Fachowy Elektryk 2019/4
Wyjątkowo gorące lato każe nam uwierzyć w medialne informacje o globalnym ociepleniu. Dotąd nie traktowaliśmy tego zagrożenia wystarczająco poważnie. Dziś, w obliczu meteorologicznych informacji o suszy, niemal wszyscy zaczynamy się zastanawiać nad możliwościami zminimalizowania efektu cieplarnianego. Z pomocą przychodzi technologia, dzięki której możemy lepiej gospodarować energią i wykorzystywać ją w bardziej zrównoważony i tym samym mniej szkodliwy dla środowiska sposób. Systemy zarządzania energią to nie tylko przyszłość dużych obiektów przemysłowych i biurowców. To także rozwiązania szyte na miarę potrzeb przykładowego „Kowalskiego”. Te standardy wyznaczają kierunek rozwoju branży energetycznej i pokazują dążenie do pełnej automatyzacji procesów energochłonnych. Za moment przekonamy się o tym odwiedzając największe targi elektro-energetyczne w tej części Europy. Energetab, jak zwykle, pokaże kondycję branży i odkryje nowości produktowe i technologiczne. Warto więc odwiedzić w połowie września Bielsko-Białą. Ale nie tylko dlatego – na fachowców czeka tam mnóstwo atrakcji, między innymi Mistrzostwa Fachowego Elektryka. Nasza redakcja, wspólnie z partnerami, przygotowała zawody, które jeszcze bardziej podgrzeją atmosferę, a wartość nagród przyprawi o zawrót głowy. Na szczęście te atrakcje wytworzą tylko czystą pozytywną energię! Do zobaczenia! Małgorzata Dobień redaktor naczelna
Wyjątkowo gorące lato każe nam uwierzyć w medialne informacje o globalnym ociepleniu. Dotąd nie traktowaliśmy tego zagrożenia wystarczająco poważnie. Dziś, w obliczu meteorologicznych informacji o suszy, niemal wszyscy zaczynamy się zastanawiać nad możliwościami zminimalizowania efektu cieplarnianego. Z pomocą przychodzi technologia, dzięki której możemy lepiej gospodarować energią i wykorzystywać ją w bardziej zrównoważony i tym samym mniej szkodliwy dla środowiska sposób. Systemy zarządzania energią to nie tylko przyszłość dużych obiektów przemysłowych i biurowców. To także rozwiązania szyte na miarę potrzeb przykładowego „Kowalskiego”.
Te standardy wyznaczają kierunek rozwoju branży energetycznej i pokazują dążenie do pełnej automatyzacji procesów energochłonnych. Za moment przekonamy się o tym odwiedzając największe targi elektro-energetyczne w tej części Europy. Energetab, jak zwykle, pokaże kondycję branży i odkryje nowości produktowe i technologiczne.
Warto więc odwiedzić w połowie września Bielsko-Białą. Ale nie tylko dlatego – na fachowców czeka tam mnóstwo atrakcji, między innymi Mistrzostwa Fachowego Elektryka. Nasza redakcja, wspólnie z partnerami, przygotowała zawody, które jeszcze bardziej podgrzeją atmosferę, a wartość nagród przyprawi o zawrót głowy.
Na szczęście te atrakcje wytworzą tylko czystą pozytywną energię!
Do zobaczenia!
Małgorzata Dobień
redaktor naczelna
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
fachowy<br />
L<br />
TEMAT NUMERU<br />
Przyrządy<br />
pomiarowe<br />
4/<strong>2019</strong><br />
Sierpień <strong>2019</strong><br />
ISSN 1643-7209<br />
Niech dojdzie do głosu Twój comfort living<br />
Komunikuj się z<br />
Połączenie<br />
WiFi<br />
Spersonalizowane<br />
scenariusze<br />
Sterowanie<br />
roletami<br />
Sterowanie<br />
zdalne<br />
FINDER YESLY GATEWAY. Comfort living, który Cię słyszy.<br />
Steruj oświetleniem i roletami w Twoim domu gdziekolwiek jesteś przy użyciu swojego smartfonu<br />
lub swojego głosu dzięki FINDER YESLY GATEWAY.<br />
Dzięki zdalnemu zarządzaniu i połączeniu z Asystentem Google oraz Amazon Alexa Twój system<br />
YESLY staje się jeszcze bardziej kompletny.<br />
Odkryj wszystkie zalety inteligentnego domu.<br />
Odwiedź stronę findernet.com
I D TKNIJ MAGII
Wreszcie jest lepszy sposób<br />
oszczędzania na sprężonym<br />
powietrzu<br />
Szybko znajdź wycieki sprężonego powietrza, gazu<br />
i podciśnienia — niewidzialnych złodziei energii<br />
Czy wiesz, że sprężone powietrze może odpowiadać za 40% marnowanej energii?*<br />
Lokalizowanie nieszczelności w układach sprężonego powietrza, gazu i podciśnienia było do tej<br />
pory czasochłonne i uciążliwe.<br />
Dzięki NOWYM dźwiękowym kamerom przemysłowym Fluke ii900 zespół utrzymania ruchu<br />
może szybko określić miejsce wycieku sprężonego powietrza, gazu lub podciśnienia w ciągu<br />
kilku minut.<br />
Ile można by zaoszczędzić, gdyby tylko było widać wycieki?<br />
Więcej informacji: www.fluke.pl/ii900<br />
*Źródło: Compressed Air and Gas Institute (CAGI)<br />
Termogramy zostały zamieszczone wyłącznie w celach poglądowych i mogły nie zostać wykonane za pomocą przedstawionych modeli.<br />
©<strong>2019</strong> Fluke Corporation. 3/<strong>2019</strong> 6012095a-pl
Wyjątkowo gorące lato każe nam uwierzyć w medialne informacje o globalnym ociepleniu. Dotąd<br />
nie traktowaliśmy tego zagrożenia wystarczająco poważnie. Dziś, w obliczu meteorologicznych<br />
informacji o suszy, niemal wszyscy zaczynamy się zastanawiać nad możliwościami zminimalizowania<br />
efektu cieplarnianego. Z pomocą przychodzi technologia, dzięki której możemy lepiej<br />
gospodarować energią i wykorzystywać ją w bardziej zrównoważony i tym samym mniej szkodliwy<br />
dla środowiska sposób. Systemy zarządzania energią to nie tylko przyszłość dużych obiektów<br />
przemysłowych i biurowców. To także rozwiązania szyte na miarę potrzeb przykładowego „Kowalskiego”.<br />
Te standardy wyznaczają kierunek rozwoju branży energetycznej i pokazują dążenie do<br />
pełnej automatyzacji procesów energochłonnych. Za moment przekonamy się o tym odwiedzając<br />
największe targi elektro-energetyczne w tej części Europy. Energetab, jak zwykle, pokaże kondycję<br />
branży i odkryje nowości produktowe i technologiczne. Warto więc odwiedzić w połowie września<br />
Bielsko-Białą. Ale nie tylko dlatego – na fachowców czeka tam mnóstwo atrakcji, między<br />
innymi Mistrzostwa Fachowego <strong>Elektryk</strong>a. Nasza redakcja, wspólnie z partnerami, przygotowała<br />
zawody, które jeszcze bardziej podgrzeją atmosferę, a wartość nagród przyprawi o zawrót głowy.<br />
Na szczęście te atrakcje wytworzą tylko czystą pozytywną energię!<br />
Do zobaczenia!<br />
Małgorzata Dobień<br />
redaktor naczelna<br />
www.fachowyelektryk.pl<br />
Wydawca:<br />
Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />
Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />
32-590 Libiąż<br />
Biuro w Warszawie:<br />
ul. Przasnyska 6 B<br />
01-756 Warszawa<br />
tel. +48 22 635 05 82<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Redaktor Naczelna:<br />
Małgorzata Dobień<br />
malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />
Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />
Robert Madejak<br />
tel. kom. 512 043 800<br />
robert.madejak@targetpress.pl<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
Andrzej Kalbarczyk<br />
tel. kom. 531 370 279<br />
andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />
Dyrektor Zarządzający:<br />
Robert Karwowski<br />
tel. kom. 502 255 774<br />
robert.karwowski@targetpress.pl<br />
Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />
ul. Przasnyska 6 B<br />
01-756 Warszawa<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />
Skład:<br />
As-Art Violetta Nalazek<br />
as-art.studio@wp.pl<br />
Druk:<br />
MODUSS<br />
inne nasze tytuły:<br />
Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania<br />
oraz skracania. Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.
TEMAT NUMERU<br />
Przyrządy<br />
pomiarowe<br />
czytaj od str. 102<br />
Fot. FLIR<br />
Spis treści<br />
6 Aktualności<br />
16, 84, 102 Nowości<br />
18 Nowoczesne przenośne drukarki do etykiet<br />
24 Kable i przewody w wymagających aplikacjach<br />
26 Kable i przewody w instalacjach fotowoltaicznych<br />
29 Przewody współosiowe kluczowym elementem sieci<br />
komunikacyjnej<br />
30 Zasady i korzyści wykorzystania normy PN-EN 61439-1<br />
i -2 do budowy rozdzielnic i sterownic niskiego napięcia<br />
zgodnie z zasadami kompatybilności elektromagnetycznej<br />
34 Szybkie cięcie!<br />
36 Osprzęt łączeniowy firmy Elektro<br />
39 Szybkozłączki i zaciski śrubowe<br />
42 Hager Ready. Twój osobisty asystent w smatfonie<br />
44 Nowości w ofercie Relpol<br />
46 SIBA – nasze zabezpieczenie, twoja korzyść<br />
48 MOWION by Kanlux – trwałe, bezpieczne, szybkie<br />
w montażu<br />
50 Puszki w instalacjach przemysłowych i trudnych warunkach<br />
54 Puszki łączeniowe Spelsberg „Red Range”<br />
56 Multibox 2 – jedna puszka – sześć razy więcej możliwości<br />
58 Złączki składane – prosta alternatywa w komponowaniu<br />
rozwiązań elektroinstalacyjnych<br />
60 Szeroka gama złączek gwintowych ochronnych<br />
62 Zasilacze UPS w systemach BMS<br />
66 Zasilacze UPS oraz infrastruktura Data Center<br />
w erze Big Data<br />
68 Stacje ładowania samochodów elektrycznych (EV)<br />
– w jakim kierunku zmierza ich rozwój?<br />
74 SERWER COMEXIO. Uniwersalne i łatwe w programowaniu<br />
serce inteligentnego budynku<br />
78 YESLY – czas na komfort w Twoim domu<br />
80 Czujniki ruchu i obecności – różnice w technologii<br />
i zastosowaniach. Część 1<br />
86 Nowe technologie w służbie miast<br />
– smart city zaczyna się od światła<br />
88 Oprawy oświetleniowe LED do hal i magazynów<br />
92 Suprema LED i Vella LED – duże możliwości<br />
dla systemów ewakuacyjnych<br />
94 Adaptacyjne znaki ewakuacyjne dla zwiększenia<br />
bezpieczeństwa ludzi<br />
97 Oprawy w oświetleniu ewakuacyjnym<br />
100 Cyfrowe Systemy Detekcji Gazu CSDG ® w praktyce.<br />
Systemy detekcji czynników chłodniczych HFC<br />
w budynkach biurowych i hotelowych<br />
104 Nowoczesne funkcje w kamerach termowizyjnych<br />
108 Bezprzewodowy przesył danych<br />
w urządzeniach pomiarowych<br />
109 Przegląd mierników cęgowych<br />
114 Laboratorium Badawczo-Wzorcujące SONEL S.A.<br />
117 Termowizja w wersji Smart<br />
– seria kamer termowizyjnych testo 865/868/871/872<br />
120 Czy można zobaczyć dźwięk?<br />
122 ZIRCON już w Polsce!<br />
124 Warsztat<br />
125 ENERGOTYTAN – PROMOCJE TARGOWE 9/<strong>2019</strong><br />
126 Narzędzia akumulatorowe serii led – ENERGOTYTAN<br />
128 Pozytywna energia<br />
4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
30 lat minęło… Jubileusz Alfa Elektro<br />
Ten rok jest dla nas wyjątkowy! 23 października<br />
obchodzimy 30-lecie istnienia<br />
naszej firmy. 30 lat wytężonej pracy pozwoliło<br />
nam stać się dużą, solidną i rozpoznawalną<br />
marką wśród profesjonalistów<br />
w branży elektrotechnicznej.<br />
Spoglądając wstecz i patrząc na dzisiejszy<br />
obraz firmy widzimy ogromny rozwój oraz<br />
tempo w jakim z małego przedsiębiorstwa<br />
Alfa Elektro stała się dużą, prężnie działającą<br />
spółką, należącą do międzynarodowej<br />
grupy Sonepar. Jednak zanim doszło<br />
do wejścia w struktury Sonepar, firma<br />
działała w różnych branżach m.in.: mięsnej,<br />
RTV, rowerowej. Z czasem podjęto<br />
decyzję o specjalizacji tylko i wyłącznie<br />
w jednej dziedzinie, czyli sprzedaży artykułów<br />
elektrycznych. I tak od tego momentu<br />
(7 września 1990 roku) zaczął się rozwój<br />
w tej konkretnej branży, który nieustannie<br />
i z wieloma sukcesami trwa do dzisiaj.<br />
Od trzech dekad zaspokajamy potrzeby<br />
klientów branży elektrotechnicznej, dzięki<br />
czemu doskonale zdążyliśmy poznać ich<br />
oczekiwania oraz wymagania, jakie stawia<br />
przed dystrybutorem ten rynek. Lata intensywnej<br />
pracy i udoskonalania procesu<br />
sprzedaży na każdym etapie spowodowały,<br />
że posiadamy dzisiaj blisko 70 własnych<br />
punktów sprzedaży na terenie całego kraju<br />
oraz nowoczesne centrum dystrybucji<br />
(o pow. 16 100 m 2 ) zlokalizowane na południu<br />
Polski, w Chorzowie. W ciągu trzech<br />
dekad rozwinęliśmy zarówno naszą ofertę,<br />
jak również serwisy usprawniające proces<br />
zakupu towarów. Obecnie oprócz produktów<br />
elektrotechnicznych oferujemy naszym<br />
klientom m.in.: platformę zakupową<br />
eHandel, narzędzie SmartDirect, projekty<br />
oświetleniowe, kompleksową ofertę dla<br />
przemysłu oraz szkolenia.<br />
Doświadczenie i wiedza zdobyte na przestrzeni<br />
lat pokazały nam, że fundamentem<br />
i kluczem do rozwoju firmy są pasja i ludzie.<br />
Dlatego stale zatrudniamy najlepszych<br />
specjalistów, zapewniając tym samym kompleksową<br />
obsługę klientów biznesowych<br />
na każdym etapie projektu, a naszą pracę<br />
wykonujemy z pasją i dużym zaangażowaniem.<br />
W naszej codziennej pracy kierujemy<br />
się zasadą, iż klient jest w centrum naszego<br />
zainteresowania, dlatego dla nas najważniejsze<br />
jest wysłuchanie, zidentyfikowanie<br />
jego potrzeb oraz obsłużenie na najwyższym<br />
możliwym poziomie przy zapewnieniu<br />
odpowiedniego wsparcia technicznego.<br />
30 lat istnienia na rynku to dla nas powód<br />
do zadowolenia, ale również inspiracja<br />
do dalszego rozwoju i umacniania pozycji<br />
na rynku. Przekonanie i wiara w to, co<br />
robimy od 30 lat towarzyszą nam każdego<br />
dnia i są motorem napędowym do dalszego<br />
działania i podejmowania nowych wyzwań.<br />
Alfa Elektro<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Polskie Stowarzyszenie Elektroinstalacyjne<br />
zmienia nazwę i wyznacza nowe cele<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Członkowie Polskiego Stowarzyszenia<br />
Elektroinstalacyjnego, założonego w 2007 r.<br />
przez prezesów największych firm elektroinstalacyjnych,<br />
podczas Walnego Zebrania<br />
w czerwcu <strong>2019</strong> r. zdecydowali o zmianie<br />
nazwy i celów statutowych. Obecnie pod<br />
nazwą Polskie Stowarzyszenie Branży<br />
Elektroenergetycznej (PSBE) organizacja<br />
planuje dotrzeć za pomocą kampanii informacyjnej<br />
ze swoją nową misją i programem<br />
działania do wszystkich uczestników rynku.<br />
– Projekt Polityki Energetycznej Polski<br />
do 2040 roku rysuje przed branżą wizję niezbędnej<br />
i wymagającej transformacji w kierunku<br />
niskoemisyjności, innowacyjności,<br />
większego rozproszenia, dywersyfikacji źródeł<br />
energii oraz stopniowego odchodzenia<br />
od gospodarki opartej na węglu. W obliczu<br />
wyzwań jakie stoją przed polską energetyką<br />
podjęliśmy decyzję jako Stowarzyszenie<br />
o budowaniu silnej i szerokiej organizacji<br />
gotowej do roli lidera przemian, która reprezentuje<br />
polskie firmy i jest ekspertem<br />
w debacie nad przyszłym kształtem rynku –<br />
mówi Jacek Stankiewicz, prezes PSBE.<br />
Stowarzyszenie w zmienionej formule zamierza<br />
skutecznie reprezentować branżę<br />
przed organami administracji państwowej<br />
i samorządowej, biorąc udział m.in.<br />
w opiniowaniu istotnych projektów aktów<br />
prawnych, prezentowaniu propozycji<br />
rozwiązań czy zgłaszaniu problemów,<br />
z jakimi borykają się firmy z branży.<br />
PSBE planuje rozpoczęcie programu ścisłej<br />
współpracy z innymi organizacjami<br />
branżowymi a także uczelniami wyższymi<br />
i środowiskiem naukowym w celu popularyzacji<br />
wykorzystania nowych i innowacyjnych<br />
technologii na rynku. Ważnym<br />
elementem działalności organizacji będzie<br />
również prowadzenie badań rynku elektroenergetycznego<br />
oraz organizacja debat<br />
i specjalistycznych szkoleń branżowych.<br />
Podczas wrześniowych targów energetycznych<br />
w Bielsku-Białej Stowarzyszenie<br />
zamierza przedstawić swój pomysł<br />
na konsolidację branży wokół idei sprawiedliwej<br />
transformacji energetycznej.<br />
– Wybór targów ENERGETAB jako miejsca<br />
inauguracji naszego Stowarzyszenia<br />
w nowej formule był naturalny, ponieważ<br />
jest to jedno z ważniejszych miejsc, gdzie<br />
można ocenić kondycję polskiej elektroenergetyki.<br />
W związku z tym w imieniu<br />
swoim i członków Stowarzyszenia serdecznie<br />
zapraszam uczestników Targów<br />
ENERGETAB na organizowaną przez nas<br />
debatę „Liderzy czy statyści? Jaką rolę<br />
w transformacji energetycznej odegrają<br />
polskie firmy.” Spotkanie odbędzie się<br />
w drugi dzień targowy 18 września, w godzinach<br />
10.00-12.00. Po więcej szczegółów<br />
odsyłam Państwa na naszą stronę<br />
internetową – mówi Wojciech Sidziński,<br />
wiceprezes PSBE.<br />
Członkami Polskiego Stowarzyszenia Branży<br />
Elektroenergetycznej są przedstawiciele<br />
firm z sektora elektroenergetycznego<br />
wspieranych przez kilkanaście spółek kapitałowych,<br />
których łączne przychody za rok<br />
2017 wyniosły ponad 2,5 mld zł, przy zatrudnieniu<br />
ponad 6,5 tys. pracowników.<br />
Źródło: Polskie Stowarzyszenie<br />
Branży Elektroenergetycznej<br />
Pilotażowe projekty LiFi na całym świecie<br />
Signify ogłosił współpracę w kwestii pilotażu komercyjnej wersji systemu<br />
LiFi z ponad 30 klientami z Europy, Ameryki Północnej i Azji. Dostosowane<br />
do technologii LiFi oprawy LED łączą w sobie doskonałej jakości<br />
energooszczędne światło z bezpiecznym, stabilnym, ultraszybkim i bezprzewodowym<br />
przesyłem danych za pomocą fal świetlnych. Klienci, którzy<br />
testują tę przełomową technologię, zlokalizowani są na całym świecie.<br />
LiFi to szerokopasmowe łącze w oświetleniu. Oferuje dwustronny,<br />
ultraszybki i bezprzewodowy przesył danych – tak, jak inne technologie<br />
bezprzewodowe. W miejsce sygnału radiowego do transmisji i odbierania<br />
danych wykorzystuje jednak światło. Oferowane przez Signify dostosowane<br />
do technologii LiFi oprawy Philips posiadają szerokopasmowe<br />
łącze o szybkości ponad 30Mb na sekundę bez uszczerbku na jakości<br />
światła. Prędkość ta pozwala chociażby na jednoczesną transmisję kilku<br />
nagrań w jakości HD podczas wideorozmowy. Technologia ta może<br />
być wykorzystywana w miejscach, gdzie fale radiowe mogłyby zakłócać<br />
pracę innych urządzeń, np. w szpitalach czy fabrykach. Jest także idealnym<br />
rozwiązaniem w środowiskach wymagających wysokiej dbałości<br />
o bezpieczeństwo, np. zapleczu instytucji finansowych czy usługach<br />
rządowych. LiFi zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa, ponieważ<br />
światło nie może przenikać ścian, a bezpośredni dostęp do fal świetlnych<br />
jest niezbędny, aby podłączyć się do sieci.<br />
Źródło: Signify<br />
8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przed nami 32. edycja targów ENERGETAB<br />
w dniach od 17 do 19 września <strong>2019</strong> r.<br />
Największe w Polsce targi nowoczesnych<br />
urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu<br />
energetycznego rozpoczną się 17. września<br />
<strong>2019</strong> r. Ekspozycja rozlokowana będzie<br />
na prawie 4 hektarach, urokliwie położonego<br />
terenu u stóp Dębowca i Szyndzielni, zarówno<br />
w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, pawilonach<br />
namiotowych jak i na terenach otwartych.<br />
W przestrzeni zewnętrznej wystawcy będą<br />
mieli możliwość prezentacji wielkogabarytowych<br />
eksponatów, co przybliży zwiedzającym<br />
nowe technologie, na przykład w zakresie prac<br />
pod napięciem na liniach napowietrznych niskiego<br />
i średniego napięcia.<br />
Przez trzy dni w Bielsku-Białej będą spotykać<br />
się czołowi przedstawiciele sektora elektroenergetycznego<br />
i poznawać najnowsze rozwiązania<br />
konstrukcyjne i technologiczne, a także<br />
dyskutować o rozwoju tej strategicznej branży.<br />
Wśród eksponatów nie zabraknie urządzeń rozdzielczych<br />
wysokich i niskich napięć, transformatorów,<br />
generatorów czy silników, agregatów<br />
prądotwórczych i UPS-ów, odnawialnych źródeł<br />
energii, układów automatyki, sterowania,<br />
pomiarów i diagnostyki, kabli i przewodów,<br />
słupów i opraw oświetleniowych, podnośników<br />
i specjalistycznych pojazdów dla energetyki,<br />
osprzętu sieciowego i instalacyjnego,<br />
energooszczędnych źródeł światła, maszyn<br />
i narzędzi dla budownictwa energetycznego,<br />
a także rozwiązań informatycznych, czy ofert<br />
usług dla branży energetycznej i wielu jeszcze<br />
innych innowacyjnych rozwiązań.<br />
Wśród 700 wystawców z 24 krajów Europy,<br />
Azji i USA spotkamy zarówno dobrze znane<br />
międzynarodowe korporacje dostarczające pełny<br />
wachlarz produktów na globalne rynki, jak<br />
też większość znaczących krajowych dostawców<br />
najbardziej zaawansowanych technologicznie<br />
maszyn, urządzeń i aparatów, służących<br />
niezawodnemu i efektywnemu wytwarzaniu<br />
oraz dostarczaniu energii elektrycznej.<br />
Najbardziej innowacyjne produkty zostaną zapewne<br />
zgłoszone przez wystawców do konkursu<br />
„na szczególnie wyróżniający się produkt”,<br />
w którym – wśród kilkunastu prestiżowych wyróżnień<br />
możemy wymienić: Puchar Ministra<br />
Energii, Puchar PTPiREE, Medal Prezesa SEP,<br />
medale i statuetki Partnerów targów czy też<br />
„Złoty Lew” im. Kazimierza Szpotańskiego.<br />
Jak co roku, targom towarzyszyć będą konferencje<br />
organizowane przez izby i stowarzyszenia<br />
patronujące targom, warsztaty organizowane<br />
przez PTPiREE, czy seminaria<br />
promocyjne wystawców.<br />
Szczególne zainteresowanie wzbudzi zapewne<br />
konferencja na temat jakości dostaw<br />
wyrobów i robót w procesach realizacji inwestycji<br />
sieciowych, której organizatorem<br />
jest ZIAD Bielsko-Biała wraz z partnerami<br />
targów (PSE, TAURON Dystrybucja, SEP).<br />
Natomiast Bielsko-Bialski Oddział SEP –<br />
z okazji obchodzonego w tym roku 100-lecia<br />
Stowarzyszenia <strong>Elektryk</strong>ów Polskich,<br />
zaprasza na okolicznościową konferencję,<br />
na której – oprócz referatu historycznego,<br />
zostaną przedstawione też bardzo aktualne<br />
prezentacje związane z nadchodzącymi<br />
przeobrażeniami w energetyce.<br />
W imieniu Polskiego Stowarzyszenia Branży<br />
Elektroenergetycznej zapraszamy na interesującą<br />
debatę na temat roli polskich firm<br />
w realizacji nadchodzącej transformacji energetycznej<br />
w Polsce, intrygująco zatytułowanej<br />
„Liderzy czy statyści?”<br />
Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki<br />
wraz z KIGEiT, POLLIGHTING i SHE<br />
pragną natomiast podczas swojej konferencji<br />
zwrócić uwagę na pojawiające się na polskim<br />
rynku wadliwe artykuły elektroinstalacyjne<br />
nie spełniające (mimo zapewnień) aktualnych<br />
wymagań.<br />
Ważną informacją dla wystawców jest zapewne<br />
uznanie przez Prezes Urzędu Patentowego<br />
targów ENERGETAB <strong>2019</strong> za „wystawę<br />
publiczną”, dającą pierwszeństwo do uzyskania<br />
prawa ochronnego lub prawa z rejestracji,<br />
w przypadku wystawienia na niej wzoru użytkowego<br />
albo wzoru przemysłowego.<br />
Aby uzyskać aktualne i szczegółowe informacje<br />
o organizowanych podczas targów<br />
konferencjach, seminariach, okolicznościowych<br />
zebraniach oraz innych ciekawych<br />
wydarzeniach, zapraszamy do odwiedzenia<br />
strony internetowej targów: energetab.pl<br />
Zapraszamy zatem do Bielska–Białej na 32<br />
Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie<br />
ENERGETAB <strong>2019</strong>.<br />
Źródło: ZIAD Bielsko-Biała<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM
weź udział w mistrzostwach<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
WYG<br />
RAJ<br />
NAGRODY<br />
<br />
ZAPRASZA ORGANIZATOR<br />
fachowy<br />
L<br />
PARTNERZY<br />
Przyjedź na targi Energetab i weź udział<br />
w MISTRZOSTWACH FACHOWEGO ELEKTRYKA.<br />
W strefie Mistrzostw odbędą się konkursy dla<br />
elektryków, polegające na montażu osprzętu<br />
elektroinstalacyjnego. Oceniana będzie szybkość<br />
i sprawność wykonywanych prac.<br />
Na wszystkich uczestników czekają upominki,<br />
a dodatkowo, trzej najlepsi każdego dnia trwania<br />
zawodów, otrzymają WARTOŚCIOWE<br />
NAGRODY GŁÓWNE.<br />
Targi Energetab, Bielsko-Biała<br />
17-19 września <strong>2019</strong><br />
pawilon F<br />
19 września zapraszamy do rywalizacji również<br />
uczniów szkół technicznych.
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Jakie narzędzia ułatwią pracę nowoczesnym specjalistom?<br />
Architekci, inżynierowie czy sprzedawcy<br />
na całym świecie korzystają z aplikacji<br />
i systemów, które pozwalają im na wykonywanie<br />
swojej pracy z poziomu smartfona,<br />
dzięki czemu mają dostęp do potrzebnych<br />
materiałów zawsze i wszędzie. Teraz przyszedł<br />
czas na elektryków, dlatego – aby ich<br />
wesprzeć i ułatwić im pracę powstał nowy<br />
konfigurator osprzętu dobierz-gniazdko.pl.<br />
Elektrycy, tak jak specjaliści z innych branż,<br />
muszą mierzyć się z coraz wyższymi wymaganiami<br />
klientów, którzy oczekują kompleksowej<br />
usługi i pełnego doradztwa. Aby<br />
sprostać takim oczekiwaniom fachowcy powinni<br />
patrzeć na instalację jak na całościowy<br />
projekt – dbając nie tylko o spełnienie<br />
wymogów technicznych, ale także o design<br />
i funkcjonalność.<br />
System, który umożliwia elektrykowi wybór<br />
osprzętu z jednej strony dopasowanego<br />
do określonego pomieszczenia i jego designu,<br />
a z drugiej gwarantującego funkcjonalność<br />
niezbędną do realizacji danego projektu<br />
sprawia, że usługi fachowca stają się bardziej<br />
kompleksowe. <strong>Elektryk</strong> nowej generacji nie<br />
zamyka się bowiem na kwestie techniczne<br />
i montaż, ale staje się prawdziwym doradcą<br />
i ekspertem przy realizacji projektu.<br />
Nowoczesne aplikacje mają nie tylko<br />
wzmocnić ekspertyzę elektryka i poszerzyć<br />
jego możliwości doradztwa klientowi, ale<br />
także ułatwić organizację pracy. Czasochłonne<br />
poszukiwania pasujących elementów<br />
osprzętu, czy złożona wycena, to bolączki<br />
wielu fachowców z branży.<br />
Konfiguratory, takie jak dobierz-gniazdko.<br />
pl, są tworzone właśnie po to, by elektrycy<br />
mogli zrezygnować z uciążliwych wizyt<br />
w sklepach. Korzystanie z tego narzędzia<br />
jest bardzo proste – każdy komponent<br />
po skompletowaniu listy ma numer referencyjny,<br />
graficzny podgląd, kartę katalogową<br />
ze szczegółowymi informacjami do pobrania,<br />
a także cenę. Taki układ pozwala<br />
na sprawną weryfikację listy potrzebnych<br />
produktów, a później także ich zamówienie.<br />
Odpowiedni program powinien też wspierać<br />
komunikację z klientami i podwykonawcami,<br />
dlatego konfigurator dobierz-gniazdko.<br />
pl umożliwia pobranie z systemu zamówienia<br />
wraz ze zdjęciami wybranych produktów<br />
z kartami katalogowymi na komputer,<br />
tablet lub telefon.<br />
Podążanie za nowinkami technologicznymi<br />
nie tylko pozwala na lepsze spełnienie<br />
potrzeb klienta i ułatwia pracę, ale gwarantuje<br />
także oszczędności. Część dostępnych<br />
na rynku aplikacji posiada systemy partnerskie,<br />
dzięki którym elektrycy otrzymują<br />
zniżki, np. za pierwsze zakupy na platformie,<br />
pobranie programu na telefon czy zapisanie<br />
się do newslettera.<br />
Warte uwagi jest to, że konfigurator dobierz<br />
-gniazdko.pl został połączony z programem<br />
motywacyjno-lojalnościowym (prowadzonym<br />
przez producenta) i oferuje zwrot środków<br />
na kartę w systemie, gdzie każde 10<br />
pkt., to 1 zł zwrotu na konto. Jeśli więc elektryk<br />
zrobi zakupy w tej aplikacji za 2000 zł,<br />
na jego konto wraca 200 zł bez żadnych dodatkowych<br />
czynności czy zobowiązań.<br />
Źródło: Schneider Electric<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Inteligentne gniazda i włączniki FIBARO Walli dostępne w sprzedaży<br />
Na rynku jest już dostępna pierwsza kompletna<br />
linia zawierająca inteligentne gniazda i włączniki<br />
oraz gniazda klasyczne FIBARO Walli.<br />
Rozwiązanie zostało docenione przez specjalistów<br />
z branży budowlano-architektonicznej<br />
m.in. Złotym Medalem MTP. Dzięki temu rozwiązaniu<br />
każde wnętrze wzbogaci się o ducha<br />
inteligencji w pięknej formie.<br />
Linia FIBARO Walli nie ogranicza się do zarządzania<br />
oświetleniem czy energią elektryczną<br />
w domu lub mieszkaniu. Urządzenia inteligentne<br />
będące jej częścią dają ogromne możliwości<br />
dbania jednocześnie o wysokość rachunku<br />
elektrycznego, jak i zapewnienie komfortu.<br />
Przykładowo – system sam wykryje zmniejszony<br />
pobór prądu w jednym z gniazd, np.<br />
po wyłączeniu telewizora i wyłączy zasilanie<br />
pozostałych urządzeń i światło, gdy wyjdziemy<br />
z pokoju. Na tej podstawie użytkownik może<br />
wprowadzać zmiany pozwalające zmniejszyć<br />
obciążenie domowego budżetu. Wysokiej jakości<br />
design i wyjątkowa faktura materiałów zamknięta<br />
jest w formie z wpisanym pierścieniem<br />
LED, którego kolor można personalizować.<br />
Włączniki i gniazda linii Walli są gotowe<br />
do współdziałania z asystentami głosowymi,<br />
takimi jak Amazon Alexa, Siri czy Google<br />
Home w ramach systemu FIBARO. Zarówno<br />
jedne, jak i drugie, działają wraz z centralą FI-<br />
BARO w oparciu o bezprzewodową komunikację<br />
standardu Z-Wave.<br />
Nowa linia gniazd i włączników może być<br />
zamontowana w każdej chwili, także w istniejącej<br />
już instalacji. Wymiana może odbywać<br />
się etapami, stare rozwiązania mogą systematycznie<br />
być zastępowane nowymi gniazdkami<br />
i/lub włącznikami smart home FIBARO. Dzięki<br />
kompaktowym wymiarom produkt jest gotowy<br />
do podłączenia bezpośrednio do instalacji<br />
elektrycznej i umieszczenia w puszce ściennej.<br />
Montaż jest 4 razy szybszy w porównaniu<br />
do montażu modułów dopuszkowych, dzięki<br />
czemu klient oszczędza czas i pieniądze.<br />
Już niedługo dostępne w sprzedaży będą ramki<br />
wielokrotne oraz ramki montażowe i adaptery<br />
dostosowane do innych, kompatybilnych linii<br />
gniazd i włączników.<br />
Źródło: FIBARO<br />
12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
23-24 października <strong>2019</strong><br />
VIII edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych<br />
Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego<br />
– Schrack Seconet i Partnerzy<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
W dniach 23-24 października <strong>2019</strong> roku,<br />
w hotelu Windsor w Jachrance, będzie<br />
miało miejsce ważne wydarzenie branżowe<br />
– VIII edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych<br />
Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego<br />
– Schrack Seconet i Partnerzy.<br />
Organizatorzy zapraszają do zapoznania<br />
się nowym, atrakcyjnym programem<br />
imprezy, której celem jest przekazanie<br />
uczestnikom rynku budowlanego oraz<br />
systemów bezpieczeństwa ważnych treści<br />
merytorycznych z zakresu zmian w prawie,<br />
kierunków rozwoju branży, najnowszych<br />
rozwiązań technologicznych i organizacyjnych<br />
w zakresie zintegrowanych<br />
systemów bezpieczeństwa. Do współorganizacji<br />
wydarzenia zaproszono producentów<br />
– polskich i światowych liderów branży,<br />
opiniotwórcze instytuty oraz uznanych<br />
specjalistów i praktyków: rzeczoznawców,<br />
przedstawicieli laboratoriów badawczych<br />
oraz ekspertów ds. oceny ryzyka.<br />
Dwa dni merytorycznych wykładów, paneli<br />
dyskusyjnych oraz pokazów zadziałania<br />
urządzeń będą doskonałą okazją do zapoznania<br />
się z aktualnymi zmianami prawnymi,<br />
wytycznymi, normami i najlepszymi praktykami<br />
w zakresie procesów oceny zagrożeń,<br />
tworzenia koncepcji, projektowania, realizacji<br />
i eksploatacji zintegrowanych systemów<br />
Konferencja<br />
Prezentacja systemów<br />
Sala warsztatowa<br />
bezpieczeństwa pożarowego, technicznego<br />
i fizycznego. Studia przypadków oparte<br />
na pokazach zadziałania urządzeń będą<br />
na bieżąco komentowane przez specjalistów<br />
branżowych, a próby oceny proponowanych<br />
praktyk i możliwości zastosowania najnowszych<br />
rozwiązań technicznych dokonają<br />
uznani na rynku eksperci. Podczas tej edycji,<br />
gromadzącej coraz więcej entuzjastów imprezy,<br />
po raz pierwszy w Polsce, uczestnicy<br />
podejmą próbę sformułowania standardu<br />
oceny jakości wdrożenia zintegrowanego<br />
systemu bezpieczeństwa ze szczególnym naciskiem<br />
na ocenę skuteczności stosowanych<br />
technologii i rozwiązań organizacyjnych i ich<br />
wpływu na skuteczność bezpiecznej ewakuacji<br />
osób z obiektów budowlanych różnego<br />
przeznaczenia. Eksperci i uczestnicy będą<br />
mieli możliwość podejmowania dyskusji<br />
i wspólnego tworzenia wniosków, które następnie<br />
publikowane będą w formie zaleceń<br />
i dobrych praktyk do stosowania na rynku<br />
systemów bezpieczeństwa.<br />
Nowością tegorocznego wydarzenia będą<br />
dodatkowe sale warsztatowe, gdzie swoje<br />
prezentacje i zajęcia prowadzić będą eksperci<br />
ds. pożarowych oraz specjaliści od zarządzania<br />
ryzykiem – na co dzień oceniający<br />
zagrożenia i stan przygotowania budynków<br />
do minimalizacji skutków zdarzeń kryzysowych<br />
z ramienia firm ubezpieczeniowych.<br />
Poruszane tam kwestie obejmować będą<br />
zagadnienia odstępstw, analizy przypadków<br />
wykraczających poza ramy wytycznych<br />
i prawne oraz oceny skutków zdarzeń kryzysowych<br />
z punktu widzenia warunków wypłaty<br />
lub wstrzymania odszkodowania za straty.<br />
Zajęcia warsztatowe, kończące obydwa dni<br />
wydarzenia, organizator przewidział na sesje<br />
pytań i odpowiedzi oraz wymiany poglądów<br />
w „otwartych panelach dyskusyjnych”. Dzięki<br />
temu, specjaliści z różnych dziedzin oraz<br />
zainteresowani różnymi zagadnieniami, będą<br />
mieli jeszcze więcej możliwości uzyskania<br />
odpowiedzi na nurtujące ich pytania z zakresu<br />
prawa, techniki oraz praktyki wykonawczej<br />
i użytkowania systemów bezpieczeństwa<br />
w obiektach komercyjnych, przemysłowych,<br />
użyteczności publicznej, muzeach itp.<br />
Na wszystkie sesje warsztatowe zapisy prowadzone<br />
będą elektronicznie, na przeznaczonych<br />
do tego celu stronach udostępnionych<br />
przez organizatora (ilość miejsc ograniczona).<br />
W wydarzeniu będą brali udział producenci<br />
najważniejszych stosowanych w obiektach<br />
14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
budowlanych urządzeń i systemów bezpieczeństwa,<br />
takich jak: SSP, DSO, SUG, BMS,<br />
SMS, CCTV (VSS), SKD, DCIM, interkomowych<br />
i powiadamiających o zagrożeniach,<br />
integrujących urządzenia przeciwpożarowe<br />
(SIUP), przyzywowych i komunikacyjnych,<br />
kontroli rozprzestrzeniania się dymu i ciepła,<br />
sterujących oddzieleniami pożarowymi i innych<br />
instalacji technicznych obiektu.<br />
Podczas sesji pokazowych zostaną poruszone<br />
m.in. takie zagadnienia jak:<br />
• współdziałanie i podział kompetencji<br />
między systemem zarządzania bezpieczeństwem<br />
pożarowym, automatyką<br />
budynku oraz innymi systemami bezpieczeństwa<br />
w przypadku wystąpienia<br />
różnego rodzaju zagrożeń w obiekcie budowlanym<br />
(pożar, włamanie, zdarzenie o<br />
charakterze kryminalnym)<br />
• techniczna i organizacyjna integracja<br />
SSP, DSO, SKD, CCTV, DCIM i SIUP,<br />
interkomów i video interkomów<br />
• sterowanie automatyczne i ręczne procedurą<br />
ewakuacji<br />
• sterowanie i zasilanie urządzeń automatyki<br />
pożarowej<br />
• systemy sterowania i układy zasilania<br />
zapewniające ciągłość działania krytycznych<br />
procesów i systemów<br />
• specjalne rozwiązania detekcji pożaru<br />
(wczesna detekcja: dymu, płomienia,<br />
ciepła, gazu)<br />
• systemy detekcji substancji niebezpiecznych<br />
• gaszenie jedno- i wielostrefowe oraz zintegrowane<br />
systemy SSP i SUG<br />
• przypadki specjalnych zastosowań systemów<br />
bezpieczeństwa<br />
• rozwiązania systemu łączności, bezpieczeństwa<br />
i lokalizacji osób<br />
• eksploatacja i zdalne zarządzanie systemami<br />
bezpieczeństwa.<br />
Obok Schrack Seconet, partnerami<br />
i współorganizatorami wydarzenia są:<br />
BELIMO Siłowniki S.A., BKT Elektronik,<br />
EL-Piast Sp. z o.o, GAZEX, HIKVISION<br />
(Hangzhou Hikvision Digital Technology<br />
Co., Ltd), InGas Sp. z o. o., Nedap Security<br />
Management, SMAY Sp. z o. o.<br />
Wsparcie merytoryczne podczas tegorocznej<br />
edycji szkolenia zapewnią: Centrum<br />
Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej,<br />
Instytut Bezpieczeństwa Pożarowego<br />
NODEX, Stowarzyszenie Inżynierów<br />
i Techników Pożarnictwa, Hestia Loss<br />
Controll (HLC),<br />
Udział w panelach dyskusyjnych i sesjach<br />
warsztatowych potwierdzili także przedstawiciele<br />
Instytutu Techniki Budowlanej.<br />
Podobnie jak w latach poprzednich wartość<br />
merytoryczna oraz edukacyjny charakter<br />
spotkania będą sprawą nadrzędną.<br />
W częściach szkoleniowych, które wprowadzą<br />
uczestników w najnowsze zmiany<br />
i wytyczne dotyczące inteligentnych zabezpieczeń<br />
obiektów, nie będą poruszane sprawy<br />
marketingowe poszczególnych firm<br />
– współorganizatorów szkolenia.<br />
Informacje bieżące będą publikowane na<br />
stronie internetowej www.schrack-seconet.pl.<br />
Szczegółowy plan spotkania zostanie opublikowany<br />
w połowie września. W tym samym<br />
czasie zostanie uruchomiona REJESTRA-<br />
CJA ONLINE.<br />
REKLAMA<br />
Źródło: Schrack Seconet<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
15
NOWOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
10 i 12 mm – nowe średnice rur elektroinstalacyjnych. Do czego?<br />
We wrześniu tego roku oferta sprzedażowa<br />
AKS Zielonka zostanie poszerzona o rury<br />
karbowane w małych i rzadziej spotykanych<br />
średnicach jak 10 i 12 mm. Produkcja jest w całości<br />
krajowa i będzie realizowana przez firmę<br />
AKS Elektro w odpowiedzi na liczne zapytania<br />
o rury osłonowe w niedużych przekrojach, mających<br />
zastosowanie w instalacjach przemysłowych<br />
i budowlanych.<br />
Z uwagi na gamę możliwości wykorzystania<br />
mniejszych średnic producent zdecydował<br />
się na wprowadzenie do sprzedaży rur<br />
pełnych, zapewniających hermetyczność<br />
instalacji, jak i ciętych wzdłużnie. Ostatnie<br />
pełnią funkcje osłonowe, organizując<br />
i skupiając wiązki przewodów oraz zapewniając<br />
ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi<br />
i splątaniem. Z kolei rury pełne<br />
sprawdzą się m.in. w prowadzeniu instalacji<br />
telekomunikacyjnych, antenowych, komputerowych,<br />
alarmowych czy głośnikowych.<br />
AKS Elektro otwiera się na produkcję z wykorzystaniem<br />
różnych surowców, w zależności<br />
od przeznaczenia wyrobu. Odpowiednia modyfikacja<br />
składników pozwoli m.in. zwiększyć<br />
odporność na działanie smarów, olejów oraz<br />
wysokiej temperatury. Oba rodzaje rur (pełne<br />
i cięte) będą mogły być z powodzeniem stosowane<br />
w przemyśle maszynowym i motoryzacyjnym.<br />
Włącznik LS Cube – stworzony z myślą o estetyce<br />
Jako widoczny we wnętrzu element,<br />
włącznik światła musi spełnić wymagania<br />
estetyczne. Dzięki subtelnemu<br />
wzornictwu i technologicznej precyzji<br />
różnorodne projekty włączników<br />
JUNG idealnie wkomponowują się<br />
w otoczenie i podkreślają charakter architektury.<br />
Przedstawiamy nowoczesną<br />
wersję natynkową LS 990 LS Cube.<br />
Mocny efekt – przejrzysta, klarowna<br />
konstrukcja sprawia, że LS Cube<br />
jest idealny do nowoczesnych otwartych<br />
przestrzeni biur i loftów. Tam,<br />
gdzie niemożliwe jest przeprowadzenie<br />
montażu podtynkowego, LS Cube<br />
do montażu powierzchniowego jest<br />
optymalnym rozwiązaniem.<br />
Nowości w ofercie Doktorvolt na targach Energetab<br />
Serdecznie zapraszamy do odwiedzin stoiska firmy Doktorvolt w czasie trwania targów<br />
ENERGETAB <strong>2019</strong>. Podczas eventu będą Państwo mieli okazję zapoznać się z nowatorskimi<br />
rozwiązaniami, które firma wprowadziła w tym roku na rynek. Do najważniejszych<br />
należą rozdzielnice dedykowane do instalacji fotowoltaicznych. Produkty dostosowane są<br />
do pracy z prądem stałym i zmiennym, wyposażone w ograniczniki przepięć 1000 V oraz<br />
hermetyczne, bezhalogenowe obudowy odporne na działanie promieniowania UV.<br />
Zaprezentowane zostaną również inteligentne żarówki z chipem oraz funkcją miękkiego startu.<br />
Rozwiązanie to doskonale nadaje się do projektów miejskiego oświetlenia, naświetlania<br />
powierzchni magazynowych, hali produkcyjnych, itp. Poza nowościami w asortymencie<br />
klienci będą mieli okazję zapoznać się ze standardową ofertą firmy Doktorvolt. Producent<br />
rozdzielnic budowlanych i przedłużaczy w ciągu ostatnich lat wypracował wiele rozwiązań,<br />
które zdobyły zaufanie klientów w Polsce i Europie.<br />
Źródło: Doktorvolt<br />
Źródło: AKS Zielonka<br />
Doskonale wygląda zarówno na odsłoniętym<br />
betonie, kamieniu naturalnym,<br />
jak i na rustykalnych powierzchniach<br />
drewnianych.<br />
Integracja LS Cube ze współczesnymi<br />
projektami architektonicznymi podkreśla<br />
wyjątkową estetykę włącznika<br />
w połączeniu z różnymi materiałami, co<br />
ilustrują: studia na poddaszu autorstwa<br />
Atelier Nagel Theissen w Stuttgarcie,<br />
projekt Integrative Building na dawnym<br />
targu kwiatowym w Berlinie, Dom MM<br />
w Saragossie, centrum kultury La Lleialtat<br />
Santsenca w Barcelonie, Dom 1413<br />
w Ullastret i Dom 1311 w Casteldefells.<br />
Źródło: Jung<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
Gira E2<br />
TEMA 2 Sp. z o.o.<br />
ul. Boryny 7;<br />
02-257 Warszawa<br />
Tel. +48 22 878 03 55<br />
www.tema.pl<br />
Stal szlachetna<br />
Płaski montaż na ścianie<br />
Nowe ramki i wyłączniki podtynkowe<br />
z wysokiej jakości stali<br />
szlachetnej poszerzają program<br />
stylistyczny Gira E2, dając<br />
nowe możliwości projektowania.<br />
Projektanci mogą stworzyć w<br />
budynku spójne wzornictwo i<br />
zarazem zróżnicować wygląd pomieszczeń<br />
pod względem wartości<br />
zastosowanych materiałów. Elegancki<br />
wygląd sprawia, że Gira E2<br />
ze stali szlachetnej nadaje się do<br />
wyrafinowanych domów prywatnych<br />
i obiektów gospodarczych.<br />
Montowane w ścianie ramki mają<br />
grubość zaledwie 3 mm, dlatego<br />
doskonale wkomponowują się w<br />
architekturę wnętrz. Dzięki temu<br />
oferują dodatkową możliwość<br />
projektowania.<br />
Liczne funkcje z Gira System 55<br />
spełniają wszystkie wymagania<br />
nowoczesnej i przyszłościowej<br />
instalacji elektrycznej.<br />
Więcej informacji:<br />
www.gira.com/pl
drukarki<br />
i oznaczniki<br />
Nowoczesne przenośne drukarki do etykiet<br />
Kompaktowe przenośne drukarki do etykiet, jakie funkcjonują dziś na rynku osprzętu do<br />
oznaczania kabli, przewodów, paneli krosowniczych czy przełączników, to mobilne i niezwykle<br />
poręczne urządzenia. Oferują one funkcje druku najpopularniejszych typów etykiet kodowo-tekstowo-graficznych<br />
oraz tworzenie własnych i indywidualnych treści drukowanych<br />
z coraz wyższą rozdzielczością. Warto przyjrzeć się im bliżej i poznać zasadę działania oraz<br />
możliwości ich najnowszych generacji.<br />
Mobilne drukarki do etykiet:<br />
czym są i do czego służą.<br />
Potrzeba to matka wszelkich wynalazków – tak<br />
głosi popularne powiedzenie, które świetnie<br />
oddaje w dużym uogólnieniu genezę powstania<br />
ręcznych, mobilnych drukarek etykiet,<br />
znajdujących szerokie zastosowanie m.in.<br />
w środowisku elektryków i elektroinstalatorów.<br />
Na dobrą sprawę te kompaktowe urządzenia<br />
przeszły podobną historię, jak używane przez<br />
nas telefony komórkowe i smartfony: one<br />
również wyewoluowały ze starszych generacji<br />
urządzeń stacjonarnych, określanych często<br />
stołowymi. Jednak potrzeba uelastycznienia<br />
pracy fachowców i konieczność umożliwienia<br />
im umieszczania oznaczników natychmiast,<br />
niemal od ręki w miejscu pracy, była tak silna<br />
i oczywista, że producenci wprowadzili takie<br />
produkty natychmiast po osiągnięciu przez<br />
technologię właściwej miniaturyzacji podzespołów<br />
elektronicznych i cyfrowych. Właśnie<br />
ten proces, który przecież umożliwił powstanie<br />
tak wielu innych niewielkich urządzeń<br />
opartych na elektronice i układach cyfrowych,<br />
właśnie oczekiwana od dawna i wreszcie dwie<br />
dekady temu osiągnięta skala miniaturyzacji<br />
układów obliczeniowych i układów pamięci,<br />
stała się momentem zwrotnym dla producentów<br />
drukarek opierających działanie na druku<br />
termotransferowym.<br />
Powód dla którego należy oznaczać – czyli<br />
m.in. etykietować – różne kategorie przedmiotów,<br />
części większych całości, poszczególne<br />
elementy wszelkich instalacji<br />
z elektrycznymi na czele, podzespoły, półki,<br />
przegrody i inne przestrzenie do przechowywania<br />
czegokolwiek, jest oczywisty i nie<br />
wymaga tłumaczenia. Wystarczy wskazać<br />
na pojęcia takie jak „porządek”, „informacja”,<br />
„bezpieczeństwo” czy „system”<br />
i wszystko staje się jasne. Właśnie dlatego<br />
powstały drukarki etykiet, wpierw raczej<br />
stacjonarne, a następnie mobilne, stosowane<br />
w branżach związanych z utrzymaniem ruchu,<br />
skupionych wokół przemysłu (produk-<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 1.<br />
Obsługę drukarek mobilnych można prowadzić w zasadzie jedną ręką.<br />
18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
drukarki<br />
i oznaczniki<br />
Fot. PHOENIX CONTACT<br />
REKLAMA<br />
Fot. 2.<br />
Thermofox jest ważącą zaledwie 800 gram drukarką<br />
sterowaną za pomocą programu CLIP PROJECT.<br />
cja maszyn), przy prefabrykacji szaf sterowniczych oraz przede<br />
wszystkim wokół branży elektroinstalacyjnej. Potrzeba znakowania<br />
przewodów, kabli, terminali, rozdzielaczy, paneli krosowych<br />
i innych elementów instalacji jest podyktowana wieloma<br />
względami, jednak prym wśród nich wiedzie identyfikowanie<br />
i bezpieczeństwo. Mobilne drukarki etykiet, o których traktuje<br />
niniejszy tekst, to urządzenia poręczne, niewielkie, o udaroodpornej,<br />
często pokrytej zabezpieczającą gumą konstrukcji<br />
i oferowane przez czołowych producentów w wygodnych<br />
i odpornych na wodę pokrowcach lub walizkach z tworzywa<br />
sztucznego. W znakomitej większości łączą się z komputerami<br />
oraz urządzeniami mobilnymi (tablet, smartfon) oferując dwustronną<br />
wymianę danych i w efekcie pozwalając na drukowanie<br />
nie tylko tekstów, lecz również logotypów, piktogramów,<br />
wszelkich grafik oraz oczywiście kodów kreskowych, QR i innych.<br />
Stoi za tym oczywiście profesjonalne oprogramowanie<br />
do tworzenia etykiet, dostarczane nie tylko przez producentów<br />
samego sprzętu lecz również przez inne podmioty z nimi<br />
współpracujące.<br />
Jak już to zostało wspomniane, najnowsze przenośne drukarki<br />
etykiet pozwalają na łatwe oznaczanie przewodów, kabli i paneli<br />
krosowniczych, czytelne znakowanie okablowania strukturalnego<br />
bądź tworzenie etykiet zawierających ostrzeżenia<br />
i informacje. Dzięki taśmom fluorescencyjnym można drukować<br />
nimi oznaczniki niebezpiecznych materiałów lub miejsc<br />
i przestrzeni. Drukowanie kodów kreskowych czy QR na potrzeby<br />
systemów monitorowania towarów, czy przesyłek lub<br />
tworzenie tabliczek znamionowych to oczywistość. Drukarki<br />
termotransferowe w wersjach mobilnych przydają się również<br />
przy zakładaniu systemów teleinformatycznych, alarmowych<br />
czy systemów monitoringu, a także podczas wykonywania lub<br />
modernizacji sieci LAN bądź przy układaniu nowej instalacji<br />
elektrycznej. Pole zastosowań jest więc bardzo szerokie i właściwie<br />
ograniczone jedynie wyobraźnią użytkowników.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
19
drukarki<br />
i oznaczniki<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 3.<br />
Brady BMP 21-PLUS to wytrzymała<br />
drukarka z magnesem i latarką, do<br />
zastosowań przemysłowych.<br />
Fot. 4.<br />
Fot. PHOENIX CONTACT<br />
Termotransferowa technologia to<br />
szybki nadruk na samoprzylepnych<br />
jak i bezklejowych etykietach.<br />
Dla podniesienia szybkości i skuteczności<br />
pracy, drukarki najnowszych generacji wyposażane<br />
są w bardzo szybkie automatyczne<br />
gilotyny z funkcją nacinania i możliwością<br />
płynnego ustawiania pożądanej przez użytkownika<br />
długości etykiet. Na pokładzie<br />
mają też wyświetlacze LCD o wysokim<br />
kontraście, przekątnej sięgającej do 3.5 cala<br />
i wyraźnie wyświetlające do 3 lub 4 wierszy<br />
tekstu. Oprócz podstawowej klawiatury<br />
z reguły na panelu nowoczesnych drukarek<br />
pojawiają się również przyciski funkcyjne,<br />
z których część można programować według<br />
upodobania użytkowników dzięki czemu<br />
kryją pod sobą określone typy oznaczeń<br />
(zaprogramowany tekst, kod, grafika itp.).<br />
Zakres symboli i piktogramów dla branży<br />
technicznych (m.in. elektrotechnika, telekomunikacja,<br />
utrzymanie ruchu), jakie można<br />
dziś drukować tymi urządzeniami jest bardzo<br />
duży i w wielu modelach waha się między<br />
trzema, a nawet czterema setkami, co<br />
jeszcze dodatkowo poszerza oprogramowanie,<br />
pozwalające na indywidualne projektowanie<br />
nowych wzorów, bądź dodawanie<br />
logotypów, kolejnych symboli przemysłowych<br />
bądź grafik pobieranych z sieci www<br />
(skrzynki mailowe, bazy danych, serwisy<br />
takie jak Dropbox lub Dysk Google) lub pamięci<br />
urządzeń przenośnych (galerie zdjęć<br />
w ich pamięci stałej lub flash). To, że można<br />
je na stałe zapisać w pamięci urządzenia<br />
i później szybko na powrót wywołać z bazy,<br />
to sprawa oczywista. Wybór czcionek i ich<br />
wielkości to kolejne udogodnienie: topowe<br />
modele drukarek oferują ich przynajmniej<br />
kilkanaście – każdorazowo przy rozmiarze<br />
regulowanym w zakresie od kilku punktów<br />
do około czterdziestu. Jeśli chodzi o kody<br />
kreskowe i QR, najczęściej użytkownicy<br />
mają do wyboru kilka ich rodzajów z możliwością<br />
regulowania ich wielkości i położenia<br />
na etykiecie.<br />
Warto zwrócić uwagę również na sam proces<br />
drukowania – topowe modele od najważniejszych<br />
producentów pracują znacznie szyb-<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Wydaje się, że rozwój mobilnych drukarek do etykiet osiągnął<br />
szczyt możliwości na polu ich konstrukcji, wytrzymałości, użytych<br />
materiałów i ergonomii. Czy zatem producenci kładą dziś największy<br />
nacisk na oprogramowanie i komunikację bezprzewodową? A jeśli tak,<br />
to w jakim kierunku ten rozwój zmierza i czego można się spodziewać<br />
w najbliższej dekadzie lub dwóch?<br />
Wiktor Jędrzejak<br />
Menadżer Produktu<br />
w spółce Phoenix Contact<br />
Obecne rozwiązania na rynku mobilnych urządzeń<br />
drukujących opierają się głównie na jednej<br />
technologii druku, dopracowywanej przez lata.<br />
Możliwości zastosowanych materiałów są ograniczone<br />
wyłącznie aplikacjami, w których je stosujemy,<br />
a odpowiednia wytrzymałość urządzeń<br />
jest normą dyktowaną przez rynek.<br />
Dziś, poprzez rozwój mobilnych drukarek etykiet<br />
rozumiemy zmianę w technologii druku, która<br />
stałaby się innowacyjną na rynku, zmianę interfejsu<br />
i jego możliwości lub zmianę komunikacji.<br />
Coraz częściej, nie tylko w segmencie przemysłowych<br />
drukarek, zauważamy tendencję miniaturyzacji<br />
oraz pełnej inteligentnej automatyzacji.<br />
Słowo kompatybilność odgrywa tutaj kluczową<br />
rolę, ponieważ w erze Przemysłu 4.0 każde<br />
urządzenie powinno mieć możliwość nie tylko<br />
komunikacji zdalnej, ale również posiadać jedno<br />
oprogramowanie, które w łatwy i przyjazny sposób<br />
będzie łączyło wszelkie dostępne urządzenia<br />
drukujące i pracujące w jednej sieci.<br />
Już teraz rozpoczął się proces wdrażania komunikacji<br />
bezprzewodowej w systemach przenośnego<br />
druku. W najbliższym czasie na rynku<br />
powinny lawinowo pojawiać się coraz mniejsze<br />
urządzenia, z którymi będziemy mogli komunikować<br />
się przy pomocy aplikacji na smartfonie.<br />
Powinniśmy podpatrywać rynki high-tech, które<br />
niosą ze sobą szereg innowacyjnych rozwiązań<br />
i możliwości dla każdego segmentu rynku, tak<br />
jeszcze dla nas niedorzecznych i niedostępnych<br />
kilka lat temu.<br />
20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
drukarki<br />
i oznaczniki<br />
ciej od poprzednich generacji i są w stanie<br />
drukować kilkuwierszowe etykiety w rozmiarze<br />
300 mm z tekstem do około 200 znaków<br />
i z prędkością dochodzącą do 20-25 mm<br />
na sekundę, niezależnie od tego czy obsługują<br />
właśnie taśmę 3.5 mm czy też<br />
6.0 (z taśmami 9.0 mm, 12.0 mm czy 24 mm<br />
jest już wolniej). Specjalistyczne drukarki<br />
przemysłowe potrafią też drukować na rurkach<br />
termokurczliwych o grubości 1.5 mm<br />
i wymiarach od około 6 mm do nawet 24 mm<br />
– oczywiście z mniejszą prędkością, jednak<br />
jest to nadal druk szybki i znacznie przyspieszający<br />
pracę elektroinstalatorów.<br />
Konstrukcja mobilnych drukarek<br />
i metoda druku termotransferowego.<br />
Konstrukcja praktycznie wszystkich mobilnych<br />
przemysłowych drukarek etykiet jest<br />
bardzo podobna i wynika z zastosowanej<br />
technologii druku. Z punktu widzenia budowy<br />
zewnętrznej wyróżnić można takie<br />
podstawowe i stałe elementy drukarki jak<br />
klawiatura, wyświetlacz LCD – koniecznie<br />
kolorowy, gniazdo na baterie (akumulator)<br />
oraz gniazda komunikacyjne – choć należy<br />
Fot. 6.<br />
Chyba w żadnej branży drukarki ertykiet nie są tak popularne jak w elektroinstalacjach.<br />
Fot. ASTAT<br />
Fot. 5.<br />
Współpraca przenośnych drukarek<br />
etykiet z tabletami i smartfonami to<br />
oczywistość.<br />
zauważyć, że w niektórych modelach producenci<br />
rezygnują z klawiatury celem osiągnięcia<br />
większej miniaturyzacji urządzenia,<br />
przekazując rolę klawiatury jej wirtualnemu<br />
odpowiednikowi w połączonym bezprzewodowo<br />
smartfonie, tablecie lub komputerze.<br />
Wewnątrz zaś urządzenia zawsze znajdują<br />
się rolki (jedna do zakładania zwoju etykiet<br />
zaś druga do nawijania go po przesunięciu<br />
o kolejną partię etykiet), głowica termiczna<br />
nad taśmą z etykietami i wałek dociskowy<br />
pod nią, oraz mechanizm rolek przesuwających<br />
samą folię termotransferową.<br />
Działanie drukarek termotransferowych oparte<br />
jest na procesie temperaturowego roztapiania<br />
pokrycia taśmy barwiącej, dzięki<br />
czemu pigment który w sobie zawiera trwale<br />
przylega do zadrukowywanego materiału,<br />
którym może być papier, folia, winyl, poliester,<br />
satyna, a nawet rurki termokurczliwe.<br />
Najważniejszym w tym procesie podzespołem<br />
jest głowica drukująca, która nagrzewa<br />
się do wysokiej temperatury i poprzez folię<br />
termotransferową powoduje temperaturowe<br />
uwolnienie pigmentu, skutkujące utrwaleniem<br />
na etykiecie przygotowanego wcześniej<br />
tekstu, kodu, grafiki lub kombinacji<br />
każdego z nich. Istotność głowicy wynika<br />
z prostego faktu: składa się z bardzo gęsto<br />
upakowanych punktów grzewczych (300 DPI<br />
bądź coraz częściej nawet 600 DPI), których<br />
pracą zawiaduje procesor i oprogramowanie,<br />
co oznacza że nie tylko jest skomplikowanym<br />
podzespołem, lecz również kluczowym.<br />
Równie złożoną konstrukcją jest sama taśma<br />
laminowana stanowiąca bazę dla etykiet.<br />
W najnowszych i najodporniejszych<br />
wykonaniach składa się z nawet sześciu<br />
warstw, z których pierwsza to powłoka<br />
ochronna z przezroczystego termoplastu<br />
– na przykład polietylenu – zaś spodnia to<br />
papier podklejowy, którego usunięcie odsłania<br />
warstwę właściwego kleju przytwierdzającego<br />
etykietę do podłoża. Pomiędzy<br />
nimi zaś znajdują się cztery różne warstwy:<br />
kleju, folii (bezbarwnej i podstawowej barwnej)<br />
oraz kluczowa warstwa, czyli wydrukowa,<br />
ujęta pomiędzy warstwami folii dla<br />
całkowitego zabezpieczenia przed cieczami,<br />
tarciem i innymi szkodliwymi czynnikami.<br />
Taśmy etykietowe oferowane są przez<br />
czołowych wytwórców w bardzo różnych<br />
wersjach i dziś użytkownicy mogą wybierać<br />
pomiędzy ich różnymi kolorami (paleta<br />
wielu barw, w tym i w wykonaniu fluorescencyjnym),<br />
rozmiarami, czy kształtami<br />
(płaskie, zakrzywione). Do tego dochodzą<br />
jeszcze taśmy specjalistyczne o zwiększonej<br />
wytrzymałości i z klejem pozwalającym<br />
Fot. PHOENIX CONTACT<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
21
drukarki<br />
i oznaczniki<br />
na umieszczanie etykiet na nierównych i porowatych<br />
bądź teksturowanych powierzchniach,<br />
oraz takich, których czystość pozostawia<br />
wiele do życzenia.<br />
Część czytelników zapewne słyszała o drukarkach<br />
termicznych i zastanawia się teraz<br />
dlaczego branże techniczne preferują skomplikowany<br />
druk termotransferowy, rezygnując<br />
z tańszego i prostszego druku termicznego.<br />
Odpowiedź leży w opisanej powyżej<br />
strukturze taśm etykietowych i trwałości<br />
nadruku termotransferowego. Etykiety wykonane<br />
tą techniką posiadają bardzo wysoką<br />
odporność na wilgoć, światło (UV) i działanie<br />
wysokich temperatur, znoszą długotrwałe<br />
działanie takich środków jak środki<br />
myjące i detergenty, smary i oleje, są odporne<br />
na ścieranie i długotrwale przylegający<br />
do nich brud, a ponadto trudno je uszkodzić<br />
w sposób mechaniczny. Te czynniki świetnie<br />
tłumaczą, dlaczego etykiety termotransferowe<br />
znajdują zastosowanie w tak<br />
trudnych i wymagających miejscach jak<br />
hale przemysłowe i produkcyjne, magazyny,<br />
czy szafy sterownicze i rozdzielnice oraz<br />
wszelkie instalacje elektryczne.<br />
Fot. 7.<br />
Fot. ASTAT<br />
Drukarka Brady BMP 61 zastosowana<br />
w przemyśle.<br />
Dobór przenośnej drukarki do etykiet.<br />
Oferta rynkowa jest zróżnicowana i zawiera<br />
w sobie modele o częściowo różnych parametrach.<br />
Ten fakt ułatwia dobór drukarki<br />
do potrzeb, pod warunkiem uporządkowania<br />
głównych wytycznych, jakimi należy się<br />
kierować. Najważniejszym wyznacznikiem<br />
w takiej sytuacji jest cel zastosowania drukarki.<br />
Wiąże się to jednocześnie z preferencjami<br />
użytkownika dotyczącymi samych etykiet.<br />
Nie mniej jeśli zamierzamy drukować<br />
niezbyt duże serie etykiet w różnych rozmiarach<br />
i kolorach, to generalnie każda uniwersalna<br />
drukarka termotransferowa spełni<br />
nasze oczekiwania. Jeśli zaś często będziemy<br />
modyfikować treść komunikatów lub wpisywać<br />
ręcznie różne kody, wówczas konieczny<br />
jest wybór drukarki z fizyczną klawiaturą<br />
QWERTY, gdyż bezklawiaturowa drukarka<br />
podpięta do wirtualnej klawiatury w smartfonie<br />
lub tablecie to konieczność używania już<br />
dwóch urządzeń na raz, co często utrudnia<br />
i spowalnia naszą pracę. Kolejnym wyznacznikiem<br />
przy wyborze drukarki to rozmiary<br />
taśm z etykietami, jakie sprzęt obsługuje.<br />
Powinniśmy dopasować je do wielkości<br />
treści i ilości informacji, jakie zamierzamy<br />
umieszczać na etykietach. Bardzo ważna jest<br />
rozdzielczość druku, gdyż przy skomplikowanych<br />
znakach graficznych lub drobnych<br />
czcionkach drukarki o rozdzielczości poniżej<br />
300 DPI mogą się okazać niewystarczające<br />
i rozczarowujące. Warto jeszcze mieć<br />
na uwadze kwestie współpracy z komputerem<br />
i doboru właściwych aplikacji, które<br />
jeśli trzeba, rozszerzają mocno możliwości<br />
drukarki. Jeśli planujemy druk wielu znaków<br />
graficznych, korzystanie ze zróżnicowanych<br />
czcionek lub tworzyć mocno zindywidualizowane<br />
etykiety oparte na plikach pobieranych<br />
z sieci, wówczas musimy dobrać<br />
drukarkę wyposażoną w dwustronną komunikację<br />
(WiFi, BlueTooth) i do której możemy<br />
dokupić – lub często darmowo pobrać<br />
– stosowne oprogramowanie. Ostatnim kryterium<br />
przy doborze drukarki termotransferowej,<br />
jakie powinniśmy wziąć pod uwagę,<br />
to renoma producenta, jego klasa oraz dostępność<br />
i jakość serwisu. Zdecydowanie<br />
powinniśmy unikać produktów nie znanych<br />
marek, tzw. „no name” – z reguły sprzęt taki<br />
oferuje mniejsze możliwości i słabszą jakość<br />
od deklarowanej, lecz co gorsza, najczęściej<br />
nie stoi za nim żaden serwis i żadne wsparcie<br />
dla użytkownika.<br />
Fot. PHOENIX CONTACT<br />
Fot. 8.<br />
Mobilne drukarki termotransferowe<br />
znajdują zastosowanie w wielu technicznych<br />
branżach.<br />
Podsumowanie.<br />
Nowoczesne przenośne drukarki termotransferowe<br />
to coraz bardziej elastyczne<br />
– dzięki oprogramowaniu i komunikacji<br />
bezprzewodowej – urządzenia, których<br />
możliwości stale rosną, pozwalając na eksplorowanie<br />
coraz to nowych przestrzeni<br />
i zastosowań. Wraz z nimi rozwija się też<br />
rynek etykiet, które pojawiają się w wielu<br />
ciekawych wykonaniach i specyfikacjach.<br />
Coraz częściej taśmy z etykietami dedykowane<br />
są do dość specjalistycznych i wąskich<br />
zastosowań, co oznacza, że użytkowników<br />
czeka jeszcze sporo nowych możliwości.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Na podstawie materiałów<br />
publikowanych m.in. przez:<br />
Brother Central and Eastern Europe GmbH,<br />
Brother Polska Sp. z o.o., iLH s.r.o.,<br />
Partex Marking Systems Sp. z o.o.,<br />
3M Poland Sp. z oo.,<br />
Hellermann Tyton Sp. z o.o.<br />
oraz Elzab S.A. i Astat Sp. z o.o.<br />
22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
199 zł<br />
99 zł<br />
499 zł<br />
299 zł<br />
799 zł<br />
549 zł
kable<br />
i przewody<br />
Kable i przewody<br />
w wymagających aplikacjach<br />
PROMOCJA<br />
Wysoki poziom automatyzacji procesów wymaga stosowania pewnych i niezawodnych rozwiązań<br />
technicznych. Elementem składowym takich rozwiązań są wysokiej jakości kable i przewody.<br />
Technokabel S.A. jest wiodącym producentem<br />
kabli i przewodów niskich napięć<br />
do zasilania i transmisji sygnałów będących<br />
nośnikami informacji w systemach<br />
automatyki i elektroniki przemysłowej.<br />
Obok standardowych rozwiązań, duży nacisk<br />
kładziemy na specjalne konstrukcje<br />
kablowe realizujące swoje funkcje w ciężkich<br />
warunkach pracy.<br />
Trudne do pogodzenia są miniaturyzacja<br />
przewodów z jednoczesnym zachowaniem<br />
dużej odporności mechanicznej.<br />
Przewody, zastosowane w różnego rodzaju<br />
manipulatorach i robotach, powinny zapewnić<br />
bezawaryjną pracę tych urządzeń,<br />
mimo ciągłemu poddawaniu ich skręcaniu<br />
i przeginaniu. Małe grubości izolacji<br />
i powłok kabli wymagają zastosowania<br />
odpowiednio wytrzymałych materiałów<br />
oraz odpowiednich rozwiązań konstrukcyjnych.<br />
Dla uzyskania odpowiedniej<br />
elastyczności i odporności na przeginanie<br />
należy stosować, pomimo małych przekrojów,<br />
giętkie, wielodrutowe żyły przewodzące<br />
o odpowiedniej budowie.<br />
Bazując na wieloletnim doświadczeniu<br />
Technokabel oferuje dla tego rodzaju aplikacji<br />
rodzinę przewodów PS-TF-M01,<br />
PS-TF-M02, PS-TF-M03 i PS-TF-M04.<br />
Są to giętkie przewody wielożyłowe w powłoce<br />
poliuretanowej charakteryzującej<br />
się dużą odpornością mechaniczną. W poszczególnych<br />
typach zastosowano różne<br />
materiały izolacyjne na żyłach przewodzących.<br />
Pierwsze trzy z wymienionych<br />
typów, przy zachowaniu tych samych wymiarów,<br />
oferują różne odporności na jednoczesne<br />
przeginanie i skręcanie. Najmniejszą<br />
PS-TF-M01 (min 1 mln cykli),<br />
następnie PS-TF-M02 (min 2 mln cykli)<br />
i największą PS-TF-M03 (min 5 mln cykli).<br />
Wzrost wytrzymałości związany jest<br />
z wykorzystaniem na izolację materiałów<br />
o lepszej wytrzymałości mechanicznej.<br />
Oczywiście wiąże się to ze wzrostem ceny<br />
przewodów. Ostatni z oferowanych typów<br />
PS-TF-M04 posiada izolację z materiału<br />
o bardzo wysokiej wytrzymałości, co<br />
pozwoliło przy tej samej liczbie i przekroju<br />
żył, znacznie zredukować średnicę<br />
zewnętrzną i masę przewodu (ponad<br />
10%) i utrzymać przy tym największą<br />
odporność na przeginanie i skręcanie<br />
(min 6 mln cykli). Rozwiązanie to może<br />
być istotne w aplikacjach wymagających<br />
wysokiej miniaturyzacji, gdzie jest mało<br />
miejsca na przewody i moc przeznaczona<br />
na przeginanie przewodów jest ograniczona.<br />
Wiąże się ono z proporcjonalnym<br />
wzrostem ceny jednostkowej w stosunku<br />
do uzyskanych właściwości.<br />
W przypadku gdy przesyłane sygnały<br />
są wrażliwe na zakłócenia stosuje się<br />
przewody ekranowane. Jeżeli zakłócenia<br />
są na poziomie częstotliwości akustycznych<br />
stosuje się bardzo giętkie<br />
ekrany w postaci owinięcia spiralnego<br />
Fot. 1.<br />
z drutów miedzianych jak w przewodach<br />
PS-TF-M01-D, PS-TF-M02-D,<br />
PS-TF-M03-D i PS-TF-M04-D. W innym<br />
przypadku rozwiązaniem są ekrany w postaci<br />
oplotu o odpowiedniej konstrukcji<br />
z drutów miedzianych ocynowanych jak<br />
w typach PS-TF-M01-C, PS-TF-M02-C,<br />
PS-TF-M03-C i PS-TF-M04-C.<br />
W śród miniaturowych rozwiązań technicznych<br />
znajdujących się w naszej ofercie<br />
są również płaskie przewody bezhalogenowe<br />
typu HTL9Yp, w których<br />
izolacja polipropylenowa zapewnia dużą<br />
wytrzymałość mechaniczną izolowanych<br />
żył przewodzących o małych przekrojach,<br />
a powłoka bezhalogenowa sprawia,<br />
że przewody nierozprzestrzeniają płomienia<br />
i nie emitują szkodliwych substancji<br />
w przypadku pożaru.<br />
W trudnych warunkach środowiskowych,<br />
w miejscach gdzie wymagana jest duża<br />
odporność chemiczna i podwyższona<br />
odporność temperaturowa zalecamy sto-<br />
Przekrój przewodu ekranowanego oplotem z drutów miedzianych ocynowanych<br />
Li7YC7Y-Sp 6x0,14c z centralnie umieszczoną kapilarą.<br />
24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
kable<br />
i przewody<br />
Fot. 2.<br />
Gniazdo wytłaczarek do spieniania fizycznego izolacji.<br />
sowanie przewodów w izolacji i powłoce<br />
z tworzyw fluorowych. W zależności<br />
od rodzaju użytego tworzywa można<br />
uzyskać maksymalną temperaturę pracy<br />
przewodów wynoszącą 150, 200, a nawet<br />
do 300°C. W tej grupie wyrobów znajduje<br />
Fot. 3.<br />
Głowica przystosowana do wytłaczania tworzyw fluorowych.<br />
się między innymi ekranowany przewód<br />
z kapilarą do sond pomiaru ciśnienia i poziomu<br />
cieczy typu Li7YC7Y-Sp.<br />
Transmisja sygnałów pomiarowych w tak<br />
trudnych warunkach środowiskowych<br />
realizowana jest za pomocą miniaturowych<br />
przewodów koncentrycznych wykonanych<br />
z wykorzystaniem tworzyw<br />
fluorowych. W śród oferowanych przez<br />
Technokabel przewodów koncentrycznych<br />
znajdują się mikrokoncentryki<br />
RG 178 (o średnicy zewnętrznej 1,8 mm),<br />
RG 179 (o średnicy zewnętrznej 2,5 mm)<br />
i RG 316 (o średnicy zewnętrznej<br />
2,5 mm). Opracowana w ramach Projektu<br />
Unijnego technologia spieniania fizycznego<br />
pozwala zaoferować w tej grupie<br />
przewodów również mikrokoncentryki<br />
o spienianej izolacji fluorowej.<br />
Wymienione rozwiązania konstrukcyjne<br />
to przykłady z bogatej oferty produkowanych<br />
przez Technokabel S.A. kabli<br />
i przewodów do specjalnych zastosowań.<br />
Rozwiązania szyte na miarę to nasza<br />
domena, która stanowi o postępie i innowacyjności<br />
dostarczanych przez nas<br />
wyrobów. Analizując naszą ofertę można<br />
z pewnością dobrać rozwiązanie, które<br />
będzie optymalne dla naszych Klientów,<br />
łącząc pełną, oczekiwaną funkcjonalność<br />
w atrakcyjnej cenie.<br />
mgr inż. Dariusz Ziółkowski<br />
Technokabel S.A.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
25
kable<br />
i przewody<br />
Kable i przewody<br />
w instalacjach fotowoltaicznych<br />
Dzięki specjalnym przewodom i kablom jest możliwe wykonanie połączeń nie tylko pomiędzy<br />
modułami fotowoltaicznymi, ale również w zakresie ciągów modułów i połączeń pomiędzy innymi<br />
urządzeniami systemów fotowoltaicznych.<br />
Fot. ADOBESTOCK<br />
Fot. 1.<br />
W instalacjach fotowoltaicznych, z odpowiednimi przewodami powinny iść w parze właściwie dobrane złącza kablowe. Od nich również<br />
zależy bezpieczeństwo i bezawaryjna praca systemu.<br />
Chodzi tutaj przede wszystkim o połączenia<br />
modułów z przemiennikiem DC/AC. W zależności<br />
od aplikacji kable są jedno- i wielożyłowe<br />
prowadzone zarówno wewnątrz<br />
i na zewnątrz budynków jak i w ziemi.<br />
Mogą to być również połączenia ruchome.<br />
Stąd też od kabli stosowanych w instalacjach<br />
fotowoltaicznych wymaga się wytrzymałości<br />
na obciążenia i działania wysokich<br />
temperatur przy wysokiej elastyczności.<br />
Niektóre przewody mają klasę 5 giętkości.<br />
Trzeba mieć na uwadze szeroki zakres temperatury<br />
pracy mieszczący się pomiędzy<br />
-40°C a 110°C. Jest to ważne do tego aby<br />
nie zachodził tzw. zimny przepływ prowadzący<br />
do nierównomiernego ułożenia wyrobów<br />
kablowych i zwarcia. Istotną rolę odgrywa<br />
zapewnienie stabilności parametrów<br />
nie tylko fizycznych, ale i elektrycznych<br />
zwłaszcza przy działaniu skrajnych czynników<br />
zewnętrznych.<br />
Na etapie wyboru odpowiedniego kabla<br />
oprócz właściwości mechanicznych istotną<br />
rolę odgrywają parametry elektryczne takie<br />
jak obciążenie prądowe i napięcie elektryczne.<br />
Jak wiadomo przeciążone przewody<br />
ulegają szybszemu starzeniu i tracą swoje<br />
właściwości zarówno izolacyjne jak i mechaniczne.<br />
Wyższa temperatura wynikająca ze<br />
złego doboru przekroju kabli powoduje nie<br />
tylko przegrzanie ale i uszkodzenie izolacji.<br />
Bezpieczeństwo pożarowe<br />
W odniesieniu do kabli fotowoltaicznych<br />
szczególną rolę odgrywa bezpieczeństwo<br />
pożarowe. Jest to szczególnie ważne<br />
w przypadku instalacji PV montowanych<br />
na budynkach i innych obiektach, w których<br />
przebywają ludzie. Stąd też kable powinny<br />
26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
kable<br />
i przewody<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
27
kable<br />
i przewody<br />
Fot. ELPAR<br />
Fot. 2.<br />
Przewód elektroenergetyczny o żyłach miedzianych ocynowanych wielodrutowch, w izolacji z tworzywa bezhalogenowego oraz<br />
w powłoce z tworzywa usieciowanego bezhalogenowego. Przewód w tej konstrukcji odporny jest na UV, ozon i działanie substancji<br />
chemicznych.<br />
spełniać wymagania w zakresie nierozprzestrzeniania<br />
ognia. Muszą być one również<br />
bezhalogenowe po to aby instalacja nie<br />
stwarzała zagrożenia także podczas pożaru.<br />
Zastosowanie znajdują więc specjalne materiały,<br />
dzięki którym nie dochodzi do emisji<br />
szkodliwych związków halogenowych<br />
zawierających chlorowce – F, Cl, Br, I).<br />
Ważne jest również aby emisja dymu była<br />
na możliwie najniższym poziomie oraz nie<br />
były wytwarzane gazy trujące i toksyczne.<br />
Kable nie mogą wytwarzać gazów korozyjnych<br />
powodujących uszkodzenie konstrukcji<br />
metalowych będących elementami składowymi<br />
instalacji fotowoltaicznej.<br />
Inne wymagania<br />
Żyły kabli fotowoltaicznych najczęściej<br />
wytwarza się z miedzi ocynkowanej ze<br />
względu na dużą odporność na utlenianie,<br />
natomiast izolacje i powłoki zewnętrzne<br />
niejednokrotnie produkuje się z gumy. Jak<br />
wiadomo materiał ten jest odporny na rozdarcia,<br />
działanie wody oraz oddziaływanie<br />
czynników atmosferycznych. Ważna<br />
jest przy tym dobra izolacja i odporność<br />
mechaniczna. W efekcie zyskuje się długi<br />
okres eksploatacji kabli – dłuższy w porównaniu<br />
do PVC.<br />
W zakresie innych wymagań warto sprawdzić<br />
czy kable spełniają standardy w zakresie<br />
odporności na promieniowanie UV<br />
i działanie warunków pogodowych. Szczegółowe<br />
wymagania w tym zakresie są zawarte<br />
w normie HD 605/A1. Oprócz tego<br />
nie mniej ważne jest zdefiniowanie materiałów<br />
użytych do produkcji kabla pod kątem<br />
normy EN 60216. Właściwość w tym<br />
zakresie przekłada się na długotrwałą eksploatację<br />
kabla.<br />
Złącza fotowoltaiczne<br />
Z odpowiednimi kablami powinny iść<br />
w parze właściwie dobrane złącza fotowoltaiczne.<br />
Od nich również w dużej mierze<br />
zależy bezpieczeństwo i bezawaryjna praca<br />
instalacji fotowoltaicznej. Ponadto złącza są<br />
gwarancją łatwego podłączenia elementów<br />
instalacji bez konieczności używania specjalistycznych<br />
narzędzi.<br />
Złącza, podobnie tak jak i kable, muszą być<br />
odporne na działanie skrajnych czynników<br />
zewnętrznych takich jak zmienne temperatury,<br />
opady deszczu, promieniowanie UV<br />
czy zanieczyszczenia środowiska. W zakresie<br />
parametrów elektrycznych ważne jest<br />
odpowiednie napięcie i obciążenie prądowe.<br />
Na etapie wyboru odpowiedniego złącza<br />
bierze się pod uwagę odpowiednią konstrukcję<br />
zarówno części męskiej jak i żeńskiej.<br />
Ważny jest materiał wykonania, kształt styków<br />
oraz siły dociskowe pomiędzy częścią<br />
żeńską i męską. Z kolei konstrukcja izolatora<br />
powinna gwarantować skuteczne ryglowanie<br />
obu części przy zapewnieniu dobrej<br />
izolacji. Niewłaściwe dopasowanie elementów<br />
złącza przyczyni się do rozszczelnienia<br />
a nawet rozłączenia w efekcie naprężenia<br />
przewodów.<br />
Fot. ADOBESTOCK<br />
Podsumowanie<br />
Kable przeznaczone do instalacji fotowoltaicznych<br />
powinno cechować przynajmniej<br />
kilka właściwości. Stąd też ważna jest giętkość<br />
żył (UNE EN 60228, IEC 60228),<br />
odporność na rozprzestrzenianie płomienia<br />
(UNE EN 60332-1, IEC 60332-1), wydzielanie<br />
gazów toksycznych (UNE EN 60754,<br />
IEC 60754), a także emisja dymu (UNE EN<br />
61034-1, IEC 61034-1-2) oraz wydzielanie<br />
gazów korozyjnych (pH ≥ 4,3, C < 10<br />
mS/mm: UNE EN 60754-2; IEC 60754-2).<br />
Trzeba mieć również na uwadze odporność<br />
na ozon (EN 60811-2-1), warunki pogodowe/UV<br />
(HD 605/A1), wilgoć i wodę (EN<br />
60811-1-3), a także odporność na substancje<br />
kwaśne i zasadowe (EN 60811-2-1), ścieranie<br />
(EN 50305) i rozdarcie (EN 60811).<br />
Fot. 2.<br />
Kable w instalacjach fotowoltaicznych narażone są na wiele niekorzystnych czynników.<br />
Wybierając elementy takiej instalacji trzeba mieć na uwadze między innymi<br />
szeroki zakres temperatury pracy mieszczący się pomiędzy -40 a 110°C.<br />
Damian Żabicki<br />
28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
kable<br />
i przewody<br />
PROMOCJA<br />
Przewody współosiowe kluczowym<br />
elementem sieci komunikacyjnej<br />
Kable koncentryczne (ang. coaxial cable), równie często występujące pod nazwą przewodów<br />
współosiowych, to nic innego, jak rodzaj kabli transmisyjnych wykorzystywanych w telekomunikacji<br />
do transmisji sygnałów radiowych, telefonicznych lub telewizyjnych.<br />
Możliwość transmisji danych o określonej<br />
częstotliwości zwiększa funkcjonalność szeroko<br />
pojętych mediów komunikacyjnych<br />
i umożliwia ich zastosowanie nie tylko w gałęziach<br />
telekomunikacyjnych, ale również w domach<br />
i mieszkaniach każdego z nas. Innymi<br />
słowy – kable koncentryczne są łącznikiem<br />
źródła telefonii, Internetu czy sieci kablowych<br />
z mieszkaniami ich użytkowników.<br />
Budowa przewodu<br />
Na przewodach koncentrycznych oparto<br />
transport sygnału, w taki sposób, aby sygnał<br />
wyjściowy, trafiający do domowych odbiorników,<br />
był możliwie zbliżony do sygnału<br />
wejściowego (nadawanego). Można więc<br />
powiedzieć, że zadaniem tych przewodów<br />
jest ochrona sygnału przed zakłóceniami<br />
mogącymi wystąpić na drodze jego transportu.<br />
• Żyła wewnętrzna, a właściwie materiał,<br />
z którego została wykonana jest<br />
czynnikiem decydującym, o jakości i<br />
szybkości transmisji sygnału. Występuje<br />
najczęściej w formie drutu lub linki<br />
wykonanej z miedzi, zapewniającej największą<br />
wydajność. Innymi materiałami<br />
wykorzystywanymi w tym celu jest stal,<br />
aluminium oraz stopy miedzi (CCS).<br />
• Materiał izolujący (dielektryk) stanowi<br />
pierwszą warstwę ochronną żyły głównej<br />
przed zakłóceniami. Jest izolatorem<br />
elektrycznym ze względu na słabe lub<br />
znikome przewodnictwo elektryczne.<br />
• Ekran stanowi dodatkowe zabezpieczenie<br />
sygnału. W tym celu wykorzystuje<br />
się folię aluminiową lub oplot z miedzianych<br />
drutów.<br />
• Izolacja zewnętrzna to materiał płaszcza<br />
zewnętrznego, decydujący o właściwościach<br />
danego przewodu. Wykorzystanie<br />
odpowiedniego materiału nadaje przewodom<br />
cechy pozwalające na ich zastosowanie<br />
w trudniejszych warunkach pracy.<br />
W tym celu stosuje się materiały takie<br />
jak polichlorek winylu (PCV), polietylen<br />
(PE), poliuretany (PUR), a także coraz<br />
częściej spotykany materiał LSZH (low<br />
smoke zero halogen).<br />
Właściwości<br />
przewodów współosiowych<br />
Przewody koncentryczne charakteryzują się<br />
właściwościami wyróżniającymi je spośród<br />
typowych kabli występujących na ranku. Pomijając<br />
wspomniane wcześniej charakterystyczne<br />
(współosiowe) ułożenie żyły, warto<br />
zwrócić uwagę na właściwości takie jak:<br />
• Impedancja falowa, czyli stosunek napięcia<br />
przemiennego na wejściu linii do<br />
prądu w niej płynącego. Na szczęście<br />
wybór odpowiedniego przewodu nie wymaga<br />
od nas znajomości danego zjawiska,<br />
a jego wielkości. Najczęściej użytkownik<br />
wybiera pomiędzy dwiema występującymi<br />
wielkościami: 50 Ω i 75Ω.<br />
• Tłumienie, czyli wielkość określająca<br />
straty transmitowanego sygnału w<br />
oparciu o odległość, na jaką jest przenoszony.<br />
Transmisja sygnału przewodem<br />
koncentrycznym ma tę cechę, że traci<br />
na wartości wraz z odległością.<br />
Przedstawione powyżej cechy i właściwości<br />
sprawiają, że na rynku wiele jest przewodów<br />
koncentrycznych, a użytkownik<br />
często ma nie lada problem z wybraniem<br />
odpowiedniego przewodu dopasowanego<br />
do własnych potrzeb.<br />
Charakterystyczne oznaczenia<br />
przewodów współosiowych<br />
Przewody Coaxialne, bo z taką nazwą również<br />
możemy się spotkać, oznaczane są<br />
w bardzo charakterystyczny sposób, który<br />
często pozwala na ich identyfikację:<br />
• Przewody koncentryczne RG (R-Radio,<br />
G-Guide); typ przewodów wykonanych<br />
wg. specyfikacji wojska US MIL-C-17<br />
• Przewody koncentryczne RG/U (R-Radio,<br />
G-Guide, U-Utility)<br />
• Przewód koncentryczny RG-H (R-Radio,<br />
G-Guide, H-halogen-free material) wykonane<br />
z materiału bezhalogenowego.<br />
Ponadto przewody koncentryczne klasyfikowane<br />
są względem klasy ekranowania.<br />
Najniższą klasą oznaczone są<br />
przewody typu C (RG…CU), kolejne<br />
oznaczane są klasą B (RG…BU), natomiast<br />
najwyższa klasa przewodów<br />
współosiowych to klasa A (RG…AU).<br />
Oferta TME<br />
W ofercie TME znajduje się ponad 150<br />
przewodów koncentrycznych, takich producentów<br />
jak Alpha Wire, Helukabel,<br />
LappKabel, Tasker, Teleste czy Belden.<br />
Charakteryzujących się różnorodnością,<br />
właściwościami i parametrami przeznaczonymi<br />
do wielu zastosowań w dziedzinie<br />
transmisji sygnałów.<br />
www.tme.eu<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
29
kable<br />
i przewody<br />
Zasady i korzyści wykorzystania normy PN-EN 61439-1 i -2<br />
do budowy rozdzielnic i sterownic niskiego napięcia zgodnie<br />
z zasadami kompatybilności elektromagnetycznej<br />
PROMOCJA<br />
Zgodnie z zaleceniem normy PN-EN 61439-2 (Załącznik BB, Tablica BB.1 – środowisko instalacji)<br />
przewidywane elektromagnetyczne środowisko pracy zestawu rozdzielczego lub sterowniczego<br />
powinno być uzgodnione z klientem. Wynika to faktu, iż producent nie zawsze musi mieć wiedzę,<br />
co do docelowego miejsca instalacji. Często zmiana środowiska jest możliwa po uzupełnieniu zestawu<br />
o dodatkowe (oferowane) opcje, powinna o tym wówczas mówić instrukcja obsługi. Instrukcja<br />
obsługi oraz cały projekt jest tworzona w znacznym stopniu na podstawie informacji zawartych<br />
w instrukcjach obsługi urządzeń i innych komponentów wchodzących w skład zestawu.<br />
Dla lepszego zrozumienia tego zagadnienia<br />
posłużmy się przykładem z dziedziny napędu<br />
elektrycznego. W tym celu sięgnijmy<br />
do instrukcji przykładowego przekształtnika<br />
częstotliwości (rysunek 1).<br />
Przekształtnik częstotliwości można często<br />
nabyć bez filtra sieciowego (chroniącego<br />
sieć zasilającą przed oddziaływaniem<br />
szkodliwych harmonicznych generowanych<br />
przez jego obwód energoelektroniczny).<br />
Urządzenie takie nie powinno pracować<br />
w układzie podłączonym do sieci, ani<br />
w obszarze przemysłowym, ani w obszarze<br />
mieszkalnym, komercyjnym i lekko uprzemysłowionym.<br />
Do obszaru przemysłowego (A1) można<br />
zgodnie z wymaganiami dyrektywy EMC<br />
stosować urządzenia z wbudowanym filtrem<br />
A1, lecz nie można ich stosować<br />
w obszarze mieszkalnym, dopóki nie wyposaży<br />
się ich dodatkowo w filtr B1 (rysunek<br />
1.). Potencjalny użytkownik powinien<br />
być o tym uprzedzony w instrukcji<br />
urządzenia.<br />
Opis budowy zestawu widocznego na rysunku<br />
3.:<br />
1. Sterownik programowalny (PLC) – urządzenie<br />
mające znaczny wpływ na zachowanie<br />
się zespołu (maszyny, sterownicy).<br />
W wypadku zakłócenia może wywołać<br />
niepożądane (nieoczekiwane) ruchy napędów,<br />
zaworów, siłowników itd.<br />
2. Przekształtnik częstotliwości – główne<br />
źródło zakłóceń elektromagnetycznych<br />
(EMC) w prezentowanym zestawie.<br />
3. Stycznik wyjściowy – odcinający dopływ<br />
energii elektrycznej do silnika.<br />
Rys. 1.<br />
Przemiennik częstotliwości: z wbudowanym filtrem klasy A1 (LS) i widok uzupełniających filtrów klasy B1 (po prawej).<br />
30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
Menu<br />
Back<br />
Hand<br />
On<br />
Status<br />
OK<br />
Reset<br />
Quick<br />
Menu<br />
Main<br />
Menu<br />
Auto<br />
On<br />
kable<br />
i przewody<br />
Power<br />
input<br />
+10 V DC<br />
0#10 V DC<br />
0#10 V DC<br />
0/4#20 mA<br />
Rys. 2.<br />
RFI<br />
91 (L1/N)<br />
92 (L2/L)<br />
93 (L3)<br />
95 PE<br />
50 (+10 V OUT)<br />
53 (A IN) 2)<br />
54 (A IN)<br />
55 (COM digital/analog I/O)<br />
12 (+24 V OUT)<br />
13 (+24 V OUT)<br />
18 (D IN)<br />
19 (D IN)<br />
27 (D IN/OUT)<br />
29 (D IN)<br />
32 (D IN)<br />
33 (D IN)<br />
4) 37 (STO1)<br />
4) 38 (STO2)<br />
24 V<br />
0 V<br />
Switch mode<br />
power supply<br />
10 V DC<br />
15 mA<br />
24 V DC<br />
100 mA<br />
+ - + -<br />
P 5-00<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
24 V (NPN)<br />
0 V (PNP)<br />
interface<br />
ON = Terminated<br />
OFF = Open<br />
(U) 96<br />
(V) 97<br />
(W) 98<br />
(PE) 99<br />
(A OUT) 42<br />
(N RS485) 69<br />
(P RS485) 68<br />
(COM RS485) 61<br />
Brake<br />
resistor<br />
Schemat aplikacyjny przekształtnika częstotliwości typ VLT FC280 (Danfoss) z widocznymi<br />
ekranami kabli. Należy zwrócić uwagę na łączenie ekranów na obu końcach kabli<br />
z masą układu, generalnie z pominięciem jedynie przewodów sygnałów analogowych<br />
(o czym będzie jeszcze mowa niżej).<br />
1<br />
2<br />
3)<br />
1 2<br />
5 V<br />
RS485<br />
0 V<br />
ON<br />
1)<br />
S801<br />
5)<br />
(-DC) 88<br />
5)<br />
(+DC/R+) 89<br />
(R-) 81<br />
Relay 1<br />
03<br />
02<br />
01<br />
0 V<br />
250 V AC, 3 A<br />
Motor<br />
Analog output<br />
0/4#20 mA<br />
RS485<br />
(PNP) = Source<br />
(NPN) = Sink<br />
3<br />
130BD391.11<br />
e30be202.18<br />
Pozwala on na fizyczną separację galwaniczną<br />
silnika od zasilania. Nagłe otwarcie<br />
tego stycznika pod obciążeniem<br />
w wyniku występowania znacznej indukcyjności<br />
w silniku (oraz kablu łączącym<br />
falownik z silnikiem – zwłaszcza<br />
przy większej jego długości) prowadzi<br />
do powstania przepięcia na wyjściu falownika,<br />
wskutek tego do uszkodzenia<br />
układu tranzystorów IGBT generujących<br />
przebieg wyjściowego napięcia o regulowanej<br />
częstotliwości.<br />
4. Zbiorcza szyna masy (PE) – zgodnie<br />
z obecnym stanem wiedzy zestaw powinien<br />
taką szynę posiadać, ponieważ ma<br />
ona bardzo korzystny wpływ na kompatybilność<br />
elektromagnetyczną układu.<br />
Obecnie w przypadku układów, w których<br />
występują wyższe częstotliwości<br />
napięcia i prądu, nie należy raczej mówić<br />
o uziemieniu, lecz o połączeniu z masą<br />
i połączeniach wyrównawczych.<br />
5. Końcowa część kabla zasilającego silnik,<br />
który powinien być ekranowany (np.<br />
Topflex EMV-3 Plus, rysunek 4.). Ponieważ<br />
kształt połączenia końca ekranu kabla<br />
ma decydujące znaczenie dla wartości<br />
impedancji falowej przy wyższych częstotliwościach,<br />
które tu występują, należy<br />
ekran połączyć trwałym i pewnym stykiem<br />
z masą układu na pełnym jego obwodzie.<br />
Zaleca się, aby takie połączenie<br />
realizować jak najczęściej jest to możliwe,<br />
a w szczególności na każdym zakończeniu<br />
ekranu, o ile musi on ze względów<br />
konstrukcyjnych być przerwany, jak<br />
w przypadku zastosowania wspomnianego<br />
już wyżej stycznika wyjściowego.<br />
Rys. 3.<br />
4<br />
5<br />
6<br />
9 10<br />
L1<br />
L2<br />
U<br />
L3<br />
V<br />
PE<br />
W<br />
PE<br />
8<br />
7<br />
Sposób instalacji przekształtnika VLT FC280 (Danfoss) zalecany w instrukcji producenta.<br />
6. Zaleca się zapewnienie znaczących (przynamniej<br />
200 milimetrowych) odstępów<br />
pomiędzy zakłócającymi kablami siłowymi<br />
(zasilania silnika), a sygnałowymi mogącymi<br />
być łatwo zakłóconymi. W wypadku,<br />
gdy kable te muszą w systemie<br />
się mijać, należy do realizować poprzez<br />
ustawienie ich pod kątem prostym, co<br />
minimalizuje oddziaływanie elektromagnetyczne.<br />
7. Końcówka kabla służąca do podłączenia<br />
silnika indukcyjnego. Ponieważ<br />
kabel silnikowy powinien zgodnie<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
31
kable<br />
i przewody<br />
Rys. 4.<br />
Kabel podwójnie ekranowany stosowany do zasilania silników indukcyjnych z przekształtników<br />
częstotliwości. Tu w wersji symetrycznej osiowo, co ma duże znaczenie<br />
dla połączeń długich. Kabel ten posiada również zmniejszoną pojemność pasożytniczą,<br />
co zmniejsza obciążenie falownika prądem upływu. Na rysunku pokazano wersję kabla<br />
odporną dodatkowo na promieniowanie UV, czyli zalecaną do stosowania do połączeń<br />
zewnętrznych.<br />
z zasadami kompatybilności elektromagnetycznej<br />
być uziemiony na obydwu<br />
końcach, czyli do szyny zbiorczej<br />
w sterownicy (patrz punkt 5. powyżej)<br />
i do obudowy skrzynki zasilającej silnika.<br />
W tym drugim przypadku zaleca się<br />
zastosowanie dławicy w wykonaniu zapewniającym<br />
połączenie ekranu z masą<br />
układu (tu obudowa silnika) również<br />
na pełnym jego obwodzie. W tym celu<br />
należy zastosować dławicę jak na rysunku<br />
5. (np. KVA-XXL-MS-E lub HE<br />
-LUTOP MS-EP).<br />
Rys. 5.<br />
Rys. 6.<br />
Dławice kablowe opisane w punkcie 7.<br />
Przykład kabla zasilania odpornego mechanicznie i na warunki zewnętrzne typ H07RN-F.<br />
8. Kabel zasilający – z punktu widzenia<br />
kompatybilności elektromagnetycznej<br />
najkorzystniejszy jest układ zasilania<br />
TN-S, a zatem w przypadku zasilania<br />
autonomicznego 3-fazowego przekształtnika<br />
częstotliwości zaleca się stosować<br />
kabel czterożyłowy, z żyłą ochronną<br />
(ŻO), a w przypadku 1-fazowym trzyżyłowy<br />
z żyłami: fazową, neutralną<br />
i ochronną (L1, N i ŻO). Zasilanie obwodów<br />
sterowania najkorzystniej jest<br />
realizować za pomocą transformatora<br />
sterowania o przekładni 400/230 V<br />
– a zatem połączonego na wejściu międzyfazowo.<br />
9. Okablowanie obwodów sterowania powinno<br />
być w miarę potrzeb i realizowane<br />
z ekranowaniem i jak już wyżej<br />
wspomniano w możliwie znacznej odległości<br />
od kabli siłowych, wyjściowych<br />
z falowników.<br />
Rys. 7.<br />
Sterowniczy kabel ekranowany typ JZ-500_FC-PUR (wyżej) i przemysłowy kabel sieciowy<br />
4 pary, kategoria 5e Ethernet typ S-FTP HELUKAT 100S.<br />
W przypadku kabli sygnałowych warunek<br />
obustronnego połączenia masy nie jest już<br />
tak oczywisty, ponieważ przepływ prądów<br />
pasożytniczych, na poziomie kilku lub<br />
więcej amperów (normalny dla dużych<br />
przekrojów czynnych ekranów kabli silnikowych)<br />
mógłby zniszczyć delikatniejsze<br />
kable sygnałowe, zatem stosuje się połączenie<br />
obustronne, lecz z jednej strony<br />
połączone poprzez niewielki kondensator,<br />
który dla wyższych częstotliwości stanowi<br />
zwarcie, a dla niższych (energetycznych)<br />
przerwę.<br />
Rys. 8.<br />
Przewód jednożyłowy typ TOPFLEX 303 X07V-K-Y0.<br />
10. W wypadku zastosowania osobnych<br />
obudów dla układów napędowych i sterowania<br />
należy zastosować połączenia<br />
wyrównawcze masy. Wykonuje się<br />
32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ozdzielnice<br />
i obudowy<br />
REKLAMA<br />
KOMPLEKSOWA<br />
OFERTA EMC<br />
<br />
<br />
Rys. 9.<br />
Plecionka uziemiająca płaska Cu typ HELU-MB-CUv.<br />
je kablami lub przewodami jednożyłowymi PE lub lepiej za pomocą<br />
plecionek płaskich z okutymi końcówkami (rysunek 8.).<br />
<br />
<br />
Widoczne na rysunku 8. plecionki płaskie są również idealnym<br />
rozwiązaniem do połączenia drzwi lub blach obudów zestawów<br />
w wypadku układów z przekształtnikami ze względu na niską<br />
(np. 20 mniejszą niż dla połączeń o przekroju okrągłym) impedancję<br />
falową.<br />
mgr inż. Marek Trajdos<br />
Konsultant ds. technicznych<br />
HELUKABEL Polska<br />
HELUKABEL Polska Sp. z o.o.<br />
Krze Duże 2, 96-325 Radziejowice<br />
tel. +48 46 858 01 00, mail: biuro@helukabel.pl<br />
www.helukabel.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
33
ZAKUPY<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Szybkie cięcie!<br />
Wybór odpowiedniej jakości materiałów do wykonania instalacji to dopiero połowa sukcesu.<br />
Nawet najlepsze kable i przewody nie spełnią swojego zadania i nie zagwarantują bezpieczeństwa<br />
systemu jeśli będą niestarannie obrobione i źle połączone. Oprócz doświadczenia i sprawnej ręki<br />
fachowca potrzebne są więc dobrej jakości narzędzia. Warto o tym pamiętać i przy ich wyborze<br />
nie kierować się wyłącznie ekonomiczną ceną. Inwestycja w zakup droższych ale lepszej jakości<br />
produktów z pewnością zwróci się w formie precyzji cięcia, szybkości i komfortu pracy.<br />
Kompletny zestaw<br />
profesjonalnych narzędzi<br />
marki Jokari, do ściągania<br />
izolacji i obróbki przewodów:<br />
nóż do izolacji 28H, ściągacz do<br />
izolacji ALLROUNDER, ściągacz<br />
SUPER 4 PLUS<br />
w walizce Sortimo L-BOXX mini.<br />
Cena: 147 zł<br />
www.swiatnarzedzi.pl<br />
Szczypce automatyczne Knipex do ściągania izolacji 0,03-10 mm 2 . Profesjonalny<br />
przyrząd do zdejmowania izolacji, wykonanej z tworzywa sztucznego lub gumy,<br />
z kabli i przewodów okrągłych jedno lub wielożyłowych. Przydatny podczas<br />
prac montażowych np. w szafach sterowniczych. Szczypce samoczynnie<br />
dopasowują się do różnych przekrojów przewodu, nie powodując<br />
dzięki temu jego uszkodzenia. Obcinak dostosowany<br />
jest do cięcia drutu miedzianego i aluminiowego, wielożyłowego<br />
o przekroju do 10 mm² lub jednożyłowego o przekroju<br />
do 6 mm².<br />
Cena: 253,88 zł<br />
www.speckable.pl<br />
Nożyce Würth do przewodów VDE z kutą<br />
głowicą. Specjalna geometria ostrza nożyc<br />
ułatwia przecinanie przewodów jedno i wielożyłowych<br />
miedzianych oraz aluminiowych<br />
bez odkształceń o średnicy maksymalnej<br />
15 mm. Wysokiej jakości stal narzędziowa<br />
zapewnia długą żywotność i precyzję cięcia<br />
powierzchni. 1-częściowy uchwyt z szerokim<br />
kołnierzem VDE gwarantuje bezpieczeństwo<br />
pracy. Ergonomicznie ukształtowana<br />
rękojeść zapewnia<br />
lżejszą i wygodną pracę.<br />
Nożyce Würth nadają się<br />
do prac pod napięciem<br />
do 1000 V (AC) i do<br />
1500 V (DC), przestrzegając<br />
wszystkich<br />
zalecanych zasad bezpieczeństwa.<br />
Nie należy<br />
ich stosować do cięcia<br />
drutu stalowego.<br />
Cena: 219 zł<br />
www.wurth.pl<br />
Szczypce Würth do zdejmowania<br />
izolacji AS 61. Samonastawne szczypce<br />
do cięcia kabli i zdejmowania izolacji<br />
Würth przeznaczone są do przewodów<br />
o maksymalnej średnicy Ø 2 mm.<br />
Wąskie szczęki szczypiec umożliwiają<br />
pracę nawet w trudno dostępnych<br />
miejscach bez ryzyka wystąpienia<br />
obrażeń, spowodowanych poślizgiem<br />
podczas zdejmowania powłoki z kabla.<br />
Ergonomiczny uchwyt gwarantuje<br />
wygodę pracy. Szczypce mają<br />
regulowaną długość cięcia w zakresie<br />
od 8 do 12 mm.<br />
Cena: 81,20 zł<br />
www.wurth.pl.<br />
Obcinaczki boczne marki NWS,<br />
z izolowaną rękojeścią<br />
1000 V AC, do drutu<br />
do 2,5 mm. Szczypce<br />
charakteryzują się wieloma<br />
innowacyjnymi rozwiązaniami<br />
oraz patentami technicznymi<br />
przy zachowaniu niezwykłej<br />
precyzji wykonania,<br />
funkcjonalności, estetyki<br />
i trwałości. Wszystkie<br />
narzędzia tego producenta<br />
objęte są 5-letnią gwarancją.<br />
Cena: 97 zł<br />
www.elektryczny.pl<br />
Nożyce do kabli i izolacji NEO<br />
o wymiarze 140 mm, długość<br />
ostrza 45 mm. Ząbkowane laserowo<br />
ostrza zabezpieczone przed<br />
wyślizgiwaniem. Posiada dwa<br />
nacięcia służące do szybkiego<br />
odizolowywania kabli 0,7<br />
i 1,0 mm². Dwumateriałowa,<br />
ergonomiczna rękojeść podnosi<br />
komfort użytkowania.<br />
Jakość narzędzia<br />
została potwierdzona<br />
certyfikatem TÜV<br />
oraz 25-letnią<br />
gwarancją<br />
producenta.<br />
Cena: 62 zł<br />
www.speckable.pl<br />
34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
OSPRZĘT ŁĄCZENIOWY FIRMY ELEKTRO<br />
Firma Elektro jest znanym czeskim producentem osprzętu łączeniowego przeznaczonego głównie<br />
dla producentów rozdzielni elektrycznych. Wysoka jakość oraz nowoczesne rozwiązania techniczne<br />
wpływają na stały wzrost sprzedaży produktów na obszarze Unii Europejskiej. Wyłącznym<br />
przedstawicielem firmy Elektro na terenie Polski jest firma ISTPOL. Artykuł ten jest skróconym<br />
przeglądem produktów i rozwiązań technicznych.<br />
PROMOCJA<br />
Złączki śrubowe szeregowe RSA<br />
Głównym asortymentem produktów firmy<br />
Elektro są złączki szeregowe typu RSA.<br />
Znajdują one zastosowanie w rozdzielniach<br />
elektrycznych do łączenia przewodów miedzianych<br />
lub aluminiowych o przekrojach<br />
od 0,15 do 95 mm². Złączki te montuje się,<br />
wykorzystując specjalny zatrzask, na szynach<br />
montażowych TH 35 lub TH 15. Można<br />
podłączyć do nich pojedynczy przewód<br />
będący drutem lub linką.<br />
Część izolacyjna złączek wykonana jest<br />
z wysokiej jakości tworzywa (poliamid PA 6)<br />
o klasie palności V0 (badana rozżarzonym<br />
do 960ºC drutem) bez chlorowców i halogenków.<br />
Przy dużym obciążeniu prądowym, przekraczającym<br />
nawet prąd znamionowy zacisku,<br />
izolacja zachowuje odpowiednią sztywność<br />
i nie ulega uszkodzeniu.<br />
Złączki RSA produkowane są w szerokiej<br />
gamie kolorów. Mamy oprócz kolorów podstawowych:<br />
niebieskiego, żółto-zielonego,<br />
szarego, dziesięć innych kolorów do dyspozycji.<br />
Elementy metalowe złączki wykonane są ze<br />
stali pokrytej galwanicznie związkiem ZnCoCr,<br />
odpornym na korozję i zmniejszającym rezystancję<br />
połączenia. Złączki do podłączenia<br />
przewodu<br />
ochronnego (żółto-zielone) są wykonane<br />
w dwóch wersjach, jako izolowane od szyny<br />
oraz posiadające specjalną klamrę metalową,<br />
zwierającą do szyny TH, zapewniającą<br />
ochronę elektryczną całej rozdzielnicy.<br />
Złączki RSA 35A i 70A mają śruby inbusowe,<br />
wykonane ze stali galwanizowanej<br />
ZnCoCr. Przy zastosowaniu zalecanych<br />
narzędzi oraz właściwym momencie siły<br />
docisku producent gwarantuje, że śruby<br />
nie ulegną uszkodzeniu nawet przy wielokrotnym<br />
dokręcaniu. Złączki typu RSA<br />
2,5 do RSA 35 posiadają stopień ochrony<br />
przed porażeniem IP 20, natomiast stopień<br />
ochrony złączek RSA 70 wynosi<br />
IP 10.<br />
Sąsiadujące w szeregu złączki można łączyć<br />
ze sobą w grupy przy pomocy zworek<br />
śrubowych lub stosując specjalny mostek<br />
łączeniowy dla RSA 4 i RSA PE 4 IS.<br />
Złączki szynowe RSA 2,5 A zwiera się<br />
wyłącznie stosując specjalne mostki<br />
grzebieniowe (2, 3 i 4-torowe). Łączenia<br />
dokonuje się wciskając mostek grzebieniowy<br />
od góry do specjalnych samozaciskających<br />
się gniazd w złączkach szynowych.<br />
Uzupełnieniem oferty złączek RSA<br />
są przegrody końcowe oraz środkowe<br />
w kolorze wybranych złączek, a także<br />
trzymacze końcowe.<br />
Uniwersalne złączki ETB<br />
Firma ELEKTRO rozpoczęła produkcję złączek<br />
ETB w roku 2018. Było to odpowiedzią<br />
na zapotrzebowanie rynku, a w szczególności<br />
firm prefabrykujących rozdzielnie<br />
elektryczne. Złączki te są całkowicie zabudowane<br />
ze wszystkich stron solidną obudową<br />
wykonaną z polyamidu, tworzywa<br />
bezhalogenkowego. Typoszereg podłączanych<br />
przewodów to 50, 95, 150 i 240 mm 2 .<br />
Dla każdego z tych przekrojów wykonane są<br />
jako jednotorowe (jedno wejście jedno wyjście)<br />
i bloki rozdzielcze (jedno wejście i trzy<br />
wyjścia). Dla tych parametrów każdy rodzaj<br />
złączki jest oferowany w trzech kolorach:<br />
szarym, niebieskim N i żółto-zielonym.<br />
Ponadto, dla przekroju 50 mm 2 , oferuje się<br />
blok rozdzielczy 6-cio zaciskowy (jedno wejście,<br />
pięć wyjść), wykonany w trzech kolorach:<br />
szarym, niebieskim i żółto-zielonym oraz jako<br />
3 tory rozwarte, do podłączenia faz L1, L2, L3.<br />
Złączki 50, 95, 150 mm 2 , jednotorowe<br />
i dwutorowe, przystosowane są do montażu<br />
na szynie nośnej TH 35, natomiast złączki<br />
240 mm2 montuje się przy pomocy dwóch<br />
śrub na płycie montażowej.<br />
Masywne części przewodzące złączek wykonane<br />
są z pocynowanego stopu aluminium.<br />
Przewody przykręcane są solidnymi<br />
śrubami ampulowymi.<br />
Fot. 1. Złączka ETB 2X95 - niebieska Fot. 2. Złączka ETB 2X240 - żółto-zielona<br />
Fot. 3.<br />
Złączka ETB 50 - szara<br />
36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
Fot. 4.<br />
Listwa ekwipotencjalna EPS 4 D<br />
- bez osłony.<br />
Fot. 4.<br />
Listwa ekwipotencjalna EPS 4 D<br />
- z osłoną.<br />
Fot. 4.<br />
Złączka izolowana HPS-50A<br />
Do złączek można podłączać przewody<br />
miedziane (EN 60947-7-1) i aluminiowe<br />
(EN 61238-1). Wszystkie złączki posiadają<br />
odpowiedni certyfikat CE<br />
Przelotowe złączki izolowane HPS<br />
Są przeznaczone głównie do dokonywania<br />
odgałęzień wewnętrznych linii zasilających<br />
bez przecinania przewodu. Zakres przekroju<br />
stosowanych przewodów wynosi od 2,5<br />
do 150 mm².<br />
Do jednej złączki można podłączyć dwa<br />
przewody. Złączki wykonywane są jako<br />
dwunastopolowe – dla przekrojów od 2,5<br />
do 35 mm² (pojedyncze złączki można oddzielać<br />
od siebie odłamując je) lub jednopolowe<br />
– dla przekrojów od 50 do 150 mm².<br />
Listwy ekwipotencjalne<br />
Listwy ekwipotencjalne umożliwiają wykonanie<br />
solidnego i trwałego uziemienia<br />
ochronnego oraz połączeń wyrównawczych.<br />
Posiadają całą kombinację różnych<br />
typów zacisków, dzięki temu można<br />
w łatwy sposób wykonać połączenia<br />
przewodów ochronnych do metalowych<br />
rur instalacyjnych, kranów i zbiorników<br />
na różne płyny. Listwy ekwipotencjalne<br />
umożliwiają łatwy montaż bednarki oraz<br />
przewodów ochronnych o przekrojach<br />
do 90 mm².<br />
Listwy zaciskowe EPS 4A, EPS 4B , EPS<br />
4C, EPS 4D są przeznaczone do stosowania<br />
w instalacjach domowych i przemysłowych<br />
jako główne listwy ekwipotencjalne.<br />
Produkty te mogą być wykonane w obudowie<br />
lub bez. Listwy łączeniowe EPS zostały<br />
zaprojektowane tak, że śruby zaciskowe<br />
są zabezpieczone przed odkręceniem.<br />
www.istpol.plw.istpol.pl<br />
WYSOKA JAKOŚĆ – NIEZAWODNOŚĆ<br />
REKLAMA<br />
ZAPRASZAMY na Targi ENERGETAB<br />
Bielsko-Biała, 17-19.09.<strong>2019</strong><br />
Pawilon J – stoisko 6<br />
Przedstawicielstwo<br />
w Polsce<br />
ISTPOL Sp. z o.o.<br />
03-565 Warszawa<br />
ul. Kolonijna 3<br />
tel./fax (22) 663 48 15<br />
639 86 48<br />
fax (22) 743 69 77<br />
e-mail: istpol@istpol.pl<br />
www.istpol.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
37
łączenie<br />
przewodów<br />
Fot. 4. Złączka RSA 35A - czarna Fot. 4. Złączka RSA 70A - niebieska Fot. 4. Złączka RSE 4D R1A<br />
W budownictwie sprawdzą się złączki uziemiające<br />
ZSA 16, za pomocą których można<br />
podłączyć przewód ochronny do konstrukcji<br />
metalowych o przekroju okrągłym np. rurki.<br />
Właściwe połączenie i doskonały styk tworzy<br />
taśma miedziana lub stalowa nierdzewna<br />
oplatająca rurę, która jest w trakcie montażu<br />
naciągana przez zacisk ZSA 16.<br />
Do baterii wodociągowych, w których niezbędne<br />
jest wykonanie dodatkowych podłączeń,<br />
a instalacja wykonana jest na bazie<br />
rur plastikowych, można zastosować zacisk<br />
ZS 4.<br />
Korpus zacisku nakłada się na końcówkę<br />
rury z zaprasowaną metalową nakładką i dokręca<br />
mosiężną nakrętką. Następnie do korpusu<br />
mocujemy przewód przyłączeniowy<br />
uziemienia.<br />
Złączki z układem elektronicznym<br />
W ofercie firmy Elektro znajdziemy podstawowe<br />
układy elektroniczne umieszczone<br />
w typowych obudowach złączek elektrotechnicznych<br />
przystosowanych do montażu<br />
na szynie TH 35 i TH 15.<br />
Typoszereg RSE D<br />
RSE D R1A – złączka z diodą ochronną<br />
i diodą separacyjną.<br />
Zastosowanie: ładowanie akumulatorów<br />
z zewnętrznego źródła, ochrona przed niepożądanym<br />
przenoszeniem sygnału napięciowego<br />
(obwody logiczne), ochrona przed<br />
przepięciami (włączanie cewek elektromagnetycznych<br />
np. styczniki, zawory elektromagnetyczne).<br />
RSE D S1A – złączka z ochronną diodą<br />
Schottky’ego.<br />
Typoszereg RSE LD<br />
W złączce zainstalowano diodę LED<br />
i stabilizator prądu zapewniający jej stałe<br />
świecenie w całym zakresie napięcia roboczego.<br />
Zastosowanie: sygnalizacja świetlna<br />
z częstym włączaniem urządzeń (długa<br />
żywotność).<br />
Typoszereg RSE PC<br />
W złączce zainstalowano jeden polimerowy<br />
bezpiecznik wielokrotnego użytku.<br />
Zastosowanie: ochrona przeciążeniowa<br />
sieci danych, zastępuje bezpieczniki rurkowe<br />
(wyjścia PLC, przekaźniki, styczniki,<br />
czujniki, zawory elektromagnetyczne).<br />
Złączki z bezpiecznikiem<br />
polimerowym PC i diodą LED<br />
W złączce zainstalowano jeden polimerowy<br />
bezpiecznik wielokrotnego użytku<br />
z diodą sygnalizacyjną LED informującą<br />
o rozłączeniu bezpiecznika.<br />
Typoszereg RSE TL<br />
W złączce zainstalowano dwukierunkową<br />
diodę transil 1,5 kW / 1 ms (400 W /<br />
10 ms). Charakterystyka diody jest podobna<br />
do dwóch połączonych szeregowo<br />
i przeciwnie diod Zenera.<br />
Zastosowanie: ochrona przeciwprzepięciowa<br />
podłączonych obwodów od<br />
5 do 440, ochrona przed wyładowaniami<br />
antystatycznymi, szybkimi przełączeniami,<br />
falą udarową itp.<br />
Typoszereg RSE 4D<br />
RSE 4D R1A – złączka z mostkiem prostowniczym<br />
Graetza.<br />
Zastosowanie: zasilania elementów i obwodów<br />
prądu stałego (kontrolki, zawory elektromagnetyczne,<br />
stabilizatory napięcia).<br />
RSE 4D S1A – złączka z mostkiem prostowniczym<br />
na diodach Schottky’ego.<br />
Zastosowanie podobne jak w przypadku<br />
RSE 4D R1A, ale w ekstremalnie szybkich<br />
obwodach wyłączających ( MHz),<br />
zasilanie sprzętu komputerowego, urządzeń<br />
radarowych.<br />
RSE KT U – złączka z wyłącznikiem<br />
mocy względem zasilania.<br />
W złączce zainstalowano tranzystor mocy,<br />
z otwartym kolektorem (30 V / 2,5 A),<br />
sygnalizacyjną diodę LED, ochronną<br />
diodę do włączania obciążenia indukcyjnego<br />
i moduł o obciążeniu 2A z ochroną<br />
przeciwprzepięciową (bezpiecznik wielokrotnego<br />
użytku).<br />
Typoszereg RSE SSR, RSE KT<br />
RSE SSR AC1A – złączka z przekaźnikiem<br />
półprzewodnikowym.<br />
W złączce zainstalowano półprzewodnikowy<br />
przekaźnik mocy z galwaniczną<br />
separacją, sygnalizacyjną diodę LED<br />
i ochronną dwukierunkową diodę transil.<br />
Zastosowanie: włączanie obciążenia<br />
do 250 VAC / 1 A.<br />
RSE KT DC – złączka z półprzewodnikowym<br />
przekaźnikiem 24 VDC.<br />
W złączce zainstalowano przetwornicę,<br />
transformator operacyjny (wejście<br />
40 VDC, tranzystor mocy, sygnalizacyjną<br />
diodę LED, ochronną diodę transil<br />
do włączania obciążenia indukcyjnego.<br />
Zastosowano ochronę nadmiarowo-prądową<br />
(bezpiecznik wielokrotnego użytku).<br />
Zaineresowanych szczegółową informacją<br />
nt. oferty firmy ELEKTRO zapraszamy<br />
na nasza stronę internetową<br />
www.istpol.pl<br />
mgr inż. Bogdan Mędrek<br />
ISTPOL Sp. z o.o.<br />
38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
Szybkozłączki i zaciski śrubowe<br />
Złączki śrubowe i szybkozłączki mają swoje zalety. W przypadku złączek śrubowych należy mieć<br />
na uwadze pewność połączenia ale pod warunkiem, że jest ono właściwie wykonane. Z kolei dzięki<br />
szybkozłączkowym skraca się czas montażu instalacji.<br />
Złączki śrubowe<br />
Złączki śrubowe zazwyczaj wybiera się<br />
do aplikacji wymagających dużego, pewnego<br />
docisku po to aby zapewnić bezpieczne<br />
połączenie przy niskim spadku<br />
napięcia. Chodzi przy tym o łączenie<br />
przewodów o przekroju 0,08-24 mm 2 .<br />
Na jakość końcową połączenia z zaciskiem<br />
śrubowym w dużej mierze wpływa<br />
staranność wykonania połączenia<br />
oraz siła docisku. Stąd też ważne jest<br />
aby przed uruchomieniem instalacji dokładnie<br />
sprawdzić stan połączeń poprzez<br />
dokręcenie wszystkich zacisków śrubowych.<br />
Tym sposobem minimalizuje się<br />
ryzyko wystąpienia awarii, przy czym<br />
do rozłączenia połączenia może dojść<br />
pod wpływem wstrząsów i samoistnego<br />
odkręcenia śruby. Oprócz tego dzięki<br />
sprawdzeniu stanu połączenia unika<br />
się ewentualnej deformacji przewodu<br />
i zmniejszenia jego przekroju, do którego<br />
może dojść w skutek nadmiernie dokręconych<br />
zacisków i wygięcia przewodów<br />
miedzianych i aluminiowych.<br />
Za najprostszy rodzaj zacisków śrubowych<br />
uznaje się śrubowe złączki klatkowe.<br />
Złączki tego typu nie mają rozwiązań<br />
chroniących przed deformacją przewodu<br />
stąd też najczęściej wykorzystywane są<br />
do kabli jednożyłowych. Oprócz tego<br />
na rynku nie brakuje zacisków klatkowych<br />
z ochroną przed deformacją.<br />
W takim rozwiązaniu zacisk śrubowy<br />
ma element dociskowy od góry. Ważny<br />
jest również system z dociskiem zarówno<br />
od góry jak i od dołu. Tym sposobem<br />
funkcja tworzenia siły docisku jest oddzielona<br />
od funkcji przepływu prądu. Zapewnia<br />
to kontrolę dokręcanej śruby oraz<br />
możliwość optymalnego dobrania rodzaju<br />
materiału pod kątem materiału wykonania<br />
żyły przewodu – miedź lub stal.<br />
Na rynku dostępne są również złączki<br />
kablowe nie wymagające szyny nośnej,<br />
bowiem instaluje się je bezpośrednio<br />
do podłoża za pomocą śrub. Konstrukcja<br />
przewiduje stopy oraz wypusty do zestawiania<br />
bloków, składających się z kilku<br />
złączek. Każda złączka jest całkowicie<br />
zaizolowana i nie wymaga płytki zamykającej.<br />
Złączki sprężynowe<br />
Złączki sprężynowe cechują się automatycznym<br />
dostosowaniem siły docisku<br />
do przekroju przewodu. Podłączenie<br />
przewodów nie wymaga użycia narzędzi.<br />
Specjalna sprężyna styku dociska przewód<br />
do szyny przewodzącej prąd.<br />
Złączki sprężynowe znajdują zastosowanie<br />
w aplikacjach, gdzie stawia się<br />
na szybki montaż, bowiem czas wykonania<br />
połączenia jest nieco krótszy<br />
w porównaniu ze złączkami śrubowymi.<br />
Złączki sprężynowe dobrej jakości samoczynnie<br />
niwelują deformacje przewodów<br />
oraz są odporne na działanie wstrząsów.<br />
Zmniejszają również ryzyko popełnienia<br />
błędów montażowych ze względu<br />
na brak konieczności dokręcania śrub.<br />
Ponadto konstrukcja niektórych złączek<br />
sprężynowych zapewnia równomierne<br />
powierzchniowe dociśnięcie przewodów.<br />
W efekcie eliminowane jest ryzyko<br />
uszkodzenia przewodu również przy jego<br />
wielokrotnym montażu i demontażu.<br />
Dociski mogą mieć również zaprogramowaną<br />
siłę dostosowaną do przekroju<br />
przewodu. Tym sposobem skraca się<br />
czas montażu, a jakość styku nie zależy<br />
od staranności jego wykonania.<br />
Zaciski sprężynowe przed montażem są<br />
w pozycji normalnie zamkniętej zatem<br />
chcąc zamontować przewód zacisk musi<br />
być najpierw otwarty. W następnej kolejności<br />
należy wsunąć przewód i zluzować<br />
sprężynę po czym następuje samoczynne<br />
zakleszczenie. Taki sposób montażu<br />
przewodów bardzo często znajduje<br />
Fot. ENSTO<br />
Fot. 2.<br />
Instalatorzy wybierając elementy instalacji stawiają na szybkość i jakość połączeń.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
39
łączenie<br />
przewodów<br />
zastosowanie w miejscach trudnodostępnych<br />
oraz jeżeli przestrzeń montażowa<br />
jest ograniczona.<br />
Zaletą zacisków sprężynowych jest zapewnienie<br />
równomiernej, powierzchniowej<br />
siły przez co nie dochodzi<br />
do uszkodzeń przewodów nawet przy jego<br />
wielokrotnym montażu i demontażu.<br />
Szybkozłączki<br />
W instalacjach, zwłaszcza montowanych<br />
w domu, bardzo często zastosowanie<br />
znajdują szybkozłączki. Jednak w takim<br />
rozwiązaniu szczególną uwagę należy<br />
zwrócić na precyzję montażu. W przypadku<br />
zbyt słabego docisku może dojść<br />
do przerwy w zasilaniu lub przegrzania<br />
złącza. Skutkiem tego w skrajnych sytuacjach<br />
może być nawet pożar.<br />
W konstrukcji nowoczesnych szybkozłączek<br />
bardzo często wykorzystuje się<br />
podwójną sprężynę dociskową. Dzięki<br />
jednej z nich można wprowadzić przewód<br />
używając przy tym najmniejszej możliwej<br />
siły, co jest szczególnie ważne w miękkich<br />
żyłach. Z kolei druga sprężyna odpowiada<br />
za dobre połączenie przy użyciu<br />
mocnego docisku.<br />
Dzięki oferowanym na rynku złączkom<br />
można łączyć przewody jedno- i wielodrutowe<br />
oraz przewody z różnymi przekrojami<br />
przy wykorzystaniu tej samej<br />
złączki.<br />
Montaż zautomatyzowany<br />
Dużym uznaniem cieszą się połączenia<br />
zaciskowe pozwalające na zautomatyzowany<br />
montaż. Przy wykonywaniu takiego<br />
połączenia używa się specjalnego<br />
Fot. CABUR<br />
Fot. 1.<br />
Złącza przystosowane do montażu na szynie TS35<br />
pistoletu pneumatycznego. Wstrzeliwuje<br />
się nim klamrę w odpowiedni pin przyłączeniowy<br />
z kwadratowym lub prostokątnym<br />
przekrojem. Jest możliwe realizowanie<br />
kilku połączeń na jednym pinie<br />
przyłączeniowym, natomiast do demontażu<br />
są potrzebne specjalistyczne narzędzia<br />
i trzeba zniszczyć klamrę zacisku.<br />
Na rynku oferowane są również automatyczne<br />
połączenia zaciskowe wykorzystujące<br />
specjalne urządzenia z napędem elektrycznym.<br />
W takim rozwiązaniu przewód jednodrutowy<br />
nawija się na piny przyłączeniowe.<br />
Takie połączenie jest gazoszczelne.<br />
Fot. LEGRAND<br />
Fot. 2.<br />
Wybierając pomiędzy szybkozłączkami a złączkami śrubowymi trzeba mieć na uwadze przede wszystkim wymagania instalacji i<br />
komfort montażu.<br />
40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
Zaciski silnoprądowe<br />
Odpowiednie zaciski dobiera się do obwodów, przez które<br />
będą przepływały prądy o dużym natężeniu. Zaciski tego<br />
typu wykorzystywane są również w szynach prądowych po to<br />
aby zapewnić możliwość przyłączania żył kabli sektorowych<br />
wielodrutowych, sektorowych pełnych, okrągłych wielodrutowych<br />
i okrągłych pełnych za pomocą klucza imbusowego.<br />
Można wykonywać giętkie połączenia pomiędzy szynami prądowymi<br />
na poszczególnych fazach. Zapewnia to nie tylko wysoki<br />
poziom wytrzymałości mechanicznej ale również dobrą<br />
przewodność elektryczną wynikającą z mniejszego nagrzewania<br />
połączenia.<br />
Materiałem wykonania zacisków silnoprądowych bardzo często<br />
jest stop mosiądzu lanego, co w połączeniu z odpowiednią<br />
konstrukcją zacisku jest gwarancją dobrych parametrów w zakresie<br />
prądu znamionowego i zwarciowego oraz wytrzymałości<br />
mechanicznej – wyciąganie i zginanie. Nie mniej ważna<br />
jest przy tym odporność na przyrost temperatury. Moment dokręcania<br />
jest z reguły duży i wynosi do 40 Nm. Trzeba mieć<br />
również na uwadze odporność na korozję i zużycie.<br />
Typowy zacisk ma śrubę z gniazdem na klucz oraz wyprofilowany<br />
docisk, co pozwala na wprowadzenie żył kabla najczęściej<br />
o przekrojach 35-240 mm² i 70-300 mm².<br />
REKLAMA<br />
Akcesoria do złączek<br />
Na rynku oferuje się szeroki wachlarz akcesoriów współpracujących<br />
ze złączkami. Chodzi tutaj np. o zwieracze do łączenia<br />
torów prądowych. Przydatne są również oznaczniki torów<br />
prądowych. Warto również wspomnieć o akcesoriach w postaci<br />
osłonek, podstawek montażowych oraz przegród i osłon<br />
złączek mocowanych na trzymaczach. Z kolei dzięki płytkom<br />
skrajnym można zakończyć szereg złączek osadzonych na szynie<br />
montażowej.<br />
Na rynku nie brakuje złączek mocowanych bezpośrednio<br />
do podłoża. Mają one wypusty i stopy umożliwiające zestawianie<br />
bloków składających się z kilku złączek.<br />
Podsumowanie<br />
Wybierając pomiędzy szybkozłączkami a złączkami śrubowymi<br />
trzeba mieć na uwadze przede wszystkim wymagania<br />
instalacji i komfort montażu. Decydując się na szybkozłączki<br />
zyskuje się na czasie montażu. Z kolei w przypadku zacisków<br />
śrubowych jakość połączenia w dużej mierze zależy od staranności<br />
prac.<br />
Ważne jest aby dokładnie sprawdzić stan połączeń poprzez<br />
dokręcenie zacisków śrubowych. Jest to szczególnie istotne<br />
w przypadku maszyn i urządzeń elektrycznych narażonych<br />
na działanie wibracji. Jednak siła używana podczas przykręcenia<br />
zacisku nie może być zbyt duża bowiem dojdzie do deformacji<br />
przewodu, wygięcia lub zmniejszenia jego przekroju.<br />
Z kolei w przypadku szybkozłączek należy sprawdzić czy<br />
połączenie jest właściwie wykonane poprzez szarpnięcie<br />
przewodu.<br />
Damian Żabicki<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
41
ozdzielnice<br />
i obudowy<br />
Hager Ready<br />
Twój osobisty asystent w smatfonie<br />
Hager Ready pomaga w łatwy i szybki sposób planować rozdział energii, tworzyć etykiety i dokumentację<br />
małych rozdzielnic. A wszystko to odbywa się na ekranie Twojego smartfona lub<br />
tabletu. Dzięki aplikacji otrzymujesz gotowe schematy obwodów, rozmieszczenie aparatury<br />
oraz pełen wykaz użytych produktów i rozwiązań. Hager Ready na bieżąco sprawdza konfigurację<br />
rozdzielnic pod kątem zgodności z aktualnymi normami, dzięki czemu, niczym osobisty<br />
asystent, dba o to, aby wszystkie rozwiązania były zgodne z wymaganiami.<br />
PROMOCJA<br />
Z Hager Ready możesz zaplanować dystrybucję<br />
energii w budynkach mieszkalnych.<br />
Za pomocą smartfona lub tabletu tworzysz<br />
indywidualne projekty dla klientów, nawet<br />
pracując w terenie. Wybierz interesującą<br />
cię rozdzielnicę oraz odpowiednią aparaturę<br />
sterującą i zabezpieczającą. Stwórz listę produktów,<br />
schematy obwodów oraz etykiety.<br />
Wyświetl rozdzielnicę w wersji 2D lub 3D.<br />
Całą dokumentację danego projektu możesz<br />
wydrukować lub eksportować do pliku.<br />
Wybierz sposób konfiguracji<br />
Hager Ready daje Ci wybór pomiędzy automatyczną<br />
i ręczną konfiguracją. Tryb ręczny<br />
pozwala na indywidualne zaprojektowanie<br />
rozdziału energii ze wskazanym przez ciebie<br />
wyposażeniem, by jak najlepiej dopasować<br />
go do potrzeb klientów. Aplikacja sprawdza<br />
jednak, czy tworzysz projekt zgodnie ze<br />
standardem i obowiązującymi wymogami<br />
i informuje czy jesteś na właściwej drodze.<br />
Włączając tryb automatyczny pozwalasz,<br />
aby Twój cyfrowy asystent wybrał wszystkie<br />
zabezpieczenia za ciebie, a Ty w razie<br />
potrzeby poprawisz go lub coś zmienisz.<br />
Automatyczna kontrola<br />
norm i standardów<br />
Wymagania dotyczące dystrybucji energii<br />
stale się zmieniają. Łatwo można coś przeoczyć.<br />
Twój cyfrowy asystent Hager Ready<br />
Fot. 1.<br />
Hager Ready automatycznie tworzy<br />
schematy elektryczne i etykiety<br />
opisowe.<br />
42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ozdzielnice<br />
i obudowy<br />
Pracując z Hager Ready:<br />
• posiadasz ciągły dostęp do wszystkich prowadzonych<br />
projektów,<br />
• oszczędzasz czas swój oraz czas swoich klientów,<br />
• możesz w szybki sposób reagować na potrzeby i życzenia<br />
swoich klientów,<br />
• planujesz dystrybucję zawsze zgodnie z normami i standardami,<br />
• swoją pracę opierasz o profesjonalne wzornictwo z czytelnym<br />
oznakowaniem produktów, co ułatwia późniejsze,<br />
bezpieczne użytkowanie instalacji i rozdzielnicy,<br />
• pracujesz wygodnie i z odpowiednio dobranymi rozwiązaniami.<br />
nie przegapi niczego: aplikacja automatycznie<br />
sprawdza, czy wielkość rozdzielnicy, jej<br />
typ oraz wyposażenie i okablowanie są zgodne<br />
z obowiązującymi normami i standardami.<br />
Jeśli coś się nie zgadza, komunikat o błędzie<br />
pojawia się wraz sugestiami dotyczącymi<br />
ewentualnych poprawek. Aplikacja jest stale<br />
aktualizowana pod kątem norm i przepisów.<br />
Tworzenie<br />
schematów elektrycznych i etykiet<br />
Po zaplanowaniu odpowiedniego rozdziału<br />
energii, Hager Ready automatycznie tworzy<br />
schematy elektryczne oraz etykiety opisowe<br />
do zastosowanych urządzeń. Etykiety można<br />
wydrukować i zamocować w odpowiednich<br />
polach opisowych, co ułatwia dalszą pracę<br />
z zastosowanymi rozwiązaniami. W ten sposób<br />
klient otrzymuje profesjonalnie opisaną<br />
rozdzielnicę bez ryzyka pomyłki podczas<br />
dalszych prac. Trójwymiarowy projekt i lista<br />
produktów mogą również zostać wydrukowane<br />
lub odpowiednio zapisane w celu aktualizowania<br />
późniejszych zmian.<br />
Sterowanie głosowe<br />
Nie masz ochoty i czasu by wpisywać wszystkie<br />
informacje? Nie ma problemu, Twój cyfrowy<br />
asystent słucha twoich poleceń. Dzięki<br />
zintegrowanemu sterowaniu głosowemu możesz<br />
opisywać obwody i wybierać potrzebne<br />
urządzenia. Hager Ready automatycznie wykrywa<br />
to, co mówisz. By korzystać z funkcji<br />
Fot. 2. Rozdzielnica volta p/t .<br />
sterowania głosowego potrzebujesz jedynie<br />
dostępu do lokalnej sieci 3G, LTE lub WiFi.<br />
Z MyHager możesz więcej.<br />
Korzystając z Hager Ready, najpóźniej podczas<br />
tworzenia trzeciego projektu, zarejestruj się<br />
w myHager. W taki sposób będziesz miał nieograniczony<br />
dostęp do wszystkich możliwości<br />
aplikacji. Rejestracja w myHager pozwala zapisywać<br />
oraz drukować pełną dokumentację<br />
projektów bez ograniczeń ilościowych.<br />
Dodatkowo wszystkie Twoje projekty będą<br />
przechowywane w bezpieczny sposób na serwerze<br />
myHager. Dzięki temu opuszczając<br />
firmę lub wysyłając pracowników w teren,<br />
wszyscy mają dostęp do projektów poprzez<br />
smartfon lub tablet. Na bieżąco zatem mogą<br />
aktualizować informacje lub sprawdzać dane.<br />
www.hager.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
43
aparatura<br />
modułowa<br />
Nowości<br />
w ofercie Relpol<br />
PROMOCJA<br />
REKLAMA<br />
Relpol S.A. jest znanym europejskim producentem<br />
przekaźników, działającym w branży<br />
od 1958 roku. Produkty tej marki stosowane<br />
są w obszarach: automatyki przemysłowej<br />
i energetycznej, energoelektroniki, elektroniki<br />
przemysłowej i użytkowej, telekomunikacji,<br />
AGD i innych. Mocne strony firmy to<br />
doświadczenie, jakość produktów oraz stali<br />
i zadowoleni klienci na całym świecie. Mając<br />
na uwadze istotną rolę, jaką spełniają przekaźniki<br />
Relpol, podnoszenie ich jakości stało<br />
się jednym z priorytetowych celów firmy.<br />
Przekaźnik instalacyjny<br />
o wysokiej odporności na prąd udarowy<br />
RPI-1ZI-U24A, to nowy przekaźnik instalacyjny który wytrzymuje<br />
maksymalny prąd załączania 120 A w czasie 20 ms.<br />
Przekaźnik ten przeznaczony jest do załączania<br />
obwodów o wysokim prądzie początkowym,<br />
w szczególności do obwodów<br />
oświetleniowych, potwierdzonych<br />
badaniami dla poszczególnych rodzajów<br />
obwodów.<br />
Maksymalna moc łączeniowa przy obciążeniu<br />
lampami:<br />
• jarzeniowymi 800 W,<br />
• halogenowymi 2 500 W,<br />
• LED – 500 W.<br />
Dobrze sprawdza się w pracy z małymi,<br />
jednofazowymi silnikami do maksymalnej<br />
mocy 650 W.<br />
Zastosowanie przekaźnika RPI-1ZI-U24A:<br />
• automatyka budynków – załączanie<br />
obwodów oświetleniowych, we<br />
współpracy z zegarami sterującymi,<br />
wyłącznikami, przyciskami sterowniczymi<br />
• automatyka przemysłowa – szerokie zastosowanie w rozdzielniach<br />
aparatury modułowej szczególnie do załączania obwodów<br />
o wysokim prądzie początkowym.<br />
Lampki kontrolne RLK-1, RLK-3<br />
Lampki kontrolne RLK-1, RLK-3 służą do optycznej sygnalizacji<br />
obecności napięcia w obwodzie elektrycznym w instalacjach<br />
niskiego napięcia, zarówno w rozdzielnicach modułowych<br />
jak i przemysłowych. Mogą pracować w temperaturach<br />
od -20 do +55°C.<br />
44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
aparatura<br />
modułowa<br />
Jednofazowe RLK-1 do sygnalizacji napięcia<br />
AC/DC:<br />
• napięcie zasilania: AC/DC – od 130 do 260 V<br />
• znamionowy pobór mocy DC: ≤ 0,7 W.<br />
Lampki modułowe jednofazowe dostępne są<br />
w kolorach: czerwonym (RLK-1R), zielonym<br />
(RLK-1G), żółtym (RLK-1Y).<br />
Trójfazowe RLK-3 do sygnalizacji<br />
napięcia AC:<br />
• napięcie zasilania: AC –<br />
3(N)~400/230 V<br />
• znamionowy pobór<br />
mocy DC: ≤ 1,1 W<br />
Lampki modułowe trójfazowe<br />
dostępne są w kolorach:<br />
3x czerwone (RLK-3R),<br />
3x zielony (RLK-3G); trójkolorowe: czerwony,<br />
żółty i zielony (RLK-3R).<br />
Włączona lampka informuje nas czy zasilanie<br />
rozdzielnicy funkcjonuje poprawnie.<br />
REKLAMA<br />
RPC-2A-UNI przekaźnik czasowy<br />
– działanie po zaniku napięcia zasiania<br />
Przekaźnik przeznaczony do stosowania w instalacjach niskiego<br />
napięcia w automatyce przemysłowej, w automatyce budynkowej<br />
w szczególności: w systemach klimatyzacji, wentylacji, ogrzewania,<br />
w systemach zabezpieczeń, sygnalizacji,<br />
alarmu, w systemach oświetlania<br />
i innych.<br />
Nowy przekaźnik czasowy realizuje<br />
6 funkcji czasowych. Na szczególną<br />
uwagę zasługuje funkcja „A” – opóźnione<br />
wyłączenie po zaniku napięcia<br />
zasilania.<br />
Włączenie napięcia zasilania U powoduje<br />
załączenie przekaźnika wykonawczego<br />
R. Wyłączenie napięcia zasilania rozpoczyna<br />
odmierzanie nastawionego czasu<br />
T. Po odmierzeniu czasu T przekaźnik<br />
wykonawczy R wyłącza się. Jeśli napięcie<br />
zasilania zostanie ponownie włączone<br />
przed upływem czasu T, wcześniej<br />
odmierzony czas zostanie wyzerowany<br />
i rozpocznie się jego ponowne odmierzanie<br />
przy kolejnym cyklu.<br />
W zależności od realizowanej funkcji, przekaźnik wyzwalany jest<br />
napięciem zasilania lub poprzez podłączenie zestyku S do linii A1.<br />
Przekaźnik może być zasilany napięciem stałym lub przemiennym<br />
od 48 do 63 Hz o wartościach od 10,8 do 264 V.<br />
www.relpol.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
45
ezpieczniki<br />
i zabezpieczenia<br />
SIBA<br />
– nasze zabezpieczenie, twoja korzyść<br />
PROMOCJA<br />
„Nasze zabezpieczenie, twoja korzyść”, to idea przyświecająca firmie SIBA GmbH, specjalizującej<br />
się w produkcji bezpieczników topikowych.<br />
SIBA jest jednym z najwszechstronniejszych<br />
i zarazem największych europejskich<br />
producentów tych wyrobów. Wytwarza<br />
bezpieczniki wysokonapięciowe, niskonapięciowe,<br />
miniaturowe, subminiaturowe.<br />
W katalogach firmy wymienionych jest ponad<br />
14500 rodzajów wkładek topikowych,<br />
podstaw bezpiecznikowych i elementów<br />
uzupełniających.<br />
Siedziba firmy SIBA znajduje się w Lünen,<br />
w niemieckim Zagłębiu Ruhry. Firma posiada<br />
przedstawicielstwa handlowe na 4<br />
kontynentach. W dziedzinie bezpieczników<br />
wysokonapięciowych firma SIBA jest liderem<br />
rynku europejskiego. Była jedną<br />
z pierwszych firm, które we wkładkach<br />
wysokonapięciowych wprowadziły wyzwalacze<br />
termiczne wbudowane w system wybijaka.<br />
Była to odpowiedź firmy na wyniki<br />
badań rozdzielnic z zestawami rozłączników<br />
wysokonapięciowych z bezpiecznikami.<br />
W badaniach tych stwierdzono, że przy<br />
niewielkich prądach przeciążeniowych<br />
może dochodzić do niedopuszczalnego<br />
przegrzewania się elementów izolacyjnych<br />
zestawów i rozdzielnic powodującego ich<br />
uszkodzenie. Wyzwalacze termiczne stosowane<br />
przez firmę SIBA działają niezależnie<br />
od tego czy przyczyną nadmiernego wzrostu<br />
temperatury jest uszkodzenie wkładki<br />
topikowej spowodowane np. wyładowaniem<br />
atmosferycznym, czy wzrost temperatury<br />
wewnątrz rozdzielnicy spowodowany<br />
innymi niż wkładka topikowa przyczynami.<br />
We wkładkach topikowych niskonapięciowych<br />
o stykach nożowych (gG i aM) firma<br />
SIBA stosuje zintegrowany, podwójny system<br />
wskaźnika zadziałania co ułatwia obsłudze<br />
zlokalizowanie wkładek, która zadziałały.<br />
Wkładki topikowe o stykach nożowych produkowane<br />
są na napięcia znamionowe 400,<br />
500 i 690 V prądu przemiennego w wykonaniu<br />
standardowym z metalowymi pokrywami<br />
oraz z pokrywami z materiału izolacyjnego<br />
z izolowanymi zaczepami do chwytaka wkładki<br />
topikowej. W ofercie firmy SIBA znajdują<br />
się również wkładki topikowe o charakterystyce<br />
gTr specjalnie dostosowanej do zabezpieczania<br />
transformatorów energetycznych.<br />
Wkładki te nie są oznaczane prądem znamionowym<br />
lecz mocą transformatora, do którego<br />
zabezpieczania są przeznaczone.<br />
Szczególną uwagę firma SIBA przywiązuje<br />
do bezpieczników do zabezpieczania<br />
półprzewodników. Ta produkcja wymaga<br />
precyzji wykonania topików do szeregu<br />
typoodmian bezpieczników różniących się<br />
kształtami korpusów i elementów stykowych,<br />
napięciami znamionowymi, zakresem<br />
wyłączania i kategorią użytkowania.<br />
Poza bezpiecznikami o charakterystyce<br />
aR o niepełnej zdolności wyłączania i gR<br />
o pełnej zdolności wyłączania, firma SIBA<br />
produkuje również bezpieczniki o charakterystyce<br />
gS (początkowo wprowadzone<br />
z oznaczeniem gRL) zabezpieczające nie<br />
tylko elementy półprzewodnikowe ale również<br />
przewody w zabezpieczanym obwodzie.<br />
Osobną grupą są bezpieczniki prądu<br />
46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ezpieczniki<br />
i zabezpieczenia<br />
stałego do zabezpieczania półprzewodników.<br />
Bezpieczniki te przeznaczone są<br />
do stosowania między innymi w przek<br />
ształtnikach częstotliwości i zasilaczach<br />
UPS. Do najnowszych produktów w tej grupie<br />
zaliczają się bezpieczniki do zabezpieczania<br />
baterii słonecznych. Są to bezpieczniki<br />
na znamionowe napięcie stałe 900 V<br />
i prądy znamionowe od 0,5 do 400 A.<br />
SIBA produkuje także bezpieczniki miniaturowe,<br />
począwszy od tradycyjnych,<br />
w korpusach szklanych lub ceramicznych,<br />
o średnicy 5 mm i długości 20 mm, poprzez<br />
subminiaturowe przeznaczone do montażu<br />
przewlekanego na płytkach drukowanych,<br />
aż do bezpieczników SMD przeznaczonych<br />
do montażu powierzchniowego. Bezpieczniki<br />
miniaturowe mogą mieć różne charakterystyki<br />
czasowo-prądowe: bardzo szybką<br />
(FF), szybką (F), średniozwłoczną (M),<br />
zwłoczną (T) i bardzo zwłoczną (TT) oraz<br />
różne zdolności wyłączania, od małej wynoszącej<br />
35 lub 50 A aż do wielu kA w przypadku<br />
wykonań specjalnych.<br />
W firmie SIBA przywiązuje się dużą wagę<br />
do jakości wytwarzanych produktów. Firma<br />
ma wdrożony system jakości. Kontrolowane<br />
są dostarczane do produkcji materiały i gotowe<br />
bezpieczniki, np. w przypadku bezpieczników<br />
wysokonapięciowych sprawdzana<br />
jest rezystancja i szczelność każdej<br />
wyprodukowanej wkładki topikowej. Własny<br />
dział badawczo-rozwojowy umożliwia<br />
szybką reakcję na pojawiające się nowe<br />
potrzeby użytkowników opracowując nowe<br />
konstrukcje bezpieczników spełniających<br />
UWAGA! Zmiana adresu siedziby firmy!<br />
ul. Warszawska 300 D, 05-082 Stare Babice,<br />
tel. 228321477, tel. 601241236, tel. 603567198<br />
siba@siba-bezpieczniki.pl<br />
www.siba-bezpieczniki.pl<br />
te potrzeby. SIBA produkuje wiele nietypowych<br />
bezpieczników przeznaczonych dla<br />
specyficznych grup odbiorców np. dla górnictwa,<br />
kolei czy przemysłu okrętowego,<br />
gdzie niekorzystne warunki środowiskowe<br />
wymuszają konieczność stosowania specjalnych<br />
bezpieczników.<br />
Oddziałem firmy SIBA GmbH w Polsce<br />
jest SIBA Polska Sp. z o.o. (www.siba-bezpieczniki.pl).<br />
Opracowano na podstawie<br />
REKLAMA<br />
SIBA Polska Sp. z o.o.<br />
05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 300D<br />
tel.: 22 832 14 77, 601 241 236, 603 567 198<br />
e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl, www.siba-bezpieczniki.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
47
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
MOWION by Kanlux<br />
– trwałe, bezpieczne, szybkie w montażu<br />
PROMOCJA<br />
MOWION by Kanlux to nowoczesna marka osprzętu elektroinstalacyjnego. Jej głównymi zaletami<br />
są bezpieczeństwo, trwałość i szybkość montażu. Oddajemy w Twoje ręce cztery serie, każda<br />
z nich sprawdzi się w innych warunkach.<br />
LOGI<br />
To seria podtynkowego osprzętu elektroinstalacyjnego.<br />
Prosta forma gwarantuje<br />
dopasowanie do większości wnętrz. Jest<br />
to podstawowa seria marki MOWION<br />
by Kanlux, którą z powodzeniem możemy<br />
zastosować w projektach inwestycyjnych,<br />
w budownictwie publicznym, komercyjnym<br />
jak i mieszkaniowym. Seria LOGI to system<br />
wieloramkowy, w pionie oferujemy produkty<br />
do 4-krotnej ramki, a w poziomie do<br />
5-krotnej. Seria oferuje standardowe rozwiązania<br />
w zakresie zacisków – łączniki<br />
oraz gniazda zasilające posiadają tradycyjne<br />
zaciski śrubowe, które są gwarancją trwałego<br />
podłączenia przewodów. Rozwiązania<br />
techniczne i materiał zastosowany w serii<br />
LOGI pozwoliły stworzyć produkty, które<br />
charakteryzują się wysoką jakością materiału<br />
przy zachowaniu atrakcyjnej ceny.<br />
Fot. 1.<br />
LOGI<br />
DOMO<br />
Dedykowana przede wszystkim do użytku<br />
mieszkaniowego. Charakteryzuje się niepowtarzalną<br />
linią stylistyczną, która doda<br />
dyskretnego uroku każdemu wnętrzu. Dzięki<br />
elementom wzorniczym produkty serii<br />
DOMO pozwalają na dodatkowe możliwości<br />
aranżacyjne. Do dyspozycji mamy<br />
6 kolorów osprzętu, a dodatkowym elementem<br />
ozdobnym są ramki dekoracyjne<br />
w 13 kolorach. To seria, która wizualnie<br />
sprosta każdym gustom. Jednak jej główny<br />
atutem jest szybki montaż dzięki łącznikom<br />
z zaciskami typu „szybkozłączka”. Seria<br />
DOMO to produkty bezpieczne i trwałe<br />
– wykonane z wysokiej jakości poliwęglanu,<br />
którego producentem jest Covestro (przyciski<br />
i ramki). Natomiast mechanizmy to wyjątkowy<br />
stop fosforobrązu (94% miedzi dla<br />
styków prądowych), który dużo lepiej przewodzi<br />
prąd, dzięki czemu wytwarza mniej<br />
ciepła. Części metalowe są mocne, nie gną<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 3<br />
DOMO<br />
TEKNO<br />
48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Fot. 4.<br />
BIURO<br />
się pod chwilowym naciskiem, ani z upływem czasu, a łapki rozporowe<br />
są zaokrąglone, by nie raniły palców podczas montażu.<br />
DOMO to także dokładne opisy wewnątrz, które ułatwiają szybkie<br />
ułożenie instalacji.<br />
Seria DOMO (podobnie jak LOGI) to system wieloramkowy,<br />
w pionie oferujemy produkty do 4-krotnej ramki, a w poziomie<br />
do 5-krotnej.<br />
TEKNO<br />
Niezawodna seria osprzętu elektroinstalacyjnego natynkowego,<br />
który przeznaczony jest przede wszystkim do zastosowania na zewnątrz,<br />
ze względu na swoją szczelność IP54. TEKNO to seria, która<br />
jest pyłoodporna, a woda rozbryzgiwana z różnych kierunków<br />
na osłonę produktu nie wywołuje szkodliwych skutków. Solidna<br />
konstrukcja oraz prosta kolorystyka (czarny klawisz i szara obudowa)<br />
to cechy serii TEKNO, które gwarantują dopasowanie produktów<br />
do pomieszczeń typu garaż, altana czy też na zewnętrznych<br />
ścianach budynków.<br />
BIURO<br />
Osprzęt elektroinstalacyjny BIURO to modułowy system 45x45.<br />
Seria ta przeznaczona jest przede wszystkim do pomieszczeń biurowych.<br />
Produkty w standardzie dostępne są w kolorze białym.<br />
System BIURO charakteryzuje się wyjątkową możliwością montowania<br />
w systemie ramkowym (ramka 4 krotna uniwersalna) dzięki<br />
specjalnemu adapterowi jak i również możliwością montowania<br />
w puszkach i kanałach elektroinstalacyjnych systemu 45x45. Łączniki<br />
oraz gniazda zasilające wyposażone w zaciski śrubowe to tradycyjne<br />
rozwiązanie,<br />
które jest gwarancją<br />
poprawnego podłączenia<br />
przewodów.<br />
Fot. 6.<br />
BIURO plus – puszka<br />
z tworzywa sztucznego 6xM45<br />
BIURO plus<br />
To nowość w marce<br />
MOWION by Kanlux.<br />
Biuro plus jest rozszerzeniem<br />
serii BIURO o puszki podłogowe i biurkowe w różnych<br />
wariantach montażowych i kolorystycznych. Całość nowej serii możemy<br />
podzielić na trzy rodziny:<br />
• puszki podłogowe z pokrywą z tworzywa, w 3 wariantach wykończenia<br />
do montażu w podłogach technicznych (6 lub 8 pełnych<br />
modułów 45),<br />
• puszki podłogowe metalowe do podłóg zalewanych (1,5 pełnego<br />
modułu 45 – 3x22,5), wersje kwadratowa i okrągła,<br />
• puszki stołowe, metalowe, POP-UP (miękkie, otwieranie – pojemność<br />
na dwa lub trzy pełne moduły 45).<br />
Fot. 5.<br />
BIURO plus – puszka POP-UP 1,5 x M45<br />
Poznaj całą markę MOWION by Kanlux odwiedzając stronę<br />
www.mowion.pl. Specjalnie dla Ciebie, oprócz prezentacji całego<br />
portfolio produktowego MOWION, przygotowany jest na niej<br />
konfigurator i wizualizer, z którym przygotujesz listę potrzebnego<br />
osprzętu. Na stronie przygotowaliśmy również dokładne opisy<br />
każdej serii. Już teraz możesz zobaczyć mechanizmy od wewnątrz<br />
i przekonać się ile czasu zaoszczędzisz dzięki marce MOWION<br />
by Kanlux, a wszystko od sprawdzonego partnera, który daje Ci<br />
do 7 lat gwarancji. Postaw na Kanlux i przełącz się na MOWION.<br />
www.mowion.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
49
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Puszki w instalacjach przemysłowych<br />
i trudnych warunkach<br />
Puszki pracujące na obiektach przemysłowych oraz trudnych warunkach eksploatacyjnych są<br />
dobierane pod kątem konkretnej aplikacji. Na przykład odpowiednie rozwiązanie wybiera się<br />
chociażby do instalacji wymagających ekranowania. Oprócz tego w wielu instalacjach sprawdzą<br />
się puszki ognioodporne.<br />
Puszka instalacyjna ma zapewnić wymaganą<br />
ochronę połączeń przewodów elektrycznych<br />
i teletechnicznych. Oprócz tego puszki<br />
pozwalają na montaż gniazdek i łączników<br />
instalacyjnych oraz pełnią rolę elementów<br />
rozgałęźnych, które rozdzielają instalację<br />
na kilka obwodów.<br />
Wspomniane już puszki ekranowane mają<br />
zabudowaną listwę ochronną a powłoka<br />
przewodząca zabezpiecza przed zakłóceniami,<br />
będącymi efektem emisji i napromieniowania<br />
z elektrycznym polem przemiennym.<br />
Puszki tego typu w zależności od sposobu<br />
montażu dostępne są jako łączące oraz<br />
osprzętowo-rozgałęźne. Istotną rolę odgrywają<br />
również pokrywy puszek ekranowanych.<br />
Mają one bowiem przewód pozwalający<br />
na połączenie elektryczne z obwodem,<br />
który odprowadza zakłócenie.<br />
W odniesieniu do puszek natynkowych warto<br />
wspomnieć o wersjach symetrycznych<br />
z samozatrzaskującą pokrywą. Odpowiednią<br />
puszkę dobiera się w zależności od ilości<br />
wpustów oraz średnicy wprowadzonych<br />
kabli. Oferowane są również puszki z wpustami<br />
zakończone gwintem. Niektóre puszki<br />
mają wytłoczone osłabienia pod kable, stąd<br />
też otwory wycina się nożem lub można<br />
bezpośrednio przebić je końcówką wlotową<br />
kabla.<br />
Na rynku nabyć można puszki przyłączeniowe<br />
stanowiące zakończenia przewodów<br />
zasilających lampy. Biorąc pod uwagę konkretne<br />
potrzeby instalacyjne wybrać można<br />
wersje przeznaczone do zalewania w stropach<br />
betonowych, a także do montażu na rurach<br />
instalacyjnych.<br />
Puszki bezhalogenowe<br />
Na rynku nie brakuje puszek bezhalogenowych.<br />
Za ich stabilność odpowiadają podwójne<br />
ścianki boczne. W wielu aplikacjach<br />
zastosowanie znajdują systemy podtrzymujące<br />
funkcje instalacji i urządzeń elektrycznych<br />
przez określony czas na potrzeby prowadzenia<br />
ewakuacji. Warto również wspomnieć<br />
o puszkach z pokrywami sygnalizacyjnymi<br />
w kolorze czerwonym, wchodzące w skład<br />
obwodów bezpieczeństwa.<br />
Przydatne rozwiązanie stanowią puszki<br />
wykonane z blachy ocynkowanej<br />
z powierzchnią pokrytą czerwoną farbą<br />
proszkową. Za pomocą puszek tego typu<br />
wykonuje się połączenia elektryczne<br />
i sygnałowe obwodów przeciwpożarowych.<br />
Niektóre puszki mają kostki ceramiczne<br />
oraz bezpiecznik przeciążeniowy<br />
jednorazowego zadziałania. Osobne<br />
zaciski pozwalają na podłączenie linii<br />
sygnałowych. Są również wersje puszek<br />
z otworami.<br />
Puszki bezhalogenowe umożliwiają podtrzymanie<br />
awaryjnych funkcji instalacji<br />
elektrycznej w przypadku awarii lub<br />
pożaru. Wynika to z tego, że zgodnie<br />
z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury<br />
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie<br />
warunków technicznych, jakim powinny<br />
odpowiadać budynki i ich usytuowanie<br />
„Przewody i kable elektryczne oraz<br />
światłowodowe wraz z ich zamocowaniami,<br />
zwane dalej zespołami kablowymi,<br />
stosowane w systemach zasilania i sterowania<br />
urządzeniami służącymi ochronie<br />
przeciwpożarowej, powinny zapewniać<br />
ciągłość dostawy energii elektrycznej lub<br />
przekazu sygnału przez czas wymagany<br />
do uruchomienia i działania urządzenia”.<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. 1.<br />
Uniwersalna puszka przyrządowa bezhalogenowa.<br />
Fot. 2.<br />
Metalowa puszka z wieczkiem i zaciskiem ochronnym dla<br />
instalacji rozdzielczych.<br />
50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Fot. TECHNODAT<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Fot. 4.<br />
Puszka naścienna Q4 wyposażona<br />
w uchwyty odciążające naciąg przewodów<br />
w lampach wiszących.<br />
Fot. 3.<br />
Dzięki masom uszczelniającym zyskuje się wysoki stopień ochrony IP oraz dużą<br />
wytrzymałość na przebicie elektryczne.<br />
Do montażu pod ziemią<br />
Na rynku znajdziemy również puszki<br />
oferowane z myślą o montażu pod ziemią.<br />
Za ich dodatkowe uszczelnienie<br />
odpowiadają specjalne masy. Ponadto<br />
substancje tego typu sprawdzają się w innych<br />
aplikacjach narażonych na działanie<br />
wilgoci, wibracji i wstrząsów. Substancja<br />
jest aplikowana typowym pistoletem<br />
budowlanym. Dzięki masie zyskuje się<br />
wysoki stopień ochrony IP oraz dużą<br />
wytrzymałość na przebicie elektryczne.<br />
Istotną rolę odgrywa przy tym szeroki<br />
zakres temperatury pracy wynoszący<br />
od -40 do 90°C. Masa ma elastyczną<br />
i miękką konsystencję.<br />
Na zewnątrz pomieszczeń<br />
i do stref zagrożonych wybuchem<br />
Specjalne puszki są przeznaczone do montażu<br />
na zewnątrz budynków. Jako materiały<br />
wykonania wykorzystuje się ABS, poliwęglan<br />
oraz polipropylen.<br />
Z kolei puszki oferowane do miejsc, gdzie<br />
występuje atmosfera agresywna i zagrożenia<br />
wybuchem, bardzo często wytwarza<br />
się ze stali lub aluminium.<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
51
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Fot. KARLIK<br />
Fot. KARLIK<br />
Fot. 5.<br />
Puszka instalacyjna hermetyczna bez złączek.<br />
Fot. 6.<br />
Puszka instalacyjna hermetyczna ze złączkami<br />
Fot. SPELSBERG<br />
Puszki do zalania betonem<br />
Specjalne puszki są przeznaczone<br />
do połączeń przewodów elektrycznych<br />
zalewanych betonem. Kable najczęściej<br />
wprowadza się dławikami kablowymi.<br />
Ponadto do puszek poprzez specjalne elementy<br />
do puszek wprowadzane są koryta<br />
i rury elektroinstalacyjne.<br />
Fot. KOPOS<br />
Fot. 7.<br />
Konstrukcja wpustów daje możliwość<br />
wygodnego łączenia przewodów<br />
poza puszką.<br />
Obudowy łączeniowe<br />
Dzięki obudowom przemysłowym można<br />
montować urządzenia sterowania i dystrybucji<br />
energii elektrycznej. Odpowiednie<br />
rozwiązania są dobierane z uwzględnieniem<br />
stopnia rozbudowy instalacji<br />
oraz miejsca zabudowy. W oferowanych<br />
na rynku obudowach stawia się na dużą<br />
elastyczność zwłaszcza w odniesieniu<br />
do wprowadzania kabli. Ważna jest przy<br />
tym możliwość szybkiej zmiany zawiasów<br />
bez konieczności wykonywania obróbki<br />
mechanicznej. Warto wspomnieć<br />
o listwach z otworami montażowymi<br />
w drzwiach, co pozwala szybko mocować<br />
mostki montażowe, wsporniki węży<br />
kabli i osłon.<br />
Narzędzia montażowe<br />
Na etapie wyboru puszki warto zadbać<br />
nie tylko o odpowiednie akcesoria ale<br />
również o dedykowane narzędzia ułatwiające<br />
prace montażowe. Chodzi tutaj<br />
np. o koronki wiertnicze. Niektóre<br />
z nich podczas wiercenia w ścianie nie<br />
wymagają używania udaru. Przydatnym<br />
Fot. 8.<br />
Puszka z przepustami i zestawem<br />
zaciskowym przeznaczona do montażu<br />
w środowisku o podwyższonej<br />
wilgotności, zapyleniu, z podwyższonym<br />
zagrożeniem uszkodzenia<br />
mechanicznego. Puszka o podwyższonej<br />
odporności na działania<br />
środków chemicznych i korozyjnych.<br />
rozwiązaniem jest konstrukcja zapewniająca<br />
odprowadzanie i odsysanie pyłu<br />
podczas wykonywania otworu. Oprócz<br />
tego montując puszki w ścianie warto zadbać<br />
o przymiar wiertarski pozwalający<br />
dokładnie zachować odstęp w obszarze<br />
łączenia. Niektóre przymiary wyposażone<br />
są w rozkładany kołek prowadzący<br />
dla pierwszego otworu oraz poziomice.<br />
Z pewnością przyda się także głowica<br />
odsysająca z uchwytem.<br />
Damian Żabicki<br />
52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Puszki łączeniowe Spelsberg „Red Range”<br />
Firma Spelsberg to już od 114 lat markowy i uznawany na całym świecie producent obudów,<br />
skrzynek i puszek odgałęźnych, w dużej mierze przeznaczonych do stosowania w trudnych warunkach<br />
(np. wilgoć, zapylenie lub czynniki atmosferyczne).<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
Puszka Q 12 .<br />
Fot. 1. Puszka i 12 – miejsce na opis. Fot. 2. Puszki i 12.<br />
Jedną z rodzin produktów stanowią bezhalogenowe<br />
puszki łączeniowe „Red Range” (Czerwona<br />
Seria) przeznaczone na napięcie 400 V<br />
AC. Większość z nich posiada zoptymalizowany,<br />
bezśrubowy, system otwierania i zamykania<br />
pokrywy oraz dedykowane miejsce na opis.<br />
Puszki „RR” wyposażone są w twarde lub<br />
miękkie wpusty kablowe, dzięki czemu nie<br />
wymagają użycia dodatkowych dławnic kablowych.<br />
Ze względu na jednolity materiał<br />
(bez domieszek granulatów gorszej jakości<br />
np. polichlorek winylu PVC) mogą być stosowane<br />
bezpośrednio na podłożach palnych<br />
np. drewno. Posiadają opatentowany system<br />
mocowania zewnętrznego (także opaskami),<br />
a parametry techniczne poparte są uznawanym<br />
na całym świecie certyfikatem VDE.<br />
Puszki „RR” dostępne są głównie w kolorze<br />
szarym przemysłowym jako puste lub<br />
w komplecie z zaciskami, a wersje z twardymi<br />
wpustami fabrycznie wyposażane są w narzędzia<br />
do wykonywania otworów na przewody<br />
(w kpl. z każdą puszką lub ze zgrzewką).<br />
Wśród akcesoriów zamawianych dodatkowo<br />
dostępne są np.: uchwyty kablowe, zaślepki<br />
oraz zaciski, a wybrane pozycje z rodziny<br />
„RR” dostępne są także w kolorach: białym,<br />
czarnym, czerwonym i zielonym.<br />
W skład rodziny „Red Range” wchodzą następujące<br />
produkty:<br />
• Q4: 56x40x23 mm oraz Q12: 85x85x37 mm.<br />
Puszka naścienna, IP 20, zatrzaskowa pokrywa,<br />
zewnętrzne wypusty do mocowania<br />
oraz uchwyty odciążające naciąg przewodów<br />
w lampach wiszących. Uwaga:<br />
konstrukcja wpustów daje możliwość<br />
wygodnego łączenia przewodów poza<br />
puszką (np. przy sufitach podwieszanych)<br />
i stąd oznaczenie Q (quick).<br />
• AP 7: 78x78x27 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 30, pokrywa mocowana na śrubę, bez<br />
zewnętrznych wypustów do mocowania.<br />
• Mini 25: 89x43x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa, zewnętrzne<br />
wypusty do mocowania, przeznaczona<br />
dla instalacji z małą ilością miejsca jak sufity<br />
podwieszane i kanały kablowe.<br />
• Sd 7: 75x75x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa, zewnętrzne<br />
wypusty do mocowania, dostępna także w<br />
kolorze czerwonym do odznaczenia obwodów<br />
oświetlenia awaryjnego.<br />
• i 12: 85x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa, zewnętrzne<br />
wypusty do mocowania oraz uchwyty odciążające<br />
naciąg przewodów w lampach<br />
wiszących. Dostępna także jako: biała,<br />
czarna, zielona lub czerwona (obwody<br />
oświetlenia awaryjnego).<br />
• i 16: 130x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa, zewnętrzne<br />
wypusty do mocowania oraz uchwyty odciążające<br />
naciąg przewodów w lampach<br />
wiszących.<br />
• 2K-12 AB: 85x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa,<br />
zewnętrzne wypusty do mocowania,<br />
wyposażona w elastyczne membrany<br />
uszczelniające wprowadzenia przewodów.<br />
Dostępna także w kolorze białym.<br />
• 2K-12: 85x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, bez zewnętrznych wypustów do<br />
mocowania, wyposażona w elastyczne<br />
membrany uszczelniające wprowadzenia<br />
przewodów. Dostępna także w kolorze<br />
białym.<br />
• 2K-16 AB: 130x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa,<br />
zewnętrzne wypusty do mocowania,<br />
wyposażona w elastyczne membrany<br />
uszczelniające wprowadzenia przewodów.<br />
Dostępna także w kolorze białym.<br />
• 2K-16: 130x85x37 mm. Puszka naścienna,<br />
IP 55, zatrzaskowa pokrywa, wyposażona<br />
w elastyczne membrany uszczelniające<br />
wprowadzenia przewodów. Dostępna<br />
także w kolorze białym.<br />
• UP 6: średnica 80 mm, wysokość 32 mm.<br />
Puszka podtynkowa, IP 54, posiada samouszczelniające<br />
się wpusty membranowe<br />
oraz oddzielną pokrywkę wyrównawczą.<br />
Wybrane puszki z rodziny „RR” są stale<br />
dostępne u naszych dystrybutorów<br />
Robert Marzec<br />
Więcej szczegółów na www.spelsberg.pl<br />
54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
Naścienne skrzynki rozdzielcze pod aparaturę modułową Spelsberg AK III<br />
IP65, 63 A, 400 V, IK08<br />
Wyposażone w innowacyjny system wentylacji<br />
zapobiegający kondensacji pary wodnej<br />
Zakres od 14 do 72 modułów oraz wersje<br />
specjalne PLUS<br />
Wykonane z ekstremalnie wytrzymałego<br />
poliwęglanu<br />
Odporne na UV, amoniak oraz zmienne<br />
warunki atmosferyczne<br />
Plombowana pokrywa oraz możliwość łączenia<br />
w zestawy<br />
Fabrycznie wyposażone w bezśrubowe zaciski<br />
PE/N oraz membranowe przepusty kablowe<br />
Okienko z dwustronnymi zawiasami otwierane<br />
pod kątem 160°<br />
Szyna TH-35 z regulowaną wysokością<br />
W opcji zamek z kluczem oraz maskownica<br />
wyprowadzeń kabli<br />
Na bokach możliwość montażu gniazd<br />
typu Schuko<br />
Bezhalogenowe, bez metali ciężkich, PCV<br />
i silikonu<br />
Trudnopalne, samogasnące,<br />
test tzw. rozżarzonym prętem 960°C<br />
(wg EN60695/VDE0471/UL94)<br />
Zapraszamy na naszą ekspozycję<br />
podczas ENERGETAB <strong>2019</strong><br />
– pawilon W13, stoisko 27<br />
www.spelsberg.pl<br />
robert.marzec@spelsberg.pl<br />
+48 512 090 745
aterie osprzęt<br />
i elektroinstalacyjny<br />
akumulatory<br />
PROMOCJA<br />
– jedna puszka – sześć razy więcej możliwości<br />
Nowoczesna technologia jest coraz częściej wykorzystywana w budownictwie mieszkaniowym,<br />
komercyjnym i przemysłowym. Z roku na rok wzrastają wymagania inwestorów<br />
i konsumentów.<br />
Znacząco zwiększa się rola automatyki, która<br />
ułatwia eksploatację domów przynosząc wymierne<br />
korzyści mieszkańcom. Poprawia się<br />
komfort ich życia oraz zmniejszają się koszty<br />
użytkowania domów czy mieszkań. Wysokie<br />
wymogi jakościowe w budownictwie sprawiły,<br />
że producenci prześcigają się w tworzeniu<br />
innowacyjnych produktów. Nie tylko przy<br />
budowie domów pasywnych stosuje się coraz<br />
częściej elementy elektroniczne do sterowania<br />
wyposażeniem budynków.<br />
W tego typu instalacjach istotną rolę odgrywają<br />
puszki wielopolowe, które zapewniają<br />
szybkie połączenia przewodów elektrycznych<br />
i teletechnicznych, znacznie ułatwiając<br />
pracę instalatorom. Wielopolowość produktów<br />
umożliwia zestawienie kilku elementów<br />
osprzętowych w jednej bryle.<br />
Doskonałym produktem jest sześciokrotna<br />
puszka do pustych ścian serii „Multibox 2”<br />
P6x60D firmy SIMET S.A. Pozwala ona<br />
na rozmieszczenie instalacji elektrycznych<br />
aż w sześciu polach. Produkt spełnia wysokie<br />
wymogi jakościowe, charakteryzuje się dużą<br />
wytrzymałością mechaniczną i odpornością<br />
chemiczną oraz przeciwpożarową (960°C).<br />
Fot. 2.<br />
Puszka P6X60D<br />
Dzięki parametrom technicznym oraz dodatkowym<br />
właściwościom – bezhalogenowości<br />
i samogaśnięciu – jest to produkt<br />
wyjątkowy pod względem przeznaczenia.<br />
W związku z tym, że instalacje w pustych<br />
ścianach obarczone są ryzykiem zapalenia<br />
i rozprzestrzeniania się pożaru, korpus puszek<br />
wykonano z poliamidu PA6. Dzięki<br />
nowatorskiej konstrukcji można je osadzać<br />
w pionie lub poziomie.<br />
Wielopolowość puszki (6-krotność) umożliwia<br />
szybki i precyzyjny montaż elementów<br />
elektronicznych w układzie dogodnym<br />
nawet dla wymagającego montera. Zwarta<br />
i mocna konstrukcja puszki oraz specjalistyczne<br />
wkręty pozwalają na mocne trzymanie<br />
osprzętu w dowolnym układzie. Ze<br />
względu na bezpieczeństwo użytkowania,<br />
funkcjonalność oraz estetykę wykonania<br />
puszka ta wzbudza duże zainteresowanie<br />
wśród instalatorów. Konstrukcja puszki<br />
pozwala na zastosowanie dwóch ramek<br />
trójpolowych, które umieszcza się jedną<br />
pod drugą (w układzie poziomym) lub jedna<br />
obok drugiej (w układzie pionowym).<br />
Fot. 3.<br />
Sześciokrotna puszka do pustych<br />
ścian serii „Multibox 2” P6x60D<br />
56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Fot. 1.<br />
Osprzęt firmy Legrand (po lewej) i Polmark (po prawej) stronie w ramkach potrójnych na puszce P6x60D SIMET. W ramce potrójnej<br />
uniwersalnej firmy Polmark zastosowano: przycisk żaluzjowy, ściemniacz przyciskowo-obrotowy, łącznik podwójny, gniazda pojedyncze<br />
z uziemieniem i łącznik pojedynczy – jednobiegunowy.<br />
Aby zapewnić właściwą instalację osprzętu<br />
w poszczególnych polach zastosowano<br />
specjalną przegrodę. Ilość stosowanych<br />
z tą puszką różnorakich gniazd i łączników<br />
zwiększyła się znacząco w ostatnich latach.<br />
Obok gniazd elektrycznych coraz częściej<br />
stosuje się w jednym miejscu gniazda<br />
informatyczne, telewizyjne, głośnikowe,<br />
antenowe, sterowniki lub ściemniacze. Coraz<br />
częściej „nie wychodząc z łóżka” konsument<br />
może zamknąć żaluzje zewnętrzne<br />
i wyłączyć światło. W salonie czy gabinecie<br />
punkty elektryczne są wielofunkcyjne.<br />
Puszka P6x60D znaczenie ułatwia montaż<br />
osprzętu, gdy chcemy w jednym punkcie<br />
umiejscowić rozgałęzienia dla kilku ramek<br />
gniazd lub łączników. W korpusie puszki<br />
znajdują się liczne osłabienia, pozwalające<br />
na swobodne przeprowadzenie przewodów<br />
i gdy zachodzi potrzeba oddzielenia przewodów<br />
elektrycznych i elektronicznych. Jej<br />
montaż jest szybki i daje instalatorom znacznie<br />
więcej możliwości dzięki jej dużym gabarytom.<br />
(157 mm/215 mm).<br />
Biorąc pod uwagę te zalety i krótki czas<br />
montażu rośnie zainteresowanie użytkowników<br />
tym produktem. Z jednego miejsca<br />
możemy sterować roletami zewnętrznymi,<br />
wykreujemy nastrój oświetleniem i podłączymy<br />
telefon czy laptop.<br />
Puszka P6x60D dzięki swojej innowacyjności<br />
(6-pól w jednej bryle) zapewnia nie tylko<br />
wygodę montażu, ale i estetykę wyglądu instalacji<br />
elektrycznych.<br />
REKLAMA<br />
Monika Krawczyszyn-Samiec<br />
Główny specjalista ds. marketingu<br />
SIMET S.A<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
57
osprzęt<br />
elektroinstalacyjny<br />
Złączki składane<br />
– prosta alternatywa w komponowaniu<br />
rozwiązań elektroinstalacyjnych<br />
Do oferty AKS Zielonka dołączyły nowe akcesoria dedykowane do rur elektroinstalacyjnych – Łączniki<br />
Proste Składane (LPS) oraz Trójniki Składane (TRS). Wyroby są w całości produkowane w Polsce przez<br />
AKS Elektro, w oparciu o krajowe rozwiązania techniczne. Nowa oferta zawiera w tym momencie produkty<br />
o średnicach: 16, 20 i 25 mm, ale producent nie wyklucza powiększenia gamy dostępnych wymiarów.<br />
PROMOCJA<br />
Indywidualną cechą, wyróżniającą nowe<br />
złączki na rynku, jest uniwersalność ich zastosowania.<br />
Budowa złączek pozwala na łączenie<br />
zarówno rur sztywnych jak i karbowanych.<br />
Specjalnie wyprofilowane, ząbkowane, zewnętrzne<br />
uchwyty umożliwiają lepszy zacisk<br />
obejmy na rurach karbowanych, natomiast<br />
stożkowa budowa wnętrza pozwala na mocniejszy<br />
uchwyt rur sztywnych. Możliwość<br />
zastosowania z oboma systemami instalacyjnymi<br />
– rurami sztywnymi i z peszlem – powoduje,<br />
że złączki są wygodnym w zastosowaniu<br />
i tanim rozwiązaniem łączeniowym.<br />
Otwarta konstrukcja złączek, które składają<br />
się z dwóch części, redukuje konieczność<br />
przeciągania okablowania<br />
w trakcie instalacji, skracając tym samym<br />
czas montażu. Zamknięcie oparte<br />
jest na mechanizmie zatrzaskowym, co<br />
gwarantuje niezawodną blokadę poszczególnych<br />
elementów instalacji. Otwarcie<br />
złączek, w celu korekty instalacji, możliwe<br />
jest przez wciśnięcie zatrzasków<br />
do wewnątrz. Na stronie AKS Zielonkawww.<br />
aks-zielonka.pl – dostępne są filmy<br />
prezentujące działanie mechanizmów.<br />
Nowy Łącznik Prosty (LPS) doskonale służy<br />
jako kompensacja rozszerza lności liniowej<br />
rur, natomiast Trójnik (TRS) pozwala<br />
na prostopadłe poprowadzenie instalacji.<br />
Produkty dostępne są obecnie w kolorze<br />
białym i szarym.<br />
Nowe złączki uzupełnią dotychczasową ofertę<br />
dostępnych u producenta akcesoriów do rur jak:<br />
• Uchwyty Zamykane Uniwersalne (UZU)<br />
– z obejmą na zatrzask, proste w montażu,<br />
przeznaczone do mocowania rur również<br />
na powierzchniach trudnodostępnych,<br />
mocno obciążonych przewodami elektrycznymi.<br />
Specjalne zaczepy uniemożliwiają<br />
wysuwanie się rur z uchwytów.<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 4.<br />
Fot. 5.<br />
LPS Łącznik Prosty Składany AKS<br />
Elektro i przykład zastosowania.<br />
UZU Uchwyt Zamykany Uniwersalny.<br />
ZCL Złączka Karbowana Giętka.<br />
ZKS Złączka Kątowa Sztywna.<br />
Fot. 2.<br />
TRS Trójnik Składany AKS Elektro<br />
i przykład zastosowania.<br />
• Uchwyty Zaciskowe Paskowe (UZP)<br />
– służą do mocowania zarówno kabli jak<br />
i rur. Zaokrąglone krawędzie i końcówka<br />
zapewniają bezpieczeństwo użytkowania<br />
i ułatwiają instalację. Dzięki uniwersalnemu<br />
kołkowi uchwyty mogą być mocowane<br />
w takich podłożach jak: beton, cegła czy<br />
gazobeton.<br />
• Złączki Kątowe Sztywne (ZKS) – ułożone<br />
wewnątrz złączki pierścienie pozwalają na<br />
łączenie ze sobą w prosty sposób zarówno<br />
rur sztywnych (RL i RLM) jak i sztywnych<br />
z karbowanymi (RKGL, RKGS).<br />
• Złączki Giętkie do Rur Sztywnych (ZCL) –<br />
przeznaczone do łączenia rur o takiej samej<br />
średnicy, pozwalają na układanie rur pod<br />
różnymi kątami.<br />
Produkty AKS Zielonka oraz AKS Elektro<br />
od lat służą ochronie instalacji i wykorzystywane<br />
są przy prowadzeniu tras kablowych<br />
w budownictwie jednorodzinnym, wielomieszkaniowym,<br />
przemysłowym, użyteczności publicznej<br />
oraz w przemyśle: maszynowym, motoryzacyjnym,<br />
kolejowym, stoczniowym.<br />
www.aks-zielonka.pl<br />
58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
Szeroka gama złączek gwintowych ochronnych<br />
„POKÓJ” Spółdzielnia Elektrotechniczna, jako polski producent osprzętu elektrycznego niskiego<br />
napięcia, oferuje szeroką gamę złączek gwintowych ochronnych. Są to produkty zapewniające<br />
trwałe połączenie elektryczne z szynami montażowymi TS35.<br />
PROMOCJA<br />
Starsza linia, ZUO, w dalszym ciągu cieszy<br />
się ogromnym powodzeniem wśród instalatorów.<br />
Są to złączki w korpusach wykonanych<br />
z poliamidu V2 wg UL94, w kolorze żółtozielonym,<br />
które należy montować na szynie<br />
poprzez dokręcenie wkrętu znajdującego się<br />
wewnątrz korpusu. Dzięki takiej konstrukcji<br />
złączki ZUO z powodzeniem zastępują<br />
trzymacze. Wyróżniamy tu cztery odmiany,<br />
różniące się przekrojem znamionowym przyłączanego<br />
przewodu, tj. 4, 10, 16 i 35 mm 2 .<br />
Nowa linia złączek ZUG została niedawno<br />
uzupełniona o złączki ochronne ZUG-…PE.<br />
Żółte korpusy z zieloną płytką skrajną wykonano<br />
z poliamidu V0 wg UL94. Produkty<br />
te charakteryzują się identycznym obrysem<br />
zewnętrznym przy różnych grubościach,<br />
w zależności od przekroju znamionowego<br />
przyłączanego przewodu (2, 5, 4, 6<br />
i 10 mm 2 ). Połączenie z szyną montażową<br />
realizowane jest poprzez zatrzaśnięcie<br />
na niej złączki. Dla większych przekrojów<br />
(16 i 35 mm 2 ) nowe złączki ochronne należy<br />
dokręcić do TS35 za pomocą wkrętu<br />
umieszczonego wewnątrz korpusu.<br />
W ramach dalszego rozwijania linii ZUG,<br />
na początku roku, do oferty trafiły złączki<br />
ochronne piętrowe. Również wykonane<br />
z poliamidu V0 i przeznaczone do podłączania<br />
przewodów o przekroju znamionowym<br />
4 mm 2 . Wyróżnia się tu odmianę<br />
z piętrami zwartymi (4 zaciski ochronne)<br />
i odseparowanymi (dolne piętro do realizowania<br />
połączeń ochronnych i górne<br />
do podłączania przewodów fazowych lub<br />
neutralnych).<br />
Równolegle ze złączkami ochronnymi<br />
Spółdzielnia oferuje szeroką gamę zacisków<br />
ochronnych. Cała rodzina ZO<br />
zaspokaja potrzeby producentów rozdzielnic,<br />
szafek i pulpitów sterowniczych<br />
i zasilających. Są one wykonane z mosiądzu<br />
i mogą być montowane: bezpośrednio<br />
do podłoża, do podłoża poprzez elementy<br />
izolacyjne, do listwy TS35 i TS32 oraz<br />
poprzez elementy izolacyjne (podstawki<br />
WM35 i WM32).<br />
60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
łączenie<br />
przewodów<br />
REKLAMA<br />
Ważnym produktem w portfolio „POKÓJ” S. E. jest listwa<br />
ochronna LGO-16. Swoim wyglądem przypomina mosiężny zacisk<br />
ZO i jest umieszczona na podstawce zapewniającej połączenie<br />
elektryczne z szyną montażową TS35, do której również należy<br />
ją dokręcić za pomocą wkrętu. Przyłączalność znamionowa<br />
zawiera się w przedziale 4-16 mm 2 .<br />
W chwili obecnej Spółdzielnia kończy pracę nad wprowadzeniem<br />
do oferty nowych złączek miniaturowych ZUGM-4 mających docelowo<br />
zastąpić linię BM-4. W nowej odsłonie złączki „mini” będą<br />
również dostępne w wersji ochronnej. Jak w linii ZUG złączki te<br />
będą posiadały żółty korpus z zieloną płytkę skrajną, wykonane<br />
zostaną z poliamidu V0 i będą zatrzaskiwane na szynie. Małe gabaryty,<br />
znamionowa przyłączalność 4 mm 2 i mocowanie na szynie<br />
TS15 umożliwi ich zastosowanie wszędzie tam, gdzie oszczędność<br />
miejsca jest priorytetowa.<br />
Szczegóły techniczne oraz materiały do projektowania znajdują się<br />
na stronie internetowej www.pokoj.com.pl<br />
„POKÓJ” S.E.<br />
91-202 Łódź, ul. Warecka 1<br />
tel. 42 25 47 850, 870<br />
e-mail: sprzedaz@pokoj.com.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
61
zasilanie<br />
gwarantowane<br />
Zasilacze UPS w systemach BMS<br />
Ważnym podzespołem każdego zasilacza UPS są akumulatory. Swoją pojemność i trwałość zawdzięczają<br />
zastosowaniu technologii AGM lub żelowej. Ponadto istotną rolę odgrywają rozwiązania<br />
znajdujące zastosowanie już w samych zasilaczach.<br />
Współczesny zasilacz jest w stanie nie tylko<br />
podtrzymywać zasilanie ale również eliminować<br />
zakłócenia jakie pochodzą z sieci<br />
elektroenergetycznej. Trzeba mieć przy tym<br />
na uwadze bezprzerwowe przełączanie pomiędzy<br />
źródłami energii.<br />
Nowoczesne zasilacze mają konstrukcję<br />
modułową. W efekcie poszczególne podzespoły<br />
zasilacza są wykonane panelowo.<br />
Każdy moduł zasilacza bazuje na własnych<br />
układach CPU, falownikach, prostownikach,<br />
bateriach i ładowarkach baterii. Odrębnym<br />
modułem jest również bypass serwisowy,<br />
a także panel sterowania i kontroli.<br />
Należy podkreślić, że w takim rozwiązaniu<br />
eliminowane są tzw. pojedyncze punkty<br />
awarii. Tym sposobem, dzięki konstrukcjom<br />
modułowym, podczas czynności serwisowych<br />
uszkodzone moduły zastępuje się<br />
nowymi. W zasilaczach modułowych nie<br />
ma urządzeń (modułów), które mają funkcję<br />
nadrzędną – Master. Stąd też jeżeli dojdzie<br />
do awarii to praktycznie każdy moduł jest<br />
Fot. SCHNEIDER ELECTRIC<br />
Fot. 1.<br />
Wyświetlacze LCD informują o<br />
realizowanych funkcjach<br />
i parametrach zasilacza oraz<br />
ułatwiają lokalne konfigurowanie<br />
urządzenia.<br />
w stanie przejść do pracy w trybie master.<br />
Ważne jest przy tym, że wymieniając lub<br />
instalując nowe moduły nie trzeba wykonywać<br />
połączeń kablowych, a czynności serwisowe<br />
mogą być przeprowadzane również<br />
wtedy gdy urządzenie jest wyłączone.<br />
Nowoczesne zasilacze o konstrukcji modułowej<br />
cechują się niskim poziomem zawartości<br />
harmonicznych w prądzie wejściowym<br />
– 25-100% obciążenia
zasilanie<br />
gwarantowane<br />
wzrostów napięcia zasilającego oraz współczynnika<br />
mocy obciążenia. Energia powstaje<br />
w falowniku pełniącym również funkcję<br />
filtra aktywnego. Tym sposobem zapewniona<br />
jest cała niezbędna moc bierna. Biorąc pod<br />
uwagę typ obciążenia oraz wartości wejściowych<br />
parametrów linii zasilającej w tym trybie<br />
sprawność wynosi 97-98,5%<br />
Prostowniki bazują na mostkach, które są<br />
zbudowane z półprzewodników IGBT. Prostownik<br />
przy użyciu autotransformatora lub<br />
izolowanego transformatora, przekształca<br />
napięcie, a następnie podaje je do inwertera<br />
oraz do układu ładowania baterii. Jest ona<br />
ładowana albo pracuje w trybie utrzymania<br />
optymalnej pojemności. Interesująca jest<br />
także możliwość pracy w oparciu o charakterystykę<br />
ładowania IU, która uwzględnia<br />
indywidualne parametry akumulatorów,<br />
łącznie z ich kompensacją temperaturową.<br />
Pracą prostowników steruje oprogramowanie.<br />
Odpowiada ono również za tzw. łagodny<br />
start prostownika w momencie, gdy<br />
pojawi się napięcie zasilające. Niektóre<br />
modele wyposażono w funkcję, dzięki której<br />
w przypadku systemu równoległego, ponowny<br />
start odbywa się stopniowo.<br />
Nowatorskie technologie stosuje się także<br />
w inwerterach. Odpowiedzialne są one za<br />
przetwarzanie napięcia stałego na przemienne,<br />
które w zależności od modelu UPS-a,<br />
może być jedno lub trójfazowe. W systemach<br />
zasilania awaryjnego istotną rolę odgrywa<br />
ochrona napięcia wyjściowego przed<br />
zniekształceniami liniowymi. Inwertery<br />
również bazują na technologii IGBT. Istotne<br />
cechy inwerterów to przede wszystkim wysoka<br />
sprawność przy częściowym obciążeniu.<br />
Nie bez znaczenia pozostaje niewielki<br />
współczynnik zniekształcenia nawet przy<br />
nieliniowym obciążeniu. W momencie gdy<br />
zanika napięcie zasilania, akumulatory stają<br />
się źródłem energii. Użytkownik jest informowany<br />
o rozładowaniu baterii.<br />
W urządzeniach typu UPS istotną rolę odgrywają<br />
tzw. obejścia. Funkcjonalność<br />
w tym zakresie bardzo często nazywana jest<br />
także bypass-ami. Pozwalają one na przejście<br />
do zasilania z sieci elektroenergetycznej.<br />
Przełączenie odbywa się ręcznie lub<br />
automatycznie za pomocą odpowiedniego<br />
sygnału sterującego. W przypadku ręcznego<br />
sterowania, urządzenie kontroluje pracę<br />
i ingeruje w przypadku zarówno nieprawidłowej<br />
pracy UPS-a jak i uruchomienia przez<br />
operatora niewłaściwych funkcji. Pamiętać<br />
należy, aby w zaplanowanych odstępach<br />
czasu sprawdzać przełączanie za pomocą<br />
przycisku testowego.<br />
Kompensacja mocy biernej<br />
w zasilaczach awaryjnych<br />
Kompensacja mocy biernej wykorzystuje<br />
kilka technologii. Na przykład bardzo często<br />
załącza się układy kondensatorów po to<br />
aby kompensować indukcyjną moc bierną.<br />
Oprócz tego mogą być załączane cewki,<br />
co pozwala na kompensowanie mocy biernej<br />
pojemnościowej. Warto również wspomnieć<br />
o regulatorach elektromaszynowych<br />
oraz wyłączaniu urządzeń, będących w stanie<br />
jałowym, a które pobierają moc bierną.<br />
Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />
również elektroniczne przesuwniki fazowe.<br />
Ogólnie można powiedzieć, że pobór mocy<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
63
zasilanie<br />
gwarantowane<br />
Fot. 3.<br />
Zasilacze UPS EVER z serii PO-<br />
WERLINE GREEN 33 LITE cechuje<br />
możliwość kompensacji mocy<br />
biernej przez wewnętrzne bloki zasilacza,<br />
tryb pracy hybrydowej oraz<br />
dynamiczny algorytm sterowania<br />
chłodzeniem.<br />
biernej można wyeliminować załączając<br />
do układu urządzenia obciążającego mocą<br />
bierną o charakterze przeciwnym niż pierwotnie<br />
pobierana.<br />
Nowoczesne zasilacze bazują na szeregu<br />
rozwiązań zapewniających kompensowanie<br />
mocy biernej. Warto mieć na uwadze fakt,<br />
że obwód zasilacza może pracować jako<br />
elektroniczny przesuwnik fazowy. W efekcie<br />
moc bierna pojemnościowa jest sprowadzona<br />
do zera. Są również rozwiązania<br />
bazujące na kompensowaniu mocy biernej<br />
własnej oraz częściowo urządzeń równolegle<br />
z nim podłączonych do sieci elektroenergetycznej.<br />
Zyskuje się to poprzez odpowiednie<br />
zarządzanie prądem wejściowych<br />
bez konieczności stosowania dodatkowych<br />
urządzeń i elementów kompensacyjnych.<br />
Ponadto zasilacz może realizować funkcję<br />
kompensatora mocy biernej dla urządzeń,<br />
które są zasilane z tej samej sieci co obwód<br />
wejściowy zasilacza. Warto przy tym wspomnieć<br />
o zwiększeniu poziomu ochrony<br />
urządzeń priorytetowych.<br />
Nowoczesne zasilacze nie obejdą się bez<br />
rozwiązań w postaci wewnętrznych bloków<br />
urządzenia, trybów pracy hybrydowej<br />
Fot. EVER<br />
czy dynamicznych algorytmów sterowania<br />
chłodzeniem. Tryb pracy hybrydowej pozwala<br />
wydłużyć czas pracy autonomicznej<br />
– działanie w trybie rezerwowym. W efekcie<br />
zapewnia to pełną kompensację mocy<br />
biernej pojemnościowej UPS-a zatem<br />
współczynnik mocy takiego układu (cos φ)<br />
sprowadza się do 1 bez względu na wartość<br />
pobieranej mocy czynnej. Dla użytkowników<br />
korzyścią jest wtedy pełne eliminowanie<br />
opłat, jakie wynikają poboru mocy<br />
wyższego niż ten, który zawarto w umowie.<br />
Warto wspomnieć o dynamicznym algorytmie<br />
sterowania chłodzeniem pozwalającym<br />
dopasować wydajność układu chłodzenia<br />
do aktualnego stanu urządzenia. Pozwala<br />
to zminimalizować straty mocy oraz koszty<br />
wynikające z zapotrzebowania na chłodzenie.<br />
Ponadto przydatnym rozwiązaniem<br />
jest tryb pracy online z rzeczywistym podwójnym<br />
przetwarzaniem z sinusoidalnym<br />
napięciem wyjściowym. Dzięki wysokiej<br />
wartości prądu zwarcia jest możliwa duża<br />
selektywność zabezpieczeń na liniach dystrybucji<br />
zasilania.<br />
Oprogramowanie komputerowe<br />
do zarządzania zasilaczami UPS<br />
Aplikacje komputerowe przeznaczone<br />
do nadzorowania pracy systemów UPS pozwalają<br />
na wizualizowanie funkcji realizowanych<br />
przez zasilacze. Rejestrowane są<br />
przede wszystkim wszelkie zmiany statusu<br />
pracy UPS-ów przy jednoczesnym przesyłaniu<br />
komunikatów i ostrzeżeń do innych<br />
urządzeń podłączonych do sieci. Możliwa<br />
jest zmiana statusu pracy UPS-a przy użyciu<br />
wiadomości e-mail wysyłanych automatycznie<br />
pod wskazane adresy. W niektórych<br />
aplikacjach przewidziano zdalne sterowanie<br />
zasilaczem za pomocą modemu GPRS. Poprzez<br />
oprogramowanie przeprowadzana jest<br />
diagnostyka, a wszystkie dane mogą być<br />
przedstawiane w formie graficznej.<br />
Monitorowaniu można poddać wiele zasilaczy<br />
UPS z dowolnego urządzenia z przeglądarką<br />
internetową lub konsolą programu<br />
zarządzającego maszynami wirtualnymi.<br />
Pobierane są informacje o znaczeniu krytycznym<br />
takie jak stan baterii, poziomy<br />
obciążenia i czas podtrzymania bateryjnego.<br />
W niektórych systemach nadzorowania<br />
przewidziano możliwość uporządkowanego<br />
zamykania komputerów i serwerów zasilanych<br />
za pomocą zasilaczy w czasie kiedy<br />
przedłużają się awarie zasilania. Nadzorować<br />
można również układy konfiguracyjne<br />
zasilaczy redundancyjnych i układy równoległe<br />
UPS.<br />
Za pomocą specjalistycznego oprogramowania<br />
komputerowego nadzorowane mogą<br />
być również automatyczne przełączniki<br />
źródła zasilania ATS (Automatic Transfer<br />
Switch). Dzięki nim zyskuje się bezpieczeństwo<br />
dystrybucji energii elektrycznej, która<br />
jest dostarczana do odbiorników. Przełączniki<br />
są w stanie alarmować poprzez wysyłanie<br />
wiadomości e-mail, natomiast dziennik<br />
jest odpowiedzialny za przechowywanie<br />
wszystkich zdarzeń. Dostęp do urządzenia,<br />
oprócz portu RS-232, zapewniono przez<br />
serwer HTTP oraz protokoły: SNMP (V1/<br />
V2/V3), Telnet oraz SSH. Istnieje również<br />
możliwość ustawienia zegara, zablokowania<br />
przycisku na urządzeniu oraz zaprogramowania<br />
czasu powrotu zasilania z zapasowego<br />
na główne.<br />
Warto również wspomnieć o aplikacjach<br />
typu NPM (Network Power Manager), które<br />
pozwalają na zarządzanie pracą listwy<br />
dystrybucji energii. W programie tego typu<br />
również przewiduje się interfejs webowy<br />
dla wielu użytkowników. Kontrolowane są<br />
parametry pracy urządzenia takie jak bieżące<br />
obciążenie całkowite, bieżące obciążenie<br />
każdego wyjścia z ustawianiem poziomu<br />
alarmowego, stan (włączone/wyłączone)<br />
każdej linii wejściowej oraz stan i zmiana<br />
stanu (włączone/wyłączone) każdego wyjścia<br />
z pamięcią ostatniego stanu w przypadku<br />
resetu urządzenia. Program pozwala<br />
na sekwencyjne załączanie i wyłączanie<br />
całej listwy z możliwością programowania<br />
czasowego każdego wyjścia. Przydatne są<br />
też wskazania i status podpiętych czujników<br />
oraz stan alarmów, a także wartości alarmowe.<br />
Przez sieć dostępne są jeszcze działania<br />
takie jak: definiowanie sposobu alarmowania,<br />
określanie alarmu wewnętrznego, określanie<br />
zdarzeń SNMP, definiowanie treści<br />
e-maila do administratorów, log zdarzeń,<br />
dodawanie, usuwanie i edytowanie użytkowników.<br />
Damian Żabicki<br />
Artykuł powstał na podstawie materiałów<br />
publikowanych przez Ever Sp. z o.o.,<br />
Fast Group, Poltel, Centrum Elektroniki<br />
Stosowanej CES sp. z o.o., Grupa Romi<br />
64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
zasilanie<br />
gwarantowane<br />
Zasilacze UPS oraz infrastruktura Data Center<br />
w erze Big Data<br />
W epoce Big Data i „internetu rzeczy” do największym wyzwań osób odpowiedzialnych za prawidłową<br />
pracę Data Center należy przede wszystkim zaliczyć bezpieczeństwo, opanowanie nieustannego przyrostu<br />
ilości danych, zachowanie elastyczności w skalowaniu infrastruktury centrum przetwarzania<br />
danych oraz optymalizację kosztów zużywanej przez obiekt energii elektrycznej.<br />
PROMOCJA<br />
Do zasilania małych i średnich centrów<br />
danych wymagających głównie zasilania<br />
trójfazowego, przeznaczone są zasilacze<br />
typu monoblok z serii Ultron (20-200 kVA)<br />
oraz modułowe zasilacze z serii Modulon<br />
(25-200 kVA). Charakterystyczną cechą<br />
obu tych produktów są wysokie parametry<br />
techniczne m.in. w postaci współczynnika<br />
mocy wyjściowej 1 kVA = 1 kW, sprawności<br />
AC-AC sięgającej 96% oraz kompaktowych<br />
wymiarów. Zaprojektowane zgodnie<br />
z nowoczesnymi trendami technologii modułowe<br />
zasilacze Modulon DPH zapewniają<br />
użytkownikowi szereg korzyści wynikających<br />
z możliwości skalowalności, wysokiej<br />
dostępności zasilania oraz niskiego kosztu<br />
utrzymania. Urządzenie jest w pełni modułowe<br />
i tym samym odporne na pojedyncze<br />
awarie modułów, pozwalając na wymianę<br />
uszkodzonych modułów lub bezprzerwową<br />
rozbudowę zasilacza w trybie hot-swap.<br />
Architektura wewnętrzna zasilaczy HPH<br />
60-200 kVA jest modułowa, co zdecydowanie<br />
ułatwia diagnostykę oraz wymianę uszkodzonych<br />
elementów, znacząco skracając przy tym<br />
czas przywrócenie urządzenia do pracy.<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 1.<br />
Mając na celu dostarczanie bezprzerwowej ochrony odbiorów małych i dużych<br />
Data Center, firma Delta dostarcza pełną gammę zasilaczy UPS.<br />
Duże centra przetwarzania danych, podobnie<br />
jak małe i średniej wielkości centra, posiadają<br />
zbliżone wymagania w stosunku do niezawodności,<br />
elastyczności oraz wydajności systemów<br />
z tym, że zapotrzebowanie na moc elektryczną<br />
centrów sięga kilku lub kilkunastu MW.<br />
Do tego rodzaju obiektów<br />
Delta również posiada<br />
rozwiązania oparte na zasilaczach<br />
UPS monoblokowych<br />
z serii Ultron DPS<br />
o mocy 300-600 kVA,<br />
co przy połączeniu równoległym<br />
jednostek pozwala<br />
osiągnąć moc systemu<br />
zasilania 4800 kVA<br />
(8x600 kVA). Oferta<br />
w tym zakresie mocy jest<br />
również uzupełniona o rozwiązania<br />
modułowe, w zakresie<br />
mocy 300-600 kVA<br />
(bazując na szafach systemowych<br />
300, 500 i 600 kVA<br />
oraz modułach mocy<br />
55 kVA).<br />
Delta InfraSuite – kompleksowe<br />
rozwiązanie dla centrów danych<br />
Poza zasilaczami UPS również inna infrastruktura<br />
centrów danych, taka jak<br />
urządzenia chłodzące, szafy rack, a także<br />
rozdzielnie PDC i PDU, odgrywają<br />
kluczową rolę w płynnej skalowalności<br />
i rozbudowie centrów danych. Delta InfraSuite,<br />
kompleksowe rozwiązanie dla<br />
centrów danych, obejmuje zintegrowaną<br />
strukturę i modułowy kształt systemu.<br />
Rozwiązanie to umożliwia rozbudowę<br />
centrów danych wraz ze wzrostem ich<br />
objętości poprzez stopniowe dodawanie<br />
kolejnych urządzeń bez przewymiarowania.<br />
Ponadto, niezależnie od wielkości<br />
centrum danych, środowisko i przepływ<br />
informacji można centralnie monitorować<br />
i sterować z poziomu oprogramowania<br />
InfraSuite Manager, przeznaczonego<br />
do kompleksowego zarządzania centrami<br />
danych.<br />
www.deltapowersolutions.com<br />
66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
Bateria<br />
Wentylatory<br />
Kondensatory AC<br />
Kondensatory DC
ynek<br />
energii<br />
Stacje ładowania samochodów elektrycznych (EV)<br />
– w jakim kierunku zmierza ich rozwój?<br />
Rozwój stacji ładowania samochodów elektrycznych jest ściśle powiązany z rozwojem motoryzacji<br />
i samochodów zasilanych z baterii. Przebiega on dość nierówno w skali całej Europy i chodzi tu<br />
zarówno o rozwój samych ładowarek jak i infrastruktury w terenie. Ponadto swoista dychotomia<br />
dotyczy też geograficznego aspektu rozwoju tych stacji dlatego warto rozpatrzeć to zagadnienie<br />
w podziale na Europę Zachodnią (państwa członkowskie UE od co najmniej 30 lat) oraz państwa<br />
Europy Środkowo-Wschodniej, takie jak Polska, Czechy czy Węgry.<br />
Sytuacja dziś<br />
Elektromobilność to poligon pełen wyzwań<br />
i nierówności. Dotyczy to rozwoju samochodów,<br />
rozwoju baterii, ładowarek i stacji ładowania.<br />
Zwłaszcza ten ostatni aspekt, czyli rozwój<br />
infrastruktury ukazuje rozdźwięk między<br />
Polską, a krajami Europy Zachodniej o skali<br />
wręcz porażającej. Najświeższe szacunki mówią<br />
o ponad 100 tysiącach stacji ładowania<br />
pojazdów elektrycznych w Unii Europejskiej,<br />
gdy tymczasem w Polsce jest ich – według<br />
najnowszych szacunków – około 800. Wyciągając<br />
z tego średnią uzyskujemy wynik, który<br />
mówi nam, że na jedną stację ładowania w UE<br />
przypada około 7000-7400 mieszkańców, zaś<br />
w Polsce identycznie liczona średnia daje<br />
47 tysięcy mieszkańców na jedną stację.<br />
A więc te 800 stacji to kropla w morzu potrzeb.<br />
Oczywiście należy się cieszyć, że przyrost<br />
liczebny tych stacji w Polsce, liczony<br />
rok do roku (2018 do 2017) to skok o 100%,<br />
Fot. PIXABAY<br />
Fot. 2.<br />
Fot. PIXABAY BY HOOKYUNG LEE<br />
Fot. 1.<br />
Dedykowane domowe stacje ładowania to coraz tańsze rozwiązanie dla właścicieli<br />
domów 1-rodzinnych.<br />
jednak tempo rozwoju infrastruktury jest ciągle<br />
zbyt małe. Cieszy jednak, że najbardziej<br />
rozbudowana polska sieć czyli Greenway,<br />
Domowa stacja ładowania prądem AC ma sens tylko przy całonocnym postoju pojazdu.<br />
dobija dziś do liczby 100 stacji, zaś w jej planach<br />
jest zbudowanie jeszcze kolejnych 200<br />
do końca 2020 roku. Energa i Orlen również<br />
włączyły się do tego wyścigu i podobnie jak<br />
Lotos chcą do 2020 roku uruchomić od 40<br />
do 50 nowych stacji ładowania EV. To co jednak<br />
martwi, to fakt, iż w tych liczbach kryją<br />
się różne typy ładowarek, a raczej ładowarki<br />
o różnych mocach, wśród których bardzo<br />
szybkie wcale nie stanowią znaczącej większości.<br />
Typowych szybkich stacji ładowania<br />
o mocy w okolicach 50 kW jest w Polsce<br />
mniej więcej 160–180. W miastach dominują<br />
natomiast ładowarki standardowe o mocy ładowania<br />
w okolicach 25–30 kW na których<br />
nasz e-Golf lub Nissan Leaf (drugiej generacji)<br />
ładuje się do pełna w około 3–4 godziny.<br />
Plany rozbudowy infrastruktury prezentowane<br />
przez wymienionych powyżej inwestorów<br />
nie precyzują dokładnie proporcji między<br />
ładowarkami standardowymi a szybkimi, ale<br />
ich polityka z ostatnich 6–10 miesięcy sugeruje<br />
proporcje zbliżone do 50:50. Tymcza-<br />
68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ynek<br />
energgii<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Czy zbyt mała ilość stacji ładowania to jedyny problem związany<br />
z infrastrukturą dla EV w Polsce, czy też tych problemów jest więcej?<br />
Anna Gidyńska<br />
dziennikarka, vlogerka,<br />
prowadząca blog jestpieknie.pl<br />
Mała liczba stacji ładowania to tylko jeden<br />
z problemów. Kolejna sprawa to ich dostępność<br />
– nawet teraz często zdarza się, że ładowarki<br />
miejskie są zajęte przez taksówki, których<br />
właściciele przyjęli taki model biznesowy. Z kolei<br />
osiedla mieszkaniowe rzadko są projektowane<br />
tak, żeby pomyśleć choćby o miejscach parkingowych<br />
dla gości, więc miejsca parkingowe dla<br />
samochodów elektrycznych z opcją ładowania to<br />
odległy plan. Tylko właściciele domów jednorodzinnych<br />
mogą komfortowo ładować swój samochód<br />
elektryczny, bo nie muszą szukać gniazdek<br />
ani pilnować czasu dostępu. Ponadto, w Polsce<br />
zakup nowego samochodu nadal jest postrzegany<br />
jako luksus. Zakup samochodu elektrycznego<br />
to nie tylko większy wydatek na początku, ale też<br />
większy wysiłek w obsłudze, poza tankowaniem<br />
i serwisowaniem. Szukanie stacji ładowania aut<br />
elektrycznych (na razie nie są oznaczone przy<br />
drodze tak, jak stacje benzynowe), pilnowanie<br />
zasięgu, optymalizacja trasy pokonywanej danego<br />
dnia – to wszystko wymaga wysiłku.<br />
sem Europa Zachodnia jest już na zupełnie<br />
innym poziomie, gdyż większość inwestycji<br />
w infrastrukturę to budowa super szybkich<br />
ładowarek o mocy 100–150 lub nawet więcej<br />
kW. Ta polityka współgra z rozwojem<br />
elektrycznych pojazdów, czego przykładem<br />
jest choćby prezentowany na tegorocznych<br />
targach Poznań Motor Show model E-Tron<br />
ze stajni Audi. Ten sporych gabarytów samochód<br />
wyposażono w akumulatory przystosowane<br />
do ładowania źródłami energii o mocy<br />
150 kW lub więcej, a więc ładowarkami,<br />
których intensywna rozbudowa właśnie trwa<br />
nie tylko w Niemczech, ale też we Francji,<br />
Holandii, czy Norwegii i Szwecji. Ironią losu<br />
jest fakt, iż akumulatory modelu E-Tron, które<br />
dopasowano do bardzo szybkich ładowarek,<br />
pochodzą z podwrocławskich zakładów<br />
produkcyjnych LG CHEM. Kończąc tą krótką<br />
analizę stanu obecnego, warto zauważyć,<br />
że preferowanym przez inwestorów rodzajem<br />
przyłącza – a może nie tyle preferowanym co<br />
wymuszonym przez ustawodawstwo i przez<br />
producentów samochodów elektrycznych<br />
– jest gniazdo Typu 2, w które wyposaża się<br />
wszystkie pojazdy elektryczne przeznaczone<br />
na rynek Unii Europejskiej. I nie chodzi<br />
o to, że robią to europejscy producenci, lecz<br />
o to, że robią to wszyscy – zarówno europejscy,<br />
jak i japońscy (Nissan Leaf, hybrydy<br />
Toyoty w wersjach Plug In) i amerykańscy<br />
producenci z Teslą na czele. Standard ten<br />
to kombinacja ładowania prądem AC lub<br />
DC z jednego i tego samego przyłącza (choć<br />
jest też odmiana wyłącznie z prądem DC<br />
500 V 1 x 140 A).<br />
Fot. 3.<br />
Czym są stacje ładowania samochodów<br />
elektrycznych<br />
– krótkie przypomnienie<br />
Stacje ładowania EV (Electric Vehicle) to stanowiska<br />
wyposażone w kilka czy kilkanaście<br />
ładowarek zasilanych prądem z lokalnej sieci<br />
energetycznej, do których właściciele podłączają<br />
swoje pojazdy elektryczne by naładować<br />
ich baterie i móc dalej korzystać ze zgromadzonej<br />
w nich energii. Zazwyczaj jedna ładowarka<br />
może obsłużyć dwa, a czasem i więcej<br />
pojazdów, przy czym każdy z nich może być<br />
ładowany innym prądem przez przyłącze innego<br />
rodzaju. W Polsce stacje te spotyka się coraz<br />
częściej przy autostradach lub innych istotnych<br />
drogach oraz w miastach przy centrach handlowych<br />
bądź na stacjach benzynowych, choć<br />
należy zastrzec, że wciąż są zbyt nieliczne jak<br />
na 38-milionowy kraj. Natomiast w krajach<br />
takich jak Niemcy czy Norwegia infrastruktura<br />
stacji ładowania EV jest już wystarczająco<br />
gęsta i można się pokusić o stwierdzenie,<br />
iż etap jej tworzenia państwa te mają już za<br />
sobą. Porównując te dwa regiony na przykładzie<br />
Niemiec i Polski, można łatwo dostrzec,<br />
że w Polsce budowa infrastruktury jest wciąż<br />
na początkowym etapie, zaś państwo Niemieckie<br />
wdraża proces unowocześniania stacji<br />
ładowania, co polega na stopniowym zastępowaniu<br />
starszych i wolniejszych ładowarek ich<br />
nowszymi i szybszymi odpowiednikami – zarówno<br />
z prądem DC, jak i AC.<br />
Francuski Lyon i samochody z wypożyczalni ładowane na kolejny dzień pracy.<br />
Fot. PIXABAY BY JADE MICHOKO<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
69
ynek<br />
energii<br />
Fot. ŁUKASZ LEWCZUK<br />
Fot. PIXABAY<br />
Fot. 4.<br />
Ładowanie elektrycznego AUDI E-Tron prądem DC z ładowarki<br />
o mocy 150 kW to zaledwie półgodzinny postój.<br />
Fot. 5.<br />
Nissan Leaf i przyłącze Typu 2 Mennekes uznane za standard<br />
w Europie.<br />
Najczęściej spotykane ładowarki na stacjach<br />
ładowania EV zasilane są z lokalnej sieci energetycznej<br />
prądem przemiennym 3-fazowym<br />
z przewodem zerowym i uziemieniem, gdzie<br />
napięcie prądu wynosi 400 V (+/- 10), natężenie<br />
prądu to około 75 A przy częstotliwości 50<br />
Hz (+/- 10), zaś moc oscyluje wokół wartości<br />
~50 kVA. Standardowe w Europie wyjścia<br />
prądu to tzw. gniazdo Typu 2 zwane „Mennekes”<br />
(prąd przemienny (AC) 63 A i 400 V),<br />
przyłącze Typu 2 Combo (prąd stały (DC)<br />
120 A i 50-500 V) oraz przyłącze CHAdeMO<br />
(prąd stały (DC) 120 A i 50-500 V). Wyjścia<br />
stało- jak i przemiennoprądowe w typowych<br />
ładowarkach mogą pracować jednocześnie.<br />
Stacje ładowania EV dzieli się według kryterium<br />
prądu wyjściowego (ładowarki AC,<br />
ładowarki DC oraz dominujące ładowarki<br />
z kombinacją AC/DC) oraz opierając się<br />
na czasie ładowania pojazdu elektrycznego.<br />
To drugie kryterium jest znacznie ważniejsze<br />
i to właśnie ono stanowi bazę dla poniższej<br />
typologii:<br />
• ładowarki przydomowe wpinane do sieci<br />
230 V 50 Hz, dedykowane do prywatnych<br />
posesji, bardzo wolne i ładujące na przykład<br />
Model X marki Tesla w czasie od<br />
10 do 15 godzin,<br />
• standardowe (w każdym razie jeszcze<br />
standardowe w Polsce) wolne ładowarki<br />
AC o mocy od 10 do 30 kW,<br />
• szybkie ładowarki instalowane w miastach<br />
i przy trasach ekspresowych oraz<br />
autostradach, oferujące moc w przedziale<br />
30-50 kW (Tesla model X naładowana<br />
w około 4 godziny),<br />
• superszybkie ładowarki DC ładujące z mocą<br />
dużo powyżej 50 kW – z reguły od 100 kW<br />
do 150 kW, co dla właścicieli Modelu X<br />
marki Tesla oznacza przerwę w podróży<br />
wynoszącą od 1,5 godziny do około 50 minut<br />
(w przypadku ładowarek 150 kW).<br />
Do powyższej listy za moment dołączą – jak<br />
tylko zaistnieją w odczuwalnej liczbie w publicznej<br />
przestrzeni krajów UE – ładowarki<br />
określane mianem ultraszybkich, czyli takie,<br />
których moc znacznie przekracza 150 kW<br />
i oscyluje w granicach od 300 do 500 kW. Ale<br />
ta kwestia szerzej została opisana w ostatnim<br />
rozdziale niniejszej publikacji. Wracając zaś<br />
do powszechnych dziś standardowych ładowarek,<br />
należy wskazać pewną istotną kwestię<br />
dotyczącą tego, gdzie tak naprawdę znajduje<br />
się ładowarka przy prądzie AC, a gdzie przy<br />
prądzie DC. W przypadku tego pierwszego,<br />
przemiennego prądu, rzeczywista ładowarka<br />
to ta, która została wbudowana w samochód.<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Czy skrócenie czasu ładowania dużych samochodów elektrycznych do<br />
około 15 minut (ładowanie do pełna) pomoże gwałtownie przyspieszyć<br />
proces „przesiadania się” społeczeństwa z samochodów<br />
konwencjonalnych na elektryczne, czy też warunków<br />
do spełnienia jest więcej?<br />
Marek Wieruszewski<br />
dziennikarz motoryzacyjny<br />
i youtuber, prowadzący kanał<br />
„Marek Drives”<br />
Możliwość szybkiego ładowania akumulatorów<br />
w samochodach elektrycznych ograniczona jest<br />
m.in. temperaturą i żywotnością. Ładowanie<br />
z tzw. „szybkich ładowarek” do 80% w 30-45 minut<br />
wynika z tego, że akumulatory nagrzewają się.<br />
Można stosować systemy chłodzące, które dodatkowo<br />
zwiększają cenę i masę samochodu, albo<br />
spowolnić ładowanie. Ponadto ciągłe pełne ładowanie<br />
i rozładowywanie akumulatorów może nawet<br />
kilkakrotnie zmniejszyć liczbę cykli ładowania,<br />
zanim akumulatory trzeba będzie wymienić.<br />
W idealnych warunkach należałoby doładowywać<br />
akumulatory w miarę potrzeb korzystając z „wolniejszych”<br />
ładowarek, a szybkie ładowanie (w tym<br />
„do pełna”) zarezerwować na sytuacje awaryjne,<br />
czyli kiedy trzeba samochodem o napędzie elektrycznym<br />
wyjechać w trasę. Tylko legislacja czyniąca<br />
pojazdy spalinowe nieopłacalnymi może<br />
coś zmienić, bo subsydiowanie relatywnie drogich<br />
elektryków nie przekona mas.<br />
70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ynek<br />
energii<br />
Ma ona z reguły niewielką moc i ładuje w długim<br />
przedziale czasu. Oznacza to, że nawet<br />
jeśli użytkownik samochodu elektrycznego<br />
przyłączy się do ładowarki wysokiej mocy<br />
– a jego pojazd nie obsługuje ładowania prądem<br />
DC – wówczas wbudowana w samochód<br />
wewnętrzna ładowarka i tak podyktuje właściwe<br />
sobie tempo ładowania baterii. W takim<br />
scenariuszu sam słupek do którego podłącza<br />
się pojazd to de facto gniazdko i prąd. Zupełnie<br />
odmiennie jest w przypadku stacji z ładowaniem<br />
prądem stałym DC (np. przyłącza<br />
CHAdeMO i Mennekes). Tutaj w słupku<br />
do którego przyłączamy pojazd, rzeczywiście<br />
znajduje się ładowarka i to ona ładuje baterie<br />
w tempie zależnym od jej mocy, a w tym czasie<br />
ładowarka AC wbudowana w pojazd pozostaje<br />
nieaktywna. Oczywiście trudno o model<br />
samochodu elektrycznego, który ładujemy<br />
wyłącznie prądem AC, lecz w minionej dekadzie<br />
użytkownicy pojazdów EV czasem mierzyli<br />
się z takimi sytuacjami<br />
Perspektywy dalszego rozwoju stacji<br />
ładowania EV i samych ładowarek<br />
Trudno jest jednym zdaniem określić dalszy<br />
rozwój stacji ładowania pojazdów elektrycznych,<br />
gdyż warunki w Starej Europie oraz<br />
Nowej (Środkowo-Wschodniej) Europie są<br />
zupełnie inne. W Polsce rozwój wypadków<br />
można prognozować w oparciu o ustawę<br />
o elektromobilności, która mówi o potrzebie<br />
stworzenia około 6000 stacji ładowania<br />
pojazdów EV, przy czym stacje te powinny<br />
oferować ładowanie bardzo szybkie, lub ultra<br />
szybkie (ładowarki o mocy powyżej 150 kW)<br />
ponieważ świat motoryzacji elektrycznej przesiada<br />
się właśnie na ładowanie prądem stałym<br />
z ładowarek o bardzo wysokiej mocy. Byłoby<br />
dobrze szybko osiągnąć liczbę choć 3000 stacji<br />
z ładowarkami 100 kW, lecz kwestia ta jest<br />
uwarunkowana kilkoma dodatkowymi czynnikami,<br />
które w Niemczech czy Francji nie<br />
stanowią problemu zaś w Polsce niestety tak.<br />
Chodzi tu m.in. o gotowość lokalnych samorządów<br />
na takie inwestycje, ich możliwości<br />
finansowe oraz chęć współpracy urzędników<br />
z inwestorami. Osobną kwestią – równie ważną<br />
– jest gotowość lokalnych sieci dystrybucji<br />
energii elektrycznej na pojawienie się w obrębie<br />
ich struktur stacji ładowania pobierających<br />
tak duże ilości prądu. Obawy są uzasadnione,<br />
gdyż już dziś w przypadku dużych stacji ładowania,<br />
wyposażonych w wiele ładowarek<br />
i zapełnionych elektrycznymi pojazdami<br />
„po brzegi”, lokalne sieci ulegają czasem odczuwalnemu<br />
przeciążeniu.<br />
Wracając do tempa rozbudowy infrastruktury<br />
w Polsce i Europie Zachodniej, warto odnieść<br />
się do słów Tomasza Tondera, dyrektora ds. PR<br />
i Corporate Affairs Grupy Volkswagen, który<br />
tuż przed targami Poznań Motor Show<br />
<strong>2019</strong> poinformował publicznie, iż Grupa VW<br />
w najbliższej dekadzie planuje wprowadzić<br />
na rynek około 50 modeli samochodów elektrycznych.<br />
Podobnie rzecz się ma za oceanem<br />
– tam na przykład Ford Motor Company ogłosił,<br />
że do 2022 roku globalnie planuje wprowadzić<br />
do oferty około 40 nowych modeli<br />
pojazdów elektrycznych, z czego minimum<br />
16 modeli trafi na rynki europejskie. Oznacza<br />
to, że chcąc nie chcąc nabywcy samochodów<br />
będą musieli przestawić się na samochody<br />
elektryczne, które dziś są co prawda dość<br />
drogie, lecz wraz ze wzrostem ich liczebności,<br />
cena za każdy z nich powinna stopniowo<br />
REKLAMA<br />
Fot. PIXABAY BY JAKUB ORISEK<br />
Fot. 6.<br />
Sieć stacji ładowania samochodów marki Tesla oferuje coraz szybsze ładowarki.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
71
ynek<br />
energii<br />
spadać. Bez nadążającej za zmianami infrastruktury<br />
cała operacja nie uda się, o czym<br />
globalni producenci samochodów doskonale<br />
wiedzą i dlatego już dziś wdrażają działania<br />
na rzecz wspierania rozwoju sieci stacji ładowania<br />
EV. Patrząc na poszczególne rynki<br />
europejskie trzeba wskazać na Norwegię jako<br />
rynek na którym synergiczny efekt inwestycji<br />
w infrastrukturę oraz w dopłaty do pojazdów<br />
EV czyniące je bardziej dostępnymi dla obywateli<br />
kraju, jest najbardziej widoczny. Tam<br />
już pod koniec 2017 roku statystyki ujawniły,<br />
że udział pojazdów elektrycznych w całościowej<br />
sprzedaży samochodów nowych, przekroczył<br />
50% zaś ilość zbudowanych stacji<br />
ładowania – z przewagą szybkich lub super<br />
szybkich ładowarek – pod koniec 2018 wyceniana<br />
była na około 10 tysięcy.<br />
W Polsce problemem jest nie tylko brak stacji<br />
i zbyt wolny przyrost ich liczby. Wielu<br />
komentatorów mówi też o niedopracowaniu<br />
w temacie lokalizacji takich stacji. Statystyki<br />
wskazują na to, że w naszym kraju 75% przypadków<br />
ładowania pojazdów EV to ładowanie<br />
w trakcie pracy na parkingu firmowym (trochę<br />
mniej niż połowa tych przypadków) oraz ładowanie<br />
przy domu na terenie własnej posesji<br />
(ponad połowa z tych 75%), zaś zaledwie 25%<br />
to przypadki ładowania w trakcie podróży lub<br />
na terenie miasta czyli w przestrzeni publicznej.<br />
Oznacza to, że obok autostrad i dróg ekspresowych,<br />
szczególny akcent powinno się<br />
położyć w Polsce na osiedla wielorodzinne<br />
z prywatnymi posesjami – to stąd głównie rekrutują<br />
się nabywcy pojazdów elektrycznych,<br />
a ten fakt wydaje się być pominięty przez<br />
Ustawodawcę w ustawie o elektromobilności.<br />
Na rozwój sieci stacji ładowania spory wpływ<br />
może mieć w najbliższej przyszłości sama<br />
ewolucja i rozwój modułów ładujących oraz<br />
baterii montowanych w pojazdach elektrycznych.<br />
Powody są dwa i doskonale obrazują<br />
je następujące wydarzenia. Po pierwsze<br />
na początku bieżącego roku przy niemieckiej<br />
autostradzie A8 uruchomiono publiczną i bezpłatną<br />
stację ładowania prądem DC, na której<br />
można się podłączyć do ładowarek o mocy<br />
450 kW. Jest to w pewnym sensie test, gdyż<br />
do tej pory tak mocne i szybkie ładowarki<br />
w infrastrukturze praktycznie nie funkcjonowały.<br />
Niemiecka prasa doniosła, że to właśnie<br />
tam prototyp elektrycznego pojazdu marki<br />
Porsche, którego bateria cechuje się pojemnością<br />
90 kWh, został naładowany do pełna<br />
w mniej więcej 10 minut, przy czym zasięg<br />
100 km osiągnięto już po 3 minutach ładowania.<br />
Po drugie, Honda wraz z CalTech i Jet<br />
Propulsion Lab (NASA) poinformowały oficjalnie<br />
o postępach prac nad bateriami fluorowo-jonowymi<br />
zamiast litowo-jonowych. Okazuje<br />
się, że ogniwa takie osiągają wielokrotnie<br />
większą gęstość energii przy jednoczesnej<br />
niższej masie własnej. Oznacza to nie tylko<br />
potężne wydłużenie zasięgu samochodu lecz<br />
również „odchudzenie” pojazdu o odczuwalną<br />
ilość kilogramów, co dodatkowo synergicznie<br />
wspiera zwiększanie zasięgu samochodów<br />
elektrycznych. W przyszłości udane połączenie<br />
tych dwóch rozwiązań – ultraszybkich<br />
ładowarek i ultrapojemnych baterii – może<br />
Fot. PIXABAY<br />
Fot. 7.<br />
Stacja ładowania EV z prądem AC<br />
i DC na londyńskim przedmieściu.<br />
Fot. PIXABAY.<br />
sprawić, ze zagęszczanie sieci stacji ładowania<br />
wcale nie będzie aż tak potrzebne. Może<br />
nawet dojść do tego, że wiele stacji będzie<br />
wykorzystywanych w zbyt małym stopniu<br />
by mówić o opłacalności ich utrzymywania.<br />
To oczywiście spekulacje i przewidywania,<br />
jednakże obarczone sporą dozą prawdopodobieństwa.<br />
W ramach podsumowania<br />
Jeśli opisana powyżej technologia baterii<br />
fluorowo-jonowych przejdzie pomyślnie etap<br />
testów i zostanie wykorzystana w przemyśle<br />
samochodowym przy produkcji pojazdów<br />
elektrycznych, będziemy świadkami rewolucji.<br />
Należy jednak mieć na uwadze wpływ<br />
ultraszybkich ładowarek na takie baterie. Dziś<br />
wiadomo, że obecnie stosowane baterie litowo<br />
-jonowe w wyniku częstego ładowania bardzo<br />
mocnym prądem z ładowarek o mocy rzędu<br />
450 kW, mają skłonność do przegrzewania<br />
się, szybszej utraty pojemności i w efekcie<br />
stopniowego ograniczania zasięgu pojazdu, co<br />
znowu wprowadza nas w błędne koło zagęszczania<br />
infrastruktury stacji ładowania. Czy<br />
podobnie może się stać z bateriami fluorowo<br />
-jonowymi? Czas pokaże – pod warunkiem,<br />
że wejdą do użycia w najbliższej przyszłości.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Fot. 8.<br />
Typowe 3- lub 4-letnie stacje ładowania EV w dużych miastach są już dziś zbyt wolne.<br />
Na podstawie materiałów publikowanych<br />
m.in. przez: Eaton Electric Sp. z o.o., Solsum<br />
Sp. z o.o., ABB, Greenway Polska, PKN<br />
Orlen, Grupa VW Polska,<br />
Ford Motor Company, Grupa MTP,<br />
PRE Edward Biel, Garo Polska,<br />
Grupa Kapitałowa Energa<br />
i Phoenix Contact.<br />
72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
udynek<br />
inteligentny<br />
PROMOCJA<br />
SERWER COMEXIO<br />
Uniwersalne i łatwe w programowaniu serce inteligentnego budynku<br />
Na rynku systemów automatyki budynkowej, oprócz systemów bardzo popularnych i wspieranych<br />
przez wielu producentów, takich jak KNX/EIB, występują również rozwiązania firmowe przeznaczone<br />
do „inteligentnego” zarządzania budynkiem, domem czy mieszkaniem. Regularnie pojawiają<br />
się nowe systemy oraz nowe gamy produktów.<br />
System COMEXIO pozytywnie wyróżnia<br />
się na tle licznych rozwiązań oferowanych<br />
przez firmy produkujące urządzenia do „inteligentnych”<br />
instalacji. Wielozadaniowość,<br />
otwartość na standardy, takie jak: KNX/EIB,<br />
DALI, EnOcean czy 1-wire, zarządzanie<br />
zdalne za pośrednictwem przeglądarki<br />
www z urządzeń przenośnych (typu iPod,<br />
iPhone, iPad oraz wyposażonych w system<br />
Android lub Windows), a do tego łatwość<br />
instalacji i programowania oraz atrakcyjna<br />
cena – to cechy, które charakteryzują urządzenia<br />
COMEXIO. System jest produkowany<br />
przez niemiecką firmę COMEXIO,<br />
spółkę zależną GREINER Schaltanlagen<br />
GmbH, która od 60 lat działa na rynku urządzeń<br />
elektrycznych. Pełna kompatybilność<br />
z KNX/EIB pozwala na wykorzystanie<br />
olbrzymiej liczby urządzeń produkowanych<br />
w tym standardzie. Oprócz tego serwer<br />
jest wyposażony m.in. w port 1-wire, który<br />
umożliwia zrealizowanie bardzo ekonomicznego<br />
pomiaru temperatury za pomocą<br />
niedrogich magistralowych czujek 1-wire<br />
(koszt ok. 30 zł/szt.). Podłączając czujki<br />
magistralowe bezpośrednio do serwera<br />
COMEXIO, zrealizujemy pomiar tempera-<br />
74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
udynek<br />
inteligentny<br />
Rys. 1. Wizualizacja mieszkania wykorzystanego do zaprojektowania<br />
Rys. 2.<br />
prostego systemu inteligentnego<br />
budynku.<br />
Projekt oświetlenia mieszkania z podziałem na przyciski<br />
i odbiorniki świetlne.<br />
tury w całym domu niewielkim kosztem. Jeżeli<br />
mierzymy temperaturę w jednym punkcie<br />
pomieszczenia (z reguły przy łączniku<br />
światła), to koszt pomiaru temperatury w całym<br />
domu to najwyżej kilkaset złotych – przy<br />
10 pomieszczeniach to kwota rzędu 300 zł!<br />
Nowoczesne systemy inteligentnego budynku<br />
często opierają się na wykorzystaniu<br />
serwerów do zarządzania automatyką budynkową.<br />
Producent systemu COMEXIO<br />
ułatwia integratorom zaprogramowanie<br />
takich systemów, dając możliwość wykorzystania<br />
interfejsu graficznego do ich programowania.<br />
Łatwość i możliwości programowania<br />
serwera COMEXIO przedstawię<br />
na podstawie sterowania oświetleniem małego<br />
mieszkania. Systemy większych obiektów<br />
projektuje się podobnie, multiplikując<br />
Rys. 3. Schemat elektryczny podłączeń źródeł światła i sterowania oświetleniem.<br />
fragmenty projektów, podobnych do przedstawionych<br />
w dalszej części artykułu. Do<br />
projektu wybrałem dwupokojowe mieszkanie,<br />
zwizualizowane na rys. 1.<br />
Etap projektowania można rozpocząć<br />
od przygotowania schematycznego planu<br />
mieszkania za pomocą bezpłatnego programu<br />
– Plannera Comexio, który jest dostępny<br />
na stronie producenta. To webowe<br />
narzędzie umożliwia przygotowanie planu<br />
obiektu, podzielenie go na pomieszczenia<br />
oraz automatyczne dobranie rodzaju i liczby<br />
fizycznych modułów elektrycznych, koniecznych<br />
do zrealizowania założonego<br />
zadania.<br />
W każdym z pomieszczeń należy zaznaczyć,<br />
jakie funkcje będą w nim wykorzystywane.<br />
W naszym przypadku będzie to światło<br />
– dodajemy więc po jednym odbiorniku<br />
świetlnym oraz przycisku odpowiadającym<br />
za jego sterowanie (rys. 2). Dla uproszczenia<br />
można przyjąć, że będą to tzw. przyciski<br />
dzwonkowe, których naciśnięcie spowoduje<br />
włączanie źródeł światła, a kolejne naciśnięcie<br />
– ich wyłączanie.<br />
Po naniesieniu potrzebnych funkcji kalkulator<br />
wylicza, ile wejść i wyjść zostanie<br />
wykorzystanych oraz gdzie można je podłączyć.<br />
W tym przypadku będzie to dokładnie<br />
5 wejść binarnych (I1–I5) i 5 wyjść przekaźnikowych<br />
230 VAC (Q1–Q5). Schemat<br />
elektryczny podłączeń będzie wyglądał tak,<br />
jak na rys. 3. W tym miejscu należy przypomnieć<br />
zasady układania instalacji inteligentnego<br />
budynku. W przypadku systemu<br />
magistralowego, jakim jest np. KNX, przewód<br />
sterujący można układać w tzw. pętli<br />
otwartej, tj. od punktu do punktu, powracając<br />
do początku magistrali, bez podłączania<br />
przewodów drugiego końca magistrali. Natomiast<br />
w przypadku wykorzystania sterowania<br />
za pomocą wejść logicznych, o czym<br />
traktuje ten artykuł, przewody sterujące<br />
układa się w gwiazdę.<br />
Po wykonaniu odpowiednich podłączeń<br />
instalacji można przejść do programowania<br />
systemu inteligentnego budynku. Aby<br />
zaprogramować taki prosty system, wystarczy<br />
minimalna znajomość zasad programowania.<br />
Dzięki czytelnemu opisaniu wejść<br />
i wyjść w oprogramowaniu uzyskuje się<br />
przejrzystość instalacji fizycznej i jej wirtualnego<br />
zobrazowania. Wszystkie elementy<br />
w oprogramowaniu łączone są w sposób<br />
blokowy, co bardzo ułatwia wdrożenie.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
75
udynek<br />
inteligentny<br />
Rys. 4.<br />
Widok okna przeglądarki po zalogowaniu się do IO-Servera.<br />
Rys. 6.<br />
Rys. 7.<br />
Bloki używane w programie graficznym są<br />
w rzeczywistości podprogramami systemu<br />
automatyki, zgromadzonymi w bibliotece<br />
dostarczanej przez producenta. Niektórzy<br />
producenci umożliwiają zaawansowanym<br />
integratorom tworzenie własnych bloków<br />
i umieszczanie ich w bibliotece oprogramowania<br />
z przeznaczeniem do późniejszego<br />
wykorzystania.<br />
Kolejnym krokiem, który należy zrealizować,<br />
jest zasilenie serwera (w tym przypadku<br />
stosuje się zasilacz napięcia 24<br />
VDC) oraz podłączenie serwera do lokalnej<br />
sieci komputerowej. Aby skomunikować<br />
się z urządzeniem w przeglądarce, należy<br />
wpisać domyślny adres programowanego<br />
serwera oraz login i hasło, dołączone<br />
w instrukcji do urządzenia. Następnie należy<br />
przejść do części programowej, klikając<br />
ikonę odświeżenia:<br />
W tej chwili na ekranie powinien ukazać<br />
się pusty panel programowania z ikoną „+”.<br />
Po wybraniu i nazwaniu nowej karty (np.<br />
DOM) powinno ukazać się okno pokazane<br />
na rys. 4.<br />
Po dodaniu nowej karty można już przejść<br />
do programowania. W tym celu należy<br />
wybrać z menu głównego po lewej stronie<br />
zakładkę „F. logiczne”. Po prawej stronie<br />
pojawi się wybór funkcji, m.in. wejścia/<br />
wyjścia. Po przejściu do podmenu powinniśmy<br />
zobaczyć obszar z wymienionymi elementami<br />
IO-Servera. Aby przypisać własne<br />
Schemat pojedynczego obwodu sterowania oświetleniem z wykorzystanie przekaźnika<br />
impulsowego bistabilnego.<br />
Schemat podstawowego sterowania oświetleniem całego mieszkania.<br />
Rys. 5.<br />
Zobrazowanie wejść/wyjść serwera<br />
z przypisanymi własnymi nazwami<br />
poszczególnych pól wykorzystywanych<br />
w projekcie.<br />
nazwy poszczególnym wejściom/wyjściom,<br />
wystarczy je przeciągnąć na pole robocze.<br />
Po kliknięciu ikony klucza włączy się edytor<br />
i umożliwi zmianę opisu pola (rys. 5).<br />
W tym momencie można rozpocząć właściwe<br />
programowanie systemu. Polega ono<br />
na przeciąganiu potrzebnych elementów<br />
na pole robocze – elementy można nazywać<br />
i łączyć z funkcjami logicznymi. Elementy<br />
łączy się, wskazując wejście lub wyjście i,<br />
z wciśniętym lewym przyciskiem myszy,<br />
wskazując wejście/wyjście, z którym ma<br />
być połączony. Należy zauważyć, że końcówki<br />
mają różne kształty – trójkątny (cyfrowy)<br />
oraz okrągły (analogowy). Możliwe<br />
jest łączenie wyłącznie wyjść i wejść tego<br />
samego rodzaju.<br />
Dzięki wykorzystaniu (przeciągnięciu<br />
na pole robocze) modułu logicznego „Przekaźnik<br />
Bi/R/S” (przekaźnik impulsowy bistabilny<br />
z dodatkowymi wejściami „Reset”<br />
i „Set”), znajdującego się w menu funkcji<br />
„Moduły logiczne” – „Logika”, i połączenie<br />
go z wybranym wejściem (I1) i wyjściem<br />
(Q1) powstał prosty układ sterowania, realizujący<br />
zapalenie i gaszenie jednego obwodu<br />
oświetleniowego przypisanego do przedpokoju<br />
(rys. 6)<br />
Aby zrealizować sterowanie oświetleniem dla<br />
całego omawianego mieszkania, wystarczy<br />
powielić sekwencje dla pozostałych wejść<br />
i wyjść. Schemat logiczny będzie wówczas<br />
wyglądał tak, jak na rys. 7.<br />
76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
udynek<br />
inteligentny<br />
Rys. 8.<br />
Zaprogramowanie funkcji wyłączenia całego oświetlenia mieszkania po podwójnym kliknięciu przycisku w przedpokoju.<br />
Rys. 9.<br />
Zaprogramowanie funkcji włączenia całego oświetlenia mieszkania po długim wciśnięciu przycisku w sypialni.<br />
W tym momencie etap programowania<br />
mamy już za sobą, teraz wystarczy wcisnąć<br />
przycisk „Play” , aby cały układ w zakładce<br />
zaczął działać, tzn. aby zaprogramowana<br />
logika została uruchomiona w serwerze.<br />
Wykorzystując bardziej zaawansowane<br />
modele, można stworzyć w łatwy sposób<br />
funkcje centralne, np. „Wyjście – gaszenie<br />
wszystkich świateł”, które będzie bardzo<br />
przydatne, gdy wychodzi się z domu. Do<br />
tego celu można użyć np. blok logiczny<br />
„Podwójny klik” z zakładki „Logika” i powiązać<br />
go z przyciskiem światła w przedpokoju.<br />
Blok ten zlicza liczbę szybkich<br />
kliknięć przycisku (jedno kliknięcie lub podwójne<br />
kliknięcie) i wykonuje żądaną funkcję.<br />
W tym przypadku dwa szybkie kliknięcia<br />
zgaszą światła w całym domu, a jedno<br />
kliknięcie będzie w dalszym ciągu zapalać<br />
i gasić światło tylko w przedpokoju (rys. 8).<br />
Podobną funkcję możemy zastosować,<br />
gdy chcemy, aby zapaliły się wszystkie<br />
światła w mieszkaniu, np. gdy będąc<br />
w nocy w sypialni, usłyszymy coś niepokojącego.<br />
Dla przycisku w sypialni możemy<br />
zastosować blok logiczny „T krótki/<br />
długi”, który sprawdza czas wciśnięcia<br />
przycisku i w zależności od czasu przyciśnięcia<br />
realizuje żądaną funkcję. Jeśli<br />
wciśniemy i puścimy przycisk, to zapali<br />
się tylko światło w sypialni. Gdy jednak<br />
wciśniemy i chwilę przytrzymamy przycisk,<br />
wówczas włączy się oświetlenie we<br />
wszystkich pomieszczeniach, abyśmy mogli,<br />
mając już włączone wszędzie światło,<br />
sprawdzić, co się stało (rys. 9).<br />
W ten oto prosty sposób można zaprogramować<br />
inteligentne sterowanie oświetleniem.<br />
Program daje bardzo wiele ciekawych<br />
możliwości, których wykorzystanie<br />
zależy od wyobraźni i umiejętności osoby<br />
programującej system. Mam nadzieję,<br />
że przekonałem czytelników, iż tworzenie<br />
tzw. inteligentnych instalacji nie jest aż tak<br />
skomplikowane, jakby się mogło wydawać.<br />
Więcej informacji www.inteligentny-e-dom.pl<br />
oraz www.automatyka-knx.pl.<br />
Piotr MACIOŁEK<br />
Specjalista w dziedzinie automatyki<br />
inteligentnych budynków.<br />
Wykładowca na kursach programowania<br />
systemów automatyki budynkowej<br />
w firmie Aptom System<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
77
udynek<br />
inteligentny<br />
PROMOCJA<br />
YESLY – czas na komfort w Twoim domu<br />
Jednym z tematów aktualnego wydania jest budynek inteligentny, dlatego z przyjemnością chcemy<br />
przedstawić system YESLY.<br />
YESLY daje wolność. Możesz rozpocząć już od jednego elementu<br />
i powoli zwiększać ilość elementów, aż na cały dom. Podłącz<br />
je do istniejącej instalacji bez kosztownych remontów i specjalnych<br />
magistrali sterowniczych. Cała komunikacja z telefonem i bezprzewodowymi<br />
przyciskami odbywa się za pomocą Bluetooth.<br />
Konfiguruj i steruj za pomocą swojego telefonu<br />
To proste, potrzebujesz tylko smartfona z systemem Android lub<br />
iOS. Konfiguracja odbywa się za pomocą aplikacji Finder Toolbox,<br />
a użytkowanie za pomocą Finder YESLY. Możesz podzielić cały<br />
swój dom na pokoje. Każdy z użytkowników może sterować całością<br />
domu, lub tylko wybranymi pokojami albo strefami.<br />
Połącz się w prosty sposób do Google Home i Amazon Alexa dzięki<br />
bramce YESLY Gateway. Teraz możesz sterować domem z YESLY<br />
z dowolnego miejsca, jeśli tylko możesz podłączyć się do usług Google<br />
lub Amazon. Dzięki prostej konfiguracji możesz wybrać, które<br />
elementy mają być dostępne wyłącznie z sieci lokalnej, a do których<br />
dopuszczalny jest dostęp zdalny. Pozwala to na zwiększenie bezpieczeństwa.<br />
Mnogość zastosowań i prostota<br />
Aktuator (aktor) 13.22 i sterownik rolet 13.S2<br />
Są to urządzenia dwukanałowe – pozwalają na niezależne sterowanie<br />
dwoma odbiornikami za pomocą zwykłych monostabilnych<br />
przycisków:<br />
• sterowanie oświetleniem<br />
(13.22),<br />
• sterowanie roletami<br />
(13.S2),<br />
• automat do klatek schodowych<br />
(13.22),<br />
• podtrzymanie działania<br />
odbiornika na określony<br />
czas (13.22),<br />
• uruchomienie innych<br />
urządzeń elektrycznych<br />
(13.22).<br />
I wiele innych.<br />
78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
udynek<br />
inteligentny<br />
Parametry techniczne elementów wykonawczych<br />
13.22/13.S2<br />
• 2 niezależne i programowane kanały,<br />
• 2 styki zwierne 6 A -230 V AC,<br />
• programowanie przez aplikację na smartfona<br />
z iOS lub Androidem,<br />
• 2 wejścia włączników instalacyjnych (jedno na kanał),<br />
• do 5 podświetlanych przycisków,<br />
• zasilanie 230 V AC (50/60 Hz),<br />
• kompatybilny z gniazdami i przełącznikami ściennymi,<br />
• kompatybilny z bezprzewodowymi przyciskami Bluetooth.<br />
15.21 – ściemniacz<br />
• komunikacja Bluetooth,<br />
• 1 wyjście 150 W LED, 300 W halogen,<br />
• 7 funkcji,<br />
• sterowanie zboczem narastającym lub opadającym,<br />
• zabezpieczenie przed przegrzaniem i zwarciem,<br />
• programowanie przez aplikację na smartfona<br />
z iOS lub Androidem,<br />
• zasilanie 230 V AC (50/60 Hz),<br />
• kompatybilny z bezprzewodowymi przyciskami Bluetooth,<br />
• kompatybilny z gniazdami i przełącznikami ściennymi.<br />
Ściemniacz oświetlenia 15.21<br />
Potrzebujesz przyjemniejszej<br />
atmosfery w pokoju?<br />
Oglądasz film? Chcesz zostawić<br />
delikatne oświetlenie<br />
w pokoju dziecięcym na czas<br />
zasypiania i wyłączyć je jak<br />
dziecko zaśnie?<br />
Te funkcjonalności zapewni<br />
Ci nasz ściemniacz 15.21.<br />
Wystarczy podłączyć go<br />
do istniejącej instalacji<br />
i upewnić się, że źródła<br />
światła są ściemnialne.<br />
Uwolnij się od kosztownych remontów<br />
YESLY to nie tylko elementy wykonawcze. To też bezprzewodowe<br />
i bezbateryjne przyciski. Jeśli pojawi się potrzeba dodania wyłącznika,<br />
to można to zrealizować instalując przycisk BEON. Nie musi<br />
być przytwierdzony do żadnej powierzchni. Jest dostępny w dwóch<br />
kolorach – czarnym i białym.<br />
Dzięki magnetycznej podstawce możesz zainstalować go na lodówce,<br />
przy szafce albo na lampie, którą zamierzasz sterować.<br />
W zestawie znajduje się też specjalna<br />
magnetyczna nalepka.<br />
Można dzięki niej przytwierdzić<br />
bezprzewodowy przycisk do niemetalicznych<br />
powierzchni.<br />
YESLY może być niewidoczne<br />
Całość sterowania bezprzewodowego<br />
można zrealizować za pomocą telefonu,<br />
a dom wyposażyć w monostabilne i bistabilne łączniki<br />
przewodowe podłączone do modułów YESLY. Zapewni to klasyczny<br />
wygląd i funkcjonalność, ale jednocześnie nowoczesność<br />
i wygodę.<br />
System Finder YESLY nie wymaga prowadzenia specjalnych przewodów<br />
sterowniczych w ścianach. Bez wygórowanych kosztów<br />
można go zainstalować w istniejącej instalacji elektrycznej. Dzięki<br />
swojej konstrukcji nie musi być instalowany w specjalnych rozdzielnicach<br />
schowanych np. w garażu.<br />
Jeśli to co widzisz działa, to znaczy, że niewidoczne spełnia<br />
swoją rolę.<br />
Stanisław Rak<br />
Finder Polska Sp. z o.o.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
79
automatyka<br />
budynkowa<br />
Czujniki ruchu i obecności<br />
– różnice w technologii i zastosowaniach. Część 1<br />
W dobie automatyzacji coraz większej liczby procesów i instalacji w naszych domach i biurach,<br />
znaczenie czujników ruchu i czujników obecności gwałtownie wzrosło – równie gwałtownie jak<br />
nasze wymagania wobec nich. By im sprostać producenci zaczęli wprowadzać nowe technologie<br />
i metody detekcji ludzi na określonej powierzchni oraz poszerzać gamę tych produktów o kolejne<br />
typy i podtypy. Oferta jest dziś tak szeroka i zróżnicowana, że aby dobrać optymalną czujkę<br />
dla swoich potrzeb, inwestorom oraz ich doradcom niezbędna stała się dość gruntowna wiedza<br />
z zakresu różnic w technologii i zastosowaniu każdego z kilku podstawowych rodzajów czujników.<br />
Fot. LANGE ŁUKASZUK<br />
Fot. 1.<br />
Co różni czujniki obecności<br />
od czujników ruchu<br />
Na system zarządzania inteligentnym budynkiem,<br />
sterowania oświetleniem w domu lub<br />
biurze, jak też sterowania instalacją alarmową<br />
w obiekcie przemysłowym, składa się wiele<br />
elementów, lecz żaden nie ma tak fundamentalnego<br />
znaczenia jak czujniki ruchu i czujniki<br />
obecności, zwane potocznie czujkami. Właśnie<br />
one stanowią o skuteczności całego systemu,<br />
na którą wpływ mają nie tylko ilość i sposób ich<br />
rozmieszczenia, ale też rodzaj zastosowanych<br />
czujników i technologia do tego wykorzystana.<br />
Zanim jednak przejdziemy do szczegółowego<br />
omówienia poszczególnych technologii stosowanych<br />
w czujnikach ruchu i czujnikach obecności,<br />
musimy rozstrzygnąć kwestię nazewnictwa<br />
i tego, co instalatorzy rozumieją pod terminami<br />
„detekcja ruchu” i „detekcja obecności”. Sprawa<br />
nie jest oczywista, ponieważ logika podpowiada,<br />
że skoro ktoś się porusza w polu wykrywania, to<br />
zarazem jest tam obecny. Dlatego można się spotkać<br />
ze stwierdzeniami, iż na dobrą sprawę jedne<br />
i drugie czujniki to tożsame urządzenia, a podział<br />
jest poprowadzony sztucznie i niepotrzebnie –<br />
wszak wykrycie ruchu to nic innego, jak stwierdzenie,<br />
że ktoś jest obecny w polu wykrywania.<br />
I nie ma większego znaczenia czy ta obecność<br />
trwa 2-3 sekundy, czy też rozciąga się na całe minuty.<br />
Problem pogłębia również fakt, iż czujniki<br />
ruchu i obecności nie muszą się różnić zastosowaną<br />
w nich technologią, przeciwnie – najczęściej<br />
bazują na wspólnym rozwiązaniu jakim jest detekcja<br />
w oparciu o podczerwień, a to dodatkowo<br />
gmatwa zrozumienie różnic między nimi.<br />
W rzeczywistości z punktu widzenia logiki, czujniki<br />
ruchu i czujniki obecności są tym samym –<br />
oba urządzenia wykrywają ruch i potwierdzają,<br />
że w danym obszarze stwierdziły czyjąś obecność,<br />
jednak różne nazewnictwo podyktowane<br />
jest odmienną dokładnością wykrywania ruchu.<br />
To fundamentalna kwestia rzutująca na nieco<br />
inne zastosowania każdego z tych dwóch rodzajów<br />
czujników. Odmienne nazewnictwo ma<br />
IR Quattro Slim to czujnik podtynkowy na podczerwień z częścią zewnętrzną o grubości<br />
tylko 4 mm.<br />
po prostu od razu sugerować czułość i dokładność,<br />
a zatem i wynikającą z tego specyfikę zastosowania.<br />
Typowe czujniki obecności wykrywają nie tylko<br />
aktywne przemieszczanie się ludzi, ale przede<br />
wszystkim bardzo nikłe ruchy, niewielkie zmiany<br />
w pozycji osób przebywających niemal nieruchomo<br />
w polu wykrywania (np. użytkownik<br />
czytający książkę siedząc w fotelu i wykonujący<br />
nieznaczne ruchy przy przewracaniu kolejnych<br />
kartek), zaś czujniki ruchu to specjaliści od detekcji<br />
ruchu polegającego na aktywnym przemieszczaniu<br />
się z miejsca w miejsce w obrębie strefy<br />
wykrywania (użytkownik przechodzący w poprzek<br />
pomieszczenia, spacerujący w kółko podczas<br />
rozmowy telefonicznej itp.). Drobne ruchy<br />
osób siedzących lub leżących w jednym miejscu<br />
w obrębie strefy wykrywania to zdecydowanie<br />
nie ich domena. Ale dlaczego tak jest, a raczej<br />
z czego to wynika? O tym w kolejnym rozdziale.<br />
Rodzaje czujników ruchu i obecności oraz<br />
zasada ich działania<br />
Do najdłużej i najpowszechniej stosowanych<br />
czujników ruchu należą czujniki oznaczane symbolem<br />
PIR (Passive Infra Red), opierające się<br />
na detekcji promieniowania cieplnego wykrywanych<br />
obiektów. Czujniki te reagują na poruszające<br />
się źródła ciepła – bo to właśnie ono sprawia,<br />
że ludzie emitują promieniowanie podczerwone.<br />
Głównym elementem tych czujników jest tzw. pirosensor<br />
– elektroniczny moduł reagujący na pojawienie<br />
się obiektu emitującego promieniowanie<br />
cieplne i poruszającego się w obszarze wykrywania,<br />
który podzielony jest – najczęściej przy<br />
wykorzystaniu tzw. multisoczewek (soczewek<br />
fresnela) – na strefy promieniście rozchodzące się<br />
od czujnika i zwężające się ku niemu. Pirosensor<br />
najpierw rejestruje ciepły obiekt wyróżniający się<br />
80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
automatyka<br />
budynkowa<br />
Fot. HAGER<br />
Fot. 2.<br />
EE880 to sufitowy czujnik ruchu<br />
Infra Red 360 stopni (IP54).<br />
istotnie wyższą temperaturą w stosunku do tła –<br />
otoczenie i powietrze też ma swoją temperaturę<br />
i jest swoistym jednolitym tłem dla wszystkich<br />
obiektów. Rejestracja obiektu o wyższej temperaturze<br />
to dopiero pierwszy krok. Kolejnym jest<br />
jego przejście w poprzek stref, a raczej z jednej<br />
strefy do drugiej. Właśnie to przejście wywołuje<br />
w pirosensorze skok napięcia, przetwarzany przez<br />
system w impuls elektroniczny, który informuje<br />
centralkę o rejestracji ruchu jakiegoś obiektu –<br />
człowieka lub zwierzęcia. Istotne jest tu wystąpienie<br />
obu czynników jednocześnie: promieniowania<br />
podczerwonego i jego aktywnego ruchu<br />
przecinającego strefy wykrywania. Jeśli czujnik<br />
wykryje źródło ciepła, lecz nie będzie ono się<br />
przemieszczać, wówczas nie zadziała. Tak samo<br />
może się zdarzyć, gdy osoba idzie w linii prostej<br />
„na czujnik” i przez cały czas znajduje się w jednej<br />
strefie obszaru wykrywania. Oczywiście osoba<br />
taka w końcu przetnie granice stref wykrywania,<br />
ale stanie się to dopiero wtedy, gdy mocno zbliży<br />
się do czujnika. Podobnie w sytuacji gdy obiekt<br />
się przemieszcza, lecz nie emituje promieniowania<br />
podczerwonego – w takim scenariuszu również<br />
nie dojdzie do reakcji czujnika PIR. Dlatego<br />
optymalną sytuacją jest taka, w której obiekt emituje<br />
ciepło i przemieszcza się aktywnie w poprzek<br />
stref wykrywania. W tym punkcie warto wrócić<br />
do miejsca, w którym mowa jest o multisoczewkach<br />
i strefach wykrywania: tu właśnie uwidacznia<br />
się główna różnica między czujnikami ruchu<br />
PIR, a czujnikami obecności PIR. Te pierwsze<br />
posiadają od kilkuset do maksymalnie półtora<br />
tysiąca pojedynczych stref wykrywania, zaś te<br />
drugie startują od około 1,5 tysiąca i dochodzą<br />
do dwukrotnie większego zagęszczenia stref wykrywania,<br />
co powoduje że wychwytują znacznie<br />
mniejsze ruchy, takie jak pstryknięcie palcami czy<br />
nieznaczne obrócenie głowy o 2-3 centymetry.<br />
Coraz częściej stosowanymi czujnikami ruchu<br />
i jednocześnie obecności są czujniki oparte na falach<br />
ultradźwiękowych. Fale te (o częstotliwości<br />
np. 40 kHz) wysyłane są aktywnie przez czujnik<br />
i obejmują całe pomieszczenie. Ich odbicie<br />
analizowane jest zgodnie z zasadą Dopplera.<br />
Czujniki ultradźwiękowe reagują niezawodnie<br />
nawet na najmniejsze ruchy lub przemieszczenia<br />
obiektów w przestrzeni wykrywania i są sprawne<br />
w dużych zakresach temperatur: od -30ºC<br />
do nawet +50ºC. Wykrywają ruch nawet wtedy,<br />
gdy od poruszającej się osoby dzieli je np. ścianka<br />
działowa. Ich słabością jest to, że nie odróżniają<br />
obiektów żywych od przedmiotów martwych,<br />
dlatego często łączy się je z czujnikami<br />
PIR, aby zaoferować użytkownikom urządzenie<br />
łączące najlepsze cechy obu technik.<br />
Fot. 3.<br />
Model EE816 jest czujnikiem<br />
obecności IR opracowanym dla<br />
systemów DALI.<br />
Bardzo czułymi czujnikami ruchu i obecności<br />
są też czujniki oparte na emisji fal wysokiej<br />
częstotliwości – chodzi tu o zakresy rzędu<br />
5,8 GHz. Fale te mogą przechodzić przez szklane<br />
ściany lub ścianki z lekkich materiałów (np.<br />
gipsokarton) oraz drewniane drzwi. Ich powracające<br />
do czujnika echo przechodzi analizę przez<br />
moduł elektroniczny i jeżeli wewnątrz obszaru<br />
wykrywania ruch obiektu zmieni obraz echa,<br />
wówczas czujnik wyśle impuls do centralki.<br />
Ich ogromną zaletą jest możliwość montażu za<br />
podwieszanym sufitem, dzięki czemu dla intruza<br />
stają się całkowicie niewidoczne.<br />
Różnice w zastosowaniu<br />
i roli czujników ruchu<br />
oraz czujników obecności<br />
Pierwszy rozdział niniejszej analizy po krótce<br />
wyjaśnił już różnice między czujnikami ruchu<br />
Fot. HAGER<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Czy czujnik obecności wykrywa moją obecność nawet gdy się nie poruszam?<br />
Jacek Grenda,<br />
kierownik produktu Hager<br />
Group Product Management<br />
Department<br />
Powyższe pytanie jest bardzo często zadawane przez osoby<br />
zainteresowane montażem czujników w swoich pomieszczeniach.<br />
Większość dostępnych na rynku czujników ruchu<br />
działa z wykorzystaniem zasady pomiaru temperatury<br />
i wykrycia jej zmiany w obszarze detekcji tzw. PIR czyli<br />
Passive Infra Red (pasywny czujnik podczerwieni). Ruch<br />
osób zostaje wykryty jako zmiana obszaru ciepła generowana<br />
przez nasze ciała w stosunku do stałej temperatury<br />
otoczenia. Zmiana ciepła jest wykrywana w obszarze pól<br />
detekcji, czyli nasz ruch musi być związany z przesunięciem<br />
się ciepła z jednej w kolejną ze stref czujnika. Tutaj<br />
pojawia się znacząca różnica, która odróżnia czujniki ruchu<br />
od czujników obecności. Standardowe czujniki, których<br />
głównym zadaniem jest wykrycie ruchu związanego<br />
z poruszaniem się np. w korytarzu, czy wejściem do pomieszczenia,<br />
mają pola detekcji podzielone na 50 do 200<br />
segmentów odpowiedzialnych za wykrycie zmiany ciepła<br />
w ich obszarze. W czujnikach obecności odpowiedzialnych<br />
za wykrycie obecności w pomieszczeniach biurowych<br />
czy toaletach stosuje się podział na 250 do ponad<br />
1500 segmentów. Ta różnica sprawia, że czujnik ruchu<br />
wymaga stanowczego ruchu osób w polu jego detekcji,<br />
podczas gdy dla czujnika obecności wystarczy ruch typu<br />
pisanie na klawiaturze czy wykonywanie notatek ręcznych.<br />
Musimy pamiętać, że czujnik obecności działający na zasadzie<br />
detekcji podczerwieni PIR również wymaga naszych<br />
ruchów, aby podtrzymać sygnał. Oczywiście ze względu<br />
na kilkukrotnie większe zagęszczenie pół detekcji wymagane<br />
ruchy są dużo mniejsze niż w przypadku czujnika<br />
ruchu, jednak jak może sugerować nazwa, nie wystarczy<br />
sama nasza obecność w monitorowanym pomieszczeniu.<br />
W celu zwiększenia dokładności detekcji producenci<br />
stosują często konstrukcję wykorzystującą dodatkowo<br />
technologię wykrywania wysokich częstotliwości<br />
HF, w takim przypadku sensor wykrywa ruch obiektów<br />
niezależnie od ich temperatury oraz sygnał potrafi<br />
przenikać przez cienkie nie metalowe ścianki działowe.<br />
Tego typu rozwiązanie często wykorzystywane jest w<br />
toaletach publicznych, gdzie mamy podział obszarów<br />
z wykorzystaniem ścianek działowych wykonanych z<br />
drewna lub na parkingach, gdzie ruch świeżo zapalonego<br />
chłodnego pojazdu może nie zostać wykryty przez standardowy<br />
czujnik PIR.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
81
Fot. EL-TEAM<br />
Fot. 4.<br />
automatyka<br />
budynkowa<br />
Sufitowy czujnik ruchu theMova<br />
P360 UP może być sterowany<br />
z poziomu pilota.<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Która technologia lepiej się sprawdza<br />
na polu wykrywania obecności?<br />
Jacek Wyleżuch<br />
Specjalista<br />
ds. Automatyki Budynku<br />
P.P.U.H. EL-TEAM Sp. z o.o.<br />
W pierwszej kolejności należy zadać sobie pytanie:<br />
w jakim miejscu chce wykrywać obecność? Czujniki<br />
mikrofalowe reagują na wszelki ruch, również ten<br />
za przeszkodami takimi jak drzwi i ścianki z karton<br />
gipsu. Sytuacja, gdy światło zapala się w pomieszczeniu<br />
gdzie nie ma żadnej osoby nie jest odosobnionym<br />
przypadkiem. W miejscach gdzie chcemy precyzyjnie<br />
określić obszar detekcji lepiej sprawdzą się czujniki na podczerwień. Obecna technologia<br />
pozwala budować na tyle precyzyjne czujniki podczerwieni, że wykrywanie ruchu<br />
na obszarze kilku centymetrów nie stanowi już problemu. Należy również pamiętać,<br />
że czujniki na podczerwień nie emitują żadnych sygnałów, w przeciwieństwie do czujników<br />
mikrofalowych, które do swojego działania muszą cały czas wysyłać mikrofale<br />
w przestrzeń<br />
Fot. LANGE ŁUKASZUK<br />
Fot. 5.<br />
Fot. STEINEL<br />
Fot. 6.<br />
Pierwszy na świecie czujnik<br />
rzeczywistej obecności który<br />
wykrywa nawet ruchy klatki<br />
piersiowej u śpiącej osoby.<br />
Soczewka czujnika z wyraźnie widocznymi<br />
segmentami. Każdy z nich<br />
to osobna strefa wykrywania.<br />
i czujnikami obecności, jednakże ta kwestia<br />
wymaga dalszego pogłębienia, gdyż nieuważny<br />
czytelnik nadal może czuć się nieco zagubiony<br />
w tej materii i dojść do wielu błędnych wniosków.<br />
Zrozumienie istoty podziału nie opiera się<br />
na zastosowanej technologii, lecz na dokładności<br />
detekcji ruchu. Czujnik wykrywający przechodzącą<br />
przez korytarz lub klatkę schodową<br />
osobę, lecz gasnący po tym, gdy zatrzyma się<br />
ona na dłuższą chwilę by przejrzeć skrzynkę<br />
mailową w swoim smartfonie, nie może być<br />
uznany za czujnik obecności. Dopiero czujnik,<br />
który wychwyci delikatny ruch kciuka takiej<br />
osoby, gdy ta przewija listę wiadomości, zasługuje<br />
na miano czujnika obecności. Nie ma tu<br />
znaczenia, czy jest on czujnikiem PIR opartym<br />
na multisoczewce z trzema tysiącami stref wykrywania,<br />
czy też jest czujnikiem PIR + Ultra-<br />
Sound, bądź łączy technikę High Frequency<br />
i PIR – liczy się dokładność wykrywania nikłych<br />
ruchów. Za przykład niech posłuży czujnik o nazwie<br />
True Presence, dostępny również w Polsce,<br />
który jako jedyny na rynku europejskim<br />
wykrywa nawet ruchy klatki piersiowej osoby<br />
śpiącej w jego strefie wykrywania. Jest on party<br />
o technologię HF i bezsprzecznie jest czujnikiem<br />
rzeczywistej obecności, gdyż radzi sobie z detekcją<br />
ruchów tak niewielkich, że dla ich opisania<br />
trzeba przejść ze skali opartej na centymetrach<br />
do skali milimetrowej. Gdyby jednak czujnik ten<br />
bazował na technologii PIR lub ultradźwiękowej<br />
i zachowywał równie wysoką dokładność, nic<br />
by się nie zmieniło w kwestii przyporządkowania<br />
go do jednej z tych dwóch kategorii: nadal<br />
określalibyśmy go mianem czujnika obecności.<br />
Dotychczasowa analiza zapewne dostatecznie<br />
wyraźnie zasugerowała różnice w zastosowaniu<br />
czujników ruchu i czujników obecności. Jest<br />
jasne, że o ile czujniki obecności mogą zastąpić<br />
czujniki ruchu, o tyle czujniki ruchu nie są w stanie<br />
spełnić oczekiwań stawianych czujnikom<br />
obecności. Stąd typowym zastosowaniem czy<br />
raczej typową rolą czujników ruchu jest monitorowanie<br />
korytarzy, klatek schodowych, przejść<br />
– wszelkich dróg komunikacyjnych dla ruchu<br />
pieszego, przy czym chodzi tu zarówno o czujniki<br />
wewnętrzne (indoor) montowane wewnątrz<br />
obiektów, jak też zewnętrzne (outdoor), które obsługują<br />
ścieżki i place wokół budynków. I nie ma<br />
w gruncie rzeczy znaczenia, czy czujnik ruchu<br />
pracuje w obiekcie biurowym, przemysłowym,<br />
w hotelu czy też dużym budynku wielorodzinnym<br />
– zadanie ma to samo: wykryć poruszającą<br />
się osobę przy odpowiedniej filtracji względem<br />
innych obiektów, które powinien ignorować, takich<br />
jak choćby psy czy koty.<br />
W tym miejscu w sposób naturalny trzeba<br />
przejść do systemów sterowania oświetleniem<br />
i całym obiektem, gdyż tu różnice w zastosowaniu<br />
czujników ruchu i obecności uwidaczniają<br />
się bardzo mocno. Przy najprostszych systemach<br />
rola czujników ruchu sprowadza się do wykrycia<br />
osoby poruszającej się w danym ciągu komunikacyjnym<br />
lub wchodzącej do określonego<br />
pomieszczenia i załączenia oświetlenia właśnie<br />
w momencie gdy jest ono potrzebne. Lecz jeśli<br />
dana osoba pozostaje na dłużej w pomieszczeniu,<br />
pałeczkę przejmują czujniki obecności gdyż<br />
to one mają za zadanie podtrzymać oświetlenie<br />
przez cały czas obecności pracownika lub<br />
mieszkańca budynku w danym pomieszczeniu<br />
lub strefie, nawet gdy wykonuje bardzo nikłe<br />
ruchy. Oba rodzaje czujników decydują też<br />
o wyłączeniu oświetlenia, gdy w pomieszczeniu<br />
lub w ciągu komunikacyjnym nikogo już<br />
nie ma. W najprostszych systemach sterowania<br />
oświetleniem czujniki ruchu pozwalają oczywiście<br />
stworzyć system podążania światła za<br />
człowiekiem, a właściwie wyprzedzania go – tak<br />
by kolejne strefy były oświetlane w miarę przemieszczania<br />
się wykrytej osoby w ciągu komunikacyjnym.<br />
Natomiast w złożonych systemach<br />
(protokołach) inteligentnego sterowania oświetleniem,<br />
czy wręcz całym budynkiem, takich jak<br />
DALI i KNX, rola czujników ruchu i obecności<br />
przekłada się na funkcjonowanie pozostałych<br />
Fot. 7.<br />
Lampka theLeda P12 jest wyposażona<br />
w czujnik ruchu i regulacje<br />
obszaru detekcji.<br />
Fot. EL-TEAM<br />
82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
automatyka<br />
budynkowa<br />
instalacji działających równolegle z systemem oświetlenia. Dotyczy to<br />
szczególnie systemu KNX, który pozwala na sterowanie pomieszczeniami<br />
lub budynkiem w sposób całościowy i w którym oświetlenie to tylko<br />
jeden z elementów układanki, na którą składają się również wentylacja,<br />
klimatyzacja, instalacja alarmowa, ogrzewanie, sterowanie roletami i oknami<br />
itp. Liczba producentów oferujących wyroby gotowe do włączenia<br />
ich w strukturę KNX rośnie na świecie w tempie zawrotnym, jednak prym<br />
wśród nich wiodą producenci czujników ruchu i czujników obecności<br />
gdyż w strukturze KNX to właśnie one uruchamiają algorytmy odpowiedzialne<br />
za zapewnienie oświetlenia oraz zawiadujące wentylacją, roletami<br />
i e-klamkami w oknach, czy klimatyzacją.<br />
Ciekawym i mało znanym zastosowaniem dla czujników ruchu jest ich<br />
wykorzystywanie w obiektach przemysłowych, w których wspierają systemy<br />
wyłączników bezpieczeństwa. W halach w których przeprowadzane<br />
są procesy produkcyjne, funkcjonują nie raz pomieszczenia lub strefy,<br />
do których w określonych przedziałach czasowych nikt nie powinien mieć<br />
wstępu ze względu na wspomniane procesy produkcyjne – niebezpieczne<br />
dla ludzi i ich zdrowia – lub ze względu na przechowywane tam substancje<br />
czy związki chemiczne. Często stosuje się wówczas kurtyny świetlne, lecz<br />
zdarza się, iż istnieje potrzeba wspomagania ich czujnikami ruchu, które<br />
potrafią jeszcze wcześniej uruchomić alarm, wysłać sygnał stopu dla napędu<br />
maszyny lub sygnał całkowitego i natychmiastowego odcięcia zasilania.<br />
Kolejnym polem na którym przede wszystkim czujniki ruchu (ale też<br />
i obecności) znajdują bardzo szerokie zastosowanie są systemy alarmowe.<br />
Funkcjonujące w ich strukturze czujniki stanowią oczy i uszy systemu,<br />
gdyż to one wykrywają wtargnięcie osób nieupoważnionych na teren<br />
objęty ochroną i przesyłają informację o takim fakcie do centralki, która<br />
powiadamia o tym użytkownika lub właściwe służby ochrony mienia. Tak<br />
jak w innych domenach, również i tu można wychwycić pewne różnice<br />
w zastosowaniu czujników ruchu i czujników obecności. Te pierwsze zawsze<br />
obejmują teren naokoło chronionego obiektu, monitorując główne<br />
wjazdy, ścieżki i alejki, okolice wejść do budynków. Często ich rolą jest nie<br />
tylko wyzwolenie sygnału alarmowego, lecz jednocześnie uruchomienie<br />
halogenów oświetlających intruza wykrytego na przykład przed wejściem<br />
do budynku lub garażu i wysłanie sygnału do współpracującej z systemem<br />
kamery, która wówczas rejestruje wyraźny obraz umożliwiający późniejszą<br />
identyfikację nieupoważnionej osoby. Natomiast wewnątrz budynku czujniki<br />
ruchu wpięte do systemów alarmowych monitorują przede wszystkim<br />
ścieżki komunikacyjne, a więc korytarze, łączniki, schody i klatki schodowe<br />
itp. Pomieszczenia takie jak biura, pokoje, pomieszczenia socjalne czy<br />
łazienki i toalety znajdują się pod opieką czulszych czujników obecności.<br />
Należy w tym miejscu zrobić jedno małe zastrzeżenie: systemy alarmowe<br />
niemal w 99% korzystają z czujek ruchu. Czujki obecności są przez nie implementowane<br />
sporadycznie i najczęściej ma to miejsce w obiektach muzealnych<br />
lub galeriach sztuki, w których przechowywane są cenne zbiory.<br />
Salony jubilerskie i pracownie złotnicze również czasem po nie sięgają –<br />
stanowią one wówczas wsparcie dla czujników ruchu, które są rdzeniem<br />
całego systemu.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Na podstawie materiałów publikowanych przez:<br />
Schneider Electric SE, Steinel Vertrieb GmbH,<br />
Lange Łukaszuk Sp. z o.o. sp.k., Hager Polo Sp. z o.o., Tema 2 Sp. z o.o.,<br />
P.P.U.H. El-Team Sp. z o.o. oraz Zespół<br />
Certyfikowanych Centrów Szkoleniowych KNX<br />
REKLAMA<br />
Mobilny<br />
z Androidem<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.siedle.pl<br />
<br />
ETAB<br />
<strong>2019</strong><br />
isko 57<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
83
OŚWIETLENIE NOWOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Niepowtarzalny klimat dzięki oprawom schodowym STEPPER<br />
Oferta firmy BEMKO wzbogaciła się o serię<br />
opraw schodowych. STEPPER delikatnie<br />
oświetla stopnie schodów, korytarzy<br />
lub ciągów komunikacyjnych aby stworzyć<br />
niepowtarzalny klimat. Różnorodność<br />
kolorystyczna pozwala na zastosowanie<br />
opraw w dowolnych wnętrzach. Dzięki<br />
wykorzystaniu technologii LED możemy<br />
uzyskać doskonały efekt wizualny, komfort<br />
mieszkańców, a także niski pobór energii<br />
elektrycznej. Oprawy do prawidłowego<br />
działania potrzebują zasilacza 12 V przystosowanego<br />
do pracy ze źródłami LED –<br />
dostępne w ofercie. Oprawy schodowe są<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
oferowane w ciepłej (3000 K) i zimnej<br />
(6000 K) temperaturze barwowej światła.<br />
Źródło: Bemko<br />
Nowe parametry oprawy LED<br />
33 000 lumenów w strumieniu bezpośrednio z oprawy oraz jeszcze mniejsze<br />
zużycie energii. Na targach ENERGETAB <strong>2019</strong> Beghelli zaprezentuje<br />
nowość z serii H. Dzięki wysokim parametrom świetlnym H400 LED TOP<br />
3 sprawdzi się nie tylko w wymagających warunkach przemysłowych, ale<br />
także wygeneruje oszczędności już na etapie inwestycji.<br />
W przeciwieństwie do tradycyjnych opraw przemysłowych niewielkie<br />
rozmiary H400 LED TOP 3 pozwalają na montaż w trudnych warunkach,<br />
nierzadko w ograniczonej przestrzeni. Kompaktowy kształt umożliwia<br />
szybszą instalację, ale pozwala też lepiej oświetlić daną powierzchnię.<br />
Strumień świetlny o wartości 33 000 lumenów umożliwia instalację<br />
kompaktowej oprawy nawet na ponad 12 metrach wysokości – bez<br />
utraty jakości i wydajności świetlnej. Intensywny strumień zachowuje<br />
przy tym zgodność z normami dla urządzeń przemysłowych pod kątem<br />
olśnienia przykrego UGR, co ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo<br />
oraz komfort pracy. Pomimo tak wysokich parametrów urządzenie LED<br />
jest bardziej energooszczędne – pobiera moc na poziomie 219 W, czyli<br />
o 7% mniej niż poprzednia wersja wiodącej H400.<br />
H400 LED TOP 3 dzięki zastosowaniu odpowiedniego inwertera może<br />
pracować w trybie awaryjnym, w którym emituje strumień świetlny<br />
o wartości 1500 lm. Oprawę charakteryzuje również szereg dodatkowych<br />
opcji w zakresie automatyzacji oświetlenia.<br />
Źródło: Beghelli<br />
Elastyczne paski LED<br />
dopasują się do potrzeb<br />
Nowy system elastycznych pasków LED firmy LEDVANCE<br />
ułatwia realizowanie najbardziej wymagających projektów<br />
oświetleniowych. Paski te tworzą bardzo bogaty i wszechstronny<br />
system komponentów, który spełni różnorodne potrzeby projektantów<br />
profesjonalnego oświetlenia.<br />
System elastycznych pasków LEDVANCE to wiele rozwiązań<br />
do wyboru, co pozwala na dowolność w projektowaniu. Można<br />
wybrać komponenty z zabezpieczeniem lub bez, z możliwością<br />
ściemniania, w pięciu temperaturach barwowych (od 2700 K<br />
do 6000 K) i współczynniku oddawania barw (CRI) Ra nawet 90<br />
oraz strumieniu świetlnym od 300 do 2000 lm/m. Paski elastyczne<br />
są oferowane w trzech kategoriach cenowych: Superior Class,<br />
Performance Class i Value Class. Ich maksymalna trwałość wynosi<br />
60 tys. godzin, a dodatkowo producent udziela na produkty<br />
od 2 do 5 lat gwarancji.<br />
Proces montażu również jest łatwy i szybki. Paski LED są oferowane<br />
w zoptymalizowanych długościach i mają wstępnie podłączone<br />
przewody po obu stronach – można je łatwo i dowolnie skracać.<br />
Źródło: LEDVANCE<br />
84 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
oświetlenie<br />
elektryka<br />
Nowe technologie w służbie miast<br />
– smart city zaczyna się od światła<br />
Nowoczesna infrastruktura oświetleniowa tworzy neuronową sieć, która stanowi podstawę smart<br />
city. Obecnie systemy – takie jak URBAN firmy LUG Light Factory – potrafią już bardzo wiele. Sterowanie<br />
oświetleniem, dostosowywanie natężenia do ruchu i pogody, optymalizacja pracy służb<br />
utrzymaniowych, szybsze reagowanie, zarządzanie majątkiem miejskim, zbieranie i analiza danych<br />
z przyłączonych sensorów – dzięki systemowi URBAN miasto odzyskuje kontrolę nad infrastrukturą.<br />
PROMOCJA<br />
Poznaj LUG Urban…<br />
LUG Urban to kompleksowe wsparcie<br />
w każdym aspekcie funkcjonowania infrastruktury<br />
oświetleniowej, począwszy<br />
od projektowania instalacji, poprzez jej<br />
utrzymanie, aż po zarządzanie całym inteligentnym<br />
miastem:<br />
• precyzyjne lokowanie punktów świetlnych<br />
na mapie,<br />
• raportowanie rzeczywistej konsumpcji<br />
energii elektrycznej,<br />
• raportowanie stanu technicznego i statusu<br />
opraw, agregacja i analiza danych,<br />
• zdalne zarządzanie oprawami - ściemnianie,<br />
bądź włączanie i wyłączanie<br />
opraw,<br />
• automatyczne powiadomienia systemowe,<br />
• bezpośrednie zgłaszanie zdarzeń i alarmów<br />
przez e-mail i SMS,<br />
Fot. 1.<br />
Realizacja oświetlenia miejskiego w Zielonej Górze, nagrodzona w konkursie PZPO<br />
na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową w <strong>2019</strong> roku.<br />
Fot. 2.<br />
Automatyczne powiadomienia systemowe łatwo przekształcisz w praktyczne zadania wspierające montaż i serwis opraw, a następnie<br />
przekażesz na serwisową aplikację mobilną.<br />
86 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
oświetlenie<br />
elektryka<br />
Fot. 3.<br />
Funkcje inteligentnego kontrolera LUG iBLOC.<br />
Fot. 4.<br />
Funkcje inteligentnego gateway’a LUG HUBiot.<br />
• wskazywanie jakości sieci,<br />
• tworzenie globalnych harmonogramów<br />
pracy i ich modyfikacja,<br />
• tworzenie i zarządzanie grupami opraw.<br />
…kompletny system<br />
zarządzania infrastrukturą<br />
oświetleniową<br />
Techniczną podstawę systemu LUG Urban<br />
stanowią produkowane przez LUG<br />
inteligentne sterowniki: kontroler wewnętrzny<br />
oraz gateway, które wspólnie<br />
tworzą podstawy neuronowej sieci<br />
oświetleniowej. Kontroler zamontujesz<br />
w oprawie. W przypadku gateway’a masz<br />
wybór – możesz umieścić go bezpośrednio<br />
na słupie, bądź zamontować wewnątrz<br />
skrzynki rozdzielczej.<br />
System LUG Urban oparty został na wydajnej<br />
bezprzewodowej technologii mesh,<br />
która gwarantuje sprawną i bezpieczną<br />
komunikację, a zastosowana architektura<br />
systemu pozwala na jego aktualizowanie<br />
i rozwijanie w przyszłości.<br />
Smart City zaczyna się dziś!<br />
Jeśli jesteś profesjonalistą – z pewnością<br />
docenisz wzrost efektywności pracy<br />
Twojego zespołu. Jeśli odpowiadasz za<br />
miasto – zwrócisz uwagę na znaczącą<br />
redukcję kosztów, a dzięki Twoim<br />
działaniom mieszkańcy realnie odczują,<br />
że w mieście żyje się lepiej.<br />
Więcej informacji nt. systemów<br />
klasy smart city znajdziesz na<br />
www.lug.com.pl/urban.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
87
oświetlenie<br />
elektryka<br />
Oprawy oświetleniowe LED<br />
do hal i magazynów<br />
Oferta rynkowa w zakresie opraw zapewniających optymalne oświetlenie hal i magazynów jest bardzo<br />
bogata. Stąd też do wyboru są chociażby magazynowe downlighty IP 44, linie świetlne, oprawy<br />
z tworzywa sztucznego, oprawy magazynowe, a także nasufitowe, wiszące high bay, okrągłe i kwadratowe.<br />
Niejednokrotnie zastosowanie znajdują oprawy zwieszane, oprawy nabudowane okrągłe<br />
i kwadratowe oraz oprawy ścienne i rastrowe, a także naświetlacze.<br />
Fot. 1.<br />
Przy wyborze oprawy przemysłowej ważna jest klasyfikacja ze względu na wysokość montażu opraw nad poziomem podłogi<br />
w hali, a co za tym idzie jednocześnie ze względu na rozsył światła.<br />
Cechy konstrukcyjne<br />
W pierwszej kolejności trzeba mieć na uwadze<br />
oprawy typu high-bay. Niektóre wersje<br />
mają regulowany klosz. Ich zastosowanie<br />
obejmuje przede wszystkim systemy oświetlenia<br />
hal przemysłowych, magazynów czy<br />
terenów zewnętrznych. Ważne jest również<br />
ich wykorzystanie przy iluminacji budynków.<br />
Wiele opraw bazuje na korpusie<br />
wykonanym z tworzywa sztucznego o wysokim<br />
poziomie odporności na działanie<br />
czynników atmosferycznych. Istotną rolę<br />
Fot. LUG<br />
Fot. ES-SYSTEM<br />
Fot. 2.<br />
Oprawa oświetleniowa Cruiser.<br />
88 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
NOWA<br />
GENERACJA<br />
OPRAW LED<br />
SMART<br />
LIGHTING<br />
READY<br />
LSI RDENT IETLENIA LED
oświetlenie<br />
elektryka<br />
Fot. NEONICA<br />
Fot. 3.<br />
Przykładowe oświetlenie hali magazynowej.<br />
odgrywa wzmocnienie obudowy włóknem<br />
szklanym. Klosz może być również wykonany<br />
z aluminium odlewanego ciśnieniowo.<br />
Dla zwiększenia poziomu bezpieczeństwa<br />
komora transformatora jest odseparowana<br />
termicznie od źródła światła.<br />
Fot. NEONICA<br />
Podwyższona odporność<br />
na czynniki zewnętrzne<br />
Specjalne oprawy o konstrukcji tubularnej<br />
mają stopień ochrony IP69K. Parametr ten<br />
oznacza możliwość długotrwałego zanurzenia<br />
w wodzie na głębokości do 20 m oraz<br />
ewentualne mycie przy użyciu myjki wysokociśnieniowej.<br />
Konstrukcja tuby najczęściej<br />
jest wykonana z materiału cechującego<br />
się wzmocnioną konstrukcją przy podwyższonym<br />
poziomie odporności na pękanie.<br />
Oprawa w zależności od aplikacji może być<br />
zasilana napięcie stałym 24 V lub bazować<br />
na zintegrowanym transformatorze zasilanym<br />
napięciem 230 VAC.<br />
Warto wspomnieć o nabudowanych oprawach<br />
LED z obudowami aluminiowymi. Typowe<br />
rozwiązanie tego typu bazuje na prze-<br />
Fot. 4.<br />
Fot. LUG<br />
Fot. 5.<br />
Oprawa oświetleniowa Nextimo.<br />
Oprawa oświetleniowa Cruiser.<br />
90 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
oświetlenie<br />
elektryka<br />
zroczystej pokrywie ochronnej. Odbłyśnik jest wykonany<br />
z aluminium i ma adapter pozwalający na montaż wymiennej<br />
pokrywy pryzmatycznej, co przekłada się na optymalizację redukcji<br />
olśnienia. Oprawy tego typu mogą być podłączone jako<br />
oświetlenie awaryjne. Trzeba mieć przy tym na uwadze wersje<br />
ze ściemniaczem oraz mogące pracować w trybie pracy na pół<br />
mocy i jako nocne oświetlenie czuwające.<br />
Jeżeli aplikacja tego wymaga to stosuje się oprawy odporne<br />
na działanie zasad, kwasów, smarów, paliwa czy olejów. Stopień<br />
ochrony w takim przypadku to IP 65 lub IP 69K. Niejednokrotnie<br />
zastosowanie znajdują oprawy typu floodlight. Ich istotną cechą<br />
jest wysoki strumień świetlny o wartości powyżej 46 tys. lm.<br />
Sterowanie inteligentne<br />
Inteligentne sterowanie pozwala optymalizować zużycie energii<br />
elektrycznej zapewniając komfort użytkowania oświetlenia.<br />
Jest przy tym możliwe kontrolowanie oświetlenia poprzez<br />
odpowiednią konfigurację instalacji. Trzeba mieć na uwadze<br />
otwartą wymianę danych pozwalającą na współpracę z systemami<br />
klasy BMS czy systemami zarządzania energią. Wszystko<br />
to przekłada się bieżące a zarazem zdalne optymalizowanie<br />
najważniejszych parametrów zasilania. Przydatnym rozwiązaniem<br />
jest możliwość tworzenia szczegółowych raportów<br />
w odniesieniu do każdej oprawy. Trzeba przy tym wspomnieć<br />
o własnym rejestrze danych zawierającym m. in. dane dotyczące<br />
zużycie energii czy czas obciążenia.<br />
REKLAMA<br />
HBU2 „ULTRAS 2”<br />
Moc: 100, 150, 200W<br />
Barwa: 4000K<br />
CRI>70 - standard<br />
Klasa szczelności: IP65<br />
AWIAMY Aluminiowy NA korpus JAKOŚĆ<br />
ZCZĘDNOŚĆ Opcje sterowania: ENERGII<br />
1-10V<br />
PRZEMYSŁOWE<br />
OPRAWY LED<br />
Zasilacz<br />
PHILIPS Xitanium<br />
Diody<br />
PHILIPS Lumileds<br />
STAWIAMY NA JAKOŚĆ<br />
do 150lm/W<br />
OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII<br />
Z myślą o magazynach<br />
Oprawy oświetleniowe produkowane z myślą o zastosowaniu<br />
w magazynach spełniają wymagania względem urządzeń<br />
pracujących w obiektach bez dostępu do światła dziennego.<br />
Chodzi tutaj również o miejsca z wąskimi przejściami między<br />
regałami przy wysokich konstrukcjach dachowych.<br />
Zgodnie z normą PN-EN 12464-1 dotyczącą wymagań względem<br />
oświetlenia w magazynach średnie natężenie oświetlenia<br />
powinno mieścić się pomiędzy 100 a 200 lx. Jednak zgodnie<br />
z praktyką użytkową poziom ten powinien być nieco wyższy<br />
i wynosić 300 lx. Powinno to zapewnić m. in. łatwe czytanie<br />
dokumentów magazynowych i etykiet. Ponadto odpowiedni<br />
poziom natężenia oświetlenia odgrywa szczególną rolę<br />
w miejscach wjazdów do magazynów.<br />
Jako oświetlenie magazynowe najczęściej zastosowanie znajdują<br />
oprawy liniowe, rastrowe, wodoodporne, pyłoszczelne,<br />
rastrowe natynkowe, a także oprawy typu high bay. Niejednokrotnie<br />
wykorzystuje się również rastrowe oprawy do wbudowania<br />
oraz oprawy ścienno-sufitowe.<br />
Podsumowanie<br />
Nie ma wątpliwości co do tego, że właściwe oświetlenie<br />
hal przemysłowych i magazynów w dużej mierze wpływa<br />
na bezpieczeństwo ludzi i procesów produkcyjnych.<br />
W nowoczesnych systemach oświetleniowych stawia się<br />
na nowoczesne źródła światła takie jak właśnie LED. Coraz<br />
szersze zastosowanie mają inteligentne systemy sterowania<br />
oświetleniem.<br />
•<br />
www.bemko.eu<br />
bemko@bemko.pl<br />
A ++<br />
A +<br />
A<br />
L<br />
E<br />
D<br />
do 135lm/W<br />
do 135lm/W<br />
HBT „TUNNEL”<br />
Moc: 100, 150, 200W<br />
Barwa: 4000K<br />
CRI>80 - standard<br />
Klasa szczelności: IP66<br />
Aluminiowy korpus<br />
Opcje sterowania:<br />
DALI/1-10V<br />
SPRAWDZONY SYSTEM<br />
HBL „LONGER”<br />
Moc: 100, 150, 200W<br />
Barwa: 4000K<br />
CRI>80 - standard<br />
Aluminiowy korpus<br />
Klasa szczelności: IP66<br />
Opcje sterowania: DALI/1-10V<br />
www.bemko.pl/inwestycje inwestycje@bemko.pl<br />
Przeprowadzamy audyty i wykonujemy projekty oświetleniowe<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
91
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Suprema LED i Vella LED<br />
– duże możliwości dla systemów ewakuacyjnych<br />
PROMOCJA<br />
Suprema LED i Vella LED to serie opraw oświetlenia awaryjnego, które dzięki specjalnej konstrukcji<br />
umożliwiają różnorodne zastosowanie w dowolnym systemie ewakuacyjnym.<br />
Przemyślana konstrukcja zapewnia wiele wariantów mocy i optyki,<br />
umożliwiając zastosowanie opraw serii Suprema LED i Vella LED,<br />
w dowolnych strefach otwartych (SO), korytarzach (SC), w tym<br />
bardzo wysokich (SOH lub SCH), a także doświetlenie punktów<br />
bezpieczeństwa (SCA).<br />
Mnogość sposobów montażu umożliwia instalację w dowolnym<br />
środowisku, np. montaż natynkowy sufitowy, ścienny, a także natynkowy<br />
(sufitowy) zwieszany i sufitowy wpuszczany.<br />
Obok funkcji oświetlania antypanicznego i dróg ewakuacyjnych,<br />
dostępne są wykonania przeznaczone do wskazywania kierunków<br />
ewakuacji, dzięki zastosowaniu kierunkowej płyty rozpraszającej<br />
z odpowiednim piktogramem.<br />
Specyfikacja techniczna opraw Suprema LED:<br />
Napięcie zasilania<br />
230 V AC<br />
Częstotliwość napięcia<br />
zasilającego<br />
50 Hz AC<br />
Czas pełnej gotowości do<br />
pracy awaryjnej<br />
max. 24 h<br />
Czas pracy awaryjnej 1 h, 3 h<br />
Źródło światła (typ) LED<br />
Wbudowany akumulator LiFePO4<br />
Sposób mocowania<br />
Typ oprawy<br />
Test ręczny/automatyczny<br />
Klasa ochronności<br />
Stopień ochrony IP<br />
obudowy<br />
Materiał oprawy<br />
Wymiary zewnętrzne<br />
(wys.×szer.×dł.)<br />
Temperatura pracy<br />
(otoczenia)<br />
Uwagi techniczne<br />
Montaż sufi towy natynkowy lub wpuszczany,<br />
dostępne akcesoria do montażu<br />
oprawy natynkowej na ścianie, fl agowo<br />
lub na zwieszakach<br />
Do oświetlania dróg ewakuacyjnych,<br />
wskazywania kierunków ewakuacji,<br />
oznaczania wyjść awaryjnych i podświetlania<br />
punktów bezpieczeństwa<br />
AT – autotest, CT – test centralny<br />
(monitoring WELLS)<br />
Klasa II<br />
IP54, IP44<br />
Korpus z PC/ABS, klosz z PC, płyta<br />
kierunkowa z PMMA<br />
52x60x335, 217x60x335 mm<br />
Od 10 do 50 ºC<br />
widoczność znaku dla wersji kierunkowych<br />
– 30 m Fot. 1. Suprema LED<br />
Oprawy posiadają wysoki stopień szczelności IP54 (Suprema)<br />
i IP65 (Vella) oraz nowoczesne akumulatory o zwiększonej żywotności<br />
– litowo-żelazowo-fosforanowe (LiFePO4) i są przystosowane<br />
do współpracy z bezprzewodowym monitoringiem opraw awaryjnych<br />
WELLS.<br />
92 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
Specyfikacja techniczna opraw Vella LED:<br />
Napięcie zasilania 230 V AC / 220 V DC<br />
Częstotliwość napięcia<br />
zasilającego<br />
50 Hz AC<br />
Czas pełnej gotowości do<br />
pracy awaryjnej<br />
max. 24 h<br />
Czas pracy awaryjnej 1 h, 3 h<br />
Źródło światła (typ) LED<br />
Wbudowany akumulator LiFePO4 lub NiCd<br />
Sposób mocowania<br />
Typ oprawy<br />
Test ręczny/automatyczny<br />
Klasa ochronności<br />
Stopień ochrony IP<br />
obudowy<br />
Materiał oprawy<br />
Wymiary zewnętrzne<br />
(wys.×szer.×dł.)<br />
Temperatura pracy<br />
(otoczenia)<br />
Uwagi techniczne<br />
Montaż sufi towy natynkowy lub wpuszczany,<br />
dostępne akcesoria do montażu<br />
zwieszanego<br />
Do oświetlania dróg ewakuacyjnych, wskazywania<br />
kierunków ewakuacji, oznaczania<br />
wyjść awaryjnych i podświetlania punktów<br />
bezpieczeństwa<br />
MT – test ręczny, AT – autotest, CT – test<br />
centralny (monitoring WELLS)<br />
Klasa II<br />
IP65, IP44<br />
Korpus z PC/ABS, klosz z PC, płyta kierunkowa<br />
z PMMA<br />
42x144x269 mm<br />
Od 10 do 50ºC<br />
widoczność znaku dla wersji z kierunkową<br />
płytą rozpraszającą (zestaw DS Vella)<br />
– 24 m<br />
Fot. 2.<br />
Vella LED<br />
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Vella LED to nowoczesna oprawa, która dzięki wyjątkowej konstrukcji<br />
pozwala na montaż np. podtynkowy, natynkowy oraz<br />
w obydwóch wersjach z kierunkową płytą rozpraszającą. Instalacja<br />
przebiega szybko i sprawnie, dzięki uchylanej na zawiasach płytce<br />
z diodami, co ogranicza do minimum konieczność demontowania<br />
elementów oprawy. Wystarczy zdjąć tylko klosz.<br />
Duży wybór optyki daje szeroką gamę zastosowań, między innymi<br />
w strefach otwartych, korytarzowych, w wysokich pomieszczeniach.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
Producent oświetlenia LED<br />
awaryjnego i przemysłowego<br />
Chcesz wiedzieć więcej? Zadzwoń lub napisz!<br />
+48 22 100 35 10 | sprzedaz@intelight.pl | www.intelight.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
93
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Adaptacyjne znaki ewakuacyjne<br />
dla zwiększenia bezpieczeństwa ludzi<br />
W sytuacjach zagrożenia życia oznakowanie dróg ewakuacyjnych powinno bezbłędnie prowadzić<br />
ludzi do bezpiecznych wyjść z budynku. Ale co w przypadku, gdy droga ucieczki jest zablokowana,<br />
a znaki ewakuacji kierują nas właśnie na niebezpieczeństwo? Dr Stefan Rohrmoser, dyrektor<br />
generalny ds. Systemów Oświetlenia Awaryjnego w firmie EATON, przedstawia najnowsze badania,<br />
aby pokazać potencjalne wady systemów statycznych i zalety systemów adaptacyjnych.<br />
Administratorzy budynków publicznych<br />
muszą być zawsze przygotowani na różne<br />
sytuacje awaryjne. Ustawodawstwo wymaga<br />
od nich zapewnienia bezpieczeństwa<br />
wszystkim osobom w budynku za pomocą<br />
najnowocześniejszych rozwiązań. Oświetlenie<br />
awaryjne i związane z nim oprawy<br />
ewakuacyjne są podstawowymi elementami<br />
zapewniającymi bezpieczeństwo ludziom<br />
w budynkach użyteczności publicznej.<br />
Nie tylko w przypadku pożaru, ale także<br />
podczas klęsk żywiołowych, ataków terrorystycznych<br />
lub innych ekstremalnych<br />
sytuacji zagrożenia życia. Wyposażenie to<br />
zapewnia ludziom możliwość bezpiecznego<br />
opuszczenia budynku. Jednak statyczne<br />
oprawy ewakuacyjne nie zawsze zapewnią<br />
bezpieczną ewakuację.<br />
Fot. 1.<br />
Adaptacyjne systemy ewakuacyjne zapewniają większe bezpieczeństwo.<br />
94 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Jakie są najczęstsze reakcje ludzi<br />
w sytuacji zagrożenia życia<br />
czy niebezpieczeństwa?<br />
W nagłej sytuacji tylko 22% badanych podążyłoby<br />
za znakami ewakuacyjnymi, jak<br />
wykazało badanie przeprowadzone przez<br />
firmę EATON. Natomiast aż 31% badanych<br />
uciekałoby w kierunku najbliższego wyjścia<br />
z budynku. Zwykle statyczne oprawy<br />
ewakuacyjne wskazują najbliższe wyjście<br />
awaryjne. Może to jednak stanowić problem,<br />
jeśli wskazane drogi ewakuacyjne okażą<br />
się także niebezpieczne. Dobry przykład<br />
stanowią tutaj zadymione klatki schodowe.<br />
W takim przypadku bezpieczniejsze może<br />
okazać się ewakuowanie przez inną część<br />
budynku. Skąd jednak mamy uzyskać tę informację?<br />
Brak informacji o innych drogach<br />
ucieczki z budynku może być jednym z powodów,<br />
dla których w nagłych przypadkach<br />
18% respondentów oczekiwałoby uzyskania<br />
tej informacji od lokalnego personelu<br />
lub służb ratowniczych.<br />
W tym względzie systemy adaptacyjne zapewniają<br />
większe bezpieczeństwo!<br />
Statyczne systemy oświetlenia awaryjnego<br />
nie reagują na zmieniające się warunki<br />
w obiektach użyteczności publicznej.<br />
W skrajnych przypadkach może to spowodować,<br />
że ludzie podążający za znakami<br />
ewakuacyjnymi zamiast oddalać się<br />
od niebezpieczeństwa, kierują się w jego<br />
stronę. Nowoczesne budynki posiadają<br />
bardziej złożoną architekturę, przez co<br />
stwarzają większe zagrożenie dla osób<br />
w nich przebywających. Dla wielu ludzi,<br />
w sytuacji zagrożenia, ogromnym wyzwaniem<br />
jest odnalezienie się w nowoczesnych<br />
budynkach takich jak dworce<br />
kolejowe, lotniska czy muzea, co łatwo<br />
prowadzi do wywołania paniki i kompletnego<br />
chaosu. Dlatego coraz ważniejsze<br />
stają się innowacyjne systemy ewakuacyjne.<br />
Dzięki adaptacyjnym oprawom<br />
ewakuacyjnym możliwe jest indywidualne<br />
reagowanie na niebezpieczne sytuacje<br />
i kierowanie zagrożonych osób najbezpieczniejszą<br />
drogą do wyjścia z budynku.<br />
Zdarzają się również sytuacje, w których<br />
najlepszym rozwiązaniem jest pozostanie<br />
w bezpiecznej części budynku i przeczekanie<br />
zagrożenia. Taką też funkcję powinny<br />
posiadać systemy adaptacyjne.<br />
Fot. 2.<br />
Dzięki adaptacyjnym oprawom ewakuacyjnym możliwe jest indywidualne reagowanie<br />
na niebezpieczne sytuacje i kierowanie zagrożonych osób najbezpieczniejszą<br />
drogą do wyjścia z budynku.<br />
W przeprowadzanym badaniu 54% respondentów<br />
twierdzi, że systemy adaptacyjne<br />
zapewniają większe bezpieczeństwo we<br />
wszystkich sytuacjach kryzysowych, 32%<br />
uważa je za bezpieczniejsze przynajmniej<br />
w przypadku pożaru, a 23% w przypadku<br />
zagrożeń terrorystycznych. 85% badanych<br />
wyraża opinię, że systemy adaptacyjne powinny<br />
być zainstalowane na lotniskach,<br />
82% twierdzi, że na dworcach kolejowych<br />
i autobusowych, 81% uważa je jako konieczne<br />
na stadionach, 77% w szkołach,<br />
a 76% na uczelniach wyższych.<br />
Oprawy zapewniające większe<br />
bezpieczeństwo<br />
Oprócz statycznych opraw ewakuacyjnych<br />
(zielono-biały piktogram ze znakiem<br />
wyjścia awaryjnego) istnieją również inne<br />
rozwiązania. Takimi rozwiązaniami są np.<br />
systemy dynamiczne w których w razie zagrożenia<br />
można aktywować tylko jeden scenariusz<br />
ewakuacji. Najnowocześniejszym<br />
i najbezpieczniejszym wariantem są jednak<br />
systemy adaptacyjne, które na podstawie<br />
danego zagrożenia wyznaczają najbezpieczniejszą<br />
drogę ewakuacji.<br />
Technologia adaptacyjna opiera się na<br />
programowaniu przyczynowo-skutkowym,<br />
które określa, co powinno się stać w przypadku,<br />
gdy np. wyjście A jest zablokowane.<br />
Programowanie różnych scenariuszy<br />
ewakuacji musi zostać poprzedzone oceną<br />
ryzyka wykonaną przez kompetentnych<br />
ekspertów. Jednak również wykwalifikowani<br />
pracownicy mają swobodę reagowania<br />
na nieoczekiwane i dynamicznie zmieniające<br />
się okoliczności w sytuacji zagrożenia<br />
ludzkiego życia.<br />
Podsumowanie<br />
Dla każdego administratora budynku użyteczności<br />
publicznej bezpieczeństwo ludzi<br />
w nim przebywających, powinno stanowić<br />
najwyższy priorytet. Wymaganie to jest<br />
oczywiste, ale posiada również aspekt prawny.<br />
Zgodnie z prawem, administratorzy są<br />
zobowiązani do przeprowadzenia oceny ryzyka<br />
i zapewnienia bezpieczeństwa osobom<br />
przebywającym w budynku, korzystając<br />
w tym celu z najnowocześniejszych dostępnych<br />
na rynku rozwiązań. W sytuacjach zagrożenia<br />
adaptacyjne oprawy ewakuacyjne<br />
pomagają ratować ludzkie życie.<br />
Źródło: Eaton<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
95
Fot. ADOBESTOCK
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Oprawy w oświetleniu ewakuacyjnym<br />
Najprostsze oprawy stosowane w oświetleniu ewakuacyjnym pozwalają oznaczać drogi ewakuacyjne<br />
i wyjścia awaryjne dzięki odpowiednim piktogramom. Stąd też takie oprawy uwzględnia się<br />
chociażby w obiektach użyteczności publicznej czy w zakładach przemysłowych.<br />
Dzięki oprawom drogi ewakuacyjne są doświetlane.<br />
W miejscach narażonych na działanie<br />
czynników atmosferycznych zastosowanie<br />
znajdują urządzenia o podwyższonym<br />
stopniu ochrony IP. W zależności od potrzeb<br />
instalacyjnych zastosowanie znajdują urządzenia<br />
montowane natynkowo lub podtynkowo.<br />
Oprócz tego oferowane są również<br />
oprawy doświetlające i kierunkowe.<br />
Fot. 1.<br />
Oprawa oświetlenia awaryjnego<br />
do wbudowania.<br />
Fot. HYBRYD<br />
Fot. INTELIGHT<br />
Bezpieczeństwo oświetlenia<br />
ewakuacyjnego<br />
Ewakuacyjne systemy oświetlenia muszą<br />
być przede wszystkim bezpieczne, a ich<br />
montaż szybki i łatwy. Chodzi tutaj np.<br />
o oprawy z odpowiednimi systemami, które<br />
pozwalają na przeprowadzenie testów zgodnie<br />
z wymaganiami normy PN-EN 50172.<br />
Przeprowadzić można zatem funkcję autotestu<br />
funkcjonalnego (comiesięcznego)<br />
oraz testu czasu świecenia. Testy mogą<br />
być również wykonywane automatycznie.<br />
Funkcjonalność w tym zakresie zapewnia<br />
mikroprocesor a wyświetlacze i diody LED<br />
informują o wynikach przeprowadzonych<br />
testów. Nowoczesne systemy sterowania<br />
umożliwiają rejestrowanie wyników wykonanych<br />
testów.<br />
Oprawy oświetlenia awaryjnego<br />
Od opraw ewakuacyjnych należy odróżnić<br />
oprawy doświetlające drogi ewakuacyjne.<br />
Specjalne obudowy opraw są dedykowane<br />
dla obiektów użyteczności publicznej, fabryk,<br />
magazynów oraz miejsc narażonych<br />
na działanie skrajnych czynników atmosferycznych.<br />
Oprócz tego odpowiednie oprawy<br />
można nabyć z myślą o wbudowaniu w sufit<br />
gipsowo-kartonowy.<br />
Źródła światła opraw awaryjnych<br />
W nowoczesnych oprawach awaryjnych jako<br />
źródło światła coraz częściej uwzględnia się<br />
diody LED. Wiele opraw bazuje na soczewkach<br />
typu road plus. Tym sposobem oprawa,<br />
która jest zawieszona na wysokości 3<br />
m oświetla 11 m drogi ewakuacyjnej zachowując<br />
wymagane natężenie. Ważna jest przy<br />
tym szybka wymiana akumulatorów i łatwy<br />
montaż. W wielu obiektach montuje się oprawy<br />
typu downlight z możliwością zabudowy<br />
w sufitach gipsowo-kartonowych.<br />
Fot. 3.<br />
Oprawa oświetlenia ewakuacyjnego.<br />
mogą bazować na akumulatorach VRLA.<br />
Taki sposób zasilania parametryzuje się<br />
uwzględniając całość lub wybrane elementy<br />
oświetlenia. Istotną rolę odgrywa<br />
specjalny sterownik obsługujący i kontrolujący<br />
poziom naładowania akumulatora.<br />
Oprócz tego sterownik samoczynnie przeprowadza<br />
odpowiednie testy funkcjonalne.<br />
Jeżeli nastąpi głębokie rozładowanie akumulatorów<br />
to sterownik będzie nadzorował<br />
ich naładowanie do ok. 80% pojemności<br />
znamionowej. Z kolei gdy dojdzie do całkowitego<br />
naładowania to zostanie zainicjowana<br />
praca w trybie buforowym przy<br />
wykorzystaniu ładowarek utrzymujących<br />
pełną pojemność baterii.<br />
W oferowanych na rynku systemach oświetlenia<br />
awaryjnego bazujących na baterii<br />
centralnej przewiduje się budowę modułową,<br />
zatem osobne moduły przełączające są<br />
przypisane do poszczególnych obwodów<br />
wyjściowych. Sieć zasilająca i akumulatory<br />
mają zapewnioną ochronę za pomocą odrębnych<br />
bezpieczników. W efekcie jeżeli podczas<br />
pracy w trybie AC dojdzie do zwarcia<br />
jednego z przewodów zasilających do przewodu<br />
ochronnego to system samoczynnie<br />
zostanie przełączony na tryb DC. Należy<br />
podkreślić, że każda pojedyncza oprawa jest<br />
adresowalna.<br />
Fot. INTELIGHT<br />
Fot. 2.<br />
Oprawa oświetlenia awaryjnego.<br />
Zasilanie z centralnej baterii<br />
Niektóre systemy oświetlenia awaryjnego<br />
wykorzystują baterie centralne, które<br />
Sterowanie oprawami<br />
Dzięki systemom z centralnym sterowaniem<br />
opraw integruje się i monitoruje wie-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
97
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
Fot. 4. ???<br />
Fot. ESSYSTEM<br />
le lamp systemu oświetlenia awaryjnego.<br />
Ważne jest przy tym wykorzystanie odpowiednich<br />
sieci komunikacyjnych z różnymi<br />
topologiami. Centralne urządzenie<br />
takiego systemu wykorzystuje specjalną<br />
centralę lub komputer PC z odpowiednim<br />
oprogramowaniem. Nowoczesne centrale<br />
są w stanie zarządzać lampami dynamicznymi,<br />
LED i świetlówkowymi. Ważna jest<br />
przy tym możliwość realizowania różnorodnych<br />
funkcji w postaci wizualizacji,<br />
zdalnego zarządzania oraz zapisywania<br />
raportów dotyczących pracy systemu. Jest<br />
możliwe skonfigurowanie: powiadomień<br />
na email, wykonywania zapisów historycznych,<br />
planowania testów, automatycznego<br />
tworzenia raportów a uprawnienia nadawane<br />
użytkownikom można definiować. Magistrala<br />
komunikacyjna łącząca poszczególne<br />
urządzenia do transmisji danych<br />
wykorzystuje kabel dwuprzewodowy.<br />
Oprawy można grupować automatycznie<br />
uwzględniając fizyczną topologię połączeń.<br />
Strukturę logiczną tworzy się poprzez dowolne<br />
grupowanie lamp uwzględniając różne<br />
kryteria w postaci liczby pięter, sekcji,<br />
pomieszczeń, korytarzy itp. Na etapie tworzenia<br />
struktury logicznej powinno się zapewnić<br />
możliwość łatwego poruszania po systemie.<br />
Realizowanie funkcji jest inicjowane<br />
zarówno w odniesieniu do wybranej grupy<br />
opraw jak i pojedynczej oprawy. Czynności<br />
realizowane przez oprawy są samoczynnie<br />
zapisywane w dzienniku zdarzeń.<br />
Nowoczesne urządzenia sterowania oprawami<br />
niejednokrotnie integruje się systemami<br />
klasy BMS. Chodzi tutaj o możliwość<br />
nadrzędnego realizowania funkcji<br />
w postaci załączania oraz wyłączania testów<br />
funkcjonalnych zarówno codziennych<br />
jak i okresowych. Oprócz tego nadrzędnie<br />
może być inicjowany test baterii oraz<br />
sygnalizowanie głębokiego rozładowania<br />
akumulatora. Wymiana danych z systemami<br />
nadrzędnymi jest realizowana poprzez<br />
odpowiedni interfejs komunikacyjny – np.<br />
RS-232 czy Ethernet.<br />
Dynamiczne systemy odbierają informacje<br />
z systemów sygnalizacji pożaru, przy<br />
czym ważna jest stabilna wymiana danych<br />
pomiędzy poszczególnymi urządzeniami<br />
systemu – centralą, czujnikami i sygnalizatorami,<br />
poprzez magistralę RS-485<br />
i odpowiednie protokoły komunikacyjne.<br />
W centrali ważna jest pamięć uwzględnia-<br />
98 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
oświetlenie<br />
awaryjne<br />
REKLAMA<br />
Fot. HYBRYD<br />
Fot. 5.<br />
Oprawa oświetlenia ewakuacyjnego z testem inicjowanym<br />
z pilota.<br />
Fot. AMATECH – AMABUD ELEKTROTECHNIKA<br />
Fot. 6.<br />
Oprawa ewakuacyjna do zastosowań przemysłowych.<br />
jąca podział stref pożaru i pamięć wszystkich opraw zarówno<br />
dynamicznych jak i p.poż. Sygnały przesyłane instalacją<br />
transmisji danych powodują sekwencje pracy każdej z opraw.<br />
W systemach dynamicznych oprawy p.poż. załączają się wraz<br />
z wykryciem pożaru.<br />
Podsumowanie<br />
Oprawy awaryjne rozpoczynają pracę wraz z zanikiem zasilania<br />
podstawowego opraw, przy czy czym takie oprawy wykorzystują<br />
niezależne źródło zasilania. Z kolei oświetlenie<br />
ewakuacyjne ma za zadanie wskazywanie drogi ewakuacji<br />
w przypadku wystąpienia pożaru lub innego zagrożenia.<br />
Systemy oświetlenia awaryjnego aby mogły być eksploatowane<br />
muszą spełniać wymagania odpowiednich norm. Stąd też<br />
oferowane na rynku rozwiązania tego typu spełniają wymagania<br />
normy PN-EN 1838 i PN-EN 50 172.<br />
Na etapie wyboru odpowiedniego rozwiązania najlepiej skorzystać<br />
z pomocy specjalistów. W pierwszej kolejności po sprecyzowaniu<br />
założeń użytkownika i uwzględnieniu wymagań<br />
prawnych i norm technicznych projektanci opracują projekt<br />
na bazie rzutu budynku.<br />
Damian Żabicki<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
99
pomiary<br />
elektryka<br />
Cyfrowe Systemy Detekcji Gazu CSDG ® w praktyce<br />
Systemy detekcji czynników chłodniczych HFC w budynkach biurowych i hotelowych<br />
Zabezpieczenie instalacji klimatyzacyjnych w budynkach biurowych, apartamentowych i hotelach<br />
systemami detekcji wycieku czynników chłodniczych HFC, jest dużym wyzwaniem dla firm projektowych<br />
i wykonawczych. Freony sklasyfikowane jako grupa HFC, wypierają tlen z otaczającego powietrza<br />
w zamkniętych pomieszczeniach o ograniczonej kubaturze. W przypadku wystąpienia nieszczelności<br />
instalacji, czynnik chłodniczy, jako cięższy od powietrza, będzie zalegać przy posadzce.<br />
Norma PN-EN 378-1 klasyfikuje pomieszczenia w zależności od sposobu<br />
ich użytkowania. Dla pomieszczeń kategorii A należy obliczyć maksymalne<br />
napełnienie instalacji czynnikiem chłodniczym N [kg]. Jeżeli<br />
rzeczywista ilość czynnika chłodniczego w instalacji, która w wyniku<br />
awarii może się dostać do rozpatrywanego pomieszczenia przekracza<br />
wartość N, istnieje ryzyko, że poziom tlenu w pomieszczeniu będzie<br />
niewystarczający. Aby podnieść bezpieczeństwo, pomieszczenia wyposażane<br />
są w detektory typu DD-62 wykrywające wycieki czynników<br />
chłodniczych z grupy HFC.<br />
Architektura CSDG ® oparta jest o jednostkę sterującą – moduł<br />
nadzorczy MDD-256/T. System ma strukturę logiczną podzieloną<br />
na grupy składające się z maksymalnie 32 detektorów. W obrębie<br />
każdej grupy można realizować niezależne funkcje alarmowe<br />
i sterujące przy pomocy modułów wykonawczych – MDD-L32/T<br />
(wizualizacja stanów 32 detektorów), MDD-C32/T (32 wyjścia<br />
typu OC), MDD-R4/T (dodatkowe wyjścia stykowe). Moduł<br />
MDD-256/T może obsłużyć maksymalnie 224 detektory DD-62 i 21<br />
modułów wykonawczych.<br />
CSDG ® jest systemem rozproszonym, w którym elementy połączone<br />
są przewodem FTP i komunikują się ze sobą cyfrowo<br />
w standardzie RS-485 zgodnie z protokołem Modbus RTU. Moduł<br />
nadzorczy MDD-256/T cyklicznie odpytuje wszystkie detektory<br />
DD-62, gromadzi i analizuje odebrane dane pomiarowe oraz steruje<br />
modułami wykonawczymi. Zebrane dane można zwizualizować<br />
na ekranie komputera przy pomocy bezpłatnej aplikacji MDD256<br />
Fot. 1.<br />
Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji czynników chłodniczych HFC.<br />
View lub udostępnić do zewnętrznych systemów sterująco kontrolnych<br />
BMS.<br />
CSDG ® jest systemem uniwersalnym – można go swobodnie rozbudowywać,<br />
modyfikować, zmieniać jego funkcjonalność. Otwiera praktycznie<br />
nieograniczone możliwości projektowe. Umożliwia konfigurację<br />
zarówno małych systemów składających się z modułu MDD-256/T<br />
i kilku detektorów DD-62, które w przypadku wykrycia wycieku lokalnie<br />
zamykają zawór czynnika chłodniczego, jak i budowę rozległych systemów<br />
złożonych z kilkuset urządzeń, gdzie sterowanie zaworami jest<br />
realizowane centralnie przy wykorzystaniu modułów wykonawczych<br />
MDD-R4/T i/lub MDD-C32/T.<br />
CSDG ® jako element bezpieczeństwa instalacji gazowej<br />
w obiektach przemysłowych<br />
CSDG ® znajdują szerokie zastosowanie w obiektach wielkokubaturowych.<br />
W standardowych rozwiązaniach opartych o moduły alarmowe<br />
serii MD-2, MD-4, MD-8 lub MD-16 każdy z detektorów komunikuje<br />
się z centralą za pomocą osobnego przewodu. Konieczność budowy rozległych<br />
tras kablowych w przypadku systemu detekcji z kilkunastoma<br />
lub kilkudziesięcioma detektorami generuje wysokie koszty. Magistralowa<br />
architektura CSDG ® eliminuje ten problem.<br />
CSDG ® są standardowym rozwiązaniem dla hal przemysłowych,<br />
w których zamontowano nagrzewnice lub promienniki gazowe. Zgodnie<br />
z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu w sprawie warunków<br />
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie<br />
w pomieszczeniach, w których<br />
łączna nominalna moc<br />
cieplna urządzeń gazowych<br />
przekracza 60 kW należy<br />
zastosować tzw. urządzenie<br />
sygnalizacyjno-odcinające<br />
dopływ gazu (Dz.U. Nr 75,<br />
poz. 690 z późniejszymi<br />
zmianami, Dział IV. Rozdział<br />
7 Instalacja gazowa na paliwa<br />
gazowe, §158).<br />
Sercem systemu jest moduł<br />
sterujący MDD-256/T. Za<br />
wykrywanie wycieków gazu<br />
odpowiedzialne są detektory<br />
DG-14/M (gaz ziemny) lub<br />
DG-15/M (propan/propanbutan).<br />
System współpracuje<br />
z zaworem lub zaworami<br />
MAG-3 odcinającymi do-<br />
PROMOCJA<br />
100 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
pomiary<br />
elektryka<br />
Fot. 2.<br />
Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji gazu ziemnego lub propan-butanu.<br />
Fot. 3.<br />
Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji CO i LPG.<br />
pływ gazu. Sygnał sterujący do zaworu przekazawany jest z modułu<br />
MD-X.ZA24/2. CSDG ® pozwala na lokalną sygnalizację wycieków<br />
gazu – sygnalizatory optyczno-akustyczne SL-21 lub SL-32 zamontowane<br />
w miejscach wskazanych przez projektanta uruchamiane są za<br />
pośrednictwem modułów wyjść alarmowych MDD-S2. W zależności<br />
od potrzeb, system może być rozbudowywany o moduły dodatkowe: wizualizacyjny<br />
MDD-L32/T, wykonawcze MDD-R4/T, MDD-C32/T itd.<br />
CSDG ® w garażach podziemnych<br />
Konieczność stosowania systemów detekcji CO i LPG w garażach<br />
podziemnych opisana jest w Rozporządzeniu w sprawie warunków<br />
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich<br />
usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami,<br />
Dział III. Rozdział 10<br />
Garaże dla samochodów<br />
osobowych, § 108). System<br />
detekcji współpracuje<br />
z wentylacją bytową.<br />
W zależności od przyjętego<br />
przez projektanta<br />
rozwiązania może to być<br />
system wentylacji kanałowej<br />
lub strumieniowej.<br />
Architektura systemu oparta<br />
jest o moduł sterujący<br />
MDD-256/T. a monitoring<br />
stężenia gazów<br />
odpowiedzialne są detekory<br />
CO typu DG-22.<br />
EN/M i detekory LPG<br />
typu DG-15.EN/M. System wentylacji uruchamiany jest zgodnie<br />
z opracowanym przez projektanta scenariuszem tak, aby zapewnić<br />
odpowiednie parametry jakości powietrza.<br />
Uzupełnieniem systemów detekcji są tablice ostrzegawcze LED<br />
jednostronne typu TP.4s lub dwustronne TP-4.ds. Tablice montowane<br />
są wzdłuż alejek, po których poruszają się samochody, przed<br />
wejściem do garaży od strony klatek schodowych lub na zewnątrz<br />
budynku przy wjeździe do garażu. Tablice ostrzegawcze są elementem<br />
dodatkowym poprawiającym bezpieczeństwo użytkowania garażu<br />
podziemnego.<br />
Jolanta Dębowska<br />
www.gazex.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
101
POMIARY NOWOŚCI<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przemysłowy termowizyjny miernik cęgowy FLIR CM275<br />
Przemysłowy termowizyjny miernik cęgowy FLIR CM275, łączy<br />
w sobie funkcje termowizji i pomiarów elektrycznych w postaci jednego,<br />
efektywnego narzędzia do kontroli, diagnostyki i rozwiązywania<br />
problemów. Urządzenie FLIR CM275, oferujące elektrykom możliwość<br />
wizualnego wyszukiwania punktów gorących i przeciążonych<br />
obwodów, powoduje, że kontrola oraz serwis urządzeń i wyposażenia<br />
przemysłowego stają się bezpieczniejsze i skuteczniejsze.<br />
Funkcja IGM (Infrared Guided Measurement) firmy<br />
FLIR bazuje na technologii termowizyjnej w celu wizualnego<br />
naprowadzenia użytkowników na precyzyjną<br />
lokalizację problemu, co pozwala na szybsze<br />
i skuteczniejsze wykrywanie źródła kłopotów.<br />
Interfejs bezprzewodowy Bluetooth® pozwala<br />
na bezpośrednie połączenie z aplikacją profesjonalnego<br />
zarządzania przepływem prac<br />
FLIR InSite (rozwiązanie opcjonalne), zaś<br />
solidna obudowa powoduje, że miernik cęgowy<br />
nadaje się do pracy nawet w trudnym<br />
środowisku.<br />
Ten najnowszy, najbardziej zaawansowany<br />
miernik cęgowy 600A firmy FLIR<br />
do prądu stałego i zmiennego oferuje rozdzielczość<br />
termiczną 160x120 (19 200 pomiarów temperatury), aby<br />
błyskawicznie wskazywać podejrzane obszary. Urządzenie zapewnia<br />
szeroki wachlarz funkcji pomiarowych oraz wąskie szczęki, wbudowane<br />
oświetlenie robocze i ekran o ponad 40% większy niż w poprzednim<br />
modelu. Wbudowana pamięć pozwala zapamiętać 10 zestawów, liczących<br />
do 40 tys. pomiarów skalarnych (lub 100 obrazów) z możliwością<br />
wyświetlenia danych w celu ich sprawdzenia.<br />
Szeroka lista możliwych do użycia źródeł zasilania obejmuje akumulatory<br />
litowo-polimerowe FLIR TA04 o długim okresie eksploatacji i/lub<br />
zwykłe baterie AA. Urządzenie CM275 jest objęte 10-letnią gwarancją<br />
na produkt i detektor.<br />
Źródło: FLIR Systems<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Fluke odświeża linię przemysłowych kamer termowizyjnych<br />
Koncern Fluke wprowadza na polski rynek<br />
dwie nowe przemysłowe kamery termowizyjne<br />
– modele Ti401 PRO i TiX501. Jednocześnie<br />
firma odświeża całą linię swoich kamer<br />
przemysłowych i wraz z nowymi modelami<br />
wprowadza też nowe niższe ceny na pozostałe<br />
będące w ofercie modele<br />
(Ti480 PRO i TiX580).<br />
Kamera termowizyjna<br />
Fluke Ti401 PRO oferuje<br />
wytrzymałość i łatwość<br />
użytkowania, charakterystyczną<br />
dla dotychczasowych<br />
produktów Fluke<br />
w obszarze kamer przemysłowych,<br />
zapewniając przy<br />
tym ostrzejsze i wyraźniejsze<br />
obrazy oraz najwyższą rozdzielczość<br />
w swoim przedziale cenowym.<br />
Kamera termowizyjna Fluke TiX501,<br />
to kamera HD do przeprowadzania<br />
kontroli niezawodności, konserwacji<br />
urządzeń przemysłowych, diagnostyki<br />
budynków oraz rozwiązywania<br />
problemów, z możliwością obrotu<br />
w zakresie 240 stopni, szczególnie<br />
przydatna w wąskich i trudno<br />
dostępnych miejscach.<br />
Po odświeżeniu linii kamer<br />
przemysłowych<br />
i jej uzupełnieniu nowymi<br />
modelami, oferta<br />
firmy Fluke w tym obszarze<br />
uległa jednocześnie<br />
wzmocnieniu i uproszczeniu.<br />
Wszystkie kamery z tej serii<br />
oferują teraz rozdzielczość<br />
640x480 oraz dostępne są<br />
w dwóch różnych wariantach;<br />
klienci mają więc możliwość<br />
wyboru kamery najlepiej<br />
dopasowanej do swoich potrzeb,<br />
bez kompromisów<br />
w zakresie rozdzielczości,<br />
ergonomii czy dostępnych<br />
funkcji. To szczególnie ważne<br />
gdy mówimy właśnie o termowizyjnych<br />
kamerach przemysłowych, które pomagają<br />
profesjonalistom w przemyśle usprawniać<br />
procesy bezpiecznego, szybkiego i łatwego<br />
lokalizowania, oceniania oraz rozwiązywania<br />
krytycznych problemów, zanim doprowadzą<br />
one do przestojów, dodatkowych<br />
kosztów czy nawet katastrof.<br />
Źródło: Fluke Corporation<br />
102 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
ENERGETAB <strong>2019</strong><br />
Pawilon R Stoisko nr 1
adania<br />
i pomiary<br />
Nowoczesne funkcje<br />
w kamerach termowizyjnych<br />
Kamery termowizyjne stały się nieodzownym narzędziem<br />
diagnostycznym w elektryce. W nowoczesnych urządzeniach<br />
stawia się na szereg funkcji zapewniających wysoki poziom<br />
jakości obrazu oraz wygodną obsługę.
adania<br />
i pomiary<br />
Warto wspomnieć o przesyłaniu do kamer wyników,<br />
które są zebrane z innych przyrządów<br />
pomiarowych. Przesyłając dane do urządzeń<br />
takich jak komputer iPhon lub iPad można<br />
skorzystać z technologii bezprzewodowych.<br />
Oprócz tego parametry w postaci wilgotności<br />
powierzchniowej, wielkości elektrycznych<br />
czy temperatury powietrza zapisują się bezpośrednio<br />
na obrazie termowizyjnym. Jest<br />
możliwe przypisanie do obrazu określonego<br />
położenia w terenie, dzięki nadajnikowi GPS.<br />
Zdjęcia wykonane w sekwencji mogą być<br />
połączone w jeden obraz. Przyda się również<br />
zdalne sterowanie kamerą.<br />
REKLAMA<br />
Kamery wielkości telefonu<br />
komórkowego<br />
Kamery miniaturowe pomimo swoich wymiarów<br />
zapewniają wysoki poziom jakości<br />
pomiarów oraz wygodną obsługę. Oprócz<br />
lekkiej i płaskiej obudowy należy wymienić<br />
funkcję, która ułatwia odczytywanie liczb,<br />
a także etykiet i innych elementów. Nie<br />
mniej ważny jest wysoki poziom czułości<br />
oraz szerokie pole widzenia.<br />
Najczęściej zastosowanie znajduje detektor<br />
podczerwieni o rozdzielczości 80 x 60 pikseli,<br />
co daje 4800 pikseli pomiarowych. Do dyspozycji<br />
użytkownika jest kolorowy wyświetlacz<br />
o przekątnej 3” przy rozdzielczości<br />
320 x 240 pikseli. Pojemnościowy ekran dotykowy<br />
zapewnia sprawną obsługę urządzenia.<br />
Warto zwrócić uwagę na czułość termiczną<br />
adania<br />
i pomiary<br />
szybkie rejestrowanie ostrych obrazów<br />
wybranego obiektu.<br />
Przydatne rozwiązanie stanowi wbudowany<br />
dalmierz laserowy pozwalający określić<br />
odległość od wskazanego celu. Obliczona<br />
wartość jest wyświetlana na przyrządzie.<br />
Warto również wspomnieć o wysokiej<br />
częstotliwości akwizycji obrazów w trybie<br />
pracy ze zmniejszoną rozdzielczością.<br />
Fot. TESTO<br />
ności w zakresie wizualizacji obiektów<br />
małych i dużych. Trzeba mieć na uwadze<br />
Wygodne funkcje<br />
Dzięki bezprzewodowej synchronizacji<br />
obrazów bezpośrednio z kamery z oprogramowaniem<br />
komputerowym, jest możliwe<br />
dołączanie do rejestrów urządzeń i zleceń<br />
pracy. Ponadto przydatna jest możliwość robienia<br />
notatek w terenie. Notatki mogą być<br />
fotograficzne i głosowe. Z kolei korzystając<br />
z trybu pracy ze zmniejszoną rozdzielczością<br />
można odczytywać część obrazu<br />
termicznego w oknie o rozmiarach, które są<br />
definiowane przez użytkownika.<br />
Kalibracja<br />
Specjalne funkcje pozwalają na kalibrację<br />
zdjęć i stabilnych pomiarów. Ważne jest<br />
przy tym elastyczne dopasowanie czasu<br />
całkowania bez konieczności wykonywania<br />
korekty nierównomierności. Funkcje<br />
Fot. SONEL<br />
związane z kalibracją są gwarancją stabilności<br />
pomiaru pomimo wystąpienia zmian<br />
temperatury otoczenia. Dzięki usunięciu<br />
106 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
adania<br />
i pomiary<br />
Fot. FLUKE<br />
obiektywów oraz pierścieni rozszerzających<br />
ich możliwości. Przydatnym rozwiązaniem<br />
jest automatyczna korekta pomiaru. Wiele<br />
kamer ma możliwość szybkiej i gładkiej<br />
zdalnej regulacji ostrości. Można ręcznie<br />
dopasować ostrość bezpośrednio w kamerze.<br />
Oferowane są również kamery z czujnikiem<br />
temperatury, który jest zintegrowany<br />
z obiektywem. Przekłada się to przede<br />
wszystkim na kompensację dryftu oraz dokładność<br />
pomiarową.<br />
nieliniowości zwiększa się użyteczny zasięg<br />
detektora.<br />
Wymienne obiektywy<br />
W nowoczesnych kamerach termowizyjnych<br />
stawia się na szereg zaawansowanych konstrukcji<br />
optycznych łącznie z rozpoznawaniem<br />
obiektywów. Ważny jest szeroki zakres<br />
Do stref zagrożonych wybuchem<br />
Specjalne kamery termowizyjne są przeznaczone<br />
do miejsc zagrożonych wystąpieniem<br />
mieszaniny wybuchowej. W takich urządzeniach<br />
zarówno port USB jak i komora baterii<br />
mają taką konstrukcję aby nie mogły być<br />
otwarte podczas pracy kamery.<br />
Ponadto dzięki klawiszom szybkiego dostępu<br />
przypisane funkcje można szybko wybrać<br />
nawet w założonych rękawicach.<br />
Odłączany ekran<br />
Przydatnym rozwiązaniem jest odłączany<br />
ekran dotykowy LCD, który zdecydowanie<br />
upraszcza korzystanie z kamery. Parametry<br />
konfiguracyjne można zatem wprowadzać<br />
w wygodnym miejscu dla użytkownika. Ponadto<br />
ekran dotykowy umożliwia szybkie<br />
kontrolowanie akwizycji obrazu oraz bezprzewodową<br />
kontrolę kamery.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
TERMOWIZJA NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI<br />
żadnych kompromisów<br />
Kamera Termowizyjna HD, model FLIR T1020<br />
Niedościgniona jakość obrazu:<br />
1024 x 768 pikseli<br />
Najlepsze w swojej klasie obiektywy<br />
W pełni pomiarowe sekwencje<br />
wideo i pliki typu JPEG<br />
Łatwa w użyciu i transporcie, kompaktowa<br />
i super ergonimiczna obudowa<br />
www.flir.eu/T1K<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
107
adania<br />
i pomiary<br />
Bezprzewodowy przesył danych<br />
w urządzeniach pomiarowych<br />
Dzięki odpowiednim przyrządom pomiarowym można mierzyć podstawowe wielkości<br />
elektryczne oraz sygnały sterujące. Pomiary takie są konieczne nie tylko podczas diagnostyki<br />
instalacji oraz urządzeń elektrycznych ale również przy serwisowaniu systemów automatyki<br />
budynkowej i przemysłowej.<br />
Wiele nowoczesnych przyrządów pomiarowych bazuje na bezprzewodowej<br />
technologii wymiany danych, i to nie tylko między<br />
przyrządem a komputerem, ale również pomiędzy poszczególnymi<br />
przyrządami pomiarowymi. W takim rozwiązaniu można połączyć<br />
kilka mierników, przez co powstają rozbudowane systemy pomiarowe.<br />
Przyrządy pracują w bezprzewodowej sieci wykorzystującej<br />
moduły pomiarowe. Dodatkowo przyrządy mogą współpracować<br />
z urządzeniami mobilnymi, co zwiększa elastyczność systemu.<br />
Zebrane wyniki pomiarów można bezprzewodowo wysłać do komputera<br />
oraz wyświetlać na aplikacjach mobilnych. W razie potrzeby<br />
wyodrębnia się sporadyczne zdarzenia lub rejestruje ewentualne wahania<br />
sygnałów wykorzystując do tego dziennik modułów. Przydatną<br />
funkcjonalnością jest możliwość przeprowadzenia rozmowy wideo<br />
pracownika w terenie z innymi członkami zespołu pomiarowego.<br />
Nowoczesne przyrządy pomiarowe mają ekrany dotykowe. Tym<br />
sposobem obsługa urządzenia jest czytelna. Ponadto wielodotyk pozwala<br />
zwiększyć intuicyjność obsługi, a przyrząd cechuje wysoki<br />
poziom odporności na działanie warunków środowiskowych.<br />
Zdalny, bezprzewodowy pomiar<br />
Wspomniana już technologia bezprzewodowej wymiany danych<br />
daje możliwość zdalnego wykonywania pomiarów z rejestracją wyników,<br />
przy zachowaniu jednoczesności pomiarów.<br />
W przykładowej aplikacji multimetr może wyświetlać wyniki pomiarów<br />
oraz odczytywać wyniki z kilku innych modułów działających bezprzewodowo.<br />
Z kolei kamery termowizyjne są w stanie zapisywać wyniki<br />
pomiarów zebrane bezprzewodowo i przedstawiać je w obrazie. W typowych<br />
przyrządach pomiarowych moduł pomiarowy można oddalić na<br />
20 m. Odpowiednie moduły odpowiadają za pomiar prądu przemiennego<br />
o wartości do 2500 A z dokładnością 3 proc. a pamięć przechowująca<br />
wyniki pomiarów gromadzi do kilkudziesięciu tysięcy rekordów.<br />
W praktyce bezprzewodowe moduły pomiarowe umieszcza się bezpośrednio<br />
w miejscu wykonywania pomiaru. Przydatne rozwiązanie<br />
stanowi aplikacja pobierająca odczyt z modułów umieszczonych<br />
w miejscach pomiarów, które są zamknięte – np. rozdzielnie elektryczne,<br />
szafy sterownicze itp. Z takiego rozwiązania bardzo często<br />
korzysta się w diagnostyce przemysłowej bowiem moduły można<br />
podłączać w miejscach niebezpiecznych dla człowieka.<br />
Oprogramowania komputerowe<br />
do obróbki danych<br />
Szereg możliwości w zakresie analizowania zebranych wyników<br />
pomiarów zapewnia dedykowane oprogramowanie komputerowe<br />
współpracujące z określonym przyrządem pomiarowym. Wiele<br />
Fot. 1.<br />
Dzięki bezprzewodowej komunikacji urządzeń<br />
diagnostycznych można połączyć kilka mierników tworząc<br />
rozbudowane systemy pomiarowe. Dodatkowo przyrządy<br />
mogą współpracować z urządzeniami mobilnymi,<br />
co zwiększa elastyczność systemu.<br />
aplikacji ma możliwość dostosowania raportu do indywidualnych<br />
potrzeb użytkownika. Tworzone są więc optymalne formularze raportu,<br />
łącznie z logo firmy. Wiele programów jest w stanie współpracować<br />
z edytorami tekstów. Przeprowadzane są automatyczne<br />
obliczenia z narzędziami formuły.<br />
Przy diagnostyce maszyn i urządzeń elektroenergetycznych przydadzą<br />
się możliwości analityczne. Przede wszystkim chodzi o wyznaczanie<br />
trendów w oparciu o uzyskane dane.<br />
Aplikacje na smartfonie<br />
Aplikacje instalowane na smartfonie, przeznaczone do obsługi przyrządów<br />
pomiarowych, są bardzo proste w obsłudze. Każda funkcja<br />
pomiarowa ma przypisany samouczek. Niektóre aplikacje wykorzystują<br />
standardowe funkcje smartfona – wiadomości email, połączenia<br />
głosowe i wideo, robienie zdjęć itp. Oprócz tego są zapisywane<br />
i udostępniane wyniki pomiarów każdej osobie wchodzącej w skład<br />
zespołu pomiarowego. Dostęp do danych jest możliwy w dowolnej<br />
chwili i z dowolnego miejsca. Dzięki specjalnym funkcjom wykonuje<br />
się szybki zapis pomiarów w telefonie. Można przeprowadzić<br />
ocenę trendów a użytkownik zyskuje przy tym bezpieczny, bezprzewodowy<br />
dostęp do dokumentacji zapisywanej w chmurze.<br />
Z całą pewnością można podsumować, że bezprzewodowy przesył<br />
danych w urządzeniach diagnostycznych nie tylko uprościł przeprowadzanie<br />
badań ale również wpłynął na szybkość ich analizy i wyciąganie<br />
wniosków z pomiarów.<br />
Damian Żabicki<br />
Fot. FLUKE<br />
108 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
PRZEGLĄD<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor FLIR/ EURO PRO GROUP FLIR / Euro Pro Group<br />
Model CM 44 FLIR CM275<br />
Pomiar prądu AC/DC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 0,1 µA do 400 A 0,1µA do 600.0 A<br />
dokładność +/- 1 %+5 ±2.0%+5<br />
zakres 1mV do 600 V 1000V<br />
dokładność +/- 1 %+5 ±1.0%+5<br />
zakres 600 V 60.00 V, 600.0 V, 1000 V<br />
dokładność +/- 1 %+5 ±1.0%+5<br />
zakres 0-60Ω 6.000 kΩ<br />
dokładność +/- 1 % ±1.0%+5<br />
Pomiar ciągłości 10Ω
PRZEGLĄD<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor FLUKE FLUKE<br />
Model 325 376FC<br />
Pomiar prądu AC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 0,01...40/400 A 999,9A lub 2500 A przy użyciu sondy iFlex<br />
dokładność ±(2% + 5 cyfr) 0.1 A<br />
zakres 0,1...400/600 V 0.01...1000 V<br />
dokładność ±(1,5% + 5 cyfr) 2% ± 5 cyfr<br />
zakres 0,01...40/400A 0.1m...1000 V<br />
dokładność ±(2% + 5 cyfr) 1% ± 5 cyfr<br />
zakres 0,1...400/4k/40 kΩ 60 kΩ<br />
dokładność ±(1% + 5 cyfr) 1% ± 5 cyfr<br />
Pomiar ciągłości ≤ 30 Ω sygnalizacja akustyczna<br />
Pomiar pojemności 0,1 µ...100 µ/1000 µF 1 µF – 1000 µF<br />
Pomiar częstotliwości 5...500 Hz 5-500 Hz<br />
Pomiar temperatury<br />
Kategoria bezpieczeństwa<br />
-10°C do 400°C<br />
za pomocą dołączonej termopary typu K<br />
CAT III 600 V<br />
CAT IV 300 V<br />
CAT III 1000 V, CAT IV 600 V<br />
Stopień ochrony obudowy IP30 IEC 60529: IP30, poza pracą<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla przewodów<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla szynoprzewodów<br />
Zakres temperatury pracy -10°C do 50°C<br />
Funkcje miernika<br />
Zgodność z normami<br />
Sposób zapisu i transferu danych<br />
z pomiaru<br />
• Pomiary prądu AC i DC do 400 A<br />
• Pomiary napięcia AC i DC do 600 V<br />
• Precyzyjne pomiary prawdziwej wartości RMS napięcia<br />
i prądu AC przebiegów nieliniowych<br />
• Pomiar rezystancji do 40 kΩ z detekcją ciągłości<br />
• Pomiary temperatury i pojemności<br />
• Pomiar częstotliwości<br />
• Dźwiękowy wskaźnik ciągłości obwodu<br />
EN/IEC 61010-1, stopień zanieczyszczenia 2,<br />
EN / IEC 61010-2-032<br />
EN/IEC 61010-031:2002/A1:200<br />
brak<br />
1 µF – 1000 µF<br />
1 µF – 1000 µF<br />
Eksploatacja: od -10°C do +50°C<br />
Przechowywanie: od -40°C do +60°C<br />
• Połącz miernik ze smartfonem za pomocą aplikacji Fluke Connect<br />
Measurements<br />
• Możliwość odczytywania pomiarów z wyświetlacza telefonu<br />
pozwala na zachowanie bezpiecznej odległości, wymagającej mniej<br />
restrykcyjnych środków ochrony osobistej<br />
• Funkcje rejestrowania danych mierników z serii Fluke 376 FC<br />
pozwalają na wykrycie sporadycznych usterek podczas wykonywania<br />
innych zadań<br />
• Można tworzyć i udostępniać raporty z miejsca pracy w terenie za<br />
pomocą poczty e-mail lub komunikacji w czasie rzeczywistym dzięki<br />
funkcji rozmów wideo ShareLive<br />
• Sonda prądowa iFlex poszerza zakres pomiarów do 2500 A AC oraz<br />
umożliwia dostęp do przewodów o dużej średnicy zlokalizowanych w<br />
ciasnych przestrzeniach (w zestawie)<br />
• Pasek z wieszakiem magnetycznym TPAK (w zestawie)<br />
• Zintegrowany filtr dolnoprzepustowy VFD do dokładnych pomiarów<br />
napędów silnikowych<br />
• Wyjątkowa technologia pomiaru rozruchu umożliwia odfiltrowanie<br />
szumów oraz zarejestrowanie dokładnie takiej wartości prądu<br />
rozruchowego, jaka oddziałuje na zabezpieczenie układu<br />
IEC 61010-1, stopień zanieczyszczenia 2<br />
IEC 61010-2-032: CAT III 1000 V, CAT IV 600 V<br />
IEC 61010-2-033: CAT III 1000 V, CAT IV 600 V<br />
FCC ID:T68-FBLE IC:6627A-FBLE<br />
Możliwość zapisania pomiarów bezpośrednio w pamięci<br />
telefonu i chmurze Fluke Cloud poprzez Bluetooth<br />
Waga urządzenia 283 g 395 g<br />
Długość gwarancji 2 lata 3 lata<br />
Cena katalogowa netto 244 € 517 €<br />
110 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
PRZEGLĄD<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
BENNING / LŁ Sp. z o.o. Sp.k.<br />
BENNING / LŁ Sp. z o.o. Sp.k.<br />
CM 11 CM 2<br />
od 0,1 mA do 20 A<br />
od 10 mA do 300 A<br />
1-3% 2-4%<br />
od 0,01 V do 600 V<br />
od 0,1 mV do 600 V<br />
1% 2-1%<br />
od 0,01 mV do 600 V<br />
od 0,1 mV do 600 V<br />
1% 0,5%<br />
od 0,1 Ω do 600 kΩ<br />
od 0,1 Ω do 40 kΩ<br />
1% 0,9-2,5%<br />
TAK<br />
TAK<br />
NIE<br />
NIE<br />
NIE<br />
NIE<br />
NIE<br />
IV300 V<br />
NIE<br />
III300 V<br />
23 mm 25 mm<br />
0-50°C<br />
0-50°C<br />
HOLD, PEAK<br />
HOLD, MAX<br />
EN 61010-031 EN 61010-031<br />
2 lata 2 lata<br />
1349,00 zł 912,89 zł<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 111
PRZEGLĄD<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor TESTO Sp. z o.o. TESTO Sp. z o.o.<br />
Model testo 770-2 testo 770-3<br />
Pomiar prądu AC/DC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 0,1 µA do 400 A 0,1 µA do 600 A<br />
dokładność ± (2 % mierz. wart. + 5 Cyfr(a)(y)) ± (2 % mierz. wart. + 5 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 1 mV do 600 V 1 mV do 600 V<br />
dokładność ± (1,0 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (1,0 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 1 mV do 600 V 1 mV do 600 V<br />
dokładność ± (0,8 % mierz.wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (0,8 % mierz.wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 0.1 Ω...40 MΩ 0.1 Ω...60 MΩ<br />
dokładność ± (1,5 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (1,5 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
Pomiar ciągłości < 0 do 30 Ω < 0 do 30 Ω<br />
Pomiar pojemności 0.001 μF... 100 μF 0.001 μF...60,000 μF<br />
Pomiar częstotliwości 0.001 Hz...10 kHz 0.001 Hz...10 kHz<br />
Pomiar temperatury -20...+500 °C -20...+500 °C<br />
Kategoria bezpieczeństwa CAT IV / 600 V / CAT III / 1000 V CAT IV / 600 V / CAT III / 1000 V<br />
Stopień ochrony obudowy IP 40 IP 40<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla przewodów<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla szynoprzewodów<br />
Ø 30mm<br />
Brak danych<br />
Ø 30mm<br />
Brak danych<br />
Zakres temperatury pracy 0 do +50 °C 0 do +50 °C<br />
Funkcje miernika<br />
• mechanizm cable-grabTM<br />
• automatyczne wykrycie prądu, napięcia stałego/<br />
przemiennego<br />
• 2-liniowy, podświetlany wyświetlacz<br />
• pomiar rzeczywistej wartości<br />
skutecznej – TRMS,<br />
• pomiar prądu rozruchowego<br />
• zakres pomiaru prądu w μA<br />
• adapter termopary typ K (standard)<br />
• mechanizm cable-grabTM<br />
• automatyczne wykrycie prądu, napięcia stałego/<br />
przemiennego<br />
• 2-liniowy podświetlany wyświetlacz<br />
• pomiar rzeczywistej wartości<br />
skutecznej – TRMS<br />
• pomiar prądu rozruchowego<br />
• zakres pomiaru prądu w μA,<br />
• adapter termopary typ K (opcja)<br />
• pomiar mocy czynnej, biernej i pozornej oraz współczynnika<br />
mocy cos φ<br />
Zgodność z normami EN 61010-1, IEC 61140 EN 61010-1, IEC 61140<br />
Sposób zapisu i transferu danych<br />
z pomiaru<br />
−<br />
Bluetooth do bezpłatnej aplikacji na urządzenia mobilne<br />
z Androidem lub iOS<br />
Waga urządzenia 378 g 378 g<br />
Długość gwarancji 2 lata 2 lata<br />
Cena katalogowa netto 735 PLN 905 PLN<br />
112 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
PRZEGLĄD<br />
FACHOWEGO ELEKTRYKA<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
AXIOMET / TME<br />
AX-215TIC<br />
FLUKE /TME<br />
FLK-325<br />
1000 A 400.0 A<br />
2,5% + 10 cyfr 2% + 5 cyfr<br />
1000V<br />
600.0 V<br />
1,2% + 5 cyfr 1,5% + 5 cyfr<br />
1000 V 600.0 V<br />
1% + 5 cyfr 1% + 5 cyfr<br />
60 M 40.00 k<br />
0,8% + 5 cyfr 1% + 5 cyfr<br />
TAK<br />
TAK<br />
10 mF 1000 uF<br />
10 MHz 500.0 Hz<br />
Od -20°C do +1000°C<br />
nie<br />
CATIII 600 V<br />
CATIV 300 V<br />
IP30<br />
23 mm 30 mm<br />
Od 0°C do +40°C<br />
Od -10°C do +50°C<br />
IEC61010<br />
IEC61010, IEC60529, IEC61326<br />
230 g 283 g<br />
1 rok Producenta 2 lata<br />
827 PLN 827 PLN<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 113
adania<br />
i pomiary<br />
Laboratorium Badawczo-Wzorcujące SONEL S.A.<br />
Laboratorium Badawczo-Wzorcujące, działające w strukturze świdnickiej Spółki SONEL S.A., od<br />
początku związane było z głównym obszarem aktywności firmy, jakim jest produkcja nowoczesnych<br />
przyrządów pomiarowych dla energetyki. Spółka działa w sektorze szeroko pojętego przemysłu,<br />
budownictwa, telekomunikacji oraz usług.<br />
PROMOCJA<br />
Marka SONEL w bieżącym roku obchodzi<br />
25-lecie istnienia na rynku. Przez lata firma<br />
wypracowała pozycję największego polskiego<br />
producenta przyrządów pomiarowych. W skali<br />
globalnej z powodzeniem konkuruje ze światowymi<br />
liderami branży, przedsiębiorstwami<br />
często o znacznie dłuższej historii. Wyroby<br />
eksportowane są do wielu krajów na świecie.<br />
Własne, nowocześnie wyposażone wraz z wykwalifikowanym<br />
personelem laboratorium, stanowi<br />
obecnie strategiczny element firmy, który<br />
pozwala wprowadzać na rynek nowatorskie,<br />
innowacyjne produkty charakteryzujące się<br />
wysoką jakością.<br />
W przedsiębiorstwie, w którym projektuje się<br />
i produkuje przyrządy pomiarowe, laboratorium<br />
spełnia wiele istotnych funkcji. Odpowiada<br />
za zachowanie i udokumentowanie spójności<br />
pomiarowej, gwarantując, że stosowane<br />
w procesie produkcji przyrządy wzorcowe oraz<br />
wskazania wyprodukowanych mierników mają<br />
odniesienie do najwyższych wzorców krajowych<br />
i międzynarodowych z zachowaniem<br />
nieprzerwanego łańcucha porównań. Laboratorium<br />
dysponuje najbardziej precyzyjnym wyposażeniem<br />
pomiarowym w Spółce. Posiada<br />
możliwości wykonania potwierdzeń metrologicznych<br />
większości przyrządów stosowanych<br />
w przedsiębiorstwie. Oznacza to, iż sprawdzenia<br />
okresowe oraz wszelkie podejrzenia dotyczące<br />
niesprawności wyposażenia mogą zostać<br />
wykonane, wykryte i wyjaśnione sprawnie,<br />
szybko i na miejscu.<br />
Laboratorium uczestniczy także w procesie<br />
projektowania i wdrażaniach nowych wyrobów.<br />
Posiadana komora termoklimatyczna<br />
pozwala na wykonywanie testów przyrządów<br />
w różnych środowiskach pracy. Spełnienie deklarowanych<br />
w specyfikacji parametrów musi<br />
zostać potwierdzone odpowiednimi badaniami.<br />
Oprzyrządowanie do prób napięciowych,<br />
wytrząsarka oraz stanowisko do badań przy<br />
celowo wprowadzonych uszkodzeniach lub<br />
błędach operatorskich umożliwia ocenę bezpieczeństwa<br />
użytkowania wyrobu.<br />
Laboratorium pełni również ważną funkcję<br />
w procesie zapewnienia i monitorowania jakości<br />
produktów. To tu odbywają się niezależne<br />
wzorcowania oraz cykliczne badania wyrobów<br />
pobranych z partii produkcyjnych.<br />
Możliwości<br />
Oprócz działań ukierunkowanych typowo<br />
na wewnętrze potrzeby Spółki, kolejnym ważnym<br />
elementem są usługi świadczone dla klienta<br />
zewnętrznego. Laboratorium SONEL S.A.<br />
oferuje wzorcowania mierników (własnych<br />
oraz innych producentów) do pomiarów wielkości<br />
elektrycznych oraz parametrów sieci<br />
energetycznych takich jak:<br />
114 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
adania<br />
i pomiary<br />
• mierniki wielofunkcyjne obejmujące<br />
funkcjonalnie ww. przyrządy<br />
• przyrządy do pomiarów wielkości nieelektrycznych:<br />
• pirometry<br />
• mierniki do pomiaru natężenia oświetlenia<br />
• kamery termowizyjne<br />
• oraz wzorce wielkości elektrycznych:<br />
• kalibratory<br />
• wzorce rezystancji.<br />
• przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych<br />
i parametrów sieci:<br />
• mierniki napięcia<br />
• mierniki prądu (w tym również mierniki<br />
cęgowe)<br />
• mierniki zabezpieczeń różnicowoprądowych<br />
• mierniki rezystancji izolacji<br />
• mierniki rezystancji uziemień<br />
• mierniki do pomiaru impedancji pętli<br />
zwarcia<br />
• mierniki rezystancji<br />
• analizatory parametrów sieci<br />
• liczniki energii elektrycznej czynnej<br />
i biernej prądu przemiennego<br />
• multimetry<br />
Obecnie nie istnieją przepisy prawne, które<br />
w ścisły sposób nakazywałyby wykonywanie<br />
potwierdzeń metrologicznych przyrządów<br />
służących do pomiarów sieci energetycznych<br />
w dokładnie określonych odstępach czasu.<br />
Tego typu mierniki nie podlegają obowiązkowej<br />
legalizacji (metrologii prawnej). Właściwą<br />
formą kontroli metrologicznej w tym przypadku<br />
jest wzorcowanie. Cała odpowiedzialność<br />
za przyrząd spoczywa na jego właścicielu<br />
(użytkowniku).<br />
Laboratorium SONEL S.A. stanowi obecnie<br />
jedno z najlepiej wyposażonych, świadczących<br />
kompleksowe usługi wzorcowań dla<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
115
adania<br />
i pomiary<br />
branży energetycznej jednostek tego typu<br />
w kraju. Po przeprowadzce firmy w 2008 roku<br />
do dedykowanego budynku na terenie Wałbrzyskiej<br />
Specjalnej Strefy Ekonomicznej<br />
pojawiły się nowe możliwości rozwoju.<br />
Spółka posiada pomieszczenia o kontrolowanych<br />
warunkach środowiskowych z ich całodobowym<br />
monitoringiem, klatkę Faradaya,<br />
gdzie wykonywane są najdokładniejsze, najbardziej<br />
wrażliwe na zakłócenia elektromagnetyczne<br />
pomiary. Własny transformator probierczy<br />
pozwala uzyskać nominalne wartości<br />
napięć występujących w sieciach na całym<br />
świecie. Umożliwia to świadczenie unikalnej<br />
usługi wzorcowań silnoprądowych mierników<br />
impedancji pętli zwarcia od wartości ok.<br />
90 mΩ dla szerokiego zakresu napięć. Jako<br />
jedno z nielicznych, laboratorium oferuje<br />
usługi wzorcowania mierników rezystancji<br />
izolacji o napięciu probierczym do 15 kV<br />
i zakresie pomiarowym ok. 40 TΩ oraz<br />
mierników małych rezystancji, mierzących<br />
prądem do kilkuset amperów. Laboratorium<br />
jest wyposażone w ciemnię z ławą optyczną<br />
do wzorcowań luksomierzy.<br />
Akredytacja<br />
Coraz większą uwagę zwraca się na problem<br />
wykazania kompetencji laboratoriów.<br />
Jedną z form jej udowodnienia jest<br />
posiadanie akredytacji, przez którą rozumie<br />
się formalne potwierdzenie przez<br />
niezależną stronę trzecią. W Polsce jest<br />
to Polskie Centrum Akredytacji (PCA).<br />
Uzyskanie akredytacji wymaga spełnienia<br />
bardzo rygorystycznych norm jakościowych.<br />
Szczegółowej ocenie podlega<br />
zarówno obszar techniczny jak i zagadnienia<br />
związane z systemem zarządzania<br />
jak i podejściem procesowym. Akredytacja<br />
jest obiektywnym dowodem profesjonalizmu,<br />
stosowania dobrych praktyk<br />
oraz rzetelności wyników laboratorium.<br />
Dzięki porozumieniu o wzajemnym<br />
uznawaniu wyników, likwiduje bariery<br />
występujące z tego powodu na międzynarodowym<br />
rynku handlu i usług.<br />
Laboratorium SONEL S.A. od 2017 r. posiada<br />
akredytację PCA nr AP 173, której<br />
zakres jest systematycznie rozszerzany.<br />
Pierwszy obejmował pomiary mierników<br />
i wzorców napięć, prądów i rezystancji<br />
(w tym mierników małych rezystancji).<br />
W kolejnym roku zakres zwiększył się<br />
o możliwość wzorcowania mierników rezystancji<br />
uziemień. Od marca <strong>2019</strong> roku<br />
akredytacją zostały objęte również wzorcowania<br />
pirometrów i kamer termowizyjnych<br />
oraz mierników impedancji pętli zwarcia.<br />
W kolejnych latach planowane jest dalsze<br />
poszerzanie zakresu akredytacji.<br />
Uzyskanie akredytacji w nowych dziedzinach<br />
jest procesem złożonym i czasochłonnym.<br />
W procesie tym wymaga<br />
się cyklicznego potwierdzenia kompetencji<br />
laboratorium na drodze porównań<br />
z innymi jednostkami akredytowanymi.<br />
Jednym z napotykanych problemów jest<br />
brak laboratoriów w skali międzynarodowej,<br />
z którymi istniałaby możliwość porównania<br />
w zakresie posiadanych możliwości<br />
pomiarowych.<br />
Dorota Kołakowska<br />
SONEL S.A.<br />
116 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
adania<br />
i pomiary<br />
PROMOCJA<br />
Termowizja w wersji Smart<br />
– seria kamer termowizyjnych testo 865/868/871/872<br />
Kamery termowizyjne: testo 865, testo 868, testo 871, testo 872 stanowią odpowiedź na wciąż<br />
rosnące zapotrzebowanie rynku termowizyjnego w ostatnich latach. Wśród dostępnych modeli<br />
znalazły się zarówno kamery dedykowane do podstawowych audytów budowlanych i elektrycznych<br />
z zakresem pomiarowym do 280°C i detektorem 160x120 pix (testo 865), jak też do działów<br />
Utrzymania Ruchu z szerokim zakresem pomiarowym do 650°C, detektorem 320x240 pix<br />
i czułością
adania<br />
i pomiary<br />
Fot. 2. Bez funkcji testo ScaleAssist. Fot. 2. Z funkcją testo ScaleAssist.<br />
testo ScaleAssist<br />
Z funkcją testo ScaleAssist prawidłowa<br />
ocena wad konstrukcyjnych budynków<br />
oraz mostków cieplnych jest łatwiejsza<br />
niż kiedykolwiek. Kamera automatycznie<br />
ustawi właściwą skalę dla obrazu termowizyjnego<br />
w odniesieniu do warunków<br />
panujących wewnątrz i na zewnątrz budynku.<br />
Niepożądane, skrajne wartości<br />
temperatury (np. tła) są filtrowane i usunięte<br />
z otrzymanego obrazu termowizyjnego.<br />
Wartości te będą widoczne tylko<br />
w sytuacji, jeżeli faktycznie wystąpią<br />
na badanym obiekcie. Umożliwia to porównanie<br />
obrazów, w przypadku zmiany<br />
warunków otoczenia, co może mieć istotne<br />
znaczenie podczas analizy obrazów<br />
„przed i po”.<br />
testo -Assist<br />
Przy przeprowadzaniu precyzyjnych pomiarów<br />
termowizyjnych niezbędne jest<br />
właściwe ustawienie emisyjności (ε) mierzonego<br />
materiału oraz temperatury odbitej.<br />
Dotychczas,<br />
był to proces skomplikowany, a w odniesieniu<br />
do temperatury odbitej – bardzo nieprecyzyjny.<br />
Dzięki funkcji testo ε-Assist sytuacja<br />
zmieniła się diametralnie: wystarczy<br />
nakleić na obiekcie pomiarowym dostarczony<br />
wraz z kamerą jeden z markerów. Za pomocą<br />
zintegrowanego aparatu cyfrowego,<br />
kamera termowizyjna rozpozna naklejony<br />
marker i automatycznie ustawi właściwą<br />
emisyjność i temperaturę odbitą (RTC).<br />
Funkcja dostępna jest wyłącznie do kamer<br />
testo 868, 871, 872.<br />
Aplikacja mobilna testo Thermography App<br />
Bezpłatna aplikacja testo Thermography<br />
App dostępna na iOS i Androida, umożliwia<br />
użytkownikowi przygotowanie<br />
i wysłanie e-mailem kompaktowych raportów<br />
pomiarowych. Dodatkowo oferuje<br />
praktyczne narzędzia do szybkiej analizy<br />
w miejscu pomiaru – np. wstawianie dodatkowych<br />
punktów pomiarowych, określania<br />
liniowego profilu temperatury czy dodawanie<br />
komentarzy do zdjęć termowizyjnych.<br />
Co więcej aplikacja umożliwia również<br />
bezpośrednią transmisję zdjęć termowizyjnych<br />
z kamery do Twojego smartfona/<br />
tableta, dzięki czemu może on służyć jako<br />
dodatkowy wyświetlacz. Aplikacja dostępna<br />
jest do kamer testo 868, 871, 872.<br />
Współpraca z termohigrometrem<br />
testo 605i i multimetrem testo 770-3<br />
Kolejną zaletą kamer termowizyjnych z serii<br />
testo 871/872 jest możliwość bezprzewodowego<br />
połączenia z termohigrometrem testo<br />
605i oraz amperomierzem cęgowym testo<br />
770-3. Transfer danych pomiarowych z obu<br />
mierników następuje za pomocą Bluetooth.<br />
Pozwala to na szybką i łatwą identyfikację<br />
miejsc zagrożonych występowaniem zawilgoceń<br />
i pleśni, a także określenie pod jakim<br />
obciążeniem działa szafa sterownicza.<br />
Fot. 5. Współpraca z testo 605i i testo 770-3.<br />
Profesjonalne oprogramowanie IRSoft<br />
Znaczącym argumentem wybijającym<br />
firmę SE&Co.KGaA ponad konkurencję<br />
118 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
adania<br />
i pomiary<br />
Fot. 4.<br />
testo-Assist: automatyczne ustawianie emisyjności.<br />
jest oprogramowanie IRSoft. Program<br />
ten łączy w sobie niezwykle prostą i intuicyjną<br />
obsługę, rozbudowany interfejs<br />
i szeroką funkcjonalność, dzięki czemu<br />
zaspokaja oczekiwania nawet najbardziej<br />
wymagających klientów.<br />
Co umożliwia?<br />
• wyszczególnienie dowolnej ilości<br />
punktów na zapisanym zdjęciu,<br />
w tym również Coldspot/Hotspot<br />
• wykonanie histogramu i 5 linii profilu<br />
• nakładanie obrazu termowizyjnego<br />
na obraz rzeczywisty<br />
• możliwość wprowadzania emisyjności<br />
i odbić dla całego zdjęcia, wybranej<br />
powierzchni i punktu<br />
• ręczna regulacja skali, limitów, izotermy<br />
• wykonanie raportu (10 pomocniczych<br />
formatów z możliwością edycji).<br />
Co więcej – co kilka miesięcy Testo<br />
SE&Co.KGaA wprowadza i udostępnia<br />
do użytku swoim klientom aktualizację<br />
oprogramowania. Dzięki doświadczeniu<br />
zdobytemu podczas lat sprzedaży,<br />
nasz program charakteryzuje znacząca<br />
przejrzystość, intuicyjna i prosta obsługa,<br />
jak też bardzo rozbudowane menu.<br />
Do dyspozycji użytkownika przekazujemy<br />
w pełni funkcjonalny program,<br />
bez potrzeby dokupowani dodatkowych<br />
bardziej rozbudowanych wersji. By wypróbować<br />
program – nic prostszego,<br />
na naszej stronie www.testo.com.pl udostępniliśmy<br />
do pobrania najnowsza wersję<br />
programu, pozostaje tylko pobrać go<br />
na swój komputer.<br />
www.testo.com.pl<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
119
adania<br />
i pomiary<br />
Czy można zobaczyć dźwięk?<br />
Fale dźwiękowe towarzyszą nam niemalże w każdym obszarze życia. Zmysł słuchu umożliwia nam<br />
odbieranie i analizowanie fal dźwiękowych w przedziale od 20 Hz do 20 kHz. Dzięki niemu możemy<br />
bez problemu wykonywać codzienne czynności i kontaktować się z ludźmi.<br />
PROMOCJA<br />
Jako doświadczeni diagności możemy<br />
wykorzystywać nasze zmysły, w tym<br />
słuch, do określania, czy dane urządzenie<br />
elektryczne bądź mechaniczne pracuje<br />
w sposób poprawny. Jeśli jednak diagnozowane<br />
urządzenia znajdują się w środowisku,<br />
w którym występuje wiele innych<br />
czynników powodujących hałas, nasz<br />
zmysł słuchu może okazać się zawodny.<br />
Sprężone powietrze<br />
jako medium przemysłowe<br />
Sprężone powietrze należy do jednych<br />
z najdroższych mediów technicznych<br />
wykorzystywanych w przemyśle. Jego<br />
wytworzenie wiąże się z wykorzystaniem<br />
drogich w eksploatacji kompresorów,<br />
które bardzo często pracują w układach<br />
kaskadowych. Urządzenia zapewniające<br />
Fot. 1. Przemysłowa kamera dźwiękowa Fluke i900.<br />
120 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
adania<br />
i pomiary<br />
Fot. 2.<br />
Lokalizacja wycieku sprężonego powietrza w instalacji przemysłowej.<br />
Fot. 3.<br />
Spektrogram rejestrowanych danych<br />
z sensorów kamery.<br />
źródło medium nie są jedynym elementem<br />
układu sprężonego powietrza. Zaliczają<br />
się do nich często dziesiątki kilometrów<br />
przewodów doprowadzających sprężone<br />
powietrze do końcowego akutatora.<br />
Analizy pokazują, że niewielkie pęknięcie<br />
(o długości 2-3 mm) w instalacji<br />
sprężonego powietrza, może przekładać<br />
się na dodatkowy koszt związany z wytworzeniem<br />
medium sięgającym wartości<br />
600-1500 Euro rocznie!<br />
Tak niewielkie rozszczelnienie powoduje<br />
charakterystyczny świst rozprężającego<br />
się medium i mimo dużego natężenia tego<br />
dźwięku, hałaśliwe industrialne otoczenie<br />
ogranicza naszą zdolność słuchową<br />
do jego precyzyjnej lokalizacji.<br />
W jaki sposób zobrazować dźwięk?<br />
Czy istnieją zatem metody diagnostyczne,<br />
które umożliwiają skuteczne zlokalizowanie<br />
wycieku sprężonego powietrza w hałaśliwym<br />
środowisku? Okazuje się, że jest to<br />
możliwe dzięki zastosowaniu kombinacji<br />
siatki mikrofonów ułożonych w odpowiedni<br />
sposób w przestrzeni geometrycznej, kamery<br />
zakresu widzialnego oraz algorytmowi,<br />
który przetwarza dane z mikrofonów, a następnie<br />
obrazuje przeliczone dane na ekranie.<br />
Ten sposób służący wizualzacji dźwięku<br />
został wykorzystany w najnowszym<br />
rozwiązaniu diagnostycznym firmy Fluke,<br />
którym jest przemysłowa kamera dźwięków<br />
o oznaczeniu Fluke ii900 (rysunek 1)<br />
Inżynierowie Fluke projektując kamerę<br />
ii900 wykorzystali 64 mikrofony, które<br />
zostały rozlokowane na froncie urządzenia<br />
pomiarowego. Mikrofony pracują w przedziale<br />
częstotliwości od 2 do 54 kHz,<br />
a firmware urządzenia zawęża pasmo pozwalając<br />
tym samym na filtrację dźwięków,<br />
które mogą pochodzić z otoczenia.<br />
Kamera ii900 pozwala zarówno na dokonywanie<br />
statycznych zobrazowań jak<br />
i nagrywanie filmów. Dźwięki ilustrowane<br />
są na kamerze w sposób barwny, a dany<br />
kolor odpowiada natężeniu dźwięku rejestrowanemu<br />
przez mikrofony. Dodatkowo<br />
na ekranie wyświetlane jest spectrum rejestrowanego<br />
dźwięku podawanego w dB,<br />
dzięki czemu możemy zobaczyć maksima<br />
sygnału przypisane do danej częstotliwości.<br />
(rysunek 3)<br />
Urządzenie ii900 pozwala na lokalizację<br />
źródła dźwięku z odległości nawet 50 m,<br />
natomiast idealna odległość pomiaru<br />
w precyzyjnej lokalizacji powietrza oraz<br />
gazów wynosi od 3 do 7,6 m.<br />
Podczas diagnostyki z wykorzystaniem<br />
kamery dźwiękowej należy pamiętać,<br />
że sygnały dźwiękowe są odbijane,<br />
zwłaszcza od gładkich i płaskich powierzchni.<br />
W pewnych warunkach kamera<br />
pokazuje stały punkt źródła hałasu oraz<br />
jeden lub więcej dodatkowych stałych<br />
punktów odbitej fali. Ruch kamerą w kilku<br />
kierunkach pozwoli na to, aby odróżnić<br />
źródła dźwięku od odbić. Źródło dźwięku<br />
pozostanie w tym samym miejscu, podczas<br />
gdy odbicia będą się poruszać.<br />
Dane z kamery mogą zostać przesłane<br />
do komputera poprzez kabel USB.<br />
Do kamery dołączone są również dwie baterie<br />
ze wskaźnikiem naładowania, a każda<br />
z nich pozwala na nieprzerwaną pracę<br />
urządzenia przez około 3 godziny.<br />
Karol Bielecki<br />
www.fluke.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
121
warsztat<br />
elektryka<br />
ZIRCON już w Polsce!<br />
Wiercenie bez ryzyka uszkodzenia przewodów elektrycznych, dokładna wiedza na temat rozlokowania<br />
przewodów – to tylko dwie spośród wielu zalet innowacyjnych produktów amerykańskiej<br />
firmy ZIRCON. Jej produkty są już dostępne w ofercie Lange Łukaszuk – dystrybutora<br />
wysokiej klasy marek narzędzi, elektronarzędzi i oświetlenia.<br />
PROMOCJA<br />
Każde narzędzie powinno być przedłużeniem<br />
ręki człowieka, który się nim posługuje<br />
– kalifornijski ZIRCON kieruje się<br />
tą filozofią, projektując i produkując swoje<br />
narzędzia. Ma na swoim koncie wiele<br />
opatentowanych, unikalnych technologii.<br />
Wszystkie produkty wyróżniają ergonomia<br />
(wygoda posługiwania się nimi i odczytu<br />
wskazań) i trwałość. Firma oferuje rozwiązania,<br />
które doceni każdy zawodowy elektryk<br />
i instalator:<br />
• lokalizatory elementów drewnianych i<br />
profili metalowych ukrytych pod płytą<br />
gipsowo-kartonową (na głębokości do<br />
38 mm)<br />
• skanery przewodów elektrycznych –<br />
wykrywają nieekranowane przewody<br />
elektryczne AC w ścianie (podłodze,<br />
suficie) na głębokości do 51 mm.<br />
• Wykrywacze metalu – urządzenia bezbłędnie<br />
wykrywające elementy metalowe<br />
(pręty zbrojeniowe, gwoździe czy<br />
śruby) ukryte w ścianach, podłogach<br />
i sufitach.<br />
• Detektory wody wi-fi – umieszczone<br />
przy zlewie, pompie wody, kaloryferze<br />
czy pralce informują bezbłędnie o nieszczelnościach<br />
i wyciekach.<br />
• Wykrywacz termiczny, który znajduje<br />
plastikowe rury wypełnione ciepłą<br />
wodą na głębokości do 50 mm.<br />
Narzędzia pomiarowe ZIRCON są dostępne<br />
w ofercie Lange Łukaszuk, wyłącznego<br />
przedstawiciela w Polsce około 20 wiodących<br />
światowych marek w branżach: elektronarzędziowej,<br />
narzędziowej, elektrotechnicznej<br />
i oświetleniowej. Firma ma w swojej<br />
ofercie produkty takich renomowanych<br />
producentów, jak Steinel, Paulmann, AS<br />
Schwabe, Micoled, Vestel, Lumenia, Felo,<br />
NWS czy Benning.<br />
www.langelukaszuk.pl<br />
122 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
warsztat<br />
elektryka<br />
Wszechstronne kleje<br />
Kleje-uszczelniacze Fix All w tubkach o pojemności 125 ml to<br />
niezawodne i oszczędne rozwiązanie, dzięki któremu wykonamy<br />
wiele niezbędnych napraw. Podstawowym atutem klejów-uszczelniaczy<br />
Fix All jest wszechstronność. Dzięki zawartości środków<br />
grzybobójczych doskonale sprawdzą się podczas prac uszczelniających<br />
oraz montażu różnego rodzaju elementów w każdym pomieszczeniu,<br />
w tym w kuchni i łazience, które charakteryzują się<br />
podwyższoną wilgotnością. Z powodzeniem możemy je również<br />
stosować na zewnątrz budynku – są odporne na działanie warunków<br />
atmosferycznych i promieniowania UV. Kleje-uszczelniacze<br />
Fix All mają perfekcyjną przyczepność do wszelkich materiałów<br />
budowlanych i konstrukcyjnych. Z ich pomocą uszczelnimy również<br />
kuchenny blat, wannę lub brodzik prysznicowy.<br />
Fix All Flexi oferowany jest w czterech kolorach (białym, brązowym,<br />
szarym i czarnym), a po utwardzeniu daje się malować.<br />
W przypadku materiałów przezroczystych najlepiej zastosować<br />
Fix All Crystal, cechujący się transparentną spoiną. Z kolei ekspresowe<br />
wykonanie napraw zagwarantuje nam Fix All Turbo,<br />
który łączy nierozerwalnie już po 20 minutach od aplikacji.<br />
Źródło: Soudal<br />
Tarcze diamentowe<br />
do bruzdownic<br />
Würth Polska prezentuje nowe rozwiązanie przeznaczone do wykonywania<br />
bruzd – tarcze diamentowe typu KOMBI, które pomiędzy standardowo<br />
– równolegle ustawionymi tarczami, mają dodatkowe tarcze<br />
ustawione pod skosem. Dzięki temu wykonanie gotowej bruzdy możliwe<br />
jest w jednej operacji.<br />
Zwykle do wykonania bruzdy używana jest bruzdownica, w której<br />
montowane są dwie tarcze rozdzielone tuleją dystansową. Po wykonaniu<br />
cięcia taką bruzdownicą, materiał znajdujący się pomiędzy liniami<br />
cięcia trzeba wykuć za pomocą przecinaka. W przypadku nowych<br />
tarcz diamentowych typu KOMBI, cały materiał zostaje rozdrobniony,<br />
co znacznie skraca czas pracy. Dodatkowo, użycie bruzdownicy<br />
wyposażonej w dobrej jakości osłonę, podłączonej do odkurzacza zapobiega<br />
zabrudzeniom w pomieszczeniu.<br />
Tarcze diamentowe do bruzdownic typu KOMBI sprawdzą się w pracach<br />
instalacyjnych, które wymagają wykonania w ścianach bruzd o szerokości<br />
do 24 mm (głównie do instalacji elektrycznych). Można je stosować<br />
we wszystkich popularnych materiałach budowlanych, takich jak beton,<br />
beton komórkowy, silikat czy cegła. Specjalne segmenty, zamontowane<br />
w brzeszczocie, chronią tarcze przed negatywnym wpływem abrazyjnych<br />
materiałów. Tarcze diamentowe typu KOMBI wymagają użycia odpowiednio<br />
silnej bruzdownicy o mocy znamionowej min. 1800 W.<br />
Źródło: Würth Polska<br />
Największy zakres cięcia – nowa stołowa piła tarczowa<br />
Stołowa piła tarczowa GTS 635-216 Professional<br />
firmy Bosch łączy w sobie duży zakres<br />
cięcia z komfortem w zastosowaniach mobilnych:<br />
narzędzie oferuje wysokość cięcia 70 mm<br />
i szerokość cięcia 635 mm. Przy średnicy tarczy<br />
216 mm jest to największy zakres cięcia<br />
w tej klasie urządzeń. Wynika on z wyjątkowej<br />
konstrukcji nowej stołowej piły tarczowej.<br />
W narzędziu zoptymalizowano również<br />
układ silnika i przekładni, tak aby tarcza<br />
była wysunięta dalej niż w standardowych<br />
stołowych piłach tarczowych, a dzięki temu<br />
przy mniejszej tarczy miała większą wysokość<br />
cięcia. Dużą szerokość cięcia model<br />
GTS 635-216 Professional zawdzięcza wysuwanej<br />
poza krawędź stołu pilarskiego<br />
prowadnicy równoległej, która stanowi podparcie<br />
materiału. W ten sposób narzędziem<br />
można ciąć płyty o szerokości do 635 mm.<br />
Piła jest wyposażona w silnik o mocy 1.600 W.<br />
W porównaniu do popularnych stołowych<br />
pił tarczowych z tarczami o średnicy<br />
254 mm mniejsza tarcza w modelu<br />
GTS 635-216 Professional umożliwiła bardziej<br />
kompaktową konstrukcję, a w związku<br />
z tym niższą wagę narzędzia. Lżejsze<br />
narzędzie jest łatwe w transporcie i posiada<br />
praktyczne, ergonomiczne uchwyty transportowe.<br />
Źródło: Bosch<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
124 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
warsztat<br />
elektryka<br />
PROMOCJA<br />
ENERGOTYTAN - PROMOCJE TARGOWE 9/<strong>2019</strong><br />
<br />
• reyzyjny meanizm zaakowy<br />
• ieane a eektromonterw<br />
• ieane iie bez oikw<br />
• artowane ostrza tne<br />
• waa k<br />
<br />
• w zestawie waizka aowarka akumuator<br />
• zestaw matry <br />
• zasianie <br />
Model Zakres Cu/Al Cena netto<br />
E340G 300 mm² 799 zł<br />
2. <br />
• izoaja <br />
• <br />
Model Zakres Cena netto<br />
EK240B 10-240 mm² 7900 zł<br />
<br />
• szybkie rozwijanie i zwijanie na stojaku obrotowym<br />
• zwikszona oorno na zinanie i tarie<br />
• ieana o wski zakrtw i rzeustw<br />
• waa k<br />
Model Ilość narzędzi Cena netto<br />
TN-11 55 sztuk 799 zł<br />
3. <br />
• izoaja <br />
• <br />
Model Rozmiar Cena netto<br />
10058 4,5mm/50m 799 zł<br />
<br />
• w zestawie matry<br />
• waizka na zestaw<br />
Model Ilość narzędzi Cena netto<br />
TN-02 17 sztuk 699 zł<br />
Model Długość Cena netto<br />
Z040 0,5-16 mm² 255 zł<br />
<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
125
warsztat<br />
elektryka<br />
Narzędzia akumulatorowe serii led – ENERGOTYTAN<br />
Dynamiczny rozwój nowych technologii sprawił, że współczesne napędy akumulatorowe przeszły<br />
prawdziwą rewolucję nie tylko pod względem gabarytów, ale przede wszystkim w zakresie<br />
zastosowanych w nich rozwiązań technologicznych. Narzędzia elektrohydrauliczne ENERGOTY-<br />
TAN kojarzone są nie tylko z niezawodnością działania ale także z doskonałymi parametry pracy,<br />
co powoduje, że cieszą się coraz większym uznaniem wśród elektroinstalatorów. Wybór tych<br />
urządzeń zaciskających i tnących gwarantuje szybki zwrot z inwestycji, zapewniając przy tym<br />
użytkownikom znacznie większy komfort pracy niż przy użyciu tradycyjnych narzędzi o napędzie<br />
hydraulicznym, zwiększając jednocześnie wydajność.<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 1.<br />
Narzędzia serii EK-LED z napędem elektrycznym<br />
zasilane są z wydajnych akumulatorów 5<br />
Ah w technologii Li-on. (fot. 1, 2). Urządzenia<br />
wyposażono w obrotową o 180 o głowicę roboczą<br />
z możliwością ręcznego zwolnienia ciśnienia,<br />
automatyczny zawór bezpieczeństwa<br />
zwalniający ciśnienie po osiągnięciu przez<br />
narzędzie ciśnienia maksymalnego, podświetlenie<br />
LED miejsca pracy, oprogramowanie<br />
diagnostyczno-serwisowe, oraz dwubiegowy<br />
system hydrauliczny zapewniający szybki<br />
posuw matrycy lub ostrza do obrabianego elementu<br />
oraz wolny ruch matryc podczas zaciskania<br />
lub cięcia w celu wykorzystania 100%<br />
siły nacisku. Każdy, kto stanął przed koniecznością<br />
doboru matryc do zagniatania końcówek<br />
rurowych różnych typów i standardów<br />
wie, że proces ten jest dosyć skomplikowany<br />
i przed zakupem odpowiedniego zestawu, nieodzowna<br />
jest specjalistyczna konsultacja lub<br />
szkolenie. Użycie nieodpowiednich dla danego<br />
typu końcówek matryc jest zagrożeniem<br />
zarówno dla narzędzia (możliwość uszkodzenia<br />
głowicy), jak i zachowania właściwych<br />
parametrów elektrycznych połączenia.<br />
Najnowsza generacja narzędzi zagniatających,<br />
który firma Energotytan wprowadziła<br />
właśnie do swojej oferty, eliminuje powyższy<br />
problem, pozwalając skupić się na samej<br />
pracy z pominięciem rozwiązywania złożonych<br />
zagadnień technicznych. Urządzenia<br />
te nie wymagają wymiany matryc zaciskających<br />
ponieważ wyposażone są w bezmatrycowe<br />
głowice przeznaczone do zaciskania<br />
końcówek i łączników rurowych.<br />
Sercem akumulatorowych urządzeń bezmatrycowych<br />
serii EK jest ich specjalna głowica<br />
zamykana w prasce EK400BL (for. 3) lub<br />
otwarta praska EK240BL (fot. 4), w której<br />
zamontowane są cztery poruszające się parami<br />
bolce: jedna z par porusza się w pio-<br />
Fot. 3.<br />
nie, a druga poziomo, tworząc na zaciśniętej<br />
końcówce lub tulejce czterostronne szczelne<br />
zagniecenie (fot. 5). Technologia ta pozwala<br />
na pewne i błyskawiczne zaciskanie w jednym<br />
urządzeniu dowolnych końcówek rurowych<br />
i tulejek Cu i Al. (także DIN) w zakresie 6-400<br />
mm2, bez ryzyka powstawania niewygodnych<br />
wypływek, które bardzo często zdarzają się<br />
podczas zaciskania na sześciokąt, jednocześnie<br />
skraca to czas wykonywania wszelkiego<br />
rodzaju muf kablowych oraz wyklucza możliwość<br />
popełnienia pomyłki, a więc i wykonania<br />
Fot. 4.<br />
Fot. 2.<br />
126 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong>
warsztat<br />
elektryka<br />
Fot. 8.<br />
Fot. 9.<br />
Fot. 5.<br />
Fot. 6.<br />
Fot. 7.<br />
wadliwego zaciśnięcia. Co najważniejsze, jakość<br />
i trwałość zagnieceń „bezmatrycowych”<br />
nie ustępuje tej otrzymywanej przy użyciu<br />
tradycyjnych matryc (fot. 6). Wszystkie oferowane<br />
przez nas praski bezmatrycowe zaciskają<br />
z siłą 50 kN.<br />
Przykładem udanego procesu miniaturyzacji<br />
są także narzędzia tnące Energotytan serii<br />
EK (zdj. 7), które pomimo niewielkich rozmiarów<br />
i niskiej wagi z powodzeniem radzą<br />
sobie z kablami o przekroju do 240 mm2, tnąc<br />
je z siłą do 45 kN. Zasilane bateriami Li-on<br />
18 V , pozwalają na wykonanie nawet do 100<br />
operacji na jej jednym ładowaniu. Możliwość<br />
swobodnej obsługi jedną ręką, obrotowa głowica<br />
180o, ergonomiczny uchwyt oraz LEDowe<br />
podświetlenie miejsca pracy sprawiają,<br />
że urządzenia kolumnowe zyskują coraz<br />
większe uznanie wśród instalatorów, dowodząc<br />
swojej przydatności zwłaszcza w wąskich<br />
przestrzeniach roboczych.<br />
Wprowadzenie wielofunkcyjnego sterowania<br />
elektronicznego umożliwiło nie tylko<br />
sygnalizację kluczowych parametrów pracy<br />
za pomocą wskaźników LED (zdj. 8), ale<br />
również komunikację z samym urządzeniem.<br />
Wprowadzone w <strong>2019</strong> roku pistoletowe<br />
nożyce akumulatorowe (zdj. 9) dysponują<br />
siłą 60 kN, pozwalającą na przecinanie kabli<br />
4x240 mm2. Dostarczane są ze specjalnym<br />
oprogramowaniem, które po zainstalowaniu<br />
na komputerze PC pozwala użytkownikowi<br />
(za pomocą umieszczonego w obudowie<br />
złącza USB) na transmisję i analizę danych<br />
eksploatacyjnych i diagnostycznych zapisanych<br />
w pamięci urządzenia. Dzięki takiemu<br />
rozwiązaniu, dostępnemu do niedawna jedynie<br />
w autoryzowanych punktach serwisowych,<br />
poznamy dokładną ilość wykonanych<br />
cykli, ich szczegółowe parametry, ogólny<br />
stan techniczny narzędzia, a także zaplanujemy<br />
termin jego następnego przeglądu<br />
serwisowego. W przypadku problemów,<br />
wygenerowany na podstawie takich danych<br />
raport, może zostać przesłany bezpośrednio<br />
do serwisu.<br />
Mamy nadzieję, że chociaż skrótowo udało<br />
nam się przybliżyć Państwu tę ciekawą grupę<br />
urządzeń. W przypadku pytań jak zwykle<br />
pozostajemy do Państwa dyspozycji i zachęcamy<br />
do zapoznania się z naszą ofertą.<br />
Adrian Zając<br />
www.energotytan.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong><br />
127
POZYTYWNA ENERGIA :-)<br />
Szybko i nie<br />
na temat!<br />
Co zrobił złodziej, który<br />
ukradł krzesło?<br />
– Poszedł siedzieć<br />
Jasnowidz<br />
do jaznowidza:<br />
Wiesz co...?<br />
Jak nazywa się kot<br />
który leci? – Kotlecik<br />
Wiem!<br />
Jak się nazywa<br />
przesolona<br />
firanka?<br />
– Zasłona<br />
Co robi traktor<br />
u fryzjera?<br />
– Warkocze<br />
FOT: ©hoppiphoto/AdobeStock<br />
Co mówi wkurzony<br />
ogrodnik do kumpla?<br />
– Przesadziłeś<br />
Blondynka grabiła liście<br />
i złamała rękę. Dlaczego?<br />
Bo spadła z drzewa.<br />
<br />
Dlaczego blondynka wkłada<br />
trawę do kontaktu?<br />
– Bo chce mieć<br />
kontakt z przyrodą!<br />
<br />
Przychodzi baba do lekarza<br />
z kranem na głowie<br />
i chipsami w ręce.<br />
Lekarz pyta:<br />
– Co pani jest?<br />
– Kranczips<br />
Przychodzi baba do lekarz i mówi:<br />
– Panie doktorze, chyba mam sklerozę<br />
– Od kiedy?<br />
– Nie pamiętam<br />
Przychodzi baba do lekarza,<br />
a lekarz na to:<br />
– Niech pani stąd wyjdzie<br />
bo już o nas kawały opowiadają!
Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging<br />
ZNAJDŹ NAS NA ENERGETAB <strong>2019</strong><br />
I POZNAJ NASZYCH NOWYCH BOHATERÓW!<br />
NIE BOIMY SIĘ WYSOKICH TEMPERATUR<br />
A TY JAKIE MASZ WYZWANIA W FOTOWOLTAICE?<br />
Fronius Tauro jest pierwszym wyborem dla komercyjnych instalacji<br />
fotowoltaicznych o mocy od 50kW aż po dziesiątki MW.<br />
Falownik ten, jak żaden inny, pozwala na elastyczne planowanie systemu oraz<br />
minimalizację kosztów inwestycji. Innowacyjna konstrukcja z podwójną ścianką<br />
i technologia aktywnego chłodzenia umożliwiają umieszczenie Fronius Tauro<br />
w bezpośrednim świetle słonecznym, zapewniając wysoką wydajność nawet<br />
w najbardziej ekstremalnych warunkach (ciepło, zimno, kurz, itp.).<br />
www.fronius.pl/solar/tauro