102 - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej
102 - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej
102 - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
wszystkich tomów akt (do połowy lat dziewięćdziesiątych otrzymaliśmy 93 tomy nieuwierzytelnionych<br />
kserokopii). Do zakończenia okresu sprawozdawczego, pomimo pięciokrotnych wystąpień<br />
IPN, deklaracja ta nie została spełniona. Partner rosyjski umożliwił prokuratorom IPN zapoznanie<br />
się w dniach 10-21 października 2005 r. w Moskwie z 67 tomami akt nie objętych klauzulą tajności.<br />
Rosjanie nie udzielili zgody na sporządzenie kopii tych dokumentów. Przeprowadzone oględziny<br />
udostępnionych tomów nie powiększyły wiedzy o Zbrodni Katyńskiej i ustaleniach rosyjskiego<br />
śledztwa. Rosjanie nie udostępnili również – pomimo złożenia ponownego wniosku – treści postanowienia<br />
o umorzeniu ich śledztwa, zakończonego 21 października 2004 r. Od wszczęcia polskiego<br />
śledztwa prokuratorzy IPN odebrali relacje od 1385 świadków, głównie członków rodzin ofiar<br />
Zbrodni Katyńskiej, którym przysługują w śledztwie prawa pokrzywdzonych.<br />
We wszystkich prawie śledztwach prowadzona jest kwerenda archiwalna w poszukiwaniu dokumentów<br />
mających wartość dowodową, przy czym podstawą poszukiwań jest współpraca pionu<br />
śledczego z BUiAD. Prowadzone kwerendy archiwalne obejmują także zbiory Archiwum<br />
Akt Nowych i innych archiwów państwowych, w tym wojskowych, archiwum Żydowskiego<br />
Instytutu Historycznego oraz archiwa zagraniczne, w szczególności Centrali Badania Zbrodni<br />
Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu oraz właściwe rzeczowo archiwum Instytutu Yad<br />
Vashem w Jerozolimie, a także archiwa Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Białorusi.<br />
Przedawnienie ścigania zbrodni komunistycznych, z wyjątkiem zbrodni zabójstwa, a więc polegających<br />
na stosowaniu tortur psychicznych i fizycznych wobec pokrzywdzonych traktowanych<br />
jako wrogowie polityczni, nastąpi w 2010 roku. Ta kategoria zbrodni stanowi przedmiot zdecydowanej<br />
większości ze 105 aktów oskarżenia przygotowanych dotychczas, konieczne będzie zatem<br />
skoncentrowanie się na prowadzeniu śledztw w sprawach tego typu w celu jak najszybszego<br />
ich zakończenia i kierowania kolejnych aktów oskarżenia do sądów. Wiążąca prokuratorów zasada<br />
legalizmu nie pozwala na zaniechanie wszczynania śledztw w innych sprawach, pozostających<br />
w ustawowej kompetencji pionu śledczego IPN. Z każdym rokiem rośnie liczba śledztw wszczynanych<br />
przez prokuratorów w wyniku występowania z zawiadomieniami przez pokrzywdzonych<br />
oraz skupiające ich organizacje. W ostatnim czasie wystąpienia takie dotyczyły ścigania sprawców<br />
pozbawienia wolności w wyniku internowania w okresie stanu wojennego oraz zwolnień dziennikarzy<br />
z pracy z powodów politycznych. W kolejnych latach działalności Komisji konieczne będzie<br />
określenie, czy i którym śledztwom zostanie nadany priorytet w celu ich relatywnie szybkiego zakończenia.<br />
Rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga uwzględnienia z jednej strony terminu przedawnienia<br />
ścigania zbrodni komunistycznych (z wyjątkiem zabójstwa, którego ściganie przedawni się<br />
w 2020 r.), z drugiej zaś strony baczyć trzeba na to, że w sprawach zbrodni nazistowskich oraz stalinowskich<br />
upływ czasu powoduje stałe zmniejszanie się liczby żyjących świadków zdarzeń, od<br />
których prokuratorzy IPN mają obowiązek odebrania relacji tworzących ważną historycznie dokumentację.<br />
Rozwiązaniem tego swoistego klinczu mogłoby być zwiększenie liczby zatrudnionych<br />
prokuratorów – z końcem 2005 r. pracowało w pionie śledczym 97 prokuratorów, zaś 3 kolejnych<br />
rozpocznie pracę od 1 stycznia 2006 r. W Głównej Komisji pracuje 6 prokuratorów, pozostali<br />
w oddziałowych komisjach, najwięcej (13) w Lublinie, najmniej (7) w Poznaniu, Szczecinie i we<br />
Wrocławiu. Jednocześnie wskazana jest zmiana trybu odwoływania prokuratorów IPN niezbyt<br />
sprawnych w ściganiu zbrodni nazistowskich i komunistycznych w celu ich powrotu na wcześniej<br />
zajmowane stanowiska w prokuraturze powszechnej.<br />
Należy podkreślić, że w śledztwach prowadzonych przez prokuratorów Instytutu Pamięci występuje<br />
szeroka gama i podejrzanych, i ofiar ich zbrodni. W sprawach zbrodni nazistowskich podejrzanymi<br />
są głównie funkcjonariusze różnych formacji policyjnych III Rzeszy, żołnierze Wehrmachtu,<br />
funkcjonariusze policji kolaborujących z niemieckimi okupantami (z Litwy, Łotwy, Białorusi<br />
i Ukrainy), wreszcie polscy kolaboranci. Ich ofiarami są polscy cywile, jeńcy wojenni (polscy,<br />
alianccy i sowieccy), pojmani partyzanci i funkcjonariusze Państwa Podziemnego i wreszcie przeznaczeni<br />
do zagłady Żydzi polscy i zagraniczni zwożeni przez Niemców na okupowane ziemie polskie<br />
w celu wyniszczenia. W sprawach zbrodni komunistycznych podejrzanymi są funkcjonariusze<br />
13
Change language