19.08.2015 Views

Revista de primavera de 2006 - Bizkaia 21

Revista de primavera de 2006 - Bizkaia 21

Revista de primavera de 2006 - Bizkaia 21

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

nuevo sigloEtrokizuneko ingurumen-kutsaduraEspazioko zaramaK. IbarraGizakiok hondakin ugari eta mota askotakoaksortzen ditugu, eta orain espaziotikdatozenak gehitu behar dizkiegu.Espazioko zarama ingurumen-arazo handiada, gero eta larriagoa gainera.Ezertarako balio ez duten hondakin artifizialaknora ezean eta abiada ikaragarrianibiltzen dira Lurraren orbitan.Espazioko objektu txikiak <strong>de</strong>sintegratu egiten dira atmosfera ukitzean.30Satelite bat orbitan jartzeko edo espazioko besteedozein misio egiteko kohete bat jaurtitzen <strong>de</strong>nean,espaziontziaren hondakin batzuk atmosferara itzultzendira, eta beste batzuk espazioan flotatzen geratzendira, <strong>de</strong>nbora-mugarik gabe. Kasu batean zein bestean,horren ondorioak ez dira batere onak. Izan ere,grabitatearen indarrak erakarrita atmosferan sartzendiren zatiak marruskatzen eta <strong>de</strong>sintegratzen hastendira, eta prozesu horrek biosferan hedatzen diren elementutoxikoak sortzen ditu. Erabat <strong>de</strong>segiten ez direnzatiek, berriz, kalte txikiak egin ditzakete leku jakinbatzuetan. Eta orbitan gelditzen diren zatiak oso arriskutsuakdira, espazioa esploratzen duten ontziekhaiekin talka egin baitezakete ustekabean.Zaila da satelite zaharkituen jarraipena egitea.Espazioko zarama 1957ko urriaren 4an sortu zen.Egun horretan, SESBek lehen satelite artifiziala jaurtizuen espaziora: Sputnik 1. Espazioaren Aroarenhasiera izan zen. Orduz geroztik, 5.000 kohete bainogehiago jaurti dira, eta Lurraren orbita zaramaz bete daapurka-apurka. Egindako kalkuluen arabera, ezertarakobalio ez duten 100.000 objektu inguru kontrolikgabe dabiltza gaur egun gure planetaren orbitan.Mota guztietako objektuak dau<strong>de</strong>: kohete zatihandiak, pintura zatiki txikiak, astronautek galdutakoeskularruak, torlojuak, bihurkinak… Gehienak txiki-txikiakdira, baina, abiada izugarrian mugitzen direnez,oso arriskutsuak dira etorkizuneko misioentzat.LEO eta GEO orbitakArazo nagusia beheko orbitetan (LEO orbitan)dau<strong>de</strong>n hondakin txikiak dira, oso ugariak eta kontrolatzenzailak baitira. Oso gertagarria da LEO orbitakozarama Lurrera erortzea, baina gehienetan <strong>de</strong>sintegratuegiten da atmosfera ukitzean. Espazioko objektutxiki horiek talka ikaragarri bortitzak eragingo lituzketeplanetaren azalaren kontra abiada bizian jotzean,baina, zorionez, atmosferak talka horietatik babestengaitu. Adibi<strong>de</strong>z, “i” letra honen puntuaren tamainakozatiki batek automobil baten sabaia zulatuko luke,40.000 km/h-tik gorako abiaduran haren kontra jotzean.Dena <strong>de</strong>la, goiko orbitetan edo GEO orbitan erezarama gehiegi dago. Telekomunikazioetarako sateliteakorbita horretan dau<strong>de</strong> (36.000 km-ra ekuatorearengainean). Horrelako komunikazio-sistemak ugari samarrakdira al<strong>de</strong> horretan, eta, urrunago dau<strong>de</strong>nez, zailagoada haien behaketa eta jarraipena egitea.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!