102 - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej

publicznych opisanym w art. 61 oraz 51 polskiej ustawy zasadniczej. Kierując się tymi przepisami
oraz przepisami ustawy o IPN-KŚZpNP, Instytut musi brać też pod uwagę wymagania wynikające
z ustaw o ochronie informacji niejawnych i o ochronie danych osobowych. Zadania te Instytut
realizuje poprzez pion archiwalny, który tworzą Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów,
oddziałowe biura udostępniania i archiwizacji dokumentów oraz wydziały udostępniania i archiwizacji
dokumentów w delegaturach.
W czwartym i piątym roku funkcjonowania Instytutu działalność pionu archiwalnego koncentrowała
się na opracowywaniu przejętych materiałów archiwalnych i szerokim ich udostępnianiu.
Priorytetem pionu archiwalnego było udostępnianie dokumentów osobom pokrzywdzonym oraz
badaczom, a także innym osobom oraz uprawnionym podmiotom. W wyniku upowszechnienia tzw.
listy Wildsteina na sposób pracy pionu archiwalnego miały wpływ akty prawne, decyzje i orzeczenia
sadowe. I tak w wyniku nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci w dniu 4 marca 2005 r. jego
Prezes zobowiązany jest na wniosek osoby zainteresowanej poinformować w ciągu 14 dni, czy
dane osobowe wnioskodawcy są tożsame z danymi osobowymi, które znajdują się w katalogu funkcjonariuszy,
współpracowników, kandydatów na współpracowników organów bezpieczeństwa państwa.
Zaświadczenie to nie określa statusu wnioskodawcy w rozumieniu ustawy (funkcjonariusz,
pracownik, współpracownik czy pokrzywdzony).
Ostatniego dnia 2005 roku zasób archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej liczył 85 341,25 m.b.,
z czego 31 686,31 m.b. (37,13%) zgromadziło Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów
(BUiAD), a 53 654,94 m.b. (62,87%) dziesięć oddziałowych biur udostępniania i archiwizacji dokumentów
łącznie z delegaturami IPN. W stosunku do 30 czerwca 2004 zasób ten wzrósł o 5420,60
m.b. (6,78%).
Do końca 2005 roku Instytut Pamięci zgromadził dokumenty archiwalne, jakie z mocy prawa
powinien przejąć. W okresie sprawozdawczym IPN jedynie uzupełniał swój stan posiadania o akta
do przejętych już zbiorów archiwalnych (w tym BUiAD: z ABW z 109,28 m.b. i 61 147 mikrofilmów;
z AW 266,25 m.b. i 2681 mikrofilmów; z sądów i prokuratur – 80,91 m.b.). W niektórych
tylko przypadkach były to nowe zespoły, np. z archiwum Straży Granicznej (326,43 m.b.) czy kartoteka
ewidencyjno-adresowa z Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego (969 m.b.). Do IPN są
przekazywane także sprawy, które wcześniej zostały wypożyczone przez ówczesnego dysponenta,
a nie zostały dostarczone z całością dokumentacji.
Podobnie jak poprzednio IPN wzbogacił się również materiały darowane głównie przez osoby
prywatne, nadsyłane także za pośrednictwem placówek dyplomatycznych RP (1,11 m.b.).
Poza BUiAD najwięcej archiwaliów zgromadziły, podobnie jak w latach ubiegłych, oddziałowe
biura udostępniania i archiwizacji dokumentów w Katowicach, Wrocławiu, Gdańsku,
Krakowie i Poznaniu. Ich zbiory mieszczą się w granicach 6600-11 320 m.b. Łącznie zgromadziły
one 41124,43 m.b., co stanowi 76% dokumentacji zgromadzonej przez wszystkie dziesięć
OBUiAD. Zbiory pozostałych OBUiAD mieszczą się w przedziale 2600–4000 (Łódź, Białystok,
Lublin i Rzeszów). Osobnego potraktowania wymaga Oddział IPN w Szczecinie, który rozpoczął
działalność 1 stycznia 2005 r.; wcześniej funkcjonując jako delegatura Oddziału IPN w Poznaniu.
W związku z tym, że wciąż znajduje się on w stadium organizacji, nie rozpoczął jeszcze procesu
przejmowania dokumentów organów bezpieczeństwa państwa pertynencji szczecińskiej (z uwagi
na remont mógł przyjąć jedynie 1,82 m.b.).
Zgodnie z uchwałami Kolegium IPN (nr 9/00 z dnia 24 sierpnia 2000 oraz nr 1/01 z dnia 16 maja
2001), ostateczne przejęcie akt z archiwów ABW i AW odbywa się w magazynach IPN. Następuje
to po otwarciu pudeł zabezpieczonych na czas transportu pieczęciami ABW lub AW i plombami
IPN. Po wyjęciu akt z pudeł i sprawdzeniu ich zawartości nadaje się sygnaturę archiwalną IPN.
Czynność ta, wykonywana komisyjnie w obecności funkcjonariuszy ABW lub AW, kończy proces
przejęcia przez IPN każdej z partii dokumentów UB i SB. W okresie sprawozdawczym otwartych
zostało 15 955 pudeł. Proces otwierania pudeł został zakończony. Napływające do zasobu zapakowane
materiały otwierane są na bieżąco.
15