Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
HUİ<br />
MÜSLÜMANLARI<br />
ÇİN’DE RAMAZAN<br />
VE YEME-İÇME<br />
ADETLERİ<br />
Sait Hakim Gezente - Dil Uzmanı - Akademisyen<br />
Muhtelif dönemlerde hem kuzeyden<br />
kara yoluyla hem de güneyden<br />
deniz yoluyla Çin’e seyahat edip<br />
bu topraklara yerleşen Müslüman<br />
seyyah ve tacirlerin ahfadı olup,<br />
zamanla “Hanyü” yani Çince<br />
konuşmaya başlayan Müslüman<br />
Çinlilere “Hui” denilmektedir.<br />
Bazı tarihçiler, bu tayfanın<br />
hususiyetle Yuan döneminde yani<br />
Moğol hakimiyeti zuhur ettiğine<br />
kail olmuşlar, bazıları ise Tang<br />
dönemine kadar işi götürmüşlerdir.<br />
Bunların dilleri, ilk dönemlerde<br />
“picin” seviyesinde karma bir lisan<br />
keyfiyetine sahip iken zamanla<br />
“kreyol” sınıfına yükselmiş ve<br />
müşterek bir anlaşma aracı olmuş,<br />
daha sonra ise tamamen Çince’ye<br />
dönüştüğü için bu grup artık Han<br />
Çinlisi tabir edilen ana gruptan<br />
sayılmışlardır.<br />
Bazı tarihçiler ilk tacir-seyyah<br />
Müslümanların Çinlilerle yaptıkları<br />
evlilikten doğan çocukların epey<br />
bir süre Arapça, Farsça veya<br />
- geldikleri coğrafyaya bağlı<br />
olarak- Türkçe veya Moğolca<br />
konuştuklarını; zamanla dillerinin<br />
Çin kültürüne uyum sağlayarak<br />
“Hanyü”ye inkılab ettiğini<br />
düşünmektedirler. Bunların durumu<br />
kuzeydeki Orta Asya asıllı etnik<br />
gruplardan farklıdır. Huiler birçok<br />
anane ve dil bakımından tamamen<br />
Çinli gibidirler. Kendi adetlerini<br />
kanonize eden âlimler yetiştirmiş,<br />
Müslümanlığın ana kavramlarını<br />
ve pek çok islami-tasavvufi tabiri<br />
Çince ifade etmek için daha kadim<br />
zamanlardan kalma yerli Çin itikat<br />
ve adetlerinden faydalanmışlardır.<br />
Ancak bu yerlileşme süreci onların<br />
İslam’dan uzaklaştıkları anlamına<br />
gelmemektedir.<br />
Hui Müslümanları, Çin’in orta<br />
kuzeyindeki Gansu’dan ta en<br />
güneydeki Yunnan’a kadar her<br />
yerde mevcutturlar. Umumi olarak<br />
lokantacılık sektöründe göze<br />
çarpsalar da aslında her alanda az<br />
veya çok onlara rastlanmaktadır.<br />
Aralarında yüksek seviyede<br />
emniyet memurları, doktorlar,<br />
sporcular ve üniversite hocaları<br />
da vardır. Lokantalarında en<br />
lezzetli yemekleri noodle yani<br />
makarna türleridir. Kebap ve diğer<br />
et ürünleri konusunda asla Uygur<br />
lokantalarınn fevkine çıkamazlar.<br />
Güneydeki Yunnan eyaletinin en<br />
ücra köşelerinden Guangzhou’daki<br />
lokantalara kadar her yerde Hui<br />
yemeği yediğimizden, tavuk<br />
bacağından farklı tatlılara kadar<br />
geniş bir mutfak kültürüne sahip<br />
olduklarını müşahede ettik. Her ne<br />
kadar kebap tarzı et yemekleri ve<br />
farklı pilavları olsa da Orta Asya<br />
veya İran tarzında kebap, pilav, sulu<br />
yemek vesaire yapamamaktadırlar.<br />
En başarılı yemekleri aslen Çin<br />
tarzı olan ve helal standartlara<br />
dönüştürdükleri makarna ve sebze<br />
yemekleridir. Kuru eti de güzel<br />
kullanmakta, taze soğan, yeşil<br />
biber ve Çin baharatlarıyla servis<br />
etmektedirler.<br />
Güneydeki Yunnan Hui mutfağı<br />
biraz daha ağırdır, kullandıkları<br />
yağ ve baharat daha güçlü hazım<br />
sistemine sahip midelere hitap<br />
eder. Bütün bu özellikleri ile Hui<br />
mutfağının, Orta Asya veya Güney<br />
Asya’daki Müslüman mutfaklarına<br />
ait olmadıkları kesindir. Onları<br />
büyük Çin mutfağının Müslüman<br />
bir alt grubu olarak telakki etmek<br />
sıhhatli olacaktır.<br />
Huiler dış görünüş olarak bazı<br />
bölgelerde Han Çinlilerine pek<br />
benzememekte hem daha kıllı<br />
olmaları hem de burunlarının<br />
daha belirgin olmasıyla ayırt<br />
edilmektedirler. Bazı bölgelerde<br />
ise ana grup Çinlilerden onları<br />
ayırmak imkânsızdır. Boy ve burun<br />
oranlarına baktığımızda özellikle<br />
kuzeydeki Hui Müslümanların,<br />
(kadınlar dahil) ortalama bir Kanton
Change language