Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nvMbr 30, 2014 - sPf 9<br />
aivnfÈ qoN bfad mjITIaf dI vfrI<br />
mfl mMqrI ibkrm isMG mjITIaf qy muwK<br />
pfrlImfnI skwqr aivnfÈ cMdr dy ivroDI iDr<br />
vwloN lgfqfr asqIPy mMgx `qy ÈRomxI akflI<br />
dl lIzriÈp BfvyN BfrI dbfa `c hY pr dl<br />
ajy 'AuzIko qy dyKo` dI nIqI `qy cwl irhf hY.<br />
ienHF dovF df nfm pMjfb ivwc 6000 dy isMQYitk<br />
zrwgË Gutfly ivwc boldf hY.<br />
aYnPorsmYNt zfierYktoryt (eIzI)<br />
aivnfÈ cMdr, jylHF bfry sfbkf mMqrI srvx<br />
isMG iPlOr qy Aus dy puwqr qoN puwC-pVqfl kr<br />
cuwikaf hY qy hux ieh ahuidEN lfhy zI[aYs[pI[<br />
jgdIÈ Bolf vwloN clfey jFdy rhy zrwg Gutfly<br />
ivwc Èfml lokF nfl kiQq sbMDF bfry jfnx<br />
leI mjITIaf qoN puwC-pVqfl leI Aus ƒ sMmn<br />
krn leI iqafrIaF kr irhf hY. sUqrF anusfr<br />
muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ƒ ies kys dI<br />
siQqI bfry dwisaf igaf. ies sMbMD ivc<br />
mjITIaf qy bfdl dI bMd kmry ivc mIitMg vI<br />
ho cuwkI hY. eIzI vwloN iPlOr qy Aus dy pirvfr dy<br />
kfrobfrI cuMnI lfl nfl sbMDF qy zrwg rYkyt<br />
bfry jFc ÈurU krn `qy mMqrI ƒ ies sfl meI<br />
`c ahudf Cwzx leI kih idwqf igaf sI. eIzI<br />
vwloN mjITIaf qoN Aus dIaF PrmF qy sMpqIaF dy<br />
2007-08 qoN bYNk KfiqaF dy vyrvy, rYkyt dy<br />
mulËmF nfl Aus df afhmo-sfhmxy hoxf jF<br />
ivwqI sOdy krnf vI puwCigwC `c Èfml hovygf.<br />
ieh mulËm minMdr isMG aOlK, jgjIq cfhl,<br />
aYnafrafeI sqjIq isMG swqf qy primMdr isMG<br />
ipMkI afid hn. irport anusfr eIzI vwloN<br />
sIpIaYs aivnfÈ cMdr, iPlOr qy Aus dy puwqr<br />
dfnvIr dI sMpqI dy vyrvy iekwTy kIqy jf<br />
rhy hn.<br />
Kihrf vwloN mjITIaf ƒ cuxOqI<br />
pMjfb kFgrs dy bulfry suKpfl isMG<br />
Kihrf ny mjITIaf ƒ ieh cuxOqI idMidaF ikhf<br />
ik jykr mjITIaf inrdoÈ hY qF mMqrI df ahudf<br />
Cwz ky inrpwK jFc ikAuN nhIN krvfAuNdf. AunHF<br />
mjITIaf vloN kIqy gey dfavy ƒ JuTlfAux leI<br />
keI qsvIrF vI mIzIaf ƒ idKfeIaF. AunHF<br />
mjITIaf ƒ suafl kridaF puwiCaf ik zrwg<br />
smwgilMg `c PVy gey ibwtU aOlK nfl mfmUlI<br />
jfx pihcfx sI jF Aus ƒ quhfzy vloN XUQ<br />
akflI dl df jnrl skwqr inXukq kIqf<br />
igaf sI jykr quhfzf Aus nfl jF zrwg<br />
mfPIaf nfl koeI sbMD nhIN qF ikAuN Auh quhfƒ<br />
lwzU Kuaf irhf hY aqy quhfzy nfl Aus dI ieMnI<br />
nyVqf ikAuN hY jgdIÈ Bolf dy nfl nfBf jyl<br />
ivc bMd hvflf ikMg gurmIq mncMdf dy korIar<br />
ipMkI goiel rfhIN 18 apRYl 2011 ƒ 70 lwK<br />
rupey pRfpq krn dy myry ielËfmF df qusIN koeI<br />
jvfb ikAuN nhIN idwqf kI qusIN sfry hI<br />
aYWn[afr[afeI ƒ gMnmYn, srkfrI gwzIaF afid<br />
vrgIaF vI[ afeI[ pI[ syvfvF muhweIaf<br />
krvfAuNdy ho ijvyN ik swqf qy ipMdI ƒ pMjfb PyrI<br />
dOrfn idwqIaF geIaF kI ieh swc hY ik swqf<br />
aqy ipMdI nvMbr 2009 ƒ quhfzy ivafh<br />
smfgmF ivc Èfml hoey sn AunHF ieh vI<br />
puwiCaf ik kI ieh swc hY ik ibwtU aOlK dy ipqf<br />
mfstr pRqfp isMG ny kYnyzIan zrwg smwglrF<br />
swqf aqy ipMdI nfl quhfzy irÈiqaF AuWpr mohr<br />
lgfeI hY<br />
bfjvf dy inÈfny `qy mjITIaf<br />
pMjfb pRdyÈ kFgrs dy pRDfn pRqfp<br />
isMG bfjvf ny zrwg rYkyt dy mfmly ivc<br />
ÈmUlIaq dy doÈF hyT kYbint mMqrI ibkrm<br />
isMG mjITIaf ƒ ibnF dyrI mMqrI mMzl ivcoN<br />
brKfsq krn dI mMg AuTfeI hY. AunHF ikhf ik<br />
ienPorsmYNt zfierYktoryt vloN mjITIaf ƒ<br />
sMmn jfrI krn dy mfmly ivc hoey Kulfsy qoN<br />
bfad kfrvfeI ËrUrI hY. AunHF ikhf ik hux ieh<br />
gwl spwÈt qOr `qy sfhmxy af geI hY ik<br />
ienPorsmYNt zfierYktoryt (eI[ zI[) zrwg<br />
mfmly ivc srvx isMG iPlOr aqy aivnfÈ<br />
cMdr afid ƒ sMmn jfrI krn qoN bfad suafljvfb<br />
leI mjITIaf ƒ vI sMmn jfrI krnf<br />
cfhuMdf sI pr bfdl pirvfr vloN kyNdr `qy pfey<br />
jf rhy dbfa kfrn ieh nhIN ho irhf hY.<br />
mnpRIq ny mjITIaf Gyiraf<br />
pIplË pfrtI afP pMjfb dy pRDfn<br />
mnpRIq isMG bfdl ny pMjfb dy mfl mMqrI<br />
ibkrm isMG mjITIaf ƒ mMqrI dy ahudy qoN<br />
htfAux dI mMg kIqI hY. AunHF ikhf ik nÈf<br />
qskrF vwloN qPqIÈ dOrfn mjITIaf df nF ley<br />
jfx qoN bfad hux nYiqkqf qy iensfP df qkfËf<br />
ieh hY ik inrpwK jFc leI rfh pwDrf krn<br />
vfsqy AunHF ƒ kYbint mMqrI dy ahudy qoN htf<br />
idwqf jfvy. AunHF ikhf ik ies kys ivwc igRPqfr<br />
kIqy gey Bolf qy hor ivakqIaF vwloN jFc eyjMsI<br />
kol idwqy gey iekbflIaf ibafnF ƒ kfƒn<br />
anusfr adflq ivwc gvfhI dy qOr `qy vriqaf<br />
jf skdf hY.<br />
akflI afgUaF vwloN bfjvy dI iKcfeI<br />
ÈRomxI akflI dl ny vI ivroDI iDr<br />
Kfs krky pMjfb kFgrs dy pRDfn pRqfp isMG<br />
bfjvf iÉlfÌ morcf KolH idwqf hY. pfrtI afgU<br />
avqfr isMG brfV aqy sfbkf izptI spIkr<br />
drbfrI lfl ny bfjvf `qy pMjfb srkfr vwloN<br />
ivwZI muihMm ƒ kmËor krn df svfl AuTfieaf<br />
aqy pMjfb kFgrs dy sfbkf pRDfn kYptn<br />
amirMdr isMG vwloN ilKy Aus pwqr df vI hvflf<br />
idwqf, ijs ivwc bfjvf pirvfr `qy doÈ lfey gey<br />
sn. AunHF ikhf ik sfbkf muwK mMqrI aqy lok<br />
sBf ivc kFgrs dy mOjUdf Aup-nyqf kYptn<br />
amirMdr isMG vwloN kFgrs pRDfn sRImqI sonIaf<br />
gFDI ƒ iek pwqr ilK ky pRqfp isMG bfjvf dI<br />
zrwg mfPIaf qy awqvfdI ipCokV vfly<br />
ivakqIaF nfl kiQq sFJ iBaflI df hvflf<br />
idMidaF Aus dy ikrdfr aqy nIaq `qy svfl<br />
AuTfey sn.<br />
mjITIaf ny idwqf spwÈtIkrn<br />
pMjfb dy mfl qy lok sMprk mMqrI<br />
ibkrm isMG mjITIaf ny ikhf hY ik ipCly<br />
qkrIbn 1 sfl qoN kuJ ivakqI afpxy inwjI<br />
svfrQF leI AunHF df nF Bolf smgilMg kFz ivc<br />
GsIt ky AunHF dI sfK ƒ Zfa lfAux `qy biËwd<br />
hn. pRvfsI BfrqIaF vloN AunHF dy ivafh ivc<br />
Èfml hox dy doÈF bfry itwpxI kridaF mjITIaf<br />
ny spwÈt kIqf ik AunHF dy ivafh mOky smfj dy<br />
vwK-vwK vrgF nfl sMbMiDq hËfrF ivakqI<br />
Èfml hoey sn.<br />
www.PunjabiDailyOnline.ca<br />
dunIaF `c sB qoN vwD Êulfm Bfrq ivc<br />
ieh bhuq vwzf XQfrQ hY ik dunIaF Br ivwc<br />
gulfmI dI igRÌq `c Psy lokF dI igxqI Bfrq<br />
ivwc sB qoN iËafdf hY. iek mnuwKI aiDkfr<br />
sMgTn vwloN 167 dysF ivwc kIqy aiDaYn dy<br />
afDfr `qy iqafr ivÈv dfsqf sUck aMk-2014<br />
dy muqfbk ies vyly dunIaF ivwc qkrIbn sfZy<br />
iqMn kroV lok aijhy hn, jo gulfmF vFg jIvn<br />
guËfr rhy hn. ienHF `coN qkrIbn zyZ kroV lok<br />
Bfrq ivwc rihMdy hn. ieh ikwzI Èrmnfk gwl<br />
hY ik rfjnIqk aËfdI imlx dy qkrIbn sfZy<br />
Cy dhfky bfad vI BfrqI avfm gulfmI df<br />
hMZfAux leI mjbUr hY. Ëfihr hY, bIqy dhfikaF<br />
dOrfn dilqF, pwCiVaF, ÊrIbF dy ivkfs leI<br />
kuJ Xqn kIqy gey, pr Auh<br />
kfÌI nhIN hn. nhIN qF<br />
gulfmI df jIvn hMZf rhy<br />
lokF dI bhu igxqI Bfrq ivwc nf huMdI.<br />
hflFik kfƒnI qOr `qy iksy ƒ dfs bxf<br />
ky rwKxf bhuq pihlF hI aprfD aYlfinaf jf<br />
cuwkf hY, pr asmfnqf qy anpVHqf dI dldl<br />
ivwc Psy lok afpxy kfƒnI aiDkfrF qoN jfxU nhIN<br />
hn. sUck aMk jfrI krn vflI sMsQf ny hflFik<br />
Aumr aqy ilMg dy afDfr `qy ÊulfmI Jwl rhy lokF<br />
df aMkVf pyÈ nhIN kIqf, pr inÈicq qOr `qy<br />
ienHF ivwc bwicaF dI igxqI sB qoN vDIk hovygI.<br />
ienHF ivwc pRmuwK qOr `qy AuhI bwcy Èfml hoxgy,<br />
ijnHF ƒ bfl smwgilMg `c Èfml aprfiDk<br />
igroh afpxf inÈfnf bxfAuNdy hn aqy dyh vpfr<br />
qoN lY ky hotlF aqy iewt BwiTaF `qy kMm krn aqy<br />
nÈIly pdfrQF dI smwgilMg krn `qy mjbUr<br />
krdy hn.<br />
sMXukq rfÈtr dI irport<br />
sMXukq rfÈtr sMG dI iewk irport<br />
ivwc ikhf igaf hY ik dunIaF Br ivwc qkrIbn<br />
pOxy iqMn kroV Êulfm hn. 1857 ivwc sMXukq<br />
rfÈtr sMmyln ÊulfmI dI crm sImf 'iksy `qy<br />
mflkfnf hwk jqfAux` ƒ mMndf hY. iPlhfl<br />
gulfmI dIaF ÈRyxIaF ivwc ËbrdsqI kMm<br />
krfAuxf, bMDUaf mËdUrI, sYks ÈoÈx, Gwt Aumr<br />
ivwc jF ËbrdsqI hox vfly ivafh aqy vMÈ<br />
anusfr dfsqf Èfml hY.<br />
amrIkf ivwc qkrIbn 60 dysF qoN<br />
ilaFdy gey kroVF lok Êulfm dy qOr `qy iËMdgI<br />
ibqfAux ƒ mjbUr hn. bRfËIl ivc vI lwKF<br />
gulfm hn. pwCmI XUrp ivwc vI gulfmF dI igxqI<br />
lwKF `c hY. iewk irport muqfbk sMn 2003 ivwc<br />
cfr lwK lok ÊYr-kfƒnI ZMg nfl ilaFdy gey<br />
sn. pwCmI aÌrIkf ivwc vI vwzI igxqI ivwc<br />
gulfm hn, ijnHF qoN bfgF aqy AudXogF ivwc kMm<br />
krvfieaf jFdf hY. sovIaq sMG dy ibKrfa qoN<br />
bfad rUs aqy pUrbI XUrp ivwc gulfmI pRQf ivwc<br />
ieËfPf hoieaf.<br />
pUrbI aPrIkf dy dys sUzfn ivwc<br />
gulfm pRQf ƒ srkfr dI mfnqf imlI hoeI hY.<br />
iewQy aOrqF qy bwicaF qoN mËdUrI krvfeI jFdI<br />
hY. XUgFzf ivwc srkfr ivroDI sMgTn aqy sUzfnI<br />
sYnf ivwc bwicaF dI ËbrdsqI BrqI kIqI jFdI<br />
hY. aÌrIkf qoN dUjy dysF ivwc ÊulfmF ƒ iljfx<br />
leI jhfËF df iesqymfl kIqf jFdf sI. AunHF ƒ<br />
keI idnF qwk BuwKy rwiKaf jFdf sI, qF jo Auh<br />
srIrk qy mfnisk rUp nfl burI qrHF tuwt jfx<br />
qy Bwjx dI koiÈÈ nf krn. ienHF ËulmF kfrn<br />
keI gulfmF dI mOq ho jFdI sI aqy keI smuMdr<br />
ivwc Cfl mfr ky mr jFdy sn. cIn qy brmf ivwc<br />
vI gulfmF dI hflq byhwd qrsXog hY. AunHF qoN<br />
ËbrdsqI kfrKfinaF qy KyqF ivwc kMm<br />
krvfieaf jFdf sI. ieMzonyÈIaf, QfeIlYNz,<br />
mlyÈIaf qy iPlIpINs ivwc aOrqF qoN vysvfivrqI<br />
krfeI jFdI hY. AunHF ƒ KfVI dysF `c vysvfivrqI<br />
leI vyicaf jFdf hY.<br />
dwKx eyÈIaf Éfs krky Bfrq,<br />
pfiksqfn qy nypfl ivwc ÊrIbI qoN qMg lok<br />
Êulfm bxn `qy mjbUr hoey. Bfrq ivwc vI bMDUaf<br />
mËdUrI dy qOr `qy Êulfm pRQf jfrI hY. hflFik<br />
srkfr ny 1975 ivwc rfÈtrpqI dy iewk hukm<br />
rfhIN bMDUaf mËdUr pRQf `qy pfbMdI lgf idwqI sI,<br />
pr ies dy bfvjUd islslf hfly vI jfrI hY. ieh<br />
kihxf Êlq nhIN hovygf ik AudXogIkrn kfrn<br />
ies ivwc vfDf hI hoieaf hY. srkfr vI ies gwl<br />
zf[ gurdrÈn isMG iZloˆ<br />
ƒ mMndI hY ik dys `c bMDUaf mËdUrI jfrI hY.<br />
Bfrq dy mËdUr qy ruËgfr mMqrfly dI sflfnf<br />
irport muqfbk dys ivwc 19 pRdyÈF qoN 31 mfrc<br />
2003 qwk dys Br ivwc do lwK 86 hËfr 612<br />
bMDUaf mËdUrF dI pCfx kIqI geI qy AunHF ƒ<br />
aËfd krvfieaf igaf. irport ivwc ieh vI<br />
dwisaf igaf ik 19 rfjF ƒ 68 kroV 68 lwK<br />
42 hËfr rupey dI kyNdrI shfieqf muhweIaf<br />
krvfeI geI, ijs ivwc sB qoN vwD shfieqf 16<br />
kroV 61 lwK 66 hËfr 96 rupey rfjsQfn ƒ<br />
idwqy gey. ies qoN bfad 15 kroV 78 lwK 18<br />
hËfr rupey krnftk aqy nON kroV iqMn lwK 34<br />
hËfr rupey AuVIsf ƒ muhweIaf krvfey gey. iesy<br />
smyN dOrfn sB qoN Gwt kyNdrI<br />
shfieqf AuWqrfKMz ƒ<br />
muhweIaf krvfeI geI. AuWqr<br />
pRdyÈ ƒ pMj lwK 80 hËfr rupey dI kyNdrI<br />
shfieqf idwqI geI. ies qoN ielfvf aruxfcl<br />
pRdyÈ, ibhfr, CwqIsgVH, idwlI, gujrfq,<br />
hirafxf, JfrKMz, krnftk, mwD pRdyÈ,<br />
mhfrfÈtr, mxIpur, AuVIsf, pMjfb, rfjsQfn,<br />
qfimlnfzU, AuWqr pRdyÈ ƒ pMj lwK 80 hËfr<br />
rupey dI kyNdrI shfieqf idwqI geI. ies qoN<br />
ielfvf aruxfcl pRdyÈ, ibhfr, CwqIsgVH,<br />
idwlI, gujrfq, hirafxf, JfrKMz, krnftk, mwD<br />
pRdyÈ, mhfrfÈtr, mxIpur, AuVIsf, pMjfb,<br />
rfjsQfn, qfimlnfzU, AuWqr pRdyÈ qy AuWqrfKMz<br />
ƒ 31 mfrc 2006 qwk bMDUaf bwicaF df<br />
srvyKx krfAux, muwlFkx aiDaYn krfAux aqy<br />
jfgrUkqf isrjx pRogrfmF leI cfr kroV 20<br />
lwK rupey dI rfÈI idwqI geI.<br />
Bfrq `c gulfmI dI hflq<br />
Bfrq ivwc sdIaF qoN iksfn ipMzF dy<br />
ÈfhUkfrF qoN Kfd, Kfd, bIj, rsfiexF aqy KyqI<br />
XMqrF afid leI krËf lYNdy rhy hn. ies krË<br />
dy bdly AunHF ƒ afpxy Gr aqy Kyq qwk igrvI<br />
rwKxy pYNdy hn. krËy qoN keI guxf rkm cukfAux<br />
qoN bfad vI jdoN AunHF df krËf nhIN Auqr skdf.<br />
iewQy qwk ik AunHF dy Gr aqy Kyq qwk ÈfhUkfrF<br />
kol cly jFdy hn. ies qoN bfad Auh vI ÈfhUkfrF<br />
dy bMDUaf bx ky rih jFdy hn.<br />
aYNtI slyvrI ieMtrnYÈnl muqfbk<br />
Bfrq dy ipMzF `c bMDUaf mËdUrI df islislf<br />
lgfqfr jfrI hY. lwKF purÈ, aOrqF qy bwcy bMDUaf<br />
mËdUrI krn leI mjbUr hn. pfiksqfn qy<br />
dwKx eyÈIaf dy hornF dysF ivwc vI iehI<br />
hflq hY.<br />
Bfrq ivwc aijhy ikMny BwTy qy hor<br />
AudXog DMdy hn, ijwQy mËdUrF ƒ bMDUaf mËdUr<br />
bxf ky AunHF qoN imhnq krvfeI jFdI hY qy<br />
mËdUrI vjoN nf-mfqr hI pYsy idwqy jFdy hn, ijs<br />
nfl AunHF ƒ do vkq vI pyt Br ky rotI nsIb<br />
nhIN huMdI. aÌsos dI gwl qF ieh hY ik sB kuJ<br />
jfxdy hoey vI pRÈfsn ies mfmly `c mUkdrÈk<br />
bixaf rihMdf hY, pr jdoN bMDUaf mukqI morcf<br />
ijvyN sMgTn mIzIaf rfhIN pRÈfsn `qy dbfa<br />
bxfAuNdy hn, qF aiDkfrIaF dI nINd tuwtdI hY qy<br />
kuJ QfvF `qy Cfpf mfr ky Auh rsm adfiegI kr<br />
lYNdy hn.<br />
gulfm pRQf dy iÉlfÌ dunIaF Br ivwc<br />
afvfËF bulMd hox lwgIaF. ies `qy 1807 ivwc<br />
ibRtyn ny dfs pRQf kfƒn qihq afpxy dys ivwc<br />
aÌrIkI gulfmF dI ÉrIdo-ÌroÉq `qy pfbMdI lgf<br />
idwqI. 1808 ivwc amrIkI kFgrs ny gulfmI `qy<br />
pfbMdI lgf idwqI. 1833 qwk ieh kfƒn pUry<br />
ibRitÈ sfmrfj ivwc lfgU kr idwqf. kihx ƒ qF<br />
Bfrq ivwc bMDUaf mËdUrI `qy pfbMdI lwg cuwkI<br />
hY, pr swcfeI ieh hY ik awj vI ieh amfnvI<br />
pRQf jfrI hY. vwDdy AudXogIkrn ny ies ƒ<br />
AuqÈfihq kIqf hY.<br />
sMXukq rfÈtr sMG aqy mnuwKI<br />
aiDkfr vrgy sMgTnF ƒ gulfm pRQf dy iÉlfÌ<br />
afpxI muihMm ƒ hor qyË krnf hovygf. nfl hI<br />
gulfmF ƒ mukq krfAux leI vI srkfrF `qy<br />
dbfa bxfAuxf pvygf. ies gwl `c koeI rfey<br />
nhIN hY ik vwK-vwK dysF ivwc anYiqk DMdy<br />
pRÈfsink aiDkfrIaF dI imlIBugq nfl hI huMdy<br />
hn, ies leI pRÈfsink ivvsQf ƒ vI druwsq<br />
krnf hovygf, qF ik ÊulfmI dy bMDn tuwt skx.