POMPA FUNEBRIS

18. Dni świąt obowiązujących na dworze Augusta III, ok. 1740. Zaznaczone
są dni śmierci i urodzin władców Saksonii i Polski oraz Rosji i Austrii.
Karta z rkps Bibl. Czartoryskich w Krakowie
grzebowe przeczą twierdzeniom o całkowicie samodzielnym rozwoju
obyczajów polskich i europejskich w XVII czy XVIII w.
Warto jednak zwrócić uwagę na łatwe do zauważenia, zwłaszcza
dla cudzoziemców, cechy i przymioty narodowe, jak orientalność
stroju, skłonność do wystawności i rozrzutności mające na
celu osiągnięcie wrażenia niezwykłego splendoru.
Na pogrzeb, jaki np. we Francji przysługiwał książętom krwi
i dostojnikom państwowym, silił się w Polsce każdy średnio zamożny
szlachcic. Oczywiście ekspresja pogrzebu, a zwłaszcza
dekoracji okolicznościowej, jeśli można urobić sobie zdanie na
podstawie źródeł, była zupełnie inna. Umiejętności i możliwości
twórcze artystów pracujących na dworze francuskim trudno porównywać
z umiejętnościami i możliwościami wileńskich cechowych
rzemieślników. Z drugiej jednak strony, jeśli ok. 1680 r.
dyplomata francuski zarzucał „panom polskim" 3 , że wydają na
pogrzeby zbyt wiele, to warto przypomnieć, że we Francji wolno
przyjmowała się moda na okazałe pogrzeby z architekturą okazjonalną
w typie włoskim 4
. Proces ten dopiero w ciągu 3 ćw.
XVII w. doprowadził we Francji do zwycięstwa wpływów wło-
>44