Lotnictwo Aviation International 4/2024

Zespół Badań 

i Analiz Militarnych 

CZASOPISMA 

SPECJALISTYCZNE 

WWW.ZBIAM.PL 

PORTAL INFORMACYJNY 

RAPORTY SPECJALNE 

I ANALIZY 

z b i a m . p l

Vol. X, nr 4 (104) 

kwiecień 2024 

Numer 4 

Redaktor naczelny 

Jerzy Gruszczyński 

jerzy.gruszczynski@zbiam.pl 

Korekta 

Stanisław Kutnik 

Redakcja techniczna 

Adam Mojski, 

redakcja.techniczna@zbiam.pl 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Paweł Bondaryk, Piotr Butowski, 

Robert Czulda, Jerzy Gotowała, Paweł Henski, 

Andrzej Kiński, Jerzy Liwiński, Marek Łaz, 

Edward Malak, Łukasz Pacholski, 

Michał Petrykowski, Miłosz Rusiecki. 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155 

01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10/17 

00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można 

składać bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub 

kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2024 

ISSN 2450–1298 

nakład: 14.5 tys egz. 

Zdjęcie okładkowe: 

Samolot Dassault Rafale. Fot. Piotr Butowski 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne rodzaje 

mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi 

odpowiedzialności za treść zamieszczonych ogłoszeń 

i reklam. Więcej informacji znajdziesz na naszej 

nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

Aktualności wojskowe 

Stanisław Kutnik, Łukasz Pacholski, 

Waldemar Zwierzchlejski..............................4 

Aktualności kosmiczne 

Waldemar Zwierzchlejski..............................7 

Aktualności cywilne 

Paweł Bondaryk..............................................8 

Projekt budżetu US Air Force 

na rok 2025 

Paweł Henski................................................10 

Eurofighter Typhoon. Dobra 

propozycja dla Polski 

Jerzy Gruszczyński......................................18 

Boeing F-15EX Eagle II. 

Najpotężniejszy wielozadaniowy 

myśliwiec – wywiad z Rob’em Novotny’m, 

dyrektorem ds. rozwoju biznesowego 

programu F-15EX Eagle II 

Łukasz Pacholski.........................................24 

Polski porty lotnicze w 2023 r. 

Jerzy Liwiński...............................................28 

28 

24 

Zapraszamy na nasz fanpage 

facebook.com/lotnictwoaviationinternational 

W numerze 

Dassault Rafale w działaniach 

bojowych 

Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński..............40 

KC-46A Pegasus. Problemy 

i postępy programu 

Paweł Henski................................................52 

40 

Dassault Rafale 

58 

52 

w działaniach bojowych 

Rewolucja bezzałogowców. 

Ukraińskie ataki na rosyjskie 

lotniska i fabryki 

Józef M. Brzezina.........................................58 

62 

Co poleciało, spaść musi 

Waldemar Zwierzchlejski............................62 

www.zbiam.pl Lotnictwo Aviation International 3

Siły powietrzne 

Projekt budżetu 

US Air Force na rok 2025 

Paweł Henski 

W roku fiskalnym 2025 siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) planują zmniejszyć 

tempo zakupów nowych statków powietrznych i jednocześnie przyspieszyć wycofywanie 

starszych konstrukcji. Ogółem amerykańskie siły powietrzne zamierzają wycofać ze służby 

250 samolotów i śmigłowców. Zmniejszy to inwentarz USAF do rekordowo niskiego pułapu 

4903 egzemplarzy. Projekt budżetu USAF zakłada za to zwiększenie zakupów lotniczych 

środków bojowych oraz wydatków na badania i rozwój nowych systemów bojowych. 

11 

marca 2024 r. departament obrony Stanów Zjednoczonych 

(Pentagon) opublikował projekt budżetu 

obronnego na rok fiskalny 2025. Departament 

wnioskuje o kwotę 849,8 miliarda USD. Jest to o 1 proc. 

więcej niż wnioskowano w bazowym projekcie budżetu na 

rok fiskalny 2024. Ostateczna kwota budżetu może oczywiście 

się zmienić. Zatwierdzony wstępnie w grudniu 2023 r. 

przez Kongres budżet Pentagonu na rok fiskalny 2024 zamknął 

się w rekordowej kwocie 886,3 mld USD, czyli o około 

44 miliardy dolarów więcej niż zapisano w projekcie. 

Jednakże po wprowadzeniu wszystkich poprawek, ostateczny 

budżet obronny na rok fiskalny 2024 został przegłosowany 

dopiero 8 marca 2024 r. Legislatorzy „rzutem na 

taśmę” dołożyli m.in. 3 miliardy USD na zakupy związane 

z lotnictwem. 

Kongres przegłosował m.in. sfinansowanie trzech dodatkowych 

samolotów myśliwskich F-35A dla USAF za kwotę 

227 mln USD, jak również wyasygnował 264 miliony dolarów 

„na silniki” dla F-35. Kwota ta ma zostać podzielona po 

równo pomiędzy siły powietrzne (USAF), oraz marynarkę 

wojenną (US Navy) i piechotę morską (USMC). Nie wiadomo, 

czy zapis o jednostkach napędowych dotyczy zakupu 

kompletnych silników Pratt & Whitney F135, czy też dodatkowych 

części zapasowych do silników posiadanych już 

przez Pentagon. W zamierzeniu legislatorów, dodatkowe 

fundusze mają przyczynić się do zwiększenia gotowości bojowej 

floty F-35, która regularnie obniżana jest m.in. przez 

niedobór części zamiennych do silników. Sfinansowanie 

trzech dodatkowych egzemplarzy zwiększy pulę kupowanych 

przez USAF w roku fiskalnym 2024 samolotów myśliwskich 

F-35A z 48 do 51. Prawdopodobnie zostaną one dodane 

do transz produkcyjnych Lot 18-19. Pentagon od ponad 

USAF ponownie 

wnioskują o wycofanie 

32 myśliwców 

Lockheed Martin 

F-22A Block 20. Są 

to niezmodernizowane 

egzemplarze, 

które nie posiadają 

pełnej zdolności do 

wykonywania zadań 

bojowych. 

W roku fiskalnym 2025 siły powietrzne Stanów Zjednoczonych 

chcą kupić 46 wielozadaniowych samolotów myśliwskich Lockheed 

Martin F-35A Lightning II – o sześć egzemplarzy mniej niż 

pierwotnie planowano. 

10 

Lotnictwo Aviation International KWIECIEŃ 2024

Na tropach postępu 

Eurofighter Typhoon 

Dobra propozycja dla Polski 

Jerzy Gruszczyński 

Polskie Siły Powietrzne nie posiadają zdolności jakie dają myśliwce przewagi powietrznej, nie są 

więc w stanie skutecznie przeciwdziałać zagrożeniom takim jak rosyjskie samoloty myśliwskie Su- 

35 i bombowe Su-34 uzbrojone w broń klasy odpal i pozostań z daleka (stand-off), operujące poza 

fizycznym zasięgiem samolotów wielozadaniowych, które są niezdolne do nawiązania równorzędnej 

walki z myśliwcami przewagi powietrznej. Znalazło to pełne potwierdzenie w obecnej wojnie rosyjsko-ukraińskiej. 

Z uwagi na położenie geograficzne Polski, jej członkostwo w NATO oraz występujące 

wysokie ryzyko konfliktu zbrojnego z przeciwnikiem posiadającym różne typy zaawansowanych 

samolotów bojowych, w tym myśliwce przewagi powietrznej, pojawiła się pilna potrzeba pozyskania 

przez Siły Powietrzne ww. zdolności. Jednym z samolotów spełniających wymogi operacyjne na 

sprzęt tej klasy dla Polski jest europejski dwusilnikowy wielozadaniowy, naddźwiękowy myśliwiec 

przewagi powietrznej Eurofighter Typhoon. 

Typhoon to wielozadaniowy 

myśliwiec 

przewagi powietrznej, 

który może być 

używany do walki 

powietrze-powietrze, 

powietrze-ziemia 

i powietrze-woda. 

Został opracowany 

wspólnie przez cztery 

kraje europejskie: 

Niemcy, Wielką 

Brytanię, Włochy 

i Hiszpanię. 

Co ważne, Europa mając na względzie własne bezpieczeństwo 

i zabezpieczając swoje regionalne interesy, 

musi posiadać własne, suwerenne zdolności obronne, 

a wschodnia flanka NATO jest tu priorytetem. Jednym 

z partnerów przemysłowych programu Eurofighter Typhoon 

jest Leonardo, dlatego Roberto Cingolani, CEO Leonardo, 

podczas prezentacji najnowszego planu przemysłowego 

tej firmy zaznaczył, jak ważny jest ten program dla gospodarki 

i przemysłu. Jest to też najbardziej udany i największy 

europejski program współpracy w dziedzinie obronności 

jaki kiedykolwiek podjęto. 

Historia wielozadaniowego samolotu myśliwskiego 

przewagi powietrznej Eurofighter Typhoon zaczęła się 

w 1983 r., kiedy Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania 

i Włochy podjęły decyzję o uruchomieniu programu 

wspólnej budowy samolotu tej klasy, w ramach programu 

Future European Fighter Aircraft (FEFA). Wcześniej Niemcy, 

Wielka Brytania i Włochy zaprojektowały zbudowały 

i wdrożyły do służby operacyjnej samolot wielozadaniowy 

Panavia Tornado. Jednak nieporozumienia dotyczące 

przewodnictwa i wymagań (możliwość startu i lądowania 

na lotniskowcach) skłoniły Francję do opuszczenia pro- 

18 


WYWIAD 

Łukasz Pacholski 

Boeing F-15EX Eagle II 

Najpotężniejszy wielozadaniowy myśliwiec 

Dzięki uprzejmości koncernu Boeing, nasz wysłannik Łukasz Pacholski miał okazję przeprowadzić 

wywiad z Rob’em Novotny’m – callsign Blend’r, obecnie dyrektorem ds. rozwoju 

biznesowego programu Boeing F-15EX Eagle II, a w przeszłości pilotem US Air Force, który 

w czasie swojej kariery wylatał ponad 3000 godzin, z których 540 spędził w czasie operacji 

bojowych. Ogólny nalot wykonał na dwunastu typach samolotów i śmigłowców, z czego większość 

na F-15C/D Eagle oraz F-15E Strike Eagle. 

Łukasz Pacholski: Czy w F-15EX jest coś unikatowego, 

co daje przewagę nad konkurencją? 

Oprócz maksymalnej 

prędkości lotu 

Ma=2,5 i dużych 

możliwości uzbrojenia 

Boeing F-15EX 

może poszczycić się 

także niezrównanym 

zasięgiem i bardzo 

zaawansowaną awioniką. 

Fot. USAF 

Rob Nowotny: Przede wszystkim jest to duży samolot, 

który dysponuje olbrzymią przestrzenią na niezbędne 

wyposażenie pokładowe oraz niezbędną rezerwą mocy, 

chłodzenia i udźwigu na modyfikacje w przyszłości. 

Maszyna dysponuje dwoma silnikami, które mają moc 

nieporównywalną do niczego innego. Nie należy zapominać 

o stacji radiolokacyjnej z anteną AESA – proszę 

pamiętać, że nasze doświadczenia w konstrukcji i eksploatacji 

tego typu urządzeń sięgają 1995 r. Rozwiązanie 

zastosowane w F-15EX jest szóstą generacją radaru 

tej klasy, który rozwijamy z naszymi partnerami z RTX. 

Efektywny układ zasilania pozwala na wykorzystanie 

nadwyżki mocy w celu generowania mocniejszego sygnału. 

Także system EPAWSS stanowi klasę samą w sobie 

– dzięki niemu piloci będą w stanie wcześniej wykryć 

potencjalne zagrożenia. Naszym atutem jest także 

możliwość szybkiej adaptacji do wymagań pola walki, co 

już niejednokrotnie pokazywaliśmy. 

Przez wiele lat byłem pilotem F-15 w Siłach Powietrznych 

Stanów Zjednoczonych i osobiście obserwowałem rozwój 

radarów AESA. Obecne rozwiązanie, AN/APG-82(v)1, jest 

fantastyczne. Może wykrywać cele spoza obszaru zagrożenia. 

Jednocześnie możemy lokalizować i śledzić dużą liczbę 

obiektów. Dzięki rozmiarowi kadłuba F-15EX, umieszczenie 

największego na rynku urządzenia tego typu nie stanowi 

problemu, co z kolei przekłada się na możliwości operacyjne. 

W kokpicie, dzięki zastosowaniu wielkoformatowych 

wyświetlaczy, większych niż w F-35, piloci mogą w przejrzysty 

sposób odczytywać wszelkiego rodzaju dane, co ma niebagatelny 

wpływ na świadomość sytuacyjną. Innym atutem 

Rob Novotny, dyrektor 

ds. rozwoju biznesowego 

programu 

F-15EX, ma za sobą 

bogatą przeszłość 

jako pilot USAF z nalotem 

ponad 3000 

godzin. Fot. Boeing 

24 


PORTY LOTNICZE 

Największy port 

Lotnisko Chopina 

obsłużył 18,5 mln 

pasażerów 

i 113,7 tys. ton 

ładunków oraz 

odbyło się przy tym 

166,3 tys. operacji 

startów i lądowania. 

Ze stołecznego 

lotniska można było 

polecieć w rejsach 

rozkładowych do 135 

portów lotniczych 

w 55 krajach. Na 

zdjęciu widok Lotniska 

Chopina. 

Polskie porty lotnicze 

w 2023 r. 

Jerzy Liwiński 

W ub. roku polskie porty lotnicze obsłużyły 52,4 mln pasażerów i 234 tys. ton ładunków oraz odbyło 

się przy tym 467 tys. operacji startów i lądowań. W odniesieniu do roku poprzedniego ruch pasażerski 

wzrósł o 27%, a najwyższą dynamikę odnotowały porty w: Bydgoszczy (+144%), Łodzi (+98%), Rzeszowie 

i Wrocławiu. Na Lotnisku Chopina odprawiono 18,5 mln podróżnych i 114 tys. ton ładunków, 

a w portach regionalnych 33,6 mln pas. i 120 tys. ton. Kontrolerzy ruchu lotniczego zabezpieczyli 

obsługę nawigacyjną 687 tys. operacji lotniczych (+12%), w tym 264 tys. przelotów tranzytowych. 

Ubiegłoroczne wyniki potwierdzają kontynuacją procesu odbudowy rynku transportu lotniczego, 

po zapaści związanej z pandemią Covid-19. 

W 

połowie 2023 r. na piętnastu lotniskach komunikacyjnych 

funkcjonowały porty lotnicze (PL). dom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 r. i Zielona 

(PPL) porty: Lotnisko Chopina w Warszawie, Warszawa-Ra- 

Obsługę pasażerów i ładunków realizowały zarządzane 

przez Państwowe Przedsiębiorstwo Porty Lotnicze wa handlowego PL: Kraków im. Jana Pawła II, Gdańsk im. 

Góra-Babimost, a także będące pod zarządem spółek pra- 

Lecha Wałęsy, Katowice im. Wojciecha Korfantego, Wrocław 

im. Mikołaja Kopernika, Warszawa-Modlin, Poznań 

im. Henryka Wieniawskiego, Bydgoszcz im. Ignacego Jana 

Paderewskiego, Szczecin im. NSZZ Solidarność, Łódź im. 

Władysława Reymonta, Rzeszów-Jasionka, Lublin-Świdnik 

i Olsztyn-Mazury. Ubiegłorocznym wydarzeniem na krajowym 

rynku było otwarcie 27 kwietnia portu Warszawa-Radom. 

Był on czasowo wyłączony z działalności operacyjnej, 

a nowy właściciel PPL realizował kompleksową modernizację 

infrastruktury lotniskowej. 

Porty objęte są siecią połączeń komunikacyjnych, wykonywanych 

przez samoloty linii lotniczych, a także obsługu- 

Porty lotnicze obsługiwały wojskowe statki powietrzne, sanitarne, 

ogólnego przeznaczenia i innych operatorów. Na zdjęciu 

amerykański C-17A Globemaster III podczas jednego z rejsów na 

Lotnisko Chopina. 

28 


WOJNy i konflikty 

Dassault Rafale 

w działaniach bojowych 

Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński 

Rafale to jeden z nielicznych europejskich odrzutowych samolotów bojowych opracowanych 

samodzielnie przez jedno państwo. Początkowo planowano zbudowanie myśliwca nowej generacji 

w kooperacji z sojusznikami z NATO, ale w 1985 r. Francja poszła własną drogą, decydując 

się na jego samodzielne opracowanie. Jako pierwszy powstał samolot demonstrator 

technologii Rafale A, który po raz pierwszy wzbił się w powietrze 4 lipca 1986 r. Po uzyskaniu 

pomyślnych wyników zasadniczy program opracowania na bazie Rafale A wielozadaniowego 

samolotu myśliwskiego podjęto 26 stycznia 1988 roku. W jego wyniku powstały odmiany 

użytkowe: jednomiejscowa Rafale C dla Sił Powietrznych Francji oblatana 19 maja 1991 r., 

jednomiejscowa bazowania pokładowego Rafale M dla Sił Morskich Francji oblatana 12 

grudnia 1991 r. i dwumiejscowa Rafale B dla Sił Powietrznych Francji oblatana 30 kwietnia 

1993 r. Z budowy dwumiejscowego samolotu bazowania pokładowego Rafale N (Rafale 

BM) dla Sił Morskich Francji zrezygnowano w latach 90. z przyczyn finansowych. Wdrożenie 

Rafale do służby operacyjnej rozpoczęto w 2002 r. w Siłach Morskich i w 2006 r. w Siłach 

Powietrznych Francji. 

Samolot Rafale C 

z dywizjonu EC 3/30 

Lorraine w okolicznościowym 

malowaniu 

upamiętniającym 

uzyskanie nalotu 

10 000 godzin w warunkach 

bojowych, 

przeciw Państwu 

Islamskiemu w Iraku 

i Syrii. 

Samolot bazowania 

pokładowego Rafale 

M ląduje na lotniskowcu 

Charles de 

Gaulle. Ta odmiana 

Rafale weszła do 

uzbrojenia jako 

pierwsza. 

Podobnie jak w przypadku wielozadaniowego samolotu 

myśliwskiego Eurofighter Typhoon (opracowanego 

wspólnie przez konsorcjum firm z Hiszpanii, Niemiec, 

Wielkiej Brytanii i Włoch), także awionikę i uzbrojenie 

Dassault Rafale doskonalono, dodając nowe możliwości 

bojowe. Na myśliwcu montowano coraz lepsze urządzenia, 

o coraz większych możliwościach, a jednocześnie wzbogacano 

oprogramowanie całości. 

Odmiana F1, czyli France 1, powstała na zamówienie Sił 

Morskich Francji. Na pokładach lotniskowców Clemenceau 

i Foch używano amerykańskich myśliwców Vought 

40 


Na tropach postępu 

KC-46A Pegasus 

Problemy i postępy programu 

Paweł Henski 

Należący do skrzydła 

22nd ARW KC-46A 

startuje z McConnell 

AFB w Kansas do lotu 

testowego z podwieszonymi 

pod skrzydłami 

zasobnikami 

do przekazywania 

paliwa typu WARP; 

13 marca 2024 r. 

W sierpniu 2023 r. siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) przyznały, że po ponad sześciu latach 

od czasu zidentyfikowania pierwszych poważnych problemów technicznych trapiących samoloty 

tankowania powietrznego Boeing KC-46A Pegasus, wciąż nie zostały one rozwiązane. Samoloty 

oczekują na instalację zmodyfikowanych sztywnych bomów do przekazywania paliwa w powietrzu. 

Program wdrożenia usprawnionego systemu zdalnej obserwacji dla operatorów bomu (RVS 2.0) jest 

znacznie opóźniony i ma zostać rozpoczęty dopiero w 2026 r. Przedłużyła się również faza testów 

operacyjnych zasobników do przekazywania paliwa w powietrzu (WARP), których nie dopuszczono 

jeszcze do użytku operacyjnego. 

W 

styczniu 2022 r. raport rządowego biura obrachunkowego 

(GAO – Government Accountability 

Office) notował siedem tzw. problemów kategorii 

pierwszej (Category 1). Są to problemy, które mogą 

mieć wpływ na bezpieczeństwo samolotu i załogi, oraz mogą 

uniemożliwiać lub utrudniać wykonywanie zadań zgodnie 

z przeznaczeniem. W kwietniu 2023 r. jeden z siedmiu problemów 

technicznych został przekwalifikowany jako problem 

drugiej kategorii (Category 2), czyli nie stanowiący 

niebezpieczeństwa dla samolotu i załogi, ale umożliwiający 

wykonywanie zadań jedynie w niepełnym zakresie. 

Dwa najbardziej kluczowe problemy Category 1 to niedopracowany 

sztywny bom do przekazywania paliwa w powietrzu 

oraz przestarzały i nieodpowiedni system zdalnej obserwacji 

i wizualizacji dla operatorów bomu – RVS (Remote 

Vision System). Problem z bomem ujawnił się podczas pobierania 

paliwa w powietrzu przez lżejsze statki powietrzne. 

Okazało się, że teleskop bomu (aktuator) zbyt ciężko pracuje 

i wymaga dużego nacisku. Utrudnia to tzw. pozostawanie 

na bomie podczas pobierania paliwa przez lżejsze samoloty 

takie jak np. szturmowce A-10C Thunderbolt II. W sierpniu 

2019 r. USAF przyznały Boeingowi kontrakt o wartości 55,5 

mln USD na zmodyfikowanie bomu. Zgodnie z umową, Boeing 

oraz firma Moog, czyli podwykonawca odpowiedzialny 

Dwa stanowiska dla operatorów tankowania. Centralny monitor 

pokazuje obraz z kamer systemu zdalnej obserwacji i wizualizacji 

typu RVS, natomiast trzy górne z kamer panoramicznych. 

52 


WOJNy i konflikty 

Józef M. Brzezina 

Rewolucja bezzałogowców 

Ukraińskie ataki na rosyjskie lotniska i fabryki 

Coraz bardziej zasadne staje się coraz częściej powtarzane stwierdzenie, że innowacje techniczne 

mogą rozstrzygnąć wojnę rosyjsko-ukraińską na korzyść Ukrainy. Na początku kwietnia 

bieżącego roku podczas jednego z największych ukraińskich nalotów do jakich doszło 

podczas tej wojny co najmniej kilkadziesiąt jednorazowych bezzałogowych bojowych statków 

powietrznych uderzyło na trzy rosyjskie lotniska. To efekt postępu jaki stał się bazą do 

przeprowadzania śmiałych lotniczych ataków odwetowych. Zaatakowane lotniska mają bardzo 

duże znaczenie dla prowadzenia wojny przez Rosję. Ukraińskie środki napadu powietrznego 

niespodziewanie spadły i eksplodowały na lotniskach w Morozowsku (na północny 

wschód od Rostowa nad Donem), Jejsku (nad Morzem Azowskim, na południowy zachód od 

Rostowa) i Engelsie (nad Wołgą, w pobliżu Saratowa, około 470 km od Ukrainy). 

Czym dalej od liczącej 

1000 km linii frontu 

tym rzadziej można 

spotkać systemy OPL 

i tym łatwiej jest 

zaatakować słabo 

osłaniane obiekty 

zaplanowane do 

ataku przez jednorazowe 

BBSP dalekiego 

zasięgu. Na zdjęciu: 

UKRJET UJ-22 AIR- 

BORNE. 

Nie od dziś wiadomo, że najbardziej opłacalną formą 

walki z samolotami przeciwnika jest zaatakowanie 

ich wtedy, kiedy nie trzeba z nimi walczyć w powietrzu. 

A najkorzystniejsze jest przeprowadzenie ataku wtedy, 

kiedy przebywają one na ziemi. W trakcie, po lub przed 

odtworzeniem gotowości bojowej. Wtedy takie samoloty są 

najbardziej bezbronne. Na dwóch pierwszych zaatakowanych 

rosyjskich lotniskach skoncentrowane są samoloty 

osłaniające i wspierające walki bezpośrednio na froncie. Są 

to samoloty myśliwskie Su-27 wykorzystywane do wywalczenia 

i utrzymania przewagi w powietrzu oraz bombowce 

taktyczne Su-34, używane głównie do pośredniego wsparcia 

wojsk lądowych. 

Do momentu zaatakowania tych lotnisk to właśnie z samolotów 

bombowych Su-34 od pewnego czasu dość często 

zrzucano na ukraińskie pozycje szybujące kierowane bomby 

lotnicze. Szczególnie destrukcyjne było użycie bomb 

burzących FAB-1500, wagomiaru 1500 kg, zaopatrzonych 

w dodatkowy moduł UMPK, umożliwiający szybowanie na 

odległość kilkudziesięciu kilometrów (rozkładane po zrzucie 

skrzydła) i korygowanie toru lotu z wykorzystaniem do 

nawigacji i precyzyjnego uderzenia w cel zintegrowanego 

modułu satelitarno-bezwładnościowego. Pierwsze przymiarki 

do bojowego zastosowania kierowanych bomb lotniczych 

FAB-1500 UMPK zarejestrowano na początku września 

2023 r. Wcześniej Rosjanie używali mniejszych bomb 

wagomiaru 100 kg, 250 kg lub 500 kg; tylko te ostatnie miały 

swoje odmiany z układami kierowania satelitarnego, telewizyjnego 

lub laserowego. 

Teoretycznie bomby FAB-500 UMPK i FAB-1500 UMPK 

powinny dokładnie trafić w zaplanowany do zniszczenia cel. 

Ale wiadomo nie od dziś, że armia rosyjska nigdy nie dbała 

„o szczegóły” i dlatego i tym razem nie zawsze to się Rosjanom 

udaje. Ale pomimo wszystko, szczególnie w przypadku 

bomb dużego wagomiaru FAB-1500 UMPK, ich ogromne ładunki 

wybuchowe dokonują i tak poważnych zniszczeń na 

atakowanym terytorium Ukrainy. Dzięki użyciu bomb FAB- 

1500 UMPK agresorzy w połowie lutego bieżącego roku zdo- 

UJ-26 Bober, to jeden 

z ostatnio zastosowanych 

bojowo 

przez Ukrainę jednorazowych 

bojowych 

bezzałogowców 

zdolny do wykonania 

precyzyjnego ataku 

w głębi terytorium 

Federacji Rosyjskiej. 

56 


KOSMOS 

Co poleciało, 

spaść musi 

Waldemar Zwierzchlejski 

8 marca o godzinie 19:34 czasu uniwersalnego 

(14:34 lokalnego) w miejscowości Naples w stanie 

Floryda, jakiś obiekt spadając z nieba przebił 

dach domu, a następnie stropy pomiędzy 

dwoma piętrami, by w końcu spocząć na parterze. 

W chwili zdarzenia w domu przebywał syn 

właściciela, który nie odniósł żadnych obrażeń. 

Po powrocie do domu, właściciel posesji Alejandro 

Otero znalazł na podłodze ważący około 

kilograma metaliczny odłamek, który, jak 

wszystko na to wskazuje, pochodzi z palety ze 

zużytymi bateriami, odrzuconej od Międzynarodowej 

Stacji Kosmicznej w 2021 roku. To zdarzenie 

upadku szczątków satelitów na Ziemię, 

aczkolwiek daleko nie pierwsze tego rodzaju, 

niesie za sobą ciekawe implikacje. 

Czym był odłamek? 

Począwszy od 2016 r. na ISS rozpoczęto proces wymiany 

akumulatorów, których żywotność i sprawność dobiegała 

pomału wyznaczonego limitu. Procedura ta wykorzystywała 

japońskie statki towarowe typu HTV, mające ze 

wszystkich dostępnych transportowców dostatecznie dużą 

przestrzeń ładunkową. Przebieg wymiany był następujący 

– po przyłączeniu do ISS, paleta z sześcioma nowymi bateriami 

i ich złączami była wyjmowana i mocowana najpierw 

w magazynie na zewnętrznej powierzchni stacji. Należy tu 

zauważyć, że nowe baterie były znacznie mniejsze od dotychczas 

stosowanych (sześć sztuk zastępowało 12 dotychczasowych) 

i wykonane w innej technologii (litowo-jonowe 

w miejsce niklowo-wodorowych). Następnie para astronautów 

dokonywała wymiany zestawu baterii, po czym stare 

umieszczane były ponownie w bagażniku HTV. Po odłączeniu 

od stacji, transportowiec był deorbitowany w taki sposób, 

by zakończyć swój lot w cmentarzysku satelitów – na 

południowym Pacyfiku, gdzieś w połowie drogi pomiędzy 

Nową Zelandią a Ameryką Południową, z dala od szlaków 

żeglugowych, czy tras przelotów samolotów. Proces ten rozpoczął 

się misją HTV-6 w grudniu 2016 roku. 

Niestety już podczas drugiej dostawy wydarzyła się rzecz 

nieprzewidziana. Statek co prawda dostarczył we wrześniu 

Fragment promu kosmicznego 

Columbia, 

który spadł na ranczo 

w Teksasie. 

62 


Patronat Honorowy 

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 

Andrzeja Dudy 

Partner strategiczny 

MSPO 

tworzymy 

bezpieczną 

przyszłość 

32. Międzynarodowy Salon 

Przemysłu Obronnego 

3-6 | 09 | 2024 

Kielce 

www.mspo.pl

Lotnictwo Aviation International 4/2024

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?