Pro Lusatia - Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego - Uniwersytet ...

Młynk?, ówczesny redaktor naczelny „Rozhladu” Měrćin Nowak-
Njechorński?) optuje także za tym, iż w opowiadaniu „wustupuje
Lem we formje kombinacije elementow bajki a wědomostneje fantastiki
přećiwo atomarnemu napřemobrónjenju” („w formie kombinacji
elementów bajki oraz fantastyki naukowej występuje Lem
przeciwko nuklearnemu wyścigowi zbrojeń”).
Drugim w kolejności opublikowanym po górnołużycku tekstem
Lema była wspomniana translacja „prěnjeho kapitla Lemoweho
romana Kyberiada” („pierwszego rozdziału powieści Lema
Cyberiada”) (Lem 1968). Przy rozpatrywaniu tego akurat przekładu
napotkałem na szereg interesujących problemów, na tyle ciekawych,
iż zdecydowałem się translacji tej poświęcić osobny artykuł,
w którym zastały one nieco wnikliwiej omówione. 8 Z tego też
względu w tej chwili krótki zarys tam zamieszczonych dociekań.
Po pierwsze: Cyberiada nie jest oczywiście żadną powieścią (jak
mylnie podaje autor przekładu, Jurij Młynk), lecz zbiorem opowiadań,
zaś ów „pierwszy rozdział powieści” to przekład opowiadania
z tego tomu pt. Wyprawa pierwsza, czyli pułapka Gargancjana. Po
wtóre: według sygnatury tłumacza zamieszczonej pod tekstem,
przekład powstał już w r. 1964, co musi zadziwiać, zważywszy że
sama Cyberiada (w tym i tekst Wyprawy pierwszej...) ukazała się drukiem
po raz pierwszy dopiero o rok później, tj. w r. 1965. Wreszcie
po trzecie: Wyprawa pierwsza... okazuje się być de facto pierwszym
tłumaczeniem utworu Lema na język górnołużycki, wcześniejszym
jeszcze niźli Bajka wo ličbowej mašinje...
Opowiadanie, podobnie jak w przypadku Bajki o maszynie cyfrowej...,
poprzedzone zostało notatką o autorze, która jednakże –
w porównaniu z tą pierwszą – jest znacznie bardziej precyzyjna.
tedy może taki zabieg próbę „usprawiedliwienia” recepcji wynikającej z potrzeby
„estetycznej”. Jednak o tym, że nakład utworów młodego Lema był w tamtym
czasie naprawdę imponujący, świadczą chociażby fakty dotyczące edycji
utworów spod znaku naukowej fantastyki w porównywalnych latach w Rosji
przytaczane przez Suvina (1972: 319) oraz nowsze informacje podawane przez
Schwartza (2003: 34).
8 Derlatka Tomasz, O pewnej hipotezie badawczej (O okolicznościach powstania górnołużyckiego
przekładu opowiadania Stanisława Lema Wyprawa pierwsza, czyli
pułapka Gargancjana), w druku.
Tom 6
- 19 -