30.08.2013 Views

Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm

Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm

Toxicity measurements in concentrated water samples - Rivm

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Samenvatt<strong>in</strong>g<br />

Introductie<br />

Waterkwaliteit wordt <strong>in</strong> veel gevallen met chemische methoden onderzocht. Het aantal stoffen dat <strong>in</strong><br />

oppervlakte<strong>water</strong> voorkomt is echter zeer groot. Voor lang niet alle stoffen zijn meetmethoden<br />

beschikbaar, en voor zover ze beschikbaar zijn, zijn de detectiegrenzen vaak te hoog. Daardoor is het<br />

soms lastig op basis van alleen chemische met<strong>in</strong>gen vast te stellen of er sprake is van toxicologische<br />

risico’s <strong>in</strong> een ecosysteem. Biologische meetmethoden (zogeheten bioassays) kunnen een goed<br />

alternatief vormen. Voordeel is onder andere dat de effecten van (<strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipe) alle relevante stoffen<br />

worden bepaald, <strong>in</strong>clusief eventuele comb<strong>in</strong>atie-effecten.<br />

Effecten <strong>in</strong> oppervlakte<strong>water</strong> worden al gedurende langere tijd <strong>in</strong> de Nederlandse rijks<strong>water</strong>en<br />

gemonitord. Aangezien de <strong>water</strong>kwaliteit de afgelopen decennia verbeterd is werden met de bestaande<br />

toxiciteitstesten nauwelijks nog acute (korte termijn) effecten aangetoond. Het monitoren van<br />

langetermijneffecten is echter kostbaar. Daarom is door RIVM en RIZA (thans Waterdienst) een<br />

methode ontwikkeld, die de toxiciteit van het oppervlakte<strong>water</strong> kan bepalen op een kosteneffectieve<br />

manier. De methode die daarbij gebruikt wordt berust op het extraheren en concentreren van de<br />

toxische fractie uit oppervlakte<strong>water</strong>, waarna het effect van de toxische stoffen op organismen van<br />

meerdere trofische niveaus gemeten wordt. Aan de hand van de hoogte van de toxiciteit kan een<br />

uitspraak gedaan worden over de mate van <strong>in</strong>vloed van toxische stoffen op het aquatisch ecosysteem.<br />

Implementatie van de methode, bijvoorbeeld als een onderdeel voor de KRW monitor<strong>in</strong>g, vereist een<br />

goede beschrijv<strong>in</strong>g van de methode. Hiervoor is <strong>in</strong>zicht nodig <strong>in</strong> diverse prestatiekenmerken (Roig et<br />

al., 2003; Quevauviller, 2008) Dit rapport omvat een beschrijv<strong>in</strong>g van de methode (met bijbehorende<br />

protocollen), waarbij eerder gepubliceerde en nieuwe <strong>in</strong>formatie is geëvalueerd. Van zowel de aparte<br />

onderdelen van de methode als van de methode als geheel zijn de prestatiekenmerken (zoals<br />

betrouwbaarheid en reproduceerbaarheid) gepresenteerd. Naar aanleid<strong>in</strong>g van diverse toepass<strong>in</strong>gen is<br />

<strong>in</strong>gegaan op de relevantie van de methode.<br />

Evaluatie en validatie<br />

Voor de concentratieprocedure is veel uitgezocht, zowel experimenteel als vanuit de literatuur. De<br />

methode blijkt geschikt voor een groot aantal stoffen, hoewel de recovery niet voor alle stoffen even<br />

goed is. Meer specifiek:<br />

• De methode is met name geschikt voor hydrofobe stoffen met een narcotische werk<strong>in</strong>g.<br />

Recovery percentages van 88 – 100 % worden behaald.<br />

• De effecten van herbiciden en organochloorbestrijd<strong>in</strong>gsmiddelen (<strong>in</strong>secticiden) zijn goed<br />

aantoonbaar. Recovery percentages liggen over het algemeen wat lager (60 – 75 %).<br />

• Hydrofiele stoffen (zoals diverse medicijnen) adsorberen m<strong>in</strong>der goed aan de comb<strong>in</strong>atie van<br />

kunstharsen (XAD4/8) die voor de extractie wordt gebruikt. Wellicht dat anderen typen<br />

hiervoor een verbeter<strong>in</strong>g opleveren.<br />

• Vluchtige stoffen zullen <strong>in</strong> de procedurestap grotendeels verdwijnen.<br />

• Metalen worden eveneens niet geëxtraheerd vanuit de <strong>water</strong>fase.<br />

• De extractieprocedure is goed toepasbaar op oppervlakte<strong>water</strong>. Humuszuren <strong>in</strong><br />

oppervlakte<strong>water</strong> lijken geen <strong>in</strong>vloed te hebben op de extractie efficiency.<br />

• De procedure is goed geprotocoliseerd. Factoren die van <strong>in</strong>vloed kunnen zijn op de procedure<br />

zijn goed omschreven en <strong>in</strong> het protocol vastgelegd.<br />

• De reproduceerbaarheid van de methode is goed en ligt b<strong>in</strong>nen acceptabele waarden.<br />

RIVM Report 607013010 15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!