102 - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej

wozdawczym, wówczas bowiem wnioski takie złożyło 31 589 osób. Tak znaczący wzrost zainteresowania
wglądem do materiałów wytworzonych przez służby bezpieczeństwa jest związany z pojawieniem
się na stronach internetowych na przełomie stycznia i lutego 2005 r. tzw. listy Wildsteina.
W okresie sprawozdawczym (lipiec 2004 – grudzień 2005) pion udostępniania IPN zrealizował
9623 wnioski o udostępnienie dokumentów/zapytanie o status pokrzywdzonego, w tym 2602 osoby
uznane zostały za pokrzywdzone, 5935 za osoby niepokrzywdzone w związku z brakiem dokumentów
zbieranych przez organa bezpieczeństwa państwa w sposób celowy i tajny, w stosunku
do 1086 osób odnaleziono dokumenty świadczące o współpracy z organami bezpieczeństwa. Inną
istotną grupą osób korzystających z zasobów Instytutu są badacze. W okresie sprawozdawczym
wpłynęło ogółem 6515 wniosków naukowo-badawczych. Po pojawieniu się tzw. listy Wildsteina
zbiory danych oraz pomoce ewidencyjne Instytutu Pamięci zostały poddane kontroli Głównego
Inspektora Danych Osobowych. Realizacja wniosków pokontrolnych GIODO, a zwłaszcza zakaz
udostępniania osobom innym niż pracownicy Instytutu pomocy ewidencyjnych, opracowanych
w celu usprawnienia przeszukiwania zasobu, skutkuje poważnym utrudnieniem prowadzenia badań
naukowych.
6. Prokuratorzy Instytutu Pamięci zakończyli łącznie 1392 śledztwa, w tym 370 w sprawach
zbrodni nazistowskich, 972 w sprawach zbrodni komunistycznych oraz 50 w sprawach innych,
tj. zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Do sądów skierowali oni 35 aktów oskarżenia,
którymi objęli sprawców zbrodni komunistycznych, oraz 1 akt oskarżenia przeciwko sprawcy
zbrodni nazistowskiej. W toku prowadzonych śledztw przedstawili zarzuty kolejnym 144 podejrzanym.
Przez pięć lat i sześć miesięcy działalności pionu śledczego IPN skierowanych zostało
do sądów 105 spraw z aktami oskarżenia przeciwko 125 osobom. Zapadły 34 wyroki skazujące
w stosunku do 40 oskarżonych i 5 wyroków uniewinniających. W 21 sprawach sądy umorzyły postępowania,
m.in. z powodu śmierci oskarżonych, a także na mocy ustawy o amnestii z 1989 r.
7. Instytut Pamięci stał się liczącą w Polsce i Europie placówką badawczą. Składają się na to znaczące
konferencje naukowe, dziewięć tematycznych serii wydawniczych (w ramach których zostało
wydanych 51 książek) oraz trzy czasopisma. Instytut z sukcesem realizuje programy badawcze
wielkich monografii istotnych wydarzeń lub zjawisk historii lat 1939–1989 (Aparat represji i opór
społeczny 1944–1989; Słownik biograficzny – Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944–1956;
Wojna i okupacja 1939–1945; Zagłada Żydów na ziemiach polskich). Instytut Pamięci ściśle współpracuje
z instytutami: Historii oraz Studiów Politycznych PAN i z większością uniwersytetów.
8. Instytut Pamięci jest trwałym i ważnym ogniwem edukacji historycznej i patriotycznej polskiej
młodzieży. Edukację tę prowadzimy poprzez setki wykładów i prelekcji w szkołach, ogólnopolskie
i regionalne konkursy historyczne, wystawy, teki edukacyjne dla nauczycieli oraz rajdy
szlakami wydarzeń najnowszej historii.
9. Instytut Pamięci współpracuje z różnymi środowiskami kombatanckimi (żołnierzy i uczestników
wojny oraz niepodległościowej i demokratycznej opozycji). Środowiska te znajdują u nas
oparcie m.in. poprzez działanie Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”.
10. Instytut Pamięci nawiązał rzeczową współpracę ze swoimi odpowiednikami w innych krajach
(Czechy, Izrael, Litwa, Niemcy, Rumunia, Słowacja, Węgry, USA). Tam, gdzie nie ma odpowiednika
Instytutu, współpracujemy z historykami i z archiwistami, tak jest w przypadku Ukrainy
i Rosji. Prokuratorzy Instytutu współpracują z niemiecką Centralą Ścigania Zbrodni Nazistowskich
w Ludwigsburgu, z Centrum Wiesenthala, z Departamentem Sprawiedliwości USA. Prokuratorzy
ci zwracają się o pomoc prawną do prokuratur Niemiec, Rosji, Białorusi, Ukrainy, Litwy, USA,
Kanady, Izraela i Wielkiej Brytanii. Służąc prawdzie, Instytut Pamięci wkomponował się w proces
trwałego pojednania naszego narodu z narodami niemieckim, rosyjskim, ukraińskim, litewskim,
białoruskim oraz z żydowskim.
11. Po czterech latach obowiązywania ustawy o IPN-KŚZpNP okazało się, że istnieje konieczność
jej nowelizacji. W wyniku zainicjowanej w Instytucie Pamięci w 2004 r. dyskusji na ten temat
przygotowany został projekt takiej nowelizacji, który po przyjęciu przez Kolegium został przedło-
7