11.06.2021 Views

Wojsko i Technika Historia 3/2021

by ZBiAM

by ZBiAM

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tomasz Szulc<br />

1<br />

44<br />

Radziecki czołg T-64<br />

Radzieckie czołgi skonstruowane i produkowane po zakończeniu<br />

II wojny światowej nie bez podstaw uchodziły za najlepsze<br />

na świecie wśród swoich rówieśników. W ZSRR na podstawie doświadczeń<br />

z europejskiego frontu wschodniego uznano, że czołgi<br />

odgrywają kluczową rolę w działaniach lądowych, a ich osiągi<br />

w dużej mierze przesądzają o zwycięstwie bądź porażce. Dlatego<br />

po wojnie w prace nad nowymi czołgami, inaczej niż w krajach<br />

zachodnich, angażowano znaczne siły i środki, wykorzystując<br />

równolegle dwie drogi rozwoju: ewolucyjną i rewolucyjną.<br />

Droga ewolucyjna polegała na stopniowym<br />

doskonaleniu już istniejących<br />

pojazdów. W przypadku czołgów średnich<br />

podstawę stanowił T-44, którego głównym<br />

wyróżnikiem było poprzeczne ustawienie<br />

silnika w kadłubie. Dzięki temu przedział<br />

napędowy był krótki, co przy zachowaniu<br />

niewielkich rozmiarów kadłuba umożliwiło<br />

stworzenie przestronnego przedziału bojowego.<br />

Wynikiem ewolucyjnego rozwoju<br />

T-44 były: T-54, T-55, T-62 i w znacznej mierze<br />

również T-72 oraz T-90. W przypadku czołgów<br />

ciężkich bazą do ewolucyjnego rozwoju<br />

były JS-2 i JS-3 z udanym układem jezdnym,<br />

silnym opancerzeniem i opcją w postaci odlewanej,<br />

niemal półsferycznej wieży. Droga<br />

ewolucyjna miała oczywiste zalety w postaci<br />

niewielkiego ryzyka technicznego (zmianom<br />

poddawano poszczególne elementy<br />

konstrukcji, nie zmieniając pozostałych,<br />

sprawdzonych w produkcji i eksploatacji)<br />

i krótkiego czasu od projektu do wdrożenia.<br />

Istniała także zwykle możliwość modernizacji<br />

wcześniej wyprodukowanych czołgów z wykorzystaniem<br />

rozwiązań, opracowanych dla<br />

nowszej generacji. Wadami podejścia ewolucyjnego<br />

były: relatywnie niewielka poprawa<br />

osiągów w porównaniu z poprzednim<br />

pokoleniem oraz stopniowe wyczerpywanie<br />

się potencjału modernizacyjnego konstrukcji<br />

bazowej (np. większość zmian prowadziła<br />

do wzrostu masy konstrukcji i z czasem<br />

Wczesna makieta Obiektu 430. Zwraca uwagę płaska przednia płyta pancerna kadłuba ustawiona<br />

pod niewielkim kątem i brak okien obiektywów dalmierza.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!