Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm
Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm
Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Samenvatt<strong>in</strong>g<br />
Introductie<br />
Waterkwaliteit wordt <strong>in</strong> veel gevallen met chemische methoden onderzocht. Het aantal stoffen dat <strong>in</strong><br />
oppervlakte<strong>water</strong> voorkomt is echter zeer groot. Voor lang niet alle stoffen zijn meetmethoden<br />
beschikbaar, en voor zover ze beschikbaar zijn, zijn de detectiegrenzen vaak te hoog. Daardoor is het<br />
soms lastig op basis van alleen chemische met<strong>in</strong>gen vast te stellen of er sprake is van toxicologische<br />
risico’s <strong>in</strong> een ecosysteem. Biologische meetmethoden (zogeheten bioassays) kunnen een goed<br />
alternatief vormen. Voordeel is onder andere dat de effecten van (<strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipe) alle relevante stoffen<br />
worden bepaald, <strong>in</strong>clusief eventuele comb<strong>in</strong>atie-effecten.<br />
Effecten <strong>in</strong> oppervlakte<strong>water</strong> worden al gedurende langere tijd <strong>in</strong> de Nederlandse rijks<strong>water</strong>en<br />
gemonitord. Aangezien de <strong>water</strong>kwaliteit de afgelopen decennia verbeterd is werden met de bestaande<br />
toxiciteitstesten nauwelijks nog acute (korte termijn) effecten aangetoond. Het monitoren van<br />
langetermijneffecten is echter kostbaar. Daarom is door RIVM en RIZA (thans Waterdienst) een<br />
methode ontwikkeld, die de toxiciteit van het oppervlakte<strong>water</strong> kan bepalen op een kosteneffectieve<br />
manier. De methode die daarbij gebruikt wordt berust op het extraheren en concentreren van de<br />
toxische fractie uit oppervlakte<strong>water</strong>, waarna het effect van de toxische stoffen op organismen van<br />
meerdere trofische niveaus gemeten wordt. Aan de hand van de hoogte van de toxiciteit kan een<br />
uitspraak gedaan worden over de mate van <strong>in</strong>vloed van toxische stoffen op het aquatisch ecosysteem.<br />
Implementatie van de methode, bijvoorbeeld als een onderdeel voor de KRW monitor<strong>in</strong>g, vereist een<br />
goede beschrijv<strong>in</strong>g van de methode. Hiervoor is <strong>in</strong>zicht nodig <strong>in</strong> diverse prestatiekenmerken (Roig et<br />
al., 2003; Quevauviller, 2008) Dit rapport omvat een beschrijv<strong>in</strong>g van de methode (met bijbehorende<br />
protocollen), waarbij eerder gepubliceerde en nieuwe <strong>in</strong>formatie is geëvalueerd. Van zowel de aparte<br />
onderdelen van de methode als van de methode als geheel zijn de prestatiekenmerken (zoals<br />
betrouwbaarheid en reproduceerbaarheid) gepresenteerd. Naar aanleid<strong>in</strong>g van diverse toepass<strong>in</strong>gen is<br />
<strong>in</strong>gegaan op de relevantie van de methode.<br />
Evaluatie en validatie<br />
Voor de concentratieprocedure is veel uitgezocht, zowel experimenteel als vanuit de literatuur. De<br />
methode blijkt geschikt voor een groot aantal stoffen, hoewel de recovery niet voor alle stoffen even<br />
goed is. Meer specifiek:<br />
• De methode is met name geschikt voor hydrofobe stoffen met een narcotische werk<strong>in</strong>g.<br />
Recovery percentages van 88 – 100 % worden behaald.<br />
• De effecten van herbiciden en organochloorbestrijd<strong>in</strong>gsmiddelen (<strong>in</strong>secticiden) zijn goed<br />
aantoonbaar. Recovery percentages liggen over het algemeen wat lager (60 – 75 %).<br />
• Hydrofiele stoffen (zoals diverse medicijnen) adsorberen m<strong>in</strong>der goed aan de comb<strong>in</strong>atie van<br />
kunstharsen (XAD4/8) die voor de extractie wordt gebruikt. Wellicht dat anderen typen<br />
hiervoor een verbeter<strong>in</strong>g opleveren.<br />
• Vluchtige stoffen zullen <strong>in</strong> de procedurestap grotendeels verdwijnen.<br />
• Metalen worden eveneens niet geëxtraheerd vanuit de <strong>water</strong>fase.<br />
• De extractieprocedure is goed toepasbaar op oppervlakte<strong>water</strong>. Humuszuren <strong>in</strong><br />
oppervlakte<strong>water</strong> lijken geen <strong>in</strong>vloed te hebben op de extractie efficiency.<br />
• De procedure is goed geprotocoliseerd. Factoren die van <strong>in</strong>vloed kunnen zijn op de procedure<br />
zijn goed omschreven en <strong>in</strong> het protocol vastgelegd.<br />
• De reproduceerbaarheid van de methode is goed en ligt b<strong>in</strong>nen acceptabele waarden.<br />
RIVM Report 607013010 15