondensacyjne maksymalnie wykorzystują 

ciepło ze spalin, zanim jeszcze 

zostaną one wyrzucone do atmosfery. 

Gazy spalinowe, oddawane przez kotły 

24 


ogrzewanie O. 

kondensacyjne, mogą mieć temperaturę 

wynoszącą około 35°C. W konwencjonalnych 

kotłach temperatura spalin wynosi 

około 100°C. Tym sposobem spaliny o tak 

wysokiej temperaturze zawierają jeszcze 

znaczną ilość energii, a więc straty ciepła 

są oczywiste. Największy odbiór ciepła 

uzyskuje się dzięki zjawisku kondensacji. 

Polega ono na głębokim schłodzeniu gazów 

spalinowych, co prowadzi do wykroplenia 

zawartej w nich wody. Zyskuje się 

wtedy dodatkową ilość ciepła, obniżając 

koszty ogrzewania. Kondensacyjność podgrzewaczy 

polega zatem na tym, że są one 

w stanie skroplić (czyli skondensować) 

parę wodną, która jest zawarta w spalinach. 

Miejsce montażu 

podgrzewacza gazowego 

Przy montażu gazowego podgrzewacza 

przepływowego obowiązują takie same 

wymagania jak podczas instalacji kotłów 

gazowych. Urządzenie z otwartą komorą 

spalania montuje się w pomieszczeniu 

nieprzeznaczonym na stały pobyt ludzi. 

Z kolei kotły z zamkniętą komorą spalania 

można instalować w pomieszczeniach 

mieszkalnych niezależnie od rodzaju wentylacji. 

W przypadku kotłów zasilanych gazem 

płynnym montaż urządzenia należy 

przewidzieć powyżej poziomu terenu. Wynika 

to stąd, że gaz płynny to mieszanina 

propanu-butanu, który jest cięższy od powietrza 

a więc w przypadku awarii będzie 

zbierał się przy podłodze. 

Pomieszczenie, gdzie przewiduje się 

montaż kotłów z otwartą komorą spalania 

musi mieć kubaturę wynoszącą 

co najmniej 8 m³. Ważna jest również 

sprawna wentylacja oraz nawiew powietrza. 

Należy zadbać o oddzielny przewód 

wentylacyjny z otworem wywiewnym 

umieszczonym pod sufitem. W przypadku 

pomieszczeń bez mechanicznej wentylacji 

wywiewnej trzeba dostarczyć 1,6 

m3/h powietrza na każdy 1 kW nominalnej 

mocy cieplnej kotła. Z kolei kubatura 

pomieszczeń z zamkniętą komorą spalania 

nie może być mniejsza niż 6,5 m³. 

Podłączenie gazowe 

Podłączenie gazowe podgrzewacza powinno 

uwzględniać obowiązujące przepisy 

prawa i normy techniczne. W przypadku 

gdy zasilanie wykorzystuje propan z butli 

Fot. TERMET 

Fot. 2. Do spalania gazu w podgrzewaczach 

potrzebna jest odpowiednia 

ilość powietrza. Zakłada się, że do spalenia 

1 m3 potrzeba ok. 10 m3 powietrza. 

montuje się niemetalowe rury giętkie przy 

czym trzeba pamiętać aby takie przewody 

były możliwie najkrótsze a ich długość nie 

powinna przekraczać 1,5 m. Rury powinny 

spełniać wymagania odpowiednich przepisów, 

muszą być dostępne do sprawdzenia 

na całej długości oraz nie można ich 

montować w pobliżu źródeł ciepła. Ważne 

jest również unikanie zakrzywień i innych 

przeszkód. Zakończenie przewodu powinno 

być zakończone przy wykorzystaniu 

odpowiedniego osprzętu i zacisków. 

Należy zwrócić uwagę na czystość rury 

wlotowej, natomiast wykonując podłączenie 

doprowadzające gaz do podgrzewacza 

trzeba wykorzystać odpowiednie wsporniki. 

Istotny jest kurek odcinający gaz, który 

montuje się najbliżej podgrzewacza. Z kolei 

podłączając wlot gazu do sieci wykorzystywane 

są metalowe rury. 

Konserwacja podgrzewaczy gazowych 

Wykonując okresowe czynności konserwacyjne 

gazowych podgrzewaczy 

przepływowych w pierwszej kolejności 

sprawdza się wszystkie elementy zabezpieczające. 

W zakresie wymiennika ciepła 

sprawdza się jego stan a jeżeli wymiennik 

jest zanieczyszczony to należy zdemontować 

komorę i wyjąć regulator. Trzeba wyczyścić 

komory strumieniem wody pod 

ciśnieniem. W przypadku gdy zanieczyszczenie 

jest trudne do usunięcia to części 

zabrudzone można namoczyć w gorącej 

wodzie z detergentem i dokładnie umyć. 

W razie potrzeby usuwa się kamień z wymiennika 

ciepła oraz z rur połączeniowych. 

Z kolei nie rzadziej niż raz na rok sprawdza 

się palnik a w razie potrzeby należy go wyczyścić. 

Konieczne jest sprawdzenie stabilności 

i barwy płomienia. Trzeba pamiętać 

o wyczyszczeniu filtra powietrza. 

Kotły gazowe 

Warto również wspomnieć o kotłach gazowych. 

Kotły jednofunkcyjne pozwalają 

na współpracę z instalacją c.o., a przygotowanie 

c.w.u. jest możliwe za pomocą 

podgrzewacza pojemnościowego zasilanego 

przez kocioł. Zaletami takiego rozwiązania 

jest możliwość przygotowywania 

dużej ilości ciepłej wody nawet przez 

kocioł o niewielkiej mocy (mniejszy i tańszy, 

dobrany do potrzeb c.o.). Podgrzewanie 

wody w zasobniku ma tę zaletę, 

że można czerpać ją w dużej ilości w krótkim 

czasie a zwiększenie poboru wody 

nie zmienia jej temperatury ani ciśnienia. 

Z kolei stosując cyrkulację można mieć 

ciepłą wodę natychmiast po odkręceniu 

kranu, natomiast zasobnik c.w.u. może 

być wspólny dla kilku źródeł ciepła, np. 

kotła i kolektorów słonecznych. 

Istotną cechą kotłów dwufunkcyjnych 

jest podgrzewanie c.w.u. przepływowo 

przy użyciu wbudowanego wymiennika 

ciepła. W urządzeniach tego typu z reguły 

przewiduje się dwie maksymalne 

wartości mocy grzewczej, czyli dla standardowej 

pracy pozwalającej na ogrzewanie 

budynku i dla przygotowania 

c.w.u. Warto podkreślić, że stosując kocioł 

dwufunkcyjny zyskuje się niższe koszty 

wykonania instalacji oraz mniejszą powierzchnię 

zabudowy (brak zasobnika). 

Takie rozwiązania zazwyczaj są stosowane 

w mieszkaniach oraz w mniejszych 

domach. Jednak trzeba wspomnieć 

o wadach w postaci braku zmagazynowania 

c.w.u., przez co nie ma możliwości 

zastosowania cyrkulacji ciepłej wody. 

W oferowanych na rynku gazowych podgrzewaczach 

wody stawia się na możliwość 

współpracy z systemem solarnym, 

pompami ciepła, a także z kotłem i z zasobnikiem 

oraz z układem cyrkulacji c.w.u. 

Należy również zwrócić uwagę na niską 

emisję NOx, wielofunkcyjne elektroniczne 

panele sterowania, kompaktowe rozmiary 

oraz niewielką masę. 

Damian Żabicki 


25

O. 

ogrzewanie 

EXCLUSIVE GREEN E 

– idealne rozwiązanie dla każdego 

domu jednorodzinnego 

PROMOCJA 

Kocioł kondensacyjny z serii Exclusive Green E marki Beretta to idealne 

i nowoczesne rozwiązanie dla każdego domu, które gwarantuje 

oszczędności eksploatacyjne, większą swobodę w montażu i możliwość 

inteligentnego sterowania. Kocioł ten jest również jednym z najbardziej 

efektywnych energetycznie kotłów na naszym rynku i jest certyfi kowany 

do pracy na każdy rodzaj gazu (G20, G2.350, G27 i LPG). 

Swoboda montażu 

Sercem urządzenia jest rurowy 

wymiennik o unikalnej budowie, 

który wykonany jest ze stopu 

aluminium i nie posiada żadnych 

łączeń spawanych. Przewodność 

cieplna materiału, z jakiego jest 

wykonany, pozwala na równomierny 

rozkład temperatury, co 

zapobiega tworzeniu się miejsc 

przegrzewu, a tym samym zwiększa 

trwałość wymiennika. Bardzo 

istotnym jest fakt, że dostęp 

do wymiennika, jak i pozostałych 

podzespołów kotła znajduje się 

od przodu, co umożliwia większą 

swobodę przy montażu Exclusive 

Green E. Właściciele domów 

i mieszkań docenią na pewno, 

że nie ma w zasadzie ograniczeń 

związanych z wymogami zachowania 

minimalnych odległości 

od ściany. W zasadzie, ponieważ 

jedyne o czym należy pamiętać 

to możliwość zdjęcia obudowy, 

ponieważ wszystkie prace konserwacyjno-serwisowe 

można 

sprawnie przeprowadzić od przodu 

kotła. Profesjonaliści z kolei 

dostrzegą innowacyjny system 

szyn, który umożliwia wysuwanie 

i wsuwanie wymiennika jak 

„szufl ady”, co wpływa korzystnie 

na czas wykonania przeglądu. 

Możliwość sterowania systemem 

grzewczym z poziomu 

mobilnej aplikacji 

Dzięki udoskonalonej technologii, wymienniki 

w modelach 25 kW marki 

Beretta charakteryzują się bardzo wysoką 

sezonową efektywnością energetyczną 

na poziomie 94% (sprawność 

liczona w sposób podyktowany nową 

dyrektywą Unii Europejskiej ErP) i posiadają 

klasę efektywności energetycznej 

A. Podłączając do kotła inteligentny 

programator BeSMART Wi-Fi w trybie 

komunikacji cyfrowej, otrzymuje się 

Fot. 1. 

Programator BeSmart. 

możliwość zdalnego sterowania kotłem, 

a także całym systemem za pomocą mobilnej 

aplikacji na smartfonie lub tablecie. 

Takie połączenie kotła z programatorem 

gwarantuje klasę efektywności energetycznej 

już na poziomie A+. W celu zasięgnięcia 

szczegółowych informacji na temat 

nowego programatora BeSMART zapraszamy 

na specjalną stronę internetową 

www.besmart-home.pl. 

Perfekcyjnie dobrana moc 

Kotły Exclusive Green E są certyfikowane 

RANGE RATED. Homologacja umożliwia 

26 


ogrzewanie O. 

Fot. 2. 

Aplikacja mobilna BeSmart. 

dostosowanie maksymalnej mocy kotła 

do rzeczywistego cieplnego zapotrzebowania 

systemu grzewczego, do wielkości 

ogrzewanej powierzchni i wyliczeń projektanta. 

Nowo wybrana moc będzie stanowić 

maksymalną moc kotła w systemie 

centralnego ogrzewania, co wpłynie pozytywnie 

na pozostałe parametry pracy urządzenia: 

wzrost sprawności kotła, mniejsze 

zużycie gazu oraz obniżenie emisji spalin, 

CO i NOx. Z kolei maksymalna moc 

na c.w.u. pozostanie na poziomie 25 kW, 

gwarantując komfort ciepłej wody użytkowej. 

Kolejnym elementem mającym duży 

wpływ na niższe koszty ogrzewania jest 

szeroki zakres modulacji mocy. Kocioł, modulując 

do dolnej granicy zakresu regulacji 

mocy (2,8 kW), znacząco redukuje częstotliwość 

włączania i wyłączania się urządzenia, 

w efekcie wydłużając jego żywotność. 

Fot. 3. 

Kocioł kondensacyjny Exlusive Green E 

5 Lat gwarancji 

W związku z wysoką jakością urządzeń 

marki Beretta, fi rma RUG Riello Urządzenia 

Grzewcze S.A. oferuje 5-letnią gwarancję, 

której warunki znajdują się na stronie 

www.beretta.pl. Dzięki rejestracji kotła 

(http://rejestracja.beretta.pl), użytkownik 

zostanie poinformowany o planowanym 

przeglądzie urządzenia, a w przypadku 

zagubienia karty gwarancyjnej, wszystkie 

dane odnośnie serwisowania kotła 

znajdą się w bazie danych producenta. 

Należy również podkreślić, że fi rma 

RUG Riello Urządzenia Grzewcze S.A. 

jest polskim producentem wiszących 

kotłów gazowych, z fabryką zlokalizowaną 

w Toruniu. 

Grażyna Bentkowska 

Product Manager BERETTA 

www.besmart-home.com 


27

O. 

ogrzewanie 

Ugruntowana pozycja na rynku 

gruntowych pomp ciepła 

Gruntowe pompy ciepła znalazły już swoich zwolenników. Jeszcze parę 

lat temu sięgali po nie głownie inwestorzy pozbawieni możliwości 

podłączenia do sieci gazowej. Dziś są odpowiedzią na rosnącą świadomość 

ekologiczną wśród coraz większego grona klientów, niezależnie od 

miejsca posadowienia inwestycji. 

Najnowocześniejsze modele pomp 

ciepła zaskakują prostotą instalacji 

oraz w zasadzie bezobsługowością. 

Do rozpoczęcia pracy w instalacji 

grzewczej pompa nie potrzebuje 

ingerencji użytkownika czy dokonania 

nastawy przez instalatora, 

sterownik sam optymalizuje pracę 

systemu oraz komunikuje je z pozostałymi 

urządzeniami w instalacji 

grzewczej. Oferowane obecnie 

przez producentów pompy ciepła 

dopasowują swoją pracę do zmiennego 

zapotrzebowania budynku 

na ciepło zarówno w ciągu roku, jak 

i w ciągu dnia, pozwalając na osiągnięcie 

maksymalnego komfortu 

cieplnego przy minimalnych nakładach 

energetycznych. 

Kluczowa jest oczywiście intuicyjność 

obsługi w momencie zmiany 

nastaw. Użytkownik nie musi (nie 

powinien!) sam określać skomplikowanych 

parametrów pracy 

urządzenia, system robi to za niego. 

Na prostą obsługę urządzenia pozwala 

wygodny panel sterowania 

z dużym, przejrzystym wyświetlaczem 

LED. Wyświetlacz udostępnia 

użytkownikowi pełne informacje 

dotyczące statusu pracy pompy 

ciepła, czasu jej pracy, temperatur 

itd. Zmiana nastaw zazwyczaj ogranicza 

się więc do wyboru danego, 

zaproponowanego trybu bądź 

podwyższenia, obniżenia temperatury 

panującej w obiekcie. Za realizację 

tychże nastaw odpowiadają 

zaawansowane sterowniki. 

Technologia inwerterowa 

Rynek gruntowych pompy ciepła prężnie 

się rozwija – nie tylko w dziedzinie 

sterowania. Na naszą uwagę zasługują 

przede wszystkim urządzenia wyposażone 

w sprężarkę sterowaną inwerterowo 

– płynna regulacja prędkości w znaczący 

sposób wpływa na energooszczędność 

urządzenia. Dzięki technologii inwerterowej 

prędkość obrotowa silnika sprężarki 

zwiększa się lub zmniejsza w zależności 

od aktualnego zapotrzebowania (ma to 

związek z możliwością sterowania częstotliwością 

pracy), co pozwala na osiągnięcie 

dużej mocy podczas rozruchu oraz szybszą 

zmianę temperatury w pomieszczeniach. 

WAŻNE 

Modulowana moc grzewcza, daje 

możliwość bezpiecznego doboru 

pompy do potrzeb inwestycji oraz 

zwiększenia powierzchni budynku 

czy zaspokojenia dodatkowych potrzeb 

grzewczych (np. ogrzewanie 

basenu) w przyszłości. 

Do rozruchu potrzebna jest mniejsza ilość 

prądu niż standardowo (nawet o 70%). 

Poza tym wyeliminowane zostają wahania 

temperatury, które należą do „normy” 

podczas załączania i wyłączania układów 

Fot. 1. Najnowocześniejsze modele pomp ciepła zaskakują prostotą instalacji oraz 

w zasadzie bezobsługowością. 

Fot. DANFOSS 

28 


ogrzewanie O. 

niewyposażonych we wspomnianą technologię. 

Co interesujące, technologia inwerterowa 

stabilizuje pracę urządzenia, 

które dzięki temu ma dłuższą żywotność. 

Modulowana moc grzewcza, daje również 

możliwość bezpiecznego doboru pompy 

do potrzeb inwestycji oraz zwiększenia 

powierzchni budynku czy zaspokojenia 

dodatkowych potrzeb grzewczych (np. 

ogrzewanie basenu) w przyszłości. Ponadto 

możemy zrezygnować ze źródła szczytowego 

oraz buforów ciepła, dzięki czemu 

niższe są koszty inwestycyjne. 

Dzięki zastosowanym rozwiązaniom 

niektórzy producenci mogą pochwalić 

się bardzo wysokim średniorocznym 

współczynnikiem sprawności SCOP według 

ErP w klimacie chłodnym – osiągającym 

wartość 5,5. Swego rodzaju 

standardem wśród nowoczesnych rozwiązań 

jest zaś już wartość 5,0. 

I inne usprawnienia 

Do istotnych usprawnień wprowadzanych 

przez producentów możemy zaliczyć także 

asymetryczne mikro-płytowe wymienniki 

(MPHE) odpowiadające w układzie za 

realizację funkcji skraplania. Mikrokanały 

o porowatej strukturze i nieregularnych 

kształtach uwzględnione w ściankach 

wymiennika poprawiają wymianę ciepła 

i zmniejszają wymaganą ilość czynnika 

chłodniczego, dzięki czemu udaje się podnieść 

efektywność pracy urządzenia. 

Wśród wprowadzonych zmian warto 

wymienić też zwiększenie kanałów przepływowych 

po stronie solanki i wody 

grzewczej oraz zwężenie kanałów 

po stronie czynnika chłodniczego, co 

pozwoliło na uzyskanie mniejszych oporów 

przepływu. Tego rodzaju usprawnienia 

wpływają na zmniejszenie poboru 

energii elektrycznej przez pompy obiegowe 

oraz wzrost wartości COP. 

Należy wspomnieć również o rozwiązaniach 

pozwalających na uzyskanie dużej 

ilości ciepłej wody użytkowej bez zużywania 

większej ilości energii. Technologia 

opiera się przede wszystkim na warstwowym 

podgrzewaniu c.w.u. w zasobniku 

– zastosowanie znajduje tu wężownica 

umieszczona wewnątrz zbiornika, przez 

którą przepływa gorąca woda z pompy 

ciepła. Podzielenie wody w zasobniku 

na trzy warstwy pozwala na szybsze 

osiągnięcie zadanej temperatury. 

Co z ilością czynnika chłodniczego? 

Wskutek zmieniających się przepisów 

Unii Europejskiej producenci coraz 

większy nacisk kładą na ograniczenie 

zawartości tzw. gazów cieplarnianych, 

do których należy przecież czynnik chłodniczy 

zawarty w pompie ciepła. Zaleca się 

Fot. STIEBELELTRON 

Fot. NIBE 

Fot. 1. Oferowane obecnie przez 

producentów pompy ciepła dopasowują 

swoją pracę do zmiennego zapotrzebowania 

budynku na ciepło zarówno 

w ciągu roku, jak i w ciągu dnia, pozwalając 

na osiągnięcie maksymalnego 

komfortu cieplnego przy minimalnych 

nakładach energetycznych. 

wybieranie pomp, które zwierają mniej 

niż 3 kg czynnika chłodniczego lub mniej 

niż 5t ekwiwalentu CO2. Ograniczenie 

negatywnego wpływu na środowisko to 

jedno. Tego rodzaju urządzenie nie będzie 

wymagało specjalistycznych przeglądów, 

rocznych kontroli szczelności czy monitoringu. 

Pamiętajmy, że pompy zawierające 

tzw. F-gazy w ilości powyżej 3 kg na jeden 

moduł chłodniczy wymagają rejestracji 

w systemie Centralnego Rejestru Operatorów, 

w myśl ustawy z 15.05.2015r. Dz.U. 

2015 poz. 881. 

Fot. 1. Na naszą uwagę zasługują przede wszystkim urządzenia wyposażone w sprężarkę 

sterowaną inwerterowo – płynna regulacja prędkości w znaczący sposób wpływa 

na energooszczędność urządzenia. 

Systemy hybrydowe, 

czyli pompa plus… 

W ciągu ostatnich kilku lat znacznie wzrosło 

zainteresowanie systemami opierającymi 

swoje działanie na alternatywnych 

źródłach energii – nie tyle samymi pompami 

bazującymi np. na geotermalnych 

źródłach ciepła, ale również połączonymi 

z instalacją fotowoltaiczną, czyli układami 

hybrydowymi. Połączenie tych dwóch 

systemów zwiększa opłacalność inwestycji 

w fotowoltaikę (jednocześnie praca 

pompy ciepła staje się niemal darmowa). 


29

O. 

ogrzewanie 

CIEKAWE 

Interesującym rozwiązaniem zwiększającym 

osiągi pompy ciepła jest 

„ogrzewanie lodem”. Betonowy zasobnik 

lodu zakopany jest w gruncie, 

tak by poziom wody znajdował 

się poniżej strefy przemarzania. 

To rozwiązanie sprawdza się przede 

wszystkim w dużych obiektach 

o zapotrzebowaniu na ciepło rzędu 

kilkuset kilowat. 

Fot. VIESSMANN 

Sprężarka gruntowej pompy ciepła powinna 

się załączać, wykorzystując w miarę 

możliwości energię słoneczną, a gdy jest 

ona niedostępna – korzystać z zasilania 

sieciowego (tzn. że urządzenia najczęściej 

działają w systemie on-grid z wykorzystaniem 

net meteringu – w okresie letnim 

nadwyżka energii wyprodukowanej przez 

panele fotowoltaiczne jest oddawana 

do sieci, w zimie zaś oddana wcześniej 

energia jest odbierana, przy czym należy 

uiszczać jedynie opłatę przesyłową i koszty 

stałe). Alternatywnym rozwiązaniem 

Fot. NIBE 

Fot. 1. Na prostą obsługę nowoczesnych 

urządzeń pozwala wygodny 

panel sterowania z dużym, przejrzystym 

wyświetlaczem LED. Wyświetlacz udostępnia 

użytkownikowi pełne informacje 

dotyczące statusu pracy pompy ciepła, 

czasu jej pracy, temperatur itd. Zmiana 

nastaw zazwyczaj ogranicza się więc 

do wyboru danego, zaproponowanego 

trybu bądź podwyższenia, obniżenia 

temperatury panującej w obiekcie. 

Fot. 1. W myśl nowych przepisów F-gaz lepiej jest wybrać urządzenie, które zawiera mniej 

niż 3 kg czynnika chłodniczego lub mniej niż 5t ekwiwalentu CO2. Wynika to między innymi 

z tego, że pompy zawierające tzw. F-gazy w ilości powyżej 3 kg na jeden moduł chłodniczy 

wymagają rejestracji w systemie Centralnego Rejestru Operatorów. 

jest magazynowanie energii wytworzonej 

przez instalację fotowoltaiczną w postaci 

ciepłej wody w zasobniku. Dzięki temu 

prąd wyprodukowany przez nasz układ 

będzie wykorzystywany również do ogrzania 

budynku, nawet w nocy. Na spore 

oszczędności można liczyć także w sezonie 

letnim, kiedy to pompa zasilana prądem 

słonecznych schładza pomieszczenia. 

Co interesujące, pompa ciepła „wie”, na jaką 

ilość energii może liczyć z instalacji fotowoltaicznej, 

system przekazuje jej informację 

o tym, ile energii nie zostało zużytej 

przez domowe sprzęty elektryczne. 

Hybrydowość przejawia się również 

w inny sposób. Inwestorzy coraz chętniej 

wybierają kompletne systemy 

grzewczo-chłodząco-wentylacyjne, 

w których to pompy ciepła współpracują 

z rekuperatorami o wysokiej sprawności 

(do 96%). Urządzenie podłączone 

do centrali wentylacyjnej z rekuperacją 

wstępnie ogrzewa nawiewane do budynku 

powietrze. Producenci podają, 

że takie rozwiązanie pozwala na ogrzanie 

go nawet do temperatury 50° C. 

Ciepło z lodu 

Interesującym rozwiązaniem zwiększającym 

osiągi pompy ciepła jest ponadto betonowy 

zasobnik lodu zakopany w gruncie 

(tak aby poziom wody znajdował się 

poniżej strefy przemarzania); to rozwiązanie, 

które sprawdzi się przede wszystkim 

w dużych obiektach o zapotrzebowaniu 

na ciepło rzędu kilkuset kilowat. Producent 

działanie systemu opisuje jako „ogrzewanie 

lodem” – zbiornik lodu magazynuje energię, 

którą można wykorzystać na ogrzanie 

budynku lub jego schłodzenie. Układ wykorzystuje 

ciepło z kilku źródeł, z gruntu, 

powietrza, słońca oraz zamarzania wody. 

Podczas zamarzania wody wytwarza się 

duża ilość energii, którą następnie pobiera 

pompa ciepła. Im większą ilość ciepła pobierze 

urządzenie, tym dalej posuwać się 

będzie zamarzanie w zasobniku, mimo iż 

temperatura dalej będzie się w nim utrzymywać 

na poziomie 0°. Po całkowitym 

zamarznięciu wody w zbiorniku temperatura 

zacznie spadać. System jednocześnie 

wykorzystuje kolektory, które absorbują 

energię z powietrza atmosferycznego oraz 

– częściowo – energię słoneczną. Pozyskane 

w ten sposób ciepło transportowane 

jest do wężownicy solarnej w zasobniku, 

dzięki czemu topi lód lub podnosi temperaturę 

wody. Przez drugi z wymienników 

przepływa solanka z instalacji pompy ciepła. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów fi rm: 

Nibe-Biawar, Viessmann, 

Skorupa Energy Technic 

30 


dedykowane do ogrzewania domów 

 

 

dedykowane do ogrzewania domów 

 

Projektujesz, budujesz lub przebudowujesz? 

 

 

• 

• 

• 

• 

• 

 

• 

 

• 

 

 

• 

 

 

BYDGOSZCZ

P. 

pomiary 

Co warto wiedzieć o systemach sterowania 

wentylacją mechaniczną w garażach? 

PROMOCJA 

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. z późniejszymi 

zmianami w §108 reguluje zasady stosowania wentylacji 

w garażach zamkniętych dla samochodów osobowych. 

W garażach powyżej 10 stanowisk 

musi być stosowana wentylacja 

mechaniczna sterowana czujkami 

(detektorami) niedopuszczalnego 

stężenia tlenku węgla (CO). Niestety, 

nie zdefiniowano jaką wartość 

należy uznać za niedopuszczalną. 

Karta charakterystyki tlenku węgla 

Centralnego Instytutu Ochrony 

Pracy informuje, że przebywanie 

w stężeniu około 450 mg/m 3 przez 

1-2 godziny powoduje ból głowy, 

mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, 

apatię, a w stężeniu około 900-1000 

mg/m 3 po 2 godzinach – zapaść, 

utratę przytomności. Zdefiniowane 

są natomiast dopuszczalne stężenia 

na stanowisku pracy: NDS – 23 mg/ 

m 3 (20 ppm) i NDSCH – 117 mg/m 3 

(100 ppm). 

Garaże są najczęściej bezobsługowe, 

a kierowcy i pasażerowie przebywają 

w nich krótko. Wydaje się, 

że przyjęcie za niedopuszczalne 

stężenie wartości NDSCh jest wystarczające. 

Oczywiście zdarzają się 

garaże dozorowane, ale obsługa 

przebywa głównie w wydzielonych 

pomieszczeniach i do garażu wcho- 

Najwyższe Dopuszczalne 

Stężenie Chwilowe (NDSCh) 

– wartość średnia stężenia, 

które nie powinno spowodować 

ujemnych zmian w stanie 

zdrowia pracownika, jeżeli występuje 

w środowisku pracy 

nie dłużej niż 15 minut i nie 

częściej niż 2 razy w czasie 

zmiany roboczej, w odstępie 

czasu nie krótszym niż 1 godzina 

(Rozporządzenie MPiPS 

z dnia 6 czerwca 2014 r. Dz.U. 

2014 poz. 817) 

dzi tylko w przypadku interwencji. Bywają 

garaże, w których funkcjonują myjnie samochodowe 

lub punkty wymiany opon 

i te obszary należy traktować jak stanowiska 

pracy i zapewnić w nich odpowiednio 

wydajną wentylację. 

Zdarza się, że projektanci mają problem 

z określeniem właściwej ilości detektorów 

CO i wyborem ich lokalizacji. W instrukcjach 

obsługi lub materiałach marketingowych 

podawane są „promienie działania” 

detektorów. Trzeba pamiętać, że są to dane 

przybliżone. Detektory wykrywają gaz 

w miejscu zainstalowania! Gaz dociera 

do detektora drodze dyfuzji. „Promień 

działania” detektora jest wyłącznie pomocą 

projektową do doboru ilości urządzeń. Wybór 

producenta urządzeń na podstawie 

„promienia działania” nie jest zatem polecanym 

rozwiązaniem, ponieważ wszystkie 

detektory działają podobnie i w rzeczywistości 

mają ten sam „promień działania”. 

Podawanie większego promienia działania 

urządzeń przez konkurujące firmy jest tylko 

chwytem marketingowym zachęcającym 

do zastosowania ich rozwiązań. 

Przy projektowaniu systemów detekcji 

w garażach często przyjmowany jest 

8 metrowy promień działania detektorów. 

Najwyższe Dopuszczalne Stężenie 

(NDS) – wartość średnia ważona 

stężenia, którego oddziaływanie 

na pracownika, w ciągu 8-godzinnego 

dobowego i przeciętnego tygodniowego 

wymiaru czasu pracy, określonego 

w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. 

– Kodeks pracy, przez okres jego aktywności 

zawodowej nie powinno 

spowodować ujemnych zmian w jego 

stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia 

jego przyszłych pokoleń (Rozporządzenie 

MPiPS z dnia 6 czerwca 2014 r. 

Dz.U. 2014 poz. 817) 

Ale rysowanie na planie garażu okręgów 

o tym promieniu powinno być wyłącznie 

pierwszym etapem projektowania. Do 

zagadnienia trzeba podejść po inżyniersku. 

W pierwszej kolejności należy wybrać 

potencjalne miejsca montażu detektorów. 

Oczywistą lokalizacją są słupy konstrukcji 

nośnej, ze względu na maksymalnie 

wykorzystaną powierzchnię okręgu określającego 

obszar działania pojedynczego 

detektora. Oczywiście odstępstwa od 

promienia 8 m w jedną lub drugą stronę 

są dopuszczalne. W przeciwieństwie 

do czujek optycznych dymu – nie cała 

powierzchnia garażu musi zostać pokryta 

okręgami. Następnie należy spróbować 

przewidzieć sposób rozprzestrzeniania się 

tlenku węgla. Gęstość właściwa CO jest 

zbliżona do gęstości powietrza (gęstość 

względem powietrza [21,1°C, 1013 hPa]: 

0,9678), co powoduje, że doskonale miesza 

się on z powietrzem. Jako produkt 

spalania ma wyższą temperaturę niż otoczenie 

i ma tendencję do unoszenia się 

i gromadzenia pod stropem. Lokalizacja 

detektorów na wysokości około 2 m (jest 

to powyżej strefy oddychania) jest zasadna. 

W powietrzu tlenek węgla rozchodzi 

się w wyniku dyfuzji, dążąc do wyrównania 

stężenia. Aby detektor zareagował, gaz 

musi wniknąć do jego wnętrza, do komory 

pomiarowej, w stężeniu powyżej progu 

alarmowego. Dlatego najwłaściwiej jest, 

w pierwszej kolejności, umieszczać detektory 

w miejscach, gdzie CO może z dużym 

prawdopodobieństwem wystąpić w podwyższonym 

stężeniu. Na pewno nie w pobliżu 

otworów wentylacyjnych, nie w przeciągach, 

nie w pobliżu często otwieranych 

bram garażowych, bo w tych miejscach 

gromadzenie się CO jest mniej prawdopodobne. 

Lepiej wybrać miejsca, gdzie 

naturalne ruchy powietrza są ograniczone. 

Znając konfigurację garażu, rozmieszczenie 

otworów wentylacyjnych, wyznaczone 

32 


pomiary P. 

miejsca parkowania, ciągi komunikacyjne 

i umiejscowienie bram można przewidzieć, 

w których obszarach może być go 

najwięcej. Pomaga to określić optymalną 

ilość detektorów do skutecznego sterowania 

wentylacją. Jeżeli jest to technicznie 

możliwe, warto podzielić garaż na strefy 

wentylacji tak, aby lokalne pojawienie się 

CO nie powodowało włączenia wentylacji 

w całym garażu, a tylko w zagrożonej strefie. 

Właściwe jest, aby detektory miały przynajmniej 

2 progi alarmowe. Przekroczenie 

pierwszego progu powinno uruchamiać 

wentylację z wydajnością wystarczającą 

do szybkiego usunięcia zagrożenia. Prawidłowe 

ustalenie wydajności powoduje, 

że wyższe progi alarmowe nie są przekraczane, 

albo dzieje się to sporadycznie. 

Jeżeli mimo działania wentylacji, stężenie 

CO rośnie i przekracza drugi próg, sytuacja 

staje się niebezpieczna. Wskazane jest 

poinformowanie użytkowników garażu 

o zagrożeniu i ewentualne włączenie wyższego 

biegu wentylatorów. Sygnalizacja 

akustyczna w garażu może być kojarzona 

z działaniem samochodowego alarmu 

przeciwwłamaniowego, a nie z rzeczywistym 

zagrożeniem. Ponadto głośne syreny 

mogą być uciążliwe dla użytkowników lokali 

zlokalizowanych w pobliżu. Lepszym 

rozwiązaniem jest wyświetlanie czytelnych 

komunikatów o rodzaju zagrożenia na tablicach 

świetlnych. Sterowanie wentylacją 

według potrzeb ma na celu zapewnienie 

komfortu, bezpieczeństwa i uzyskania 

oszczędności energii. Najwięcej CO wytwarzają 

samochody tuż po rozruchu (zimne 

silniki, zimne katalizatory). Taki samochód, 

przejeżdżając obok detektora, może 

spowodować jego zadziałanie, ale lokalne, 

podwyższone stężenie CO szybko zanika 

dzięki dyfuzji w dużej przestrzeni garażu. 

Aby unikać niepotrzebnego, krótkotrwałego 

włączania wentylacji, warto pomiar 

gazu uśredniać. Zapewnia to bezpieczeństwo 

i zdecydowanie ogranicza ilość włączeń 

wentylacji, a wentylatory potrzebują 

najwięcej energii i najbardziej się zużywają 

właśnie podczas startu. 

Tlenek węgla jest dobrym wskaźnikiem 

do sterowania wentylacją w garażach 

samochodów z silnikami niskoprężnymi, 

bo w ich spalinach występują znaczne 

ilości tego gazu. W wyniku inaczej przebiegającego 

procesu spalania spaliny 

Rys. 1. 

Cyfrowy detektor WG.EG. 

silników wysokoprężnych (Diesla) zawierają 

znikome ilości CO. Z tego powodu 

w garażach z przewagą silników wysokoprężnych 

trzeba stosować inny wskaźnik 

– dwutlenek węgla (CO 2 

). Podstawowymi 

produktami spalania w silnikach samochodowych 

jest para wodna i właśnie 

dwutlenek węgla. Można pokusić się 

na stosowanie detektorów tlenków azotu 

(NO X 

), ale zdecydowanie łatwiejszy i tańszy 

jest pomiar stężenia CO 2 

. 

Punkt 4 §108 mówi, że w garażach, w których 

dopuszcza się parkowanie samochodów 

zasilanych gazem propan-butan 

(LPG), i w których poziom podłogi znajduje 

się poniżej poziomu terenu, musi być 

zastosowana wentylacja mechaniczna 

sterowana czujkami (detektorami) LPG. 

Zasady stosowania detektorów LPG są 

podobne jak detektorów CO, ale LPG jest 

znacznie cięższy od powietrza, więc należy 

je instalować bezpośrednio nad podłogą 

(nie wyżej niż 20 cm) i nie ma potrzeby 

uśredniania pomiaru. Zbyt niskie umieszczenie 

detektorów naraża je na zapylenie, 

zachlapanie wodą lub błotem, a to może 

utrudnić dostęp gazu do komory pomiarowej. 

Zadaniem wentylacji jest szybkie 

rozrzedzenie LPG do stężenia poniżej dolnej 

granicy wybuchowości (DGW), co niweluje 

zagrożenie wybuchem. Najczęściej 

detektory w garażach reagują na stężenie 

około 10% DGW, tj. 10 razy niższe od stężenia, 

przy którym wybuch jest możliwy. 

DGW – dolna granica wybuchowości 

to wartość stężenia składnika 

palnego w mieszaninie z powietrzem 

lub tlenem, powyżej której 

pod wpływem bodźca energetycznego 

może nastąpić wybuch. Dla 

LPG 1,9%-2,1% objętości (wg karty 

charakterystyki PGNIG). 

Czy detektory sterujące wentylacją 

mechaniczną mogą mieć awaryjne 

podtrzymanie napięcia? 

Oczywiście, że mogą, ale w przypadku braku 

zasilania wentylatorów nie będą miały 

czym sterować. Jeżeli system awaryjnego 

podtrzymania napięcia obejmie również 

sygnalizatory to będzie co najwyżej podana 

informacja o wzroście stężenia CO i LPG. 

Ale z tej informacji nie będzie wynikało jak 

wysokie jest zagrożenie zatruciem bądź 

wybuchem i nie poprawi to w istotny sposób 

bezpieczeństwa. 

Brak zasilania jest stanem awaryjnym całego 

obiektu, również garażu. Nie będą działać 

nie tylko wentylatory, ale również inne 

urządzenia elektryczne o dużym poborze 

prądu. Garaż praktycznie będzie wyłączony 

z eksploatacji. 

Systemy detekcji powinny być należycie 

eksploatowane – zgodnie z instrukcją 

obsługi. Instrukcje z reguły definiują dwie 

podstawowe czynności eksploatacyjne 

i terminy ich wykonywania: okresowe 

sprawdzanie prawidłowości działania 

(na pewno nie rzadziej niż raz w roku) oraz 

kalibrację. Detektory mają wbudowane 

sensory gazu – elementy, które reagują 

na gaz zmieniając swoje parametry elektryczne. 

Z upływem czasu sensory zmieniają 

czułość na gaz i wymagają korekty wskazań, 

czyli kalibracji. Terminy są uzależnione 

od rodzaju zastosowanego sensora i są 

podane w instrukcji obsługi. Sprawdzenie 

prawidłowości działania nie jest skomplikowane 

i użytkownik może je przeprowadzić 

we własnym zakresie, postępując zgodnie 

z instrukcją obsługi. Kalibracja jest dużo 

bardziej skomplikowana i mogą ją wykonać 

tylko osoby uprawnione, przeszkolone, 

posiadające odpowiednie oprzyrządowanie 

i mieszaniny kalibracyjne. Często 

o wyborze zleceniobiorcy decyduje cena 

usługi. Trzeba jednak bezwzględnie sprawdzić, 

czy wybrana firma ma upoważnienie 


33

P. 

pomiary 

producenta lub dystrybutora do wykonywania 

kalibracji. Pojawiają się firmy nierzetelne. 

Podejmują się one kalibracji, nie 

mając należytej wiedzy, oprzyrządowania 

– i co najważniejsze – uprawnień. Ale świadomość, 

że użytkownik nie ma możliwości 

zweryfikowania prawidłowości wykonania 

kalibracji, skłania je do takiego działania. 

Przy wyborze urządzeń warto kierować 

się nie tylko ich ceną, ale również brać pod 

uwagę koszty eksploatacji, łatwość montażu 

i prostotę obsługi. Garaże są obiektami 

bez specjalistycznej obsługi, więc 

lepiej preferować najprostsze rozwiązania, 

które zapewniają niezawodność i wybierać 

dostawców gwarantujących szybki, 

profesjonalny serwis. Tylko właściwy wybór 

urządzeń, przemyślana lokalizacja 

detektorów, prawidłowa ich instalacja 

i eksploatacja zapewniają optymalne 

sterowanie wentylacją mechaniczną 

w garażach. 

Cyfrowe detektory 

serii WG.EG firmy GAZEX 

Doskonałymi urządzeniami do sterowania 

wentylacją w garażach są cyfrowe detektory 

serii WG.EG fi rmy GAZEX. Mogą 

wykrywać CO, CO 2 

, LPG, CNG i NO X 

. 

Systemy sterowania wentylacją mechaniczną 

zbudowane z tych detektorów są 

niezwykle proste w montażu i eksploatacji. 

Detektory nie wymagają stosowania 

central alarmowych – systemy nie wymagają 

bieżącej obsługi, są całkowicie automatyczne. 

Należy tylko przeprowadzać 

okresowe testy działania systemu oraz 

dokonywać korekt wskazań (kalibracji) 

detektorów. 

Pojawienie się któregoś z wymienionych 

wcześniej gazów w stężeniu powyżej 

ustalonego progu powoduje włączenie 

wentylacji mechanicznej. Dodatkowo system 

może włączyć sygnalizatory alarmu. 

Standardowo są to tablice wyświetlające 

krótki tekst określający rodzaj alarmu 

lub nakazujący sposób postępowania. 

W razie potrzeby można włączać syrenę 

wbudowaną w tablicę świetlną. Mogą 

być również stosowane sygnalizatory głosowe, 

wypowiadające do 6 komunikatów. 

Detektory zawierają elementy elektroniczne 

reagujące na gaz – sensory. Sensory 

zmieniają swoje parametry pomiarowe 

z upływem czasu i dlatego wymagają 

okresowej kalibracji. Polega ona na poddaniu 

sensora działaniu odpowiedniej 

mieszaniny kalibracyjnej (gaz + powietrze) 

w warunkach określonych przez producenta. 

W najczęściej stosowanych detektorach 

CO, LPG i CNG zastosowano sensory 

półprzewodnikowe, co wydłuża okres międzykalibracyjny 

do trzech lat. Detektor CO 2 

ma sensor absorpcyjny w podczerwieni 

(infrared), a NO X 

– elektrochemiczny. Dla 

ułatwienia kalibracji detektory wyposażone 

są w wymienne moduły sensorów. Taki 

moduł zawiera sensor gazu i podzespoły 

elektroniczne niezbędne do ustawiania 

parametrów jego pracy. W przypadku konieczności 

kalibracji wystarczy wymienić 

moduł sensora na inny, wcześniej skalibrowany. 

Taką operację przeprowadza się 

bez konieczności demontażu detektora 

z instalacji, i co równie ważne, operacja wymiany 

jest tańsza niż kalibracja, a użytkownik 

może przeprowadzić ją we własnym 

zakresie. Oczywiście użytkownik systemu 

może zlecić kalibrację wyspecjalizowanej 

firmie. Detektory zostały tak skonstruowane, 

że kalibrację można przeprowadzić 

w czasie pracy systemu, bez konieczności 

otwierania urządzeń, ale wymaga to odpowiedniego 

wyposażenia. Komunikacja 

z modułem sensora w detektorze odbywa 

się z użyciem portów na podczerwień, 

a tryb testu można uruchomić magnesem. 

Odpowiednie wykorzystanie tych portów 

skraca czas okresowych sprawdzianów 

prawidłowości działania detektorów kilkakrotnie. 

Ma to niebagatelne znaczenie przy 

systemach zbudowanych z kilkudziesięciu 

czy kilkuset detektorów. Z modułu sensora 

można odczytać zapamiętane informacje 

PROMOCJA WG25y 

Detektory WG produkowane są od 

25 lat i z tego tytułu wprowadzono 

promocję WG25y. Cena detektorów 

została obniżona o 25%, a w przypadku 

wymiany starych detektorów 

na nowe przysługuje dodatkowy 25% 

rabat. Obniżona została również cena 

kalibracji. Detektorom przyznano Złoty 

Medal targów Instalacje, a ostatnia 

wersja – cyfrowy detektor WG.EG. zdobył 

statuetkę Złotego Instalatora 

Fot. TESTO 

dotyczące pracy detektora (ilość alarmów, 

czas pracy w stanach alarmowych, terminy 

kalibracji). Analiza tych danych pozwala 

doprecyzować ustawienia parametrów 

pracy systemu wentylacji. Detektory 

są trzyprogowe – sygnalizują przekroczenie 

trzech różnych stężeń gazu. Dla 

ograniczenia niepotrzebnych włączeń 

wentylacji przy chwilowym, lokalnym 

wzroście stężenia monitorowanego 

gazu dwa pierwsze progi są uśredniane 

do 15 minut. Jeżeli stężenie gazu narasta 

szybko i osiągnie poziom trzeciego progu 

system reaguje natychmiast. Dla ułatwienia 

pracy instalatorom zastosowano 

w detektorach uniwersalne złącza dostosowane 

do różnego rodzaju przewodów 

(różne przekroje, linka, drut). 

Detektory LPG instalowane nisko nad 

podłogą warto zabezpieczać przed uszkodzeniami 

mechanicznymi osłonami. Gazex 

proponuje estetyczne i funkcjonalne 

osłony rurowe AR-1 wykonane ze stali 

nierdzewnej. Jeżeli monitorowany garaż 

jest zlokalizowany w obiekcie typu Inteligentny 

Budynek informację o włączeniu 

wentylacji można przesłać do centrali BMS 

(Building Management System) wykorzystując 

jej wejścia dwustanowe. 

W przypadku konieczności precyzyjnej 

lokalizacji obszarów zagrożonych można 

zastosować adresowalne detektory serii 

DG.EN/M, również z wymiennym modułem 

sensora, ale z cyfrową transmisją 

danych w standardzie RS485. W tym rozwiązaniu 

możliwa jest wizualizacja miejsca 

i stanu poszczególnych detektorów. • 

Rys. 1. 

Wymienne moduły sensorów. 

Patrz nowości na stronie 13 

www.gazex.pl 

34 


pomiary P. 

Analizatory spalin 

Analizatory spalin, to urządzenia niezbędne do prawidłowej kalibracji 

kotła grzewczego. Podczas jego wyboru najistotniejsza wydaje się 

zgodność z normą PN - EN 50379, która wskazuje wymagania względem 

przyrządów, które są używane przy pierwszym uruchomieniu i bieżącej 

eksploatacji urządzeń grzewczych. 

Wysokiej jakości analizator spalin 

umożliwi szybki i wiarygodny pomiar 

stężenia gazów: O 2 

, CO, CO 2 

, 

NOx oraz oznaczenie sprawności, 

straty kominowej, współczynnika 

nadmiaru powietrza, ciągu itd. 

Czyli dostarczy niezbędnych informacji 

do właściwego wyregulowanie 

pracy kotła. 

Budowa analizatorów 

Pomiar O 2 

, CO i NOx wykorzystuje 

elektromechaniczne ogniwo pomiarowe 

z dynamiczną kompensacją 

H 2 

. Dla jego ochrony, w momencie 

uzyskania maksymalnego 

zakresu pomiarowego, przyrząd 

jest samoczynnie wyłączany. Wznowienie 

pomiaru następuje po regeneracji 

ogniwa. Wykonując pomiar 

spalin zastosowanie znajduje specjalna 

pompka, która odprowadza 

spaliny do ogniwa pomiarowego. 

Z kolei mierząc ciąg kominowy używany 

jest czujnik piezoelektryczny 

wykorzystujący wewnętrzną 

kompensację temperatury. Można 

również zastosować metodę pracy 

ogniw pomiarowych z eliminacją 

wpływu zabrudzenia filtra na dokładność 

pomiaru. 

Trzeba wspomnieć o filtrze cząstek 

stałych i o pułapce kondensatu, 

przy czym w zależności od wersji 

urządzenia filtr może znajdować 

się w sondzie lub w analizatorze. 

Co prawda sonda z filtrem waży 

więcej to jednak zyskuje się wyższy 

poziom bezpieczeństwa analizatora. 

Są również rozwiązania, gdzie filtr 

i pułapka kondensatu jest umieszczona 

w obudowie przyrządu. 

Należy jednak pamiętać, 

że nieopróżniona pułapka kondensatu 

nie powinna znajdować się blisko ogniw. 

Ponadto pułapka kondensatu wraz 

z filtrem umieszczona w sondzie zapewnia 

lepszą kontrolę nad kondensatem. 

Trzeba również zwrócić uwagę na bardzo 

szybkie przechodzenie urządzenia w stan 

gotowości pomiarowej. W zakresie wymiany 

danych warto wspomnieć o możliwościach 

komunikacyjnych zapewniających 

współpracę z komputerem – RS-232, port 

USB, Irda, Bluetooth. 

Zastosowanie 

Analizatory spalin są niezbędne podczas 

pracy z nowoczesnymi kotłami. Przyrządy 

tego typu umożliwiają jakościowe i ilościowe 

analizowanie produktów spalania 

zwłaszcza pod kątem sprawności źródła 

ciepła. Dzięki analizatorom ocenia się zawartość: 

dwutlenku siarki (SO 2 

), wielotlenków 

azotu (NOx), tlenku azotu (NO), tlenu 

(O 2 

), tlenku węgla (CO), a także dwutlenku 

węgla (O 2 

). Określa się również współczynnik 

nadmiaru powietrza i spełnianie norm, 

które dotyczą emisji spalin. Mierzone jest 

stężenie tlenku węgla oraz temperatura 

spalin i otoczenia. Jak wiadomo szkodliwy 

dla zdrowia tlenek azotu jest obecny w każdych 

spalinach. 

Fot. TESTO 

Pamięć zdarzeń 

Specjalny dziennik rejestruje zdarzenia 

zachodzące podczas pomiarów, a wraz 

z przekroczeniem pojemności komórek 

starsze dane są automatycznie usuwane. 

Rys. 1. Analizatory spalin są niezbędne podczas pracy z nowoczesnymi kotłami. 

Przyrządy tego typu umożliwiają jakościowe i ilościowe analizowanie produktów spalania 

zwłaszcza pod kątem sprawności źródła ciepła. 


35

P. 

pomiary 

Odpowiednie bloki pamięci zapewniają 

zapamiętywanie pomiarów umożliwiając 

przechowywanie nawet kilkuset grup 

danych. Niektóre przyrządy pomiarowe 

mają dwa niezależne rodzaje pamięci. Tym 

sposobem można np. automatycznie zapisywać 

wartości szczątkowe oraz wszystkie 

mierzone wartości. Oprócz tego przyrząd 

jest w stanie zapamiętywać zdarzenia 

w efekcie samoczynnego zapisywania zaistniałych 

zdarzeń poprzez stany alarmowe 

i wartości maks. Ważne jest przy tym rejestrowanie 

wszystkich wyłączeń i załączeń 

przyrządu oraz niskiego poziomu naładowania 

akumulatorów. 

Aktywne poziomy pracy 

Warto mieć na uwadze możliwość pracy 

przy wykorzystaniu dwóch aktywnych 

poziomów. Wybierane jest wtedy spalanie, 

które mieści się w optymalnym przedziale 

(tzw. rdzeń spalin) przy jednoczesnym wykonywaniu 

pozostałych pomiarów z wynikami 

udostępnianymi na wyświetlaczu 

w tle elementów graficznych. Przyrząd automatycznie 

przeprowadza diagnostykę, 

dzięki czemu użytkownik zyskuje informacje 

o błędach w pracy urządzenia z jednoczesnym 

opisem i diagnozą usterki. 

Możliwości pomiarowe 

Przyrządy do pomiaru spalin mogą mierzyć 

wilgotność powietrza, temperaturę 

gazu, a także różnicę ciśnień. Oprócz tego 

przeprowadzają analizy temperatury 

spalin i powietrza, a także stężenia tlenku 

węgla i tlenu. Można zmierzyć ciąg 

kominowy, ciśnienie, ciśnienie różnicowe 

oraz stężenie tlenku azotu. Obliczany jest 

współczynnik nadmiaru powietrza, stężenie: 

tlenków azotu, punktu rosy, a także 

straty kominowe. W oparciu o wyniki 

pomiarów oblicza się sprawność kotła. 

Nieszczelności można wykrywać dzięki 

automatycznej kalibracji w powietrzu 

przy jednoczesnym pomiarze ciągu/ciśnienia. 

Jeżeli będzie przekroczony zakres 

pomiarowy to sensor CO zostanie odłączony 

automatycznie. W razie potrzeby 

przełącza się jednostki pomiarowe ppm, 

mg, mg (O2) i mg/kWh. Przydatne rozwiązanie 

stanowi elektroniczna kontrola 

procesu pomiaru sadzy. Dzięki ogrzewanej 

sondzie zapobiega się zjawisku kondensacji 

w czasie pomiaru stopnia sadzy. 

Wynik pomiaru dwutlenku węgla i tlenku 

węgla jest podawany w procentach objętości, 

z kolei węglowodory i tlenki azotu 

są mierzone w częściach na milion (ppm). 

Analizatory przemysłowe 

Przy kontroli pracy urządzeń przemysłowych 

bardzo często wykorzystuje się 

analizatory stacjonarne, pracujące w trybie 

ciągłym. Są one w stanie przeprowadzić 

pomiar temperatury spalin, tlenu 

(O 2 

), tlenku węgla (CO), tlenku azotu (NO), 

dwutlenku azotu (NO 2 

) oraz dwutlenku 

siarki (SO 2 

). Bardzo często zastosowanie 

znajduje system kondycjonowania spalin 

przy użyciu chłodnicy Peltier’a. Na 

potrzeby sterowania analizatory generują 

nie tylko sygnały cyfrowe ale również 

sygnały w postaci analogowej – 0-10 V, 

4-20 mA. Z kolei rozbudowane systemy 

diagnostyczne bazują na multiplekserach, 

które łączą pracę kilku analizatorów 

stacjonarnych. 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Dlaczego serwis analizatora spalin jest tak ważny? 

Adam Kusz Specjalista ds. serwisu 

Regularne serwisowanie analizatora spalin jest kluczowe 

jeżeli zależy nam na poprawnym działaniu urządzenia 

i dokładnym pomiarze podczas analizy spalin. 

Z pomocą przychodzi autoryzowany serwis producenta, 

który dysponuje dostępnymi częściami oraz profesjonalnym 

sprzętem i oprogramowaniem do kalibracji urządzeń 

pomiarowych, jak i certyfikowanymi gazami wzorcowymi. 

Dzięki temu mamy gwarancję odpowiednio serwisowanego 

sprzętu po jego powrocie od techników. 

Ze względu na powolną utratę swoich właściwości 

– w tym czułości na cząsteczki gazów zawartych w spalinach 

– sensory elektrochemiczne odpowiedzialne za pomiar 

stężenia powinny być kalibrowane raz w roku. Warto 

wtedy również zlecić pełny przegląd analizatora, nawet 

jeśli wszystkie czujniki działają poprawnie. Serwisanci są 

w stanie znaleźć drobne uszkodzenia mechaniczne, takie 

jak mikropęknięcia tulejek zbiornika kondensatu, przetarcia 

przewodów sondy itp. Takie prewencyjne działanie 

może zapobiec konieczności wysyłki przyrządu do serwisu 

z powodu błędnych pomiarów parametrów spalania między 

jedną, a drugą kalibracją. Sensory elektrochemiczne 

należy oczywiście okresowo wymieniać. Niektórzy producenci 

analizatorów spalin oferują możliwość samodzielnej 

wymiany sensora O 2 

– należy jednak pamiętać, że analizator 

spalin to nie tylko sensor O 2 

, ale również sensor CO, 

nie rzadko sensor NO, oraz czasami SO 2 

, NO 2 

i CO wysokie, 

plus czujniki temperatury oraz ciśnienia. 

Należy zatem dostarczać analizator spalin na wymianę 

sensorów do autoryzowanego serwisu, sprawdzać działanie 

wyżej wymienionych podzespołów i zapobiegać niespodziankom 

w najgorętszym memencie okresu grzewczego. 

36 


pomiary P. 

Wybór analizatora 

Wybierając odpowiedni analizator należy 

mieć na uwadze fakt, że powinien on być 

wyposażony w funkcje, dzięki którym jest 

możliwe przeprowadzenie dokładnego 

pomiaru. Istotną rolę odgrywa pomiar 

CO z kompensacją wodoru. Jak wiadomo 

wodór fałszuje dokładność pomiaru CO 

w spalinach, przy czym cele pomiarowe 

z kompensacją wodoru umożliwią dokładny 

odczyt. Oprócz tego ważną funkcją jest 

wyszukiwanie rdzenia spalin, co pozwala 

umiejscowić sondę w miejscu przewodu 

kominowego przy zapewnieniu najwyższego 

poziomu precyzji. Z kolei pułapka 

kondensatu to system, który filtruje zanieczyszczenia 

ze spalin separując wilgoć. 

Tym sposobem spaliny w celach pomiarowych 

są czyste i suche. 

Wybierając odpowiedni analizator spalin 

warto rozważyć koszty eksploatacji przede 

wszystkim w odniesieniu do kosztów 

napraw, a także kalibracji i przeglądów. 

Urządzenie powinno być dostosowane 

do indywidualnych potrzeb instalatora. 

Np. wykonując tylko prace związane 

z montażem i naprawą gazowych podgrzewaczy 

wody powinno wystarczyć 

urządzenie spełniające wymagania normy 

PN-EN 50379-3. Z kolei używając przyrządu 

do wykonywania przeglądów, które 

wynikają z przepisów prawa lub realizowania 

prac serwisowych kotłów zasilanych 

paliwem innym niż gaz warto zadbać 

o analizator spełniający wymagania normy 

PN-EN 50379-2. Z pewnością przyda się 

wydłużona gwarancja na cele elektrochemiczne 

oraz prosty montaż umożliwiający 

samodzielną ich wymianę. 

Warto zadbać o odpowiednie akcesoria 

zapewniające usprawnienie pomiarów. 

Chodzi głównie o oprogramowanie komputerowe 

wspomagające interpretacje 

danych. Dzięki specjalnym zestawom przyłączeniom 

można mierzyć różnicę ciśnień. 

Wykorzystać można również specjalną 

pompkę do sadzy wyposażoną w skalę zadymienia. 

Walizka o odpowiednim kształcie 

i dobranym wymiarze zapewni bezpieczeństwo 

przyrządu podczas transportu. 

Wyniki pomiarów mogą być drukowane 

za pomocą drukarki bezprzewodowej. 

Norma PN-EN 50379 

Wspomniana już norma PN-EN 50379 

składa się z trzech części, z której wynika 

zarówno funkcjonalność jak i zakresy 

pomiarowe analizatorów. W normie 

PN-EN 50379-1 można znaleźć wymagania 

ogólne oraz metody badań kotłów, 

natomiast część druga dokumentu zawiera 

wymagania w zakresie charakterystyki 

przyrządów, które są używane podczas 

wymaganych przeglądów i ocen kotłów. 

Rys. 2. Nowoczesne analizatory spalin cechuje wiele zalet. Kluczową rolę odgrywają 

sensory elektrochemiczne bazujące na najnowszych technologiach produkcji. 

Oprócz tego zawarte są wymagania 

względem charakterystyk przyrządów 

stosowanych do nieokreślonego przepisami 

prawa serwisowania urządzeń 

grzewczych opalanych gazem. 

W efekcie przeznaczenie i funkcjonalność 

przyrządów wpływa na konieczność spełniania 

określonych norm. Przy pomiarach 

wykonywanych wyłącznie przy pracach 

związanych z przeglądami, które są wymagane 

przepisami lub wykonywaniu 

prac serwisowych kotłów opalanych paliwem 

innym niż gaz wykorzystuje się 

przyrządy spełniające wymagania normy 

PN-EN 50379-2. Jeżeli analizator będzie 

używany przy pracach uruchomieniowo 

-naprawczych przepływowych podgrzewaczy 

wody to wystarczy urządzenie spełniające 

wymagania normy PN-EN 50379-3. 

Na Wybierając analizator trzeba więc 

sprawdzić, czy jest to urządzenie pomiarowe 

o przeznaczeniu profesjonalnym (zgodne 

z normą PN-EN 50379-2), czy urządzenia 

działające tylko jako wskaźniki (norma 

PN-EN 50379-3), gdzie przy pomiarze 

CO nie ma kompensacji H 2 

. 

Podsumowanie 

Nowoczesne analizatory spalin cechuje 

wiele zalet. Kluczową rolę odgrywają 

sensory elektrochemiczne bazujące 

na najnowszych technologiach produkcji. 

Na uwagę zasługuje również bardzo szybkie 

przejście urządzenia w stan gotowości 

pomiarowej. Proces testowania i kalibrowania 

urządzenia z reguły nie przekracza 

30 s. Ogniwa pomiarowe eliminują wpływ 

zabrudzeń na dokładność pomiarów. Ważny 

jest również wykraplacz kondensatu 

zabudowany w przyrządzie pomiarowym. 

Warto podkreślić możliwość wykonywania 

testów szczelności instalacji gazowych 

i kontrolowania cel elektrochemicznych 

pod kątem ich kondycji. Można tworzyć 

indywidualne konfiguracje w ramach 

programów pomiarowych tworząc tzw. 

makra programowe. 

Komfort użytkowania zapewni możliwość 

zmiany kolejności wyświetlanych wartości 

pomiarowych. Niektóre urządzenia mają 

wbudowaną drukarkę. Urządzenie samoczynnie 

wykrywa sondy, którą podłącza się 

poprzez specjalne szybkozłączki. 



37

P. 

pomiary 

Kontrola pracy kotłów grzewczych 

Jak wybrać odpowiedni analizator spalin 

Do właściwego ustawienia parametrów pracy kotła grzewczego niezbędne jest 

użycie precyzyjnego analizatora spalin, który umożliwi szybki i wiarygodny pomiar 

O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie innych istotnych parametrów, takich 

jak: sprawność, strata kominowa, współczynnik nadmiaru 

powietrza, ciąg itd. Analizator jest więc podstawowym 

narzędziem pracy instalatora i serwisanta kotłów. 

PROMOCJA 

Rynek dostaw ciepła ciągle się rozwija. 

Wprowadzane są systemy solarne, 

pompy ciepła, kotły kondensacyjne, 

systemy na paliwa stałe 

(w tym pelety) i inne technologie. 

Głównym celem nowoczesnego 

systemu grzewczego staje się dostawa 

ciepła na żądanie, przy jednoczesnym 

niskim zużyciu paliwa 

i minimalnej emisji zanieczyszczeń. 

Niezależnie od zastosowanej technologii, 

każdy system grzewczy 

musi działać optymalnie. Oznacza 

to jego stałą kontrolę i regulację. 

Optymalizacja zapewnia znaczącą 

oszczędność paliwa, a co za tym 

idzie – zmniejszenie kosztów. 

Kryteria wyboru 

Analizator spalin to narzędzie 

codziennej pracy, ważne jest 

więc, aby jak najlepiej dobrać go 

do swoich potrzeb, zwracając 

uwagę na dopasowanie funkcji 

pomiarowych oraz akcesoriów. 

Istotną cechą jest także żywotność 

i niezawodność urządzenia, 

a w tym kontekście – zakres pomiarowy 

cel elektrochemicznych, które 

są „sercem” analizatora, a których 

właściwy dobór przesądza o wiarygodności 

pomiaru i bezawaryjnej 

pracy analizatora. Testo wprowadziło 

np. na rynek sensory pomiarowe 

o wydłużonej żywotności (Long 

Life), które charakteryzują się czasem 

pracy wynoszącym ponad 6 lat. 

Możliwa jest ponadto samodzielna 

wymiana tych sensorów przez użyt- 

kownika, dzięki czemu nie trzeba wysyłać 

urządzenia do serwisu. 

Koszt serwisu i kalibracji oraz dostępność 

i ceny części zamiennych to kolejne istotne 

kryteria przy wyborze analizatora spalin. 

Atutem jest oczywiście dłuższa gwarancja, 

jak w przypadku analizatora testo 

320 basic, do którego istnieje możliwość 

wydłużenia gwarancji do 5 lat. 

60 miesięcy gwarancji 

na 60-lecie Testo 

Z okazji 60-lecie działalności, Testo przygotowało 

limitowaną edycję analizatorów 

spalin testo 330 LX, oferowaną w jubileuszowych 

zestawach z gwarancją 

wydłużoną do 60 miesięcy. 

Rys. 1. 

Wymagania, jakie powinien 

spełniać analizator spalin 

• Łatwość obsługi, przejrzyste menu 

• Długi czas pracy bez ładowania 

Fot. TESTO 

akumulatorów 

Analizator spalin testo 330LX – edycja limitowana. 

• Długa żywotność i szeroki zakres pomiarowy 

cel elektrochemicznych 

• Niska cena i dostępność części zamiennych 

• Niskie koszty serwisu i kalibracji 

urządzenia 

• Długa gwarancja udzielana przez 

producenta 

Przenośne analizatory 

testo 330LX i testo 320 basic 

Przenośne analizatory spalin testo 

330LX i testo 320 basic są zaprojektowane 

oraz wyprodukowane zgodnie 

w wytycznymi zawartymi w normie 

38 


pomiary P. 

Rys. 2. 

Analizator spalin testo 320 basic. 

PN-EN 50379. Charakteryzują się wzmocnioną 

konstrukcją, z klasą zabezpieczenia 

obudowy IP40. Ich atuty to m.in. wydłużona 

gwarancja na cele elektrochemiczne 

oraz możliwość samodzielnej wymiany 

cel przez użytkownika. 

Analizatory spalin Testo umożliwiają 

pomiar O 2 

, CO, CO 2 

, NOx, a także oznaczenie 

innych istotnych parametrów 

właściwej pracy kotła, takich jak: sprawność, 

strata kominowa, współczynnik 

nadmiaru powietrza, ciąg itd. Wyniki pomiarowe 

są wyświetlane na czytelnym, 

kolorowym wyświetlaczu, przy czym 

użytkownik może wybrać jeden z trzech 

sposobów przedstawienia wyników: 

• wskazania cyfrowe, 

• wykres 

• tzw. macierz spalin, czyli rozwiązanie 

ułatwiające ocenę procesu spalania 

w sposób grafi czny (testo 330). 

Dowodem wykonanej analizy może być 

wydruk raportu z drukarki bezprzewodowej 

Testo, zawierający pełny wynik 

przeprowadzonej analizy, datę i godzinę 

pomiaru, a także nazwę wykonawcy. 

Nowość – bezpłatna aplikacja 

na Androida do testo 330LX 

Analizator spalin testo 330LX, dzięki 

wyposażeniu w moduł Bluetooth, 

może wykorzystywaćbezpłatną aplikację 

na Androida – Testo Combustion. 

Aplikacja jest bardzo prosta w obsłudze, 

dzięki ograniczeniu do minimum 

liczby kliknięć. Można uruchomić i zatrzymać 

analizator na odległość, zobaczyć 

dane w formie wykresu czy tabeli, 

zapisać je w formie protokołu jako 

PDF, CSV lub XML. Aplikacja umożliwia 

ustawienia opcji przesyłania mailem 

zapisywanego protokołu na wskazany 

wcześniej adres. Pozwala także wydrukować 

dane na bezprzewodowej 

drukarce Testo. Aplikację można pobrać 

ze sklepu Google Play. Będzie ona 

kompatybilna ze wszystkimi, aktualnie 

dostępnymi analizatorami spalin Testo 

z modułem Bluetooth. 

• 

REKLAMA 


39

R. 

NA RYNKU 

Przegląd wentylatorów 

Producent ALNOR ALNOR 

Model DV-ROF-R DV-ROF-V 

Przeznaczenie 

Parametry techniczne: 

Wydajność [m 3 /h] 245–2400 830 –7550 

Maksymalny spręż [Pa] 220-550 250-670 

Moc [W] 65–220 130–950 

Napięcie [V] 230 230/400 

Poziom hałasu [dB] 46-65 dB(A) od strony wylotu powietrza 40-62 dB(A) od strony wylotu powietrza 

Budowa 

Rodzaj obudowy 

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej malowana proszkowo, 

poziomy wyrzut powietrza 

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej, pionowy wyrzut powietrza 

Sposób montażu Ustawienie pionowe Ustawienie pionowe 

Ułatwienia serwisowe Łatwy demontaż wentylatora Łatwy demontaż wentylatora 

Rozwiązania 

charakterystyczne 

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza 

• stopień ochrony IP X4 

• klasa izolacji uzwojenia B lub F 

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza 

• stopień ochrony IP X4 

• klasa izolacji uzwojenia B lub F 

Rodzaj wirnika Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu 

Wyposażenie 

standardowe 

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem 

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem 

Wyposażenie 

opcjonalne 

Sterowanie 

Ilość poziomów 

regulacji 

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe 

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące, 

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne 

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV 

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności 

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe 

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące, 

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne 

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV 

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności 

Sposób regulacji Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG 

Dane handlowe 

Okres gwarancji 24 miesiące 24 miesiące 

Warunki serwisowe 

Certyfikaty Certyfi kat: deklaracja zgodności CE Certyfi kat: deklaracja zgodności CE 

Inne 

40 


NA RYNKU R. 


HELIOS / ISTPOL Sp. z o.o.; EL-TEAM Sp. z o.o. 

RD z wyrzutem poziomym 

HELIOS / ISTPOL Sp. z o.o.; EL-TEAM Sp. z o.o. 

VD z wyrzutem pionowym 

Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura,przemysł 

Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura,przemysł 

550-25 500 540-24 000 

1300 1300 

66-5500 66-5500 

230 lub 400 230 lub 400 

42-69 37-69 

Aluminium 

Aluminium 

Montaż na podstawie dachowej 

Montaż na podstawie dachowej 

Wysokowydajny, promieniowy z tw. sztucznego 

Wysokowydajny, promieniowy z tw. sztucznego 

Wyłącznik serwisowy 

Wyłącznik serwisowy 

5 stopniowa regulacja 5 stopniowa regulacja 

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem transformatorowym 

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem transformatorowym 

2 lata 2 lata 

CE 

CE 


41

R. 

NA RYNKU 


Producent SALDA SALDA 

Model VSV/VSVI EKO KF T120 EC 

Przeznaczenie 

Parametry techniczne: 

Wentylatory dachowe z pionowym wyrzutem do wyciągu powietrza 

z różnych pomieszczeń. Wirniki są osłoniete blachą perforowaną, 

która chroni przed zewnętrznymi czynnikami, mogącymi powodować 

mechaniczne uszkodzenie wirnika. Nie nadają się do zastosowań 

w środowiskach agresywnych chemicznie oraz zagrożonych wybuchem. 

Nie zaleca się stosować w instaacjach zanieczyszczonych cząstakami 

stałymi, pyłami i odpadami technologicznymi. Nie stosować 

w instalacjach oddymiania, przeciwpożarowych, spalinowych. 

Wentylatory kuchenne do instalacji z tłustym lub 

gorącym powietrzem o temperaturze do 120⁰C. 

Typowe zastosowanie kuchenne, a także hale 

produkcyjne i inne obiekty, z których wywiewane jest zanieczyszczone 

powietrze. Cechą szczególną jest silnik umieszczony poza strumieniem 

powietrza. 

Wydajność [m 3 /h] 2185-14500, 7 wielkości w typoszeregu 1052-6687, 8 wielkości w typoszeregu 

Maksymalny spręż [Pa] 800 650 

Moc [W] 0,32-2,87 0,15-2,6 

Napięcie [V] 230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f 230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f 

Poziom hałasu [dB] 74-83 58-76 

Budowa 

Rodzaj obudowy 

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną o grubości 50 mm 

(VSVI) 

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną 

o grubości 50 mm 

Sposób montażu Zewnętrzny Wewnętrzno/zewnętrzny 

Ułatwienia serwisowe 

Otwierana klapa serwisowa na zawiasach 

Rozwiązania 

charakterystyczne 

Rodzaj wirnika Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym 

Wyposażenie 

standardowe 

Wyposażenie 

opcjonalne 

Regulator MTP 010 Regulator MTP 010 

Sterowanie 

Ilość poziomów 

regulacji 

Sposób regulacji Płynny Płynny 

Dane handlowe 

Okres gwarancji 24 miesiące 24 miesiące 

Warunki serwisowe Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o. Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o. 

Certyfikaty Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH 

Inne Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC, bezobsługowe łożyska kulkowe Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC 

42 


NA RYNKU R. 


VENTS 

VKV EC 

VENTS 

VS EC 

Do pomieszczeń wymagających energooszczędnych rozwiązań przy zachowaniu 

efektywnej wymiany powietrza 

Do pomieszczeń o podwyższonych wymogach 

dotyczących zużycia energii oraz poziomu hałasu. 

1 750-11400 2 370-16 740 

650-1100 380-950 

485-2700 150-2750 

200-480 230-400 

47-65 35-50 

Stal z powłoką polimerową 

Bezpośrednio na powierzchni dachu lub na podstawie dachowej izolowanej lub 

tłumiącej 

Łatwy montaż 

Szkielet i kątowniki narożniki wykonanie z aluminium oraz ocynkowana 

dwuwarstwowa płyta 

Montaż w dowolnym położeniu do montażu 

z kwadratowymi lub okrągłymi kanałami 

Łatwy montaż 

Stopień ochrony IP X4, wydajna praca 

w całym zakresie regulacji 

Izolowana obudowa z wełny mineralnej 

o grubości 20 mm 

Zewnętrzny z zagiętymi do tyłu łopatkami 

Zewnętrzny z zagiętymi do tyłu łopatkami 

Wbudowana płyta monrażowa 

Zawór zwrotny, łącznik kanałów elastycznych, kołonierz, podstawa dachowa, regulator 

Króćce przyłączeniowe, elastyczne przejściówki, okap zewnętrzny, daszek ochronny, 

elastyczne wstawki antywibracyjne, regulator 

W pełnym zakresie prędkości obrotowej 

W pełnym zakresie prędkości obrotowej 

Regulator prędkości obrotów R-1/010 

Regulator prędkości obrotów R-1/010 

24 miesiące 24 miesiące 

Deklaracja zgodności CE 

Deklaracja zgodności CE 


43

wentylacja i klimatyzacja w. 

Dom dobrze 

wentylowany 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Nikt nie będzie dyskutował z tezą, że właściwie wentylowany budynek 

to podstawa dobrego samopoczucia jego użytkowników. Można wybrać 

ekonomiczną wentylację grawitacyjną, która jednak w większości 

przypadków nie jest wystarczająca, mechaniczną lub hybrydową. Jednak 

tylko rekuperacja gwarantuje odzysk energii z wywiewanego powietrza 

i całkowitą kontrolę jego przepływu. Warunkiem czerpania korzyści z tego 

rozwiązania jest właściwy dobór centrali, fachowy montaż całej instalacji 

i przestrzeganie zasad użytkowania. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę 

podpowiadają nasi eksperci. 

1. Na jakiej podstawie dobiera 

się moc centrali wentylacyjnej? 

Zazwyczaj wydajność centrali 

wentylacyjnej jest uzależniona 

od ilości osób jakie będą przebywać 

w pomieszczeniach, które 

dana centrala będzie obsługiwać 

oraz od zapotrzebowania tychże 

osób na świeże powietrze. Centralę 

wentylacyjną dobieramy 

na podstawie wymaganej wydajności 

(w m 3 /h) oraz sprężu 

(w Pa) jakim musi dysponować, 

aby pokonać opory na instalacji. 

Wydatek powietrza należy wyznaczyć 

w oparciu 

o przepisy i normy krajowe zgodnie 

z przeznaczeniem budynku 

oraz poszczególnych pomieszczeń 

znajdujących się w nim. 

Paweł Malcherczyk, konsultant 

ds. wentylacji w fi rmie Pro-Vent 

podaje przykład: „Wielkość centrali 

wentylacyjnej dobiera się 

dla wyliczonego strumienia powietrza 

wentylacyjnego [m3/h]. 

W przypadku budynków jednorodzinnych 

strumień powietrza 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Artur Kołacz 

Kierownik ds. produktu 

ALNOR 

Wojciech Głaz 

Kierownik produktu 

– Centrale wentylacyjne 

LINDAB 

wentylacyjnego można wyznaczyć 

w oparciu o jego kubaturę. Przyjmuje się, 

że ze względów higienicznych krotność 

wymian powietrza powinna wynosić 

0,5 1/h – 0,7 1/h. Przykładowo: rozpatrzmy 

budynek o powierzchni 160 m 2 i wysokości 

kondygnacji 2,65 m. Kubatura 

budynku: 424 m 3 . Strumień powietrza 

wentylacyjnego (Kubatura x krotność 

wymian powietrza): ok. 220 m 3 /h. Dla 

ułatwienia wyboru urządzenia, nasza 

fi rma podaje na stronie internetowej 

graniczne powierzchnie budynków 

Paweł Malcherczyk 

Konsultant ds. wentylacji 

PRO-VENT 

mgr inż. Adrianna Imała 

Specjalista ds. technicznych 

VENTS GROUP Sp. z o.o. 

do współpracy z daną wielkością rekuperatora.” 

Artur Kołacz, kierownik ds. produktu 

w fi rmie Alnor uzupełnia: „Moc centrali, 

czyli moc wentylatorów, powinna być 

dobrana pod konkretny projekt. Domy 

o tej samej kubaturze mogą mieć kompletnie 

inny rozkład pomieszczeń, co za 

tym idzie inny przebieg kanałów i różne 

umiejscowieni centrali (np. garaż albo 

strych). Wszystko to wpływa na łączny 

spadek ciśnienia w instalacji, czyli opory 

które centrala musi pokonać.” 


45

w. 

wentylacja i klimatyzacja 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 1. Aby zapewnić prawidłową pracę rekuperatora przez cały rok bez ryzyka 

zamarzania, należy zwrócić uwagę na dopuszczalne temperatury panujące w 

pomieszczeniu gdzie ma być postawione urządzenie. Zaleca się by centrala wentylacyjna 

znajdowała się w pomieszczeniu suchym i zadaszonym o dodatniej temperaturze. Należy 

w tym celu wybrać pomieszczenie gospodarcze (np. kotłownia) lub pomieszczenie na 

poddaszu (z dala od sypialni), o ile jesteśmy w stanie zapewnić odpowiednią przestrzeń 

serwisową. 

2. Czy centralę wentylacyjną można 

przewymiarować? 

Stosunkowo niewielkie przewymiarowanie 

centrali wentylacyjnej nie jest 

szkodliwe, a nawet, przez niektórych 

producentów, zalecane (np. dla wyliczonego 

strumienia powietrza 300 m 3 /h, 

powierzchnia budynku ok. 200 m 2 , sugerowana 

jest centrala o wielkości 400 m 3 /h). 

Dzięki temu centrala przez większą część 

czasu będzie pracowała na niższym 

biegu – cicho i energooszczędnie. Tak 

dobrana centrala zapewni również możliwość 

szybkiego przewietrzenia budynku. 

Dobrą praktyką jest taki dobór centrali 

aby pracowała na ok 70-75% swojej 

maksymalnej wydajności. Daje to zapas, 

który możemy wykorzystać np. podczas 

dużej imprezy, kiedy zapotrzebowanie 

na świeże powietrze jest dużo większe 

niż na co dzień. 

Z kolei drastyczne przewymiarowanie 

centrali powoduje zwiększone koszty 

inwestycyjne – zarówno przy zakupie 

samego urządzenia, jak i całej instalacji. 

Większe będą również koszty eksploatacyjne 

– centrala dla celów normalnej 

wentylacji będzie pracowała na najniższym 

biegu. Nie będziemy w stanie 

zmniejszyć wentylacji gdy np. nikogo 

nie będzie w domu. 

Fot. 2. Centrala wentylacyjna 

VUT 350 VB EC A11 prod. VENTS GROUP 

posiada wysokosprawny wymiennik 

przeciwprądowy oraz certyfikat 

NF15 i NF40. 

Fot. VENTS GROUP 

3. Jakie są skutki niedowymiarowania 

centrali wentylacyjnej 

Niedowymiarowane urządzenie nie 

zapewni poczucia komfortu użytkownikom 

(w pomieszczeniach będzie za 

duszno, wilgoć nie zostanie szybko 

usunięta), ponadto ciągła praca wentylatorów 

na najwyższych obrotach 

będzie generowała duży hałas oraz 

duże straty energii. Znaczne niedoszacowanie 

wielkości centrali może 

się wiązać z niedotrzymaniem minimum 

higienicznego. Ponad to zbyt 

mała jednostka może nie być w stanie 

pokonać oporów instalacji wentylacyjnej, 

co będzie skutkowało brakiem 

jakiekolwiek wentylacji w części pomieszczeń. 

Minimalne zapotrzebowanie 

na świeże powietrze dla jednej 

osoby wyznacza nam minimalną 

wydajność danej centrali. Przyjmując 

takie założenie stosowanie „niedowymiarowanych” 

nie powinno w ogóle 

mieć miejsca, gdyż nie jest zgodne 

z przepisami. 

4. Kiedy wybrać centralę z wymiennikiem 

przeciwprądowym, a kiedy 

lepiej się sprawdzi wymiennik 

krzyżowy? 

Adrianna Imała, Specjalista ds. Technicznych 

w VENTS GROUP podpowiada: 

„Oba wymienniki (krzyżowy i przeciwprądowy), 

to wymienniki płytowe. 

Charakteryzują się podobną budową 

oraz analogiczną zasadą działania. 

Wymiennik krzyżowy zbudowany jest 

z płyt (najczęściej aluminiowych lub 

z tworzywa sztucznego) ułożonych 

Fot. 3. Nagrzewanie wstępne 

nawiewanego powietrza za pomocą 

nagrzewnicy kanałowej NKP. 


46 



do siebie prostopadle, przez które 

przepływają strumienie powietrza nawiewanego 

i wywiewanego. Wymiana 

ciepła na wymienniku odbywa się 

bez mieszania się strumieni powietrza, 

sprawność temperaturowa wynosi ok. 

50–70%. Wymienniki krzyżowe mają 

większe gabaryty niż wymienniki przeciwprądowe, 

ale ze względu na prostą 

konstrukcję są tańsze. 

Wymiennik przeciwprądowy powstał 

w wyniku ulepszenia wymiennika 

krzyżowego. Zbudowany jest 

z płyt ułożonych do siebie równolegle 

– przez co strumienie powietrza przepływają 

względem siebie w przeciwnych 

kierunkach. Wymienniki przeciwprądowe 

mają mniejsze gabaryty 

ale niosą ze sobą większe koszty inwestycyjne. 

Na rynku dostępne są 

centrale z wymiennikiem przeciwprądowym 

posiadające certyfikaty NF 15 

i NF 40, dzięki czemu mogą być stosowane 

w domach niskoenergetycznych 

i pasywnych.” 

Wymiennik przeciwprądowy posiada 

wiele cech wspólnych z krzyżowym, 

jednak to, co go odróżnia najbardziej, to 

zdecydowanie większy poziom odzysku 

ciepła, dochodzący nawet do 95%. 

Obecne wymogi odnośnie ERP2018 

sprawiają, że centrale z wymiennikami 

krzyżowymi będą coraz większą rzadkością. 

Fot. 4. Łącznik elastyczny wyeliminuje 

przenoszenie wibracji z urządzenia na 

system wentylacyjny. 


Fot. 5. Błędna lokalizacja centrali w wykonaniu wewnętrznym skutkuje nadmierną 

kondensacją pary wodnej w urządzeniu. 

5. Czy jest różnica w sposobie pracy 

centrali wentylacyjnej latem 

i zimą? 


w fi rmie Alnor wyjaśnia: „Generalnie 

centrala pracuje podobnie zimą i latem. 

Są jednak tryby specyfi czne dla pory 

roku, a raczej temperatur zewnętrznych. 

Zimą problemem, z którym mierzy 

się rekuperator jest możliwość oblodzenia 

(oszronienia) wymiennika, co 

może wpłynąć na spadek wydajności, 

całkowity brak przepływu lub nawet 

uszkodzenie urządzenia. W budowie 

urządzenia przewidziane są rozwiązania 

przeciwdziałające temu. Latem centrala 

działać będzie z włączonym by-passem, 

czyli obejściem wymiennika. Kiedy 

temperatury wewnątrz i na zewnątrz są 

zbliżone, nie ma potrzeby puszczania 

strumienia powietrza przez wymiennik. 

Niektóre centrale mają również funkcję 

free-coolingu, która moduluje stopień 

otwarcia by-passu.” 

Wojciech Głaz, kierownik produktu 

– Centrale Wentylacyjne w fi rmie Lindab 

dodaje: „Centrala z odzyskiem 

ciepła (jak sama nazwa wskazuje) 

przeznaczona jest przede wszystkim 

do procesu wentylacji mechanicznej 

w okresie kiedy zależy nam na odzysku 

wytworzonego przez nas ciepła. 


Wówczas to wymiennik ciepła realnie 

zaczyna „pracować” zwracając koszty 

poniesione na inwestycję w wentylację 

mechaniczną. W okresie letnim wentylacja 

zazwyczaj ma za zadanie wymianę 

powietrza w pomieszczeniu (tzw. praca 

bez odzysku).” 

6. Czy do okresu zimowego trzeba 

centralę jakoś przygotować? 

Paweł Malcherczyk, konsultant ds. wentylacji 

w fi rmie Pro-Vent przestrzega 

– „Jesień jest to okres, w którym powietrze 

nawiewane do domu niesie 

ze sobą znacznie większą ilość zanieczyszczeń 

niż latem. Spowodowane 

jest to szczególnie rozpoczęciem się 

sezonu grzewczego w domach i zakładach 

pracy. Dlatego też, warto zwrócić 

uwagę na stan czystości fi ltrów jak 

i samego wymiennika ciepła. Wymiana 

fi ltrów na nowe jest czynnością prostą 

i możemy ja wykonać samodzielnie. 

Jeśli chodzi o rekuperator w małych 

centralach domowych, też jesteśmy 

w stanie sami umyć wymiennik postępując 

zgodnie z instrukcją. Pamiętajmy 

jednak, że jeśli wymiana fi ltrów zalecana 

jest co trzy miesiące, a już szczególnie 

przed i w trakcie okresu grzejnego, tak 

mycie wymiennika można wykonać co 

kilka lat. 


47

w. 


Fot. PRO-VENT 

Fot. 6. Z punktu widzenia inwestora energochłonność budynku jest jedną 

z najważniejszych informacji koniecznych przy podejmowaniu decyzji o zakupie domu 

lub mieszkania. Znajomość energochłonności budynku pozwala oszacować jakie będą 

średnie koszty ogrzewania. Średnio w kosztach eksploatacji budynku około 75% wydatków 

stanowi ogrzewanie i produkcja cieplej wody. Z kosztów ogrzewania połowę, a czasami 

nawet zdecydowanie więcej pochłaniają straty związane z wentylacją pomieszczeń. 

Dlatego tak ważne jest dokładne uszczelnienie domu i jednocześnie wyposażenie go 

w sprawnie działającą wentylację z odzyskiem ciepła. 

Dla domu o powierzchni 180 m 2 zalecana jest wymiana powietrza 250 m 3 /godz. W trakcie 

trwania sezonu grzewczego o długości ok. 200 dni zaoszczędzimy 6100 kWh energii. 

Przy założeniu kosztu 1 kWh na poziomie 0,55 zł, rocznie zaoszczędzimy: 3355 zł – przy 

ogrzewaniu elektrycznym lub zaoszczędzimy np. 750 m 3 gazu ziemnego lub 1000 litrów 

gazu płynnego – przy ogrzewaniu gazowym 

Musimy pamiętać, że jeżeli przed zimą 

nie skontrolujemy czystości centrali 

wentylacyjnej, to przełoży się to 

na zmniejszoną sprawność i efektywność 

naszego rekuperatora, a co za tym 

idzie na nasz portfel i jakość powietrza, 

którym oddychamy.” 

7. Jakie istnieją metody zabezpieczania 

wymienników ciepła (w 

centralach wentylacyjnych) przed 

zamarzaniem? 

Adrianna Imała, Specjalista ds. Technicznych 

w VENTS GROUP przybliża 

dostępne na rynku rozwiązania: „Każda 

centrala wentylacyjna powinna mieć 

wbudowany system zabezpieczenia 

przed zamarzaniem wymiennika ciepła. 

Funkcja ta może być realizowana na kilka 

sposobów. Najprostszą metodą odmrażania 

wymiennika jest wyłączenie 

wentylatora nawiewnego. W warunkach 

niskiej temperatury zewnętrznej 

oraz ujemnej temperatury na wyrzutni 

powietrza dochodzi do zamrażania 

skraplającej się pary wodnej – oblodzenia 

wymiennika. 

Na podstawie wskazań czujnika temperatury 

lub wskazań presostatu automatyka 

centrali wyłącza wentylator 

nawiewny. Wtedy przez rekuperator 

przepływa jedynie strumień powietrza 

wywiewanego z pomieszczeń, jednocześnie 

ogrzewając go. W przypadku 

gdy automatyka otrzyma sygnał o podwyższeniu 

temperatury na czujniku, 

centrala wraca do pracy sprzed algorytmu 

rozmrażania. 

W przypadku gdy nie chcemy aby 

wentylator nawiewny był okresowo 

wyłączony należy wybrać centralę z nagrzewnica 

wtórną lub wstępną. 

W przypadku central wyposażonych 

w nagrzewnice wtórną (zlokalizowaną 

za wymiennikiem ciepła na kanale nawiewnym) 

rozmrażanie wymiennika 

odbywa się za pomocą by-passu. Wskazanie 

czujnika temperatury uruchamia 

procedurę otwarcia by-passu. Zimne 

powietrze zewnętrzne omija wymiennik 

ciepła, a następnie podgrzewane 

jest przez nagrzewnicę wtórną do temperatury 

zadanej przez użytkownika. By 

-pass zamyka się w przypadku otrzymania 

sygnału od automatyki o wzroście 

temperatury na czujniku wywiewnym. 

Kolejną formą zabezpieczenia jest nagrzewnica 

wstępna – zlokalizowana 

przed wymiennikiem na kanale czerpni 

powietrza. Na podstawie wskazań 

czujnika temperatury powietrza wywiewanego 

znajdującego się za wymiennikiem 

ciepła, automatyka załącza 

nagrzewnicę wstępną. Nagrzewnica 

pracuje dopóki temperatura na wywiewie 

za wymiennikiem nie osiągnie zadanego 

progu.” 


– Centrale Wentylacyjne w fi rmie Lindab 

dodaje: „Metod zabezpieczania wymienników 

ciepła przed zamarzaniem 

jest kilka i każda z nich posiada swoje 

wady i zalety. Można tu wymienić stosowanie 

nagrzewnic wstępnych, wymienników 

gruntowych, przepustnic 

obejściowych. Ważne jest to, że żadna 

z tych metod nie jest idealna. Trzeba 

również pamiętać, że aktywowanie tych 

zabezpieczeń jest zawsze podyktowane 

ochroną wymiennika przed zamarzaniem, 

pociągając za sobą znaczący 

chwilowy spadek odzysku ciepła.” 

8. Czy całą centralę wentylacyjną należy 

w jakiś sposób izolować? 

Centrala powinna być zaizolowana tak, 

aby nie występowały na niej mostki termiczne 

które mogą powodować pojawienie 

się wykroplenia na elementach 

do tego nieprzystosowanych. 

Adrianna Imała, specjalista ds. technicznych 

w VENTS GROUP tłumaczy: „Standardem 

w centralach wentylacyjnych 

jest wyposażanie ich w warstwę izolacji, 

która jest zintegrowana ze szkieletem 

urządzenia. Izolacja centrali zapewnić 

ma zarówno ochronę termiczną jaki 

48 



i wygłuszenie urządzenia. Każda centrala 

wentylacyjna posiada izolację, jednak 

należy pamiętać, że jej zastosowanie 

w centrali nie pozwala na lokalizację 

urządzenia w dowolnym miejscu w budynku 

– co jest często popełnianym błędem. 

Zaleca się lokalizację rekuperatora 

w pomieszczeniu ogrzewanym lub dobrze 

zaizolowanym, 

w którym jest dodatnia temperatura 

w ciągu całego roku. Ma to znaczący 

wpływ na efektywność centrali wentylacyjnej 

oraz uniknięcie nadmiernego 

wychłodzenia powietrza zimą i przegrzania 

latem. Centrale wentylacyjne 

są również montowane na zewnątrz, 

jednak powinny być do tego przystosowane, 

poprzez grubszą izolację oraz 

zabezpieczenie przed czynnikami atmosferycznymi.” 

Ze względu na odzysk ciepła w rekuperatorze 

należy ograniczyć straty ciepła 

na kanałach poprzez dobrą izolację instalacji 

wentylacyjnej. Szczególną uwagę 

należy zwrócić na izolację kanałów 

oraz wszelkich łączników na nawiewie 

i wywiewie z pomieszczeń. Najczęściej 

używana podstawowa izolacja kanałów 

elastycznych o grubości 25 mm stosowana 

może być wyłącznie w przypadku 

układania ich w strefi e ogrzewanej, gdzie 

nie istnieje duże ryzyko strat ciepła. 

W przypadku układania przewodów 

w strefach nieogrzewanych (np. 

na poddaszach), należy zapewnić dodatkową 

izolację kanałów. W przypadku 

prowadzenia kanałów wentylacji nawiewno-wywiewnej 

poza strefą ogrzewaną, 

izolacja kanałów wentylacyjnych 

na tym odcinku powinna być zachowana 

na poziomie izolacji przegrody, przez 

którą kanał wentylacji przechodzi. 

Zwrócić należy również uwagę na fakt, 

że poza zmniejszeniem temperatury 

powietrza nawiewanego, słaba izolacja 

przyczynić się może do niekontrolowanego 

wykroplenia skroplin w kanałach 

lub na nich, efektem czego będzie zawilgocenie 

izolacji kanałów lub podłoża. 

Zbyt mała izolacja kanałów powoduje 

spadek temperatury powietrza 

na króćcach i w skrajnych przypadkach 

może się przyczynić do nieprawidłowej 

pracy, zatrzymania, a nawet uszkodzenia 

centrali. 

Fot. PRO-VENT 

Fot. 7. Automatyka pracy centrali zapewnia dodatkowe korzyści: 

1. Automatyczna zmiana parametrów pracy centrali zgodnie z programem czasowym. 

Regulowana wydajność centrali zgodnie z rytmem życia domowników znacząco redukuje 

zużycie energii przez centralę, po prostu pracuje ona wydajnie tylko wtedy, kiedy jest nam to 

potrzebne. 

2. Sterowanie pracą przepustnic strefowych. 

Możemy tak zaprogramować sterownik central Mistral, żeby wentylowane były tylko 

aktualnie użytkowane pomieszczenia (strefy), minimalizując jednocześnie do niezbędnego 

minimum ilość powietrza dostarczanego po pozostałych stref. 

3. Współpraca z centralą alarmową. 

W tym przypadku uruchomienie trybu ekonomicznego nastąpi automatycznie w chwili, 

kiedy wychodząc z domu załączamy system alarmowy. W trybie ekonomicznym centrala 

pracuje z ograniczoną wydajnością oraz temperaturą zapewniając minimalną wymianę 

powietrza w obiekcie. 

4. Płynna, niezależna regulacja wydajności obu wentylatorów EC. 

Pozwala na zaprogramowanie wydajności pracy wentylatorów dostosowanej do potrzeb 

domowników i wymogów instalacji – czyli na w pełni dedykowane ustawienie wg. potrzeb 

5. Podwójna tablica wydajności wentylatorów EC. 

Zastosowanie w sterowniku podwójnej tablicy wydajności umożliwia instalatorowi 

ustawienie różnych wydajności wentylatorów na kolejnych biegach centrali w dwóch 

różnych konfiguracjach (dla każdej tablicy inna). Wtedy możemy dostosować prace 

wentylatorów do różnej konfiguracji oporów instalacji i w ten sposób zoptymalizować 

pracę wentylatorów. 

6. Informacja o konieczność wymiany filtrów centrali. 

Manipulator centrali w przypadku zabrudzonych filtrów wyświetla informację o 

konieczności ich wymiany. Jest to istotna informacja, gdyż brudne filtry powodują 

duże opory pracy wentylatorów, przez co rośnie zużycie prądu. Natomiast jeśli jesteśmy 

informowani o konieczności ich wymiany, i dbamy o to – zapewniamy bardziej oszczędną, 

dłuższą i ekonomiczną pracę centrali. 

9. W jaki sposób należy odprowadzać 

powstającą podczas wymiany 

ciepła wilgoć? 

Wydzielanie się skroplin (wody) w wymienniku 

jest naturalnym procesem 

wynikającym ze znacznych różnic 

temperatur w czasie pracy centrali. 

W renomowanych centralach skropliny 

gromadzone są w jej komorze 

i dalej poprzez przeznaczony do tego 

otwór odprowadzane są na zewnątrz 

urządzenia. 

Rekuperator powinien być usadowiony 

na wypoziomowanym, stabilnym 

podwyższeniu. Sprawne odprowadzenie 

kondensatu wymaga pochylenia 

samego urządzenia w kierunku odpływu 

skroplin (ok. 2-5%) oraz pochylenie 

centrali w kierunku tylnej ścianki (ok. 

2% dla central montowanych w pio- 


49

w. 


Fot. 8. Moc centrali powinna być dobrana pod konkretny projekt budynku. Domy o tej 

samej kubaturze mogą mieć kompletnie inny rozkład pomieszczeń, co za tym idzie inny 

przebieg kanałów i różne umiejscowieni centrali. 

nie lub 5% dla central podwieszanych). 

Przewody odprowadzenia skroplin 

należy ułożyć ze spadkiem do wewnętrznych 

przewodów kanalizacji lub 

na zewnątrz budynku. W przypadku 

układania przewodów w przestrzeni 

nieogrzewanej należy je zabezpieczyć 

otuliną cieplną oraz samoregulującym 

przewodem grzejnym. 

Na instalacji odpływu skroplin bezwzględnie 

musi być wykonany syfon, 

który w czasie normalnej pracy powinien 

być zalany wodą. Aby uniknąć ryzyka 

zaciągania powietrza przy małej 

Fot. ALNOR 

Fot. ALNOR 

ilości skroplin, zaleca się wykorzystać 

gotowy syfon kulowy. W ofercie producentów 

dostępne są również podkłady 

tłumiące, które oprócz podwyższenia 

centrali zapewniają tłumienie drgań 

przenoszonych na podłoże. 

10. Czy podczas montażu centrali 

wentylacyjnej trzeba zastosować 

jakąś dodatkową ochronę na wypadek 

powstawania drgań? 

Chociaż większość central posiada doskonale 

wyważone wirniki, które nie powinny 

generować powstawanie drgań 

Fot. 9. Dobrą praktyką jest taki dobór centrali aby pracowała na ok 70-75% swojej 

maksymalnej wydajności. Daje to zapas, który możemy wykorzystać w sytuacjach, kiedy 

zapotrzebowanie na świeże powietrze jest dużo większe niż na co dzień. 

warto zastosować dodatkowe zabezpieczenia 

i zwrócić szczególną uwagę 

na wytyczne montażowe. 

Centrale posadowione na podłodze 

powinny być wyposażone w podkładki 

antywibracyjne. 

W przypadku central podwieszanych 

należy zwrócić szczególną uwagę 

na prawidłowe wykonanie zawiesi. Jeżeli 

śruby mocujące, przy pomocy których 

blok jest mocowany do sufi tu, nie mają 

dostatecznej długości, możliwe jest wystąpienie 

hałasu, wskutek powstawania 

rezonansu z sufi tem. Aby tego uniknąć 

należy korzystać ze śrub o dostatecznej 

długości oraz gumowych przekładek 

antywibracyjnych. 

Przy podłączeniu sztywnych kanałów 

do centrali wentylacyjnej warto zastosować 

elastyczne łączniki, które eliminują 

przenoszenie wibracji oraz ułatwiają 

ewentualny demontaż instalacji. 

11. W jaki sposób automatyka centrali 

przekłada się na poprawę jej efektywności? 

Automatyka central mierząc temperatury 

jest w stanie optymalnie 

dobierać wszystkie parametry pracy 

urządzenia, dzięki czemu klient ma 

kompromis maksymalnie największego 

komfortu za minimalnie najmniejsze 

koszty. 

Podstawowe funkcje, jakie powinna 

spełnić automatyka centrali to: 

• regulacja prędkości obrotowej wentylatorów 

– ilość powietrza zgodnie 

z zapotrzebowaniem 

• programowanie kalendarza pracy 

– wentylacja działa, wtedy kiedy potrzeba 

• automatyczny By-pass – ominięcie 

wymiennika, to mniejszy opór czyli 

mniejszy pobór mocy przez wentylatory. 

Dodatkowo centrale mogą być wyposażone 

w zewnętrzne czujniki CO 2 

i wilgotności. Na podstawie odczytu 

danych z takich czujników rozlokowanych 

w domu system sam dobierze 

wydajność do aktualnego stanu powietrza 

analizując stężenie dwutlenku 

węgla i procent wilgotności. W nowoczesnych 

systemach komunikacja 

z czujnikami jest bezprzewodowa, co 

50 



daje zupełną swobodę w ich rozmieszeniu. 

12. Czy centralę wentylacyjną można 

zamontować w dowolnym pomieszczeniu? 


w fi rmie Alnor podpowiada: „Raczej tak 

ale jest kilka wyjątków – kotłownia na paliwa 

stałe, gdzie z reguły jest brudno oraz 

pomieszczenia, gdzie temperatura może 

spaść poniżej zera. Dobrą praktyką jest 

umiejscowienie urządzenia jak najdalej 

od sypialni, żeby nawet mały szum nie 

zakłócał snu. Często centrale montuje się 

na poddaszach, w garażach, pomieszczeniach 

gospodarczych i kotłowniach.” 

13. Czy każda centrala wentylacyjna 

może współpracować z gruntowym 

wymiennikiem ciepła? 

Tak ale nie wszystkie centrale posiadają 

w pełni zautomatyzowaną pracę z tego 

typu wymiennikiem. 

Fot. 10. Większość urządzeń na rynku ma wymiennik krzyżowy przeciwprądowy. Wymiennik 

krzyżowy ma prostszą konstrukcje przez co jest tańszy. Wymienniki przeciwprądowe 

uzyskują dużo wyższe odzyski ciepła, nawet powyżej 90%, ale koszty produkcji również są 

dużo wyższe. 

Fot. ALNOR 

REKLAMA 

NOWA GENERACJA KWL ® 

Centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła i wilgotności 

Centrale wentylacyjne z wymiennikami entalpicznymi poza 

wymianą ciepła są w stanie odzyskać do 65% wilgoci 

z powietrza. Wilgotność ta wzbogaca powietrze z zewnątrz, 

które po ogrzaniu zapewnia komfort w pomieszczeniu; 

Energia zawarta w parze wodnej poprawia bilans energetyczny 

procesu odzyskiwania energii w porównaniu z systemami 

niewykorzystującymi zjawiska entalpii; 

Systemy wentylacyjne posiadające entalpiczne wymienniki 

firmy Helios osiągają parametry sprawności odzysku ciepła, 

które, badane przez TÜV według DIBt ,wynoszą do 116%. 

Systemy te dostępne są w wielkościach KWL EC 200 W 

do 500 W 

Komfortowa wilgotność pomieszczeń – bez nawilżacza, 

często drogiego i energochłonnego; 

Przedstawicielstwo na Polskę centralną i północną: 

ISTPOL Sp. z o.o. 

ul. Borzymowska 32, 03-565 Warszawa 

tel./fax: (22) 663 48 15, 639 86 48, 743 69 79 

fax (22) 743 69 77 

www.istpol.pl, e-mail: istpol@istpol.pl 

Przedstawicielstwo na Polskę południową: 

PPUH “EL-TEAM” Sp. z o.o. 

Aleja Młodych 26-28, 41-106 Siemianowice Śląskie 

tel. (32) 204 36 28, 229 03 71, 220 00 04 

fax (32) 220 00 05 

www.el-team.com.pl, e-mail: el-team@el-team.com.pl 


51

w. 


Fot. LINDAB 

Fot. 11. Centrala SMARTY 3X P 1.1. 

Paweł Malcherczyk, konsultant ds. 

wentylacji w fi rmie Pro-Vent uważa, że: 

„Praktycznie każda centrala wentylacyjna 

może współpracować z powietrznym 

gruntowym wymiennikiem ciepła. 

Warto zwrócić uwagę, by wymiennik 

posiadał kompletną Rekomendację ITB 

Fot. 12. Centrala Vent-Axia Sentinel 

przeznaczona jest do domów 

jednorodzinnych o powierzchni 

do 180 m 2 . Posiada zabudowaną 

nagrzewnicę wstępną 2 kW 

zabezpieczającą wymiennik przed 

zamrażaniem. Wi-Fi w standardzie. 

Fot. LINDAB 

(RT ITB-1239/2012) – która potwierdza 

przyjęte zasady doboru, projektowania 

oraz montażu GWC, jak również jego 

wysoką efektywność energetyczną 

i działanie antybakteryjne. Przy podłączeniu 

GWC do istniejącej centrali 

wentylacyjnej należy zwrócić uwagę 

czy urządzenie jest wyposażone w bypass 

umożliwiający pracę bez odzysku 

ciepła w sezonie letnim. By-pass jest 

istotnym elementem w jaki powinien 

być wyposażony rekuperator współpracujący 

z GWC. Jeżeli urządzenie nie 

posiada by-passu (lub kasety letniej) 

to niezbędnym jest doposażenie instalacji 

(centrali) w by-pass wykonany 

na kanale zewnętrznym. Wiąże się to 

z założeniem przepustnicy trójdrożnej 

na kanale wywiewnym (wyciąg powietrza 

z pomieszczeń) oraz wykonaniem 

dodatkowego otworu (króćca w komorze 

wyrzutowej centrali). Przy pracy bypassu 

powietrze wywiewne z budynku 

za pośrednictwem przepustnicy kierowane 

jest bezpośrednio do komory 

wyrzutowej centrali (omija wymiennik 

ciepła znajdujący się w centrali), natomiast 

chłodne powietrze z GWC przechodzi 

przez rekuperator (jednak nie 

zachodzi na nim odzysk ciepła z uwagi 

na pracujący by-pass), a następnie nawiewane 

jest do pomieszczeń wentylowanych.” 

Mimo, że wszystkie centrale mogą pracować, 

ale nie wszystkie centrale posiadają 

w pełni zautomatyzowaną pracę 

z tego typu wymiennikiem. 

14. W jaki sposób należy odprowadzać 

powstającą podczas wymiany 

ciepła wilgoć? 

Odprowadzamy skropliny rurką, 

do najbliższego pionu kanalizacyjnego. 

Bardzo ważne jest właściwe nachylenie 

oraz zasyfonowanie rurki. 

15. W jakim stopniu wentylacja z odzyskiem 

ciepła wpływa na ograniczenie 

konieczności ogrzewania 

domu? 


– Centrale Wentylacyjne w firmie 

Lindab odpowiada: „Centrala z odzyskiem 

ciepła zmniejsza znacznie zapotrzebowanie 

na ciepło danego domu, 

co może przełożyć się na zmniejszenie 

kosztów zakupu pieca i grzejników. 

Jednak dobrze jest podjąć tą 

decyzje już na etapie projektu domu, 

gdyż wówczas odpadają koszty np. 

stawiania kominów wentylacyjnych, 

obróbek blacharskich itp.” • 

52 


w. 


Centrale typu rooftop 

Zastosowanie central dachowych typu rooftop obejmuje budynki o dużej 

kubaturze m. in. biurowce, stacje benzynowe, obiekty handlowe, 

hale sportowe itp. W centralach tego typu stawia się na konstrukcję typu 

„all-in-one” (wszystko w jednym). Centrala jest pojedynczym modułem 

zawierającym kompletny układ chłodniczy. 

W nowoczesnych centralach 

rooftop stosuje się wysokowydajne 

obiegi chłodnicze ze 

sprężarkami typu scroll. Centrale 

tego typu pozwalają na klimatyzowanie 

pomieszczeń wielkokubaturowych 

oraz ich ogrzewanie 

i wentylowanie. 

Fot. FOTOLIA 

Parametry 

Na etapie wyboru centrali typu 

rooftop bierze się pod uwagę 

wiele parametrów technicznych 

i szereg czynników, które wpływają 

na pracę urządzenia. W odniesieniu 

do chłodzenia ważna 

jest moc chłodnicza, moc chłodnicza 

jawna, pobór mocy sprężarki 

oraz parametr EER. Z kolei 

w odniesieniu do sprężarki trzeba 

określić typ i ilość sprężarek 

oraz stopnie regulacji wydajności 

i ilość obiegów chłodniczych. 

Ważne są parametry wentylatora 

nawiewnego takie jak typ, ilość 

wentylatorów, przepływ powietrza, 

zainstalowana moc jednostkowa 

i maksymalny spręż dyspozycyjny. 

Te same parametry 

określają wentylator wywiewny. 

W odniesieniu do wentylatorów 

sekcji zewnętrznej trzeba zwrócić 

uwagę na typ i ilość wentylatorów, 

a także średnicę, obroty, 

nominalny przepływ powietrza 

i zainstalowaną moc jednostkową. 

Należy sprawdzić dostępność 

napięcia zasilania. 

Budowa 

Jak już wiadomo budowa standardowej 

centrali rooftop bazuje 

Fot. 1. Dzięki centralom dachowym typu rooftop zyskuje się wentylowanie, chłodzenie 

i ogrzewanie pomieszczeń wielkokubaturowych. 

54 



na sprężarce typu scroll. Temperatura 

sprężarki jest nadzorowana. Oprócz 

tego przewiduje się czujnik temperatury 

skraplacza, czujnik niskiego i wysokiego 

ciśnienia oraz zabezpieczenie 

prądowe silnika wentylatora parownika. 

W centralach ważne jest zabezpieczenie 

parownika przeciw szronieniu i ochrona 

prądowa sprężarki. Filtr, najczęściej wielokrotnego 

użytku, zapewnia czystość 

powietrza. 

Ważnym podzespołem parownika jest 

wentylator skraplacza z konstrukcją odśrodkową 

z łopatkami zakrzywionymi 

do przodu, po to aby zwiększyć wydatek 

powietrza przy zmniejszeniu wibracji 

i poziomu emitowanego hałasu. Wirnik 

jest wyważony dynamicznie i statycznie. 

Wentylator ma osłonę ze stali nierdzewnej, 

natomiast w wymienniku ciepła zastosowano 

gwintowane rurki. Parownik 

i skraplacz testuje się pod ciśnieniem 

o wartości 3100 kPa. Specjalna funkcja 

centrali zapobiega uruchamianiu wentylatora 

zanim wymiennik ciepła nie 

osiągnie odpowiedniej temperatury. 

Napęd jest przenoszony na wentylator 

przekładnią pasową. 

Na konstrukcję centrali składa się także 

termiczny zawór rozprężny, wlot świeżego 

powietrza, drzwiczki dostępowe 

Fot. FLOWAIR 

Fot. 3. Zastosowanie sprężarki inwerterowej, 

sprężarek w układzie Tandem 

lub układów wieloobwodowych umożliwia 

dostosowanie mocy chłodniczej do 

aktualnego zapotrzebowania. 

Fot. 2. Zastosowanie w centralach dachowych wymiennika ciepła umożliwia odzyskanie 

energii zawartej w usuwanym powietrzu. 

do wszystkich wewnętrznych komponentów 

centrali oraz grzałka karteru 

sprężarki. Oprócz tego uwzględnia się 

aluminiowe lamele wymiennika ciepła 

pokryte powłoką hydrofi lową, a także 

miedziane rury oraz zewnętrzne porty 

manometrów. 

Kanały powietrzne są podłączane od 

dołu lub z boku. Niejednokrotnie przy 

zmianie sposobu podłączenia odwraca 

się mocowanie wentylatora nawiewnowyciągowego. 

Sterowanie centralami 

W nowoczesnych centralach typu 

rooftop ważne jest elastyczne sterowanie 

uwzględniające ręczny lub automatyczny 

tryb pracy. Układ sterowania 

może bazować na mechanicznym lub 

elektronicznym termostacie kontrolującym 

pracę poszczególnych urządzeń. 

Można ustawić tryb pracy: chłodzenie, 

grzanie, cyrkulacja powietrza, automatyczny 

z uwzględnieniem nastawy temperatury, 

programowania pracy w ciągu 

tygodnia, ochrony przed zbyt częstymi 

załączeniami. Sterowanie uwzględnia 

również chwilowe zapotrzebowanie 

na ciepło lub chłód w budynku. Można 

opóźnić załączanie kompresora, co zapobiega 

uruchamianiu sprężarki w krótkich 

cyklach. 

Nowoczesne sterowniki central wentylacyjnych 

typu rooftop wyposaża się 

w ekran ułatwiający programowanie 

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji. 

Do wyboru są programy uwzględniające 

odpowiednią prędkość wentylatora 

Fot. DOSPEL 

oraz funkcje odczytywania temperatury 

komfortowej. Ważny jest falownik optymalizujący 

pracę napędu elektrycznego. 

Sterowanie centralą może uwzględniać 

sygnał udostępniany przez termostat 

elektroniczny. W przypadku takiego 

sterowania zazwyczaj do dyspozycji są 

odpowiednie tryby pracy – czuwania, 

ekonomiczny, normalny. Urządzenie 

sterujące wyświetla kody błędów na wyświetlaczu, 

co ułatwia diagnozowanie 

usterek jakie mogą wystąpić w centrali. 

Zaawansowane sterowniki umożliwiają 

tworzenie sieci systemów sterowania. 

Niektórzy producenci udostępniają 

specjalne oprogramowanie zapewniające 

dostęp do urządzeń, kasowanie 

blokad oraz zmianę parametru termostatu. 

Nie jest przy tym konieczne posiadanie 

wiedzy na temat protokołów 

transmisji danych. Takie rozwiązania 

Fot. 4. W jednej obudowie Cube 20 

zawarto agregat chłodniczy, wymiennik 

obrotowy, nagrzewnicę i układ automatyki 

Siemens Climatix. 

Fot. FLOWAIR 


55

w. 


Fot. 5. W nowoczesnych centralach typu rooftop ważne jest elastyczne sterowanie 

uwzględniające ręczny lub automatyczny tryb pracy. 

szczególnie sprawdzają się w aplikacjach 

obejmujących monitoring pracy 

systemów grzewczo-wentylacyjnych. 

Sterowniki pozwalają na regulowanie 

stopni chłodzenia i grzania przy zapewnieniu 

stabilności temperatury w pomieszczeniach. 

Zastosowanie znajduje 

przy tym rezerwa stopni chłodzenia i grzania 

wraz z sukcesywnym załączaniem 

sprężarek, umożliwiając optymalizowanie 

taryfy elektrycznej. Stopnie załączają się 

sekwencyjnie, przez co redukowana jest 

moc znamionowa. Dzięki samokontroli 

łańcucha zabezpieczeń urządzenia są blokowane 

w przypadku trzech nieudanych 

prób startu. Po zaniku pracy sprężarek 

następuje automatyczny restart po czym 

wyrównuje się czas pracy. 

Fot. VBW 

Centrale gazowe 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

centrale typu rooftop z wysokosprawnym 

modułem kondensacyjnym zapewniającym 

bezpośrednią wymianę 

ciepła. Powietrze ogrzewa się poprzez 

gorącą powierzchnię płytową wymiennika. 

Ciepło jest rozprowadzane do pomieszczeń 

za pomocą kanałów. 

Dla zoptymalizowania zużycia energii, 

przy zapewnieniu najwyższej efektywności 

energetycznej, ogrzewanie z wykorzystaniem 

pompy ciepła odbywa się 

do temperatury, która nie przekracza 

5°C, a w przypadku niższych temperatur 

uruchamiany jest gazowy moduł kondensacyjny 

z palnikiem atmosferycznym, 

którego moc cieplna zapewnia 

efektywną pracę w trybie kondensacji 

gazów spalinowych. Ciepło wytworzone 

podczas spalania jest przekazywane 

bezpośrednio do powietrza, co zmniejsza 

straty ciepła. Podczas chłodzenia nie 

ma medium pośredniczącego w efekcie 

bezpośredniego odparowania gazu 

chłodniczego. W sekcji chłodzącej zazwyczaj 

przewiduje się dwa niezależne 

obiegi chłodnicze z pompą ciepła. 

Trwałość urządzenia w warunkach kondensacji 

zapewniono dzięki zastosowaniu 

stali nierdzewnej jako materiału wykonania 

komory spalania i wymiennika ciepła. 

Centrale z odzyskiem ciepła 

W centralach typu rooftop niejednokrotnie 

uwzględnia się rekuperator 

z wymiennikiem krzyżowym odzyskującym 

ciepło z powietrza, które jest 

oddawane. Urządzenia tego typu mają 

automatykę, która zapewnia zmniejszenie 

zapotrzebowania na energię np. 

poprzez funkcje chłodzenia w efekcie 

bezpośredniej wymiany powietrza. Nie 

mniej ważny jest falownik pracujący 

w sekcji nawiewnej i układ przepustnic 

bazujący na napędzie proporcjonalnym, 

regulującym strumień powietrza 

nawiewanego i wywiewanego zapewniając 

odpowiednie nadciśnienie w klimatyzowanych 

pomieszczeniach. Realizowanie 

wszystkich funkcji nadzoruje 

regulator elektroniczny współpracujący 

również z panelem zdalnej obsługi oraz 

innymi urządzeniami sterowania. 

Odzysk ciepła z powietrza wywiewanego 

może również bazować na dwóch układach 

chłodniczych, hermetycznych sprężarkach 

spiralnych z czynnikiem R410A, 

wentylatorach osiowych oraz sekcji zewnętrznej 

z użebrowanymi wymiennikami 

z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego. 

Z kolei w sekcji odpowiedzialnej 

za uzdatnianie powietrza z wentylatorami 

zastosowanie znajdują żebrowane wymienniki 

i przepustnice z siłownikiem dla 

zewnętrznego powietrza mieszanego. 

Warto zwrócić uwagę na entalpiczny wymiennik 

odzyskujący z powietrza ciepło 

jawne i utajone zarówno w trybie letnim 

jak i zimowym. Odzysk ciepła utajonego 

zapewnia poprawę zdolności osuszania 

jednostki porą letnią oraz nawilżanie zimą 

przy zapewnieniu wysokiego współczynnika 

sprawności. 

Można skorzystać z funkcji zmiennego 

przepływu powietrza z uwzględnieniem 

bieżącego obciążenia cieplnego. 

W efekcie wentylatory pracujące w sekcji 

uzdatniania powietrza potrzebują 

mniej energii. Dostęp do urządzeń regulacyjnych 

jest łatwy. Są one oddzielone 

od sekcji uzdatniania powietrza a więc 

zmniejszono ryzyko przypadkowego 

zanieczyszczenia i zapewniono możliwość 

regulowania zaworów w czasie 

pracy urządzenia. Czerpnie powietrza 

i króćce nawiewne mogą być kierunkowane 

w pionie i w poziomie. 

Podsumowanie 

Dzięki centralom dachowym typu rooftop 

zyskuje się wentylowanie, chłodzenie 

i ogrzewanie pomieszczeń wielkokubaturowych 

takich jak poziomy budynków 

wielokondygnacyjnych, magazyny, stacje 

benzynowe czy restauracje. 

Recyrkulacja powietrza wewnętrznego 

zapewnia odzysk ciepła i chłodu, przez co 

zmniejsza się zapotrzebowanie na energię. 

Nowoczesne centrale bazują na samonośnej 

konstrukcji obudowy, co zapobiega 

powstawaniu mostków cieplnych 

i przecieków hydraulicznych oraz 

zapewnia niski poziom hałasu. 


56 



PROMOCJA 

Urządzenia rooftop 

– ciekawa alternatywa dla centrali wentylacyjnej 

Co to jest rooftop? Jakie funkcje pełni? Gdzie znajduje zastosowanie? 

Na te i inne nurtujące pytania dotyczące urządzeń Cube, odpowiedzi 

znajdziecie Państwo w poniższym artykule. 

Na rynku jest wiele rozwiązań, 

które służą do wentylacji 

pomieszczeń. W przypadku 

dużych obiektów najpopularniejszym 

rozwiązaniem są centrale 

wentylacyjne. Po ich podłączeniu 

do instalacji np. C.O. , 

czy wody lodowej, mogą również 

podgrzewać nawiewane 

do pomieszczenia powietrze. 

Resztę strat bądź zysków ciepła 

bilansuje się dodatkowymi 

urządzeniami. Takie rozwiązanie 

jest bardzo dobre w przypadku 

pomieszczeń, w których 

głównym kryterium jest 

strumień powietrza świeżego, 

a nie zapotrzebowanie na moc 

grzewczą czy chłodniczą. 

W przypadku obiektów wielkokubaturowych, 

gdzie wydajność 

powietrza świeżego 

wynikająca z ilości ludzi przebywających 

w pomieszczeniu 

jest o wiele mniejsza w stosunku 

do wydajności powietrza 

potrzebnego do przeniesienia 

wymaganej mocy cieplnej, 

idealnym rozwiązaniem są Rooftopy. 

Są to urządzenia kompaktowe, 

w całości gotowe 

do pracy, a co najważniejsze 

sprawiają, że na budowie nie 

trzeba ze sobą łączyć jakichkolwiek 

modułów. Wyposażone 

są w pełny układ chłodniczy 

dzięki czemu nie potrzebują 

dodatkowych urządzeń, takich 

jak agregaty chłodnicze ani łączącej 

je instalacji. W okresie 

zimowym układ rewersyjnej 

Fot. 1. Rooftop Cube 40. 

Fot. 2. Rooftop Cube 20. 


57

w. 


Fot. 3. Przekrój urządzeń Cube 40. 

Fot. 4. Nawiewnik wirowy z podstawą 

dachową. 

pompy ciepła, nagrzewnica, gazowa, 

wodna bądź elektryczna zapewniają 

odpowiednią ilość ciepła. Wydajności 

powietrza, moce chłodnicze 

i grzewcze są tak dobrane, że w większości 

obiektów nie ma potrzeby 

stosowania dodatkowych urządzeń 

uzupełniających. W Polsce rooftopy 

są bardzo mało znane właśnie z powodu 

funkcji chłodu, która to jest 

jedną z jego głównych zalet. Jednak 

w związku ze zmieniającymi się potrzebami 

i idącym za tym trendem 

rooftopy zyskują na popularności. 

Konstrukcja nowoczesnych hal powoduje, 

że w okresie letnim zapotrzebowanie 

na chłód jest coraz większe. 

Akumulacja cieplna ścian hal jest bardzo 

mała, a świetlik i okna dostarczają 

takie zyski ciepła, że temperatura 

na hali rośnie bardzo szybko. Pomimo 

tego, że w Polsce nie jest tak ciepło 

jak na południu Europy, zapewnienie 

odpowiedniej, temperatury do pracy 

czy magazynowania różnego rodzaju 

towarów jest niezbędne. 

Urządzenia typu rooftop można stosować 

nie tylko w halach produkcyjnych, 

czy magazynowych. W centrach 

handlowych ilość świeżego 

powietrza jest zapewniona przez 

infiltrację oraz centralny układ wentylacji. 

Poszczególne sklepy w galerii 

często określają własne standardy 

dotyczące jakości powietrza, a co za 

tym idzie charakteryzują się różnym 

obciążeniem cieplnym. W związku 

z tym, że to właśnie ten parametr jest 

kluczowy, w tego typu obiektach bardzo 

często wykorzystywane są urządzenia 

typu rooftop. 

Właściciele stacji benzynowych 

również doceniają kompaktowość 

rooftopów. W związku ze znaczącą 

infiltracją nie ma potrzeby dostarczać 

dużej ilości świeżego powietrza 

natomiast wciąż trzeba ogrzewać 

i chłodzić. Zamiast stosować kilka 

niesparowanych ze sobą urządzeń, 

których działanie na siebie nachodzi 

i może powodować straty energii, 

stosowane są kompaktowe urządzenia 

zapewniające wszystkie 3 funkcje: 

ogrzewanie, chłodzenie i wentylację 

z odzyskiem ciepła. 

Rooftopy Cube odróżniają się od istniejących 

urządzeń na rynku. Naszym 

celem było stworzenie urządzenia, 

które poza funkcją chłodu i grzania 

zapewni również sprawność odzysku 

ciepła na poziomie dotychczas znanym 

z central wentylacyjnych, który 

od 1 stycznia 2018, zgodnie z rozporządzeniem 

nr 1253/2014 wynosi 

min. 73%. Dodatkowo również urządzenia 

Cube spełniają wymogi obowiązującego 

od początku tego roku 

rozporządzenia LOT21. 

FLOWAIR tworząc urządzenia kompaktowe 

zaprojektował również 

specjalne podstawy tłumiące z nawiewnikiem 

wirowym. Dzięki takiemu 

rozwiązaniu wystarczy wykonać 

tylko jeden otwór w dachu. Powietrze 

nawiewane jest bezpośrednio 

do pomieszczenia za pomocą, sterowanego 

siłownikiem, nawiewnika 

wirowego. Jego łopatki sterowane są 

w zależności od trybu pracy (granie 

/chłodzenie) oraz wysokości montażu. 

Powietrze wywiewane jest z tej 

samej konstrukcji nawiewnika, przez 

co nie ma potrzeby wykonywania 

jakiejkolwiek instalacji kanałowej. 

Jak widać, urządzenia Cube stanowią 

ciekawą alternatywę dla osób, które 

poszukują urządzeń zapewniających 

pełną obróbkę termiczną powietrza. 

• 

58 


Nowość! 

Rooftop Cube 

chłodzenie, grzanie, wentylacja 

Instalacja 

kanałowa 

Instalacja 

bezkanałowa 

Zalety Cube 

Kompaktowość 

Wszystkie elementy konstrukcyjne 

zawarte w jednej obudowie. 

Decentralizacja 

Pozwala na uproszczenie instalacji, 

daje możliwość niezależnej regulacji 

i równomiernego obciążenia dachu. 

Ecodesign 

Urządzenia spełniają wymogi 

dotyczące ekoprojektu systemów 

wentylacyjnych UE nr 1253/2014. 

3 lata gwarancji i dostęp on-line 

Urządzenia Cube po podłączeniu do 

Internetu lub zastosowaniu modułu 

routera GSM mogą być sterowane 

przez przeglądarkę www oraz uzyskują 

3-letnią gwarancję producenta. 

Cube 20-160 

Funkcje: 

chłodzenie 

Możliwości montażu: 

grzanie 

Cube R8 / NW 

Cube 20-40 / NW 

wentylacja 

z odzyskiem ciepła 

Znajdź nas na 

Forum Wentylacji 

27–28.02.2018 

kanały 

od spodu 

kanały 

od boku 

podstawa 

z nawiewnikiem 

www.flowair.com

w. 


Montujemy klimatyzatory typu split 

Każdy z szanujących się producentów klimatyzacji typu split załącza do 

swoich produktów szczegółowe zalecenia montażowe. Jednak sama 

instrukcja to za mało, by pozbawiony doświadczenia inwestor mógł 

prawidłowo wykonać system. 

Fot. DAIKIN 

Fot. 1. Wybierając miejsce montażu jednostki wewnętrznej klimatyzatora należy pamiętać aby nie było ono narażone na działanie 

wysokiej temperatury i pary. 

60 



Fot. DAIKIN 

Fot. 2. Estetyka nowoczesnych klimatyzatorów jest dziś niemal tak samo ważna, jak 

rozwiązania techniczne. 

Montując poszczególne podzespoły 

klimatyzatora typu split należy przede 

wszystkim wziąć pod uwagę zalecenia 

producentów, którzy z reguły bardzo 

szczegółowo opisują sposób montażu. 

Ważne jest przy tym sprawdzenie 

szczelności instalacji. 

Ze względu na sposób montażu oferowane 

na rynku klimatyzatory typu split 

są dostępne jako ścienne, podstropowe 

lub przypodłogowe (stojące), a także 

kasetonowe oraz kanałowe. Z kolei 

biorąc pod uwagę ilość jednostek wewnętrznych, 

które podłączono do jednostki 

zewnętrznej zastosowanie znajdują 

instalacje pojedyncze, multisplity 

oraz systemy VRV (VRF). W odniesieniu 

do trybu pracy oferowane są klimatyzatory 

tylko z opcją chłodzenia oraz klimatyzatory 

grzewczo-chłodzące, które 

pracują jednocześnie jako pompa ciepła 

lub są wyposażone w nagrzewnicę 

elektryczną. Uwzględniając sposób 

sterowania i budowę podzespołów 

można zamontować klimatyzatory 

klasyczne (ze zwykłą sprężarką – stałe 

obroty, zawsze 100%) oraz inwerterowe 

z płynnie regulowanymi obrotami 

sprężarki. 

Pod kątem sterowania można wyróżnić 

klimatyzatory tradycyjne i inwertorowe. 

W tradycyjnych rozwiązaniach 

klimatyzatory załączają się jeżeli temperatura 

w pomieszczeniu przekroczy 

określoną wartość. Wadą takiego 

rozwiązania są znaczne wahania temperatury 

i wyższe koszty eksploatacji, 

które wynikają z poboru przez sprężarkę 

dużego prądu. Nieco bardziej 

zaawansowane klimatyzatory bazują 

na inwerterach. Co prawda są one 

droższe w porównaniu do klasycznych 

rozwiązań ale mają mniejsze zapotrzebowanie 

na energię elektryczną. 

Wydajność jest regulowana płynnie co 

zapewnia lepsze dopasowanie temperatury 

w pomieszczeniu. Nie ma więc 

uderzeń prądowych, a co za tym idzie, 

zbędnych strat energii. Za pomocą 

inwerterów można precyzyjniej utrzymać 

temperaturę w pomieszczeniu. 

Montaż jednostki zewnętrznej 

Jednostki zewnętrzne najczęściej montuje 

się na sztywnej podstawie co pozwala 

na wyeliminowanie poziomu 

drgań i hałasu. Ważne jest określenie 

kierunku wylotu powietrza bez jakichkolwiek 

elementów blokujących. 

W miejscach montażu, które są narażone 

na działanie silnych podmuchów 

powietrza jednostkę zewnętrzną trzeba 

zamontować wzdłuż ściany, ewentualnie, 

zapewnić jej odpowiednią osłonę 

przeciwpyłową lub ekran. Oprócz tego 

miejsce montażu powinno zapobiegać 

przyjmowaniu wiatru przez urządzenie. 

Wszelkie wsporniki instalacyjne przeznaczone 

do podwieszenia jednostki 

powinny spełniać właściwe wymagania 

w zakresie techniki połączeń. Ściany 

bez odpowiedniej gęstości muszą mieć 

odpowiednie wzmocnienia i podparcia 

wytłumiające. Wszelkie połączenia 

znajdujące się pomiędzy wspornikiem 

a ścianą oraz wspornikiem a klimatyzatorem 

muszą być mocne, stabilne i niezawodne. 

Rozchodzenie powietrza nie 

może być blokowane przez przeszkody. 

Jeżeli jednostka zewnętrzna będzie 

montowana na dachu to należy pamiętać 

o dokładnym wypoziomowaniu 

urządzenia. Ponadto ważne jest sprawdzenie 

konstrukcji dachu i elementów 

mocujących pod względem współpracy 

z jednostką urządzenia. W razie 

potrzeby należy uwzględnić lokalne 

przepisy dotyczące montażu urządzeń 

Fot. 3. Przed rozpoczęciem montażu klimatyzatora trzeba zapoznać się z zaleceniami 

producenta. 

Fot. DAIKIN 


61

w. 


Ogólne zalecenia montażowe jednostki zewnętrznej 

• Jednostki zewnętrznej nie należy montować w miejscu narażonym na duże nasłonecznienie. Bezpośrednie działanie 

promieni słonecznych zmniejsza sprawność klimatyzatora. 

• Osłony na jednostki zewnętrzne nie powinny być zbyt szczelne. Błędem jest umieszczanie jednostek we wnękach ściennych 

lub w miejscach przykrytych gęstymi krzewami. Ogranicza to skuteczną wymianę powietrza i może doprowadzić 

do przegrzewania klimatyzatora. Odstęp osłon z tyłu i z boku urządzenia powinien wynosić nie mniej niż 30 cm, a z 

przodu musi być większy niż 200 cm. 

• Konstrukcja mocująca jednostki zewnętrznej powinna być stabilna i odporna na wibracje. 

• Nie należy ustawiać klimatyzatora zbyt nisko w bezpośrednim kontakcie ze śniegiem, błotem czy liśćmi 

• Odprowadzenia skroplin do kanalizacji należy wykonać przez istniejący przybór z syfonem. 

• Samej rurki odpływowej z klimatyzatora nie należy wyposażać w syfon, bowiem przy tak niewielkiej ilości wody nie będzie 

uzyskana odpowiednia separacja. 

na dachu. Pamiętać należy, że jednostki 

zewnętrzne pracujące na dachu lub 

na ścianach zewnętrznych mogą generować 

nadmierny hałas i drgania. 

Istotną rolę odgrywa ochrona przed 

bezpośrednim światłem słonecznym, 

przy czym montując daszki i inne osłony 

trzeba sprawdzić czy nie ograniczają 

one promieniowania cieplnego ze 

skraplacza. Odstęp z tyłu i z lewej strony 

urządzenia powinien wynosić nie 

mniej niż 30 cm z kolei odstęp z przodu 

musi przekraczać 200 cm. Miejsce montażu 

jednostki zewnętrznej powinno 

uwzględniać masę klimatyzatora. Pamiętać 

należy, że hałas i drgania mogą 

być uciążliwe dla sąsiadów. 

Montaż jednostki wewnętrznej 

Wybierając miejsce montażu jednostki 

wewnętrznej klimatyzatora należy 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Czym różnią się dostępne na rynku czynniki chłodnicze? 

Czy rodzaj czynnika chłodniczego ma wpływ na pracę 

systemu klimatyzacji typu split? 

Marcin Jaworski, Product Manager w fi rmie Zymetric Sp. z o.o. 

Obecnie dużo uwagi w branży HVAC skupiają nowe przepisy 

F-gas mówiące o stopniowym wycofywaniu czynników chłodniczych 

o wysokim GWP. W branży klimatyzacji przepisy najbardziej 

dotykają najpopularniejszego obecnie czynnika R410A, 

który jest powszechnie wykorzystywany w klimatyzatorach typu 

split i systemach VRF. Zastąpić go ma czynnik R32, który od roku 

2018 będzie znacznie częściej spotykany w ofertach największych 

producentów klimatyzacji. 

Czynnik R32 nie jest nowym czynnikiem, ponieważ wchodzi 

w skład czynnika R410A, który składa się w 50% z R32 i 50% R125. 

Czynniki posiadają bardzo podobne właściwości termodynamiczne, 

pracują na zbliżonych ciśnieniach, jednak co najważniejsze 

R32 posiada prawie trzykrotnie mniejszy współczynnik GWP, 

czyli jest znacznie bardziej ekologiczny w porównaniu do R410A. 

Czynnik R32 jest zaliczany do czynników umiarkowanie palnych 

w klasie A2L, aczkolwiek nie stanowi to zagrożenia ponieważ 

prędkość spalania i ciepło spalania są bardzo niskie. 

Rodzaj zastosowanego czynnika chłodniczego zasadniczo 

nie ma wpływu na samą pracę systemu klimatyzacji, aczkolwiek 

urządzenia pracujące z czynnikiem R32 charakteryzują się 

o około 10% wyższą efektywnością energetyczną w porównaniu 

do R410A. Rekomendowany zakres temperatury pracy w trybie 

grzania dla takich urządzeń również jest rozszerzony do -25°C. 

Urządzenia te zawierają mniejszą ilość czynnika chłodniczego, 

co jest ważne z punktu widzenia ograniczania użycia fl uorowanych 

gazów cieplarnianych. 

Ważną informacją dla osób instalujących bądź serwisujących 

urządzenia z nowym czynnikiem chłodniczym R32 jest fakt, 

że nie ma potrzeby zakupu ani wymiany wszelkich narzędzi potrzebnych 

do tego celu. Narzędzia do urządzeń z czynnikiem 

R410A mogą być z powodzeniem wykorzystywane do pracy 

z czynnikiem R32. Jedynie cylinder do przechowywania czynnika 

R32 powinien mieć wytrzymałość 48 bar w stosunku do 

40 bar w przypadku czynnika R410A. 

62 



Ogólne zalecenia montażowe jednostki wewnętrznej 

• Miejsce montażu jednostki wewnętrznej klimatyzatora nie może być narażone na działanie wysokiej temperatury i pary. 

• Przed i za urządzeniem nie mogą znajdować się jakiekolwiek przeszkody. 

• Powinna być zachowana wolna przestrzeń bo bokach jednostki co najmniej 12 cm. 

• Nie zaleca się montażu jednostki wewnętrznej bezpośrednio przy drzwiach. 

• Jednostkę wewnętrzną montuje się na wysokości 2,3 m od podłogi, przy czym odstęp od sufi tu nie powinien być mniejszy 

niż 15 cm. 

• Podczas montażu należy zawsze stosować rodzaje mocowań dostosowane do technologii w jakiej wybudowana jest 

ściana. 

pamiętać aby nie było ono narażone 

na działanie wysokiej temperatury 

i pary. Zarówno przed jak i za urządzeniem 

nie mogą znajdować się jakiekolwiek 

przeszkody. Ważne jest zapewnienie 

wygodnego odprowadzania 

kondensatu. Jednostek wewnętrznych 

klimatyzatorów typu split z reguły nie 

montuje się w pobliżu drzwi a obszar 

na lewo i na prawo jednostki powinien 

być większy niż 12 cm. Jednostkę 

wewnętrzną montuje się na wysokości 

2,3 m od podłogi, przy czym odstęp od 

sufi tu nie powinien być mniejszy niż 

15 cm. Minimalny poziom drgań i hałasu 

uzyska się używając rur o długości 

do 3 m. Zmiany długości rury mogą 

wymagać skorygowania ilości czynnika 

chłodniczego. Z kolei bezpośrednie 

działanie promieni słonecznych może 

spowodować wyblaknięcie obudów 

wykonanych z tworzywa sztucznego. 

Stąd też w razie potrzeby warto zadbać 

o ochronę przed światłem słonecznym. 

Montując jednostkę wewnętrzną 

w pierwszej kolejności instaluje się płytę 

montażową. Jest ona montowana 

poziomo do konstrukcji nośnej ściany 

przy zachowaniu odstępów wokół płyty 

montażowej. Odpowiednią wytrzymałość 

mocowania należy uwzględnić 

w przypadku ścian wykonanych z konstrukcji 

lekkich. Płytę montażową mocuje 

się poprzez wywiercenie otworów 

w ścianie wykorzystując punkty mocujące 

na płycie montażowej. 

instalator powinien odmówić podłączenia 

elektrycznego urządzenia. Napięcie 

zasilania musi mieścić się w przedziale 

od 90% do 110% napięcia znamionowego. 

Ważne jest również zabezpieczenie 

nadprądowe i wyłącznik główny. 

Podłączenie należy wykonać zgodnie 

ze schematem producenta zwracając 

szczególną uwagę na właściwe uziemienie. 

Trzeba zapewnić oddzielne odgałęzienie 

obwodu i pojedyncze gniazdo 

tylko dla tego klimatyzatora. 

Odpowietrzanie 

Warto pamiętać, że powietrze i wilgoć 

znajdujące się w układzie chłodniczym 

mogą powodować wzrost ciśnienia 

w układzie oraz większą wartość prądu 

roboczego. Niejednokrotnie występuje 

przy tym spadek wydajności chłodzenia 

i grzania. Ponadto wilgoć w układzie 

czynnika chłodniczego może zamarznąć 

i zatkać przewody kapilarne. 

Oprócz tego woda jest przyczyną korozji 

elementów układu chłodzenia. Stąd 

też jednostka wewnętrzna i instalacje 

znajdujące się pomiędzy jednostką 

centralną i zewnętrzną należy poddać 

badaniu szczelności ale przy usuniętych 

resztkach wilgoci z układu. 

Odpowietrzanie można wykonać za 

pomocą pompy próżniowej. Wcześ- 

Fot. ZYMETRIC 

Instalacja elektryczna 

Jeżeli instalacja elektryczna u klienta 

nie spełnia określonych wymagań to 

Fot. 4. Najważniejszą kwestią jest kształtowanie się nasłonecznienia i temperatury wokół 

jednostki zewnętrznej. Wzrost temperatury powietrza zewnętrznego powoduje zmniejszenie 

efektywności energetycznej urządzenia. 


63

w. 


Fot. LINDAB 

Fot. 5. Jednostkę wewnętrzną zaleca się montować na wysokości 2,3 m od podłogi, przy czym odstęp od sufitu nie powinien być mniejszy 

niż 15 cm. 

64 



Fot. ZYMETRIC 

Fot. 6. Najwięksi producenci klimatyzacji stosują już czynnik chłodniczy R32. 

niej trzeba sprawdzić czy każda rura 

znajdująca się pomiędzy jednostką 

wewnętrzną i zewnętrzną jest poprawnie 

podłączona. Kompletne powinno 

być również okablowanie wykorzystywane 

przy testach. 

Błędy montażowe 

W oparciu o powyższe wymagania, które 

należy zachować przy montażu klimatyzatorów 

typu split, można wymienić 

przynajmniej kilka typowych błędów 

instalacyjnych. Przede wszystkim jednostki 

zewnętrznej nie należy montować 

w miejscu narażonym na duże nasłonecznienie. 

Bezpośrednie działanie promieni 

słonecznych nie tylko negatywnie wpływa 

na obudowę urządzenia ale również 

zmniejsza sprawność klimatyzatora. Miejsce 

montażu w miarę możliwości nie powinno 

być nasłonecznione a jeżeli urządzenie 

będzie zamontowane na ścianie 

to najlepiej gdyby znajdowała się ona od 

strony północnej. 

W odniesieniu do wspomnianych już 

osłon na jednostki zewnętrzne należy 

zadbać o to aby nie były one zbyt 

szczelne. Błędem jest umieszczanie 

jednostek we wnękach ściennych lub 

w miejscach przykrytych gęstymi krzewami. 

Nie uzyska się wtedy skutecznej 

wymiany powietrza co może doprowadzić 

do przegrzewania klimatyzatora. 

Jeżeli konstrukcja mocująca jednostki 

zewnętrznej nie będzie stabilna to 

może dojść do przesuwania się urządzenia 

w efekcie działania wibracji, 

a w konsekwencji uszkodzenia przewodów 

z czynnikiem chłodniczym. 

Błędem jest ustawianie klimatyzatora 

zbyt nisko w bezpośrednim kontakcie 

ze śniegiem, błotem czy liśćmi, natomiast 

odprowadzenia nie powinny 

powodować kałuż. Jeżeli rurka będzie 

podłączona do kanalizacji to połączenie 

trzeba tak wykonać aby gazy wydostające 

się z rur nie przepływały przez 

klimatyzator do wnętrza pomieszczeń. 

Stąd też w takich rozwiązaniach można 

wykorzystać podłączenie przez istniejący 

przybór z syfonem. Oprócz tego nie 

zaleca się aby rurkę odpływową z klimatyzatora 

wyposażać w syfon, bowiem 

przy tak niewielkiej ilości wody nie będzie 

uzyskana odpowiednia separacja. 

Okresowe przeglądy 

klimatyzatorów 

Okresowe przeglądy powinny objąć 

przede wszystkim kontrolę bezpieczeństwa 

instalacji elektrycznej oraz szczelności. 

W zakresie instalacji elektrycznej ważna 

jest odpowiednia rezystancja izolacji 

oraz skuteczność uziemienia. Wykonuje 

się przy tym pomiar rezystancji uziemienia, 

oględziny wzrokowe instalacji 

oraz sprawdzenie połączenia za pomocą 

odpowiednich testerów. Rezystancja 

uziemienia nie powinna przekraczać 

4 Ω. Ważne jest sprawdzenie prądów 

upływowych wykonując odpowiedni pomiar. 

Jeżeli dojdzie do upływu prądu to 

należy znaleźć i usunąć jego przyczynę. 

W zakresie kontroli szczelności gazu 

wykorzystuje się metodę wody mydlanej 

poprzez użycie wody z mydłem lub 

neutralnego detergentu w płynie. Taką 

substancję nakłada się na połączenia 

jednostki wewnętrznej lub jednostki 

zewnętrznej używają przy tym miękkiej 

szczoteczki sprawdzając szczelność 

punktów łączenia przewodów rurowych. 

Jakiekolwiek pęcherzyki powietrza 

świadczą o nieszczelności. Niejednokrotnie 

wykorzystywane są również 

specjalne wykrywacze nieszczelności. 

Montując klimatyzator typu split instalator 

powinien pamiętać aby przewody 

łączące poszczególne urządzenia były 

możliwie najkrótsze oraz nie stanowiły 

przeszkody dla innych instalacji. Montaż 

powinien zapewnić szczelność, czystość 

oraz brak wycieków. Nie można zapomnieć 

o okresowych sprawdzeniach instalacji 

klimatyzatora. 

• 


65

w. 


Czy warto inwestować 

w nowoczesne urządzenia 

HVAC na czynnik R32 

Oferta nowoczesnych urządzeń HVAC (Heating Ventillation Air Conditioning 

– ogrzewanie wentylacja klimatyzacja) przeznaczonych dla odbiorców 

komercyjnych i indywidualnych, jest na naszym rynku bardzo bogata. 

PROMOCJA 

Znajdziemy tutaj zarówno 

prostsze i tańsze urządzenia 

klimatyzacyjne z rynków azjatyckich, 

jak i topowe modele 

renomowanych producentów 

europejskich. Przeciętny użytkownik 

poszukujący klimatyzatora 

dla swojego domu 

czy biura, w pierwszej kolejności 

zwraca uwagę na wygląd 

i cenę. Trochę bardziej 

wymagający – zwróci uwagę 

na głośność i sprawność energetyczną. 

Niewielu kupujących ma świadomość, 

jak ważny jest wybór 

urządzenia ze względu na zastosowany 

czynnik chłodniczy, 

szczególnie w świetle 

zmieniających się wymogów 

prawnych. 

Fot. 1. 

Daikin Ururu Sarara. 

Czynniki chłodnicze stosowane w urządzeniach 

klimatyzacyjnych należą do tzw. 

gazów cieplarnianych. Ich wpływ na tworzenie 

efektu cieplarnianego określa współczynnik 

GWP (im wyższy tym czynnik bardziej 

szkodliwy). Powszechnie stosowany 

w urządzeniach klimatyzacyjnych czynnik 

R410A ma wartość GWP 2088. W 2014 

roku Parlament Europejski przyjął szereg 

rozporządzeń, które ograniczają stosowanie 

niektórych czynników chłodniczych 

oraz wzmagają kontrolę nad ich użyciem. 

Aktualnie, wszystkie urządzenia z ilością 

czynnika R410A przekraczającą 2,4 kg wymagają 

elektronicznej rejestracji w Centralnym 

Rejestrze Operatorów oraz przeprowadzania 

cyklicznej, obowiązkowej 

66 



Fot. 2. 

Kaseta z nawiewem obwodowym 

kontroli szczelności, wykonywanej wyłącznie 

przez uprawnione do tego podmioty, 

z tzw. certyfikatem F-gazowym, co podnosi 

koszty serwisowania. 

Ograniczenia te już spowodowały znaczący 

wzrost ceny czynnika R410A. 

Od 2025 w urządzeniach klimatyzacyjnych 

typu split z ilością czynnika do 3 kg, 

można będzie stosować tylko i wyłącznie 

czynniki z GWP

w. 


Gotowi na R32 

z całkiem nowymi urządzeniami! 

PROMOCJA 

Wprowadzone przez organy Unii Europejskiej regulacje i przepisy wymuszające 

odchodzenie od czynnika chłodniczego R410A zaowocowały już na polskim 

rynku HVAC pierwszymi urządzeniami z nowym czynnikiem. Jednym z 

nielicznych producentów, który już prezentuje urządzenia pracujące na R32 

jest Gree. Aby zaspokoić potrzeby swoich klientów, poza wprowadzeniem całkowicie 

nowych modeli z R32, niektóre z wcześniej oferowanych klimatyzatorów 

zostały dostosowane do nowego czynnika i będą dostępne zarówno na 

R410A, jak i R32. 

Wśród pojedynczych jednostek 

ściennych dostosowane do nowych 

warunków zostały klasyczne 

i cieszące się popularnością 

modele Lomo Eco oraz Lomo 

Luxury. Co istotne, wersje na R32 

w niektórych aspektach i parametrach 

prześcigają dotychczas dostępne 

odpowiedniki na R410A. 

Seria Lomo Eco R32 ma bowiem 

szerszy zakres mocy (do 6,16 kW). 

Urządzenia cechuje wyższe COP, 

a modele o małych mocach 

(do 3,2 kW) pracują ciszej. Natomiast 

nowa seria Lomo Luxury, 

w porównaniu do bliźniaczych 

modeli na R410A będzie m.in. 

miała możliwość podłączenia 

sterownika przewodowego oraz 

styku okiennego lub drzwiowego. 

Urządzeniami, które pojawiają się jako 

nowe modele z R32 (poza serią Bora) i mają 

dużą szansę stać się produktem sezonu są 

Amber Standard i Amber Prestige. Oba 

są bliźniaczymi urządzeniami w wersjach 

Standard i Premium. To, co wyróżnia Amber 

Standard to szeroki zakres mocy serii 

(2,7 – 7,0 kW), co pozwala na zastosowanie 

go zarówno w niewielkich salonach 

i burach, jak i dużych pomieszczeniach 

komercyjnych. Wysokie parametry energooszczędności, 

którymi chwalić się mogą 

wyłącznie najlepsze modele na rynku (klasa 

energetyczna nawet A+++/A++, SEER 

do 8,5), pozwalają na wydajną pracę przy 

niskim nakładzie finansowym. Urządzenie 

jest ponadto wyposażone w niestandardowe 

funkcje i możliwości, takie jak: 

7 prędkości wentylatora, automatyczne 

żaluzje poziome i pionowe, 3 tryby snu 

Rafał Piguła 

inż. ds. produktu Free Polska Sp. z o.o. 

oraz jonizator plazmowy. Dzięki nim Amber 

Standard jest w stanie utrzymywać 

komfort na wyjątkowo wysokim poziomie. 

Fot. 1. 

Jednostka ścienna Gree Bora. 

68 



Fot. 2. 

Nowość roku 2018 – Gree Amber Prestige. 

Aby jeszcze dokładniej kontrolować temperaturę 

w pomieszczeniu urządzenie 

posiada funkcję I feel, czyli możliwość 

odczytu temperatury powietrza z pilota. 

Szerokie zakresy pracy (grzanie do -22°C, 

chłodzenie do 43°C) oraz wyposażenie 

w grzałki elektryczne tacy ociekowej jednostki 

zewnętrznej oraz karteru sprężarki 

sprawiają, że klimatyzator jest w stanie 

pracować praktycznie w każdych warunkach 

polskiego klimatu. Mimo, iż model 

ten klasyfikowany jest w serii Standard 

również jego możliwości sterowania są 

ponadprzeciętne. Poza klasycznym sterownikiem 

bezprzewodowym (pilotem) 

w standardowym wyposażeniu jest moduł 

Wifi pozwalający na kontrolowanie klimatyzatora 

z poziomu aplikacji w smartfonie 

z dowolnego miejsca na świecie. Opcjonalnym 

sterownikiem jest także przewodowy 

panel naścienny rozszerzający możliwości 

sterowania m.in. o tygodniowy programowalny 

regulator czasowy. 

Modelem, który dedykowany jest dla 

klientów wymagających szerokiego 

Fot. 3. Klimatyzator Gree Lomo Eco dostępny w wersjach na R410A i R32. 

wachlarza niestandardowych funkcji 

oraz najwyższych parametrów 

pracy jest Amber Prestige. Ten wyjątkowy 

model, poza znakomitymi parametrami 

energooszczędnej i wydajnej pracy 

(klasa energetyczna nawet do A+++ 

/A+++, moc chłodnicza do 7,0 kW, grzanie 

do temperatury zewnętrznej -30°C), 

cechuje także wszechstronność. Dzięki 

wyjątkowym funkcjom sterowania przez 

Wifi, trzem trybom snu, automatycznym 

żaluzjom pionowej i poziomej oraz odczycie 

temperatury z pilota jest on idealnym 

rozwiązaniem dla domów i mieszkań, 

a dzięki stylowemu wyglądowi komponuje 

się w każdego rodzaju pomieszczeniach. 

Amber Prestige sprawdzi się także 

w zastosowaniach komercyjnych takich 

jak: biura, lokale usługowe czy serwerownie. 

Gwarantują to m.in. niespotykanie szeroki 

zakres chłodzenia (od -18°C do 52°C), 

7 prędkości wentylatora oraz możliwość 

podłączenia sterownika przewodowego. 

Aby klimatyzator pracował niezawodnie 

z niedoścignioną wydajnością został wyposażony 

w grzałki tacy skroplin jednostki 

zewnętrznej oraz karteru sprężarki, a sama 

sprężarka wśród wszystkich modeli Gree 

jedynie w Amber Prestige oraz U-Crown 

jest dwustopniowa. Funkcjami, które dbają 

o zdrowie oraz komfort użytkowników 

są ponadto jonizator plazmowy oraz tryb 

cichej pracy, nawet na poziomie 18 dB(A). 

W ofercie Gree znaleźć można również klimatyzator 

Bora, który jako pierwszy, jeszcze 

z końcem roku 2017, został zaprezentowany 

przez Free Polska. Urządzenie to oferowane 

w wyjątkowo atrakcyjnej cenie, poza 

standardowymi funkcjami daje możliwość 

sterowania przez Wifi oraz odczytu temperatury 

z pilota. W typoszeregu serii znajdziemy 

klimatyzatory o mocy od 2,5 do 

6,16 kW. 

Poza pojedynczymi splitami ściennymi 

od 2018 r. w rozwiązaniach Gree 

w Polscie pojawiają się systemy multi 

split z nowym czynnikiem. W przedstawionej 

ofercie dostępne są agregaty 

zewnętrzne o mocach od 4,1 do 

12,0 kW mogące obsłużyć do 5 jednostek 

wewnętrznych. Dzięki specjalnej 

konstrukcji oraz wyposażeniu w podgrzewanie 

elektryczne tacy skroplin jednostki 

zewnętrznej oraz karteru sprężarki 

mogą one pracować na grzaniu nawet 

do -20°C. Wśród jednostek wewnętrznych 

dla systemów Gree Free Match R32 

dostępne są: modele kasetonowe (3,5 do 

7,1 kW, niewielkie wymiary), kanałowe 

(2,5 do 7,1 kW, do 1000 m 3 /h przepływu 

powietrza), przypodłogowo-sufi towe 

(2,6 do 7,1 kW, sterownik bezprzewodowy 

lub przewodowy), konsole (2,7 kW do 

5,2 kW, 7 prędkości wentylatora) oraz 

ścienne Lomo Luxury (2,1 kW do 6,45 kW, 

opcjonalny sterownik przewodowy, jonizator 

plazmowy oraz I Feel) 

Jak informuje Free Polska wszystkie modele 

na czynnik R32 będą dostępne razem 

z równoległą ofertą urządzeń z R410A, które 

zdobyły zaufanie klientów, jak U-Crown, 

Lomo Economic, Lomo Luxury czy seria 

Cozy. Wszystkie wspomniane modele 

ścienne, a także urządzenia serii U-Match, 

Free Match, systemy VRF Gree GMV oraz 

pompy ciepła Versati będzie można zobaczyć 

podczas warszawskich targów branży 

HVAC – Forum Wentylacja Salon Klimatyzacja 

w dniach 27-28.02.2018 r. 

• 


69

w. 


Ceramiczne systemy kominowe 

Ceramiczne systemy kominowe zapewniają komfort podczas montażu, 

proste podłączenie kotła oraz bezpieczeństwo instalacji odprowadzania 

spalin. Czasochłonne i trudne do wykonania kominy murowane z cegieł 

już dawno straciły popularność właśnie na rzecz rozwiązań systemowych. 

Nowoczesne ceramiczne systemy 

kominowe bazują 

na profilach wewnętrznych 

z ceramiki technicznej, a także 

warstwy izolacyjnej z wełny 

mineralnej i obudowy wykonanej 

z ceramiki lub pustaków 

keramzytobetonowych. Dla 

uzyskania trwałości komina 

profile wewnętrzne wytwarza 

się z ceramiki wypalanej 

w temperaturze 1200°C. Profile 

najczęściej mają gęstość 2100 

kg/m3 i wytrzymałość na ściskanie 

25 MPa. Ważna jest przy 

tym gładka powierzchnia 

oraz odporność na działanie 

czynników powodujących 

korozję. Obudowy w postaci 

pustaków osiągają gęstość 

1050 kg/m3 oraz wytrzymałość 

przekraczającą >3 MPa. 

Specjalne kanały umożliwiają 

wentylowanie wełny mineralnej 

zapobiegając jej zawilgoceniu 

i pogorszeniu właściwości 

izolacyjnych. Pustaki mogą 

mieć również kanały do wentylacji 

pomieszczeń. Poszczególne 

elementy komina montuje 

się bezpośrednio na budowie. 

Ceramiczne systemy kominowe 

znajdują zastosowanie przy 

odprowadzenie spalin z kotłów 

niezależnie od paliwa. Ważna 

jest przy tym odporność 

na działanie wilgoci i kwasów, 

działanie wysokich temperatur 

oraz częste zmiany temperatury. 

Przewody są gazoszczelne 

i odporne na pożar sadzy. Kanały 

przewietrzające zapobiegają 

gromadzeniu się wilgoci. W zależności 

od potrzeb dobiera się 

komin o odpowiedniej średnicy przewodu 

– 14, 16, 18, 20, 22, 25, 30 cm. 

Wybierając komin systemowy można 

uwzględnić rozwiązanie ściśle dostosowane 

do konkretnego źródła ciepła. 

Fot. 1. Dual to innowacyjny komin 

wielofunkcyjny umożliwiający odprowadzanie 

spalin z kotłów na paliwa 

stałe, gazowe i olejowe, w tym z kotłów 

kondensacyjnych. 

Fot. SCHIEDEL 

Odpowiednie produkty są przeznaczone 

chociażby do kotłów na paliwa 

stałe czy kondensacyjnych, gdzie 

różnice występują zarówno w ilości, 

jak i składzie spalin. Wygodę zapewni 

Fot. PLEWA OSMOSE CERAMIKA 

Fot. 2. Komin UNI FE do kominka 

posiada całkowicie izolowaną rurę szamotową. 

Komin ten przeznaczony jest do 

tak zwanej pracy „suchej”, jest odporny na 

pożar sadzy i szok termiczny. 

70 




Fot. SCHIEDEL 


Fot. 3. UNI LAS Plus polecany jest do 

współpracy z kotłami gazowymi kondensacyjnymi 

w sytuacjach, kiedy możliwe 

jest zamarzanie pary wodnej. 

Fot. 4. Komin Rondo Plus znajduje 

zastosowanie dla paliw stałych, ciekłych, 

gazowych, niskich oraz wysokich temperatur 

gazów wylotowych. 

Fot. 5. UNI LAS został skonstruowany 

specjalnie do kotłów gazowych 

z zamkniętą komorą spalania. Można 

do niego podłączyć do 10 kotłów. 

możliwość wyboru wysokości oraz 

punktu podłączenia urządzenia 

grzewczego. Decydując się na komin 

systemowy użytkownik zyskuje gwarancję 

zastosowania produktu bezpiecznego 

oraz spełniającego wymagania 

przepisów i norm. 

Systemowe kominy 

wielofunkcyjne 

Na rynku dostępne są ceramiczne kominy 

wielofunkcyjne, dzięki którym 

jest możliwe odprowadzanie spalin ze 

źródeł ciepła na paliwa stałe, gazowe 

i olejowe, łącznie z kotłami kondensacyjnymi. 

Konstrukcja typowego dwuciągowego 

systemu kominowego bazuje 

na gładkich oraz profilowanych 

rurach ceramicznych umieszczonych 

we wspólnym pustaku z keramzytobetonu. 

Przewody w tych kominach 

najczęściej mają średnice 18 + 12 cm 

i 20 + 12 cm. W przypadku modeli 

przeznaczonych do odprowadzania 

spalin z kotłów z otwartą komorą spalania 

stosuje się gładki wkład o dużej 

gęstości i wytrzymałości na ściskanie. 

Powietrze do spalania kocioł pobiera 

bezpośrednio z pomieszczenia. 

Do odprowadzania spalin z kotłów 

o zamkniętej komorze spalania stosowane 

są ceramiczne przewody cienkościenne. 

Powietrze przemieszcza 

się do kotła w kierunku przeciwnym 

do kierunku przepływu spalin, za pomocą 

przestrzeni między pustakiem 

a ceramicznym wkładem. Ważną funkcję 

pełni profilowana powierzchnia 

rur ułatwiająca przepływ powietrza 

napływającego do kotła. 

W nowoczesnych systemach kominowych 

istotną rolę odgrywa izolacja 

z wełny mineralnej, a specjalne nacięcia 

ułatwiają jej montaż, zapewniając 

precyzyjne dopasowanie do rury 

ceramicznej. Wkłady ceramiczne są 

umieszczone w pustaku zewnętrznym. 

Dla zapewnienia łatwego montażu 

pustaki zewnętrzne najczęściej wykonuje 

się z lekkiego betonu. Dzięki 

dodatkowym otworom w pustakach 

jest możliwe usztywnienie komina 

poprzez pręty zbrojeniowe. Pustak zewnętrzny 

tworzy budowlany element 


71

w. 


Fot. SCHIEDEL 

Fot. 6. Kominy Rondo Plus dopuszczone 

są przez Instytut Techniki Budowlanej 

w Warszawie jako kominy niewrażliwe 

na wilgoć. 

ścienny, na który można położyć tynk. 

Przydatne rozwiązanie stanowi tzw. 

kanał techniczny, stosowany najczęściej 

do prowadzenia przewodów instalacyjnych 

łącznie z instalacjami 

systemów solarnych montowanych 

na dachu. 

W niektórych wersjach kominów stosuje 

się specjalną płytę izolacyjną 

przylegającą do rury wewnętrznej. 

Zapewnia ona izolację cieplną komina 

odpowiadając grupie I i II odporności 

przewodzenia ciepła według normy 

DIN 18160, co jest to szczególnie 

istotne w instalacjach z kotłami niskotemperaturowymi. 

Całość konstrukcji 

przykrywa płyta wykonana z betonu 

włóknistego, która jest mocowana 

do górnych pustaków zewnętrznych. 

Systemy kominowe 

dla kotłów na paliwa stałe 

Systemy kominowe przeznaczone odprowadzania 

spalin z kotłów na paliwa 

stałe cechuje przede wszystkim 

odporność na wysokie temperatury 

wynoszące 200-400°C. Sznur z wełny 

mineralnej pozwala na elastyczne 

WAŻNE! 

W nowoczesnych systemach kominowych 

istotną rolę odgrywa izolacja 

z wełny mineralnej, a specjalne 

nacięcia ułatwiają jej montaż, zapewniając 

precyzyjne dopasowanie 

do rury ceramicznej. 

mocowanie rury ceramicznej w pustaku. 

Pustak zewnętrzny jest prefabrykowany 

i można go bezpośrednio 

tynkować. 

Przy doborze komina do kotłów 

na paliwa stałe trzeba przeanalizować 

wymagania techniczne 

źródła ciepła oraz odpowiednią 

wysokość komina. W przypadku 

kotłów o mocy ok. 20-25 kW 

trzeba uwzględnić rodzaj paliwa 

– do kotłów na miał węglowy i drewno 

(tzw. kotłów wszystkopalnych) 

najczęściej stosuje się kominy o średnicach 

przewodów 20-25 cm. W kotłach 

na koks lub ekogroszek optymalne 

średnice przewodów wynoszą od 

16 do 20 cm. Taki dobór sprawdza się 

w kominach o wysokości co najmniej 

7 m. W kominach niższych korzystniej 

jest dobierać przewody spalinowe, 

których średnica osiąga górne wartości 

podanych przedziałów. 

Kominy do kotłów 

niskotemperaturowych i 

kondensacyjnych 

Do kotłów kondensacyjnych i niskotemperaturowych 

opalanych gazem 

lub olejem oferowane są specjalne 

systemy mogące pracować z urządzeniami 

zarówno z zamkniętą jak i otwartą 

komorą spalania. W systemach 

kominowych tego typu stosuje się 

rurę profilowaną z pierścieniami dystansowymi 

oraz pustaki zewnętrzne. 

W tym przypadku istotna jest szczelność, 

wytrzymałość oraz odporność 

na działanie agresywnego kondensatu. 

Specjalna konstrukcja pustaków 

zewnętrznych z zaokrąglonymi narożami 

zapewnia odpowiedni przekrój 

dla przepływu powietrza do spalania 

(tzw. przeciwprąd). Pierścienie dystansowe 

kształtują spoiny między rurami 

ceramicznymi i zwiększają szczelność 

połączenia. 

W kominach do kotłów gazowych 

z zamkniętą komorą spalania powietrze 

napływa do paleniska z zewnątrz poprzez 

kanał powietrzny zintegrowany 

z instalacją kominową. Zapewnia to poprawną 

pracę kotła niezależnie od ilości 

powietrza w pomieszczeniu. Istotnym 

elementem jest specjalne zakończenie 

Fot. SCHIEDEL 

Fot. 7. Dwuciągowy system kominowy 

Dual składa się z gładkich 

oraz profilowanych rur ceramicznych 

umieszczonych we współnym pustaku z 

keramzytobetonu. 

komina, które rozdziela powietrze zasilające 

od gazów spalinowych. 

Ciekawym rozwiązaniem są systemy 

kominowe przeznaczone do odprowadzania 

spalin z urządzeń opalanych 

gazem w budownictwie wielorodzinnym. 

Typowa instalacja tego typu 

umożliwia podłączenie do 10 kotłów 

bez konieczności wykorzystania powietrza 

z pomieszczenia. 

Uwagi ogólne 

Przed rozpoczęciem prac montażowych 

koniecznie trzeba ustalić wysokości 

na jakich będą przyłączenia rur spalinowych 

urządzenia grzewczego. W praktyce 

wysokość komina ponad powierzchnię 

dachu nie powinna być wyższa niż 

1,5m. Z kolei w przypadku wysokości 

do 3 m komin musi być usztywniony za 

pomocą prętów zbrojeniowych umieszczonych 

w otworach pustaków obudowy. 

Ważne jest przy tym zakotwienie 

prętów na długości nie mniejszej niż 1 

PAMIĘTAJ 

Podłączenie urządzenia grzewczego 

do komina należy wykonać dopiero 

po 24 h od montażu rur szamotowych. 

A rozruch komina nie 

wcześniej niż po 7 dniach od zakończenia 

jego montażu. 

72 



Fot. 8. UNI TERMO przeznaczony jest 

do kotłów na paliwo stałe. W swojej 

konstrukcji posiada doprowadzenie 

powietrza do spalania. 


m poniżej połaci dachowej i doprowadzenie 

do zakończenia komina. 

Przyłączenie urządzenia 

grzewczego 

Przyłączenia urządzenia grzewczego 

do komina nie powinno się wykonywać 

wcześniej niż po 24 h od 

montażu rur szamotowych bowiem 

muszą one uzyskać trwałe połączenie. 

W przypadku kotłów na paliwa 

stałe rura stalowa czopucha musi być 

osadzona w rurze podłączenia pieca 

za pomocą sznura uszczelniającego 

z dystansem 7-10 mm pomiędzy zewnętrzną 

powierzchnią rury stalowej 

a wewnętrzną rury szamotowej. 

Rozruchu i eksploatacji komina nie 

należy wykonywać wcześniej niż 

po 7 dniach zakończenia montażu. 

Fot. 9. UNI FU z glazurowaną rurą 

wewnętrzną i miską do odprowadzania 

skroplin znajduje zastosowanie głównie 

w kotłowniach c.o. 

Oczywiście nie można zapomnieć 

o wcześniejszym odbiorze kominiarskim, 

który powinien zakończyć się 

wystawieniem określonego protokołu 

pozwalającego na eksploatację komina. 

W praktyce odbiór komina przez 

osobę uprawnioną (mistrza kominiarskiego) 

to jeden z warunków zachowania 

gwarancji na komin. 

PAMIĘTAJ 


W przypadku kotłów na paliwa stałe 

rura stalowa czopucha musi być 

osadzona w rurze podłączenia pieca 

za pomocą sznura uszczelniającego 

z dystansem 7-10 mm pomiędzy zewnętrzną 

powierzchnią rury stalowej 

a wewnętrzną rury szamotowej. 

Zakończenie komina 

Dla zapewnienia prawidłowej pracy 

komina trzeba zwrócić uwagę na jego 

zakończenie. W szczególności chodzi 

o zapewnienie przewietrzania komina. 

Należy postępować tutaj zgodnie 

z instrukcją producenta komina. 

Ważne jest aby płyty izolacyjne były 

zakończone kilka centymetrów poniżej 

górnej krawędzi pustaka. Z kolei 

stożek wylotowy przed zamontowaniem 

wykorzystuje się jako element 

do odmierzania długości z ostatniej 

rury ceramicznej. Jeżeli wykonywana 

będzie płyta przykrywająca to wykorzystuje 

się do tego stalowy szalunek 

tracony. W niektórych kominach 

stanowi on wyposażenie w pakiecie 

podstawowym. Dzięki szalunkowi 

można szybko wykonać płytę przykrywającą 

z jednoczesnym zapewnieniem 

prawidłowej przestrzeni 

dylatacyjnej wokół wkładu ceramicznego, 

niezbędnej do prawidłowego 

przewietrzania komina i kompensacji 

naprężeń termicznych. Płytę przykrywającą 

z reguły osadza się lub wykonuje 

zanim zostanie zamontowana 

ostatnia rura ceramiczna i stożek 

wylotowy. 

Jako zalety ceramicznych systemów 

kominowych należy wymienić przede 

wszystkim szybki montaż oraz trwałość 

i bezpieczeństwo komina. Kompletne 

rozwiązanie zawiera wszystkie 

elementy jakie są potrzebne do jego 

wykonania, łącznie z drzwiczkami rewizyjnymi. 

Dobierając odpowiednie 

rozwiązanie trzeba uwzględnić parametry 

spalin a więc rodzaj kotła. Ważna 

jest również odpowiednia wysokość 

komina. Wszystkie te cechy i parametry 

wynikają z obowiązujących norm 

branżowych. W ramach komina systemowego 

można przewidzieć również 

przewody wentylacyjne. 

Alternatywą dla kominów ceramicznych 

są kominy stalowe. Te z kolei 

bardzo często uwzględnia się przy 

modernizacjach, gdzie koniecznie jest 

dobudowanie komina przy możliwie 

najmniejszej ingerencji w konstrukcję 

budynku. 



73

W. 

WARSZTAT 

Zobacz to, co niewidoczne 

Łatwy w obsłudze detektor UniversalDetect firmy Bosch, to pierwszy 

cyfrowy detektor dla majsterkowiczów sterowany za pomocą 

ekranu dotykowego. Wykrywa metal do głębokości 10 cm, 

przewody pod napięciem do głębokości 5 cm i konstrukcje drewniane 

do głębokości 2,5 cm, co odpowiada grubości dwóch płyt 

gipsowo-kartonowych. Podczas wykrywania można połączyć 

ze sobą dwa tryby pracy, co pozwala równocześnie stwierdzić, 

że w wybranym miejscu nie ma np. ani rur, ani przewodów pod 

napięciem. Wszystkie tryby pracy kalibrują się automatycznie. 

Dla zapewnienia właściwej obsługi, detektor UniversalDetect 

jest wyposażony w czujnik stykowy ściany. 

Źródło: Bosch 


Elastyczne podejście do mocowania 

MontageFIX-MS firmy Den Braven to jednoskładnikowy 

klej w postaci półgęstej pasty, na bazie 

MS POLIMERU (modyfikowanych silanów), który 

trwale zachowuje swoją elastyczność. Jest to 

tzw. klej wysokomodułowy, posiadający wysoki 

moduł elastyczności wzdłużnej oraz wysoką odporność 

mechaniczną. Zapewnia więc mocne 

i trwałe wiązanie, które jest odporne na drgania, 

wibracje, czy obciążenia dynamiczne. Dlatego 

też równie solidnie, jak wkręty czy śruby, przymocuje 

różne materiały budowlane i elementy 

wykończeniowe narażone na intensywną pracę. 

Ogromną zaletą produktu Den Braven jest 

odporność na trudne warunki, a zwłaszcza promieniowanie 

UV, temperaturę (zachowanie elastyczności 

w od –40°C do +100°C), chlor, wodę 

morską, pleśnie i grzyby. Z powodzeniem można 

go więc zastosować zarówno wewnątrz, jak 

i na zewnątrz budynków, w tym również w pomieszczeniach 

sanitarnych. 

Źródło: Den Braven East 

Zwiększaj funkcjonalność pracy na wysokości 

Nawet najbardziej funkcjonalna drabina nie zawsze 

spełni wszystkie wymagania fachowców. Dlatego 

niektórzy producenci wprowadzają do oferty dodatkowe 

akcesoria, zwiększające możliwości użytkowe 

wybranych modeli. Powodzeniem, szczególnie podczas 

remontów piętrowych budynków, cieszą się przedłużenia 

do podłużnicy z regulacją wysokości, dzięki 

którym z powodzeniem ustawimy drabinę na schodach. 

Fachowcy cenią sobie także uchwyt dystansowy, 

który pozwoli na bezpieczną pracę w trudno dostępnych 

miejscach, oraz serię ergonomicznych toreb 

na narzędzia i pojemnych półek z hakiem na wiadro, 

które pozwolą zapanować nad podręcznym warsztatem 

narzędziowym. Akcesoria te pozwolą także wyeliminować 

ciągłe schodzenie i wchodzenie na drabinę, 

które są prawdziwą zmorą wykonawców. 

Źródło: Krause 

74 


WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR MARKI 

R32 

18DB A +++ do -30° 

EK 

OLOGO ICZNY 

CZYN 

NIK CHŁODNICZY 

R32 

CI 

CHA PRAC 

ACA 

NA 

WET DO 18 DB (A) 

KL 

ASA ENERGETYCZNA 

DO 

A+++ 

WYDA 

DAJNE OGRZEWANIE 

NAWET DO -30 

° 

AMBER PRESTIGE 

ZACHWYCA PERFEKCJĄ 

www.gree.pl

Fachowy Instalator 1/2018

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?