Pro Lusatia - Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego - Uniwersytet ...

żej) ograniczenie działalności translacyjnej serbołużyckich tłumaczy
niemal wyłącznie do tej akurat pozycji. Jedną z ważniejszych
przyczyn jest bez wątpienia brak rozeznania autorów oraz translatorów
serbołużyckich w literaturze polskiej w nowszym czasie,
co poświadczone spadkiem przekładów z literatury polskiej (por.
Derlatka 2000). O tym z kolei przekonywa, wspomniany na początku
przedłożonego artykułu cytat z Wuhladka 2 o tym, jakoby S. Lem
jeszcze na początku XXI w. należał do najlepszych fantastów; najlepsze
lata swojej twórczości miał on przecież już dawno za sobą.
Inne zaś jego utwory, wszystko na to wskazuje, Serbołużyczanom
po prostu nie były znane. Wydaje się, że (wzmiankowane powyżej)
cele-przyczyny recepcji Lema można było osiągnąć – chyba dużo
lepiej – tłumacząc inne jego utwory, a nie powtarzając te same (dotyczy
przede wszystkim Trzech elektrycerzy). Myślę, iż literatura
„mała” nie powinna sobie pozwalać na trwonienie sił i miejsca na
dublowanie przekładów. A może jednak musi, bo takie są właśnie
wyznaczniki jej istnienia.
IV.
W ostatnim słowie szkicu podsumować przyjdzie, iż recepcja
utworów S. Lema – niedostateczna bądź odpowiadająca rzeczywistym
możliwościom oraz potrzebom literatury „małej”
– nie zostawiła niestety trwałego śladu w oryginalnej literaturze
Serbołużyczan. Stwierdzenie takie wynika z gruntownego zapoznania
się przeze mnie z (nielicznymi) oryginalnymi utworami
fantastycznonaukowymi autorów serbołużyckich (dla dorosłych
oraz dla młodzieży). Wspomniane w initium przedłożonego opracowania
„utopijne” opowiadanie P. Malinka pt. AK 71. Start 18.15
hodź., tj. jeden z niewielu serbołużyckich rodzimych utworów fantastycznonaukowych
sensu stricto oraz debiut SF w tej literaturze 15 ,
powstało w r. 1959, tedy wcześniej, niźli na Łużycach poznano
opowiadania Lema. Elementy „futurologiczne” (w sensie naukowej
fantastyki) w opowiadaniu A. Stachowej Dotyk ograniczają się
jedynie do „przyszłościowości” zdarzeń przedstawionych oraz
do semantycznej „futurologizacji” rekwizytów ze świata zdarzeń.
15 O utworze tym, motywach jego powstania, poetyce oraz wartości literackiej,
pisałem nieco dokładniej w innym artykule, por. Derlatka (2007).
Tom 6
- 27 -