zyta oryszyn historia choroby, historia żałoby

podzwrotnikowego słońca. Tam, gdzie nic ma czarnych ścian i zaropiałych wnętrz, tam gdzie
nie czają się na dorosłych dorośli z samochodami? Kto i za co wyśle ją na Hawaje? Pan
Leduch chciał się wysłać sam, tyle że do Gujany. Napisał list do Jana Skowrońskiego,
kochanego rodaka i zaproszenie otrzymał. I co z tego wyszło? Z tego wyszedł artykuł cztery
ustawy dwa o paszportach. A z artykułów i punktów i ustaw wyszło, że pan Leduch nie
otrzyma paszportu od państwa ludowego, bo ono chce go mieć zawsze, nieodwołalnie, u
siebie, bez odwołania, aż do śmierci. – Do usranej śmierci – wołał pan Leduch. Omal zawału
serca nie dostał, tak się zdenerwował fatalnie tą miłością państwa do człowieka i obywatela. –
Zupełnie jak by człowiek wziął dozgonny ślub, w brzuchu matki będąc jeszcze, z krajem
urodzenia, na złe zresztą wyłącznie. Czerwonooka żona porządnie nas trzyma w garści, ja ci
dam paszport, złodzieju, bandyto, siedź i pracuj dla mojego dobra, ja ci dam masło albo mięso
żreć, ja ci dam wódkę pić alkoholiku jeden, esperal ci w brzuch, ja ci dam prawa człowieka i
obywatela, a Życie Warszawy, a Prawo i życie, to ci nie wystarczy? Klęcz i służ, a małżeński
obowiązek mi świadcz, zapadają ciemności i co z tego wynika? Nasza kelnerska, służalcza
sytuacja wynika. Trzeszczy łóżko olbrzymki ludożony a ty człowieku gdzie nie podniesiesz
znad łoża boleści oka, tam czarna ściana płaczu przed tobą. Z takich ścian zbudowane są
nasze domy – oto nasze socjalistyczne budownictwo. – Oho – powiedziała szeptem pani
Leduch – tego jak napadnie taka czarna iluminacja, to może tak aż do przyjazdu karetki
milicyjnej. – Tryknęła pana Leducha w bok i trykając wepchnęła do kamienicy.
Kiedy dostała pierwszą pensję zamigotało jej w oczach, jakby zobaczyła stado motyli.
Przycisnęła pieniądze do piersi, żeby się nie rozpierzchły, jak te, otrzymane od leśnobrzeskich
sąsiadów. Przyciśnięte, przyduszone, przyniosła do domu. Położyła na sekreterze, zaczęła
liczyć, kalkulować, dodawać i sztukować, ale za nic z tych pieniędzy nic chciało wyjść, żadne
normalne życie, tak jak z zamierającego pustynnego strumyczka nic wychodzi żadna
porządna rzeka. Zamknęła oczy, w głowie najpierw huczało a potem zaćwierkało
wierszykami, opadły ją jak stado wróbli –
od dzisiaj mogę wyglądać jak stara panna
albo zarośnięty zmierzchem taras.
Od dzisiaj mogę pić truciznę
z dziesięciu filiżanek naraz.
A nocą chodzić specjalnie po to,
by w cudzych ogrodach, udając słowika,
łamać zmarznięte gałęzie bzu.
Od dzisiaj mogę wyglądać jak sawanna,
jak wypalony, szalony step,
jak coś czego się nie określa,
ale co jest równie straszne,
jak wyrzucony bezmyślnie chleb.
Siedzę siedzę wpatruję się w ciszę,
rękami zgrabiałymi z rozpaczy – wierszyki piszę.
I ta czarna ściana, zaropiała jak rana, gdyby była tylko chmurą do przejścia, po drugiej
stronie świeciłoby słońce, ale jest ścianą płaczu, wystarczy do niej przyłożyć ucho, żeby raz
na zawsze się przekonać, ze za nią nie istnieje nic, tylko szaleństwo. Usiadła na stercie
szpargałów w kącie, otępiała, chciało jej się pić herbaty, zasnęła. Minęła noc. W zatęchłym
mieszkaniu zagościł na chwilę bezradny świt. Rozejrzał się na wszystkie strony. Wyszedł na
ulicę okulawiony.
1974. Pierwodruk rok 1981 – jako 162 pozycja NOWej.
62