11.04.2018 Views

AITORMA APRIL-2018 PDF

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

POKYATWI<br />

kwbangma sakur kuphur borokrok<br />

South Africa o phainani<br />

chengkha. Aboni swkang South<br />

Africao sakur kosom borokrok<br />

simi se tongmani. Mai khul<br />

kaimani bisingtwi tei malmata<br />

rimani bisingtwi bohrok chalai<br />

nwnglaikhe nukhung khalai<br />

tonglaio.<br />

Phiya South Africani ha tolao<br />

eba ha bisingo kwbangma thok<br />

tongmani, abono aroni borokrok<br />

saimanya. Aroni borokrok kisa<br />

ajima baino kwchang kwchangkhe<br />

tongbaio Bohrok belaikheno<br />

kha kosong borokmang.<br />

Puila Dutch dophani borokrok<br />

South Africao phaio. Holand<br />

haktorni phainai bohrokni ojama<br />

tongmani Jan Van Riebeeck. Bini<br />

logi khorok chukuchi sebuk tongo.<br />

Bohrok jotono Dutch East India<br />

companyni sebukrok. 1652 bisi<br />

April talni saldok salo (6 April<br />

1652) Jan Van Riebeeck puila<br />

South Africao phaio. South<br />

Africani hapung hathai tei<br />

kwkhrang awar nugwi belai<br />

naithokjakha. Aboni logi aroni<br />

borokrok nograi rokno aswk<br />

khabai lamsokma tei bohrokni kha<br />

kwchang, kha kosong tongmungno<br />

Dutch borokrok kha phurjakha.<br />

Phiyaba bohrokni o halok<br />

kaham kwbang sal tongliya. Silai<br />

patham eba rangni phanbai<br />

Africani borokrokno mechenna<br />

chengkha. Jora kisani bisingno,<br />

Dutchrok South Africao nok huk<br />

tangwi tongbaikha. Bohrokni<br />

kahamni bagwi kerong tei<br />

raidarok swnamwi African rokno<br />

satok pitok khlaina chenglaikha.<br />

A joraono, tongthai naphainairok<br />

African rokno nogo seleng<br />

khatinani kerong chengwi rwo tei<br />

joto tongthai naphainairok<br />

khoroksakhe Africanno seleng<br />

nanani phan mankha.<br />

South Africao puila phaima<br />

thaino bohrok ‘Cape Town’<br />

hwnwi mung rwkha. Tongthai<br />

naphainairokno ‘BOERS’ hwnwi<br />

sinijago. O ‘BOERS’ bosongrok<br />

puila Cape Town o tongphano, ulo<br />

salka babai bwkhabo thangna<br />

chengo. Yang o salka babai<br />

bwkhak Africani ‘XHOSA’<br />

bosongni borokrok tongbaio.<br />

Nelson Mandela o ‘XHOSA’<br />

bosongni borok tongmani. Puila<br />

bwkhak ‘XHOSA’ bosongbai<br />

halok kaham tongphano,<br />

‘XHOSA’ bosongno kebel nugui<br />

satokna chengkha Dutchrok.<br />

Kechen Africani kwcham<br />

borokrok bebak kwkha kwtwi<br />

monogwino tonglaikha. Hani<br />

kwcham borokrokni tongthok<br />

chathokni mungsa sep kwrwi,<br />

belai biyalni bisingo bohrok ma<br />

tongbaikha.<br />

1790 bisio Holand o choba<br />

nango, aphru Holandni ha bugra<br />

England hao tongthai nao. A ha<br />

bugrani koimungbai Englad South<br />

Africano mecheno. Haikhe South<br />

Africano segwi nakha. 1803 bisio<br />

hani kwcham borokrokbai kok<br />

khalai, Englandrok South Africano<br />

Dutchrokno kiphilwi rwo. 1806<br />

bisio England teiwaisa South<br />

Africano segwi nakha. Aphrukhe<br />

aitorma 21<br />

Dutch tei Engladni borokrok hani<br />

kwcham borokrokno teibo satok<br />

pitok khlailaikha. Englandni thani<br />

chenwi Dutchrok Cape Town<br />

yakarwi hakchalni XHOSA tei<br />

kubuni bosongni borokrokni<br />

tongthai tei chahmungrok sekna<br />

naimabai Dutchrokbai hani<br />

kwcham borokrokni bising<br />

belaikhe choba nangkha. Englandni<br />

Engrej ojarok, Dutch tei hani<br />

kwcham borokrokno juda<br />

judakhe tongnani lam kariwi rwo.<br />

Phiya baniya khlaina hwnkhe<br />

hani kwcham borokrokno nangu.<br />

Aboni bagwi hani kwcham<br />

borokrokni thang laisuma<br />

naichomna bagwi ‘Pass law’<br />

hinwi kerong kaisa chengwi<br />

rwjakha. O kirima singsa kerongni<br />

bagwi South Africani kosom<br />

sakurni borokrok o Pass lawni<br />

gosimung kwrwi hinkhe, thang<br />

laisui manya. O gosimung manya<br />

borok thang laisukhe belaikhe<br />

majra berjagu. Aboni ulobo<br />

kwbangma hamya kerong<br />

swnamwi aroni kosom borokrokni<br />

langmano kesebo khiklai sukha.<br />

South Africao (Diamond)<br />

heera, mukta tei rangchak<br />

kwbangma ha tolao tongo.<br />

Engrejrok ha tola kwbangma<br />

rangchakrok mankhe, South<br />

Africani tongmung belai hamchai<br />

phaikha. phiya kosomsarok, aboni<br />

kisa phano banta manliya. Yang<br />

haktorni rangni halok hamwi<br />

phairwrwk baniya bo hamwi<br />

phairwrwk. Haikhe Europeni tei<br />

Asia haktorni borok kwbangkhe<br />

South Africao, thangna chengkha.<br />

Dutchrok khe kisa borok tei<br />

Europeni khe borok kwbang<br />

wngwi thangkha. Aboni bagwi<br />

1899 bisio bohrokni bising choba<br />

nanglaikha.<br />

A choba laibuma o ‘BOER’<br />

Choba hinwi sinijago. A chobao<br />

Europeni borokrok kwplai wngo.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!