Wojsko i Technika Historia 3/2021

More documents

Recommendations

Info

BROŃ RAKIETOWA Hubert Michalski 70 Wasserfall: niemiecki przeciwlotniczy pocisk kierowany Prace nad Wasserfall prowadzono w latach 1941- 1945 w ośrodku badawczym w Peenemünde pod kierunkiem Wernhera von Brauna. Projekt oparto o wcześniejsze doświadczenie zdobyte przy budowie pocisku balistycznego V-2. Wasserfall jako jedna z Wunderwaffe powstałych w III Rzeszy, miał wespół z innymi zaprojektowanymi reprezentantami tej klasy broni „wymieść” z niemieckiego nieba alianckie bombowce ciężkie. Czy jednak Sprzymierzeni rzeczywiście mieli się czego obawiać? Wasserfall jest zaliczany do tzw. cudownych broni Hitlera, które miały odwrócić na korzyść III Rzeszy nieprzychylny bieg wydarzeń na frontach II wojny światowej, jaki od 1943 r. miał miejsce na lądzie, na morzu i w powietrzu. Takie skategoryzowanie wywarło niekorzystny wpływ na jego ogólny, utrwalony w literaturze obraz, z którym można się zetknąć w dużej liczbie publikacji. Pociskowi temu przypisywano niekiedy wręcz fantastyczne charakterystyki taktyczno-techniczne, jakich zwyczajnie nie mógł posiadać ze względu na poziom rozwoju ówczesnej techniki, informowano o zestrzeleniach samolotów przy jego udziale, czy też rozpisywano się nad wersjami rozwojowymi, których niemieccy inżynierowie nigdy nie zbudowali i nie pojawiły się one nawet na deskach kreślarskich. W związku z tym uznano, że pomimo popularnonaukowego charakteru artykułu, Czytelnik powinien zapoznać się z wykazem najważniejszych pozycji bibliograficznych, jakie wykorzystano podczas pracy nad jego tekstem. Niemieckie materiały archiwalne poświęcone pociskowi Wasserfall są – zwłaszcza w porównaniu z większością innych broni okraszonych mianem Wunderwaffe – stosunkowo liczne. Do czasów współczesnych w niemieckich archiwach i muzeach przetrwały co najmniej cztery teczki mieszczące 54 strony dokumentów, z których 31 ma charakter dokumentacji rysunkowo-zdjęciowej, zawierającej m.in. szczegółowo rozrysowane powierzchnie sterowe, rzuty komory silnika, rysunki zbiorników materiałów pędnych oraz schematy instalacji paliwowej. Pozostałe dokumenty, również wzbogacone szeregiem fotografii, zostały rozszerzone o mniej lub bardziej rozbudowane opisy techniczne wspomnianych w poprzednim zdaniu elementów konstrukcyjnych oraz obliczenia. Oprócz tego istnieją raporty w liczbie nie mniejszej, niż osiem, zawierające informacje z zakresu aerodynamiki pocisku. Wykorzystując wspomniane niemieckie raporty, po zakończeniu wojny Amerykanie sporządzili ich przekład, przez co na użytek badań prowadzonych w rodzimych firmach zbrojeniowych stworzyli co najmniej dwa dość obszerne dokumenty dotyczące Wasserfall (a konkretnie prób modeli): Wind tunnel tests to find the influence of speed Walther von Axthelm – twórca planu oparcia obrony przeciwlotniczej III Rzeszy głównie o kierowane pociski rakietowe. and center of gravity on the controllability of C2/E2 of the project „Wasserfall” (datowany na 8 lutego 1946 r.) w tłumaczeniu Hermanna Schoenena oraz Aerodynamic Design Of The Flak Rocket, którego translacji dokonał A.H. Fox. W maju 1946 r. w USA nakładem Headquarters Air Materiel Command Publications Branch ukazała się publikacja zbiorowego autorstwa pt. Technical Intelligence. Suplement, w której znalazła się m.in. ciekawa informacja zaświadczająca o tym, że naukowcy zatrudnieni w Peenemünde
BROŃ RAKIETOWA 78 wiadomo, że chodziło mu przede wszystkim o zdobycie informacji na temat prac prowadzonych nad tajnymi broniami (oraz ich dokumentacji), a nie ratowaniem reszek chylących się ku upadkowi Niemiec. Można przypuszczać, że wiedzę tę planował wykorzystać po wojnie podczas ewentualnych negocjacji z aliantami. Rozwój pocisku mimo stałego pogarszania się położenia strategicznego Niemiec toczył się jednak dalej. W lutym 1945 r. wspomniany już wcześniej Ludwiga Roth rozpoczął prace nad „miniaturową” wersją Wasserfalla, która miała być o 27 proc. mniejsza od pierwszego prototypu, przez co charakteryzowała się gorszymi – ale mimo wszystko akceptowalnymi – osiągami dotyczącymi głównie zasięgu. W związku z zarządzoną ewakuacją, Roth nie zdążył ukończyć zaczętego projektu. Pocisk otrzymał oznaczenie W-10. 17 lutego 1945 r. (pojawia się również dzień 22 lutego) Kammler wydał ustny rozkaz, w którym nakazał pośpieszną ewakuację EW wraz z całym sprzętem oraz dokumentacją. Tak naprawdę polecenie takie w formie pisemnej wydał już 31 stycznia 1945 r., ale czekał z jego realizacją do czasu otrzymania odpowiednich pełnomocnictw. Zespół pracujący nad Wasserfallem otrzymał dwie godziny na to, aby zabrać ze sobą wszystkie materiały i udać się w kierunku Zinnowitz, skąd pociągiem miał on zostać przetransportowany do środkowych Niemiec. Wartym odnotowania w tym miejscu jest fakt, że cały zespół bazował w miejscowościach Bansin i Pudagla, a ewakuowani pracownicy wspominali, że w obu tych lokalizacjach znajdowały się radary, do których dostęp był szczególnie utrudniony ze względu na zastosowane środki bezpieczeństwa. To nasuwa przypuszczenie, że być może Niemcy prowadzili tam próby z układem Kehl/Straßburg przystosowanym do pracy z urządzeniami radiolokacyjnymi lub jakimś innym systemem kierowania. Nie Choć Wasserfall zdawał się być pod koniec wojny – zdaniem Dornbergera – najbardziej obiecującym niemieckim przeciwlotniczym pociskiem kierowanym, w III Rzeszy prowadzono również prace nad innymi tego typu pociskami. Na zdjęciu Enzian. Pod koniec 1942 r. Wernher von Braun zaproponował Ministerstwu Lotnictwa Rzeszy budowę trzech typów pocisków przeciwlotniczych. Jednym z nich był Wasserfall. Von Braunowi nie zależało jednak szczególnie na tym projekcie. Mimo napotykanych trudności, nie sygnalizował RLM żadnych opóźnień oraz nie wnioskował o materiałowe wsparcie. Na zdjęciu – von Braun po poddaniu się wraz z zespołem aliantom. Od lewej: Charles L. Stewart, Herbert Axster, Dieter Huzel, von Braun, Magnus von Braun (jego brat) oraz Hans Lindenmayr. ma na to obecnie żadnych niezbitych dowodów, ale należy odnotować, że Speer pisząc o Wasserfallu podał, że: Można go było używać zarówno w dzień, jak i w nocy, przy zachmurzonym niebie, mrozie i mgle 8 . Ewakuacja EW oznaczała w praktyce przerwanie prac nad wszystkimi projektami zbrojeniowymi, które tam rozwijano. Nie oznaczało to jednak braku zajęcia dla von Brauna. Z zachowanych dokumentów i wspomnień jego podwładnych wynika, że w marcu 1945 r. był on wyjątkowo aktywnym i zajętym człowiekiem, ponieważ w środkowych Niemczech poszukiwał miejsc, w których można by założyć drugie Peenemünde. W Wielkanoc 1 kwietnia 1945 r. Dornberger otrzymał od Kammlera rozkaz, który nakazywał mu zebranie grupy 450-500 najbardziej doświadczonych inżynierów i naukowców pracujących nad pociskami rakietowymi (głównie V-2, Wasserfall, Taifun oraz Schmetterling) i udanie się do Oberammergau w Alpach. Był on zdeterminowany, aby go nie wykonać, lecz jego nowy współpracownik Herbert Axster dał mu do zrozumienia, że wszystkich chcących sabotować jakiekolwiek polecenie Kammlera, SS postawi pod ścianą i rozstrzela. W efekcie Dornberger zgromadził pewną liczbę swoich pracowników i pociągiem nazwanym ironicznie Vergeltungsexpress (ekspres odwetowy) wyjechał w kierunku celu. Podczas podróży nie towarzyszył mu von Braun, gdyż ze względu na złamanie ręki w wypadku samochodowym Kammler uznał, że w trakcie potencjalnego ataku alianckich samolotów miałby on trudności z ewakuacją z pociągu i mógłby zginąć. Udał się więc on do Oberammergau transportem kołowym i po kilkudniowej podróży dotarł tam około 10 kwietnia. Następnie pojechał do Weilheim, a potem do Sonthofen, gdzie przyjechał 21 kwietnia i oczekiwał zakończenia wojny. Dornberger wydał polecenie, aby personel techniczny nie poruszał się za dnia pomiędzy położonymi blisko siebie miejscowościami, ze względu na krążące w powietrzu alianckie myśliwce wyczekujące okazji do ataku. W ręce Amerykanów von Braun dostał się 2 maja 1945 r. 15 maja 1945 r. von Brauna odwiedzili specjaliści z CIOS (Combined Intelligence Objective Sub-Committee) i rozpytali na okoliczność wiedzy, jaką miał on w zakresie prac prowadzonych w Niemczech nad pociskami rakietowymi na paliwo płynne i stałe. Następnie poprosili go o napisanie poświęconego temu zagadnieniu raportu. Niemiec szybko przygotował stosowne studium, w którym naświetlił wielki rozmach całego rakietowego przedsięwzięcia oraz przedstawił swój „sztandarowy” produkt – pocisk balistyczny
Page 1 and 2: www.zbiam.pl 3/2021 Maj-Czerwiec ce
Page 3 and 4: Michał i Jacek Fiszer, Jerzy Grusz
Page 5 and 6: MONOGRAFIA LOTNICZA Marek J. Muraws
Page 7 and 8: Tomasz Szulc 1 44 Radziecki czołg
Page 9: Tomasz Szlagor 2 62 Operacja desant

Wojsko i Technika Historia 3/2021

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?