Wojsko i Technika Historia 3/2021

More documents

Recommendations

Info

MONOGRAFIA PANCERNA wariantów kół bieżnych i cztery warianty rolek podtrzymujących, trzy warianty wahaczy, dwa – amortyzatorów hydraulicznych, trzy warianty kół napinających i trzy warianty gąsienic o różnej konstrukcji ogniw. Stabilizator Mietiel testowano na wieży Obiektu 430 zamontowanej na kadłubie T-54. Co ciekawe, większość zmian wprowadzano na pierwszym prototypie, a drugi miał być później zmodernizowany do postaci „ostatecznej” (najlepsze z wypróbowanych rozwiązań), ale z tego pomysłu zrezygnowano i wóz 2Z pozostał w pierwotnej konfiguracji. Kolejne dwa wozy miały uczestniczyć w próbach poligonowych i były oznaczone Obiekt 435, czyli Obiekt 430M z armatą U-5TS kal. 115 mm. literą P (jak Poligonnyje ispytania). Pierwszy – 1P ukończono w grudniu 1959 r., drugi (3P) – w styczniu następnego roku. W ich konstrukcji wprowadzono liczne zmiany, np. pancerz burtowy był monolityczny, walcowany o zmiennej grubości, ściany wieży nieco pogrubiono, zastosowano masywniejsze pokrywy włazów, wzmocniono mocowania wewnętrznego wyposażenia wozu. Wprowadzono elektrożużlowe spawanie płyt przodu kadłuba. Próby wykazały, że odporność balistyczna całej konstrukcji, a złącz spawanych w szczególności przewyższa zarówno wskaźniki uzyskane dla T-54, jak i pierwszych Obiektów 430. Testowano je od końca stycznia do końca września 1960 r. głównie na poligonie w podmoskiewskiej Kubince, gdzie oddały m.in. ponad 1100 strzałów. W wyniku prób stwierdzono wiele poważnych problemów. Najwięcej dotyczyło silnika, ale źle działał także układ chłodzenia, układ jezdny, stabilizator armaty. Nawet gąsienice wykazały niezadawalającą przyczepność do niektórych rodzajów podłoża. Obiekt 430 miał konstrukcję podobną do T-54, czteroosobową załogę, wnętrze czołgu miało objętość tylko 9,71 m 3 . Inaczej, niż w T-34, T-44 i T-54 stanowisko kierowcy umieszczono w osi wzdłużnej pojazdu, jego właz znajdował się w górnej płycie pancerza i był osłonięty obrotową pokrywą (wczesne konfiguracje projektu czołgu miały stanowisko kierowcy z lewej burty, jak w T-54). Górna, przednia płyta pancerza była złożona z trzech, ustawionych względem siebie pod niewielkim kątem płyt o grubości 120 mm (o 20 mm więcej niż w T-54 i T-55), w górnej części każdej z nich znajdował się jeden, nieruchomy peryskop. W sumie zapewniały pole widzenia w poziomie, obejmujące 191°. Do jazdy w nocy środkowy peryskop można było zastąpić przyrządem TWN-2 Ugoł. Po obu stronach stanowiska kierowcy umieszczono zbiorniki paliwa, prawy był równocześnie stelażem dla 15 nabojów. Burty kadłuba były spawane wzdłużnie z dwóch pasów – górnego ukośnego i dolnego pionowego na długości 5,5 m. Automatyczne spawanie prowadzono z użyciem automatu 48-UWS-5. Wieża była odlewem o grubości ścian od 248 do 50 mm z dospawanym stropem o grubości 30 mm. Opancerzenie Czołg T-64 wyprodukowany w 1965 r. wieży było więc tylko nieznacznie silniejsze, niż w T-54. W 1957 r. w instytucie WNII-100 przeprowadzono analizę odporności opancerzenia Obiektu 430 i stwierdzono, że dla zapewnienia przedniej projekcji czołgu odporności na przebicie pociskami kumulacyjnymi kal. 85 mm konieczne jest pogrubienie pancerza, co poskutkuje wzrostem jego masy aż o 3680 kg. Pierścień wiodący wieży miał średnicę 2250 mm (w T-54 – 1816 mm). Podłoga wieży obracała się wraz z nią. W obrotowej wieżyczce dowódcy z lewej strony wieży o konstrukcji skopiowanej z T-54 był zamontowany przyrząd obserwacyjny TPKU-1, który w nocy był zastępowany przez TKN-1 Uzor. Wieżyczka dowódcy dysponowała układem automatycznego utrzymywania kierunku na cel niezależnie od obrotu wieży. Dowódca mógł spowodować automatyczne skierowanie lufy (obrót wieży) na wybrany przez siebie cel. Celowniczy, siedzący przed dowódcą, dysponował dwuokularowym przyrządem optycznym-dalmierzem TPDS o bazie 1,1 m, uzupełnionym przez nocny celownik TPN-1 Łuna-2, nie zamontowano jednak współpracującego z nim reflektora L-2. Celownik-dalmierz był projektowany w CKB-393 w Krasnogorsku, ale pierwszy wariant, zmontowany w 1955 r. i nazwany TPD okazał się za duży. Siedzenie ładowniczego było do pracy bojowej układane na obrotowej podłodze przedziału bojowego. Główne uzbrojenie stanowiła bruzdowana armata D-54TS kal. 100 mm z dwukomorowym hamulcem wylotowym i przedmuchiwaczem. Lufa armaty była o 200 mm dłuższa od stosowanej w T-54 i T-55 D-10T-2S, większa była prędkość początkowa pocisków i grubość przebijanego przez nie pancerza. Armatę oceniano jako skuteczniejszą od D-10 o ok. 30%. Armata była stabilizowana w dwóch płaszczyznach za pomocą przyrządu Mietiel, a zakres jej kątów podniesienia wynosił -5 do +16°. 49
Tomasz Szlagor 2 62 Operacja desantowa w Zatoce Salerno: wrzesień 1943 r. Sytuacja aliantów w pierwszych dniach na przyczółku pod Salerno rozwiała ich nadzieje na szybkie i łatwe zwycięstwo. Kapitulacja Włoch niewiele im pomogła, a niespodziewanie silny niemiecki kontratak omal nie zepchnął ich do morza. Problem, który spowodował kryzys na przyczółku, był znany aliantom jeszcze przed rozpoczęciem operacji „Avalanche”. Niedostatek środków przeprawowych na Śródziemnomorskim Teatrze Działań Wojennych sprawił, że pierwszy rzut Piątej Armii gen. Clarka był za słaby. Pod Paestum, w sektorze amerykańskim, tylko 36. DP wylądowała w pełnym składzie, natomiast 45. DP wysadziła na brzeg jedynie dwa z trzech RCT (pułkowych zespołów bojowych), ponieważ dla trzeciego zabrakło miejsca na okrętach desantowych. Bliżej Salerno, w sektorze północnym, Brytyjczycy desantowali 46. i 56. DP, ale także to okazało się za mało. Pododdziały trzech niemieckich dywizji pancernych (16., 26. i „Hermann Göring”) oraz trzech dywizji grenadierów pancernych (3., 15. i 29.) otoczyły rejon przyczółka na tyle szybko, że powstrzymały jego ekspansję. Następnie, przeformowane w grupy bojowe, zaczęły przytłaczać pierwszy rzut amerykańskiego VI Korpusu i brytyjskiego X Korpusu. W tym czasie w najwyższym dowództwie aliantów trwały gorączkowe poszukiwania sposobu wsparcia wojsk walczących na przyczółku o szerokości zaledwie kilku kilometrów. Clark wiedział, że po tym, jak 13 września niemieckie czołgi zostały zatrzymane w ostatniej chwili (kilkaset metrów od kwatery jego sztabu!) przez ogień bezpośredni haubic artylerii polowej, przeciwnik wznowi natarcie rankiem następnego dnia. „Arturze, pofatyguj się do Salerno” Planując operację „Avalanche”, alianci liczyli, że słabość pierwszego rzutu desantu zostanie zrekompensowana kilkoma czynnikami. Nie była to naiwność, ale kalkulowane ryzyko. Przede wszystkim mieli nadzieję, że kapitulacja Włoch (ogłoszona 9 września, tuż przed rozpoczęciem operacji) tak zdeprymuje Niemców, że wycofają się bez walki przynajmniej z południowej części kraju. Ci faktycznie rozpoczęli odwrót, ale – podobnie jak wcześniej na Sycylii – czynili to miarowo, we własnym tempie, wykorzystując sprzyjający obronie teren. Robili to tak skutecznie, że wojska Montgomery’ego, które od 3 września nacierały przez Kalabrię w górę wybrzeża, wbrew założeniom alianckich planistów nie odegrały w tej bitwie żadnej roli. Napotykając na swej drodze miny, zniszczone drogi, wysadzone mosty itd., nie zdołały ani związać walką żadnych większych sił przeciwnika (ich postępy spowalniał zaledwie Amerykańska 82. Dywizja Powietrznodesantowa była jedynym odwodem Piątej Armii, który mógł przybyć na przyczółek pod Paestum na tyle szybko, by zażegnać kryzys.
Page 1 and 2: www.zbiam.pl 3/2021 Maj-Czerwiec ce
Page 3 and 4: Michał i Jacek Fiszer, Jerzy Grusz
Page 5 and 6: MONOGRAFIA LOTNICZA Marek J. Muraws
Page 7: Tomasz Szulc 1 44 Radziecki czołg
Page 11 and 12: BROŃ RAKIETOWA 78 wiadomo, że cho

Wojsko i Technika Historia 3/2021

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?