Tristotrojka #2

RTV Dom, foto: Kenan Muslić
Dosta o brutalizmu. A sad o domaćem brutalizmu:
Uspavani masiv
RTV DOM
Odmjeravamo se, dva naivna studenta eminentne
sarajevske škole arhitekture (koji, avaj, umisliše da
u brutalizmu ima nečeg romantičnog) i uspavani
masiv RTV doma (koji nas ne doživljava). Dok stojimo
ispred, zgrada nam guta horizont, i gubimo
oslonac, da li smo se precijenili?
Iz žablje perspektive, pritom ne misleći nužno na
fizički položaj, ova monstruozno velika, estetski
neprihvatljiva struktura nema poseban značaj,
osim onog čisto funkcionalnog - prenijeti sliku
društvu na interpretaciju (recimo). S druge strane,
iz perspektive nas dvoje, koji evidentno nismo
žabe, ovo je najinteresantniji objekat izgrađen u
Sarajevu (dodat ćemo - u posljednjih 60 godina).
Sapienti sat.
#primordijalno, mastodont, valorizacija
Istina, obarač ovom iracionalnom
strahopoštovanju, bila je primordijalana impresioniranost
veličinom objekta. Ovakav volumen
implicira stvaranje stava - gotovo je nemoguće
ostati ravnodušan na njegovu pojavnost, kritička
svijest postaje divlje snažna, raslojava se i pridaje
sasvim novo značenje tom mastodontu, on
postaje ikona, kastel. Arhitektura se odmiče od
posljedičnog stvaranja i sama postaje pokretač.
DEMISTIFIKACIJA (ili tehnički opis)
Kolokvijalno nazvan Sivi Dom, djelo je arhitekata
Milana Kušana i Branka Bulića. Prva faza izgradnje
završena je početkom 1975. godine, a cjelokupan
objekat, sa izvjesnim izmjenama u odnosu na originalni
idejni projekat, završen je 1983. godine, sa
potrebnim kapacitetom za Olimpijadu.
Svojim položajem i oblikovanjem predstavljao je
značajan element gradskog centra, prateći longitudinalni
razvoj grada u smjeru zapada, te ostvaruje
kontinuitet centralno-gradskih funkcija na relaciji
Baščaršija - Ilidža.
Cijeli kompleks podijeljen je u tri osnovne zone:
programsko-proizvodni objekat, energetskoservisni
objekat i objekat uprave, od kojih svaka
predstavlja zaokruženu tehnološko-arhitektonsku
cjelinu.
Raznolikost sadržaja zahtijevala je velike razlike u
volumenima, što se u slučaju programsko-proizvodnog
objekta vrlo jasno vidi. Konstruktivni
raster od 7,5 m, odnosno 15,0 m, omogućavao
je fleksibilnost u funkciji kakva je bila potrebna
u toku etapne izgradnje. Podužna dilatacija na
četiri mjesta čini da zgrada u poprečnom smjeru
predstavlja pet posebnih objekata vezanih u jednu
cjelinu.
Krajnji elementi, u kojima su smještene
komunikacije, režijski i redakcijski prostori, konstruktivno
su riješeni na jednom redu stupova
kao „mostovska“ konstrukcija raspona 15,0 m
sa ubacivanjem zglobova radi omogućavanja
etapne izvedbe. Objekti studija, čiji su maksimalni
rasponi 20,0 x 30,0 sa neuobičajeno velikim i
specifičnim opterećenjem (obješeni rasvjetni mostovi),
riješeni su kao armirano-betonska platna
sa čeličnom spregnutom konstrukcijom. Prostori
režija, studija i drugih funkcionalnih namjena
izolirani su odgovarajućim oblogama zidova
i „plivajućim“ podovima, a posebno osjetljivi
prostori tonskih režija, studio TV žurnala, komentatorski
i najavljivački studio - u principu su
ugrađeni prostori u strukturu objekta, tako da se
nigdje ne pojavljuju kruti kontakti osnovnim konstrukcijama.
Zidovi ovih prostora, koji su rađeni
kao čelični skelet sa ispunom od opeke, oslonjeni
su na trakaste opruge. Arhitektonsko oblikovanje i
sekundarna plastika eksterijera izvedenog objekta,
rezultat su dosljedno provedenog principa funkcionalizma
svih konstrukcija i vanjskog omotača.
Fasadni montažni elementi također imaju svrhu
akustičke izolacije. Pored toga što štite zvučnoizolacijski
sloj od atmosferilija, oni svojom masom
utiču na fizičke osobine objekta. U cilju zaštite od
vanjske buke, objekat je, pored apsorbirajućih
izolacija, obložen armirano-betonskim montažnim
elementima prosječne težine od cca 320 kg/m 2 .
(prepisano iz idejnog projekta)
46
broj 2, maj 2014.