Chemia zakres rozszerzony

29.
Kwas jako donor protonu
Zasada jako akceptor protonu
Przypomnij sobie, co wiesz o kwasach i zasadach.
Definicje kwasów i zasad Arrheniusa opisują
zachowanie tych substancji w roztworach
wodnych. Woda jest w tej teorii traktowana
jako środowisko niezbędne do ujawnienia
się właściwości kwasowych lub zasadowych,
gdyż powoduje ona dysocjację kwasów lub
zasad. W wyniku tego procesu uwalniają się
jony H + lub OH – , co można wykryć za pomocą
odpowiednich wskaźników.
W roztworach wodnych przeprowadza się też wiele reakcji z udziałem kwasów i zasad,
m.in. reakcje otrzymywania soli. Jeżeli na przykład zmiesza się wodę amoniakalną
i kwas solny, zajdzie reakcja, której produktem będzie roztwór wodny chlorku amonu.
Reakcję tę można opisać równaniem w formie cząsteczkowej:
NH 3 + HCl NH 4 Cl
W identyczny sposób zapisuje się równanie
reakcji amoniaku z chlorowodorem zachodzącej
w fazie gazowej, czyli bez udziału wody.
Spostrzeżenie to prowadzi do wniosku,
że gazowy HCl też jest kwasem, a gazowy
amoniak – zasadą.
Taka interpretacja syntezy chlorku amonu
nie daje się pogodzić z teorią Arrheniusa, ale
jest słuszna w świetle teorii kwasów i zasad
sformułowanej przez Brønsteda.
W pracy opublikowanej w 1923 r. duński
chemik Johannes N. Brønsted przedstawił
a) b)
NH 3
NH 4 Cl
11